Bộ giáo dục đào tạo Trờng Đại học nông nghiệp i Somphone XAYAVONG Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ biện pháp phòng trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Viêng Chăn - Lào Luận văn thạc sĩ nông nghiệp Chuyên ngành : Thú y Mã số : 60.62.50 Ngời hớng dẫn khoa học: TS nguyễn bá hiên Hà nội - 2006 Lời cam đoan - Tôi xin cam đoan rằng, số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực cha đợc sử dụng để bảo vệ học vị - Tôi xin cam đoan rằng, giúp đỡ cho việc thực luận văn đ đợc cám ơn thông tin trích dẫn luận văn đ đợc rõ nguồn gốc Tác giả Somphone XAYAVONG Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -2 Lời cảm ơn Tôi xin chân thành cảm ơn : TS.Nguyễn Bá Hiên, Trởng Bộ môn Vi sinh vật Truyền nhiễm Bệnh lý Khoa Chăn nuôi Thú y-Trờng Đại học Nông Nghiệp I đ giúp đỡ, hớng dẫn, bảo tận tình, tạo điều kiện thuận lợi cho suốt trình thực đề tài hoàn thành tốt luận văn Ban chủ nhiệm Khoa Chăn nuôi Thú y, Ban chủ nhiệm Khoa Sau đại học Trờng Đại học Nông nghiệp I đ tạo điều kiện thuận lợi cho học tập hoàn thành luận văn tiến độ Sự giúp đỡ nhiệt tình l nh đạo cục Thú y Thuỷ sản tỉnh Viêng Chăn Lào Sự giúp đỡ Chi cục Thú y huyện Sự giúp đỡ Ban giám đốc Trung tâm sản xuất vacxin Viêng Chăn Lào đ tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu Tác giả Somphone XAYAVONG Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -3 Mục lục Mở đầu .1 1.1 Tính cấp thiết đề tài 11 1.2 Mục đích yêu cầu đề tài 12 Tổng quan tài liệu 15 2.1 Tình hình nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào giới 15 2.1.1 Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 15 2.1.2 Tình hình bệnh tụ huyết trùng giới 15 2.1.3 Tình hình bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào 17 2.2 Một số nghiên cứu dịch tễ học bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 18 2.2.1 Về vùng địa lý 18 2.2.2 Mùa vụ 19 2.2.3 Lứa tuổi mắc bệnh 20 2.3 Đờng xâm nhập tợng mang trùng trâu, bò khỏe 21 2.3.1 Đờng xâm nhập 21 2.3.2 Hiện tợng mang trùng 21 2.3.3 Sự truyền lây 23 2.4 Triệu chứng bệnh tích đặc trng bệnh tụ huyết trùng 24 2.4.1 Triệu chứng 24 2.4.2 Bệnh tích 25 2.5 Vi khuẩn gây bệnh đặc trng bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 26 2.6 Đặc điểm hình thái, tính chất nuôi cấy đặc tính sinh hóa vi khuẩn Pasteurella multocida 26 2.6.1 Đặc điểm hình thái vi khuẩn P.multocida 26 2.6.2 Tính chất nuôi cấy vi khuẩn môi trờng 27 2.6.3 Đặc tính sinh vật hoá học vi khuẩn Pasteurella multocida 30 2.7 Tính kháng nguyên Pasteurella multocida 33 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -4 2.8 Đặc tính giáp mô liên quan đến độc lực vi khuẩn 35 2.9 Tính bám dính vào mô Pasteurella multocida 36 2.10 Vi khuẩn Pasteurella haemolytica 36 2.11 Phòng trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 38 2.11.1 Phòng bệnh 38 2.11.2 Chẩn đoán bệnh 40 2.11.3 Điều trị bệnh 44 Nội dung phơng pháp nghiên cứu 46 3.1 Mục tiêu đề tài 46 3.2 Nội dung nghiên cứu 46 3.3 Nguyên liệu dùng cho nghiên cứu 49 3.4 Phơng pháp nghiên cứu 58 3.5 Địa điểm nghiên cứu 62 kết nghiên cứu 63 4.1 Một số đặc điểm điều kiện địa lý, kinh tế - xã hội tỉnh Viêng Chăn ảnh hởng đến bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 63 4.1.1 Điều kiện địa hình 63 4.1.2 Khí hậu 63 4.1.3 Đất đai môi trờng 64 4.1.4 Giao thông .64 4.1.5 Văn hoá, kinh tế, x hội .65 4.1.5 Văn hoá, kinh tế, x hội .66 4.1.5 Văn hoá, kinh tế, x hội .67 4.2 Phân tích số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào năm 2002 - 2005 67 4.2.1 Nghiên cứu xác định tỷ lệ ốm, tỷ lệ chết, tỷ lệ tử vong thiệt hại bệnh THT đàn trâu, bò từ năm 2002 - 2005 67 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -5 4.2.2 Xác định lứa tuổi mắc bệnh THT trâu, bò 70 4.2.3 Nghiên cứu xác định mùa vụ bị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 73 4.2.4 Nghiên cứu xác định vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 75 4.2.5 Tình hình tiêm phòng bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 .84 4.3 Kết phân lập vi khuẩn Pasteurella từ dịch ngoáy mũi trâu, bò khoẻ số vùng tỉnh Viêng Chăn - Lào bệnh phẩm trâu, bò ốm chết nghi bệnh tụ huyết trùng 85 4.3.1 Kết thu thập mẫu dịch ngoáy mũi trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào để phân lập vi khuẩn Pasteurella 85 4.3.2 Nuôi cấy môi trờng 86 4.3.3 Kiểm tra hình thái kính hiển vi 88 4.4 Kết xác định đặc tính sinh hóa chủng Pasteurella phân lập đợc 88 4.5 Kết kiểm tra độc lực chủng Pasteurella 91 4.6 Xác định Serotyp Pasteurella phân lập đợc 93 4.7 Kết kiểm tra khả mẫn cảm chủng Pasteurella phân lập đợc với số kháng sinh hoá dợc thông thờng 94 4.8 Kết ứng dụng điều trị trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng số loại kháng sinh 95 Kết luận đề nghị .98 5.1 Kết luận 98 5.2 Đề nghị 99 Tài liệu tham khảo Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -6 Danh mục chữ viết tắt THT Tụ huyết trùng P Pasteurella HS Haemorrhagic Septicaemia FAO Food and Agricultural Organization OIE Office International des Epizooties pp Trang Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -7 Danh mục bảng biểu Bảng 4.1 Tỷ lệ ốm, tỷ lệ chết, tỷ lệ tử vong thiệt hại bệnh THT đàn trâu, bò nuôi tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 68 Bảng 4.2 Kết xác định tỷ lệ ốm tỷ lệ chết bệnh THT theo lứa tuổi đàn trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào 71 Bảng 4.3 Kết xác định mùa vụ mắc bệnh tụ huyết trùng đàn trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 74 Bảng 4.4a Vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn năm 2002 .77 Bảng 4.4b Vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn năm 2003 78 Bảng 4.4c Vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu bò tỉnh Viêng Chăn năm 2004 79 Bảng 4.4d Vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu bò tỉnh Viêng Chăn năm 2005 80 Bảng 4.4e Vùng thờng xảy dịch bệnh tụ huyết trùng trâu bò tỉnh Viêng Chăn từ năm 2002 đến năm 2005 81 Bảng 4.5 Tình hình tiêm phòng bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 - 2005 84 Bảng 4.6: Kết thu thập mẫu dịch ngoáy mũi trâu, bò tỉnh Viêng Chăn - Lào để phân lập vi khuẩn Pasteurella .85 Bảng 4.7a Kết nuôi cấy mẫu dịch ngoáy mũi trâu bò khỏe 86 Bảng 4.7b Kết nuôi cấy mẫu bệnh phẩm trâu, bò ốm, chết 87 Bảng 4.8 Kết kiểm tra xác định dặc tính sinh hoá chủng Pasteurella 88 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -8 Bảng 4.9: Kiểm tra lên men số loại đờng chủng Pasteurella phân lập đợc 90 Bảng 4.10 Kết kiểm tra độc lực chủng Pasteurella phân lập đợc chuột bạch 92 Bảng 4.11 Kết xác định Setotyp Pasteurella phân lập đợc phản ứng kết tủa khuếch tán thạch (gel - diffusion precipitation test) 93 Bảng 4.12 Kết xác định Serotyp vỏ vi khuẩn P.multocida từ mẫu phân lập 93 Bảng 4.13 Kết kiểm tra khả mẫn cảm chủng Pasteurella với số kháng sinh hoá dợc thông thờng 94 Bảng 4.14: Kết ứng dụng điều trị trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng số loại kháng sinh 96 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -9 Danh mục hình Hình 1: Bản đồ hành nớc cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.53 Hình 2: Bản đồ hành tỉnh Viêng chăn - Lào .54 Hình 3: Đàn bò chăn thả tỉnh Viêng Chăn - Lào 85 Hình 4: Bò chết bệnh tụ huyết trùng 85 Hình 5: Mổ khám bò bị bệnh tụ huyết trùng 86 Hình 6: Gan bò bị bệnh tụ huyết trùng (mũi tên màu vàng) 86 Hình 7: Nội tạng bò bị bệnh tụ huyết trùng 87 Hình 8: Bệnh tích bò bị bệnh THT (xuất huyết màng treo ruột) 87 Hình 9: Bệnh tích bò bị bệnh THT (khí quản xuất huyết) .88 Hình 10: Bệnh tích bò bị bệnh THT (dạ dày xuất huyết) 88 Hình 11: Bệnh tích bò bị bệnh THT (thận xuất huyết) 89 Hình 12: Bệnh tích bò bị bệnh THT (lách xuất huyết) 89 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -10 trọng ngày, chlotetracyclin 10mg/kg thể trọng/ngày, gentamycin - mg/kg thể trọng/ngày, streptomycin 10 mg/kg +15000 UI penicillin kg thể trọng/ngày Kết điều trị thể bảng 4.14 Bảng 4.14: Kết ứng dụng điều trị trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng số loại kháng sinh Loài gia Thuốc điều trị Kết Số Tỷ lệ (ngày) Khỏi khỏi % 10 10 100 Chlotetracyclin 10 mg/kg 15 14 93,3 Gentamycin mg/kg 10 80 Strep 10 mg+ Pen 15000 UI/kg 10 70 39 86,7 Oxytetracycline hydrochloride 3,5mg/kg Tổng hợp Oxytetracycline hydrochloride điều trị 45 13 13 100 Chlotetracyclin 10 mg/kg 12 10 83,3 Gentamycin mg/kg 12 10 83,3 Strep 10 mg+ Pen 15000 UI/kg 87,5 40 88,9 3,5mg/kg Bò Liệu trình súc Trâu Số Tổng hợp 45 Bảng 4.14 cho thấy sử dụng thuốc điều trị Oxytetracyclin, Chloteeracyclin, Streptomycin +Penicillin Gentamycin cho kết điều trị trâu, bò đạt hiệu cao Tỷ lệ khỏi bệnh dao động từ 70% đến 100% trâu từ 83,3% đến 100% bò Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -96 Hình 3: Đàn bò chăn thả tỉnh Viêng Chăn - Lào Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -97 Kết luận đề nghị 5.1 Kết luận Qua phân tích số liệu lu trữ, điều tra nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Viêng Chăn - Lào từ năm 2002 2005 thu đợc số kết sau đây: Trâu, bò có tỷ lệ ốm, chết bệnh THT năm cao: Tỷ lệ ốm trâu 0,29%, bò 0,14%; tỷ lệ chết trâu 0,09%, bò 0,06%; tỷ lệ tử vong trâu 29,87%, bò 38,17% Trâu, bò từ năm tuổi đến năm mẫn cảm bệnh THT, cao trâu bò từ tháng đến năm tuổi trâu bò năm tuổi Hình 5: Mổ khám bò bị bệnh tụ huyết trùng - Trâu, bò từ tháng - năm: tỷ lệ trâu ốm 0,27%, bò ốm 0,12%; tỷ lệ tổng số trâu chết 0,09 %; bò chết 0,04% - Trâu, bò từ năm tuổi đến năm tuổi: tỷ lệ trâu ốm 0,47%, bò ốm 0,25%; tỷ lệ trâu chết 0,1%, bò chết 0,07% - Trâu bò năm tuổi: tỷ lệ trâu ốm 0,14%, bò ốm 0,1%; tỷ lệ chết trâu 0,05%, bò 0,05% Bệnh THT tỉnh Viêng Chăn có tính chất mùa vụ Mùa ma tỷ lệ trâu bò ốm, chết cao rõ rệt so với mùa khô Mùa ma, tỷ lệ trâu ốm 0,18%, bò ốm 0,09%; tỷ lệ trâu chết 0,05%, bò chết 0,03% Mùa khô, tỷ lệ trâu ốm 0,10%, bò ốm 0,04%; tỷ lệ trâu chết 0,03%, bò chết 0,02% Tỷ lệ trâu, bò ốm chết vùng núi cao so với vùng đồng vùng đồng bằng, tỷ lệ trâu ốm 0,29%, bò ốm 0,14%; tỷ lệ trâu chết 0,07%, bò chết 0,05% vùng núi, tỷ lệ trâu ốm 0,29%, bò ốm 0,14%; tỷ lệ trâu chết 6: 0,12%, bòbịchết tụ 0,07% Hình Gan bò bệnh huyết trùng (mũi tên màu vàng) Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -98 Tỷ lệ tiêm phòng vacxin THT cho trâu, bò từ năm 2002 đến 2005 là: 87,00% với trâu 85,65% với bò Tỷ lệ phân lập đợc Pasteurella có dịch ngoáy mũi trâu, bò khỏe nuôi huyện lấy mẫu 7,5% với trâu 8,3% với bò Đ phân lập đợc vi khuẩn Pasteurella từ 100% mẫu bệnh phẩm trâu bò ốm chết nghi mắc bệnh THT Các chủng vi khuẩn phân lập đợc mang đầy đủ đặc tính hình thái đặc tính sinh hoá đặc trng giống Pasteurella nh tài liệu kinh điển đ mô tả Các chủng Pasteurella phân lập đợc có độc lực cao, giết chết 100% số chuột Thời gian gây chết chuột từ 32 - 56 Các vi khuẩn Pasteurella phân lập đợc từ trâu, bò Lào có serotyp vỏ B Các chủng Pasteurella phân lập mẫn cảm với kháng sinh: Norfloxacin, Neomycin, Chlotetracyclin, Streptomycin, Kanamycin Có thể sử dụng loại kháng sinh để điều trị bệnh THT 5.2 Đề nghị Định kỳ hàng năm kiểm tra tỷ lệ mang trùng trâu, bò khoẻ, để biết nguy xảy dịch bệnh đề biện pháp phòng trị Xây dựng vùng an toàn dịch bệnh THT Xây dựng kế hoạch tiêm phòng đạt hiệu cao Tiêm vào trớc thời điểm thờng xảy dịch hàng năm, tỷ lệ tiêm phòng phải đạt 90% trở lên Tiếp tục nghiên cứu bệnh THT nớc để tiến tới có biện pháp tiêu diệt hoàn toàn bệnh THT Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -99 Tài liệu tham khảo I Tài liệu tiếng Việt Bộ môn Dợc lý - Trờng Đại học Y Khoa Hà Nội (1998), Dợc lý học, Nhà xuất Y học, Hà Nội, tr: 94 - 96 Bun Lom (2005), Bệnh tụ huyết trùng tỉnh Siêng Khoang, Tạp chí Viện thú y, Nhà xuất Nông nghiệp Viêng Chăn - Lào Bun Lom (2003), Tài liệu báo cáo dịch bệnh đàn gia súc "Bệnh truyền nhiễm" Lào, Nhà xuất Viêng Chăn - Lào Bun My (2005), "Bệnh tụ huyết trùng tỉnh Xay Nha Bu Ly", Tạp chí Viện Thú y - Thủy sản Lào Cục Thú y Thuỷ sản Bộ Nông - Lâm nghiệp Viêng Chăn - Lào (2003), Tài liệu báo cáo dịch bệnh đàn gia súc nớc Cục Thống kê, Bộ Nông - Lâm nghiệp Lào (2005) Cục Thú y Thuỷ sản (2005), Báo cáo dịch bệnh đàn gia súc năm qua (2000-2005), Nhà xuất Nông nghiệp Viêng Chăn - Lào Bùi Văn Dũng (2000), Nghiên cứu tình hình THT vi khuẩn Pasteurella phân lập từ dịch ngoáy mũi trâu bò khỏe mạnh tỉnh Lai Châu, Luận văn thạc sỹ Nông nghiệp, Trờng Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội Đỗ Văn Đợc (1999), "Tìm hiểu ảnh hởng khí hậu đến tình hình dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lạng Sơn", KHKT Thú y, (3), Hà Nội, tr: 52 - 56 10 Nguyễn Thanh Hà (1991), "Phơng pháp kỹ thuật khoanh giấy kháng sinh khuyếch tán Kỹ thuật xét nghiệm vi sinh vật y học, NXB Văn Hoá, Hà Nội, tr: 328 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -100 11 Cao Văn Hồng (2001), Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học bệnh THT trâu, bò, lợn Đăk Lăk số biện pháp phòng trị, Luận án Tiến sỹ Nông nghiệp, Trờng Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 12 Bùi Quý Huy (1998), "Một số đặc điểm bệnh tụ huyết trùng Việt Nam năm qua" KHKT Thú y (5), Hà Nội, tr: 91 - 94 13 Hoàng Đăng Huyến (2004), Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ, yếu tố ảnh hởng đến bệnh THT trâu bò Bắc Giang (1995 - 2000) đề xuất số biện pháp phòng chống, Luận án Tiến sỹ Nông nghiệp, Viện Thú y, Hà Nội 14 Khăm Phon (1996), Tình hình dịch bệnh gia súc, gia cầm Lào Khoa học kỹ thuật thú y - Viêng Chăn - Lào 15 Phạm Sỹ Lăng, Phan Định Lân (1997), Bệnh trâu, bò Việt Nam biện pháp phòng trị, Nhà xuất Nông nghiệp, tr: 60 - 67 16 Phạm Sỹ Lăng, Lê Thị Tài (1994), Thuốc điều trị vacxin sử dụng thú y, Nhà xuất Nông nghiệp, tr: - 17 Dơng Thế Long (1995), Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ học vi khuẩn học bệnh THT trâu, bò Sơn La để xác định biện pháp phòng trị thích hợp, Luận án Phó tiến sỹ khoa học Nông nghiệp, Hà Nội 18 Nguyễn Đức Lu, Nguyễn Hữu Vũ (2000), Thuốc thú y cách sử dụng Nhà xuất Nông nghiệp, tr: 21 - 103 19 Nguyễn Văn Minh (2005), Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh THT xác định tỷ lệ mang trùng Pasteurella đàn trâu, bò tỉnh Hà Tây, Luận án Thạc sỹ Nông nghiệp, Trờng Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 20 Vũ Văn Ngũ, Nguyễn Chấn (1982) Xác định tính nhạy cảm vi khuẩn kháng sinh sulphamid, Kỹ thuật xét nghiệm vi sinh vật y học, NXB Y học Hà Nội, tr: 140-150 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -101 21 Hoàng Đạo Phấn (1986), "Pasteurella multocida typ huyết chúng" Tạp chí KHKT Thú y, tr: - 22 Pheng Phet, Thong Phun Yoshikasu Iritani (2004), "Phân lập Serotyp huyết học vi khuẩn tụ huyết trùng trâu, bò" Tạp chí Viện Thú y - Lào 23 Nguyễn Vĩnh Phớc (1978), Giáo trình bệnh truyền nhiễm gia súc, Nhà xuất Nông thôn, Hà Nội tr: 303 - 309 24 Nguyễn Vĩnh Phớc (1964), Vi khuẩn học Thú y, Nhà xuất Nông thôn Hà Nội, tr: 195 - 209 25 Nguyễn Vĩnh Phớc, Lê Thanh Tòng, Lê Anh Phụng, Nguyễn Văn Vĩnh, Mai Hồng Phớc (1986 b), "Phân lập định typ huyết học vi khuẩn tụ huyết trùng lợn tỉnh phía Nam", Kết hoạt động khoa học kỹ thuật Thú y 1975 - 1985, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, tr 126 - 128 26 Phan Thanh Phợng (1993), "Vacxin nhũ hoá tụ huyết trùng trâu, bò sản xuất công nghệ", Báo cáo tổng kết đề tài KC - 02 giai đoạn 1986 1990, tr: 126 - 128 27 Sinh Khăm (1998), Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào Nhà xuất Nông nghiệp, Viêng Chăn - Lào 28 Sinh Khăm (1993), Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò miền Nam Lào, Nhà xuất Nông nghiệp Lào 29 Som May (1986), Bệnh động vật nuôi, Nhà xuất Cục Thú y Thuỷ sản, Viêng Chăn - Lào 30 Savanh Hanephon (2002), "Tình hình dịch bệnh gia súc gia cầm Lào", Tạp chí khoa học Viện Trung tâm Thú y - Viêng Chăn - Lào 31 Đoàn Thị Băng Tâm (1987), Bệnh động vật nuôi, Nhà xuất Khoa học Kỹ thuật Hà Nội tập I, tr: 39 - 51 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -102 32 Nguyễn Nh Thanh, Nguyễn Bá Hiên, Trần Thị Lan Hơng (2001), Vi sinh vật thú y, Nhà xuất Nông nghiệp, tr: 35 - 43 33 Phạm Huy Tuỵ (2000), Phòng chống bệnh tụ huyết trùng trâu bò Vĩnh Phúc, Khoa học kỹ thuật thú y, (4), Hà Nội, tr: 94-96 II Tài liệu nớc 34 Abdullahi M Z, Gilmour, N J L, Poxton I P (1990), "Outer membrant protein of bovine strains of Pasteurella multocida type A and other doubtful role as protactive antigens", Journal of medical microbiology, pp: 55 - 56 35 Ackermann, M R, Debey M C, Register K B, Larson D J and Kinyon J M (1994), "Tosil and turbinate colonigation by toxigenie and nontoxiginie strains of Pasteurella multocida in conventionally raised lowa swine", Proceeding 13th IPVS Congress, pp: 162 36 Albeynayke P, Wijewadana T, Ganh Thalagada S A (1992), "Antimicrobial Susceptibility of P multocida isolater Pasteurellosis in production animals", The international workshop (ACIAR) Bali, Indonesia, 10 - 13 August, pp: 193 - 196 37 Bain R V S, De Alwis M C L, Carter G R and Gupta B K (1982), "Haemorrhagis Septicaemia", Animal Production and Health, pp No 33, FAO, Rome 38 Bandopadhyay P K, Tonganokar S.S and Singh D K (1991), "Characterisation and tibiotie sen Sitivity of Pasteurella multocida isolates from cases of haemorrhagie Septicaemia" Proceeding 4th International workshop on Haemorrhagie Septicaemia FAO/APHCA Publication 13, pp: 65 - 65 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -103 39 Carter.G.R, Chengappa.M.M (1991), "Papid Presumtive indenfication of type B parteurella multocida from haemorrhagic Septicaemia" Veterinary record.128: 22,526,4, rep 40 Carter G.R (1967), "Pasteurellosis and Pasteurella multocida and Pasteurella haemolytica", Advance in Veterinary Science, 11 pp: 321 - 329 41 Carter G R (1952), "Type Specific capsular antigens of Pasteurella multocida", Camadium Journal of Medical Science, pp: 48 - 53 42.Carter G R (1967), "Pasteurellosis and Pasteurella multocida and Pasteurella haemolytica" Advance im veterinary science,11,pp:321-329 43 Carter G R (1955), "Studies of Pasteurella multocida I A Heamagglutination test for Identification of serological types", Journal of veterinary research,16-481-484 44 Chanda A, Mukherjec K.S, Koy C R, Banerjec P K, Guha C, (1989), "Clinical mastitis with Pasteurella multocida infection", Indian veterinary Journal 66, 571 - 572 45 De Alwis M C L, (1992), "A review, Pasteurellosis in Production Animal", ACIAR proceeding No 43, pp: 11 - 20 46 De Alwis M C L (1999), "Haemorrhagie Septicaemia", ACIAR monograph No 57 Austalian center for Internatianal Agricultural Research Canberra, Australia, pp 141 47 De Alwis M C L, Wijewardana T G, Sivaran A and vipusilari A A (1986), "The carrier and antibody of cattle and buffalo expose to haemorrhagie Septicaemia Invertigation in Survivous follawing natural out - break" Srilanka Veterinary Journal, 34, pp: 33 - 42 48 Dehox et al (1996), "Pasteurellasis in a Rapid from in Senegan", Rev Elev Med Vet Pays - trop, 2, pp: 98 - 101 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -104 49 Dhanda M R (1959), "Immunigation of cattle against haemorrhagis Septicaemia with purified caprula antigen", Indian Veterinary Joyrnal, 36, pp: - 50 Dulta J, Rathore B S, Mullick S G, Singh R, Sharma G C (1990), "Epidemological studies on occursence of Haemorrhagie Septicaemia Indian", Indian Veterinary Jounal 67 : 10, 893 - 899 51 Espinasse J, Alzieu J P, Papageogiou C, Begium J C, Gool - F - Van, Van Gol (1991), "Use of trans tracheal aspiration to Identiffy - Pathogens in Preumonie Calves", Veterinary record, 129, 15, 339 52 FAO, (1991), "Proceeding of the FAO/APPHHCA", Workshop on Haemorrhagic Septicaemia, February Kandy, Sry Laka 53 Fridericksen W (1973), "Contribution to microbiogy and immunology" Vol Yersinia, Pasteurella and Frecicella 170 - 176 54 Giles C J, Grimshaw W T R, Shanks D J (1991) "Efficacys of danofloxacin in the therapy of acute Bacterial preumonia imfoused cattle", Veterinary - Record 128, 296 - 300 55 Gupta B K (1962), "Studies on the carrier problem in Haemorrhagie Septicaemia in Zambia", Veterinary Journal, 107; pp: 135 56 Gugiu I, Stirbu C, Constrantinescu C, Vior E, Costea V, Danes M, Gruia M, Ciocnitu V, Butnariu C, Chiciudean I, Gugiu M, Constantion G, Ciuregu A (1989); Results of administering a vacxine against food and nuoth disease and Pasteurellosis to Cattle, Lucrarileinstitului - de Cercetari - veterinary - Si - Bio - Preparate - Pasteus 18, 47 - 56 57 Heddleston K L, Gallagher J E and Roberts PA (1972), Fowl cholera: "Gel diffusion precision test for Serotyping Pasteurella mutocida avian species", Avian disease, 16 pp: 925 - 936 58 Hedleston (1996), Fowl cholera: "Geldiffusion Preciptaition test for serotyping Pasteurella mutocida of Avian species ", Avian disease, 16, pp: 925 - 936 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -105 59 Hudson (1954), "Pasteurella and Pasteurellosis", Academie Press London 60 Ing, T.S GAM - Van - Den, Visser I J R, Henricks P A J, Binkhorst G J, Van - Den - Ingh - TS GAM (1990), "Pulmonary Lesions induced by a Pasteurella Haemolytica", Cytotoxin Preparation Journal of Veterinary medicine - Series B 37: 4, 297 - 308, 37 ref 61 Jordan R M (1982), "British Journal Exp", Patho, 33 pp: 27 62 Lignieres (1990), "Contribution í etude et la Clarsification des septicaemia haemorrhagique les Pasteurella, Ann Insd", Pasteur Paris, pp: 15 63 Manninger R (1919), "Concerning a mutation of the fowl cholera Bacillus zentral bl", Bakteriol A.b.t.I orig 83 pp: 520 - 528 64 Manschang F, wess.H.E, Morscher.H, wacker.R.(1990), "Practical aspects of the respiratory disease syndrome in vitro cattle", II Herd specific pasteurella vacxine, tierarztliche- umschau 45:9,608-610,612.613 65.Misra R P (1987), Important infectius Diseases of Livestock and birds in Laos, Laotian Agricultural Ministry Press pp: 16 - 19 66.Moriss E J (1959), "Slective media for some Pasteurella species", Journal general microbiology 19 pp: 305 - 311 67.Mosier D (1992), "Prevention and Control of Pasteurellosis, Pasteurellosis in Production Animals International Workshop", Sponsored by ACIAR Proceeding No 43, Indonesia, 10 - 13 August, pp: 121 - 134 68.Mustafa A.A, Ghalile H W, and Shighidi M T (1978), "Carrier rate of Pasteurella multocida in a cattle herd with on out - break of Haemorrhagic Septicaemia, in Zambia", British Veterinary Journal, 124, pp: 375 - 358 69.Namioka (1978), "Pasteurella multocida biochenical and Serotype", Invitro method invitro microbiology vil in vitro Heademic press NewYork P.274 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -106 70.Namioka S and Murata.M (1961 a), "Serological Studies on Pasteurella multocida I", A Simplified method for caprule typing of the organism cornell veterinaria 55: pp: 198 - 207 71.Namioka S and Murata M (1961 b), "Serological Studies on Pasteurella multocida II, Characte - ristie of the romatic "O" antigen of the organism, cornell", Veterinarian, 51, pp: 507 - 512 72.Natalia et al (1992), "Evaluation of bovin antibody responses to haemmorhagic septicaemia vacxine using ELISA and pmpt, Pasteurellosis invitro production Animals international Workshop", Sponsored by ACIAR proceeding No 43 , Indonesia, 10-13 August, pp: 219-223 73.Pijoan C and Trigo E C (1988), "Effect of Piliation, haemaglutination and capsular serotype of Pasteurella multocida on the production of atrophicrhinis in Swine", Proceeding 10th congress International pig veterinary Society 31 74.Prince G H and Smith J E (1966), "Antigenic studies on Pasteurella multocida using immunodiffusion techniques I Identification and nomenclature of the soluble antigens of a lovine Haemorrhagic Septicaemia", Journal of Comparative Pathology, 76 pp: 303 - 314 75.Prince (1969), "Production of antigens of Pasteurella multocida and detection of antibody against them in bovine sera", Journal of comparative pathology, 79 pp: 173 - 186 76.Richard.B , Rimler et al (1998), "Pasteurellosis in Ditro david E etal (Eds)", A laboratory Manual for the Isolation and indentification of Avian pathogens 4th end, Ames: American Association of avian pathogens pp:13-23 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -107 77 Rimler R.B and Rhoades.K.R (1987), "Serogroup F, a new capsule Serogroup of Pasteurella multocida", Journal of Clinical Microbiology 25, pp: 615 - 618 78 Rimler (1992), Pasteurella: "Laboratory techniques for serotyping and diagnosis of infection, Pasteurellosis in Production animal, International workshop", Sponsored by ACIAR Proceeding No 43, Indonesia, 10 - 13, August pp: 199 - 2002 79 Roberst N H (1990), "Summer mastitis caured by Pasteurella haemolytica biotype A", Veterinary record 127 : 7, 191 80 Rosenbush C T and Merchant I A (1939) "A study of the Haemorrhagic Septicaemia Pasteurella", Journal of Bacteriology 37, pp: 69 81 Saharee A A, Salim N B, Rasede A and Jainuden M R (1992), "Haemorrhagic Septicaemia Carriers among cattle and buffalo in Malaysia Pasteurellosis in production animals", International workshop Sponsored by ACIAR Proceeding No 43 pp: 89 - 91 82 Shoo M K, Wiseman A Allan E M, Dalgleish R G, Gibbs H A, Hendi A B, Selman I E (1990), "Distribution of Pasteurella haemolytica in the respiratary tracts of carries calves and those subsequently infected expirimentaly with dictyocoulus viviparus", Research in veterinary Science 48: 3, 383 - 385 83 Singh N (1948), "Naral Cariers in bovine Pasteurellosis", Indian Journal of Veterinary Science and Aniamal Hurbandry, 18, pp: 216 - 278 84 Smith G R (1959), "Isolation of two type of Pasteurella Haemolytica from sheep nature (Iond)", pp: 132 - 133 85 Som May (1986), "Manual of Production of Haemorrhagic Septicaemia vaccine", National Institute of vaccine production Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -108 86 Som May (1987), Important in fectius Discases of Livestock and birds in Laos, Laotian Agricultural Ministry Press 87.Teale C J, Kay A C S Knight D (1990), "Summer mastitis caused by Pasteurella haemolytica", Veterinary record 127 88 Verma N D (1988), "Pasteurella multocida B:2 in haemorhagic Septicaemia out - break in pig in India", Veterinary Record, 123, pp: 63 89 Wijewanda T G and Karunaratne T.G (1992), "Studies on nasopharynx of healthy cattle Cornell", Veterinarian, 58, 462 - 465 90 Weiss D J, Bauer.M C, Whitely L O Maheswavan S K, Ames T R (1991), "Changer in blood and bronchoal Lavage flud compoments in Calves with experimentally induced preumonia Pasteurellosis", American Journal of Veterinary research, pp: 112 - 115 91 Yeo B K, and Mokthtar I (1992), "Haemorrhagic Septicaemia of buffalo Sabah, Malaysia Pasteurellosis in Production Animal", ACIAR Proceedings No 43 pp: 112 - 115 Trng i hc Nụng nghip - Lun Thc s khoa hc Nụng nghip -109 [...]... đề bức xúc, cần đợc nghiên cứu Vì lẽ đó chúng tôi chọn đề tài: "Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ và biện pháp phòng trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò tại Viêng Chăn - Lào" 1.2 Mục đích yêu cầu của đề tài - Phân tích một số đặc điểm dịch tễ học của bệnh tụ huyết trùng trâu, bò ở tỉnh Viêng Chăn - Lào trong những năm qua để làm rõ tính chất mùa vụ, lứa tuổi bị bệnh cũng nh vùng có dịch lu hành Trng i... biện pháp phòng và trị bệnh có hiệu quả Trng i hc Nụng nghip 1 - Lun vn Thc s khoa hc Nụng nghip -13 Trng i hc Nụng nghip 1 - Lun vn Thc s khoa hc Nụng nghip -14 2 Tổng quan tài liệu 2.1 Tình hình nghiên cứu về bệnh tụ huyết trùng trâu, bò ở Lào và trên thế giới 2.1.1 Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò đ đợc Bollinger phát hiện trong năm 1878 tại. .. theo dõi dịch bệnh THT trâu, bò ở Malaysia kết luận khi nghiên cứu dịch tễ học bệnh tụ huyết trùng phải quan tâm tới điệu kiện thời tiết, khí hậu và địa lý từng vùng vì những yếu tố này ảnh hởng tới sự tồn tại và phát triển của mầm bệnh trong môi trờng sinh sống ở động vật cảm nhiễm Mustafa và cs (1978) [68] và một số tác giả khác, nghiên cứu về ảnh hởng của mùa vụ tới bệnh THT đ kết luận: bệnh THT... Pasteurella từ đờng hô hấp trên của trâu, bò khoẻ để thấy rõ sự tiềm ẩn của mầm bệnh - Phân lập vi khuẩn Pasteurella từ bệnh phẩm của trâu, bò ốm chết do nghi bệnh tụ huyết trùng trong thời gian nghiên cứu - Tình hình tiêm phòng bệnh tụ huyết trùng trâu, bò của toàn tỉnh - Xác định đặc tính sinh vật học, hoá học, độc lực và khả năng mẫn cảm một số kháng sinh, hoá trị liệu thông thờng của các chủng Pasteurella... dịch bệnh xẩy ra Do đặc điểm, vị trí địa lý, khí hậu, thời tiết, đất đai và điều kiện kinh tế x hội, phong tục tập quán và trình độ tiếp thu khoa học kỹ thuật vào sản xuất và chăn nuôi của ngời dân ở tỉnh Viêng Chăn - Lào, tình hình chăn nuôi trâu, bò đang phát triển Tuy nhiên hàng năm bệnh tụ huyết trùng vẫn xẩy ra khá phổ biến, gây ốm, chết số lợng đáng kể trâu, bò của địa phơng và đ trở thành vấn... 2.1.3 Tình hình bệnh tụ huyết trùng trâu, bò ở Lào Bệnh tụ huyết trùng ở Lào đợc phát hiện từ những năm cuối thế kỷ 20 do các nhà nghiên cứu ngời ấn Độ Misra R.P (1987) [65], đ thông báo về bệnh THT trâu, bò ở các tỉnh miền Bắc, miền Trung và miền Nam, trong năm 1979 - 1986 Bệnh xảy ra ở các tỉnh miền Bắc nh: Siêng Khuang, Say Nha Bu Ly, Luang Năm Tha, Luang Pha Bang các hàng năm trâu, bò chết trung... tuổi bị chết khi mắc bệnh ở Việt Nam đ có rất nhiều nghiên cứu về bệnh THT trâu, bò Bùi Quý Huy (1998) [12] cho biết trâu, bò từ 1 tuổi đến 3 tuổi dễ mắc bệnh hơn trâu, bò già và khi bị bệnh thì tỷ lệ chết cao hơn Trâu, bò càng béo, khỏe càng dễ mắc bệnh và có tỷ lệ chết cao hơn Bê nghé dới 6 tháng tuổi rất ít mắc bệnh Tác giả đ thống kê thấy trong 1000 trờng hợp bị bệnh thì trâu, bò ở độ tuổi 2 - 6... Do đặc điểm dịch tễ học của bệnh phức tạp, nguồn gieo rắc mầm bệnh là động vật khoẻ mang trùng vẫn cha đợc làm sáng tỏ, gặp điều kiện thuận lợi bệnh phát ra ồ ạt hoặc phát ra lẻ tẻ theo từng địa phơng Bởi vậy việc nghiên cứu tình hình bệnh tụ huyết trùng trâu, bò trên cả nớc và phân lập vi khuẩn Pasteurella hiện nay vẫn đợc các nhà khoa học quan tâm nhằm tìm ra những giải pháp tốt đ ngăn chặn dịch bệnh. .. gây thiệt hại lớn về kinh tế cho nhân dân ở Lào, bệnh tụ huyết trùng trâu, bò đ đợc xác định có mặt ở hầu hết các địa phơng trong cả nớc (Cục Thú y và Thủy sản (2003) [5]) Chính vì vậy bệnh này luôn đợc xác định là đối tợng nghiên cứu của ngành thú y trong những năm qua, hiện tại và những năm tiếp theo Đ có nhiều công trình nghiên cứu về bệnh tụ huyết trùng và phân lập vi khuẩn Pasteurella nhng nó chỉ... năm số trâu, bò ốm do bệnh tụ huyết trùng là 140 con/năm và chết 250 con /năm Theo Bun Mi Dr (2005) [4], bệnh THT xảy ra ở tỉnh Xay Nha Bu Ly vào các năm 2003 - 2004 có nhiều trâu, bò chết (175 con /năm) Theo Bun Lom.Dr (2005) [2] ở tỉnh Siêng Khoang từ năm 2004 bệnh THT xảy ra trâu, bò chết (96 con /năm) Trng i hc Nụng nghip 1 - Lun vn Thc s khoa hc Nụng nghip -17 2.2 Một số nghiên cứu ... nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào giới 15 2.1.1 Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 15 2.1.2 Tình hình bệnh tụ huyết trùng giới 15 2.1.3 Tình hình bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào. .. chết số lợng đáng kể trâu, bò địa phơng đ trở thành vấn đề xúc, cần đợc nghiên cứu Vì lẽ chọn đề tài: "Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ biện pháp phòng trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Viêng Chăn. .. nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Lào giới 2.1.1 Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò đ đợc Bollinger phát năm 1878 nớc Đức Năm 1885, Kitt đ phân lập vi khuẩn THT bò,