TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ =====***===== NGUYỄN THỊ KIỀU VẤN ĐỀ TRẺ EM LAO ĐỘNG SỚM Ở LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG TẠI XÃ HOÀNG ĐÔNG, HUYỆN DUY TIÊN, TỈNH HÀ NAM HIỆN NAY KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học Người hướng dẫn khoa học ThS Hoàng Thanh Sơn HÀ NỘI - 2013 LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Thạc sĩ Hoàng Thanh Sơn – người tận tình bảo, hướng dẫn em hoàn thành khóa luận Em xin gửi lời cảm ơn tới thầy, cô Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2; đặc biệt thầy, cô Khoa Giáo Dục Chính Trị giảng dạy em suốt thời gian qua Em xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè tạo điều kiện giúp đỡ em hoàn thành khóa luận Với hạn chế thời gian kiến thức thân, nên khóa luận khó tránh khỏi thiếu sót, kính mong bảo, góp ý thầy, cô bạn sinh viên Em xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ KHÓA LUẬN Nguyễn Thị Kiều LỜI CAM ĐOAN Khóa luận hoàn thành hướng dẫn Thạc sĩ Hoàng Thành Sơn Tôi xin cam đoan rằng: Đây kết nghiên cứu riêng Nếu sai xin hoàn toàn chịu trách nhiệm Sinh viên Nguyễn Thị KIều MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TRẺ EM VÀ LAO ĐỘNG 1.1.Lý luận trẻ em lao động 1.2.Những ảnh hưởng trẻ lao động sớm 14 Chương 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG TRẺ LAO ĐỘNG SỚM Ở LÀNG NGHỀ TRUYỀN THÔNG TẠI XÃ HOÀNG ĐÔNG, HUYỆN DUY TIÊN, TỈNH HÀ NAM 18 2.1.Giới thiệu sơ lược nghề truyền thống mây trẻ đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 18 2.2 Thực trạng trẻ em lao động sớm nghề truyền thống mây tre đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 19 Chương 3: MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG LAO ĐỘNG SỚM CỦA TRẺ EM Ở XÃ HOÀNG ĐÔNG HUYỆN DUY TIÊN TỈNH HÀ NAM HIỆN NAY 47 3.1.Những phương hướng để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em xã Hoàng Đông, huyên Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 47 3.2 Một số giải pháp để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em lao động sớm xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam 50 KẾT LUẬN 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 58 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trẻ em mầm mon đất nước - mối quan tâm chung giới Trong công ước quốc tế quyền trẻ em năm 1989 khẳng định :“Trẻ em phải bảo vệ chăn sóc đặc biệt” Phát huy tinh thần Đảng Nhà nước ta quan tâm tới vấn đề trẻ em, đặc biệt quyền lợi để phát triển trẻ em cách toàn diện Hồ Chí Minh dạy “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ tùy theo sức mình” Lao động phù hợp với sức khỏe trẻ em phạm vi pháp luật cho phép lao động tích cực giúp trẻ em phát triển toàn diện Bên cạnh trẻ em chăm sóc đầy đủ, phận trẻ em rơi vào hoàn cảnh khó khăn, không hưởng quyền lợi trẻ em, có trẻ em pải lao động sớm Vấn đề trẻ em lao động sớm diễn nhiều nơi nước ta, đặc biệt tỉnh kinh tế phát triển Hà Nam tỉnh thành lập, kinh tế chưa phát triển mạnh, đời sống người dân nhiều khó khăn, gần 80% dân số làm nông nghiệp nên người dân nhiều nơi tỉnh làm nghề truyền thống ngày nông nhàn để tạo thêm thu nhập Xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam xã tiếng với nghề truyền thống mây tre đan xuất Hiện xã diễn tình trạng sử dụng trẻ em lao động sớm vào sản xuất mây tre đan Lứa tuổi từ 11 đến 18 tuổi lứa tuổi sử dụng lao động nhiều Bằng nhanh nhẹn, khéo léo đôi bàn tay, em tạo sản phẩm đẹp yêu cầu Nhưng điều nguyên nhân khiến nhiều gia đình kéo dài thời gian sử dụng trẻ em lao động, ảnh hưởng đến học tập phát triển toàn diện trẻ Lao động làng nghề truyền thống xưa coi lao động nhẹ, không thuộc nhóm nghề lao động nặng nhọc, nguy hiểm Do đó, vấn đề chưa quan tâm cách mức.Vì lý khách quan đó, mạnh dạn chọn đề tài: “Vấn đề trẻ em lao động sớm làng nghề truyền thống xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam nay” làm khóa luận tốt nghiệp Tình hình nghiên cứu đề tài Đây đề tài nhiều nhà nghiên cứu quan tâm từ trước đến Đã có số công trình nghiên cứu công trình tác giả Đặng Nhật Hùng với nhan đề: “Vấn đề trẻ em lao động sớm”, số công trình nghiên cứu tác giả Nguyễn Tuấn Long với nhan đề “Chăm sóc, bảo về, phòng ngừa lao động trẻ em nước ta nay”, “Công tác xã hội với trẻ em lao động sớm Thanh Xuân, Hà Nội” … Hay đề tài khoa học Bộ lao động Thương binh xã hội với đề tài: “Những sở khoa học thực tiễn sách bảo vệ lao động trẻ em” Từ trước đến vấn đề trẻ em lao động sớm nhiều sách, luận văn nghiên cứu Với “Chuyên đề lao động trẻ em” Viện nghiên cứu khoa học pháp lý Tư pháp Tuy nhiên, đa số viết đề cập tới trẻ em lang thang, trẻ em giúp việc tham gia lao sớm Hiện chưa có nghiên cứu sâu trẻ em lao động sớm làng nghề truyển thống Mục đích nghiên cứu * Mục đích khóa luận hệ thống số quan điểm C.Mác Ph.Ăngghen lao động phân tích việc sử dụng trẻ em lao động sản xuất mây tre đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam * Nhiệm vụ khoá luận Thứ nhất: hệ thống số quan điểm C.Mác - Ph.Ăngghen lao động Thứ hai: phân tích việc sử dụng trẻ em lao động sản xuất mây tre đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận: Lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin vấn đề lao động, quan điểm Đảng Hồ Chí Minh trẻ em làm sở lý luận * Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp triết học Mác- Lênin, chủ nghĩa vật biện chứng chủ nghĩa vật lịch sử đồng thời sử dụng số phương pháp: So sánh, phân tích số liệu thu thập tổng hợp đưa kết luận chung Đối tượng phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Quan điểm C.Mác, Ph.Ăngghen lao động phân tích việc sử dụng trẻ em lao động sản xuất mây tre đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam * Phạm vi nghiên cứu Ở xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam giai đoạn Ý nghĩa khóa luận Khóa luận bước đầu làm sáng tỏ hệ thống số quan điểm C.Mác, Ph.Ăngghen vấn đề lao động phân tích việc sử dụng trẻ em lao động sản xuất mây tre đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam Qua góp phần vào việc thống nhận thức lí luận chủ nghĩa Mác – Lênin vấn đề lao động Khóa luận có ý nghĩa việc nhận thức nâng cao giáo dục chủ nghĩa Mác thời đại ngày nay, nghiệp đổi nước ta Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo đề tài chia làm chương tiết: Chương MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TRẺ EM VÀ LAO ĐỘNG 1.1.Lý luận trẻ em lao động 1.1.1.Khái niệm trẻ em - Theo Công ước quốc tế quyền trẻ em: “Trẻ em người 18 tuổi, trừ trường hợp pháp luật áp dụng với trẻ em có quy định tuổi thành niên sớm hơn” - Khái niệm trẻ em dược đề cập Tuyên ngôn giới Quyền người (1968): Trẻ em người chưa trưởng thành, non nớt mặt trí tuệ, dễ bị tổn thương, cần bảo vệ chăm sóc đặc biệt, kể bảo vệ thích hợp mặt pháp lý trước sau đời Về vị xã hội, trẻ em nhóm thành viên xã hội, ngày có khả hội nhập xã hội với tư cách chủ thể tích cực, có ý thức, đối tượng cần gia đình xã hội đặc biệt quan tâm - Hồ Chí Minh cho rằng: Trẻ em nguồn hạnh phúc gia đình, tương lai dân tộc, lớp người kế tục nghiệp xây dựng bảo vệ tổ quốc Trẻ em lớp công dân đặc biệt, nguồn nhân lực tương lai, nhân tố định đến phát triển kinh tế, văn hóa đất nước Lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh dành tình cảm quan tâm đặc biệt tới trẻ em Sự quan tâm xuất phát từ tầm nhìn xa, trông rộng "vì lợi ích trăm năm phải trồng người", từ tình thương yêu vô hạn trẻ Bác nói: "cái mầm có xanh vững, búp có xanh tươi, tốt Con trẻ có nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi, dân tộc tự cường tự lập" "Ngày nay, cháu nhi đồng Ngày sau cháu người chủ nước nhà, giới" Bác đánh giá cao vai trò trẻ em: "Các cháu đoàn kết giới hòa bình dân chủ, chiến tranh" , "Một năm khởi đầu từ mùa xuân Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ Tuổi trẻ mùa xuân xã hội” Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin xác định rõ vai trò, trách nhiệm trẻ em chiến sỹ cách mạng, kế tục nghiệp cách mạng Đảng dân tộc Nhân ngày khai trường chế độ Dân chủ Cộng hòa, Bác gửi thư tâm huyết cho cháu học sinh nước Mở đầu thư Bác viết: “Ngày hôm ngày khai trường nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Bác tưởng tượng thấy trước mắt Bác tất cảnh nhộn nhịp, tưng bừng ngày mở trường khắp nơi Các cháu hưởng may mắn nhờ hy sinh đồng bào Vậy cháu nghĩ sao? Các cháu phải làm để đền bù lại công lao to lớn người không tiếc thân tiếc để giành lại độc lập cho nước nhà” “Các em nghe lời tôi, lời người anh lớn lúc ân cần mong mỏi cho em giỏi giang", "Ngày cần phải xây dựng lại đồ mà tổ tiên để lại cho chúng ta, cho theo kịp nước khác hoàn cầu Trong công kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi em nhiều Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với cường quốc năm châu hay không, nhờ phần lớn công học tập em” Ưu tiên cho trẻ em thể quan điểm coi người trung tâm phát triển kinh tế - xã hội Mọi chủ trương sách phát triển trước hết phải hướng vào mục tiêu phát triển người Bác Hồ giải thích ngắn gọn dễ hiểu chủ nghĩa xã hội làm cho dân giầu, nước mạnh , chủ nghĩa xã hội nghĩa tất người dân tộc ngày ấm no, cháu ngày sung sướng mà trước hết trẻ em Đây tư tưởng quán Bác Hồ Đảng ta: người vốn quý nhất, mà thiếu niên, nhi đồng lại vốn quý vốn quý đó" Trong Thư gửi học sinh nhân ngày khai trường nước Việt Nam mới, Bác viết: " từ phút giở em bắt đầu nhận giáo dục hoàn toàn Việt Nam , giáo dục đào tạo em nên người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, giáo dục làm phát triển hoàn toàn lực sẵn có em" Đó giáo dục giúp cho em phát triển toàn diện đức, trí, thể, mỹ, giúp cho em phát huy hết khả vốn có Nền giáo dục giúp cho nhi đồng phát triển sức khỏe trí óc, thành trẻ em có "4 tính tốt": hoạt bát, mạnh dạn, chất phác, thật mở mang tính hăng hái tính sáng tạo nhi đồng Làm cho nhi đồng có tư cách người mới: không sợ khó, không sợ khổ, bạo dạn, bền gan Mục đích giáo dục Bác Hồ xây dựng cho cháu đời sống sung sướng, vui tươi, thái bình, hạnh phúc để mai sau nhi đồng ta thành công dân có tài, đức, xứng đáng người chủ nước Việt Nam Quan điểm thể niềm tin Bác Hồ vào trẻ em, coi trẻ em người có sứ mệnh định vận mệnh quốc gia tương lai Những hệ cha anh chưa làm cần bồi dưỡng, giáo dục, tạo hội định cho hệ em làm Bác hiểu trẻ em, tôn trọng trẻ em tạo điều kiện để em phát triển cách đầy đủ phương diện Vào tháng 2/1948, Bác Hồ đề xướng sáng kiến tổ chức phong trào hành động cách mạng thiếu nhi Việt Nam lấy tên “Phong trào Trần Quốc Toản”, Bác viết thư gửi cháu: Qua năm mới, Bác đề nghị cháu làm việc cháu tổ chức Đội Trần Quốc Toản Bác quyền lợi đáng Như vậy, yếu tố nhận thức người dân đa phần chưa cao nguyên nhân khiến cho tình trạng sử dụng trẻ em lao động sớm diễn phổ biến xã Về yếu tố dịch vụ, vui chơi giải trí: Đây yếu tố có liên quan chặt chẽ đến yếu tố kinh tế yếu tố nhận thức người dân Bởi kinh tế phát triển, nhận thức người dân nâng cao dịch vụ vui chơi giải trí cho trẻ em phát triển Hiện dịch vụ phát triển mạnh thành phố lớn Còn xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam kinh tế khó khăn nên vấn đề xây dựng dịch vụ vui chơi giả trí cho trẻ em chưa trọng Hiện nay, toàn xã chưa có công viên cac khu giành cho trẻ em vui chơi Các điểm vui chơi như: sân bóng, hồ bơi em tự tạo Các em đá bóng có đổ xi măng sân trường học cánh đồng khô gặt mùa đông Hồ bơi hồ tự nhiên sông ngòi Điều kiện vui chơi không đảm bảo sức khỏe an toàn trẻ Các hoạt động vui chơi tự tạo chủ yếu phát triển trẻ nam Trẻ nữ đặc điểm tích cách nhút nhát nên môi trường vui chơi giải trí lành mạnh em tham gia Thời gian lẽ em tham gia vào hoạt động vui chơi giải trí em nhà vừa đan hàng vừa xem tivi Đó hình thức giải trí thiếu vận động không tốt cho sức khỏe trẻ Tuy nhiên yếu tố dịch vụ vui chơi giải trí nguyên nhân ảnh hưởng đến việc sử dụng trẻ em vào mây tre đan Qua tìm hiểu thực tế xã Hoàng Đông đa số trẻ em người dân cho yếu tố kinh tế yếu tố giữ vị trí quan trọng làm cho em phải tham gia lao động sớm Do muốn giải tốt vấn đề trẻ em lao động sớm trước hết nên trọng đến giải pháp kinh tế 45 Ngoài có nguyên nhân nghề mây tre đan nghề truyền thống ông cha để lại Do đó, người dân có tay nghề từ trước, mây tre đan phát triển thành nghề mang tích chất hàng hóa cao người dân thay đổi mẫu mã, kích thước cho phù hợp với yêu cầu thị trường Nếu mây tre đan nghề truyền thống, nhiều gia đình kỹ thuật đan nghề khó trở thành nghề phổ biến Gia đình làm nghề truyền thống, trẻ em sử dụng để lao động Do đó, nguyên nhân mây tre đan nghề truyền thống lưu truyền phát triển nguyên nhân ảnh hưởng gián tiếp đến việc sử dụng trẻ em lao động sớm Tiểu kết chương Qua phân tích thấy thực trạng sử dụng trẻ lao động sớm diễn phổ biến xã Hoàng Đông Theo quan điểm pháp luật Việt Nam, phần danh mục nghề trẻ em phép lao động có quy định trẻ em 15 tuổi phép lao động ngành nghề thủ công mỹ nghệ, có sản xuất mây tre đan Tuy nhiên theo điều tra thấy: thời gian lao động của trẻ em kéo dài so với quy định Luật lao động, điều kiện việc làm, môi trường làm việc chưa đảm bảo vệ sinh, an toàn cho trẻ em, đời sống tinh thần trẻ chưa quan tâm mức Qua thực trạng thấy có bất bình đẳng giới nam nữ lao động sản xuất mây tre đan ảnh hưởng đến tâm lý hoạt động khác trẻ nữ Những ảnh hưởng trẻ lao động sớm tới thể lực, tinh thần, học tập vấn đề đặt cần quan tâm gia đình, xã hội 46 Chương MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG LAO ĐỘNG SỚM CỦA TRẺ EM Ở XÃ HOÀNG ĐÔNG HUYỆN DUY TIÊN TỈNH HÀ NAM HIỆN NAY 3.1.Những phương hướng để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em xã Hoàng Đông, huyên Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 3.1.1 Về hệ thống pháp luật liên quan đến lao động trẻ em Sửa đổi, hoàn thiện văn vi phạm pháp luật liên quan đến trẻ em thực đầy đủ văn với mục đích làm giảm việc sủ dụng lao động trẻ em tiến tới xóa bỏ hoàn toàn lao động trẻ em Chính phủ cần phải ban hành sách quy định cụ thể trẻ em với khu vực nông nghiệp, khu vực quốc doanh, lao động hộ gia đình có chế phối hợp liên ngành để đạo thực Bộ luật Lao động có số điều quy định lao động trẻ em chưa có văn luật hướng dẫn thực quy định Đặc biệt cần hướng dẫn trách nhiện quan tâm chăm sóc lao động trẻ em sức khỏe, học tập trình lao động Luật bảo vệ Chăm sóc Giáo dục trẻ em năm 1991 Luật phổ cập Giáo dục tiểu học năm 1991 chưa có văn quy định chế tài sử phạt trường hợp vi phạm tình hiệu lực pháp luật chưa đạt đến mức cao 3.1.2.Về hệ thống sách hỗ trợ kinh tế Nâng cao đời sống kinh tế xã hội cộng đồng qua chương trình xóa đói giảm nghèo chương trình khác như: việc làm, chăm sóc sức khỏe Mặc dù, điều kiện kinh tế mức phát triển thấp tỷ lệ hộ nghèo đói nước ta cao đề lao động trẻ em 47 cần phải đặc biệt quan tâm Do vậy, cần quan tâm tới sách thúc đẩy phát triển người nghèo dân cư với có nhiều khả tác dụng vấn đề giải lao động trẻ em Nhà nước cần dành phần ngân sách tăng cường vận động tổ chức xã hội, lập quỹ bảo trợ trẻ em để giúp đỡ cho trẻ em nghèo đói có nguy phải lao động trước tuổi Cần có sách cụ thể quyền khám chữa bệnh trả tiền, quyền vui chơi giả trí lành mạnh trẻ em mà pháp luật quy định Trẻ em lao động sớm phần lớn tập trung vùng nông thôn, kinh tế khó khăn nhà nước cần có sách đầu tư phát triển kinh tế vùng Cần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho gia đình nông thôn đặc biệt gia đình khó khăn có trẻ em lao động sớm 3.1.3.Về công tác kiểm tra, tra, xử lý vi phạm Hoàn thiện tăng cường chế kiểm tra, tra thi hành pháp luật có liên quan đến lao động trẻ em doanh nghiệp, tổ chức cá nhân có tượng lạm dụng sức lao động tre em Bồi dưỡng, đào tạo kiến thức cho tra lao động huy động Bộ, ngành, tổ chức xã hội công đoàn tham gia vào việc thực chế liên ngành tra lao động trẻ em khu vực nông nghiệp làm việc nhà Củng cố lực lượng tra Nhà nước đủ số lượng, mạnh chất lượng để tăng cường tra, kiêm tra việc thi hành pháp luật có liên quan đến lao động trẻ em doanh nghiệp tổ chức cá nhân có tượng lạm dụng sưc lao động trẻ em Tiến hành đào tạo nâng cao lực cho người trực tiếp bảo vệ tham gia đấu tranh chống bóc lột lao động trẻ em đội nguc cán ủy ban bảo vệ chăm sóc trẻ em, tra lao động, cán công đoàn, cán quản lý giáo viên, quan thi hành pháp luật, đoàn thể xã hội 48 Kiên xử lý trường hợp vi phạm lao động trẻ em, tăng mức xử phạt hành hình nhằm hạn chế tới mức thấp cá vi phạm sử dụng lao động trẻ em vi phạm thời gian sử dụng lao động trẻ em lao động 3.1.4 Đầu tư cho nghiên cứu điều tra khảo sát Chính phủ cần dành cho việc điều tra nghiên cứu phạm vi nước ngành, số lĩnh vực lao động trẻ em nhằm cung cấp cách xác thông tin, số liệu đầy đủ toàn diện có độ tin cậy cao vấn đề Thu thập phân tích thông tin số liệu lao động trẻ em xác định khu vực lao động trẻ em độc hại bóc lột trẻ em để nhanh chóng cứu giúp, phục hồi giúp đỡ nhũng trẻ em hoàn cảnh khó khăn nguy hiểm Xây dựng chiến lược chương trình hành động quốc gia xỏa bỏ lao động trẻ em có quan đầu mối phủ để tập trung nguồn lực cho việc thực hoạt động phòng ngừa ngăn chặn vấn đề lao động trẻ em 3.1.5 Thống nhận thức Cần đưa khái niệm lao động trẻ em khái niệm liên quan đến lao động trẻ em để thống nhận thức khái niệm Phổ biến thông tin nhận thức thông tin nâng cao nhận thức đắn lao động trẻ em cho quan nhà nước đoàn thể xã hội, tổ chức công đoàn có liên quan Người sử dụng lao động, trường học, quan thông tin đại chúng cho gia đình thân em 3.1.6.Về hợp tác quốc tế Tăng cường hợp tác tranh thủ khuyến khích giúp đỡ kỹ thuật, tài liệu, tài quốc tế, quan nước hệ thống 49 tổ chức liên quan tổ chức Liên hợp quốc như: ILO, UNICEF, tổ chức quốc tế khác việc thu thập thông tin số liệu nghiên cứu khoa học xây dựng sách lao động trẻ em Nâng cao nhận thức người dân đăc biệt bố mẹ em xã Hoàng Đông nói riêng nước nói chung để bố mẹ em có thay đổi phù hợp với phát triển trẻ sử dụng lao động trẻ em phạm vi lao động cho phép Nâng cao lực cộng đồng, cần nâng cao lực vai trò địa phương trực tiếp làm việc với trẻ để thực biện pháp sách phòng ngừa trẻ em lao động gia đình bị kéo dài thời gian lao động trẻ em phải bỏ nhà lao động kiếm tiền Phát huy phối kết hợp quan quyền, đoàn thể để phát huy tổng lực nhằm phát huy hiệu vấn đề 3.2 Một số giải pháp để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em lao động sớm xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam Thực chất giải pháp bảo vệ trẻ em phải lao động mà chưa có điều kiện khỏi nơi làm việc không phù hợp công việc ạm thời chấp nhận được, không nguy hại đến tính mạng sức khỏe trẻ lao động sản xuất mây tre đan 3.2.1 Giải pháp lĩnh vực kinh tế * Phát triển kinh tế điều tiết thu nhập Lao động trẻ em có nhiều nguyên nhân, nguyên nhân theo điều tra kinh tế gia đình gặp khó khăn Thực tế cho thấy lao động trẻ em nước phát triển nghiêm trọng nước phát triển Kinh tế phát triển, tỷ lệ thất nghiệp thiếu việc làm cao tỷ lệ trẻ em tham gia lao động ngày sớm xã Hoàng Đông, 50 cần phải phát triển kinh tế nhanh rộng khắp, cải thiện đời sống cho người dân đặc biệt nông dân Mở rộng quy mô cấu vật nuôi trồng mang lại hiệu kinh tế cao, để giảm bớt sức ép kinh tế dồn lên trẻ em, buộc em phải tham gia xản xuất mây tre đan Tăng thu nhập cho gia đình thông qua cải tiến phương pháp làm ăn kinh tế như: mở lớp dạy trao đổi kinh nghiệm làm ăn từ mô hình VAC, mô hình quy hoạch đất, để phát triển kinh tế nông nghiệp cho suất cao, giảm số hộ gia đình làm mây tre đan Khi kinh tế gia đình phát triển, giảm số trẻ em tham gia sản xuất mây tre đan như: sử dụng máy trẻ mây, vót giang, để giảm bớt khâu làm việc, giảm bớt thời gian làm việc, giảm bớt thời gian lao động em tạo diều kiện cho cá em tham gia học tập nghỉ nghơi Muốn quyền cấp ngân hàng nhà nước cần tạo điều kiện cho người dân vay vốn để sản xuất Khi kinh tế phát triển, thu nhập tăng giảm tỷ lệ trẻ em bỏ học Và kinh tế phát triển dịch vụ vui chơi giải trí công cộng xây dựng phát triển tạo sân chơi lành mạnh để trẻ em phát triển thể lực, trí lực toàn diện Đi đôi với việc mạnh phát triển kinh tế việc tăng cường biện pháp trợ giúp kinh tế Những nước giàu phận người nghèo Hiện tượng gắn liền với kinh tế hàng hóa theo chế thị trường, gắn chặt với trình công nghiệp hóa, đô thị hóa Do việc điều chỉnh kinh tế với sách mang tính quốc gia cần thiết Đây cách trực tiếp làm giảm sức ép lên lao động trẻ em như: sách điều tiết thu nhập qua đóng thuế thu nhập, xây dựng sách an sinh xã hội, ban hành chương trình xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm cho người dân nông thôn qua sách dạy nghề miễn phí, sách với mức đầu tư hợp lý giúp phần giảm lao động trẻ em 51 3.2.2 Giải pháp lĩnh vực trị - xã hội * Về trị Ban hành thi hành pháp luật Pháp luật quy định có tính hiệu lực cao để điều chỉnh mối quan hệ xã hội có vấn đề lao động trẻ em Tuy nhiên, theo kinh nghiệm nhiều nước giới tình hình thực tiễn Việt Nam cho thấy biện pháp nhằm chấm dứt tình trạng lao động trẻ em thể thông qua quy định Vì vậy, quốc gia phải có quy định chiến lược riêng nhằm bảo vệ trẻ em khỏi nguy hại từ lao động sớm Pháp luật lao động phải quán triệt quan điểm yêu cầu sau: Xây dựng thực pháp luật quốc gia bảo vệ lao động trẻ em phải phù hợp với tiêu chuẩn quy phạm quốc tế; phải biết kết hợp hài hòa với luật pháp lĩnh vực khác; phải bao gồm việc bảo vệ giúp đỡ trẻ em, phạm vi bao trùm tất lĩnh vực; phải có quy định chặt chẽ tra, ban hành sách phải tính đến khả kiểm soát tổ chức thực quan pháp luật Xã hội hóa pháp luật phải quan tâm, khuyến khích việc nâng cao nhận thức pháp luật, thông qua việc phổ biến thông tin liên quan đến lao động trẻ em cho người, quan tổ chức, trị xã hội Tăng cường lực, hoàn thiện quan tư pháp quy trình cưỡng chế thi hành pháp luật cách nân cao ý thức, đầu tư đào tạo cho cán công tố viên, thẩm phán, cảnh sát * Về xã hội Thứ nhất: Cung cấp dịch vụ bảo vệ phục hồi Do trẻ em tham gia lao động nhà nên việc đưa trẻ em khỏi môi trường làm việc điều khó Trong giải pháp này, 52 sâu nghiên cứu để trước mắt giảm tới mức tối thiểu tác động xấu đến trẻ em xã Hoàng Đông như: Tổ chức khám sức khỏe thương xuyên, định kỳ cho em: việc khám sức khỏe định kỳ cho em việc làm quan trọng, nhằm phát kịp thời tổn thương mặt sức khỏe, để gia đình có biện pháp hỗ trợ kịp thời Việc khám sức khỏe gia đình em đưa em đến trạm xá xã Hoàng Đông có theo dõi sức khỏe kết hợp với tư vấn bác sỹ Đặc biệt, em bị cảm cúm bố mệ nên quan tâm cách đưa em khám trung tâm y tế xã mua thuốc tránh để bệnh kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe em Cha mẹ nên quy định tự học buổi tối cho trẻ, bước đầu để trẻ tự học có trách nhiệm làm quen với việc học vào buổi tối vào thời gian định Có thể khuyến khích để động viên trẻ tích cực học tập Khi trẻ quen có ý thức học tập trẻ tự giác học tập Qua đấy, xác định thái độ đắn cho trẻ em Khi trẻ hăng say học tập giảm bớt thời gian làm mây tre đan buổi tối Giảm thời gian sử dụng trẻ em vào lao độn sớm, số quy định pháp luật Thứ hai: Cải thiện nơi làm việc Giải pháp thực chất tác động vào yếu tố xấu độc hại trẻ em tham gia lao động sớm Để làm cho môi trường làm việc xã Hoàng Đông bớt ô nhiễm cần vệ sinh môi trường sẽ, thường xuyên quyét lau chùi đồ dùng, không để phoi mây giang bụi nhỏ li ti vương vãi khắp nơi nhà Trong đan hàng khuyến khích trẻ đeo trang để tránh độc hại Khuyến khích trẻ nên lại để đỡ tê chân mỏi người không nên ngồi lâu để 53 mỏi người Khi bị đứt tay phải băng bó thuốc gạc, không nên dụng thuốc lào để cầm máu dễ gây nhiếm trùng cho trẻ… Thứ ba: Sự bảo vệ gia đình Vai trò gia đình quan trọng Nhưng nhiều trường hợp gia đình chưa thực chức Ở xã Hoàng Đông qua điều tra cho thấy, đa số gia đình làm thêm nghề mây tre đan sử dụng lao động trẻ em thời gian cho phép điều kiện chưa đảm bảo an toàn Vì để giảm bớt nguy hại cho trẻ em, nên phục hồi vai trò bảo vệ gia đình em Trong biện pháp này, sử dụng đến giúp đỡ hội Phụ nữ phòng Dân số trẻ em xã để tuyên truyền quy định pháp luật quyền trẻ em Trách nhiệm gia đình, xã hội hình phạt sử dụng trẻ em lao động sớm trái với quy định pháp luật Từ nâng cao nhận thức cho gia đình thân em Khi nhận thức người dân nâng cao việc sử dụng em lao động sớm giảm bớt Thứ tư: Cải thiện chất lượng mở rộng quy mô giáo dục Công cụ giải pháp giáo dục công cộng, miễn phí bắt buộc Nền giáo dục đắn kích thích trẻ em học, để trẻ tham gia lao động sớm Đối với trẻ có hoàn cảnh khó khăn, sau học văn hóa bắt buộc nhà nước cần phải có sách thích hợp để em học nghề Có nhiều biện pháp nhằm khắc phục giảm bớt tình trạng sử dụng trẻ em, lao động sớm làng nghề truyền thống xã Hoàng Đông Tuy nhiên, để biện pháp có hiệu cần phải phối hợp nhiều biện pháp, kết hợp vận động với tra, kiểm tra theo quy định pháp luật, xử 54 phạt để răn đe, làm gương, nâng cao nhận thức người dân, để người dân tự giác chấp hành quy định pháp luật Tiểu kết chương Thực trạng vấn đề trẻ em lao động sớm không vấn đề nhức nhối, điển hình huyện Duy Tiên – Hà Nam mà nhiều địa phương nước Vì vậy, để giải vấn đề trẻ em lao động sớm cần phải sâu nghiên cứu nguyên nhân vấn đề, từ có giải pháp cụ thể, khả thi đem lại hiệu cao Và giải vấn đề thời gian ngắn mà cần có thời gian chiến lược lâu dài Những giải pháp mang tính chất lâu dài khắc phục hậu tồn diễn làm ảnh hưởng đến phát triển trẻ Nhiều địa phương đảm bảo đầy đủ, nghiêm chỉnh quy định Nhà nước sử dụng lao động, đặc biệt lao động chưa đến tuổi lao động, mặt khác cần vào đặc điểm tình hình địa phương mà đề giải pháp sử dụng lao động đôi với nâng cao chất lượng sống trẻ em 55 KẾT LUẬN Hà Nam tỉnh thành lập, kinh tế chưa phát triển mạnh đời sống người dân nhiếu khó khăn, gần 80% làm nông nghiệp nên người dân nhiều nơi tỉnh làm thêm nghề truyền thống ngày nông nhàn để tạo thêm thu nhập Xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam xã tiếng với nghề truyền thống mây tre đan xuất Hiện xã diễn tình trạng sử dụng trẻ em lao động sớm vào sản xuất mây tre đan mà lứa tuổi từ 11 đến 18 lứa tuổi sử dụng lao động nhiều Bằng nhanh nhẹn, khéo léo đôi bàn tay em tạo sản phẩm đẹp yêu cầu Nhưng khéo léo nguyên nhân khiến nhiều gia đình kéo dài thời gian sủ dụng trẻ em lao động sớm, ảnh hưởng đến học tập phát triển toàn diện trẻ Cần phải có giải pháp để khắc phục tình trạng Tuy vấn đề trẻ em lao động sớm Việt Nam vấn đề sủ dụng lao động làm việc ngành nghề truyền thống nghề độc hại, nguy hiểm thực tế diễn đòi hỏi phải có biện pháp giải kịp thời Vấn đề sử dụng trẻ em lao động sớm xã Hoàng Đông trái với quy định Pháp luật diễn phổ biến Đồng thời tồn vấn đề bất cập lên số vấn đề Có bất bình đẳng giới tính lao động sản xuất mây tre đan trẻ nữ phải lao động nhiều trẻ nam Thời gian làm việc trẻ em bị kéo dài so với thời gian pháp luật quy định pháp luật cho phép Vì mà thời gian nghỉ ngơi thời gianhọc tập em không đảm bảo Điều kiện làm việc trẻ em tham gia sản xuất mây tre đan chưa hợp lý ảnh hưởng đến sức khỏe em Tỷ lệ trẻ bỏ học có tư tưởng không quan tâm đến việc học chiếm tỷ 56 lệ cao Thời gian tự học nhà chưa em coi trọng Đời sống tinh thần vấn đề vui chơi giải trí tre em chưa quan tâm mức Sử dụng trẻ em vào lao động sản xuất mây tre đan có ảnh hưởng theo hai chiều: tích cực tiêu cực đến phát triển trẻ Những ảnh hưởng tiêu cực thể chất, tinh thần, học tập, phát triển xã hội; không quan tâm giải kịp thời để lại hậu không tốt cho trẻ em Trên cở sở thực tế tìm hiểu tình hình thực tế việc sử dụng trẻ em vào lao động sớm, khóa luận đưa số phương hướng giải pháp nhằm tới giảm thiểu chấm dứt tình trạng lao động sớm trẻ em xã Hoàng Đông nói riêng nước nói chung Trẻ em hôm nay, giới ngày mai Chúng ta cố gắng tương lai trẻ tương lai đất nước 57 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Giáo dục Đào tạo (2009), Những nguyên lý chủ nghĩa Mác - Lênin, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội Bộ Lao động – Thương binh – Xã hội (1997), Những sở khoa học thực tiễn sách bảo vệ lao động trẻ em, Đề tài Nghiên cứu khoa học Bộ luật Lao động nước CHXHCN Việt Nam (1994), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam (1992), Điều 5, Đặng Nhật Hùng (2004), Vấn đề trẻ em lao động sớm, Nxb Lao động – xã hội, Hà Nội Nguyễn Tuấn Long (2009), Chăm sóc bảo vệ phòng ngừa lao động trẻ em nước ta, Báo cáo khoa học C.Mác Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội C.Mác Ph.Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội C.Mác Ph.Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 20, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 10 C.Mác Ph.Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 21, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 11 Những điều cần biết quyền trẻ em (1997), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 12 Trần Sĩ Phán (2006), Quan điểm Mác - Ăngghen mối quan hệ người giới tự nhiên, Lí luận trị 13 Hồ Sỹ Quý (Chủ biên) (2000), Mối quan hệ người tự nhiên phát triển xã hội, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 58 14 Viện nghiên cứu khoa học pháp lý - Bộ tư pháp (1998), Chuyên đề lao động trẻ em 15 Ủy ban nhân dân xã Hoàng Đông (2012), Điều tra số học sinh đỗ đại học xã Hoàng Đông giai đoạn 2008 – 2012, Tỉnh Hà Nam 16 Ủy ban nhân dân xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, Báo cáo kết điều tra dân số xã Hoàng Đông (2010), Tỉnh Hà Nam 17 Ủy ban nhân dân xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, Báo cáo kết điều tra dân số xã Hoàng Đông (2012), Tỉnh Hà Nam 18 Ủy ban nhân dân xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, Báo cáo tình hình lao phổi trạm y tế xã Hoàng Đông (2012), Tỉnh Hà Nam 59 [...]... thiệu sơ lược về nghề truyền thống mây trẻ đan ở xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam Xã Hoàng Đông là một xã nằm ở phía Bắc huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam Xã gồm có 3 làng: Hoàng Thượng, Ngọc Đông và An Nhân Dân số của xã là 2430 người với 733 hộ gia đình trong đố có 14 hộ gia điình có từ 3 con trở lên Nghề nghiệp chủ yếu của người dân là làm nông nghiệp và phát triển nghề truyền thống mây tre đan... trạng trẻ em lao động sớm ở nghề truyền thống mây tre đan tại xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 2.2.1.Thực trạng về độ tuổi và giới tính Nghiên cứu về cơ cấu lứa tuổi và giới tính của trẻ tham gia lao động sớm trong sản xuất mây tre đan, nhằm giúp cho việc làm sáng tỏ đặc điểm, tính chất lao động và quan niệm về giới của gia đình, bản thân các em Qua bảng số liệu của Ủy ban nhân dân xã Hoàng. .. nói đến khả năng lao động, còn nói đến lao động là nói đến hành động đang diễn ra Như vậy, để biến khả năng lao động (sức lao động) thành hiện thực (lao động) cần phải có những điều kiện nhất định (điều kiện vật chất, điều kiện con người, môi trường xã hội v.v ) mà thiếu những điều kiện này, quá trình lao động không diễn ra được * Trẻ em lao động sớm - Theo tổ chức RWG-CL: Lao động trẻ em bao gồm tất... lại trẻ em lao động sớm như sau: trẻ em lao động sớm là một thuật ngữ để chỉ những trẻ em dưới độ tuổi lao động theo pháp luật quy định, đang phải dành hầu hết thời gian làm những công việc quá sức của mình hoặc thời gian làm việc quá dài, nhằm tạo ra thu nhập nuôi sống bản thân và mưu sinh của cả gia đình 1.2.Những ảnh hưởng đối với trẻ lao động sớm 1.2.1.Các yếu tố ảnh hưởng đến trẻ em lao động sớm. .. lao động đối với trẻ Bên cạnh những tác động tích cực thì vấn đề trẻ em tham gia lao động có những tồn tại ảnh hưởng không tốt cho quá trình phát triển cuả trẻ em Nếu như trẻ em bị lạm dụng lao động quá sức hoặc trẻ em tham gia lao động sớm với thời gian kéo dài sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho chính bản thân các em, cho gia đình và cho xã hội Về mặt thể chất, sức khỏe: Theo nghiên cứu thì trẻ. .. phát triển nghề mây tre đan Tuy nhiên trên thực tế có nhiều gia đình sử dụng trẻ lao động sớm Điều 18 này được thể hiện qua thực trạng sủ dụng trẻ lao động sớm trong phát triển nghề truyền thống mây tre đan.Trong khuôn khổ bài khóa luận này, vì thời gian và có điều kiện có hạn, không thể nghiên cứu trên toàn bộ trẻ em trong xã xin được nghiên cứ trên 96 hộ gia đình có trẻ em lao động sớm tại xã Hoàng Đông... dân xã Hoàng Đông có 15 hộ gia đình có trẻ em lao động sớm, 12/15 hộ gia đình cho rằng trẻ em nữ phải lao động nhiều hơn trẻ em nam là đúng, tục lệ xưa nay vẫn thế Quan niệm “trọng nam khinh nữ” vẫn còn khá phổ biến trong suy nghĩ của người dân xã Hoàng Đông Ngoài ra, do tính chất công việc của mây tre đan là cần cù, khéo léo nên phù hợp với trẻ em đặc biệt là trẻ em nữ Trong khi đó thể lực ở trẻ nữ... số xã Hoàng Đông năm 2012 của Ủy ban nhân dân xã Hoàng Đông Qua bảng 2: chúng ta thấy thời gian lao động của nhóm trẻ em đã nghỉ học cao gấp đôi so với thời gian lao động của trẻ còn đi học (10 đến 12h/ngày so với 4đến 6h/ngày) Tuy nhiên, số trẻ em lao động sớm không còn đi học chiếm tỷ lệ nhỏ: 8 em với 8.3%; số trẻ em lao động còn tham gia đi học vẫn chiếm tỷ lệ lớn: 88 em với 91.7% Trong nhóm trẻ lao. .. hơn, các em dễ bị mặc cảm, tủi thân, xấu hổ với mọi người Từ đó các em dễ có tư tưởng bi quan, chán nản; hoặc ít nói, sống thu mình, không muốn giao tiếp với mọi người Khi lớn lên tình cảm của các em có thể không phát triển bình thường, ảnh hưởng đễn cuộc sống sau này của các em 17 Chương 2 THỰC TRẠNG SỬ DỤNG TRẺ LAO ĐỘNG SỚM Ở LÀNG NGHỀ TRUYỀN THÔNG TẠI XÃ HOÀNG ĐÔNG, HUYỆN DUY TIÊN, TỈNH HÀ NAM 2.1.Giới... việc của trẻ ở xã Hoàng Đông qua điều tra phụ thuộc vào việc học tập của các em, được chia làm hai nhóm: nhóm trẻ còn đi học và nhóm trẻ đã nghỉ học ở nhà phụ giúp gia đình Thời gian lao động của nhóm trẻ em đã nghỉ học ở nhà kéo dài hơn nhóm trẻ đang đi học Điều này được thể hiện qua bảng số liệu sau: Bảng 2: Thời gian lao động của trẻ em ở xã Hoàng Đông Độ tuổi Nhóm trẻ còn đi học Nhóm trẻ đã nghỉ học ... DỤNG TRẺ LAO ĐỘNG SỚM Ở LÀNG NGHỀ TRUYỀN THÔNG TẠI XÃ HOÀNG ĐÔNG, HUYỆN DUY TIÊN, TỈNH HÀ NAM 18 2.1.Giới thiệu sơ lược nghề truyền thống mây trẻ đan xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh. .. TRẠNG LAO ĐỘNG SỚM CỦA TRẺ EM Ở XÃ HOÀNG ĐÔNG HUYỆN DUY TIÊN TỈNH HÀ NAM HIỆN NAY 47 3.1.Những phương hướng để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em xã Hoàng Đông, huyên Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. .. TRẠNG LAO ĐỘNG SỚM CỦA TRẺ EM Ở XÃ HOÀNG ĐÔNG HUYỆN DUY TIÊN TỈNH HÀ NAM HIỆN NAY 3.1.Những phương hướng để khắc phục tình trạng lao động sớm trẻ em xã Hoàng Đông, huyên Duy Tiên, tỉnh Hà Nam 3.1.1