Khóa luận tốt nghiệp trờng đại học vinh khoa lịch sử - sử dụng trò chơi học tập dạy học môn tiếng việt lớp 1, 2, tóm tắt khóa luận tốt nghiệp đại học Chuyên ngành: phơng pháp dạy học văn-tiếng việt Giáo viên hớng dẫn: TS.Chu Thị Hà Thanh Sinh viên thực hiện: Hoàng Mạnh Hà Lớp: 43A1 - Giáo dục tiểu học Vinh - 2006 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Lời cảm ơn ! Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, nhận đợc nhiều ý kiến đóng góp quan tâm Ban chủ nhiệm khoa GD Tiểu học, bạn sinh viên, Ban giám hiệu giáo viên trờng tiểu học Trung Đô, Hng Dũng 1, Hng Dũng 2, Cửa Nam 1, Lê Lợi, Lê Mao Tôi xin chân thành cảm ơn ý kiến đóng góp quý báu quý vị giúp hoàn thành đề tài nghiên cứu Đặc biệt xin chân thành cảm ơn giúp đỡ tận tình Tiến sĩ Giảng viên cô Chu Thị Hà Thanh Đây bớc dầu tiên thân lĩnh vực nghiên cứu khoa học chắn không tránh khỏi thiếu sót kính mong thầy cô giáo quý vị bạn quan tâm đóng góp ý kiến để trình nghiên cứu đợc hoàn thiện Vinh, ngày 05 tháng 05 năm 2006 Hoàng Mạnh Hà 43A1 - GD Tiểu học Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Phần Mở đầu Lý chọn đề tài - Mục tiêu GDTH nằm mục tiêu phát triển giáo dục đến năm 2010 nêu rõ: Phát triển đặc tính tốt đẹp tự nhiên trẻ em, hình thành học sinh lòng ham hiểu biết đặc tính, kỹ để tạo hứng thú học tập học tập tốt Củng cố nâng cao thành phổ cập GDTH nớc - Những định hớng mục tiêu GDTH đến năm 2010, đổi nội dung chơng trình môn Tiếng Việt sau năm 2000, đòi hỏi phải đổi phơng pháp hình thức tổ chức dạy học: + Dạy học Tiếng Việt hớng đến mục đích giao tiếp Học tiếng mà để giao tiếp + Chú trọng đến việc sử dụng kinh nghiệm vốn có học sinh tích luỹ đợc trình sống gia đình, môi trờng, lĩnh hội đợc trình học mẫu giáo Nh vậy, dạy Tiếng Việt thông qua hoạt động giao tiếp đợc u tiên hàng đầu Theo phơng pháp chung đợc đặc biệt coi trọng là: Giáo viên tổ chức cho học sinh học theo cá nhân học theo nhóm học với tài liệu học tập có loại hình phong phú, hấp dẫn - Giai đoạn thứ bậc tiểu học (các lớp 1,2,3 ) việc sử dụng hình ảnh minh hoạ, trò chơi ngôn ngữ, trò chơi đóng vai, hình thức tổ chức học tập trao đổi, thảo luận để tổ chức học có vai trò đặc biệt quan trọng Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp - Trong thời gian gần đây, phơng pháp dạy học trò chơi đợc giáo viên quan tâm sử dụng Họ không ngừng sáng tạo vận dụng nhiều trình dạy học phân môn Tiếng Việt (đặc biệt lớp đầu cấp) Nói nh nghĩa tất giáo viên sử dụng hiệu nh ý thức đợc tầm quan trọng - Cơ sở lí luận trình đa TCHT vào lớp học, thực trạng sử dụng phơng pháp nh nào? Tính hiệu ? Hệ thống cần đợc định hớng xây dựng sao? Là quan tâm đề tài Đây vấn đề mà cha có nhiều đề tài, công trình nghiên cứu quan tâm làm rõ Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu sở lí luận thực trạng sử dụng TCHT dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 Từ đề xuất phơng án, cách thức thực góp phần tích cực hoá hoạt động nhận thức học sinh, nâng cao chất lợng dạy học Tiếng Việt tiểu học Khách thể, đối tợng 3.1 Khách thể: Phơng pháp dạy học trò chơi môn Tiếng Việt tiểu học 3.2 Đối tợng: Cách thức sử dụng trò chơi học tập trình dạy học môn Tiếng Việt lớp đầu bậc tiểu học 1,2,3 Giả thiết khoa học Nếu trình dạy học, giáo viên nắm vững cách thức lựa chọn, xếp sử dụng TCHT cách hợp lí, linh hoạt, sáng tạo kích thích tính tích cực nhận thức học sinh từ mang lại hiệu cao dạy học Tiếng Việt lớp 1,2,3 Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu sở lý luận vấn đề 5.2 Điều tra thực trạng sử dụng trò chơi học tập giáo viên trình dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 5.4 Hệ thống hoá, xây dựng đề xuất số trò chơi phù hợp Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp 5.3 Thực nghiệm cách thức sử dụng Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu giới hạn môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 Phơng pháp nghiên cứu 7.1 Phơng pháp nghiên cứu lý thuyết Nghiên cứu tài liệu liên quan đến đề tài 7.2 Phơng pháp nghiên cứu thực tiễn - Phơng pháp quan sát: Dạy giáo viên học tập học sinh trờng tiểu học - Phơng pháp thực nghiệm s phạm - Phơng pháp trò chuyện đàm thoại - Phơng pháp thống kê toán học để chứng minh độ tin cậy kết nghiên cứu - Phơng pháp Anket (trắc nghiệm điều tra) với mục đích thu thập thông tin thực trạng sử dụng trò chơi dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 Để từ làm sở cho việc đánh giá, xác lập cách thức quy trình sử dụng trò chơi học tập môn Tiếng Việt Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Phần nội dung CHƯƠNG I Cơ sở lý luận thực tiễn vấn đề Cơ sở lí luận 1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề Nhiều nhà nghiên cứu nớc có ý kiến xung quanh vấn đề TCHT sử dụng TCHT trình dạy học môn Tiếng Việt Tiểu học * Theo TS Nguyễn Trí: Dạy học bậc tiểu học, lớp 1,2,3 biết sử dụng lúc chỗ TCHT có tác dụng tích cực, kích thích hứng thú học tập tạo chất lợng cao cho học TCHT tạo hứng phấn vừa để kết thúc tiết học, vừa tạo th giãn cho học sinh trớc bớc vào tiết học * Công trình nghiên cứu tác giả Vũ Khắc Tuân (tham gia thi viết sách tập sách tham khảo nhà XBGD) cung cấp cho giáo viên hệ thống TCHT môn Tiếng Việt, từ giúp giáo viên sử dụng để dạy theo chơng trình SGK Tiếng Việt sau năm 2000 Trò chơi tài liệu mà tác giả đa bám sát chơng trình Tiếng Việt mới, trò chơi đợc xếp phù hợp với phân phối học, tiết học học cụ thể tuần SGK Cuốn sách nêu lên số vấn đề bản: + Đa trò chơi vào lớp học nhằm mục đích gì? Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Đa trò chơi vào lớp học tức biến việc học tập lớp thành chơi Và qua việc tổ chức vui chơi mà giúp cho học sinh tiếp nhận kiến thức cách dễ dàng hơn, hào hứng hơn, giúp cho việc rèn luyện kĩ đạt hiệu cao Đa trò chơi vào lớp học đáp ứng đợc lúc hai nhu cầu ngời: Nhu cầu vui chơi nhu cầu học tập + Trò chơi đa vào lớp học ? Mọi trò chơi có tác dụng định ngời, nhng tất trò chơi đa vào lớp học Trò chơi thâm nhập vào lớp học thiết phải phận nội dung học, phải thành phần cấu tạo nên tiết học, phải góp phần vào việc hình thành kiến thức rèn luyện kĩ tiết học Nội dung trò chơi phải phần tiết học Cho nên lí tởng biến tập SGK thành trò chơi + Trò chơi đợc sử dụng vào lúc ? Trò chơi đợc sử dụng bớc lên lớp Có thể sử dụng kiểm tra đầu giờ, sử dụng để hình thành học để củng cố học Có nghĩa xuất thời điểm suốt trình dạy học tuỳ thuộc vào nội dung cách thức tổ chức dạy giáo viên + Tổ chức chơi học nh ? Theo tác giả : Cho em vui chơi học để em học, có chơi cho vui Sau vui đó, phải học, phải nhận thức đợc học thể trò chơi Vì tổ chức đa trò chơi vào lớp học thiết cần phải có hai bớc: Bớc 1: Tổ chức chơi để làm quen với kiến thức, thành thạo kĩ Bớc 2: Rút học để em nhận thức rõ học từ trò chơi + Mỗi trò chơi tác giả đa tài liệu đợc đặt tên bố cục thành bốn phần nh sau: Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp 1) Mục đích: Tác giả giới thiệu cụ thể trò chơi đợc sử dụng trình dạy học từngphân môn, tuần, tập số Đồng thời tác giả nêu lên mục đích cần đạt đợc sử dụng trò chơi 2) Đồ dùng dạy học: Tác giả đa đồ dùng sử dụng chơi mà giáo viên cần chuẩn bị 3) Đề bài: Tác giả đa yêu cầu trò chơi (luật chơi) 4) Đáp án: Là mà giáo viên tham khảo để đánh giá kết chơi học sinh * Các tác giả Trần Mạnh Hởng (chủ biên), Nguyễn Thị Hạnh, Lê Phơng Nga bàn việc sử dụng TCHT trình dạy học Tiếng Việt Tiểu học lại không theo trình tự dạy, tuần mà có cách xếp trò chơi theo phân môn: Tập đọc, kể chuyện, tả, luyện từ câu, tập làm văn Mỗi trò chơi đợc tác giả chia thành ba phần: 1) Mục đích 2) Chuẩn bị 3) Cách tiến hành Các tác giả nhấn mạnh : Những trò chơi đa vào sách thờng dựa vào nội dung cụ thể phân môn Khi vận dụng để tổ chức cho học sinh chơi mà học, giáo viên thay đổi ngữ liệu điều chỉnh mức độ, yêu cầu trò chơi cho phù hợp điều kiện cụ thể, không nên áp dụng cách máy móc trò chơi Tóm lại: Khi xây dựng trò chơi sử dụng trình dạy học môn tiếng Việt lớp 1,2,3, tác giả dựa vào nội dung SGK học cụ thể Nh thấy nội dung học đợc nhà nghiên cứu cho yếu tố định việc lựa chọn xây dựng trò chơi học tập Mặt khác tài liệu đánh giá cao vai trò TCHT nhằm kích thích hứng thú học tập học sinh tiểu học: Thông qua TCHT, học sinh đợc phát triển thể lực, trí tuệ lẫn nhân cách từ giúp cho việc học Tiếng Việt nhẹ nhàng hiệu Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Các tác giả đa trò chơi cho tiết học, học cụ thể điều vừa có tác dụng tốt sử dụng trò chơi đỡ tốn thời giam tìm hiểu, xây dựng cho giáo viên Tuy nhiên có tác dụng ngợc lại làm cho giáo viên sử dụng máy móc, thụ động họ không thực sáng tạo linh hoạt Lí luận chung TCHT TCHT Tiếng Việt đề tài cha có nhiều công trình nghiên cứu, số tài liệu có đề cập đến vấn đề lại không đầy đủ rõ ràng mà nêu chung chung (nếu không nói manh mún), vấn đề lí luận liên quan trực tiếp đến vấn đề mà họ quan tâm Trong phạm vi đề tài xin mạnh dạn đa lí luận trò chơi TCHT sử dụng dạy học môn tiếng Việt nói chung trình dạy học Tiếng Việt lớp 1,2,3 nói riêng Đồng thời đề xuất việc lựa chọn, xếp tổ chức TCHT trình dạy học môn tiếng Việt lớp 1,2,3 theo phân môn Trò chơi đa đợc sếp theo bố cục gồm phần: Mục đích , chuẩn bị, tiến hành chơi 1.2 Lí luận chung trò chơi học tập 1.2.1 Khái niệm chơi, trò chơi trò chơi học tập Trò chơi thích, ngời già hay trẻ địa vị xã hội Trò chơi cho ta phút th giãn sau vất vả, nặng nhọc, liệu pháp giải trí mang lại hiệu cao Đối với trẻ em chơi lại có vai trò quan trọng, vừa phơng tiện giải trí, vừa điều kiện để phát triển t duy, phát triển khả nhạy bén 1.2.1.1 Khái niệm chơi: Chơi hoạt động vô t, ngời chơi không chủ tâm nhằm vào lợi ích thiết thực cả, chơi mối quan hệ ngời với tự nhiên xã hội đợc mô lại, mang đến cho ngời trạng thái tinh thần vui vẻ, thoải mái, dễ chịu 1.2.1.2 Trò chơi: Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Là kiểu loại phổ biến chơi: Chơi có luật Tức chơi mà có luật gọi trò chơi Đặc trng trò chơi: Trò chơi có đặc trng sau 1)- Trò chơi hoạt động tự do, gò ép bắt buộc trò chơi tính hấp dẫn không ý nghĩa 2)- Trò chơi đợc giới hạn không gian thời gian Đặc trng quy định quy mô, điều kiện, vật chất số lợng ngời chơi cho phù hợp 3)- Trò chơi hoạt động bất định Đây đặc trng tạo nên sức hấp dẫn, sức hút Bởi không dám khẳng định diễn biến kết cuối trò chơi 4)- Trò chơi hoạt động có quy tắc Dù đơn giản đến phải có quy tắc định tạo nên không khí bình đẳng ngời tham gia chơi 5)- Trò chơi hoạt động giả định, tổng hợp hành vi không bình thờng, nhng thực đợc cố gắng hơn, kiên trì hơn, dũng cảm mức bình thờng chút 1.2.1.3.Trò chơi học tập: a) Khái niệm: Là loại trò chơi có luật, có tác động trực tiếp đến việc củng cố kiến thức phát triển qúa trình nhận thức cho trẻ Thông qua trò chơi nhiệm vụ giáo dục trí tuệ đợc trẻ giải quyết: Phát triển ngôn ngữ, phát triển nhân cách, rèn luyện kĩ kĩ xảo, nâng cao tính độc lập sáng tạo tính tích cực hoạt động nhận thức trẻ Có ý kiến khác cho rằng: Trò chơi học tập loại trò chơi đặc biệt có yếu tố khác với trò chơi thông thờng mà nhà s phạm sử dụng dạy học nhằm đạt kết cao việc nhận thức học sinh, củng cố kĩ năng, củng cố tri thức b) Luật chơi trò chơi học tập: Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Thực nghiệm Đối chứng 35 35 Giỏi 34,29 14,28 Khá 56,14 57,14 Trung bình 8,57 20,00 Yếu 0,00 8,57 Từ bảng ta có biểu đồ sau: Biểu đồ thể kết học tập hai lớp đối chứng thực nghiệm % 54,14 60 Lớp thực nghiệm 57,14 0,00 Biểu đồ thể kết học tập lớp thực nghiệm cao hẳn so với lớp Lớp đối chứng đối chứng thể hiện: Loại giỏi cao nhng loại yếu 40 3.6.2 Hứng34,28 thú học tập học sinh tiết học trò chơi + Kết tra mức độ hứng thú học sinh dạy thực nghiệm 20,00 20 điều14,28 thể bảng sau: 8,57 5,71 Bảng 3: Mức độ hứng thú học sinh Mức độ Bài Lớp Mức độ % Thực nghiệm 25,71 42,86 20,00 11,43 Đối chứng 8,57 14,29 22,86 54,29 Thực nghiệm 22,86 48,57 20,00 8,57 Đối chứng 5,71 11,43 25,71 57,15 Thực nghiệm 28,57 45,71 14,29 11,43 Đối chứng 11,43 17,14 25,71 45,72 Thực nghiệm 25,71 42,86 17,14 14,29 Đối chứng 8,57 14,29 48,57 28,39 Thực nghiệm 20,00 51,43 11,43 11,43 Đối chứng 5,71 17,14 31,43 45,72 Thực nghiệm 122,85 231,43 82,86 57,15 Đối chứng 39,99 74,29 154,38 234,17 Hứng thú tích cực nhận thức học sinh hai lớp thực nghiệm đối chứng không giống nhau: Lớp đối chứng hứng thú mức độ chiếm tỷ lệ 39,99%, mức độ 74,29% Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Học sinh hứng thú mức độ lớp thực nghiệm chiếm tỷ lệ cao 122,85% mức độ cao chiếm tỷ lệ 231,43 Học sinh hứng thú mức độ 3,4 lớp đối chứng cao hẳn so với lớp thực nghiệm Qua trình thực nghiệm, dự dạy quan sát lớp thực nghiệm học sinh hứng thú bộc lộ rõ nét: Khi giáo viên nhắc đến việc tổ chức trò chơi học sinh liền nhảy reo lên thích thú Học sinh đợc tiếp xúc với đối tợng học làm việc với đối tợng thông qua trò chơi Các em đợc tự bộc lộ suy nghĩ hoàn toàn chủ động Các em bạn tranh đua thoả mãn nhu cầu nhận thức lúc chơi Trong lớp đối chứng, em ngồi lì vận động nên em tỏ uể oải, quay ngợc xuôi để nói chuyện làm việc riêng Cô giảng trò lắng nghe Lí học sinh thích học: - Giáo viên có khả lên lớp tốt, hút học sinh - Trò chơi học tập sinh động, hấp dẫn, kích thích đợc hứng thú em - Học sinh đợc học trò chơi cách nhẹ nhàng, chủ động - Tiết học sinh động, hấp dẫn, thoải mái Lí học sinh không hứng thú: - Học sinh nghe cô nói nhiều, em đợc tham gia vào hoạt động - Học sinh không đợc thay đổi t thế, ngồi chỗ lâu - Tiết học không hấp dẫn, sinh động, không khí tiết học nặng nề buồn tẻ - Học sinh thụ động thu nhận kiến thức, không hứng thú hoạt động, chán học 3.6.3 Mức độ ý học sinh Bảng 3: Mức độ ý học sinh tiết học Mức độ Lớp thực nghiệm Số học sinh Tỷ lệ % 16 45,71 13 37,14 14,29 2,86 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp đối chứng Số học sinh Tỷ lệ % 14,29 20,00 15 42,86 22,85 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Từ bảng ta có biểu đồ sau: % Lớp thực nghiệm Lớp đối chứng 60 Qua biểu đồ ta thấy mức độ ý học sinh tiết học hai lớp khác 45,71 42,86 rõ rệt.40 37,14 + lớp thực nghiệm: Phần lớn em tham gia vào 22,85 tiết học giải 20,00 20 tập dới hớng dẫn nhiệm vụ học giáo viên cách tự giác Tuy nhiên 14,29 14,29 số em cha thật tập trung + lớp0 đối chứng: Các em tập trung vào tiết học, nói chuyện riêng làm Mức độ việc riêng nhiều hứng thú với câu hỏi nhiệm vụ học tập mà giáo viên đa Mặc dù có40một số học sinh ý tiếp thu tốt Đây học sinh khá, giỏi nhng bị ảnh hởng bạn khác mà phân tán ý 3.6.4 Khả 20 giải nhiệm vụ học tập học sinh Bảng 4: Khả giải nhiệm vụ học tập Mức độ Lớp thực nghiệm Số học sinh Tỷ lệ % 20 57,14 12 34,29 8,57 0 Lớp đối chứng Số học sinh Tỷ lệ % 20,00 8,57 21 60,00 11,43 Từ bảng ta có biểu đồ sau Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp % 60 60,00 Lớp thực nghiệm 57,14 Lớp đối chứng 40 34,29 20 20,00 8,57 8,57 11,13 Mức độ Khả giải nhiệm vụ học tập học sinh nói chung khác lớp thực nghiệm mức độ chiếm tỉ lệ 57,14%, mức độ 34,29% Hầu hết học sinh giải đợc nhiệm vụ học tập đề ra, học sinh mức độ Trong tỷ lệ mức độ 1, lớp đối chứng lần lợt 20,00% 8,57% Mức độ mức độ mà lớp đối chứng chiếm tỷ lệ cao 60,00% mức độ chiếm 11,43% Đáng giá kết thực nghiệm Quá trình phân tích kết thực nghiệm cho thấy: - Kết học tập giỏi lớp thực nghiệm chiếm tỷ lệ cao so với lớp đối chứng - Qua tiết dạy thực nghiệm nhận thấy rằng: Học sinh thích thú tiết học giáo viên có sử dụng trò chơi học tập, tập trung ý, tiếp thu nhanh trẻ thực tích cực hoạt động, thi đua sôi tạo không khí học tập Các em cảm thấy thoải mái, tự tin, em đợc chủ động khám phá kiến thức qua trò chơi đợc thực bộc lộ - Các em tích cực tham gia vào giải nhiệm vụ học tập, từ tăng cờng mức độ ý hứng thú cho học sinh Và kết học tập tăng lên điều dễ dàng đợc khẳng định Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp - Bên cạnh đó, học sinh cảm thấy học trở nên nhẹ nhàng, sinh động lúc em thực đợc lúc hai nhu cầu: Nhu cầu chơi nhu cầu học Vui chơi tiết học, lớp Đây điều quan trọng bổ ích trình dạy học Tiếng Việt tiểu học Từ nhận xét chứng tỏ trình thực nghiệm chứng minh khẳng định đợc giả thuyết mà đa đề tài Cách thức lựa chọn, xếp sử dụng trò chơi học tập phù hợp có tác động tích cực việc phát huy tính tích cực hoạt động nhận thức nâng cao kết học tập môn Tiếng Việt học sinh lớp 1,2,3 Từ kết luận khẳng định tính khả thi trình lựa chọn, xếp khả vận dụng trò chơi học tập trình dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 nói riêng môn Tiếng Việt tiểu học nói chung Kết luận kiến nghị - Trẻ em tơng lai, mầm non đất nớc, xã hội Mọi ngời mong muốn dành tốt đẹp cho em Nhà trờng tiểu học nơi hình thành phát triển nhân cách ngời Việt Nam cho em - Trờng Tiểu học nơi chứng kiến biến đổi to lớn tâm sinh lí em Giai đoạn học sinh tiểu học (đặc biệt giai đoạn đầu) em có biến đổi hoạt động chủ đạo: Hoạt động vui chơi không giữ vai trò chủ đạo mà chuyển sang hoạt động chủ đạo học tập - Quá trình dạy học, giáo dục học sinh đợc tổ chức trờng tiểu học theo chơng trình nhằm đạt mục tiêu cụ thể em đợc học, đợc giáo dục, đHoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp ợc tạo điều kiện để phát triển cách toàn diện Các em đợc học cách học, hình thành bớc tiến hoạt động Vì bậc học tiểu học bậc học phơng pháp - Phát huy tính tích cực nhận thức học sinh tiểu học thông qua trình dạy học mà giáo viên sử dụng, hớng dẫn tổ chức TCHT đợc chứng minh mặt s phạm Có thể nói TCHT hoạt động chiếm vị trí quan trọng trình giúp học sinh thu nhận tri thức học tập môn học tiểu học nói chung trình học tập môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 nói riêng Nh trò chơi học tập yếu tố thiếu đợc tiết dạy phân môn Tiếng Việt - Qua công đề tài, nghiên cứu làm rõ số vấn đề lí luận trò chơi, TCHT sử dụng TCHT dạy học Tiếng Việt lớp 1,2,3; vai trò TCHT trình dạy học; đặc điểm tâm -sinh lí học sinh tiểu học xác lập đợc sở lí luận trò chơi học tập cho đề tài - Mặt khác, qua khảo sát điều tra số giáo viên trờng tiểu học mức độ nhận thức, mục đích sử dụng, xây dựng tổ chức hớng dẫn TCHT trình dạy học Tiếng Việt lớp 1,2,3 Hầu hết giáo viên quan tâm sử dụng TCHT, song nhìn chung họ gặp số khó khăn định, số khác lại cha nhận thức đợc vai trò nh tầm quan trọng TCHT dạy học Tiếng Việt Điều dẫn đến chất lợng hiệu tiết học cha cao, cha phát huy đợc tính tích cực hoạt động nhận thức học sinh Học sinh bị gò ép, thụ động bắt buộc thu nhận kiến thức làm ảnh hởng đến trình phát triển tâm - sinh lí em -Từ kết nghiên cứu lí luận điều tra thực tiễn mạnh dạn dề xuất cách lựa chọn, xếp sử dụng TCHT dạy học Tiếng Việt theo bớc Đồng thời giới thiệu số trò chơi sử dụng dạy học phân môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 (theo chơng trình Tiếng Việt sau năm 2000) - Kết thực nghiệm cho thấy cách thức đề xuất khả thi có chất lợng, kết học tập học sinh lớp thực nghiệm đợc nâng lên Mặt khác Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp kết nghiên cứu thực đợc nhiệm vụ, mục đích, giả thiết khoa học mà đề tài nêu - Qua xin có kiến nghị sau: + Bồi dỡng tập huấn kĩ lựa chọn, sử dụng TCHT hợp lí, khoa học cho giáo viên tiểu học để thực đa trò chơi vào lớp học việc làm có hiệu góp phần vào việc nâng cao chất lợng dạy học môn Tiếng Việt + Tăng cờng dự thăm lớp, tổ chức buổi sinh hoạt chuyên môn trao đổi sáng kiến, kinh nghiệm Từ giáo viên có thêm hiểu biết trình sử dụng, xếp hớng dẫn sử dụng TCHT + Cần có đầu t sở vật chất chất xám việc sử dụng TCHT, cần có phối hợp giáo viên nhà trờng gia đình để trình đa trò chơi vào học thật hiệu Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Tài liệu tham khảo Chiến lợc phát triển giáo dục 2001 2010 Nhà xuất Giáo dục 2002 Phan Quốc Lâm (Chủ biên), Nguyễn Thị Mỹ Trinh, Giáo trình Tâm lí học tiểu học (Dùng cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học), Đại học Vinh, 1999 Nguyễn Kế Hào - Học sinh tiểu học nghề dạy học bậc tiểu học NB GD 1992 4.Vũ Khắc Tuân - Trò chơi thực hành Tiếng Việt lớp NXBGD 2005 - Trò chơi học âm vần Tiếng Việt giúp giáo viên dạy theo sách Tiếng Việt NXBGD 2002 - Trò chơi học tập Tiếng Việt lớp ( Tập I,tập II ) NXBGD 2004 - Sách giáo viên Tiếng Việt ( Tập I, tập II ) Trần Mạnh Hởng (chủ biên), Nguyễn Thị Hạnh Lê Phơng Nga Trò chơi học tập Tiếng Việt 2, Tiếng Việt 3.NXB GD 2000 Lê Hữu Tỉnh Trần Mạnh Hởng: Giải đáp 88 câu hỏi giảng dạy Tiếng Việt Tiểu học NXBGD 2001 Tiến sĩ Nguyễn Trí: Dạy học môn Tiếng Việt Tiểu học theo chơng trình NXBGD 2003 Lê Phơng Nga Nguyễn Trí: Phơng pháp dạy học Tiếng Việt Tiểu học NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 1999 Lê Phơng Nga, Lê A, Lê Hữu Tỉnh Đỗ Xuân Thảo, Đặng Kim Nga: Giáo trình Phơng pháp dạy học Tiếng Việt Dành cho giáo viên tiểu học hệ đào tạo từ xa NXB Đại học S phạm 2004 10 Trần Đồng Lân ( chủ biên 100 trò chơi vận động ) NXBGD 1997 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp phụ lục Trắc nghiệm điều tra Hiện trạng sử dụng trò chơi học tập môn Tiếng Việt lớp 1, 2, Đồng chí đánh dấu (x) vào ô trống mà đồng chí cho Câu 1: Sử dụng trò chơi học tập phân môn Tiếng Việt lớp 1, 2, có cần thiết không? a Rất cần thiết b Không cần thiết c Bình thờng Câu 2: Theo đồng chí trò chơi có tác dụng nh đến hứng thú học tập môn Tiếng Việt lớp 1, 2, a Tích cực b Bình thờng c Không có tác dụng d Tiêu cực Câu 3: Đồng chí có sử dụng trò chơi Tiếng Việt không? a Thờng xuyên b Thỉnh thoảng c Không Câu 4: Mục đích sử dụng trò chơi đồng chí dạy học Tiếng Việt gì? a Mở rộng khắc sâu tri thức b Củng cố học c Giải tập khó d Để thay đổi không khí học e Tất mục đích Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Câu 5: Theo đồng chí sử dụng TCHT học lúc hiệu nhất? a Đầu b Giữa c Cuối d Bất lúc tuỳ nội dung Câu 6: Theo đồng chí khó khăn sử dụng trò chơi gì? a Lựa chọn trò chơi b Phổ biến luật c Tổ chức chơi d Đánh giá - nhận xét Câu 7: Trò chơi đồng chí sử dụng có nguồn gốc? a Tự thiết kế b Có sẵn sách giáo viên c Su tầm thêm d Tất nguồn Câu 8: Khi tổ chức trò chơi cho học sinh đồng chí thờng lựa chọn hình thức tổ chức nào? a Chơi theo cá nhân a Chơi theo nhóm b Cả lớp tham gia trò chơi c Tất hình thức Câu 9: Đồng chí thờng sử dụng phân môn ? a Luyện từ câu b Tập đọc c Tập viết d Chính tả e Kể chuyện Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp f Tập làm văn g Học vần h Tất ph i ân môn Tiếng Việt Câu 10: Theo đồng chí nội dung dạy học có ảnh hởng đến việc lựa chọn sử dụng trò chơi học tập không? a Quyết định b Là yếu tố quan trọng c Có, nhng không quan trọng d Không ảnh hởng Xin chân thành cảm ơn! Danh sách học sinh tham gia vào trình thực nghiệm TT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Lớp thực nghiệm Họ & Tên Nguyễn Thị Ngọc Anh Dơng Thị Trâm Anh Nguyễn Tiến Anh Trần Thị Trâm Anh Hồ Thị Vân Anh Nguyễn Trung Dũng Trơng Quốc Đại Trịnh Quốc Đạt Cao Xuân Đức Ngô Thị Thu Hà Trần Thị Thu Hiền Nguyễn Quốc Hiếu Nguyễn Xuân Hùng Hoàng Nghĩa Huy Nguyễn Trung Kiên Nguyễn Thị Giang Linh Lê Phơng Linh Trần Thị Thuỳ Linh Hoàng Mạnh Hà Lớp đối chứng Ngày sinh TT Họ & Tên 03/07/98 Phạm Duy Hoàng Anh 26/11/98 Nguyễn Thị Mai Anh 17/09/98 Ng Thị Quỳnh Anh 12/01/98 Trần Thị Vân Anh 25/11/98 Nguyễn Viết Dũng 09/04/98 Dơng Đức Đạt 12/11/98 Nguyễn Thành Đạt 28/08/98 Nguyễn Văn Đạt 16/09/98 Lê Anh Đức 23/12/98 10 Nguyễn Cảnh Đức 05/07/98 11 Trần Viết Đức 25/10/98 12 Võ Trọng Đức 30/07/98 13 Nguyễn Thị Ngọc Hà 29/09/98 14 Ng Thị Minh Hạnh 12/05/98 15 Ng Thị Thanh Hiền 18/03/98 16 Hoàng Thị Thuý Hiền 16/02/98 17 Nguyễn Việt Hoàng 10/07/98 18 Lê Minh Hùng 79 Ngày sinh 18/06/98 02/09/98 30/11/98 10/01/98 12/11/98 09/11/98 31/10/98 16/11/98 05/09/98 05/09/98 30/07/98 02/11/98 09/04/98 07/08/98 02/05/98 05/06/98 25/08/98 17/11/98 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 32 34 35 Nguyễn Thị Thanh Lộc Nguyễn Thị Tra My Trng Thị Phng Nhi Trần Nguyệt Phơng Lê Hoàng Quân Nguyễn Hoàng Quân Nguyễn Quang Sáng Lê Xuân Sơn Nguyễn Đức Thắng Nguyễn Văn Thông Pham Thị Mai Thơm Ng Thị Huyền Trang Nguyễn Minh Trí Vơng Quang Trung Nguyễn Thị Cẩm Tú Lê Khả Tú Nguyễn Đức Tuấn Hoàng Mạnh Hà 11/05/98 25/05/98 24/11/98 14/11/98 03/11/98 23/04/98 01/01/98 16/07/98 21/11/98 29/04/98 02/12/98 04/05/98 02/04/98 28/04/98 18/04/98 31/08/98 09/01/98 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 79 Phan Quốc Hùng Trần Thị Diệp linh Ng Phan Khánh Linh Phan Thị Mai Linh Ng Thị Tài Linh Nguyễn Công Mạnh Trần Thị Hơng Ly Phạm Thị Lê Na Hoa Hồng Ngọc Lơng Uyển Nhi Lê Thị Nhung Diệu Trang Nhung Nguyễn Thái Phong Lê Phạm Hà Phơng Đặng Ng Phớc Sang Hồ Nam Trung Hoàng Ngọc Trung 18/03/98 05/11/98 17/09/98 15/09/98 14/05/98 22/07/98 17/12/98 01/01/98 24/08/98 22/10/98 06/01/98 14/06/98 08/02/98 13/10/98 10/06/98 01/01/98 01/01/98 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Mục lục Phần mở đầu 1 Lý chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Khách thể đối tợng nghiên cứu Giả thiết khoa học Nhiệm vụ nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Phơng pháp nghiên cứu Phần nội dung Chơng 1: Cơ sở lý luận thực tiễn Cơ sở lí luận 1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.2 Lý luận chung trò chơi học tập 1.3 Vai trò trò chơi học tập 12 1.4 Đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh tiểu học 13 1.5 Kết luận 15 Thực trạng sử dụng trò chơi học tập 16 2.1 Mục đích nghiên cứu điều tra 16 2.2 Đối tợng điều tra 16 2.3 Nội dung điều tra 16 2.4 Kết điều tra 16 2.4.1 Mức độ nhận thức giáo viên sử dụng TCHT phân môn Tiếng Việt lớp 1,2,3 16 2.4.2 Mục đích hình thức sử dụng trò chơi 18 2.4.3 Xây dựng, tổ chức sử dụng trò chơi 18 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp 2.4.4 Nội dung học trò chơi 20 2.5 Kết luận thực trạng sử dụng trò chơi giáo viên 21 Chơng Sử dụng TCHT môn tiếng Việt lớp 1,2,3 22 Yêu cầu với việc sử dụng tổ chức TCHT dạy học môn Tiếng Việt 22 Cá nguyên tắc lựa chọn trò chơi học tập 23 Cách thức tổ chức 24 Giới thiệu số trò chơi 28 Kết luận chơng 62 Chơng Thực nghiệm s phạm 63 đích thực nghiệm 63 Mục Nội dung thực nghiệm 63 Đối tợng địa bàn thực nghiệm 63 Bài soạn thực nghiệm 63 Quá trình thực nghiệm 63 Phân tích kết thực nghiệm 66 Đánh giá kết thực nghiệm 72 Kết luận kiến nghị 73 Tài liệu tham khảo 75 Phụ lục 76 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học [...]... hai Sử dụng trò chơi học tập trong môn Tiếng việt ở các lớp 1, 2, 3 Trong quá trình dạy học môn Tiếng Việt hầu hết giáo viên còn bế tắc khi lựa chọn, sắp xếp và hớng dẫn trò chơi Vì thế chúng tôi xin mạnh dạn đề xuất cách lựa chọn, sắp xếp và hớng dẫn sử dụng một số trò chơi trong quá trình dạy học môn Tiếng Việt ở các lớp 1, 2, 3 1 Yêu cầu đối với việc sử dụng và tổ chức trò chơi học tập trong dạy học. .. luận tốt nghiệp quả dạy học môn Tiếng Việt ở Tiểu học, thực hiện đổi mới phơng pháp dạy học: " Lấy học sinh làm trung tâm 2 Thực trạng sử dụng trò chơi học tập trong dạy học các phân môn Tiếng Việt ở các lớp 1,2 ,3 2.1 Mục đích nghiên cứu điều tra: Tìm hiểu thực trạng nhận thức và sử dụng TCHT của giáo viên tiểu học trong dạy học các phân môn Tiếng Việt ở các lớp 1,2 ,3 bằng phiếu điều tra anket Qua... phân môn Tiếng Việt - Sử dụng, mức độ thờng xuyên, mục đích TCHT trong dạy học phân môn Tiếng Việt ở tiểu học - Cách thức xây dựng và tổ chức trò chơi của giáo viên 2.4.Kết quả điều tra: 2.4.1 Mức độ nhận thức của giáo viên về sử dụng TCHT trong phân môn Tiếng Việt ở các lớp 1,2 ,3 Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa luận tốt nghiệp Nhận thức của giáo viên tiểu học về mức độ cần thiết và tác dụng của... hiệu quả Sử dụng TCHT làm cho không khí lớp học trở nên sôi động (vui trong lúc học) , khi vui trẻ sẽ cảm thấy kiến thức đỡ khô khan, dễ tiếp nhận hơn (nhờ đó nó có tác dụng học trong lúc vui chơi) Trò chơi không đòi hỏi một năng lực siêu cao mà nhẹ nhàng phù hộp với sở thích và mang tính vừa sức với các em 1.5.2 Sử dụng TCHT trong dạy học nói chung, trong quá trình dạy học Tiếng Việt lớp 1,2 ,3 nói riêng... TCHT đối với hứng thú học tập của học sinh ở các lớp 1,2 ,3 nh sau: Bảng 1: Mức độ cần thiết của trò chơi trong dạy học Mức độ Rất cần thiết Không cần thiết Bình thờng 1 2 3 Số phiếu 76 4 0 Tỉ lệ (%) 95,0 5 0 Bảng 2: Tác dụng của trò chơi trong dạy học TT 1 2 3 4 Tác dụng của trò chơi Tích cực Bình thờng Không tác dụng Tiêu cực Số phiếu 78 1 1 0 Tỉ lệ % 97,5 1,2 5 1,2 5 0 Qua 2 bảng 1, và 2 cho thấy: Đa... vai trò tích cực (97,5%) của trò chơi trong dạy học tiếng Việt Không có ý kiến nào phủ nhận vai trò và mức độ cần thiết của hoạt động này Bảng 3: Mức độ thờng xuyên sử dụng TCHT trong dạy học Tiếng Việt TT 1 2 3 Mức độ sử dụng Thờng xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ Số phiếu 43 37 0 Tỉ lệ % 53, 75 46,75 0 Dựa vào bảng ta thấy trò chơi đợc sử dụng với mức độ khác nhau: Đa số giáo viên thờng xuyên sử dụng. .. để xây dựng tập thể, để giáo dục tính ham hiểu biết và hình thành các phẩm chất ý chí cá nhân Trên tinh thần đó học mà chơi, chơi mà học là một quan điểm dúng đắn trong quá trình hớng dẫn và tổ chức chơi cho các em Trò chơi học tập vừa chú trọng mục đích giải trí nhng quan trọng hơn là phát triển t duy cho học sinh 1.2 .3 Trò chơi học tập Tiếng Việt 1.2 .3. 1 Sử dụng TCHT trong dạy học Tiếng Việt * Theo... ngời chơi. : Nâng dần mức độ phức tạp của trò chơi, nh thêm các chớng ngại, thay đổi tên gọi của các trò chơi 3 Cách thức tổ chức Có nhiều ý kiến xung quanh vấn đề cách thức tổ chức trò chơi học tập trong môn tiếng Việt Trong khuôn khổ đề tài, chúng tôi xin đề xuất các bớc tiến hành đa trò chơi học tập vào lớp học nh sau: 1)- Mục đích chơi 2)- Chuẩn bị 3) - Tiến hành chơi 4)- Nhận xét đánh giá 3. 1 Mục... tất cả các hình thức trên (60, 23% ) 2.4 .3 Xây dựng, tổ chức và sử dụng trò chơi Bảng 6: Nguồn gốc trò chơi mà giáo viên sử dụng TT 1 2 3 Nguồn gốc Tự thiết kế Có sẵn trong sách giáo viên Su tầm thêm Tần suất 80 72 74 Tỉ lệ(%) 35 ,40 31 ,8 6 32 ,7 4 Có 87,8% giáo viên sử dụng trò chơi từ cả 3 nguồn trên Mặt khác trò chơi do giáo viên tự thiết kế ( 35 ,40% ) thì trong quá trình sử dụng và tổ chức sẽ chủ động hơn,... quả sử dụng Điều này cũng chứng tỏ giáo viên rất tự tin khi tổ chức trò chơi ( các giai đoạn khác của quá trình tổ chức trò chơi không gây khó khăn đối với họ ) Bảng 8: Sử dụng trò chơi trong những phân môn Tiếng Việt TT 1 2 3 4 5 6 7 Phân môn Luyện từ và câu Tập đọc Tập viết Chính tả Kể chuyện Tập làm văn Học vần Tần suất 71 61 45 59 63 52 54 Tỉ lệ(%) 17, 53 15,06 11,1 1 14,57 15,56 12,8 4 13, 33 Có 21,5 ... trạng sử dụng trò chơi dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2 ,3 Để từ làm sở cho việc đánh giá, xác lập cách thức quy trình sử dụng trò chơi học tập môn Tiếng Việt Hoàng Mạnh Hà 79 Lớp: 43A1 Tiểu học Khóa... học Khách thể, đối tợng 3. 1 Khách thể: Phơng pháp dạy học trò chơi môn Tiếng Việt tiểu học 3. 2 Đối tợng: Cách thức sử dụng trò chơi học tập trình dạy học môn Tiếng Việt lớp đầu bậc tiểu học 1,2 ,3. .. hiệu cao dạy học Tiếng Việt lớp 1,2 ,3 Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu sở lý luận vấn đề 5.2 Điều tra thực trạng sử dụng trò chơi học tập giáo viên trình dạy học môn Tiếng Việt lớp 1,2 ,3 5.4 Hệ