Riêng đối với các trường tiểu học thì để nâng cao chất lượng học tập của học sinh thì vấn đề xoá yếu, kém mà trọng tâm là ở hai môn học Toán và Tiếng Việt là một trong những nội dung đượ
Trang 1I/ ĐẶT VẤN ĐỀ
Chất lượng giảng dạy và học tập hiện nay là hai vấn đề được ngành giáo dục,
và toàn xã hội quan tâm đặc biệt
Riêng đối với các trường tiểu học thì để nâng cao chất lượng học tập của học sinh thì vấn đề xoá yếu, kém mà trọng tâm là ở hai môn học Toán và Tiếng Việt là một trong những nội dung được các trường chú trọng đặc biệt Thực tế ở các trường tiểu học không ít thì nhiều trường nào cũng có học sinh yếu ở hai môn học này
Tuy nhiên trong thời gian vừa qua tại trường tiểu học Tam Lập cũng như một
số trường tiểu học khác trong địa bàn khi thực hiện việc khắc phục tình trạng học sinh yếu thì còn không ít trường còn gặp khó khăn vướng mắc trong công tác quản
lý, chỉ đạo nội dung này Đặc biệt là đội ngũ giáo viên không phải đồng chí nào cũng có khả năng đề ra được các biện pháp cụ thể tối ưu để khắc phục tình trạng học sinh yếu của lớp mình
Chính từ những yêu cầu thực tế và cấp bách trên nên tôi đã tiến hành thực hiện đề tài về công tác quản lí, chỉ đạo chuyên môn nhằm khắc phục tình trạng học sinh yếu hai môn Toán và Tiếng Việt
III/ THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN
1/ Thuận lợi
Trong công tác quản lý, chỉ đạo trong việc khắc phục tình trạng học sinh yếu của Trường tiểu học Tam Lập thì gặp những điều kiện thuận lợi như :
- Luôn luôn được sự quan tâm, chỉ đạo và giúp đỡ kịp thời Phòng giáo dục và đào tạo trực tiếp là sự sâu xát của cán bộ chuyên môn phòng; sự quan tâm của chính quyền địa phương; sự quan tâm của các tổ chức đoàn thể trong trường; của đa số phụ huynh học sinh
- Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, tận tuỵ với nghề và đặc biệt là sự nhiệt tình, sự
nỗ lực cố gắng không ngừng của đội ngũ giáo viên, các tổ trưởng chuyên môn của nhà trường
Trang 2- Đa số các em học sinh yếu đều có sự cố gắng vươn lên, có sự nỗ lực trong việc học tập, trong việc tiếp thu bài giảng của cô trên lớp, tiếp thu bài trong khi cô phụ đạo
2/ Khó khăn
- Trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên không đồng đều, số lượng giáo viên thật sự giỏi về chuyên môn chưa nhiều
- Vị trí địa lý của nhà trường không thuận lợi Nhà trường có tới sáu điểm trường, khoảng cách giữa các điểm trường khá xa nhau nên khó khăn trong việc đi lại cũng như trong công tác quản lý, chỉ đạo
- Đa số học sinh của nhà trường là con em nông dân, con em gia đình làm thuê, làm mướn do vậy cha mẹ ít có điều kiện quan tâm chăm lo đến việc học tập của các em
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy, học tập của nhà trường còn chưa được đầy đủ
III/ CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Để khắc phục tình trạng học sinh yếu môn Toán và môn Tiếng Việt thì có rất nhiều các biện pháp khác nhau Theo tôi để thực hiện tốt công việc này thì người quản lý cần phải thực hiện triệt để một số biện pháp sau :
1/ Tìm hiểu học sinh yếu.
Đây là một việc làm vô cùng quan trọng bởi nó cho người quản lý có cái nhìn tòan diện về chất lượng học sinh trường mình Từ việc nắm bắt này người quản lý mới có thể xây dựng được kế hoạch khắc phục tình trạng học sinh yếu cho từng giai đoạn và cho cả năm học một cách chính xác, hiệu quả đúng theo tình hình thực tế của trường mình
Biện pháp thực hiện :
- Tìm hiểu học sinh yếu môn Toán và Tiếng Việt thông qua việc khảo sát chất lượng đầu năm học ( danh sách học sinh yếu ở Phụ lục 1) Cụ thể:
Trang 3Tổng số học sinh của trường đầu năm học 2007 – 2008 là : 287 học sinh, Tổng
số học sinh yếu là 78 em ( tỷ lệ 27.2 %) trong đó :
Học sinh yếu môn Toán : 27 em Học sinh yếu môn Tiếng Việt : 19 em Học sinh yếu cả hai môn Toán và Tiếng Việt : 32 em
- Tìm hiểu các đối tượng học sinh yếu thông qua các tổ khối, các giáo viên chủ nhiệm
Qua việc tìm hiểu và nắm bắt tình hình thực tế thì nguyên nhân học sinh yếu chủ yếu là do:
+ Học sinh bị hổng kiến thức cơ bản tích tụ từ những năm học trước
+ Học sinh quên kiến thức sau kỳ nghỉ hè
+ Học sinh không hứng thú trong học tập
+ Phụ huynh học sinh thiếu quan tâm, các em học yếu nhưng ở nhà không có
ai có khả năng chỉ bảo thêm cho các em
+ Một số em tiếp thu chậm
Ngoài ra phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của một số giáo viên để phù hợp với mọi đối tượng học sinh trong lớp chưa thật sự hiệu quả do vậy dẫn đến tình trạng một số em học sinh không nắm được kiến thức cơ bản mà cô truyền thụ
Tóm lại : Từ việc nắm bắt chính xác thực tế đặt ra cho người quản lý một
nhiệm vụ cấp bách đó là phải lập cụ thể kế hoạch phụ đạo học sinh yếu và chú trọng thực hiện triệt để nội dung này, coi đây là một trong những vấn đề trọng tâm
để nâng cao chất lượng dạy của giáo viên, chất lượng học tập của học sinh
2/ Chỉ đạo, triển khai cụ thể các biện pháp khắc phục tình trạng học sinh yếu trong sinh hoạt chuyên môn.
Trên cơ sở thực tế và những ý kiến đóng góp của các giáo viên, của các tổ khối trưởng thì những biện pháp cụ thể để chỉ đạo giáo viên thực hiện nội dung trên là :
Trang 4- Nắm bắt cụ thể, chính xác từng đối tượng học sinh yếu của lớp mình Xác định cụ thể từng đối tượng học sinh xem các em bị hổng những nội dung kiến thức nào?
- Chú trọng việc phụ đạo học sinh yếu ngay trên giờ học chính khoá
- Khuyến khích giáo viên thực hiện khoán chương trình, đảm bảo khi các em nắm được kiến thức cơ bản mới chuyển qua nội dung kiến thức khác
- Đối với những lớp, những khối có số học sinh yếu nhiều thì tổ chức phụ đạo trái buổi
- Tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học trong tiết học
- Hệ thống câu hỏi cần được chia nhỏ để học sinh dễ tiếp thu
- Chú trọng việc luyện tập thực hành ở lớp cũng như ở nhà Đặc biệt ưu tiên tạo điều kiện cho các em học sinh yếu được luyện tập, thực hành nhiều hơn
- Đề ra các phương pháp học tập thích hợp cho học sinh
- Coi trọng việc kiểm tra đánh giá thường xuyên, đặc biệt quan tâm đến sự tiến
bộ của các em học sinh yếu để tuyên dương hoặc nhắc nhở kịp thời các em
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh để phụ huynh quan tâm đến việc học tập của các em, đặc biệt là việc học ở nhà
- Chỉ đạo Đội thiếu niên tăng cường tổ chức nhiều phong trào thi đua trong học tập như ‘ Phong trào hoa điểm 10”, “ Đôi bạn cùng tiến”, “Nhóm bạn học tập” …tăng cường việc tuyên dương những gương điển hình về học tập, nhắc nhở, động viên, khuyến khích những em học yếu cố gắng vươn lên trong học tập
3/ Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm nắm bắt chính xác các đối tượng học sinh yếu ngay từ đầu năm học.
Giáo viên là người trực tiếp giảng dạy các em, là người trực tiếp thực hiện kế hoạch đề ra Chính vì vậy giáo viên có nắm bắt chắc chắn, chính xác từng đối tượng học sinh yếu thì mới có biện pháp phụ đạo phù hợp với từng em Hiệu quả
Trang 5phụ đạo đạt cao hay thấp một phần không nhỏ là nhờ vào sự nắm bắt chính xác các đối tượng học sinh yếu
3.1/ Thực hiện bàn giao chất lượng học sinh đầu năm học.
Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc việc bàn giao chất lượng giữa giáo viên chủ nhiệm cũ và giáo viên chủ nhiệm mới
- Việc trao đổi thông tin giữa giáo viên cũ và giáo viên mới với nhau sẽ cho người giáo viên mới nhận lớp có cái nhìn sơ lược về chất lượng học sinh năm trước
- Việc bàn giao này giúp người giáo viên chủ nhiệm mới nắm bắt cụ thể từng
em học sinh giỏi , khá, trung bình, yếu; nắm bắt cụ thể các em yếu ở môn nào; các em đạt mức trung bình nhưng có nguy cơ không đạt mức trung bình khi lên lớp trên; các em học sinh lưu ban
- Việc bàn giao chất lượng đầu năm học cũng là cơ sở ràng buộc người giáo viên giảng dạy và nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc kiểm tra, đánh giá, xếp loại học sinh; là cơ sở để giáo viên năm cũ chịu trách nhiệm về việc cho lên lớp của mình Tránh hiện tượng cho các em học sinh không đạt yêu cầu lên lớp
3.2/ Khảo sát chất lượng đầu năm học, nắm bắt qua thực tế.
• Khảo sát chất lượng đầu năm học :
- Triển khai cụ thể văn bản chỉ đạo của Phòng giáo dục và Đào tạo về việc tổ chức khảo sát chất lượng đầu năm học Đảm bảo thực hiện nghiêm túc việc coi thi để xác định chính xác số học sinh yếu
- Các giáo viên chủ nhiệm nắm danh sách cụ thể học sinh yếu của lớp mình, tổ khối lập danh sách học sinh yếu từng môn của tổ
- Thông qua bài kiểm tra xác định cụ thể các đối tượng học sinh yếu : Yếu môn nào? nội dung nào yếu ?
• Thông qua thực tế :
Trang 6- Theo dõi việc học ở lớp của các em thông qua các hình thức như kiểm tra miệng, quan sát học tập hoặc các hoạt động, các bài kiểm tra viết, tập vở của các em …
- Giáo viên gần gũi trao đổi với các em để nắm bắt cụ thể về cá tính, năng lực,
sở thích … của từng em
- Liên hệ gặp gỡ với gia đình học sinh để nắm thêm về điều kiện, hoàn cảnh gia đình, sự quan tâm của gia đình và nề nếp học tập tại nhà của các em
3.3/ Lập sổ tay theo dõi.
Mỗi giáo viên đều phải có một cuốn sổ tay ghi nhận, theo dõi các đối tượng học sinh yếu
Ví dụ : Sổ tay theo dõi học sinh yếu đầu năm của lớp 2A1 như sau :
Stt Họ và tên học sinh Hoàn cảnh
gia đình Các nội dung cần chú ý
1 Nguyễn Văn Bảo Nông dân Tính toán chậm, sai; đọc - viết rất
yếu
2 Nguyễn Văn Quý Nông dân Tính toán chậm; đọc - viết yếu;
nhút nhát, hay khóc, lười học
3 Huỳnh Trinh Nguyên
Nông dân, cha mẹ bỏ nhau
Tính toán chậm, lười học, nề nếp học tập chưa tốt
4 Trần Minh Thoại Nông dân ,
nhà nghèo
Tính toán chậm, sai; đọc - viết rất yếu; nề nếp học tập chưa tốt; ham chơi
5 Hồ Thị Trang Nông dân Tính toán chậm
- Trong từng giai đoạn cụ thể, dựa vào quá trình học tập của các em thì giáo viên chủ nhiệm sẽ tiếp tục theo dõi và ghi nhận cụ thể vào sổ tay những nội dung cần chú ý để tập trung rèn cho các em
Trang 74/ Chỉ đạo đổi mới việc soạn giảng cũng như việc tổ chức lớp đảm bảo phù hợp với các đối tượng học sinh.
4.1/ Đổi mới việc soạn giảng phù hợp với các đối tượng học sinh.
Các em học sinh học yếu thì năng lực tiếp thu bài của các em thường rất chậm
vì vậy chỉ đạo giáo viên cần phải nghiên cứu phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với thực tế lớp của mình đảm tất cả các đối tượng học sinh đều được tham gia vào việc học tập và tiếp thu được kiến thức cơ bản Cụ thể như :
- Trong bài giảng của mình giáo viên phải đề ra được hệ thống câu hỏi thích hợp như có những câu hỏi ở mức độ dễ dành cho các em học sinh yếu; mức
độ vừa dành cho những em trung bình, khá; những câu hỏi khó dành cho những em học sinh giỏi
Ví dụ:
Trong bài Tập đọc “Ở Vương quốc tương lai” Tiếng Việt 4, tập 1
Câu hỏi 1 : “ Tin – tin và Mi – tin đến đâu và gặp những ai? Vì sao nơi đó
có tên là Vương quốc tương lai?”.
Câu hỏi 2 : “ Các bạn ở Công xưởng xanh sáng chế ra những gì? Các phát minh ấy thể hiện những ước mơ gì của con người?”
Thay vì hỏi một câu dài thì giáo viên cần tách mỗi câu hỏi ra làm 02 câu hỏi
nhỏ: Tin – tin và Mi – tin đến đâu và gặp những ai? (Đây là câu hỏi dễ nên dành cho học sinh trung bình, yếu trả lời.) Vì sao nơi đó có tên là Vương quốc tương lai?” (Đây là câu hỏi có mức độ khó hơn, đòi hỏi học sinh phải suy luận Câu hỏi
này những em trung bình yếu ít em có thể trả lời được vì vậy giáo viên phải dự kiến
nếu các em gặp khó khăn thì gọi các em học sinh khá giỏi trả lời.) Các bạn ở Công xuởng xanh sáng chế ra những gì? (Dành cho học sinh trung bình, yếu trả lời) Các phát minh ấy thể hiện những ước mơ gì của con người? ( Dự kiến học sinh khá giỏi
trả lời.)
- Xây dựng kế hoạch dạy học sao cho tất cả các đối tượng học sinh đều được làm việc
Trang 8Ví dụ : Giả sử giáo viên muốn bắt học sinh tìm những điều đã cho và những
điều phải tìm trong một bài toán nào đó
+ Thay vì giáo viên hỏi cả lớp “ Em hãy cho biết trong bài toán này đâu là cái đã cho, đâu là cái phải tìm? Ai biết giơ tay?” thế thì không có gì bảo đảm là cả
lớp đều suy nghĩ để xác định đâu là cái đã cho? Đâu là cái phải tìm? Bởi vì thường thường chỉ có bốn năm em; thậm chí, một hai em xin giơ tay trả lời mà chủ yếu là các em học sinh khá giỏi; Còn các em học sinh khác nhất là học sinh trung bình, yếu thì hầu như ngồi không Do đó ta chỉ có thể khẳng định chắc chắn là trong lớp chỉ có một số ít em suy nghĩ Nhưng trên thực tế chỉ có một em được giáo viên chỉ định lên trả lời, do đó chỉ có một em thực sự làm việc
+ Để khắc phục điều này giáo viên tổ chức như sau :
Giáo viên ra lệnh : Giơ bút chì! ( cả lớp giơ bút chì)
Gạch dưới những điều đã cho, những điều phải tìm trong bài toán! ( cả lớp đều phải chú ý đọc đề toán trong SGK để thực hiện yêu cầu của cô) Trong lúc này giáo viên đi xuống cạnh các học sinh để đôn đốc các em làm việc, giúp đỡ các em học sinh yếu, kém làm việc Giáo viên có thể đưa mắt nhìn bao quát cả lớp, hễ thấy học sinh nào không cầm bút gạch một cái gì đó thì nhắc nhở các em làm việc Nhờ cách làm này giáo viên sẽ kiểm soát được hoạt động học tập của cả lớp, tạo điều kiện cho mọi đối tượng học sinh của lớp được hoạt động
Tóm lại : Trong việc soạn giảng phải chỉ đạo giáo viên nghiên cứu kỹ nội
dung từng bài học, từng môn học, từng đối tượng học sinh cụ thể của lớp mình để
đề ra phương pháp dạy tối ưu nhằm tạo điều kiện cho tất cả đối tượng học sinh đều tham gia vào việc học tập, đặc biệt là tạo điều kiện cho các em học sinh yếu được làm việc
4.2/ Tổ chức lớp phù hợp.
- Bố trí các em học sinh yếu ngồi tại những vị trí giáo viên dễ kiểm tra, theo dõi, chỉ dẫn trong từng tiết học Cụ thể như ngồi bàn đầu, ngồi ở các đầu bàn
Trang 9- Sắp xếp các em học sinh khá giỏi ngồi cạnh những em học sinh yếu để tạo thành “ Đôi bạn học tập” học sinh giỏi sẽ cùng với cô giúp đỡ những bạn học yếu hơn
5/ Quản lý, chỉ đạo việc phụ đạo học sinh yếu theo từng đối tượng.
5.1/ Đối với những học sinh đọc viết kém, tính toán chậm, tính toán sai.
Đọc thông, viết thạo, tính toán nhanh là điều kiện cần thiết giúp cho học sinh tiểu học học tốt tất cả các môn học Ngược lại nếu đọc viết kém, tính toán chậm và tính toán sai là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn học sinh đến học yếu Vì vậy khắc phục được điểm yếu này sẽ góp một phần vô cùng quan trọng vào việc xoá học sinh yếu Cụ thể :
- Chỉ đạo khối trưởng lập kế hoạch phụ đạo, tổ chức thực hiện và đánh giá việc thực hiện kế hoạch thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ, của trường
- Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm từng lớp lập kế hoạch phụ đạo cụ thể cho từng đối tượng học sinh
5.1.1/ Kế hoạch phụ đạo đối với đối tượng đọc, viết kém.
- Theo dõi uốn nắn kịp thời khi các em đọc bài, viết bài tại lớp
- Khắc phục kịp thời các lỗi các em thường gặp phải khi viết chính tả như : sai phụ âm đầu, vần, thanh …
- Tạo điều kiện để các em được đọc nhiều trên lớp
- Giao thêm bài cho học sinh ở nhà
- Đối với những em học sinh không biết đọc, không nhận được mặt chữ, không biết ráp vần; không biết viết vần, viết chữ thì tổ chức phụ đạo trái buổi để dạy lại các kiến thức này cho các em
5.1.2/ Kế hoạch phụ đạo đối với các em tính toán chậm, tính toán sai.
• Tính toán chậm:
Việc các em học sinh tiểu học tính toán chậm thì một nguyên nhân cơ bản là các em nắm chưa chắc bảng cộng, bảng trừ hoặc bảng nhân, bảng chia Đây là
Trang 10một nội dung quan trọng học sinh phải học thuộc Khi hỏi các em phải trả lời được ngay, không phải ngẫm nghĩ gì cả mới đạt yêu cầu Đó là :
+ Các bảng cộng trong phạm vi 10
+ Các bảng cộng, trừ ( qua 10) trong phạm vi 20
+ Các bảng nhân, chia trong phạm vi 100
Vì vậy tuỳ theo từng khối lớp giáo viên chủ nhiệm phải tổ chức cho các em học thuộc các bảng
Một số biện pháp thực hiện :
- Cho học sinh tập đếm thêm :
Ví dụ 1:
Muốn cho học sinh học thuộc bảng “ 9 cộng với một số” ở lớp 1 ta hướng dẫn các em lần lượt thêm 1vào số hạng thứ hai và tổng để có :
9 + 2 = 11
+1 +1
9 + 3 = 12
+1 +1
9 + 4 = 13
+1 +1
v.v
Ví dụ 2:
Muốn cho học sinh học thuộc bảng nhân có thừa số 3 ở lớp hai Ta có thể cho học sinh đếm thêm 3 từ 3 đến 30 : 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 ,27, 30 Các kết quả đếm thêm này chính là tích số phải nhớ trong bảng nhân Khi đếm thêm có thể kết hợp bật ngón tay Chẳng hạn : đếm 3 ( bật 1 ngón tay), đếm 6 ( bật thêm 1 ngón tay nữa), đếm 9 ( lại bật thêm một ngón tay nữa) … Sau khi đã đếm thêm 3 thành thạo, học sinh chỉ việc ghép cụm từ “ 1 lần 3, 2 lần 3, ba lần 3, ….” với các kết quả đếm thêm 3 là được bảng nhân có thừa số 3