SÀN GIAO DỊCH VÀNG TRUNG QUỐC BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG VIỆT NAM

việc quản lý của Nhà nước nhằm đảm bảo cho thị trường vàng hoạt động một cách ổn định và an toàn nhằm tạo ra một môi trường bình đẳng và ổn định để đáp ứng nhu cầu đầu tư, tích trữ, bảo hiểm chính đáng của người dân, từ đó hoạt động của thị trường tài chính được thông suốt, hiệu quả và bền vững đã trở thành một yêu cầu tất yếu. Trong khi đó, chính sách quản lý thị trường vàng nước ta từ năm 2008 đến nay liên tục thay đổi theo hướng ngược nhau chỉ trong thời gian rất ngắn, chủ yếu để giải quyết tình thế hơn là chính sách mang tính hệ thống, ổn định và bền vững. Để quản lý tốt thị trường vàng chúng ta cần phải học hỏi kinh nghiệm từ những thành công cũng như thất bại của các quốc gia đi trước, nhất là những nước trong cùng khu vực và có những đặc điểm, điều kiện khá tương đồng như Trung Quốc, Ấn Độ

MỤC LỤC

1 TỔNG QUAN VỀ VÀNG, TÁC ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG VÀNG 1

1.1 Tổng quan về vàng 1

1.1.1 Khái niệm 1

1.1.2 Lịch sử của vàng 1

1.1.3 Chức năng của vàng 2

1.1.3.1 Phương tiện tiết kiệm và đầu tư 2

1.1.3.2 Tài sản dự trữ quốc gia 3

1.1.3.3 Nguyên liệu sản xuất trong công nghiệp 3

1.1.3.4 Trang sức 4

1.1.4 Vai trò của vàng trong nền kinh tế hiện đại 4

1.1.4.1 Vàng là một kim loại quý 4

1.1.4.2 Vàng là một hàng hóa đặc biệt 4

1.1.4.3 Vàng là đối tượng dự trữ Quốc gia quan trọng 5

1.2 Thị trường vàng và tác động của thị trường vàng 5

1.2.1 Khái niệm thị trường vàng 5

1.2.2 Tác động của thị trường vàng 5

1.2.2.1 Tác động đến thị trường tài chính 5

1.2.2.2 Tác động đến nền kinh tế 6

2 THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG VÀNG VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA SÀN GIAO DỊCH VÀNG TRUNG QUỐC 8

2.1 Tình hình của thị trường vàng Trung Quốc và bối cảnh ra đời SGD vàng Thượng Hải 8

2.2 Một số đặc điểm hoạt động của Sàn giao dịch vàng Thượng Hải 9

2.2.1 Tổng quan và mô hình tổ chức 9

2.2.1.1 Tổng quan 9

2.2.1.2 Mô hình tổ chức 10

2.2.2 Phạm vi hoạt động, vai trò, chức năng của SGE 11

2.2.3 Thành viên và phương thức hoạt động 11

2.2.3.1 Thành viên 11

2.2.3.2 Giao dịch 12

2.2.3.3 Thanh toán 13

2.2.3.4 Một số đặc điểm khác 15

2.3 Hoạt động của Sàn giao dịch vàng Thượng Hải qua các năm 16

2.4 Đánh giá về chính sách quản lý thị trường vàng Trung Quốc 19

2.4.1 Đánh giá 19

2.4.2 Bài học kinh nghiệm rút ra 21

3 BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY 22

3.1 Khái quát hoạt động quản lý thị trường vàng tại Việt Nam 22

3.2 Đánh giá chính sách quản lý thị trường vàng Việt Nam hiện nay 27

3.2.1 Thành công 27

3.2.2 Hạn chế 27

3.3 Đề xuất các bước quản lý thị trường vàng tại VN dựa theo kinh nghiệm của Trung Quốc 29

1 TỔNG QUAN VỀ VÀNG, TÁC ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG VÀNG 1.1 Tổng quan về vàng

Vàng là một loại hàng hóa được giao dịch trong thị trường Vàng còn

là loại tài sản có tính thanh khoản cao, được chấp nhận như một loại tiền đặcbiệt tại tất cả các nước trên thế giới

1.1.2 Lịch sử của vàng

Vàng đã được biết đến, khai thác và sử dụng từ rất lâu đời Cùng với

sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá và ra đời của tiền tệ; nhờ những đặctính vốn có của mình (tính ổn định giá trị, dễ phân chia, lâu bền, dễ vậnchuyển và thuần nhất) vàng đã tách khỏi thế giới hàng hoá thông thường, trởthành tiền tệ một cách lý tưởng trong suốt thời gian dài của lịch sử nhân loại

Dù giá của một số nhóm kim loại (như platinum) cao hơn nhiều nhưng

từ lâu vàng vẫn luôn được coi là kim loại đáng thèm muốn nhất trong các kimloại quý, và giá trị của nó đã được sử dụng làm bản vị cho nhiều tiền tệ tronglịch sử Vàng đã được sử dụng như một biểu tượng cho sự thanh khiết, vươnggiả, sự giàu sang và danh vọng

Vàng thời cổ đại về mặt địa chất khá dễ để có được, người La Mã bắtđầu phát triển các kỹ thuật mới để khai thác vàng ở quy mô lớn từ hàng trămnăm trước công nguyên Đế chế Mali tại chậu Phi nổi tiếng khắp thế giới vềtrữ lượng vàng vô cùng lớn.Tuy nhiên 75% tổng lượng vàng này đã được

khai thác từ năm 1910, trữ lượng vàng trên thế giới ngày càng giảm do mức

độ khai thác và nhu cầu của sự phát triển

Trong thế kỷ 19, những cuộc đổ xô đi tìm vàng xảy ra bất kỳ khi nàonhững trầm tích vàng lớn được phát hiện Đa số vàng đã được khai thác trongsuốt lịch sử vẫn đang được lưu hành dưới hình thức này hay hình thức khác

1.1.3 Chức năng của vàng

Khi được chấp nhận như là một loại tiền tệ đặc biệt, vàng có năm chứcnăng cơ bản sau:

- Thước đo giá trị

- Phương tiện lưu thông

Tuy nhiên khi nền kinh tế hàng hoá phát triển ngày càng cao, do một

số lý do mang tính khách quan như: mâu thuẫn giữa nhu cầu tiền tệ và khảnăng cung ứng tiền tệ bằng vàng, hạn chế của lưu thông tiền vàng, nhu cầu sửdụng vàng vào các mục đích phi tiền tệ mà ngày nay vàng không còn đượcchọn làm tiền của các quốc gia trên thế giới Thế nhưng, vàng vẫn thực hiệnnhững chức năng quan trọng sau:

1.1.3.1 Ph ương tiện tiết kiệm và đầu tư ng ti n ti t ki m và đ u t ện tiết kiệm và đầu tư ết kiệm và đầu tư ện tiết kiệm và đầu tư ầu tư ư

Nhiều người sở hữu vàng và giữ chúng dưới hình thức các thỏi nénhay thanh như một công cụ chống lại lạm phát hay những đợt khủng hoảngkinh tế Tuy nhiên, một số nhà kinh tế không tin việc giữ vàng là một công cụchống lạm phát hay mất giá tiền tệ.

Trong các kim loại quý, vàng là một kênh đầu tư phổ biếnnhất.Các nhà đầu tư mua vàng để dự trữ và là địa chỉ an toàn trước nhữngbiến động về kinh tế, chính trị, xã hội hoặc khủng hoảng tiền định danh (baogồm cả sự suy giảm của thị trường đầu tư, nợ quốc gia đang gia tăng, suythoái tiền tệ, lạm phát, chiến tranh và bất ổn xã hội)

1.1.3.2 Tài sản dự trữ quốc gia

Dự trữ vàng với lượng đáng kể tại nhiều nước là một công cụ bảo vệđồng tiền của họ và tránh ràng buộc vào đồng đôla Mỹ, thực tế này hìnhthành lượng dự trữ khổng lồ tiền thanh khoản cao Đồng đôla yếu có xuhướng được bù lại bởi giá vàng mạnh lên Vàng vẫn là tài sản tài chính cơbản của gần như tất cả các ngân hàng trung ương bên cạnh ngoại tệ và tráiphiếu chính phủ Nó cũng được tích trữ tại các ngân hàng trung ương như làmột biện pháp đề phòng.Ước tính, 25% toàn bộ lượng vàng có trên mặt đấtđược cất giữ tại quỹ của các ngân hàng trung ương

1.1.3.3 Nguyên liệu sản xuất trong công nghiệp

Do những đặc tính vốn về tính dẫn nhiệt, dẫn điện, phản xạ tốt với bức

xạ điện từ, dễ dát mỏng,… mà vàng trở thành nguyên liệu không thể thiếutrong các ngành công nghệ cao như: công nghệ điện tử, công nghiệp ô tô,làm dây dẫn điện trong một số thiết bị tiêu thụ nhiều điện năng, làm lớp phủbảo vệ cho nhiều vệ tinh nhân tạo, trong các tấm bảo vệ nhiệt hồng ngoại và

mũ của các nhà du hành vũ trụ và trên các máy bay chiến tranh điện

tử như EA-6B Prowler,…

Ngoài ra, vàng có thể được sử dụng trong thực phẩm, thêu thùa, côngnghệ ảnh màu, sản xuất thủy tinh rubi vàng,…

1.1.3.4 Trang sức

Vì tính mềm của vàng nguyên chất (24K) nên nó thường được pha trộnvới các kim loại căn bản khácnhằm làm biến đổi độ cứng và tính mềm, điểmnóng chảy, màu sắc và các đặc tính khác để sử dụng trong công nghiệp chếtác nữ trang

Các hợp kim với độ cara thấp (thường là 22K, 18K, 14K hay 10K) cóchứa nhiều đồng, hay các kim loại cơ bản khác, hay bạc hoặc paladi hơntrong hỗn hợp Đồng là kim loại cơ sở thường được dùng nhất, khiến vàng cómàu đỏ hơn Vàng 18K chứa 25% đồng đã xuất hiện ở đồ trang sức thời cổđại và đồ trang sức Nga và có kiểu đúc đồng riêng biệt, dù không phải là đa

số, tạo ra vàng hồng Hợp kim vàng-đồng 14K có màu sắc gần giống một sốhợp kim đồng, và cả hai đều có thể được dùng để chế tạo các biểu trưng chocảnh sát và các ngành khác,…

1.1.4 Vai trò của vàng trong nền kinh tế hiện đại

1.1.4.1 Vàng là một kim loại quý

Vàng là kim loại quý trong ngành trang sức, điêu khắc và trang trí kể

từ khi được xuất hiện trong lịch sử Vàng có tính bền vững hóa học cao với

vẻ đẹp bề ngoài sáng bóng; vàng nguyên chất có độ dẻo cao, dễ dát thành lámỏng và kéo sợi nên vàng rất phù hợp với việc chế tác đồ kim hoàn, các linhkiện và vi mạch điện tử…

Ngoài ra, vàng là vật chất có độ dẫn điện, dẫn nhiệt cao, phản ánh tiahồng ngoại rất mạnh nên vàng có giá trị sử dụng quan trọng trong các ngànhcông nghiệp điện tử, các ngành công nghệ cao

1.1.4.2 Vàng là một hàng hóa đặc biệt

Với tính chất ưu việt và được công nhận rộng rãi, vàng đã từng trởthành một vật chất đặc biệt mang hình thái hàng hóa – tiền tệ Dù không cònđược xem là tiền tệ, vàng vẫn được xem là một hàng hoá đặc biệt rất gần vớitiền và có vai trò quan trọng trong một số mặt: Vàng giúp đa dạng hoá danhmục đầu tư; là công cụ đầu tư hiệu quả thay thế đồng USD; vàng còn là kênhtrú ẩn an toàn cho thị trường chứng khoán, chống lạm phát, biến động tỷ giá

và bất ổn chính trị… Ngoài ra vàng có thể tạo lực ổn định cho hệ thống tàichính nếu có thể quản lý tốt thị trường vàng do vàng rất gần với tiền, đặc biệt

là đối với những quốc gia “ưa thích vàng”

1.1.4.3 Vàng là đối tượng dự trữ Quốc gia quan trọng

Các quốc gia, ngân hàng và quỹ đầu tư trên toàn thế giới tăng cườnggiữ vàng trong danh mục đầu tư của mình để tránh nguy cơ giảm giá trị tàisản do lạm phát và phá giá tiền tệ trong điều kiện suy thoái kinh tế toàn cầunhư hiện nay

1.2 Thị trường vàng và tác động của thị trường vàng

1.2.1 Khái niệm thị trường vàng

Thị trường vàng là nơi diễn ra các hoạt động giao dịch mua bán vàng

và các phương tiện thanh toán có giá trị vàng khác Đây cũng là nơi hìnhthành giá vàng theo quan hệ cung cầu, là một bộ phận của thị trường tài chính

ứng của vàng đã thu hút không ít nhà đầu tư chuyển từ đầu tư chứng khoán,bất động sản và USD sang đầu tư vàng Vàng có thể coi là loại tiền tệ duynhất không liên quan trực tiếp đến bất kỳ nền kinh tế quốc gia nào, với việcsuy thoái kinh tế thì vàng là kênh đầu tư an toàn nhất Điều này vô hìnhchung làm ảnh hưởng đến các kênh đầu tư khác.

Vàng còn gây ảnh hưởng đến khả năng huy động nguồn vốn của khuvực tài chính: khi giá vàng tăng người dân rút tiết kiệm để đầu tư vàng thay

vì gửi tiết kiệm tại ngân hàng Đồng thời vốn rút ra lại loanh quanh ở thịtrường vàng và ngoại tệ dẫn đến khả năng huy động vốn của các ngân hàngthương mại bị giảm sút, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của hệ thốngngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung

Hơn thế nữa, thị trường vàng biến động mạnh còn ảnh hưởng đến phânphối lại thu nhập giữa những người đi vay và cho vay vàng.Đến kỳ trả nợ, dogiá vàng lúc vay thấp hơn sơ với giá vàng lúc trả rất lớn, chưa kể tới lãi suấtcủa ngân hàng, chỉ tính biến động giá vàng ngân hàng đã được lợi rất lớn cònnhững người vay vàng lâm vào tình trạng rất khó khăn Ngược lại, đối vớihoạt động huy động vốn thì ngân hàng lại bị thiệt hại rất nhiều và khách hàngcủa họ lại được lợi lớn Sự biến động mạnh của vàng trong một số thời điểm

đã tạo ra rất nhiều rủi ro cho hoạt động huy động và cho vay vàng của ngânhàng, tác động tiêu cực đến thị trường vốn, làm méo mó chức năng trung giantín dụng của ngân hàng trong nền kinh tế

1.2.2.2 Tác động đến nền kinh tế

Ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu

Vàng cũng là một loại hàng hóa, nhưng nó đặc biệt hơn mọi loại hànghóa ở giá trị cũng như sự phổ biến của nó trên toàn thế giới Nhập vàng đồngnghĩa phải tiêu đi một số lượng lớn ngoại tệ nên cán cân thương mại trongnước cũng bị ảnh hưởng (gây thâm hụt) Bên cạnh đó khi giá vàng tăng cao

sẽ có trường hợp người ta gom đô la để nhập vàng dù là đường chính ngạchhay đường lậu cũng sẽ đẩy tỷ giá tăng cao, điều đó gây không ít khó khăn choviệc nhập khẩu các mặt hàng khác.

Ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ

Ảnh hưởng trực tiếp nhất có thể kể đến là khả năng huy động nguồnvốn của khu vực tài chính ngày càng xấu đi, do tỷ lệ tiết kiệm bằng vàng tănglên thay vì tiết kiệm qua hệ thống ngân hàng

Nguy cơ gây ra lạm phát: khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước vànước ngoài lớn, dẫn đến việc phải nhậu khẩu vàng, điều đó sẽ gây ra áp lựctăng tỷ giá, đối với những nước nhập siêu, việc tăng tỷ giá sẽ khiến giá cảhàng hóa tăng lên, gây ra lạm phát Ngoài ra, khi lạm phát trong nước có dấuhiệu tăng, người dân sẽ chuyển sang dự trữ vàng thay vì tiền, điều này sẽ làmcho một lượng tiền lớn quay lại lưu thông khiến tình trạng lạm phát trở nêntrầm trọng hơn

Ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống của người dân

Biến động lớn của thị trường vàng ảnh hưởng lớn đến tâm lý cũng nhưcuộc sống của người dân Thực tế đã cho thấy rằng, rủi ro càng cao thì lợinhuận càng lớn Đã có rất nhiều thời điểm giá vàng tăng cao, người dân đổ xô

đi mua vàng làm giá vàng trong nước chênh lệch lớn so với giá vàng thế giới.Thị trường vàng trở nên điên loạn với giá vàng bị thổi lên quá đáng, ngườidân đổ xô đi rút tiền ở các ngân hàng để mua vàng tích trữ, gây bất ổn cho thịtrường vàng dẫn đến sự bất ổn của thị trường tài chính và nền kinh tế

Tóm lại:

Qua những phân tích trên ta có thể nhận thấy vai trò quan trọng, sự tácđộng mạnh mẽ của thị trường vàng đến thị trường tài chính và cả nền kinh tế

Quản lý hoạt động kinh doanh vàng nhằm phát triển ổn định và bềnvững thị trường vàng, không để biến động của giá vàng làm ảnh hưởng đến tỷgiá, đảm bảo hoạt động sản xuất, không làm ảnh hưởng đến thị trường tàichính,lạm phát… là góp phần thực hiện chính sách tài khoá, chính sách tiền

tệ của nhà nước, ổn định kinh tế vĩ mô

Từ chỗ đóng kín thị trường vàng, với việc thành lập sàn vàng và quản

lý thị trường vàng hiệu quả, Trung Quốc đã từng bước tự do hoá mọi giaodịch và gặt hái nhiều thành công trong việc quản lý thị trường vàng

Nhóm sẽ tập trung phân tích các đặc điểm chính vàcác hoạt động cơbản của sàn giao dịch vàng tại Trung Quốc qua các năm, từ đó rút ra nhữngnội dung tiến bộ, phát triển có thể áp dụng để hoàn thiện việc quản lý hoạtđộng của thị trường vàng tại Việt Nam

2 THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG VÀNG VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA SÀN GIAO DỊCH VÀNG TRUNG QUỐC

2.1 Tình hình của thị trường vàng Trung Quốc và bối cảnh ra đời Sàn giao dịch vàng Thượng Hải

Trước năm 1991, tại Trung Quốc, nhu cầu tiêu thụ vàng phát triểnchậm, chỉ vào khoảng 80 tấn mỗi năm, rất thấp nếu tính theo đầu người.Trong giai đoạn 1991-2000, nhu cầu tiêu thụ vàng bắt đầu tăng mạnh và đạtmức trung bình 270 tấn do những cải cách kinh tế và bắt đầu quá trình tự dohóa Tuy nhiên, thị trường vàng vẫn chịu sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước

từ khâu khai thác, nhập khẩu, sản xuất cho đến khâu phân phối bán lẻ

Trong giai đoạn này, Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa (People’s Bank

of China– PBOC – Ngân hàng Trung ương của Trung Quốc) hoàn toàn độcquyền thị trường vàng trong nước từ khâu khai thác, tinh chế, gia công lẫnhoạt động mua bán, xuất nhập khẩu vàng Các công ty khai thác vàng sau khi

tinh chế thành vàng miếng phải bán lại cho các chi nhánh của PBOC, sau đóPBOC sẽ bán lại cho các công ty vàng bạc đá quý chuyên gia công vàngtrang sức Các công ty này sau đó được phép bán vàng trang sức cho dânchúng Các hãng kinh doanh vàng trang sức chỉ được phép mua vàng nguyênliệu từ PBOC và bán nhưng không được phép mua lại vàng trang sức từ dânchúng Người dân muốn bán vàng trang sức để lấy tiền mặt sẽ bán tại các chinhánh của PBOC Ngoài ra, giá cả mua bán vàng đều phải áp dụng giá doPBOC quy định PBOC quản lý hoạt động xuất nhập khẩu vàng dưới dạngcấp phép xuất nhập khẩu cho các công ty được phép với số lượng tuỳ vàotừng thời điểm Nhờ đó mà Ngân hàng Trung ương kiểm soát được số lượngvàng trong nước.

Năm 2001: Trung Quốc trở thành thành viên chính thức của Tổ chứcThương mại Thế giới (World Trade Organization - WTO) Đây cũng là nămđánh dấu mốc quan trọng trong việc tự do hoá thị trường vàng của TrungQuốc Tháng 4/2001, Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa lần đầu tiên chínhthức công bố kế hoạch xoá bỏ cơ chế quản lý độc quyền trong mua và phânphối vàng, bãi bỏ việc kiểm soát và ấn định giá vàng cũng như giảm thuếsuất Hiệp Hội Vàng Trung Quốc (China Gold Association - CGA) và Sàngiao dịch vàng Thượng Hải (Shanghai Gold Exchange - SGE) được thànhlập Đây được coi là bước đột phá trong chính sách quản lý thị trường vàngcủa Trung Quốc sau hơn 50 năm thực hiện kiểm soát chặt chẽ

Tháng 10/2002 Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE) chính thức đivào hoạt động Là một sàn vàng còn khá non trẻ, hướng đi của SGE gợi mởcho Việt Nam nhiều bài học kinh nghiệm thiết thực và quý báu để áp dụngvào việc phát triển hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam

2.2 Một số đặc điểm hoạt động của Sàn giao dịch vàng Thượng Hải 2.2.1 Tổng quan và mô hình tổ chức

HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

ỦY BAN ĐẶC BIỆT

PHÒNG QUẢN LÍ VẤN CHUYỂN VÀ GIAO HÀNG

BAN GIÁM ĐỐC

PHÒNG QUẢN LÍ GIAO DỊCH PHÒNG THANH TOÁNPHÒNG TỔ CHỨC HÀNH CHÍNHPHÒNG TÀI CHÍNH KẾ TOÁN

2.2.1.1 Tổng quan

Hoạt động độc lập như một Sở Giao dịch Chứng khoán, Sàn giao dịchvàng Thượng Hải (Shanghai Gold Exchange – SGE) là pháp nhân độc lập do

Nhà nước đầu tư vốn 100% (vốn điều lệ đăng ký là 30.000.000 RMB, tương

đương khoảng 4,2 triệu USD), thời gian hoạt động là 50 năm

2.2.1.2 Mô hình tổ chức

Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa là cơ quan quản lý, giám sát toàn bộhoạt động của SGE Hội đồng quản trị của Sàn do PBOC tiến cử, hầu hết các

vị trí quan trọng và chủ chốt trong Ban Quản trị của Sàn đều do PBOC bổ

nhiệm SGE có chế độ báo cáo thường xuyên và đột xuất nhờ đó mà PBOC

vẫn giữ được quyền chủ động trong mọi quyết định của SGE

Mặc dù mô hình tổ chức của SGE khá phức tạp với nhiều bộ phận nhỏtrong mỗi phòng ban, có thể tóm gọn mô hình tổ chức như sau :

2.2.2 Phạm vi hoạt động, vai trò, chức năng của SGE

Phạm vi hoạt động của SGE là tổ chức hoạt động giao dịch, thanh toán,

và vận chuyển vàng; đồng thời cung cấp thông tin, tư vấn, đào tạo và các dịch

vụ liên quan khác

SGE là một pháp nhân tự điều hành và phi lợi nhuận

SGE thực hiện chức năng tổ chức hoạt động giao dịch vàng, cụ thể nhưsau: Cung cấp địa điểm, các tiện ích và dịch vụ có liên quan cho hoạt độnggiao dịch vàng; Xây dựng và áp dụng các quy chế kinh doanh của SGE,chuẩn hóa hoạt động giao dịch; Xây dựng các hợp động giao dịch, tổ chức vàgiám sát hoạt động giao dịch, thanh toán, vận chuyển vàng; Xây dựng và ápdụng hệ thống quản lý rủi ro để kiểm soát rủi ro của thị trường; Đảm bảo việcthực hiện đúng hạn các hợp đồng; Thiết lập mức giá hợp lý và công bố thôngtin thị trường; Giám sát giao dịch của các thành viên, điều tra và truy tố cáchoạt động vi phạm các quy chế của SGE; Giám sát việc vận chuyển vàng củacác kho vàng được chỉ định; Kết nối thị trường vàng nội địa với thị trườngvàng thế giới; Thực hiện chức năng tổ chức và điều tiết các giao dịch vàngtheo nguyên tắc công khai, công bằng, đúng đắn và trung thực

2.2.3 Thành viên và phương thức hoạt động

2.2.3.1 Thành viên

Thành viên tham gia tại SGE có thể phân làm ba loại, ứng với mỗi loại

có vai trò, quyền lợi và nghĩa vụ khác nhau:

Nguồn: www.sge.sh

- Thành viên tài chính: Thực hiện hoạt động tự doanh hoặc đóng vai trònhư một đại lý nhận lệnh và các hoạt động kinh doanh được phép khác Phíthành viên là 800.000 CNY và phí thường niên là 50.000 CNY/năm.

- Thành viên thông thường: Thực hiện hoạt động tự doanh hoặc đóngvai trò như một đại lý nhận lệnh Phí thành viên là 500.000 CNY và phíthường niên là 40.000 CNY/năm

- Thành viên tự doanh: Thực hiện hoạt động tự doanh Phí thành viên

là 300.000 CNY và phí thường niên là 30.000 CNY/năm

Thành viên tài chính và thành viên thông thường không được tự khớplệnh của khác hàng mà phải đưa lệnh thẳng lên sàn mẹ SGE để đảm bảo tínhkhách quan

SGE thu phí của thành viên, thành viên thu phí của khác hàng Phí doSGE thu bao gồm: giao dịch trả chậm là 0,04%, giao dịch giao ngay là0,05% SGE quy định các thành viên thu phí từ khách hàng tối đa không vượtquá: 0,09% đối với khách hàng tổi chức, 0,15% đối với khách hàng cá nhân

- Giao dịch trả chậm: Là giao dịch theo giá giao ngay như cách thôngthường, tuy nhiên việc thanh toán vàng/tiền của từng giao dịch sẽ được trìhoãn từ ngày này sang ngày khác Trạng thái vàng được duy trì và đánh lạihàng ngày cho đến khi được tất toán bằng giao dịch ngược lại đối ứng Do

đó, giao dịch này còn được gọi là hợp đồng (T+D) Cơ chế đăng ký giao nhậnvàng vật chất và tính phí trả chậm như sau: từ 15h00-15h30 mỗi ngày, người

mua và người bán có thể đăng ký giao nhận vàng vật chất đối với các trạngthái của họ Sau 15h30, kết quả tổng hợp sẽ cho thấy kết quả chênh lệch giữahai bên Nếu người mua đăng ký nhiều hơn người bán, khi đó tất cả cácngười bán, bất kể có đăng ký hay không đăng ký giao hàng, sẽ phải trả mộtkhoản phí trả chậm cho người mua (hiện tại là 0,02% giá trị hợp đồng) vàngược lại Do đó, lợi ích của sản phẩm này mang đến cho khách hàng khảnăng linh hoạt trong giao dịch, thường được sử dụng như công cụ bảo hiểmcho hoạt động kinh doanh vàng vật chất.

Cách thức giao dịch, loại vàng giao dịch và giá

Trong suốt giai đoạn đầu vận hành SGE, công cụ giao dịch của nó làgiao dịch giao ngay SGE tuân theo nguyên tắc “ưu tiên giá, ưu tiên thờigian” trong việc thực hiện giao dịch và sử dụng phương thức giao dịch chàogiá tự do, khớp lệnh điện tử, thanh toán và giao nhận vàng tập trung Ngoài

ra, các thành viên có thể lựa chọn hoặc giao dịch tại chỗ hoặc giao dịch từ xa

SGE chỉ tạo “mặt bằng giao dịch” cho các thành viên chứ không thamgia mua bán trên sàn, để thị trường tự do mua bán, nếu cung cầu không cânđối thì những lệnh chưa được khớp sẽ bị hủy để đảm bảo tính trung lập, độclập và khách quan

Khi mức ký quỹ giảm do biến động giá, SGE yêu cầu khác hàng nộptiền để đảm bảo tỷ lệ ký quỹ Nếu khách hàng không đảm bảo tỷ lệ ký quỹsau một thời gian nhất định thì thành viên quản lý khách hàng đó sẽ cắt trạngthái của khách hàng thông qua sàn hoặc thông qua thị trường nước ngoài

SGE áp dụng các giao dịch chuẩn hóa và vàng được sử dụng cho giaodịch phải đáp ứng tiêu chuẩn của SGE Trong giai đoạn hiện tại, SGE ápdụng các giao dịch theo hai loại vàng sau: Vàng 99,99 và vàng 99,95 Khốilượng tiêu của các thỏi vàng, đồng tiền vàng là 50gr, 100gr, 1kg và 3kg Đơn

vị yết giá là CNY/gram Đơn vị giao dịch nhỏ nhất của vàng miếng là 1kg và

số lượng giao hàng ít nhất là 6kg

2.2.3.3 Thanh toán

Hiện tại, SGE chỉ định bốn ngân hàng quốc doanh là ICBC, BOC,China Construction Bank và Agricultural Bank of China làm các ngân hàngthanh toán và thực hiện thanh toán theo nguyên tắc tập trung, trực tiếp vàthanh toán bù trừ,ngày thanh toán là “T+0”

Trực tiếp có nghĩa SGE và các thành viên thực hiện thanh toán trựctiếp Thanh toán bù trừ có nghĩa giao dịch của các thành viên được thanh toán

bù trừ với SGE Tập trung có nghĩa SGE và các thành viên thực hiện việcthanh toán thống nhất trong ngày thanh toán Các giao dịch tự doanh và giaodịch môi giới của thành viên được thực hiện thanh toán tách biệt

Có hai loại tài khoản là tài khoản của thành viên và tài khoản củakhách hàng Tài khoản thành viên mở tại ngân hàng thanh toán nào thì tàikhoản của khách hàng của thành viên đó cũng mở tại ngân hàng đó

SGE thực hiện thanh toán “T+0”: SGE chuyển tiền từ tài khoản ký quỹcủa thành viên mua (cho hoạt động tự doanh hoặc môi giới của thành viên)vào tài khoản ký quỹ của thành viên bán (cho hoạt động tự doanh hoặc môigiới của thành viên) Vào ngày làm việc tiếp theo, SGE chuyển tiền tới tàikhoản vốn của thành viên bán (cho hoạt động tự doanh hoặc môi giới củathành viên) tại ngân hàng thanh toán

Số dư hằng ngày trên tài khoản ký quỹ phục vụ mục đích tự doanh củathành viên không được phép ít hơn 10.000 CNY; trên tài khoản ký quỹ phục

vụ mục đích môi giới cho khách hàng của thành viên không được phép ít hơn10.000 CNY

Khi thành viên bán ròng, tiền nhận được là số tiền của giao dịch trừ điphí thực hiện giao dịch và các phí liên quan khác Khi thành viên mua ròng,tiền phải trả là số tiền của giao dịch cộng với các phí liên quan.

Tài khoản của thành viên mở tại ngân hàng thanh toán cho các mụcđích môi giới và tự doanh chỉ được sử dụng cho các giao dịch vàng và cáchoạt động kinh doanh có liên quan SGE lưu trữ thông tin về tài khoản ký quỹ

tự doanh và tài khoản ký quỹ môi giới theo chuỗi ngày và giờ SGE trả lãicho các thành viên theo lãi suất không kỳ hạn hiện hành

2.2.3.4 Một số đặc điểm khác

Lưu trữ và vận chuyển vàng

Trước khi giao dịch giao ngay, nếu là người mua thì người mua phảinộp tiền bằng với giá trị của số lượng vàng giao dịch vào tài khoản được chỉđịnh, còn nếu là người bán thì người bán phải nộp toàn bộ số vàng theo yêucầu vào kho giao hàng được chỉ định, SGE thực hiện chuyển dịch quyền sởhữu về vàng sau khi kết thúc giao dịch

SGE tuân theo nguyên tắc “chọn kho lưu trữ và giao hàng”, thiết lậpcác kho vàng được chỉ định tại các thành phố khắp toàn quốc để tạo thuậntiện cho việc lưu trữ và giao nhận vàng của các thành viên SGE tiến hànhđiều chuyển vàng một cách tập trung, đảm bảo việc giao vàng trong vòng 3ngày sau khi hoàn tất giao dịch Tốc độ giao hàng là T+0

Kiểm tra chất lượng và đảm bảo chất lượng

SGE lập một danh sách các nhà cung cấp vàng được chỉ định, chuyêncung cấp vàng miếng cho sàn nhằm đảm bảo chất lượng, đồng thời chuẩn hóa

về chất lượng vàng, kích cở để thống nhất về giá

SGE chỉ định và uỷ thác cho các tổ chức kiểm tra chất lượng, các tổchức này thực hiện việc giám sát và kiểm tra có lựa chọn chất lượng vàng, dự

thảo các quy tắc quản lý chất lượng và đảm bảo chất lượng của vàng tronggiao dịch Đồng thời các tổ chức kiểm tra chất lượng cũng làm trọng tài phân

xử đối với các tranh chấp về chất lượng vàng

Đối với toàn bộ số vàng tiêu chuẩn được giao dịch thông qua sàn, SGEgiữ nguyên tắc thu và hoàn thuế ngay lập t ức Và tùy vào từng thời kỳ màchính sách về thuế giao dịch vàng có sự thay đổi Thời gian đầu, SGE hỗ trợ100% thuế nhằm khuyến khích các nhà đầu tư tham gia mua bán trên sàngiao dịch vàng

2.3 Hoạt động của Sàn giao dịch vàng Thượng Hải qua các năm

Tháng 11/2001 Trung Quốc đã thành lập Sở giao dịch vàng Quốc giahoạt động độc lập như Sở giao dịch chứng khoán; đến tháng 10/2002, Sở giaodịch vàng Thượng Hải (Shanghai Gold Exchange - SGE) chính thức đi vàohoạt động Đây là sàn vàng vật chất giao ngay, lúc đầu chỉ cho phép giao dịchvàng miếng đạt tiêu chuẩn quốc tế, sau đó mở rộng sang các kim loại quýkhác như bạch kim và bạc Để thực hiện giao dịch vàng vật chất, SGE có hệthống thành viên là các công ty cung cấp dịch vụ lưu kho, bảo quản và giaonhận vàng Khi mới thành lập, SGE chỉ cho phép nhà đầu tư là tổ chức thamgia giao dịch, nhà đầu tư cá nhân chưa được phép tham gia SGE có hệ thốngthành viên là các tổ chức kinh tế trong nước, gồm: các công ty kinh doanhvàng (công ty khai thác, chế tác, xuất nhập khẩu vàng); các định chế tài chính

và các thành viên chủ chốt Các thành viên này là các nhà tạo lập thị trường,tham gia giao dịch, làm đại lý nhận lệnh, thực hiện chức năng ngân hàngthanh toán hoặc cung cấp dịch vụ kho bãi, giao nhận Tại thời điểm đi vàohoạt động, SGE có 108 thành viên

Nhờ hoạt động của SGE mà giao dịch vàng miếng được thực hiện tậptrung qua Sàn bằng cơ chế khớp lệnh tập trung, giá cả do cung cầu thị trườngquyết định, PBOC không thực hiện quy định giá đối với giao dịch vàngmiếng Đây cũng chính là giai đoạn Trung Quốc trở thành thành viên của tổchức thương mại thế giới (WTO) Sự kiện này đánh dấu sự chấm dứt cơ chế