TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA LUẬT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT HỆ ĐÀO TẠO BẰNG KHÓA 33 2008 – 2010 ĐỀ TÀI PHÁP LUẬT VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Giáo Viên Hướng Dẫn: Ths Kim Oanh Na Bộ Môn Luật Thương Mại Sinh Viên Thực Hiện: Trần Văn Khánh MSSV: B070307 Lớp Luật Bằng K33 Cần Thơ, tháng năm 2010 Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG BẢO VỆ LUẬN VĂN GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu BẢNG CÁC TỪ VIẾT TẮT ASEAN Hiệp hội nước Đông Nam Á BĐKH Biến đổi khí hậu CBD CDM Công ước Đa dạng sinh học Cơ chế phát triển DA DN Dự án Doanh nghiệp ĐBSCL ĐBSH ĐDSH ĐNN Đồng sông cửu long Đồng sông hồng Đa dạng sinh học Đất nông nghiệp ET Cơ chế mua bán phát thải EB GDP Ban chấp hành quốc tế CDM Tổng sản phẩm quốc nội HST INCD Hệ sinh thái Uỷ ban đàm phán liên phủ IPCC IUCN Ban Liên Chính phủ BĐKH Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên Tài nguyên JI KP Cơ chế đồng Thực Nghị định thư kyoto LHQ UBND Liên hợp quốc Ủy ban nhân dân UNCCD Công ước chống sa mạc hoá UNCED UNDP Hội nghị thượng đỉnh Môi trường Phát triển LHQ Mạng lưới phát triển toàn cầu LHQ UNEP UNFCCC VVB WMO Chương trình Môi trường LHQ Công ước khung LHQ BĐKH Vùng ven biển Tổ chức Khí tượng giới GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 1.1 Khái Niệm Biến Đổi Khí Hậu 1.2 Nguyên Nhân Chính Và Các biểu Hiện Chủ Yếu Của Biến Đổi Khí Hậu 1.3 Những Ảnh Hưởng Phổ Biến Của Biến Đổi Khí Hậu 1.3.1 Ảnh hưởng đến sức khỏe người 1.3.2 Ảnh hưởng đến kinh tế xã hội 1.3.3 Hiệu ứng nhà kính 1.3.4 Thủng tầng ozon 1.3.5 Mưa acid 1.3.6 Cháy rừng 1.3.7 Băng tan mực nước biển dâng .10 1.3.8 Hạn hán sa mạc hóa 11 1.3.9 Bão lũ lụt 12 1.3.10 Giảm đa dạng sing học 13 1.4 Ảnh Hưởng Của Biến Đổi Khí Hậu Đến Việt Nam .14 1.4.1 Sức khỏe cộng đồng 14 1.4.2 Nền kinh tế xã hội 14 1.4.3 Tài nguyên nước tài nguyên đất 15 1.4.4 Nông nghiệp 16 1.4.5 Rừng đa dạng sinh học 17 1.4.6 Vùng ven biển 18 1.4.7 Thiên tai nước biển dâng 19 CHƯƠNG PHÁP LUẬT QUỐC TẾ VÀ VIỆT NAM VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 21 2.1 Pháp Luật Quốc Tế Về Biến Đổi Khí Hậu 21 2.1.1 Công ước Geneva 1979 kiểm soát ô nhiễm không khí tầm xa .23 2.1.2 Hiệp ước Vienna 1985 Nghị định thư Montreal 1987 bảo vệ tầng ôzôn 24 2.1.3 Công ước khung Liên Hợp Quốc 1992 Nghị định thư Kyoto 1997 biến đổi khí hậu 26 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu 2.1.4 Công ước đa dạnh sinh học 1992 Liên Hợp Quốc Nghị định thư Cartagena an toàn sinh học 29 2.1.5 Công ước chống sa mạc hóa Liên Hợp Quốc 1992 31 2.1.6 Hiệp định ASEAN kiểm soát khói mù xuyên biên giới 2002 .31 2.2 Pháp Luật Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu 32 2.2.1 Các quan đầu mối biến đổi khí hậu 33 2.2.2 Các quy định chế phát triển 35 2.2.3 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 38 2.2.4 Luật Đa dạng sinh học 2008 40 2.2.5 Nghị định số 04/2009 NĐ-CP ngày 14/1/ 2009 ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường 41 2.2.6 Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường .42 CHƯƠNG NHỮNG TỒN TẠI CỦA PHÁP LUẬT VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 45 3.1 Tính Thực Thi Của Điều Ước Quốc Tế Về Biến Đổi Khí Hậu 45 3.2 Tính Thực Thi Của Pháp Luật Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu 47 KẾT LUẬN 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO 50 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu LỜI MỞ ĐẦU Lý Do Chọn Đề Tài Các hoạt động người nhiều thập kỷ gần làm tăng đáng kể tác nhân gây hiệu ứng nhà kính làm trái đất nóng dần lên, từ gây hàng loạt thay đổi bất lợi môi trường tự nhiên Nếu hành động kịp thời nhằm hạn chế, giảm thiểu thích nghi, hậu đem lại vô thảm khốc Ngày biến đổi khí hậu trở thành vấn đề cấp bách toàn nhân loại, việc tìm hiểu chất, nguyên nhân biến đổi khí hậu để có biện pháp hạn chế, thích ứng tìm hướng tương lai có ý nghĩa quan trọng Một giải pháp mang tính chiến lược cho vấn đề biến đổi khí hậu xây dựng luật pháp bảo vệ môi trường, điều chỉnh hoạt động gây bất lợi đến môi trường nhằm giảm thiểu tác nhân ngây biến đổi khí hậu xây dựng sách định hướng phát triển bền vững tương lai Đề tài (Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu) chọn nhằm nghiên cứu tượng biến đổi khí hậu, luật pháp tồn từ đưa số kiến nghị Đối với thân việc nghiên cứu đề tài hữu ích cho việc tham gia nghiên cứu, làm việc dự án phát triển bền vững sau tốt nghiệp Mục Tiêu Nghiên Cứu Việc nghiên cứu đề tài với mục tiêu tìm hiểu, tổng hợp nhận xét văn pháp lý liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu quốc tế Việt Nam sở tìm điểm bất cập so với thực luật pháp biến đổi khí hậu, từ đưa kiến nghị giải pháp Phạm Vi Và Phương Pháp Nghiên Cứu Nghiên cứu lĩnh vực biến đổi khí hậu môi trường có liên quan, luật pháp biến đổi khí hậu Sử dụng phương pháp tổng hợp, phương pháp thu thập tài liệu, nghiên cứu tài liệu sách Kết Cấu Của Luận Văn Mục từ viết tắt Mục lục Lời mở đầu Chương 1: Khái Quát Chung Về Biến Đổi Khí Hậu Chương 2: Pháp Luật Quốc Tế Và Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu Chương 3: Những Tồn Tại Của Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Và Một Số Kiến Nghị Kết luận Tài liệu tham khảo -1 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu CHƯƠNG KHÁI QUÁT CHUNG VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 1.1 Khái Niệm Biến Đổi Khí Hậu Lúc ban đầu, hâm nóng toàn cầu dùng để tượng khí hậu, qua đó, nhiệt độ khí có khuynh hướng tăng dần lên sau trái đất trải qua “thời tiểu băng giá” từ cuối kỷ 14 đầu kỷ 19 Nhưng đến năm 1824, tượng nầy nhà toán học Pháp Jean Baptiste Joseph Fourier khám phá giải thích Ông cho khí trái đất ngăn chận xạ mặt trời phản chiếu trở lại trái đất Ðến cuối kỷ 19, lý thuyết Fourier gọi “ảnh hưởng nhà kính” Svante Arrhenius, khoa học gia trao giải Nobel, dùng danh từ nầy để giải thích CO2 ngăn chận nhiệt khí trái đất kết luận ảnh hưởng trái đất kết luận ảnh hưởng nhà kính nguyên nhân khiến cho thời kỳ băng giá chấm dứt Nhưng lý thuyết Arrhenius bị nhiều khoa học gia bác bỏ thập niên 1960, sau nhà vật lý địa cầu Milutin Milankovitch liên kết việc thay đổi khí hậu với thay đổi quỹ đạo trái đất Vào thập niên 1950, khoa học gia tài tử (amateur scientist) G.S Callendar khuyến cáo ảnh hưởng nhà kính có thật tác động mạnh mẽ lên khí trái đất Khuyến cáo ông, gọi “ảnh hưởng Callendar”, thúc đẩy việc nghiên cứu hâm nóng toàn cầu Trong nhiều thập niên sau đó, khoa học gia giới tìm cách đo đạc khí hậu trái đất xác thiết lập nhiều mô hình toán để phân tích nhiệt độ toàn cầu Những nỗ lực nầy khiến cho nhiều người tin hoạt động người có ảnh hưởng mạnh mẽ lên môi trường, sau nghiên cứu khoa học tiên đoán gia tăng việc phóng thích CO2, gia tăng việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, có khả làm bùng nổ tượng hâm nóng toàn cầu Và kể từ đó, “hâm nóng toàn cầu” đồng nghĩa với “hâm nóng toàn cầu người gây ra.” Mãi đến năm 1979, nỗ lực quốc tế nhằm đối phó với tượng hâm nóng toàn cầu thực bắt đầu qua Hội nghị Khí hậu Thế giới (World Climate Conference) Tổ chức Khí tượng Thế giới (World Meteorological Organization (WMO)) tổ chức Hội nghị kêu gọi hợp tác toàn cầu việc tìm hiểu xu hướng khí hậu toàn cầu tương lai để hoạch định việc phát triển xã hội loài người1 Ngày biến đổi khí hậu trở thành vấn đề cấp bách toàn nhân loại cụm từ “Biến đổi khí hậu” xuất khắp nơi giới nhiều lĩnh vực, nhiều tổ chức tổ chức nghiên cứu biến đổi khí hậu thành lập biến đổi khí hậu phổ biến rộng rải xã hội có nhiều cách hiểu khác biến đổi khí hậu Biến Đổi Khí Hậu Và Năng Lượng-Nguyễn Thọ Nhân-Nxb Tri Thức 2009 trang 25-26 -2 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu nhìn chung xã hội nhận thấy ảnh hưởng bất lợi biến đổi khí hậu vấn đề thời Theo quan điểm tổ chức khí tượng giới (WMO) “biến đổi khí hậu vận động bên hệ thống khí hậu, thay đổi kết cấu hệ thống mối quan hệ tương tác thành phần ngoại lực hoạt động người” Về mặt luật học, Theo Công ước khung thay đổi khí hậu Liên Hợp Quốc “Biến đổi khí hậu nghĩa thay đổi khí hậu quy cho trực tiếp gián tiếp hoạt động người làm thay đổi thành phần khí toàn cầu thay đổi cộng thêm vào khả biến động tự nhiên khí hậu quan sát thời kỳ so sánh được”2 1.2 Nguyên Nhân Chính Và Các biểu Hiện Chủ Yếu Của Biến Đổi Khí Hậu Nguyên nhân làm biến đổi khí hậu Trái đất gia tăng hoạt động tạo chất thải khí nhà kính, hoạt động khai thác mức bể hấp thụ khí nhà kính sinh khối, rừng, hệ sinh thái biển, ven bờ đất liền khác3 Khí hậu trái đất giữ ổn định nhờ cân ổn định cán cân xạ mặt trời Sự ổn định có nhờ ổn định thành phần quan trọng khí đặc biệt loại khí có khả xạ phản xạ xạ mặt trời bước sóng khác Thành phần quan trọng khí có khả xạ phản xạ xạ khí nhà kính Là loại khí suốt xạ sóng ngắn có khả phản xạ ngăn cản xạ sóng dài Các loại khí nhà kính chủ yếu bao gồm: CO2(cacbonic) nguồn khí nhà kính chủ yếu người gây khí CO2 sinh từ hoạt động công nghiệp sản xuất xi măng cán thép, sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than, dầu, khí); CH4(mêtan) sinh từ bãi rác, hoạt động khai thác than, dầu khí so với CO2, CH4 có mức độ gây hại cho môi trường gấp 21 lần; N2O(NitrousOxide) phát thải từ phân bón hoạt động công nghiệp, oxid nitrous dùng làm nhiên liệu phóng tên lửa, làm nhiên liệu đẩy nhanh xe đặc biệt loại xe đua, sử dụng nhiều loại thuốc gây tê N2O có mức độ độc hại với môi trường gấp 310 lần CO2; HFCs(hydrofluorocarbons) thải trình sản xuất chất bán dẫn, có mức độ độc hại cho môi trường gấp 140-11.700 lần so với CO2; Công ước khung Liên Hợp Quốc biến đổi khí hậu 1992, điều 1, mục Biến đổi khí hậu-Trần Công Minh- NXB Đại học quốc gia Hà Nội 2007 Trang 14 -3 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu PFCs(Pezpluoro Cacbons) thải trình sản xuất nhôm, làm chất bán dẫn, chất làm lạnh chất tạo bọt, có mức độ nguy hại cho môi trường gấp 6.500 9.200 lần so với CO2; SH6 (Sulphur Hexafluoride) thải trình sản xuất ô tô, có mức độ gây hại với môi trường gấp 23.900 lần so với CO24 Các biểu chủ yếu biến đổi khí hậu bao gồm: Sự nóng lên khí Trái Đất nói chung; Sự thay đổi thành phần chất lượng khí có hại cho môi trường sống người sinh vật sống Trái Đất; Sự dâng cao mực nước biển tan băng dẫn tới ngập úng vùng đất thấp, đảo nhỏ biển; Sự di chyển đới khí hậu tồn hàng nghìn năm vùng khác Trái Đất, dẫn tới nguy đe dọa sống sinh vật, hệ sinh thái hoạt động bình thường khác người; Sự thay đổi cường độ hoạt động trình hoàn lưu khí quyển, chu trình tuần hoàn nước tự nhiên chu trình sinh địa hóa khác; Sự thay đổi suất sinh học hệ sinh thái, chất lượng thành phần thủy quyển, sinh quyển, thạch quyển, thổ nhưỡng 1.3 Những Ảnh Hưởng Phổ Biến Của Biến Đổi Khí Hậu 1.3.1 Ảnh hưởng đến sức khỏe người Kết nghiên cứu tác động biến đổi khí hậu người Tổ chức Global Humanitarian Forum cựu tổng Thư ký LHQ Kofi Annan vừa công bố cho biết, nay, biến đổi khí hậu cướp mạng sống 300.000 người năm ảnh hưởng đến sống 300 triệu người trái đất tác động từ đợt nóng, lũ lụt cháy rừng gây - Hàng triệu người sống khu nhà ổ chuột trở thành nạn nhân tiềm tàng bão cuồng phong Cơn bão Katrina làm thiệt mạng 1850 người Mỹ, bão Nargis lấy sinh mạng gần 150.000 người Birma5 Theo ước tính năm 2003 đợt nóng bất thường châu Âu làm 70.000 người chết Đến năm 100 nhiệt độ mùa hè đông bắc Ấn Độ Australia vượt 50 độ C.Tại tây nam nam châu Âu, nhiệt độ lên tới 40 độ C Ước tính, hậu sức khỏe nóng lên toàn cầu gây bệnh tật tử vong dân châu Phi khắc nghiệt 500 lần so với dân châu Âu http://www2.hcmuaf.edu.vn/contents.php?ids=2739&ur=dothiloi http://www.toquoc.gov.vn/Thongtin/Khoa-Hoc-Cong-Nghe/Bien-Doi-Khi-Hau-Hiem-Hoa-Cua-Con-NguoiTrong-Tuong-Lai.html -4 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Các nhà khoa học ước tính tăng nhiệt độ lên độ C khiến cho lực sản xuất lương thực giảm tới 17% Do vậy, giá lương thực tăng cao nạn đói gia tăng quốc gia phải đối mặt với vấn đề Ngày có tỷ người thiếu dinh dưỡng Nếu xuất bùng nổ dân số Trung Quốc hay Ấn Độ vào cuối kỷ nửa dân số giới lâm vào tình trạng thiếu ăn Những bệnh hoành hành chủ yếu khu vực nhiệt đới cận nhiệt đới sốt rét, viêm màng não, sốt xuất huyết lan rộng phạm vi toàn cầu Đến năm 2080 số người mắc bệnh sốt rét tăng thêm từ 260 đến 320 triệu người Sẽ có triệu người mắc bệnh sốt xuất huyết ( số 3,5 triệu người) Điều đòi hỏi phải có tổ chức lại hệ thống chăm sóc sức khỏe, có huấn luyện nhân viên y tế để họ đối phó với bệnh nguy hiểm nói Đến năm 2020 250 triệu dân châu Phi không đáp ứng đầy đủ nhu cầu nước Việc thiếu nước làm gia tăng bệnh truyền nhiễm bệnh đường hô hấp Tổ chức WaterAid thông báo bệnh tả thiếu vệ sinh thiếu nước nguyên nhân làm gia tăng tỷ lệ tử vong trẻ em tỷ lệ cao tỷ lệ tử vong AIDS, sốt rét lao cộng lại Trên giới có khoảng 1,5 tỷ người không tiếp cận với nguồn nước 1.3.2 Ảnh hưởng đến kinh tế xã hội Tất nước bị tác động BĐKH, nước bị tác động nhiều lại nước cộng đồng dân cư nghèo nhất, họ đóng góp vào nguyên nhân BĐKH Tuy nhiên, tượng thời tiết bất thường, bao gồm lũ lụt, hạn hán, bão tố gia tăng nước giàu Nếu không thay đổi tư đầu tư thập niên tới, gây nguy đổ vỡ lớn kinh tế xã hội quy mô tương tự đổ vỡ liên quan tới đại chiến giới suy thoái kinh tế nửa đầu kỷ XX Khi khó khăn để đảo ngược xảy Chi phí thực hành động ứng phó thích ứng với BĐKH lĩnh vực, ngành quốc gia nước giới không giống Các nước phát triển phải chịu trách nhiệm cắt giảm khí thải mức 60% đến 80% vào năm 2050, nước phát triển phải có hành động thiết thực đáng kể đóng góp vào việc hạn chế thải khí gây hiệu ứng nhà kính phù hợp với điều kiện nước Tuy nhiên, nước phát triển tự phải gánh chịu khoản chi phí để thực hành động này6 Ngân hàng giới, 2008 Thành phố thích ứng với khí hậu: Cẩm nang giảm nhẹ khả bị tổ thương trước thiên tai NXB Văn hóa-Thông tin Hà nội Trang 15 -5 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu thành viên Ban Tư vấn - Chỉ đạo Cơ chế phát triển Trong phiên họp thứ hai tiếp họp danh riêng cho Ban Tư vấn - Chỉ đạo Cơ chế phát triển sạch, thành viên Ban biểu kết luận Văn kiện thiết kế dự án Căn kết luận Ban Tư vấn - Chỉ đạo Cơ chế phát triển sạch, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường xem xét để cấp Thư phê duyệt dự án Toàn công việc nêu hoàn tất thời hạn không 50 ngày, kể từ ngày Bộ Tài nguyên Môi trường nhận Văn kiện thiết kế dự án văn có liên quan kèm theo17 2.2.3 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 cụ thể hóa Trên sở điều ước quốc tế ký có nhiều điểm Trong Luật 2005 quy định có hệ thống hoạt động bảo vệ môi trường, sách, biện pháp nguồn lực cho bảo vệ môi trường; quyền nghĩa vụ bảo vệ môi trường tổ chức, cá nhân Luật 2005 giảm thiểu quy phạm giao cho Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn Trong Luật 2005, quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm quan, tổ chức, DN, cộng đồng, hộ gia đình, cá nhân trách nhiệm quan quản lý nhà nước, cấp quyền việc phân cấp quản lý lĩnh vực môi trường rõ ràng Luật 2005 cho phép áp dụng nhiều công cụ, biện pháp chế tài mạnh, đồng bộ, có tính răn đe cao như: áp dụng tiêu chuẩn môi trường, sử dụng công cụ kinh tế, tra, kiểm tra bảo vệ môi trường Đối với sở vi phạm quy định bảo vệ môi trường, hình thức xử lý áp dụng tuỳ theo vi phạm thực tế là: phạt tiền buộc thực biện pháp giảm thiểu, xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn môi trường; Tạm thời đình hoạt động thực xong biện pháp bảo vệ môi trường cần thiết; xử lý theo quy định xử phạt hành Trường hợp có thiệt hại tính mạng, sức khoẻ người hậu việc gây ô nhiễm môi trường phải bồi thường thiệt hại bị xử lý hình Đối với DN vi phạm việc phải chịu hình thức xử phạt bị xử lý biện pháp sau: buộc thực biện pháp khắc phục ô nhiễm, phục hồi môi trường; buộc di dời sở đến vị trí xa khu dân cư phù hợp với mức chịu tải môi trường; cấm hoạt động DN vi phạm Nhằm nâng cao tính công khai hoạt động bảo vệ môi trường, luật quy định định xử lý sở gây ô nhiễm môi trường, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải thông báo cho UBND cấp huyện, xã nơi có sở gây ô nhiễm môi trường công khai cho nhân dân biết để kiểm tra, giám sát Với quy định chi tiết, bao quát có tính khả thi cao, Luật Bảo vệ Môi trường 2005 sở pháp lý vững vàng thúc đẩy mạnh hoạt động bảo vệ môi trường, đáp 17 thông tư số 10/2006/TT-BTNMT Hướng dẫn xây dựng dự án CDM khuôn khổ Nghị định thư Kyoto -38 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu ứng yêu cầu phát triển hội nhập quốc tế với cam kết thực thi đầy đủ điều ước quốc tế tham gia “Điều 118 Thực điều ước quốc tế môi trường Điều ước quốc tế có lợi cho việc bảo vệ môi trường toàn cầu, môi trường khu vực môi trường nước ưu tiên xem xét để ký kết gia nhập Điều ước quốc tế môi trường mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thành viên phải thực đầy đủ.”18 “Điều 84 Quản lý khí thải gây hiệu ứng nhà kính, phá huỷ tầng ô zôn Bộ Tài nguyên Môi trường có trách nhiệm thống kê khối lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính phạm vi nước nhằm thực điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thành viên Việc chuyển nhượng, mua bán hạn ngạch phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính Việt Nam với nước Thủ tướng Chính phủ quy định Nhà nước khuyến khích sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ giảm thiểu khí thải gây hiệu ứng nhà kính Cấm sản xuất, nhập khẩu, sử dụng hợp chất làm suy giảm tầng ô zôn theo điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thành viên.”19 Trên sở khoản điều 118 khoản điều 84, Theo cam kết Việt Nam, 1/1/2010, toàn chất thuộc nhóm CFC bị cấm nhập vào Việt Nam Theo lộ trình loại trừ chất làm suy giảm tầng ozon Nghị định thư Montreal (được ký ngày 16/9/1987), đến năm 2010, nước phát triển phải ngừng hoàn toàn việc sử dụng chất CFC chất thay HCFC; Từ 2010-2030 thay việc sử dụng chất HCFC chất HFC; Từ sau 2030 loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng chất HFC Các vấn đề an toan sinh học củng đề cập đến điều 87 An toàn sinh học, Luật bảo vệ môi trường đề cập tới vấn đề như: Tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ sinh vật biến đổi gen sản phẩm chúng phải tuân thủ quy định pháp luật đa dạng sinh học, vệ sinh an toàn thực phẩm, giống trồng, giống vật nuôi quy định khác pháp luật có liên quan; Tổ chức, cá nhân phép tiến hành hoạt động nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất, kinh doanh, sử dụng, nhập khẩu, xuất khẩu, lưu giữ, vận chuyển sinh vật biến đổi gen sản phẩm chúng thuộc danh mục pháp luật cho phép phải đáp ứng đầy đủ điều kiện an toàn sinh học thủ tục theo quy định pháp luật; Động vật, thực vật, vi sinh vật nhập nội cảnh phải quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép 18 19 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 Điều 118 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 Điều 84 -39 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu phải kiểm dịch theo quy định pháp luật kiểm dịch động vật, thực vật, vi sinh vật20 2.2.4 Luật Đa dạng sinh học 2008 Nước ta sớm tham gia công ước, hiệp định quốc tế như: Công ước Đa dạng sinh học (năm 1994); Công ước Ramsar bảo tồn vùng đất ngập có tầm quan trọng quốc tế (năm 1989); Công ước CITES buôn bán loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (năm 1994); Nghị định thư Cartagena an toàn sinh học (năm 2004) Chính phủ ban hành tổ chức thực nhiều sách, quy định pháp luật nhằm đẩy mạnh công bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học như: Chương trình Nghị 21 Việt Nam; chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 định hướng đến năm 2020; chiến lược quản lý hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên Việt Nam đến năm 2010; Luật Bảo vệ môi trường; Kế hoạch hành động quốc gia đa dạng sinh học đến năm 2010 định hướng đến năm 2020 thực Công ước Đa dạng sinh học Ngày 18/11/2008, Chủ tịch nước có Lệnh số 18/2008/L-CTN công bố Luật Đa dạng sinh học (Luật số 20/2008/QH12), quy định bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học, quyền nghĩa vụ tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học Luật gồm chương, 78 điều, luật đăng Công báo ngày 10/3/2009 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2009 Phạm vi Luật quy định về: Bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học; quyền nghĩa vụ tổ chức, cá nhân bảo tồn phát triển bền vững đa dạng sinh học Những điểm bật Luật Đa dạng sinh học: Chính phủ thống quản lý nhà nước đa dạng sinh học Bộ Tài nguyên Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học; bộ, quan ngang phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học theo phân công Chính phủ; UBND cấp phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học theo phân cấp Chính phủ Điều Luật Đa dạng sinh học Trách nhiệm quản lý nhà nước đa dạng sinh học, quy định: Chính phủ thống quản lý nhà nước đa dạng sinh học; Bộ Tài nguyên Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học; Bộ, quan ngang phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học theo phân công Chính phủ; UBND cấp phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn thực quản lý nhà nước đa dạng sinh học theo phân cấp Chính phủ21 Luật Đa dạng sinh học thống nhiều quy 20 21 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 Điều 87 Luật Đa dạng sinh học 2008 Điều -40 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu định thuật ngữ liên quan đến đa dạng sinh học; loại hình, mục tiêu thành lập, tiêu chí xác định, thủ tục thành lập, trách nhiệm quản lý, chế độ quản lý khu bảo tồn thiên nhiên sách đặc thù khu bảo tồn thiên nhiên; tiêu chí xác định, thủ tục xác lập, chế độ bảo vệ loài hoang dã ưu tiên bảo vệ, đánh giá, lưu trữ, bảo quản nguồn gien sở liệu nguồn gien 2.2.5 Nghị định số 04/2009 NĐ-CP ngày 14/1/ 2009 ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường Nghị định đưa nguyên tắc ưu đãi gồm: tổ chức, cá nhân thực nhiều hoạt động bảo vệ môi trường ưu đãi, hỗ trợ hưởng ưu đãi, hỗ trợ tương ứng cho hoạt động theo quy định Nghị định này; ưu tiên thu hút hoạt động khắc phục ô nhiễm môi trường, tái chế, tái sử dụng giảm thiểu chất thải gây ô nhiễm môi trường; mức độ vi phạm ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường điều chỉnh bảo đảm phù hợp với sách bảo vệ môi trường thời kỳ Nghị định quy định ưu đãi, hỗ trợ sở hạ tầng đất đai; ưu đãi, hỗ trợ vốn, thuế, phí; trợ giá hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm; thủ tục thực ưu đãi, hỗ trợ, thu hồi ưu đãi, hỗ trợ điều khoản thi hành22 Chính phủ dành nhiều hỗ trợ, ưu đãi đất đai, vốn; miễn, giảm thuế, phí; trợ giá, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm ưu đãi, hỗ trợ khác hoạt động sản phẩm từ hoạt động BVMT cho tổ chức, cá nhân có dự án đầu tư nghiên cứu khoa học, chuyển giao ứng dụng công nghệ xử lý, tái chế chất thải, công nghệ thân thiện với môi trường sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải di dời Mức độ phạm vi ưu đãi, hỗ trợ điều chỉnh bảo đảm phù hợp với sách BVMT thời kỳ Đặc biệt, ưu tiên thu hút hoạt động khắc phục ô nhiễm môi trường, tái chế, tái sử dụng giảm thiểu chất thải gây ô nhiễm môi trường Nghiêm cấm hành vi kê khai không trung thực để hưởng ưu đãi, hỗ trợ; sử dụng ưu đãi, hỗ trợ không mục đích; nhũng nhiễu, cản trở, gây khó khăn cho tổ chức, cá nhân việc hưởng ưu đãi, hỗ trợ; lợ i dụng chức vụ , quyền hạn đối tượng hưởng ưu đãi, hỗ trợ không quy định Các chủ đầu tư xây dựng công trình BVMT (cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung, hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung) Nhà nước hỗ trợ đầu tư xây dựng công trình, hạng mục công trình hạ tầng kỹ thuật phạm vi dự án nối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật chung khu vực Đồng thời, Nhà nước hỗ trợ 50% chi phí vận chuyển chất thải từ nguồn phát thải đến sở xử lý chất thải 50% giá điện phục vụ trực tiếp sản xuất 22 Nghị định số 04/2009 NĐ-CP ngày 14/1/ 2009 ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường -41 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Chủ đầu tư xây dựng công trình BVMT Nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất Những công trình hoạt động BVMT xây dựng trạm quan trắc môi trường, hệ thống kết cấu hạ tầng BVMT khu, cụm công nghiệp làng nghề giảm 50% tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chậm nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tối đa năm, kể từ ngày giao đất Tùy theo tính chất sở xây dựng công trình BVMT, Nhà nước hỗ trợ 50% vốn đầu tư xây dựng (40% từ ngân sá ch TW 10% từ ngân sách địa phương), 50% lại vay ưu đãi từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam Quỹ BVMT Việt Nam Các tổ chức, cá nhân hoạt độ ng BVMT ưu đãi về: thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế xuất, nhập khẩu; thuế giá trị gia tăng; phí ưu đãi khấu hao tài sản cố định Ngoài ra, Nhà nước hỗ trợ giá sản phẩm, trao giải thưởng BVMT hỗ trợ quảng bá sản phẩm, phân loại rác nguồn Bên cạnh đó, để huy động nhiều nguồn vốn thực đề án BVMT lưu vực sông, Bộ Tài ban hành Thông tư số 14/2009/TT-BTC hướng dẫn lập, quản lý, sử dụng toán kinh phí ngân sách nhà nước thực nhiệm vụ, dự án thuộc Đề án BVMT lưu vực sông theo định Thủ tướng Chính phủ Kinh phí thực dự án Bộ, quan TW địa phương trích từ nguồn ngân sách theo chế độ, bảo đảm sử dụng tiết kiệm có hiệu Cụ thể, ngân sách TW địa phương chi từ nguồn kinh phí nghiệp môi trường, kinh phí nghiệp kinh tế từ nguồn vốn đầu tư phát triển theo dự án cấp có thẩm quyền phê duyệt cho hoạt động như: quan trắc môi trường nước; xây dựng sở liệu chất lượng môi trường; quy hoạch môi trường; xử lý triệt để sở công ích gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; bảo tồn đa dạng sinh học, môi trường sinh thái lưu vực sông; tổng hợp, điều tra, thống kê phân loại nguồn thải; xây dựng công trình, trạm xử lý nước thả i tập trung đô thị, khu dân cư 2.2.6 Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường Ngày 31/12/2009, Chính phủ ban hành Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường, thay Nghị định số 81/2006/NĐCP ngày 09/8/2006, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2010 Nghị định gồm chương, 61 điều, ban hành 05 mẫu biên bản, 14 mẫu định để sử dụng xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường Theo nội dung, Nghị định có nhiều điểm so với Nghị định 81/2006/NĐ-CP Nghị định 117/2009/NĐ-CP quy định -42 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu mở rộng, cụ thể phạm vi điều chính, mức độ vi phạm, hành vi vi phạm, thẩm quyền xử phạt, khung tiền phạt, thời hiệu biện pháp khắc phục hậu quả23 Trước Nghị định 81/2006/NĐ-CP quy định đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính, Nghị định 117/2009/NĐ-CP quy định bổ sung thêm đối tượng phân thành 02 nhóm đối tượng: đối tượng bị xử phạt vi phạm hành đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính, cụ thể: Đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính: bao gồm cá nhân, tổ chức nước, cá nhân, tổ chức nước cá nhân người chưa thành niên; Đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính: bao gồm sở gây ô nhiễm môi trường, sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng Đối với sở gây ô nhiễm môi trường, sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bị áp dụng hình thức xử lý tạm thời đình hoạt động, buộc di dời, cấm hoạt động Nghị định 117 quy định điều chỉnh hành vi vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường (BVMT) thành 06 nhóm hành vi vi phạm, cụ thể: Nhóm hành vi lập, thực cam kết BVMT, báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án BVMT, gồm 03 hành vi, mức tiền phạt từ 500.000 đồng đến 300.000.000 đồng; Nhóm hành vi gây ô nhiễm môi trường, bao gồm 06 hành vi, mức tiền phạt từ 100.000 đồng đến 500.000.000 đồng; Nhóm hành vi vi phạm quy định quản lý chất thải, gồm 04 hành vi, mức tiền phạt từ 500.000 đồng đến 150.000.000 đồng; Nhóm hành vi vi phạm hoạt động nhập máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải, nguyên nhiên liệu, vật liệu, phê liệu, mức tiền phạt từ 20.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng; Nhóm hành vi vi phạm hoạt động du lịch, bảo tồn sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bao gồm 07 hành vi, mức tiền phạt từ 200.000 đồng đến 500.000.000 đồng; Nhóm hành vi vi phạm thực phòng, chống, khắc phục ô nhiễm, suy thoái cố môi trường, bao gồm 11 hành vi, mức tiền phạt từ 500.000 đồng đến 400.000.000 đồng24 Ngoài Nghị định 117/2009/NĐ-CP quy định hình thức xử lý tạm thời đình hoạt động, buộc di dời, cấm hoạt động; Công khai thông tin tình hình ô nhiễm vi phạm pháp luật sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ Về biện pháp khắc phục hậu hành vi vi phạm hành gây ra, Nghị định quy định cụ thể 12 biện pháp khắc phục hậu quả, góp phần khắc phục triệt để hậu hành vi vi phạm lĩnh vực bảo vệ môi trường Điểm Nghị định 117/2009/NĐ-CP khung tiền phạt tối đa lên tới 500.000.000 đồng cho 01 hành vi (thẩm quyền Chủ tịch UBND tỉnh Chánh Thanh tra Bộ TNMT), so với trước cao 70 triệu đồng; thẩm quyền xử phạt 23 24 Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường Chương -43 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Chánh Thanh tra Tổng cục môi trường quy định mới, phạt tiền đến 300.000.000 đồng; thẩm quyền Chủ tịch UBND cấp huyện Chánh Thanh tra Sở TN&MT phạt tiền đến 30.000.000 đồng, so với trước 20.000.000 đồng; thẩm quyền Chủ tịch UBND cấp xã phạt tiền đến 2.000.000đồng, so với trước 500.000 đồng; thẩm quyền xử phạt Thanh tra viên chuyên ngành tài nguyên môi trường phạt tiền đến 500.000 đồng, so với trước 200.000 đồng Ngoài thẩm quyền xử phạt vi phạm hành Chủ tịch UBND cấp, tra chuyên ngành tài nguyên môi trường, Nghị định quy định bổ sung thẩm quyền xử phạt lực lượng Công an nhân dân như: Chiến sỹ cảnh sát môi trường phạt tiền đến 200.000 đồng, Trưởng công an cấp xã phạt tiền đến 2.000.000 đồng, Trưởng công an cấp huyện, Trưởng phòng Cảnh sát môi trường cấp tỉnh phạt tiền đến 10.000.000 đồng, Cục trưởng Cục Cảnh sát môi trường phạt tiền đến 500.000.000 đồng Nghị định quy định người có thẩm quyền xử phạt Nghị định này, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành theo quy định pháp luật phát thấy hành vi vi phạm hành BVMT thuộc lĩnh vực địa bàn quản lý có quyền xử phạt theo quy định pháp luật Tại chương 3, Nghị định 117/2009/NĐ-CP quy định cụ thể thẩm quyền, thủ tục áp dụng hình thức tạm thời đình chỉnh hoạt động, buộc di dời, cấm hoạt động, công khai thông tin sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ gây ô nhiễm môi trường, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đó: Chủ tịch UBND cấp tỉnh định áp dụng hình thức tạm thời đình hoạt động, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền định hình thức buộc di dời, cấm hoạt động sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc thẩm quyền chấp nhận đầu tư Nghị định 117/2009/NĐ-CP quy định biện pháp cưỡng chế (gồm 05 biện pháp), trường hợp bị cưỡng chế (gồm 03 trường hợp), thủ tục ban hành định cưỡng chế, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền định cưỡng chế, đạo thực định cưỡng chế, Sở Tài nguyên Môi trường chủ trì, phối hợp với Công an cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ quan có liên quan tổ chức thực định cưỡng chế Thủ tục xử phạt vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường áp dụng thực theo quy định Pháp lệnh số 44/2002/PLUBTVQH10, Pháp lệnh số 04/2008/UBTVQH12 Nghị định số 128/2008/NĐ-CP ngày 16/12/2008 Chính phủ quy định chi tiết thi hành số điều Pháp lệnh xử lý vi phạm hành năm 2002 Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung số điều Pháp lệnh xử lý vi phạm hành năm25 25 Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường Chương -44 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu CHƯƠNG NHỮNG TỒN TẠI CỦA PHÁP LUẬT VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ Biến đổi khí hậu vấn đề toàn cầu, đồng thời vấn đề quốc gia Ứng phó với BĐKH vừa vấn đề cấp bách, vừa có tính chiến lược, lâu dài, đòi hỏi có tham gia ngành, người hợp tác rộng rãi nước quốc tế Song, ứng phó với BĐKH vấn đề mẻ Vì vậy, khó khăn lớn việc thực chiến lược giải pháp ứng phó với BĐKH cộng đồng quốc tế quốc gia hạn chế nhận thức xã hội vấn đề tính thực thi điều ước quốc tế, nhân lực, thể chế tổ chức để thực 3.1 Tính Thực Thi Của Điều Ước Quốc Tế Về Biến Đổi Khí Hậu Đối với thành viên, Mặc dù hiệp ước quốc tế, UNFCCC Phụ ước Kyoto biện pháp chế tài để bắt buộc quốc gia thành viên tuân thủ điều mà họ cam kết Vấn đề tuân thủ Phụ ước Kyoto Ủy ban Tuân thủ phụ trách Nhiệm vụ Ủy ban Tuân thủ sơ lược vài nội dung như: khuyến cáo trợ giúp quốc gia thành viên để thúc đẩy việc tuân thủ lượng định hậu quốc gia thành viên thực cam kết UNFCCC ràng buộc số lượng khí nhà kính mà quốc thành viên phép phóng thích vào khí biện pháp chế tài vụ vi phạm việc thi hành UNFCCC không bị ràng buộc phương diện pháp lý Tuy nhiên, theo quy định quốc gia chưa không thực cam kết ghi Phụ ước Kyoto không giao dịch thị trường carbon cho biện pháp uyển chuyển (ET, CDM, JI) vấn đề truy cứu trách nhiệm quốc gia Phụ ước Kyoto không quy định biện pháp phạt tiền khấu trừ tín lượng phóng thích Đối với quốc gia không tham gia không thành viên chưa có đề cập nói đến trách nhiệm chung vấn đề chống BĐKH điều củng thể không công trách nhiệm quốc gia vấn đề BDKH Mặc dù, Chính phủ nước nhận thức thực tế tượng nóng lên Trái đất, song hành động trị so với yêu cầu tối thiểu để giải vấn đề biến đổi khí hậu Vẫn tồn khoảng cách lớn chứng khoa học biện pháp đối phó trị Một số nước phát triển chưa đề tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính mức cao Một số nước khác đề tiêu tham vọng, lại chưa xây dựng biện pháp cải cách sách lượng cần thiết để đạt tiêu Một số quốc gia lý trị hay kinh tế đứng việc Hoa Kỳ không -45 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu phê chuẩn Phụ ước Kyoto, Thượng Viện Hoa Kỳ, vào ngày 25 tháng năm 1997, thông qua Nghị Byrd-Hagel khuyến cáo Hoa Kỳ không nên ký kết phụ ước mà ràng buộc mục tiêu thời biểu cho quốc gia kỹ nghệ phát triển gây nguy hại nghiêm trọng cho kinh tế Hoa Kỳ Mặc dù Phụ ước Kyoto Phó tổng thống (PTT) Al Gore ký vào tháng 11 năm 1998 Tổng thống (TT) Bill Clinton ca ngợi “mạnh mặt môi trường vững mặt kinh tế”, không chuyển qua Thượng Viện để phê chuẩn1 Mặt khác để giảm ô nhiễm, số quốc gia Trung Quốc chủ yếu áp dụng biện pháp hành Tuy nhiên tổ chức kiểm soát môi trường thẩm quyền thiếu sở pháp lý để bắt buộc tuân thủ quy định bảo vệ môi trường Vấn đề sâu sắc giới chưa có khuôn khổ hành động dài hạn, rõ ràng đáng tin cậy để tránh biến đổi khí hậu nguy hiểm Vì việc hợp tác quốc tế đa phương lĩnh vực biến đổi khí hậu cần có hiệp định quốc tế mang tính ràng buộc việc cắt giảm mức phát thải khí nhà kính thời hạn dài, có tiêu cương trước mắt trung hạn Các nước phát triển phải tham gia vào hiệp định đưa cam kết giảm thiểu mức độ phát thải Tuy nhiên, cam kết phải phản ánh hoàn cảnh lực họ mục tiêu bao trùm trì kết xóa đói giảm nghèo Bất thỏa thuận đa phương cam kết số cụ thể từ nước phát triển không đủ thuyết phục cho công giảm nhẹ biến đổi khí hậu Đồng thời, điều kiện bắt buộc hiệp định phải quy định điều khoản tài trợ chuyển giao công nghệ từ nước giàu họ phải chịu trách nhiệm trước lịch sử biến đổi khí hậu Hợp tác quốc tế phải giải vấn đề cấp bách, thích ứng với biến đổi khí hậu Ngay với biện pháp giảm thiểu nghiêm ngặt, giới phải đương đầu với tượng nóng lên toàn cầu diễn liên tục nửa đầu kỷ 21 Là người gây biến đổi khí hậu, nước giàu đứng mà chứng kiến hy vọng mong ước nước nghèo bị tiêu tan họ phải đối mặt với rủi ro tổn thương biến đổi khí hậu Chống biến đổi khí hậu chiến xuyên suốt hệ Thách thức hệ làm trì cánh cửa hội cách làm giảm dần phát thải khí nhà kính Thế giới có hội lịch sử để bắt đầu công việc Giai đoạn cam kết Nghị định thư Kyoto kết thúc vào năm 2012 Nghị định thư đề phương hướng mới, đưa giới hạn nghiêm ngặt mức phát thải tương lai tạo dựng khuôn khổ phối hợp hành động quốc tế Cần thúc http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1997/12/11/kyoto/ -46 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu đẩy thương thuyết để đề tiêu định lượng năm 2010, qua Chính phủ nước xác định mục tiêu cho ngân quỹ các-bon quốc gia Việc lập ngân quỹ CO2 dựa biện pháp cải cách sách lượng mạnh mẽ hành động Chính phủ nhằm thay đổi chế khuyến khích người tiêu dùng nhà đầu tư tảng cho việc giảm nhẹ biến đổi khí hậu cách hiệu 3.2 Tính Thực Thi Của Pháp Luật Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu Tuy Việt Nam ban hành khung pháp lý đầy đủ BĐKH song nhìn chung việc thực thi bước khởi đầu chưa thực có nhiều hành động đạt hiệu Vấn đề BĐKH mẻ Việt Nam, nguồn nhân lực cho vấn đề tương đối Ngay quan cấp bộ, chuyên gia BĐKH chủ yếu tập trung số quan nghiên cứu Do đó, khẳng định rằng, nhân lực BĐKH Sở TN&MT tỉnh, địa phương mỏng thiếu lực Do nhu cầu cấp thiết đặt phải đào tạo nhanh chóng nguồn nhân lực BĐKH Một số kiến nghị cho vấn đề sau: Phát triển chiến lược kế hoạch đào tạo giai đoạn lĩnh vực mức độ nhằm tăng cường nhận thức hiểu biết BĐKH Để xác định mục tiêu đề tài nhóm theo mục tiêu tăng khả đào tạo; Đánh giá lực trung tâm đào tạo địa phương có; Chuẩn bị tổ chức khoá đào tạo, cần cụ thể tới mục đích người đào tạo, hoạt động đào tạo chuyển giao công nghệ, bao gồm việc thu thập tài liệu liên quan đến truyền thông, tập huấn giáo dục; Tăng cường mạng lưới thông tin BĐKH cấp Trung Ương địa phương, khuyến khích sáng kiến trog việc thiết lập mạng lưới dựa vào cộng đồng người tuyên truyền, người truyền đạt thông tin BĐKH, lồng ghép BĐKH vào giáo dục cấp; Sử dụng phương tiện truyền thông, báo chí, sách giáo khoa, ti vi… công cụ phổ biến thông tin biến đổi khí hậu; Tạo chế nhằm thu hút người có hiểu biết BĐKH; Khuyến khích ủng hộ nhà khoa học trẻ tuổi công việc họ; Tạo chế khuyến khích doanh nghiệp cộng đồng tham gia vào việc ngăn chặn BĐKH; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trình đào tạo, nghiên cứu hoạt động khác liên quan tới biến đổi khí hậu Một số bộ, ngành địa phương bắt đầu thực dự án/chương trình để nghiên cứu xu hướng tác động BĐKH đến tài nguyên thiên nhiên, môi trường phát triển kinh tế-xã hội; đề xuất, thực biện pháp thích ứng với BĐKH Tuy nhiên, nỗ lực có nhiều hạn chế việc ứng phó có hiệu với tác động BĐKH rủi ro Hiện Chính phủ chưa có nhiều cách tiếp cận thích ứng rủi ro liên quan đến BĐKH, đặc biệt khu vực ven biển -47 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu địa điểm dễ bị tổn thương tác động BĐKH Các hạn chế bao gồm: Thứ nhất, yếu quản lý tài nguyên ven biển Hiện chưa có luật sách hợp lý đánh bắt nuôi trồng thủy sản, số tồn việc quy định khai thác vùng cửa sông, quyền lợi số người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt ngư dân đánh bắt tàu thuyền nhỏ Bên cạnh đó, chưa có luật quy định rõ ràng giới hạn khai thác vùng cửa sông, điều dẫn đến đánh bắt mức suy thoái nguồn tài nguyên thủy sản khu vực này; Thứ hai, yếu việc quản lý sở phòng chống thiên tai biến đổi khí hậu Hệ thống đê điều trình bày phần tốn chất lượng lại không cao; diện tích rừng ngập mặn suy giảm mạnh vài năm gần Bên cạnh yếu quản lý quyền địa phương phải kể đến thiếu ý thức người dân dẫn đến trình trạng suy thoái công trình Vì việc tăng cường lực phòng chống thiên tai vấn đề cấp thiết bối cảnh BĐKH ngày thiên tai trở nên nguy hiểm Bên cạnh đó, xây dựng, bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống văn qui phạm pháp luật liên quan đến ứng phó với BĐKH chế sách liên quan cấp, ngành Bên cạnh đó, cần xây dựng phát triển chế khuyến khích việc phối hợp thực chương trình mục tiêu quốc gia toàn quốc, vùng lãnh thổ, địa phương ngành Các đề xuất cần phải đảm bảo sở pháp lý để triển khai hoạt động, trọng định chế lồng ghép vấn đề BĐKH vào chiến lược, kế hoạch quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành Khuyến khích nghiên cứu khoa học công nghệ, nâng cao nhận thức phục vụ công tác triển khai quản lý CTMTQG Hoàn thiện nâng cao hiệu hoạt động máy tổ chức quản lý liên quan tới BĐKH từ trung ương tới địa phương Chuyển giao thẩm quyền thực chiến lược tăng cường khả chống chịu với BĐKH cho quyền địa phương Chống BĐKH hậu cần có chung sức toàn xã hội thực tế công việc coi công việc nhà nước hầu hết người dân chưa chung tay nhà nước công Sỡ dĩ có tình trạng việc bảo vệ môi trường tốn làm ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế người dân mà người dân nước ta nhìn chung nghèo nhận thức chưa cao Vì việc nâng cao nhận thức cộng đồng quan trọng đôi với việc có chế khuyến khích hổ trợ việc bảo vệ môi trường cộng đồng cần nâng cao -48 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu KẾT LUẬN BĐKH thay đổi hệ thống khí hậu toàn cầu hoạt động phát triển kinh tế-xã hội người Những thay đổi Tổ chức Khí tượng giới nhà khí tượng, khí hậu xác minh khẳng định Đối phó với BĐKH không vấn đề quốc gia tổ chức riêng lẻ mà toàn cộng đồng quốc tế để đạt mục tiêu phát triển bền vững Tầm quan trọng BĐKH cần biết đến, nhận thức cộng đồng, nhà hoạch định sách, nhà lãnh đạo cấp cao Các hoạt động thích ứng BĐKH cần lồng ghép, kết nối tất hoạt động, chiến lược, ngành, đặc biệt phát triển kinh tế Cách tiệm cận vấn đề BĐKH phải kết hợp theo hai hướng: giảm nhẹ thích ứng cần có chiến lược thích ứng tổng thể, lâu dài Việc giảm nhẹ BĐKH đòi hỏi có phối hợp toàn cầu, đặc biệt nghĩa vụ nước phát triển giảm phát thải khí nhà kính gây nên BĐKH Một mặt, chủ động, tích cực thực phần trách nhiệm quốc gia mình, mặt khác tích cực lên tiếng đòi nước phát triển thực cam kết, nghĩa vụ người “Gây ô nhiễm” đóng góp nước phát triển BĐKH nguy cơ, rủi ro cần tính đến trình xây dựng, hoàn thiện thực chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển KT-XH, tăng cường hiệu phát triển ngành địa phương Hậu BĐKH thách thức nghiêm trọng mục tiêu xoá đói, giảm nghèo, mục tiêu thiên nhiên kỷ phát triển bền vững đất nước Việt Nam đánh giá năm quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề BĐKH mực nước biển dâng Để ứng phó với BĐKH cần phải có đầu tư thích đáng nỗ lực toàn xã hội Những mà Việt Nam làm cần phải tiếp tục phát huy Qua nghiên cứu đề tài nói pháp luật công cụ, giải pháp quan trọng cho vấn đề biến đổi khí hậu Tuy nhiên, việc để luật pháp biến đổi khí hậu phát huy hiệu thực làm giảm hiểm họa biến đổi khí hậu vấn đề mà cộng đồng quốc tế nhà nước ta cần cố gắng Vì biện pháp nâng cao tính thực thi pháp luật hành động cụ thể để giải quết vấn đề tồn đọng cần thiết cho tình hình để luật pháp chung tay nhân loại công chống lại biến đổi khí hậu bảo vệ môi trường sống -49 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu TÀI LIỆU THAM KHẢO Danh mục điều ước quốc tế Công ước Geneva 1979 kiểm soát ô nhiễm không khí tầm xa Hiệp ước Vienna 1985 nghị định thư Montreal 1987 bảo vệ tầng ôzôn Công ước khung Liên Hợp Quốc 1992 nghị định thư Kyoto 1997 biến đổi khí hậu Công ước đa dạnh sinh học 1992 Liên Hợp Quốc Nghị định thư Cartagena an toàn sinh học Công ước chống sa mạc hóa Liên hợp quốc 1992 Hiệp định ASEAN kiểm soát khói mù xuyên biên giới 2002 Danh mục văn quy phạm pháp luật Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ xung 2001) Luật bảo vệ phát triển rừng 2004 Luật Bảo vệ Môi trường 2005 Luật Đa dạng sinh học 2008 Chỉ thị số 35/2005/CT-TTg ngày 17 tháng 12 năm 2005 Thủ tướng Chính phủ việc tổ chức thực UNFCCC, KP Cơ chế phát triển Thông tư số 10/2006/TT-BTNMT Hướng dẫn xây dựng dự án CDM khuôn khổ Nghị định thư Kyoto Quyết định số 47/2007/QĐ-TTg ngày 06 tháng năm 2007 Thủ tướng Chính phủ việc phê duyệt Kế hoạch tổ chức thực KP thuộc UNFCCC giai đoạn 2007 – 2010 Quyết định số 1016/QĐ-BTNMT ngày tháng năm 2007 việc thành lập Ban Chỉ đạo thực Công ước Khí hậu Quyết định số 130/2007/QĐ-TTg ngày 02 tháng năm 2007 Thủ tướng Chính phủ số chế, sách tài dự án đầu tư theo CDM 10 Quyết định số 158/2008/QĐ-TTg phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu 11 Nghị định số 04/2009 NĐ-CP ngày 14/1/ 2009 ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường 12 Thông tư Số 25/2009/TT-BTNMT quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia môi trường 13 Nghị định số 117/2009/NĐ-CP xử lý vi phạm hành lĩnh vực bảo vệ môi trường -50 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Danh mục sách, báo, tạp chí Giáo trình luật môi trường-Ths Kim Oanh Na-Võ Hoàng Yến-Tủ sách Đại Học Cần Thơ 2007 Biến Đổi Khí Hậu Và Năng Lượng-Nguyễn Thọ Nhân-Nxb Tri Thức 2009 Giáo Trình Hoá Học Môi Trường-Nguyễn Văn Hải PGS.TS Đặng Đình Bạch-Nhà xuất bản: Nxb KHKT 2006 Biến đổi khí hậu đa dạng sinh học-Trương Quang Học- BỘ TN&MT Biến đổi khí hậu-Nguyễn Đức Ngữ -NXB Khoa học & Kỹ thuật 2008 Hội Bảo vệ Thiên nhiên Môi trường Việt Nam (GS.TSKH.Trương Quang Học GS.TSKH Nguyễn Đức Ngữ), 2009 Một số điều cần biết Biến đổi khí hậu Nxb Khoa học Kỹ thuật Khí hậu Tài nguyên khí hậu Việt Nam-Viện Khí tượng Thuỷ văn-Nhà xuất Nhà xuất Nông nghiệp 2004 Bộ TNMT, 2007 Điều tra đánh giá tình hình quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ngập nước ven biển đề xuất phương hướng quy hoạch sử dụng nhằm bảo vệ môi trường phòng tránh thiên tai đến 2020 Báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ Bộ TNMT, 2007 Các văn pháp lý liên quan tới việc thực Công ước khung LHQ Nghị định thư Kyoto Việt Nam 10 Bộ TNMT, 2008 Chương trình Mục tiêu Quốc gia Ứng phó với Biến đổi khí hậu 11 Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên Môi trường (VACNE), 2008 Biến đổi khí hậu biện pháp thích ứng Việt Nam Hanoi, 26-29/2/2008 12 Hứa Chiến Thắng Trần Thị Lệ Anh, 2007 Quản lý tổng hợp đới bờ - cách tiếp cận thích hợp cho phát triển bền vững đới bờ Việt Nam Bản tin ISGE, Số 9, tháng 6/2007 13 Ngân hàng giới, 2008 Thành phố thích ứng với khí hậu: Cẩm nang giảm nhẹ khả bị tổ thương trước thiên tai NXB Văn hóa-Thông tin Hà nội 14 Nguyễn Khắc Hiếu, 2009 Biến đổi khí hậu Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đỏi hậu Việt Nam Tạp chí Tài nguyên Môi trư-ờng, Số (67) - 3/2009:2-3 15 Trương Quang Học, Phạm Minh Thư Võ Thanh Sơn, 2006 Bài giảng Phát triển bền vững cho hệ Cao học Dự án VIE/01/021, Bộ KH&ĐT 16 Trương Quang Học Per Bertilsson, 2008 Thích ứng với biến đổi khí hậu - thách thức cho phát triển bền vững vùng ven biển Hội thảo khoa học TT Nghiên cứu Tài nguyên Môi trường, ĐHQGHN Liễu Đề, Nam Định, 16-17/05/2008 -51 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu 17 UNDP, 2007 Báo cáo Phát triển người 2007/2008 Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu: Đoàn kết nhân loại giới phân cách UNDP, Hà Nội 18 Hội thảo lần 2: "Xây dựng Kế hoạch phòng tránh, khắc phục hậu thiên tai, ứng phó giảm nhẹ tác động biến đổi khí hậu", Tam Đảo, ngày 29 - 30/8/2008 19 Bộ TNMT, 2007 Điều tra đánh giá tình hình quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ngập nước ven biển đề xuất phương hướng quy hoạch sử dụng nhằm bảo vệ môi trường phòng tránh thiên tai đến 2020 Báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ Danh mục trang thông tin điện tử Trường đại học nông lâm TPHCM http://www2.hcmuaf.edu.vn/contents.php?ids=2739&ur=dothiloi Báo điện tử - Bộ Văn hóa, Thể thao Du lịch http://www.toquoc.gov.vn/Thongtin/Khoa-Hoc-Cong-Nghe/Bien-Doi-Khi-HauHiem-Hoa-Cua-Con-Nguoi-Trong-Tuong-Lai.html Ban đạo Chương trình hành động thích ứng với Biến đổi khí hậu ngành NN&PTNT http://occa-mard.gov.vn/bdkh.asp?lang=tv Báo tạp chí cộng sản, http://www.tapchicongsan.org.vn/print_preview.asp?Object=4&news_ID=9661370 Tổng Cục Môi Trường - Bộ Tài Nguyên Môi Trường http://vea.gov.vn/VN/truyenthong Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo thực Công ước khung Liên hợp quốc Biến đổi khí hậu Nghị định thư Kyoto http://www.noccop.org.vn/modules.php?name=Ozon_Intro&menuid=26 Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM http://www.hids.hochiminhcity.gov.vn/xemtin.asp?idcha=4448&cap=4&id=4449 Nông ngiệp-nông thôn Việt Nam http://xttmnew.agroviet.gov.vn/tapchi/TinHD/2009/Noidung/So11_03.asp Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên Môi trường ĐHQG Hà Nội http://www.cres.edu.vn/back-up-web-cu/vn/?mnu=&act=detail&ID=184 -52 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh [...]... Bertilsson, 2008 Thích ứng với biến đổi khí hậu - thách thức mới cho sự phát triển bền vững vùng ven biển -20 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu CHƯƠNG 2 PHÁP LUẬT QUỐC TẾ VÀ VIỆT NAM VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 2.1 Pháp Luật Quốc Tế Về Biến Đổi Khí Hậu Từ năm 1970 và đặc... SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu phóng carbon dioxide vào khí quyển, thúc đẩy quá trình ấm lên của khí hậu và khi đó sẽ gia tăng các vụ cháy rừng Như vậy biến đổi khí hậu và cháy rừng tác động qua lại với nhau: các đám cháy rừng thải một lượng lớn carbon dioxide vào khí quyển làm trái đất nóng dần lên, khí hậu ấm dần lên lại.. .Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu có thể làm thay đổi tốc độ tăng trưởng và phát triển Sử dụng những kết quả từ các mô hình kinh tế chính thống, ông N.Xten (Nicholas Stern), tác giả của Báo cáo đánh giá tổng quan "Nghiên cứu kinh tế về biến đổi khí hậu" đã ước tính rằng, nếu... -26 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu ngăn ngừa được sự can thiệp nguy hiểm của con người vào hệ thống khí hậu Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu (UNFCCC) là một hiệp ước quốc tế về môi trường kêu gọi các quốc gia thành viên “ổn định nồng độ khí nhà kiếng trong khí quyển ở mức độ có thể ngăn chận sự can thiệp... không khí 2.1.3 Công ước khung của Liên Hợp Quốc 1992 và Nghị định thư Kyoto 1997 về Biến đổi khí hậu Tại Hội nghị thượng đỉnh của LHQ về Môi trường và Phát triển ở Rio de Janeiro, Braxin, tháng 6 năm 1992, Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) đã được 155 nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, ký kết tham gia Mục tiêu chính của UNFCCC là ổn định nồng độ khí nhà kính trong khí. .. quốc tế về môi trường đã được ký kết và 1 Nhà nước và Phát luật, số 3/2009, trang 32 -21 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu thông qua Cho đến thời điểm này, trên phạm vị toàn thế giới đã hình thành một hệ thống pháp luật và cơ cấu tổ chức để thực thi luật pháp. .. phòng tránh thiên tai đến 2020 Báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ 26 Nguyễn Khắc Hiếu, 2009 Biến đổi khí hậu và Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đỏi khi hậu của Việt Nam -19 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu mất 12,2% diện tích đất là... 22 Khí hậu và Tài nguyên khí hậu Việt Nam-Viện Khí tượng Thuỷ văn-Nhà xuất bản Nhà xuất bản Nông nghiệp 2004 Trang 7 23 Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (GS.TSKH.Trương Quang Học và GS.TSKH Nguyễn Đức Ngữ), 2009 Một số điều cần biết về Biến đổi khí hậu Nxb Khoa học Kỹ thuật -17 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về. .. Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (GS.TSKH.Trương Quang Học và GS.TSKH Nguyễn Đức Ngữ), 2009 Một số điều cần biết về Biến đổi khí hậu Nxb Khoa học Kỹ thuật 19 -14 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Long bị ngập chìm nhiều nhất Nếu mực nước biển dâng... chống biến đổi khí hậu: Đoàn kết nhân loại trong một thế giới phân cách UNDP, Hà Nội -15 GVHD: Ths Kim Oanh Na SVTH: Trần Văn Khánh Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu nước sẽ là yếu tố rất quan trọng tác động trực tiếp tới đời sống con người và sự phát triển kinh tế xã hội nói chung21 Về tài ... TẠI CỦA PHÁP LUẬT VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 45 3.1 Tính Thực Thi Của Điều Ước Quốc Tế Về Biến Đổi Khí Hậu 45 3.2 Tính Thực Thi Của Pháp Luật Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu 47... đầu Chương 1: Khái Quát Chung Về Biến Đổi Khí Hậu Chương 2: Pháp Luật Quốc Tế Và Việt Nam Về Biến Đổi Khí Hậu Chương 3: Những Tồn Tại Của Pháp Luật Về Biến Đổi Khí Hậu Và Một Số Kiến Nghị Kết luận... CHUNG VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 1.1 Khái Niệm Biến Đổi Khí Hậu 1.2 Nguyên Nhân Chính Và Các biểu Hiện Chủ Yếu Của Biến Đổi Khí Hậu 1.3 Những Ảnh Hưởng Phổ Biến Của Biến Đổi Khí Hậu