Bài giảng pháp luật thuế chương 1 GV nguyễn thị hoài thu

PHAP LUAT THUE

Thời lượng: 30 tiết

TONG QUAN MON HOC PHAP LUAT VE THUE

> CHUONG I: Khai quat chung về thuê và pháp luật thuế

Việt Nam > CHUONG II: Pháp luật thuê thu vào hàng hóa, dịch vụ

>_ CHƯƠNG III: Pháp luật thuế thu vào thu nhập

> CHƯƠNG VI: Pháp luật thuế thu vào một số loại tài sản

do Nhà nước quản lý

CHƯƠNG I- KHÁT QUÁT-CHỮNG \ nh - VÀ PHÁP LUẬT THUÊ 1` '*Khằi quát chung về thuế 1.1 1.2 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2

Lich str hinh thanh thué

Khái niệm, đặc điểm, vai trò, phân loại thuê

Những vẫn dé cơ bản về pháp luật thuế

Khái niệm pháp luật thuê

Những nội dung cơ bản của một đạo luật thuê

Quan hệ pháp luật thuế

Khái niệm quan hệ PL thuê

Chủ thê tham gia quan hệ PL thuê

_CHUONG I —- KHAT QUAT- CHENG 4

VA PHAP LUAT THUE VIET NAM

I Khai quat chung vé thué

1.1 Lịch sử hình thành thuế

-_ Thuê hình thành đồng thời và song song với Nhà

nước, xã hội nào có Nhà nước thì có thuê và ngược

lal

- Cac hoc thuyét vé thué:

Thuyết khế ước xã hội

1.1 Lich str hinh thanh thué (tt)

Thuyết khé ước xã hội:

Lần đầu tiên duoc Thomas Hobbes dua ra va được

phat trién boé1 Jean-Jacques Rousseau Nói dung:

- Hành vi nộp thuê của cư dân cho Nha nước xuất phat

từ sự /hỏa thuận của cư dân và chính quyên (khê ước)

- Nhà nước có nghĩa vu hoan frả lại những lợi ích

| thubéedupaa igemnalaaw thué (tt)

>NOoi dung:

- Thué là nghĩa vụ mang tính bắt buộc mà cư dân phải

đóng góp cho Nhà nước, được đảm bao bang công cu

pháp luật và sức mạnh quyên lực chính trị

- Thue khong co tinh doi gia va hoan tra truc tiép

Khai niém, dac diém, vai tro, phan loai thué

1.2.1 Khai niém

- Dưới góc độ pháp lý:

Thuế là khoản nộp bắt buộc mang tinh

cưỡng chê băng pháp luật mà các cá nhân, tô chức phải nộp vào ngân sách Nhà nước

Các khoản nộp này không mang tính đổi giá và không mang tính hoàn trả trực tiếp

cho người nộp thuế

1.2.2 Dac diém

- Thuê là một hiện tượng xã hội

- Thuê là phạm tru lịch sứ ăn liên với Nhà

HƯỚC

- Thuê do cơ guan quyền lực Nhà nước cao nhat quyet dinh

- Không mang tính đổi giá và hoàn trả trực tiép cho doi tuong nộp thuê

- La nguon thu chu yéu va thuong xuyén cua

Ngân sách nhà nước

Là công cụ giúp Nhà nước thực hiện các chính sách điểm tiệt vĩ mô nên kinh tê

Là công cụ điểu tiết thụ nhập và thực hiện cong bang xa hoi

* Nhận xét tâm quan trọng của từng vai trò trong nên kinh

- Căn cứ vào đôi tượng chịu thuê hân loại thuế— ˆ

› Thuê thu vào_ hoa động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch Vụ

: Thuê điêu tiết vào ƒu nhập

- Thuê điêu tiết vào hành vì sử dụng một số loại tài sản do Nhà nước quy định

- Căn cứ vào phương thức thu thuê

: Thuê gián thu Bao gôm: Thuê XK-NK, thuế GTGT

- Thuê trực thu Bao gôm: Thuê TNCN, thuê TNDN

- Khai niém: Thué gian thu 1a loai thué ma Nha nước động viên từ nguoi chiu thué nhung tô

chuc thu _gian tiép thong qua đồi tuong nop

thué, trong đó đôi tượng nộp thuê không đồng thời là người chịu thuế

- Ưu, nhược diém

- Phân loại thuê gián thu = Thué gián thu an

- Khái niệm: là loại thuê mà Nha nucc thu truc tiép vao doi

tương nộp thuế, đôi tượng nộp thuê động thời là người chịu thuê

- Ưu, nhược điêm?

* Hiện tượng chuyển hóa từ thuê gián thu sang thuê trực thu * Dự đoán xu hướng phát triển của thuê trực thu và thuế

-van-dé-eo-ban_vé phap luật thuê

2.1 Khái niệm pháp luật thuế

2.1.1 Khải nệm

Pháp luật thuê là tông hợp các QPPL do cơ quan nhà nước có thâm quyên ban hành hoặc thừa nhận điệu chính các quan hệ xa hoi phat sinh trong qua trinh thu nop thuê

PL thué co phải là một ngành luật độc lập

ống pháp luật thuế: ——— CC 1C VU —& Ye

- Nguyên tắc công băng (equity) - Nguyên tắc hiệu quả

- Nguyên tắc không đánh trùng thuê - Nguyên tặc chính xác, rõ ràng, minh

2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2./ 2.2.8 2.2.9

[hững nội dung co ban của một đạo luật thuế

Tên gọi và hình thức văn bản pháp luật thuê

Đôi tượng chịu thuê

Đôi tượng nộp thuê

Đôi tượng không thuộc diện chịu thuê và đôi

tượng không thuộc diện nộp thuê

Căn cứ tính thuê

Chê độ đăng ký, kê khai, nộp và quyết toán thuê

Chê độ truy thu, hoàn thuê Chê độ miễn giảm thuế

HS ee 1C >¬.^ IC SPA -Têm gọi và hình Thức văi

a) Hinh thitc VBPL thuê: đạo luật thuế chỉ có thể tôn tại

dưới hình thức luật hoặc pháp lệnh

b) Tên gọi: không phản ánh mục đích sử dụng sô tiền

thuế mà thường phản ánh đôi tượng chịu thuê của sắc

thuê hoặc nội dung và tính chât của các hoạt động làm

phát sinh điều kiện pháp lý để áp dụng Vd:

- Việc đặt tên phải ngắn gọn, rõ ràng, đơn nghĩa, chính

xác

b Luu ý: Nội hàm tên gọi không phải luc nao cung cho ta mot

hình dung đáy đu, trọn vẹn về đổi tượng chịu thuê cua sac thué,

Khai niém: /a hang hoa, dich vu, tai san, thu nhap hoặc

nhitng loi ich vat chat khác mà sắc thuế tác động đến

Lưu ý:

Mỗi một sắc thuê đều có quy định vê đôi tượng chịu thuế

Cùng một đối tượng (hàng hóa, thu nhập, tài sản ) có thể đông thời là đôi tượng chịu thuê của nhiêu sắc thuê khác nhau

- Khái niệm: là các chủ thể có nghĩa vụ nộp thuê theo

luật định

= Mỗi sắc thuê khác nhau có ĐTNT khác nhau phụ thuộc

vao ban chat cua sac thué do

= Đề trở thành ĐTNT của một sac thuê cu thé, chu thé đó phải có các hành vị tác động lên đôi tượng chịu thuê làm

phát sinh nghĩa vụ thuê

° ĐTNT là các tô chức và cá nhân

- Một chủ thê có thê đông thời là ĐTNT của hai hoặc nhiêu

loại thuê khác nhau

-_ Phân biệt ĐTNT và người nộp thuế

ribet thudc diện nộp thuế :

- La cac hang hoa, dich vu, tai san hoặc thu

nhập có các diéu kién, dac tinh twong tu nhw

đối tượng chịu thuế nhưng không chịu tác

động của sắc thuế do

- Xác định đôi tượng không thuộc diện chịu thuê

=> đối tượng không thuộc diện nộp thuê và

ngược lại

225° Can cứ

- Là tập hợp các QPPL quy định cách thức xác định số tiên thuê cụ thể ma đối tượng Hộp thuê phái nộp vao Ngan sạch Nha nước

- PL thuế sử dụng 2 căn cứ cơ bản để tính thuế

= Co sé tinh thuê

= Thué suat

Nhóm có đôi tượng chịu thuế là hàng hóa, tài sản, dịch vụ thì cơ sở tính thuê là giá trị

của hàng hóa, tài sản, dịch vụ ây thông qua đơn vị tiên tệ hay còn gọi là giá fính thuế

% Nhóm có đôi tượng chịu thuế là thu nhập

GTT là giá chưa có thuê (giá trước thuê)

Cách xác định GTT:

Là giá ghi trên hợp đông mua bán do các bên cung cấp Nêu giá ghi trên HĐ không phản ánh chính xác giá

thực tê của hàng hóa, dịch vụ hoặc không xác định

được giá -* việc xác định giá tuân theo một sô nguyên

tăc do PL quy định

Thu nhập chịu thuế?

Cách thức cụ thê để xác định thu nhập chịu thuê

thường được quy định cụ thể tại từng sắc thuê, đồng

thời quy định rõ nguôn gốc thu nhập và tính chât thu

INN

Khái niệm: TS là một con số ấn định đê tính một số tiên

trích ra từ căn cứ tính thuê, thường được tính băng ti 1é phan tram, trong mot sô trường hợp nó là một con số

fuyệt đổi nhât định băng tiên đôi với từng loại vật chịu

thuê

Đề ban hành một mức thuê suất hợp lý, đảm bảo các

chức năng của thuê, Nhà nước dựa trên một số cơ sở:

Cơ sở kinh tê - xã hội

Nguôn thu ngân sách

Các tác động đên mức sông dân cư

Các cam kết, Hiệp định song phương và đa phương về

- TS tuyét doi: la loai thué suat được ân định

băng một con sô cô định tuyệt đôi trên một don vị của đôi tượng tính thuê

a _1é:+-batoaithué suat duocan din —

SO tỷ lệ phân trăm trên cơ sở tính thuế

-_ Thuê suất tỷ lệ tương đôi cô định: Là trường hợp mức thuê suất (tý lệ %) không thay đổi khi giá trị tính thuế

của hàng hóa, dịch vụ, tài sản hoặc thu nhập thay đối

- Thuế suất tương đối /Øy ứiến: Là trường hợp mức thuế suất (ý lệ %4) gia tăng theo sự gia tăng của giá trị tính

thuế Bao gôm

= Thuê suât lũy tiễn toàn phân: thuế suất tăng trén toan bộ phần tăng lên của giá tri/cơ sở tính thuế,

b) Thué suat (tt)

Yeu cau:

- Nam ro uu va nhuoc diém cua tung loai thué suat?

_ quyết toán thuÊ 6 -Chế độ kê đăng ký, ké

- Đăng ký thuế: là việc đôi tượng nộp thuế thông

bảo với cơ quan thuê biết được đôi tượng nộp

thuê đang tiễn hành những hoạt động, thực hiện

những hành vi chịu thuê

- Khai thuế : là việc đôi tượng nộp thuê thông báo

cho cơ quan thuê biết về thực tế hoạt động của đôi

tượng nộp thuế và sô tiên thuê phát sinh trong một

khoảng thời gian nhât định theo quy định của

pháp luật (còn được gọi là kỳ tính thuê)

— zs = ~ ===

- Nộp thuê: là việc ĐINT thực hiện nghĩa vụ tài chính của

mình đôi với nhà nước

- Quyết toán thuê: là việc ĐINT xác định lại với cơ quan thuế chính xác sô thuê mà ĐTNT có nghĩa vụ phải nộp

vào NSNN trong một khoảng thời gian nhất định (thường

là kết thúc năm tài chính)

Các trường hợp xảy ra khi quyết toán:

= Tiên thuê tam nop > Nghia vu nop: được hoàn thué

s Tiên thuê tạm nộp < Nghĩa vụ nộp: nộp phân còn thiêu vào NSNN

r Tiên thuê tạm nộp = Nghĩa vụ nộp: thực hiện quyết toán

cuy thu va hoanthue—

- Truy thu thuế: là một quyết định hành chính của cơ quan thuê, yêu câu đôi tượng nộp thuê phải nộp phần thuê còn thiêu vào ngân sách nhà nước

Lưu ý: Truy thu thuê không phải lúc nào cũng xuất phát từ hành vì vi phạm pháp luật

- Hoàn thuế: là việc cơ quan thuê hoàn trả lại một phân hoặc

tồn bộ sơ tiền th mà các tô chức, cá nhân (không dùng từ

đối tượng nộp thuế) đã nộp trước đó do các tô chức cá nhân

a = —————.S —

hing nội dung cơ bản của một đạo luật thuế

2.2.8 Chế độ miễn giảm thuế

- Là sự ưu đãi hoặc chia sẻ của Nhà nước dành cho đôi tượng nộp thuê khi thỏa mãn những điều kiện mà đạo

luật thuê quy định

- Lưu ý: Trong mọi trường hợp, đổi trợng nộp thuế là người hưởng lợi trực tiêp từ việc miên giảm thuê

*Thứ lý giai nguyên nhán vì sao chê độ miên giảm rat phong phu trong các săc thuê trực thu và ngược lại ở

các săc thuê gián thu?

2.2.0 Chế độ xử lý vi phạm và khen thưởng

- Pháp luật thuê có những điêu khoản qui định chê

độ xử lý vi phạm và khen thưởng Mục đích của các qui định này nhăm đảm bảo sự tuân thủ

nghiêm minh của các qui định pháp luật thuế

- Vi phạm pháp luật vê thuế có thê được xử lý ở hai câp độ: cầp độ hành chính và câp độ hình sự, tùy

ran hệ pháp Tuật thuế-

3.1 Khái niệm quan hệ pháp luật thuế

- Quan hệ pháp luật thuê là các QHXH phát sinh trong hoạt

động thu, nộp thuê giữa các cá nhân, tô chức (chủ thê nộp

thuế) và NN (chủ thể thu thuế) được điêu chỉnh bởi các

QPPL thuê

- Quan hệ pháp luật thuê vừa là một guan hệ tài chính, vừa mang tính chất của một guan hệ pháp luật hành chính

* So sanh OHPL thué voi cdc quan hệ PL thông thường? * Ly gidi vi sao OHPL thué vira la mét quan hệ tài chính, vừa mang tính chất của một quan hệ pháp luật hành

“Ã- Quan hệ pháp luật thuê

3.2 Chủ thể tham gia quan hệ pháp luật thuế 3.2.1 Người nộp thuế

NNT theo quy định tại khoản Ì Điêu 2 Luật quản lý thuê Số 78/2006QH11, bao gôm những đối tượng sau:

a) Tô chức, hộ gia đỉnh, cá nhân nộp thuế theo quy định của pháp luật vê thuê:

b) Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nộp các khoản thu khác

thuộc Ngân sách nhà nước (sau đây gọi chung là thuế) do cơ quan quản lý thuế thu theo quy định của pháp luật;

c) Tổ chức, cá nhân khẩu trừ thuê: tô chức, cá nhân làm thủ tục về thuế thay người nộp thuế

“Qũan hệ pháp luật thuế t(t

3.2 Chi thé tham gia quan hệ pháp luật thuế

3.2.2 Cơ quan thu thuế

- Cơ quan thuê: /ở /ô chức trực thuộc BTC, chịu trách nhiệm

(rước Bộ trưởng BT†C thực hiện chức năng OLNN đổi với các khoản thu nội địa, bao gôm: thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác của NSNN (sau day gol chung là thuế); tô chức thực hiện quản lý thuế theo quy định của pháp luật

Cơ quan hải quan:

Diéu 11 Luat Hai quan sd, bs 2005: Hai quan Viét Nam co nhiém vu thuc hién kiém tra, giam sat hang hoa, phương tiện vận tải; phòng chong buôn lậu, van chuyên trai phép hàng hoá qua biên

giới; tô chức thực hiện pháp luật về thuê đổi với hàng hoá XK - NK; thong ké hang hod XK - NK; kiến nghị chủ trương, biện pháp

ơ quan thu thuế (tt)

Co cau tô chức Tông cục thuê

|x| This image cannot currently be displayed

2:2” Cơ quan thư

Cơ cầu tô chức Tông cục hải quan

ee

CHI CUC HQ CUA KHAU

VA NGOAI CUA KHAU

DO! KIEM SOAT HAI QUAN & DON Vi TUONG DUONG

een SS :

uan hệ pháp luật thuế (ff)

3.2 Chi thé tham gia quan hệ pháp luật thuế

3.2.3 Quyên và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia quan

hệ pháp luật thuê

- Quyên và nghĩa vụ của người nộp thuê: Điều 6, Điêu 7 Chương ÏT Luật quản lý thuê 2006

- Quyên và nghĩa vụ của cơ quan thu thuê (Điêu 8, Điêu 9 Chương [I Luật quản lý thuê 2006)

* Nêu nhận xét về quyên và nghĩa vụ của các chủ thé