B GIO DC V O TO trờng đại học nông nghiệp hà nội - Mai thị ngân đặc điểm bệnh lý hội chứng tiêu chảy khỉ vàng (Macaca Mulatta) nuôi đảo Rều quảng ninh biện pháp điều trị Luận văn thạc sĩ nông nghiệp : Thú y Chuyờn nghnh 60.62.50 Mó s Ngi hng dn khoa hc : Pgs.ts phạm ngọc thạch hà nội - 2009 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip i LI CAM OAN Tụi xin cam ủoan rng, s liu v kt qu nghiờn cu lun ny l trung thc v cha tng ủc s dng ủ bo v mt hc v no Tụi xin cam ủoan rng, mi s giỳp ủ cho vic thc hin lun ny ủó ủc cỏm n v nhng thụng tin trớch dn lun ny ủó ủc ch rừ ngun gc H Ni, ngy 20 thỏng nm 2009 Tỏc gi Mai Th Ngõn Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip i LI CM N Tụi xin chõn thnh cỏm n Trng i hc Nụng Nghip H Ni, Khoa Sau ủi hc, Khoa Thỳ y cựng cỏc thy cụ giỏo nh trng ủó to ủiu kin cho tụi ủc tip cn nhng kin thc khoa hc nm hc ti trng hon thnh lun ny, tụi luụn nhn ủc s giỳp ủ tn tỡnh ca cỏc thy cụ giỏo b mụn Ni chn Dc c cht, Khoa Thỳ y, trng Nụng Nghip H Ni v trc tip l thy giỏo hng dn khoa hc PGS.TS Phm Ngc Thch Vi s n lc ca bn thõn, quỏ trỡnh thc hin ủ ti, tụi cng luụn nhn ủc s ủng viờn, giỳp ủ, to ủiu kin ca lónh ủo cựng ton th cỏc ủng nghip ủo Ru Cm Ph - Qung Ninh Nhõn dp hon thnh lun vn, mt ln na tụi xin by t lũng bit n chõn thnh ti nh trng, cỏc thy cụ giỏo, cỏc c quan, bn bố ủng nghip v ngi thõn ủó to ủiu kin giỳp ủ tụi sut quỏ trỡnh hc tp, nghiờn cu thc hin ủ ti H Ni, ngy 20 thỏng nm 2009 Tỏc gi Mai Th Ngõn Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip ii mục lục Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng biểu vii Danh mục hình viii Danh mục ảnh ix M U i 1.1 Tớnh cp thit ca ủ ti 1.2 Mc ủớch nghiờn cu ca ủ ti 2 TNG QUAN TI LIU 2.1 Mt s t liu v kh vng Macaca mulatta 2.2 Hi chng tiờu chy ca gia sỳc 2.2.1 Nguyên nhân 2.2.2 Cơ chế sinh bệnh 16 2.2.3 Bệnh lý bệnh viêm ruột 18 2.2.4 Hậu 23 2.2.5 Phũng v tr hi chng tiờu chy 33 2.3 Hi chng tiờu chy kh 40 Đối tợng - Địa Điểm - nội dung phơng pháp nghiên cứu 41 3.1 Đối tợng nghiên cứu 41 3.2 Địa ủim nghiờn cu 41 3.3 Nội dung phơng pháp nghiên cứu 41 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip iii 3.3.1 Các biu hin lõm sng ca kh mc bnh 41 3.3.2 Các tiêu sinh lý máu 41 3.3.3 Các tiêu sinh húa mỏu 434 3.3.4 Cỏc ch tiờu sc t mt 46 3.4 Nghiên cứu tn thng bệnh lý ruột 46 3.5 Xõy dng phỏc ủ ủiu tr th nghim 46 3.6 Phơng pháp xử lý số liệu 46 Kết thảo luận 48 4.1 Các tiêu lâm sàng 48 4.1.1 Thân nhiệt 48 4.1.2 Tần số hô hấp 50 4.1.3 Tần số mạch 50 4.1.4 Thể trạng 51 4.1.5 Trạng thái phân số lần ỉa ngày 53 4.2 Các tiêu sinh lý máu 55 4.2.1 Số lợng hồng cầu 56 4.2.2 Tỷ khối huyết cầu 58 4.2.3 Thể tích bình quân hồng cầu 58 4.2.4 Sức kháng hồng cầu 59 4.2.5 Hàm lợng huyết sắc tố, lợng huyết sắc tố bình quân hồng cầu 61 4.2.6 Số lợng bạch cầu 62 4.2.7 Công thức bạch cầu 63 4.3 67 Các tiêu sinh hóa máu 4.3.1 Hàm lợng đờng huyết 67 4.3.2 Độ dự trữ kiềm máu 68 4.3.3 Phản ứng Gross 68 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip iv 4.3.4 Hoạt độ men sGOT, sGPT huyết 70 4.3.5 Protein huyết 70 4.3.6 Hàm lợng Natri, Kali huyết 73 4.3.7 Mt s ch tiờu sc t mt 75 4.4 Tn thng bnh lý ủng rut kh b tiờu chy cp 77 4.4.1 Tn thng đại thể 77 4.4.2 Giải phẫu vi thể 79 4.5 Điều trị hi chng tiờu chảy kh 81 Kết luận đề nghị 86 5.1 Kết luận 86 5.2 Đề nghị 87 Tài liệu tham khảo Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip v 88 DANH MC CC CH VIT TT a axit C perfringens Clostridium perfringen E coli Escherichia coli Hb Hemoglobin KL Khi lng LHSTbq Lợng hemoglobin bình quân LBC Lâm ba cầu NĐHSTbq Nồng độ huyết sắc tố bình quân P Photpho RL Ri lon RLHT Ri lon hp thu sGOT Serum glutamat oxaloaxetat - transminaza sGPT Serum glutamat pyruvat - transminaza SKTĐ Sức kháng tối đa SKTT Sức kháng tối thiểu T Trao ủi TKHC Tỷ khối huyết cầu Vh/c Thể tích bình quân hồng cầu VTM Vitamin Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip vi Danh mục bảng biểu Bảng 1: Thân nhiệt, mạch đập tần số hô hấp kh b tiờu chảy cp tớnh 49 Bng 2: Th trng ca kh kh b tiờu chy 52 Bng 3: Trng thỏi phõn v s ln ủi a ngy ca kh b tiờu chy 54 Bảng 4: Số lợng hồng cầu, tỷ khối huyết cầu, thể tích bình quân hồng cầu ca kh b tiờu chy Bảng 5: 57 Sức kháng hồng cầu, hàm lợng hemoglobin, lợng hemoglobin bình quân hồng cầu kh b tiờu chy cp tớnh 60 Bảng 6: Số lợng bạch cầu công thức bạch cầu kh b tiờu chy cp tớnh 65 Bảng 7: Hàm lợng đờng huyết, hàm lợng dự trữ kiềm máu Bảng : Kết kiểm tra chức gan phản ứng Gross hoạt độ men sGOT, sGPT huyết kh b tiờu chy Bảng : 67 69 Hàm lợng Protein tổng số tỉ lệ tiểu phần Protein huyết kh b tiờu chy cp 71 Bảng 10 : Hàm lợng Natri, Kali huyết kh b tiờu chy cp 74 Bng 11: Hm lng Bilirubin huyt thanh, Urobilin nc tiu v Sterkobilin phõn kh b tiờu chy cp tớnh Bảng 12 : Các vị trí tổn thơng đờng rut kh b tiờu chy 76 79 Bảng 13 : Một số biến đổi giải phẫu vi thể đờng rut hi chng tiờu chảy kh Bảng 14: So sánh hiệu phác đồ điều trị hi chng tiờu chy kh Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip vii 80 83 danh mục hình Hỡnh 1: Cỏc trng thỏi phõn ca ngi Hình 2: Vòng xoắn bệnh lý viêm ruột ỉa chảy cấp tính 24 Hình 3: Sự phân chia dịch thể thể động vật 25 Hình 4: Các thể nớc 26 Hình 5: Sự phân bố nớc điện giải thể động vật 28 Hình 6: Mối quan hệ trao đổi nớc, chất điện giải cân axit bazơ bệnh ỉa chảy Hình 7: Điều trị hội chứng tiêu chảy Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip viii 30 34 Danh mục ảnh ảnh 1: Máy huyết học 18 tiêu (Hema Screen - 18) 43 nh 2,3 : Ly mỏu tnh mch khoeo kh 43 ảnh 4: Kh khoẻ 52 ảnh 5: Kh bị tiêu chảy cấp tính 52 ảnh 6: Trạng thái phân kh khoẻ 54 ảnh 7, 8: Trạng thái phân kh b tiờu chảy cấp tính 54 nh 9: M khỏm kim tra bnh tớch kh b tiờu chy cp tớnh 78 ảnh 10: Sự tổn thơng ủi th ủng rut kh b tiờu chy 78 ảnh 11: Hiện tợng sung huyết ruột, mạch quản d n rộng chứa đầy hồng cầu 81 ảnh 12: Hiện tợng xuất huyết ruột, hồng cầu thoát khỏi mạch quản 81 ảnh 13: Lông nhung dính lại với nhau, đứt nát 81 nh 14 : Tuyn rut thoỏi húa 81 nh 15: iu tr kh b tiờu chy cp tớnh 84 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip ix đồ điều trị thực nghiệm cho nhóm kh b tiờu chy cấp tính vi loi khỏng sinh cú ủng kớnh vũng vụ khun cao Tiến hành điều trị thực nghiệm 12 kh, chia thành hai nhóm để thử nghiệm điều trị hai phác đồ khác nhau: Nhóm 1(5 kh): điều trị phác đồ Nhóm 2(7 kh): điều trị phác đồ Phác đồ 1: dùng kháng sinh Norfloxacin với liều lợng 1ml/10KgP/ngy, kết hợp với thuốc trợ sức, trợ lực (Vitamin C 5% với liều lợng ml/con/ngày, B Complex với liều lợng ml/con/ngày; thuốc trợ tim Caphein natri benzoat 20% ml/con/ngày) nớc chát liều lợng 20 ml/con/ngày Phác đồ 2: dùng kháng sinh Gentamycin với liều lợng 1ml/10KgP/ngy, kết hợp với loại thuốc trợ sức trợ lực nớc chát với liều lợng nh phác đồ Nhng phác đồ bổ sung thêm nớc chất điện giải vào thể kh bệnh phơng pháp truyn tnh mch dung dịch ORESON với liều lợng 20 ml/kgP/ngy; với việc dùng thuốc làm giảm tiết dịch co bóp ruột (Atropinsunphat với liều lợng ml/con/ngày) Kết thu đợc trình bày bảng 14: Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 82 Bảng 14: So sánh hiệu phác đồ điều trị hi chng tiờu chy kh Phác đồ điều trị/ngày n ng thuc Thời gian ngừng ỉa chảy Ngày Ngày Ngày Ngày N % n % n % n % 0 20 40 40 28,57 42,85 28,57 Phỏc ủ 1: Norfloxacin 10% 1ml/10kgP/ngày Tiờm bp Caphein natri benzoat 20% 1ml/con/ngày Tiờm bp VitaminC 5% ml/con/ngày Tiờm bp B Complex 20% ml/con/ngày Tiờm bp Nớc chát 20 ml/con/ngày Ung Phỏc ủ 2: Gentamycin 20% 1ml/10kgP/ngày Tiờm bp Caphein natri benzoat 20% ml/con/ngày Tiờm bp VitaminC 5% ml/con/ngày Tiờm bp B Complex 20% ml/con/ngày Tiờm bp Nớc chát 20 ml/con/ngày Ung Dung dịch Oreson 20ml/kgP/ngày Truyn tnh mch Atropinsunphat ml/con/ngày Tiờm di da Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 83 nh 15: iu tr kh b tiờu chy cp tớnh Qua kết bảng 14 chúng tụi thấy: * Phác đồ 1: dùng Norfloxacin tiêm bắp kết hợp với thuốc trợ sức, trợ lực nớc chát Chúng thấy sau ngày điều trị có kh khỏi bệnh, chiếm tỉ lệ 20% Ngày thứ có thêm kh khỏi bệnh, chiếm tỉ lệ 40% có kh đến ngày thứ khỏi bệnh, tỉ lệ khỏi bệnh 40% Qua kết điều trị phác đồ có nhận xét: hầu hết kh khỏi bệnh sau - ngày điều trị *Phác đồ 2: dùng Gentamycin kết hợp với thuốc trợ sức, trợ lực nớc chát nhng có bổ sung nớc chất điện giải cách truyn tnh mch dung dịch Oreson với liều lợng 20ml/kgP/ngày Atropinsunphat với liều lợng ml/con/ngày Chúng thấy: có kh khỏi bệnh sau ngày điều trị thứ (chiếm tỉ lệ 28,57%), có kh khỏi bệnh sau ngày điều trị thứ (chiếm tỉ lệ Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 84 42,85%) có kh khỏi bệnh sau ngày điều trị thứ (chiếm tỉ lệ 28,57%) Nh vậy, phác đồ hầu hết kh khỏi bệnh sau 2-3 ngày điều trị Từ kết có nhận xét: hai phác đồ điều trị dùng chung cỏc loại kháng sinh mn cm vi cỏc vi khun phõn lp ủc kết hợp với thuốc trợ sức trợ lực cho uống thêm nớc chát với liều lợng; song hiệu điều trị hai phác đồ lại có khác biệt phác đồ thời gian điều trị ngắn kh hồi phục nhanh Điều cho thấy đợc bổ sung nớc chất điện giải, hệ thống enzim nh quan nội tạng khác kh nhanh chóng đợc trở lại trạng thái cân sinh lý, thể đợc hỗ trợ để tăng cờng giải độc nhanh chóng thiết lập lại trạng thái cân kiềm toan máu, kh đỡ mệt mỏi có sức chống chọi lại với bệnh Do vậy, theo điều trị kh viêm ruột ỉa chảy nên kết hợp với việc bổ sung nớc chất điện giải với việc dùng thuốc giảm tiết dịch ruột co bóp ruột cho hiệu điều trị cao hơn, kh nhanh hồi phục, nhanh đạt lại đợc trng thỏi bình thờng, từ giảm đáng kể thiệt hại bệnh gây nên Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 85 Kết luận đề nghị 5.1 Kết luận Từ kết nghiên cứu số tiêu lâm sàng, sinh hóa máu kh khỏe mạnh kh bị tiêu chảy rút số kết luận sau: Khi kh bị tiêu chảy cấp tính thân nhiệt, tần số mạch, tần số hô hấp, số lần ỉa/ngày ủu tăng lên rõ so với kh khoẻ Số lợng hồng cầu, tỷ khối huyết cầu, hàm lợng huyt sc t kh bị tiêu chảy cấp tính ủu tng; vy, lợng huyết sắc tố bình quân hồng cầu, sức kháng hồng cầu v thể tích bình quân hồng li gim so vi kh khe Khi kh bị tiêu chảy cp tớnh, bạch cầu trung tính, bạch cầu đơn nhân ln tng lờn, nhng bạch cầu toan v lâm ba cầu li gim Hàm lợng đờng huyết, ủ dự trữ kiềm máu kh bị tiêu chảy cấp tính ủu giảm rõ so vi kh khe Lợng dung dịch Hayem dùng để kết tủa 1ml huyết kh bị tiêu chảy cấp tính giảm Ngc li, hoạt độ men sGOT sGPT kh kh bị tiêu chảy cấp tính ủu tăng từ 23,5 0,53 UI/l; 39,5 0,53 UI/l kh khe lên 32,47 0,45 UI/l; 45 0,65 UI/l (tiờu chy cấp tính) Hàm lợng Natri huyết kh bị tiêu chảy cấp tính giảm rõ Hàm lợng Kali huyết thay đổi không đáng kể kh bị tiêu chảy Protein tổng số huyết kh bị tiêu chảy cấp tính tăng (từ 8,02 0,17 g% lên 10,95 0,18 g%) Tỉ lệ Albumin giảm, Globulin tăng đặc biệt Globulin ca tiêu chảy cp tớnh Vì tỉ lệ A/G kh bị tiêu chảy cấp tính giảm rõ so với kh khoẻ Khi kh bị tiêu chảy cấp tính tổn thơng bệnh lý chủ yểu tập trung đờng ruột, kh bị rối loạn tiêu hóa viêm ruột thể cata Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 86 S dng phác đồ điều trị vi cỏc loi khỏng sinh mn cm, cựng thuc tr sc, tr lc, thuc lm se niờm mc rut v phỏc ủ s dng b sung nc, cht ủin gii, thuc lm gim tit dch co búp rut ủu cho hiu qu ủiu tr cao 5.2 Đề nghị Vì thời gian kinh phí cho đề tài hạn hẹp, đ cố gắng tiến hành số tiêu lâm sàng sinh hóa máu kh bị tiêu chảy với số lợng mẫu hạn chế Mong đề tài đợc quan tâm nghiên cứu sâu Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 87 Tài liệu tham khảo I/ Tiếng việt Vũ Triệu An (1978), Đại cơng sinh lý bệnh học, NXB Y học, tr 177276, 350-352 Vũ Triệu An, Nguyn Ngc Anh, Nguyn hu Mụ (1990), Bi ging sinh lý bnh, NXB Y hc, Hà Nội Trần Cừ, Cù Xuân Dần (1974), Sinh lý gia súc, NXB nông thôn, Hà Nội, tr 263- 268 Lê Minh Chí (3/1995), Bệnh tiêu chảy gia súc, Tài liệu cục thú y Trung ơng Tháng, tr 16-18 Trn Tin Dng, c Khụi, Nguyễn Bá Hiên, Nguyn Vn Thanh v cng s (1995), Nghiờn cu ủỏnh s v tớnh kh vng (macaca mulatta) phc v cụng tỏc chn nuụi ủo Ru Qung Ninh, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp - Hà Nội, tr 181 184 Vũ Đạt - Đoàn Thị Băng Tâm (1995), Vai trò gây bệnh vi khuẩn Sallmonella hội chứng tiêu chảy trâu bò nghé, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học Khoa CNTY (1991- 1995), NXB Nông nghiệp, Hà Nội, 1995, tr 28- 30 Vũ Đạt - Đoàn Thị Băng Tâm (1995), Vai trò gây bệnh vi khuẩn Sallmonella hội chứng tiêu chảy trâu nghé, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB Nông nghiệp - Hà Nội, tr 158 -161 Đào Trọng Đạt, Phan Thanh Phợng, Bệnh gia súc non, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, 1985 Harrison (1993), Các nguyên lý y học nội khoa, tập I, NXB y học, Hà Nội, tr 313- 324 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 88 10 Henning A (1984), Cht kkhoỏng nuụi dng ủng vt nụng nghip, NXB KHKT, H Ni 11 Trần Thị Hạnh , Đặng Xuân Bình (2002), Chế tạo thử nghiệm số chế phẩm sinh học phòng trị bệnh tiêu chảy phân trng lợn E.coli Clostridium perfringen, Tạp chí thú y số 1- 2002, tr 19 12 Nguyễn Bá Hiên (2001), Một số vi khuẩn đờng ruột thờng gặp biến động chúng gia súc khỏe mạnh bị tiêu chảy nuôi vùng ngoại thành Hà Nội, điều trị thử nghiệm, Luận án Tiến sỹ Khoa học Nông nghiệp, Hà Nội 13 Nguyễn Bá Hiên (1994), Một số vi khuẩn thờng gặp trâu bò khỏe mạnh mắc hội chứng ỉa chảy virus vùng ngoại thành Hà Nội, Luận án Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp, Hà Nội 14 Nguyễn Bá Hiên, Nguyn Vn Thanh, c Khụi, Phm Th Tuyt (1995), Bc ủu kho sỏt mt s ch tiờu sinh lý, sinh húa mỏu ca loi kh vng macaca mulatta nuụi ti ủo Ru Qung Ninh, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp - Hà Nội, tr 167-172 15 Nguyễn Bá Hiên, Nguyn Vn Thanh, c Khụi, Trn Tin Dng (1995), Kt qu bc ủu nghiờn cu mt s ch tiờu sinh hc ca loi kh vng (macaca mulatta) ti ủo Ru Cm Ph - Qung Ninh, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp - Hà Nội, tr 173 176 16 Phạm Khuê (1998), Điều chỉnh nớc điện giải, Cẩm nang điều trị nội khoa, NXB y học, Hà Nội, tr 73- 90 17 Nguyễn Ngọc Lanh (1975), Rối loạn chuyển hoá, Bài giảng sinh lý bệnh, NXB Y học Hà Nội, tr 40- 60 18 Loduvic Peum (1984), iu tr tng cng cỏc bnh truyn nhim, NXB Y hc, H Ni, tr 15 70 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 89 19 Nguyễn Tài Lơng (1981), Sinh lý bệnh lý hấp thu, NXB KH- KT, tr 25- 205 20 V Bỡnh Minh, Cự Hu Phỳ (1999), Kt qu phõn lp vi khun E.coli v Salmonella ln mc tiờu chy, xỏc ủnh mt s ủc tớnh sinh vt, húa hc ca cỏc chng phõn lp ủc, Khoa hc k thut Thỳ Y, VI, s 3, Hi Thỳ y Vit Nam 21 Hồ Văn Nam (1982), Giáo trình chẩn đoán bệnh không lây gia súc, NXB Nông Nghiệp, Hà Nội 22 Hồ Văn Nam, Nguyễn Bá Hiên (1995), Một số vi khuẩn thờng gặp đờng ruột trâu bò khỏe mạnh ỉa chảy viêm ruột vùng ngoại thành Hà Nội, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp - Hà Nội, tr 140-145 23 Hồ Văn Nam, Trng Quang, Nguyễn Thị Đào Nguyên, Phạm Ngọc Thạch (1993), Bỏo cỏo túm tt v bnh viờm rut trõu, ti cp nh nc 24 Hồ Văn Nam, Nguyễn Thị Đào Nguyên, Phạm Ngọc Thạch (1997), Bệnh viêm ruột ỉa chảy gia súc, Giáo trình bệnh nội khoa gia súc, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, tr 200- 210 25 Nguyễn Hữu Nam (2001), Đại cơng giải phẫu bệnh thú y, NXB Nông Nghiệp Hà Nội 26 V Vn Ng, Lờ Kim Thao (1982), Tỏc dng ca Subcolac vic phũng v tr bnh ln a phõn trng, Tp khoa hc Kinh t, thỏng 8/1982, tr 370 374 27 Nguyễn Thị Đào Nguyên (1993), Một số tiêu huyết học lâm sàng trâu khỏe số bệnh thờng gặp, Luận án Phó tiến sỹ khoa học Nông nghiệp, Hà Nội 28 Sử An Ninh (1995), Các tiêu sinh hoá máu, nớc tiểu hình thái số tuyến nội tiết lợn mắc bệnh phân trắng có liên quan đến môi trờng lạnh ẩm, Luận án Phó tiến sỹ Nông Nghiệp, Hà Nội Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 90 29 Nguyễn Thị Nội (1985), Tìm hiểu vai trò E.coli bệnh phân trắng lợn vacxin dự phòng, Luận án Phó tiến sỹ Nông Nghiệp, Hà Nội 30 Nguyễn Thị Oanh, Phùng Quốc Chớng (2003), Tình hình nhiễm Sallmonella số đặc tính gây bệnh Sallmonella phân lập đợc trâu bò Đak Lak, Tạp chí thú y số - 2003, tr 26 31 Nguyễn Thị Oanh (2002), Nghiên cứu số đặc tính sinh vật hóa học, định type vi khuẩn E.coli gây tiêu chảy lợn theo mẹ biện pháp phòng trị, Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp, Hà Nội 32 Nguyễn Vĩnh Phớc (1974), Vi sinh vật học thú y tập I, NXB KHKT Hà Nội, tr 19 33 Nguyễn Văn Quang (1998), Một số vi khuẩn hiếu khí thờng gặp vai trò Sallmonella, E.coli hội chứng tiêu chảy bò bê số tỉnh Nam Trung Bộ, Luận án Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Hà Nội 34 Nguyễn Văn Sửu, Nguyên Quang Tuyên (2002), Kết điều tra tình hình dịch tễ bệnh tiêu chảy bê nghé số tỉnh miền núi phía bắc, Tạp chí thú y số 2002, tr 66 35 Phạm Ngọc Thạch (1995), Một số tiêu sinh lý, sinh hóa máu trâu viêm ruột m n, liên quan chúng đến hiệu điều trị, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học 1991- 1995, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, tr 136 - 139 36 Phạm Ngọc Thạch (1999), Một số tiêu lâm sàng, phi lâm sàng trâu viêm ruột ỉa chảy biện pháp phòng trị, Luận án Tiến sỹ Khoa học Nông nghiệp, Hà Nội 37 Lê Văn Tạo Phạm Sỹ Lăng (2005), Một số bệnh nội khoa ký sinh trùng thờng gặp bò bò sữa, NXB Lao động Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 91 38 Nguyn Th Kim Thnh (1984), Nghiờn cu v ủỏnh giỏ mt s phng phỏp chn ủoỏn bnh gan trõu, Lun ỏn Phú tin s Nụng Nghip, Trng HNNI, H Ni 39 Lê Khắc Thận (1975), Giáo trình sinh hóa học động vật, NXB Nộng nghiệp, Hà Nội 40 Lê Khắc Thận Nguyễn Thị Phớc Nhuận (1974), Sinh hóa động vật, NXB Nông Thôn, Hà Nội, tr 502-507 41 Nguyễn Quang Tuyên (1995), Nghiên cứu đặc điểm số chủng Sallmonella gây bệnh tiêu chảy bê biện pháp phòng trị, Luận án phó tiến sỹ khoa học nông nghiệp, Hà Nội 42 Trịnh Văn Thịnh (1985), Bệnh lợn Việt Nam, NXB KH-KT, Hà Nội, tr 90- 95 43 Trịnh Văn Thịnh (1964), Bệnh nội khoa ký sinh trùng thú y, NXB Nông Thôn, Hà Nội, tr 78- 82 44 Nguyn Vit Th, Nguyn Xuõn Thiu (1975), K thut c bn ca phũng xột nghim, H Ni 45 Chu Văn Tờng (1987), Nhi khoa I, B mụn nhi Trng i hc Y H Ni, tr 62 82 46 Chu Văn Tờng (1991), ỉa chảy cấp trẻ em, Bách khoa th bệnh học, tập I NXB trung tâm biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam, Hà Nội, tr 174- 178 47 Tạ Thị Vịnh cộng (1995), Nghiên cứu biến đổi cấu trúc niêm mạc ruột non đánh giá khả hấp thụ phơng pháp hóa học tổ chức lợn mắc bệnh phân trắng, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học - Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp - Hà Nội, tr 102 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 92 48 Tạ Thị Vịnh (1996), Những biến đổi bệnh lý đờng ruột bệnh phân trắng lợn con, Luận án Phó tiến sỹ nông nghiệp, Hà Nội 49 Tạ Thị Vịnh (1990), Giáo trình sinh lý bệnh thú y, NXB Nông Nghiệp, Hà Nội 50 Tạ Thị Vịnh, Đặng Khánh Vân (1995), Bớc đầu xác định E.coli Sallmonella lợn bình thờng số lợn mắc hội chúng tiêu chảy Hà Nội Hà Tây, Kỷ yếu kết nghiên cứu khoa học Khoa CNTY (1991- 1995), NXB nông nghiệp Hà Nội, tr 103-105 II/ Tài liệu nớc 51 Abủelkader S.V (1991), Diseases of the liver and pancreas, J.com.pathol 52.Albert E Jergens (1996), Acuta diarrhea, Diarrhea, Stephen J Ettinger and EDWAR D.C Feldman: text book of veterinary interal medicine philadelphia, WB Saunders, page 460-480 53 Aliev A.A., (1963), Influence of high environmental temperature on motor function of the digestive tract in buffaloes 54 Allen B.V & Frank C.J (1982), Haematological changes in ponies before and chiring an fection with enqiune in fluenza, Equine Vet.,J14 55 Becht J.L, (1986), Fluid therapy in large animal patients, procesding of the application of intestive care therapies and parenteral nutrion in large animal medicine, Page 26-30 56 Berk P.D (1985), Diseases of the liver and pancreas, Am.Ved Assoc 57 Blackwell T.E (1989), Enteritis and diarrhea, Vet clin North Am (large Anim pract) 5: 557- 570 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 93 58 Blanckaert N., and Fevery J (1990), Physiology and pathophysiology of bilirubin metabolism 59 Buddle J.R (1992), The diagnossis of the diseases of pigs, Published by the university of Sydney past- graduate undation in veterinary science November, p 47 60 Cello J.P., and Grendell J.H (1990), Biological principles of diseases to liver 61 Coffin D.L., Manual of veterinery clinical pathology, Ed Ithacer, N.Y page 72-80 62 Daelene A Smucny, Steven G kohama, (2001), Research hampered by shortage of monkey 63 David B Allison, Donald K Ingram, (2001), Changes in blood chemistry and hematology variables during aging in captive rhesus macaques (macaca mulatta) 64 Lane, R.G.Cutler, V Read, (1995), Dietary restriction in rhesus monkey lowers fasting and glucose stimulate glucorsgulatory sndpoints 65 Lane, M.A., A.Z Reznick, D K Ingram, (1995), Aging and food restriction alter some indices of bone metabolism in male rhesus monkey (macaca mulatta) 66 Mayer D.J., Coles E.H and Rich L.J (1992), Veterinary laboratory medicin, interpretation and diagnosis, Philadenphia, WB saunder Co 67 Moon H.W (1978), Pathogenesis of enteric disease caused by Escherichia coli, Adv, Vet Sci, comp Med 18, page 179 211 68 Murray MJ, (1986), Sallmonella virulence factors in enteric salmonellosis, J Am., Vet., Med Assoc 189, page 145 147 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 94 69 Prins P.A, (1980), Microbial ecology of the rumen, In Ruckebush Y, and thivend, P, eds: Digestive physiology and metabolism in ruminants, Lancastll, England, MTP press, p 179- 204 70 Purvis G.M, (1985), Tremplay R.R., Butler D.G., Kuke D., Diaseases of the new born, Vet Rec., P 116, 293 71 Roy B Verdery, Donald K Ingram, George S Roth and Mark A Lane,(1997), Caloric restriction increases HDL2 levels in rhesus monkey (Macaca mulatta) 72 Valtin.H, (1983), Reval Funtion Mechanisms presseruing fluid and soultess balance in heath., 2nd ed, Borton, little, Brown and company, page 24 28 73 Wierer G., Gordon W.A., Luke D., Butler D.G (1983), Disease of the new born J Agric- sci p 100- 539 74 Zakim D (1985), The Biological principles of diseases, 2nd ed, Philadenphia, WB, Saunder III/ Dữ liệu điện tử 75 http://www.hemorrhoid.net/diarhea.php 76 http://www.ivis.org 77 http://en.wikipedia.org/wiki/Rhesus_Macaque 78 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6876739 79.http://www.vncreatures.net/chitiet.php?page=1&loai=1&ID=5612 80 http://en.wikipedia.org/wiki/Rhesus_Macaque 81.http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Ma caca_mulatta.html 82.http://en.wikipedia.org/wiki/Diarrhea 83.http://www.ajtmh.org/cgi/content/abstract/s1-7/2/97 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip 95 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun thc s khoa hc Nụng nghip i [...]... nhân chính gây bệnh mà hội chứng tiêu chảy đợc gọi bằng tên khác nhau nh: bệnh xảy ra đối với gia súc non theo mẹ, gọi là bệnh lợn con ỉa phân trắng, hay bê nghé phân trắng, còn ở gia súc sau cai sữa là chứng khó tiêu, chứng rối loạn tiêu hoá, hoặc hội chứng rối loạn tiêu hoá, Nếu xét về nguyên nhân chính gây bệnh thì có các tên gọi nh: bệnh Colibacillosis do vi khuẩn E coli gây ra, bệnh phó thơng... máu (tiên mao trùng), những bệnh trên thờng do một vi sinh vật tác động gây viêm ruột dẫn đến ỉa chảy ỉa chảy là biểu hiện lâm sàng của quá trình bệnh lý ở đờng tiêu hoá 2.2.1 Nguyên nhân Nguyên nhân của ỉa chảy rất phức tạp Trong lịch sử nghiên cứu hội chứng tiêu chảy, rất nhiều tác giả đ dày công tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh Tuy nhiên, tiêu chảy là một hiện tợng bệnh lý, có liên quan đến rất nhiều... thu và nhu động của đờng ruột (Vũ Triệu An, 1978[1]; Blackwell T.E.,1989[57]) Bệnh viêm ruột ở gia súc là một quá trình viêm ở ruột thờng là thể cata và triệu chứng chủ yếu là gia súc ỉa chảy (Hồ Văn Nam, 1982 [21]) Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun vn thc s khoa hc Nụng nghip 6 ở gia súc, nhiều bệnh có tổn thơng ở đờng tiêu hóa và triệu chứng ỉa chảy: dịch tả lợn, dịch tả trâu bò, bệnh phó lao, bệnh. .. chy ca gia sỳc Hội chứng tiêu chảy là hội chứng bệnh lý đờng tiêu hoá, là hiện tợng con vật ỉa nhanh, nhiều lần trong ngày, trong phân có nhiều nớc do rối loạn chức năng tiêu hoá (ruột tăng cờng co bóp và tiết dịch), hoặc chỉ phản ánh đơn thuần sự thay đổi tạm thời của phân gia súc bình thờng khi gia súc đang thích ứng với những thay đổi trong khẩu phần ăn Tiêu chảy xảy ra ở nhiều bệnh và bản thân nó... gây ra hội chứng tiêu chảy ở gia súc nói chung và trâu bò nói riêng Trâu bò ở trạng thái ỉa chảy có tỉ lệ nhiễm Salmonella cao hơn 1,5 lần so với trâu bò ở trạng thái khoẻ mạnh Kết quả nghiên cứu của Nguyễn Bá Hiên, Hồ Văn Nam, 1995 [22] cho thấy trong hầu hết các trờng hợp trâu bò mắc hội chứng tiêu chảy thì số lợng của hai loại vi khuẩn Salmonella - E.coli tăng so với trâu bò khoẻ mạnh Kết quả điều. .. Samonella spp gây ra, bệnh viêm dạ dày ruột truyền nhiễm (TGE) do Coronavirus gây ra, Song, với bất kỳ cách gọi thế nào thì tiêu chảy luôn đợc đánh giá là hội chứng phổ biến trong các dạng bệnh của đờng tiêu hoá, xảy ra ở mọi nơi, mọi lúc v mi gia sỳc với các triệu chứng chung là: ỉa chảy, mất nớc và chất điện giải, suy kiệt, dẫn đến có thể chết ỉa chảy là đi ỉa nhanh, nhiều lần trong ngày và trong phân có... ỉa chảy, số lng E.coli tăng mạnh trong lòng ruột (trực tràng tăng 10- 45%, tá tràng tăng 20- 40%) Đồng thời Sallmonella thờng xuyên có trong đờng ruột vật nuôi và vai trò của nó trong hội chứng tiêu chảy của gia súc cũng đ đợc nhiều tác giả nói đến Theo kết quả nghiên cứu tình hình nhiễm Salmonella và một số đặc tính gây bệnh của Salmonella phân lập đợc trên trâu bò tại ĐakLak, Nguyễn Thị Oanh và Phùng... chảy (Buddle J.R, 1992[59]) Nhận xét về nguyên nhân gây viêm ruột ỉa chảy ở vật nuôi nớc ta, Trịnh Văn Thịnh, 1985[42]; Hồ Văn Nam và cộng sự, 1997[24], đều cho rằng Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun vn thc s khoa hc Nụng nghip 7 thức ăn phẩm chất kém, khẩu phần ăn không hợp lý, nuôi dỡng không đúng, thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh, là nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa dẫn đến viêm ruột ỉa chảy Theo Trịnh... trúc kháng nguyên O, K, H và F Hiện nay ngời ta đ xác định đợc 250 serotyp O, 89 serotyp K, 56 serotyp H và một số serotyp F Lợn con theo mẹ bị tiêu chảy đều phân lập đợc E.coli và Clostridium.perfringen ở hầu hết các cơ quan phủ tạng (Trần Thị Hạnh, Đặng Xuân Bình, 2002 [11]) Số lợng vi khuẩn E.coli thờng trực ở cơ thể lợn, tăng dần theo lứa tuổi ở lợn khoẻ mạnh và lợn mắc tiêu chảy số lợng vi khuẩn E.coli... tố và gây bệnh Nh vậy, nguyên nhân môi trờng ngoại cảnh gây bệnh tiêu chảy không mang tính đặc hiệu mà mang tính tổng hợp Lạnh và ẩm gây rối loạn hệ thống Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun vn thc s khoa hc Nụng nghip 14 điều hoà trao đổi nhiệt của cơ thể, dẫn đến rối loạn quá trình trao đổi chất, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, từ đó các mầm bệnh trong đờng tiêu hoá có thời cơ tăng cờng độc lực và gây