Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh trường đại học sư phạm hà nội khoa sinh - ktnn ************ Nguyễn thị vân anh NGHiên cứu ảnh hưởng số tiêu dân số đến chất lượng sống người dân số xã thuộc huyện chợ tỉnh bắc kạn khoá luận tốt nghiệp ĐạI HọC Chuyên ngành: Sinh lý người động vật Người hướng dẫn khoa học ThS Nguyễn xuân thành Hà Nội - 2008 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh LI CAM OAN Tụi xin cam oan kt qu nghiờn cu ti: Nghiờn cu s nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng i sng ca nhõn dõn mt s xó thuc huyn Ch Mi tnh Bc Kn l kt qu ca riờng tụi v khụng trựng vi kt qu nghiờn cu ca cỏc tỏc gi khỏc Nu sai tụi xin chu hon ton trỏch nhim H Ni, thỏng 05 nm 2008 Sinh viờn Nguyn Th Võn Anh Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh LI CM N hon thnh khúa lun ny, trc ht tụi xin by t lũng bit n sõu sc ti thy giỏo Nguyn Xuõn Thnh, ngi ó ginh nhiu thi gian ch dn tn tỡnh v giỳp tụi v mi mt quỏ trỡnh thc hin ti ny Tụi xin chõn thnh cm n ban ch nhim khoa Sinh - KTNN, cỏc thy cụ t ng vt b mụn Gii phu - Sinh lý ngi v ng vt trng i hc S phm H Ni Tụi xin cm n cỏc c quan a phng ó to iu kin v giỳp tụi hon thnh ti nghiờn cu ca mỡnh H Ni, thỏng 05 nm 2008 Sinh viờn Nguyn Th Võn Anh Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh DANH MC CC Kí HIU, CH VIT TT - FAO: T chc nụng lng quc t (Food and Agricultural Organization) - UNESCO: T chc giỏo dc, khoa hc v húa ca Liờn hip quc (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) - AFPPD: Din n ngh s Chõu v dõn s v phỏt trin - DV - KHHG: Dch v - k hoch húa gia ỡnh - DS - DV - KHHG: Dõn s - Dch v - k hoch húa gia ỡnh - DS KHHG: Dõn s - k hoch húa gia ỡnh - BVCS&GDTE: Bo v chm súc v giỏo dc tr em - DS - G&TE: Dõn s - gia ỡnh v tr em - UBDS - G&TE: U ban dõn s gia ỡnh v tr em - HND: Hi ng nhõn dõn - UBND: U ban nhõn dõn - THPT: Trung hc ph thụng - THCS: Trung hc c s - CNH-HH: Cụng nghip húa, hin i húa - DSTN: Dõn s t nhiờn - Con th 3+: T l th tr lờn Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh KT LUN V NGH Qua kt qu nghiờn cu s nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn mt s xó thuc huyn Ch Mi - tnh Bc Kn, chỳng tụi rỳt mt s kt lun sau: T l gia tng DSTN nhỡn chung l gim nhng cha bn vng, cú xu hng tng tr li C th t l gia tng DSTN ca huyn Ch Mi gim t 8,70 (2003) xung 7,65 (2006), sau ú li tng lờn 9,11(2007) th trn l 5,2 (2003) gim xung cũn 2,2 (2005) v tip tc tng tr li n 7,5 (2007) Xó Qung Chu t l gia tng DSTN l 10,6 (2003) gim xung cũn 7,8 (2006) sau ú tng tr li n 9,4 (2007) T l sinh cũn cao, c th huyn Ch Mi l 13,90 , th trn Ch Mi l 13,22 v xó Qung Chu l 13,28 T l sinh th 3+ cũn cao, c th ton huyn Ch Mi l 3,3% Xó Qung Chu cú t l sinh th 3+ (10,44%) cao hn so vi th trn Ch Mi (3,86%) Vic thc hin cỏc bin phỏp trỏnh thai ca cỏc cp v chng tui sinh sn ngy cng tng Do t l gia tng dõn s gim v kt hp vi chớnh sỏch kinh t xó hi ca huyn v xó nờn thi gian qua kinh t - xó hi ca huyn v xó cú nhng chuyn bin tớch cc, cht lng i sng ca ngi dõn ngy cng c nõng cao T nhng kt lun trờn, tụi a mt s ngh sau: Cn nõng cao vai trũ, trỏch nhim ca cỏc c quan chc nng k hoch, ch o c s Tng cng hn na s phi kt hp cú hiu qu ca cỏc ban ngnh, on th cụng tỏc chm súc v bo v tr em Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh Cú s u t tha ỏng cho chng trỡnh DS-KHHG v cú chớnh sỏch tha ỏng cho cỏn b lm cụng tỏc ny o to i ng cỏn b DS c s cú trỡnh chuyờn mụn nghip v, cú kh nng iu phi v qun lý cỏc chng trỡnh dõn s a phng Tng cng hn na vic tuyờn truyn DS-KHHG vi ngi dõn, a ni dung giỏo dc dõn s vo trng hc Phn M U t Hin nay, mt nhng mi quan tõm mang tớnh sc ộp ln nht ca th gii hin i c v kinh t, mụi trng v cỏc bnh tt him nghốo l s bựng n dõn s ton cu S tng trng nhanh dõn s th gii th k qua to mt bc tranh tng trng dõn s quy mụ ln, khụng bn vng gn vi cỏc cuc khng hong lng thc, nghốo v bnh tt Dõn s th gii ó vt qua ngng t ngi vo cui thp k XX, t 6,616 t ngi vo nm 2007, vi t l tng dõn s hng nm 1,2% (so vi 2% ca nhng nm thp k 60 ca th k XX) Ch vũng 12 nm, th gii ó tng thờm t dõn (t 1987 - 1999), l giai on ngn nht lch s loi ngi cú thờm t dõn v t tip theo s t c sau 13 nm Theo d bỏo, dõn s th gii s tng thờm 2,6 t vũng 45 nm ti, tc n nm 2050 dõn s th gii s t 9,1 t ngi Dõn s tng nhanh li hu qu nghiờm trng v nhiu mt lm nh hng xu n mi mt ca i sng xó hi Nhiu nc, c bit l chõu Phi v chõu dõn s tip tc gia tng vi thp niờn ti, ú mt s nc phỏt trin t di Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh mc sinh thay th li cú xu th suy thoỏi dõn s vũng 50 nm (2000 2050) nh CHLB Nga, U-crai-na, Nht, Ba-lan, Ru-ma-ni, CHLB c Nh vy, sc ộp dõn s i vi a s cỏc nc ang phỏt trin, ú cú nc ta s dõn tng thờm hng nm cũn rt ln trc i sng kinh t, chớnh tr v xó hi, hn ch n kh nng ci thin, phỏt trin v tim n nguy c tt hu Mi mt nc, dự l phỏt trin hay ang phỏt trin u ang phi i phú vi nhng bin i dõn s khỏc nhau, ph thuc vo iu kin v s quan tõm ca mi nc Mc sinh cũn cao hay gim nhng cha n nh, t vong cao, c bit l t vong tr em di tui, t vong ca b m v tr em liờn quan n HIV/AIDS, cht lng dõn s thp, hin ang l mi quan tõm ln nht ca cỏc nc ang phỏt trin Cũn i vi cỏc nc ó phỏt trin, mi quan tõm li l mc sinh quỏ thp v hu qu bao gm gi húa dõn s v thiu ht dõn s tui lao ng T rt sm, ng v Nh nc ta ó nhn thc c tm quan trng ca dõn s Cho n Vit Nam ó hai chin lc phỏt trin dõn s, ú l chin lc DS - KHHG n nm 2000 c ban hnh ti Hi ngh Ban chp hnh Trung ng ng cng sn Vit Nam ln th khúa VII thỏng nm 1993 v Chin lc dõn s Vit Nam 2001-2010 Theo Tng iu tra dõn s v nh ngy thỏng nm 1999, dõn s Vit Nam l 76,3 triu ngi, tng 11,9 triu so vi nm 1989 T l tng dõn s bỡnh quõn hng nm thi k 1989-1999 l 1,7%, gim 0,5% so vi thi k 1979-1989; s trung bỡnh ca mt ph n tui sinh ó gim nhanh, t 3,8 nm 1989 xung cũn khong 2,3 nm 1999 v n 2007 l 2,09 Nhng s ny khng nh kt qu gim nhanh mc sinh thp k qua Mc dự mc sinh gim nhanh, nhng quy mụ dõn s Vit Nam Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh ngy mt ln s dõn tng thờm trung bỡnh mi nm cũn mc cao, bỡnh quõn mc trờn triu ngi/nm Vn dõn s, bao gm c quy mụ, c cu, cht lng dõn s v phõn b dõn c, l nhng thỏch thc ln i vi s phỏt trin bn vng t nc v nõng cao cht lng cuc sng nhõn dõn c hin ti v tng lai Trong bi cnh kinh t - xó hi Vit Nam thp k u ca th k 21, mc sinh tin gn mc thay th, mun trỡ c xu th gim sinh vng chc, thỡ khụng th ch trung gii quyt quy mụ dõn s nh thi gian qua, m cựng vi gim sinh phi gii quyt ng b, tng bc, cú trng im cỏc v cht lng, c cu dõn s v phõn b dõn c theo nh hng "Dõn s - sc kho sinh sn v phỏt trin" ú cng l ũi hi ca mt dõn tc minh cú chiu di hng ngn nm lch s ó v ang hi nhp sõu rng vi cng ng quc t, c bit l sau nc ta gia nhp WTO v tr thnh thnh viờn khụng thng trc ca Hi ng Bo an Liờn hp quc Trong nhng nm gn õy nc ta ó cú rt nhiu cụng trỡnh nghiờn cu chin lc phỏt trin DS - KHHG trờn phm vi ton quc, ton tnh, cũn trờn phm vi hp (huyn, xó, thụn) thỡ s gia tng dõn s c th cha c cỏc nh nghiờn cu cp n Xut phỏt t s cn thit tỡm hiu s gia tng dõn s cp c s, cựng vi vic nhn thc c tm quan trng ca cụng tỏc dõn s, l mt cụng dõn ca huyn Ch Mi tụi mun gúp mt phn nh sc lc v trớ tu ca mỡnh vo cụng tỏc ny nhm giỳp cho cụng tỏc DS KHHG ca huyn t hiu qu cao hn vỡ vy m tụi ó chn ti: Nghiờn cu nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn mt s xó thuc huyn Ch Mi Tnh Bc Kn Ni dung nghiờn cu Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh Do yờu cu ca ti, chỳng tụi ó tin hnh nghiờn cu cỏc sau: Nghiờn cu tỡnh hỡnh DS - KHHG ca huyn Ch Mi thụng qua nghiờn cu mt s ch tiờu v dõn s thy c hin trng dõn s ca huyn cỏc nm qua S nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn a bn huyn Ch Mi Nghiờn cu phỏt trin dõn s ca th trn Ch Mi v xó Qung Chu huyn Ch Mi nm (2003 - 2007) Nhng cũn tn ti, xut mt s gii phỏp v kin ngh í ngha khoa hc v thc tin ca ti Vic nghiờn cu nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn a bn huyn Ch Mi s lm c s cú nhng gii phỏp hu hiu nhm a nn kinh t ca huyn i lờn, bi vỡ cỏc ch tiờu dõn s l nhng thụng s phn ỏnh thit thc nht cht lng cuc sng ca nhõn dõn cng nh hin trng ca nn kinh t Khúa lun tt nghip 10 Nguyn Th Võn Anh Phn TNG QUAN TI LIU Vai trũ ca dõn s v s cn thit phi nghiờn cu Yu t c bn ca tng trng v phỏt trin kinh t - xó hi l ngun nhõn lc, m ngun nhõn lc luụn luụn gn lin s bin i dõn s c v s lng v cht lng Mc tiờu ca s phỏt trin suy cho cựng l nhm nõng cao cht lng cuc sng v ỏp ng nhu cu ngy cng cao ca ngi Mc tiờu ú ch cú th t c quy mụ dõn s, tc tng trng dõn s, s phõn b dõn c v ngun nhõn lc tht s phự hp v tỏc ng tớch cc n s phỏt trin é cú s phỏt trin bn vng, vic ỏp ng tng nhu cu v nõng cao cht lng cuc sng ca cỏc th h hin ti khụng c nh hng cỏc th h tng lai trờn c s s dng ti nguyờn thiờn nhiờn, mụi trng sinh thỏi v cht lng ca s phỏt trin Trong thc t, cỏc yu t dõn s cú nh hng rt ln n ti nguyờn thiờn nhiờn v trng thỏi mụi trng Dõn s phự hp s phỏt trin ũi hi s iu chnh cỏc xu hng dõn s phự hp s phỏt trin nn kinh t - xó hi ca t nc 45 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh (n v: Ngi) Nm 2003 2004 2005 2006 2007 t vũng 270 263 256 247 258 Trit sn 70 70 70 75 74 Bao cao su 45 65 80 51 45 Thuc ung TT 74 89 151 91 100 Thuc tiờm TT 23 26 30 43 48 Cỏc bin phỏp 80 69 48 89 109 TT hin i Nhn xột: Cỏc bin phỏp trỏnh thai m ngi dõn tui sinh la chn khỏ phong phỳ v phự hp to iu kin cho ngi s dng Trỏnh thai bng bin phỏp t vũng õy l phng phỏp ph thụng, hiu qu cao nhng vỡ tõm lớ lo s mang vt l c th hoc mt s ngi cú th gõy tỏc dng ph nờn s ngi s dng phng phỏp ny cú xu hng gim Bin phỏp trit sn ch yu l n gii, iu ú ũi hi cụng tỏc tuyờn truyn xoỏ mc cm tõm lớ, cựng vi v thc hin KHHG nam gii phi c tng cng hn na Thuc ung trỏnh thai d s dng v hiu qu nờn s trng hp dựng bin phỏp ny cú xu hng tng cao c bit bin phỏp dựng thuc tiờm trỏnh thai l mt bin phỏp trỏnh thai mi nhng ó c ún nhn khỏ nhit tỡnh, õy l mt kt qu ỏng khớch l em so sỏnh kt qu thc hin cụng tỏc DS - KHHG gia th trn Ch Mi v xó Qung Chu ta cú bng sau: 46 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh Bng So sỏnh mt s ch tiờu dõn s ca th trn Ch Mi v xó Qung Chu huyn Ch Mi - tnh Bc Kn o o , (n v: Ngi, oo o ) Nh vy thụng qua kt qu bng trờn ta cú th nhn thy rng: T sut sinh () T l t () Nm T l sinh T l tng th 3+ () DSTN () Th Qung Th Qung Th Qung Th Qung trn Chu trn Chu trn Chu trn Chu 2003 12,1 16,8 6,9 6,2 3,6 14 5,2 10,6 2004 12,6 11,5 8,3 4,4 6,9 12,8 4,3 7,1 2005 13,3 11,9 11,1 1,7 12,2 2,2 10,2 2006 13,5 11,6 7,2 3,8 3,1 7,5 6,3 7,8 2007 14,6 14,6 7,1 5,2 5,7 5,7 7,5 9,4 - T sut sinh gia vựng nhng nm gn õy nhỡn chung l cú s chờnh lch khụng ỏng k - Th trn Ch Mi cú t l t cao hn so vi xó Qung Chu, c bit l nm 2005 t l t ca th trn l 11,1 xó Qung Chu cú t l t l 1,7 Nguyờn nhõn ca thc trng trờn l th trn l trung tõm huyn l ni giao lu kinh t hng húa gia cỏc vựng, l ni chung cỏc c s sn xutvỡ vy m ngi dõn õy chu s nh hng ca mụi trng ụ nhim, ca dch bnh, tai nn nhiu hn iu ú ó dn n t l t vong th trn cao Khúa lun tt nghip 47 Nguyn Th Võn Anh - T l sinh th 3+ Qung Chu cao hn rt nhiu so vi th trn iu ú ũi hi cụng tỏc DS - KHHG ca xó cn phi c quan tõm v phn u nhiu hn na - T l gia tng dõn s t nhiờn xó Qung Chu cao hn nhiu so vi th trn Ch Mi thy rừ iu ú ta cú biu sau: Hỡnh 3.5 Biu so sỏnh t sut tng t nhiờn gia th trn Ch Mi v xó Qung Chu 1.4 nh hng ca s gia tng dõn s ti cỏc mt i sng xó hi ca huyn 1.4.1 nh hng ca s gia tng dõn s ti n phỏt trin kinh t xó hi Thc t cho thy, nu dõn s c gii quyt mt cỏch tt p m nn kinh t thp kộm thỡ khụng th nõng cao cht lng cuc sng Mt khỏc Khúa lun tt nghip 48 Nguyn Th Võn Anh nu nn kinh t phỏt trin cú tng trng khỏ nhng dõn s cng tng cao thỡ thu nhp bỡnh quõn theo u ngi cng khụng tng Trong nhng nm qua, di s lónh o ch o sỏt ca cỏc cp y ng, chớnh quyn, s phi hp nhp nhng v thng xuyờn ca cỏc ban ngnh, on th, t chc chớnh tr xó hivi s n lc hot ng tớch cc, cú hiu qu ca b mỏy lm cụng tỏc dõn s t huyn xung c s ó lm gim ỏng k t l phỏt trin DSTN Dõn s ca huyn dn i vo n nh cú tỏc ng tớch cc n s phỏt trin kinh t ca huyn v ang cú bc tng trng ỏng khớch l Sn xut nụng lõm nghip t kt qu tt v cú quy c ó m bo vic cung cp lng thc cho nhõn dõn huyn Loi hỡnh kinh t i theo dng trang tri xut hin ngy mt nhiu Do c im huyn cú nhiu i nỳi, ngi dõn bit kt hp trng cõy n qu, cõy cụng nghip, vi chn nuụi ó em li hiu qu kinh t ln, nhiu gia ỡnh khụng nhng xúa c úi, gim c nghốo m cũn lờn lm giu Vi dõn s tr ó cung cp cho huyn mt lc lng lao ng di do, hựng hu c bit l lao ng thụ s Tuy nhiờn, lao ng d tha nờn nhiu niờn cú xu hng i vo Min Nam, xut khu lao ng hoc sang cỏc vựng lõn cn kim vic lm Mt b phn nhn c vi bt thin xa chõn vo ng nghin hỳt ó lm nh hng ti gia ỡnh v ton xó hi Vi chớnh sỏch ngi nghốo vay vi lói sut thp ó gúp phn gim ỏng k h nghốo 1.4.2 nh hng ca s gia tng dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn huyn Dõn s dn i vo n nh, nn kinh t cú bc tng trng ó to iu kin nõng cao cht lng cuc sng ca nhõn dõn Khúa lun tt nghip 49 Nguyn Th Võn Anh Thu nhp bỡnh quõn theo u ngi tng, tớnh n nm 2007 l 2.707.000/ngi/nm S chờnh lch v mc sng th hin khỏ rừ nht l th trn V húa: Ph súng truyn hỡnh 16/16 xó, th trn Mi xó cú mt bu in húa xó l ni cung cp cỏc thụng tin v húa nh sỏch, bỏo v to iu kin thun li cho vic liờn lc ca nhõn dõn 80% s thụn bn cú nh húa riờng sinh hot th c tin li, 78% s h gia ỡnh cú ti vi cp nhp thụng tin bờn ngoi v gii trớ Mng li in thoi huyn phỏt trin ỏng k, ngy cng cú nhiu gia ỡnh cú nhu cu mc in thoi (ú l cha k n in thoi di ng) V giỏo dc o to: Dõn s tng nhanh, tr em n trng tng lờn Vỡ vy, cht lng hiu qu ca giỏo dc o to ó cú chuyn bin nhng cũn thp so vi yờu cu v c cu o to Mt s trng hc cha c quan tõm ỳng mc Trỡnh hc mt s xó cũn quỏ thp, cỏc hin tng tiờu cc ngnh giỏo dc v o to cũn nhiu Giỏo dc cỏc xó vựng sõu, vựng xa cú phỏt trin nhng cũn nhiu khú khn, chi phớ hc cũn cao so vi kh nng thu nhp ca nhõn dõn.Tuy nhiờn cụng tỏc giỏo dc nhng nm gn õy ó cú nhiu tin b, huyn cú: - Trng THPT - 16 trng THCS - 18 trng tiu hc - Trng mu giỏo cú hu ht cỏc xó, a s cú lp hc mu giỏo ti thụn, bn Cỏc xó u cú trng THCS v trng tiu hc Nm 2002 tnh Bc Kn tin hnh ph cp trung hc ph thụng, huyn ang tin hnh hon thnh mc tiờu xúa mự ch.Tuy i sng vt cht tinh thn ca nhõn dõn c ci Khúa lun tt nghip 50 Nguyn Th Võn Anh thin rừ rt trỡnh dõn trớ, cht lng ngun nhõn lc v tớnh nng ng xó hi c nõng lờn ỏng k nhng n huyn tn ti nhiu gia ỡnh ụng con, cuc sng vt v nờn em h khụng c n trng hoc ch c hc ht cp mt Vỡ vy, m huyn cũn tn ti tr em tht hc, b hc sm Hin tng ny chung ch yu nhng xó nghốo nh Bỡnh Vn, Yờn Hõn, Yờn C ang tr thnh gỏnh nng v ni lo ca huyn V y t: Ti trung tõm xó cú cỏc trm y t m bo vic chm súc sc khe cho nhõn dõn c chu ỏo v hiu qu Mng li y t ca huyn c cng c v hon thin Tuy nhiờn, s bỏc s n tn xó, thụn cũn ớt m ch yu l cỏc y tỏ nờn nhiu ngi b bnh nng phi i xa, tn bnh vin trung tõm huyn Trung tõm y t ca huyn v cỏc xó cú t chc tiờm phũng cho ch em ph n cú thai v tui sinh T chc khỏm bnh phớ cho cỏc i tng cú th bo him y t 100% tr em tui (t tui) c tiờm vc xin v ung vitaminA Thuc trỏnh thai c cp phớ m bo k hoch húa gia ỡnh Cỏc la tui v thnh niờn c ngnh y t tuyờn truyn v vic giỏo dc gii tớnh mt cỏch mnh m V thc hin cỏc chớnh sỏch xó hi v gii quyt vic lm: Vn gii quyt vic lm c cỏc cp y ng, chớnh quyn quan tõm nh: Lp d ỏn cho vay gii quyt vic lm, khuyn khớch to iu kin mụi trng thun li cho cỏc doanh nghip u t vo huyn Phỏt trin mnh vic xut khu lao ng, ó cú rt nhiu ngi lao ng i hp tỏc lao ng nc ngoi v khp cỏc khu cụng nghip nc, õy l ngun thu nhp ỏng k cho nhõn dõn i sng nhõn dõn ngy cng n nh, mt b phn c ci thin, s h nghốo ngy mt gim Chng trỡnh xúa gim nghốo c cỏc cp, cỏc ngnh quan tõm ch o, nhõn dõn tớch cc hng ng Cỏc chớnh sỏch i vi thng binh, gia ỡnh lit s, gia ỡnh cú cụng vi nc c cỏc cp cỏc ngnh v ton dõn chm lo vi tinh thn ung Khúa lun tt nghip 51 Nguyn Th Võn Anh nc nh ngun , thc hin k hoch h tr ngi nghốo ci thin v nh t kt qu tt Thc hin tt chớnh sỏch dõn tc v nỳi theo tinh thn ngh quyt trung ng VII Thc hin cú hiu qu chớnh sỏch i vi cỏc xó c bit khú khn Cỏc chớnh sỏch u tiờn khỏc c thc hin tt nh ch c tuyn i hc, ch bo him y t v gim s loi thu ỳng i tng Do thc hin tt cỏc chớnh sỏch xó hi v gii quyt vic lm nờn s lao ng thiu vic lm khụng ỏng k Nhng s lao ng khụng cú vic lm thng xuyờn li ln m chung ch yu cỏc h gia ỡnh lm nụng nghip iu ú l thc trng m huyn, xó cn xem xột gii quyt bi khụng cú vic lm thng xuyờn s dn n nhiu t nn xó hi V cht lng cuc sng: Theo kt qu thng kờ nm 2007, thu nhp bỡnh quõn u ngi ca huyn Ch Mi l 2.707.000/ ngi/nm S h nghốo ton huyn l 20% tng s dõn Trong ú cú 5,6% h cn c h tr ca nh nc Cỏc xó vựng sõu, vựng xa ngi dõn sng bn mang tớnh cht bit lp khộp kớn Do ú mi thụng tin cũn chm, hn na nhng xó vựng cao t l ngi mự ch cũn, nht l ngi dõn tc HMụng sng trờn nng ry, mi thụng tin bng t nh bỏo, chớ, phim nh n vi ngi dõn rt hn ch Mc dự hin nay, cỏc xó ó cú bu in húa xó, nh húa, trm phỏt nhng ngi dõn sng heo hỳt nờn thụng tin cũn chm Nm 2007 cú 13/16 xó cú in li quc gia cũn xó cha cú Do vy cỏc loi hỡnh thụng tin i chỳng, ti vi cũn rt hn ch 1.4.3 nh hng ca s gia tng dõn s n ti nguyờn mụi trng ca huyn Con ngi v mụi trng luụn cú mi tỏc ng qua li vi nhau, vỡ vy dõn s - ti nguyờn - mụi trng nm mi quan h muụn tha gia Khúa lun tt nghip 52 Nguyn Th Võn Anh ngi v thiờn nhiờn Ti nguyờn mụi trng l c s thỳc y s phỏt trin v quy mụ dõn s, tc gia tng dõn s v s phõn b dõn c cú nh hng mnh m ti s sch ca mụi trng v m bo s cõn bng sinh thỏi Huyn Ch Mi lm nỳi nhiu i nhng hin din tớch rng t nhiờn khụng cũn nhiu Cựng vi vic tng dõn s thỡ tỡnh trng phỏ rng din ngy cng ht sc nghiờm trng dn n l quột, l lt, ngp ỳng nh hng rt nhiu n i sng ca ngi dõn Mt rng dn n hin tng t bc mu, súi mũn gõy tỡnh trng t b hoang húa, khớ hu thay i, ti nguyờn sinh vt b thu hp e da s phỏt trin nn kinh t xó hi ca huyn nh Trờn 80% dõn s sn xut nụng nghip nờn hng nm vic s dng ngy mt nhiu thuc tr sõu, phõn bún húa hc,dn n tỡnh trng thay i tớnh cht lý húa hc ca t vn, nh hng n cht lng nụng sn v nh hng giỏn tip ti sc khe ca ngi ng thi vic s dng thuc tr sõu ó gõy ụ nhim nghiờm trng n ngun nc sch Do ú m ngoi y mnh cụng tỏc DS - KHHG cng cn kt hp vi vic giỏo dc v nõng cao ý thc bo v ti nguyờn thiờn nhiờn cho ngi dõn BN LUN Qua vic tỡm hiu hin trng mt s ch tiờu dõn s ca mt s xó huyn Ch Mi tnh Bc Kn ta thy rng: S phỏt trin dõn s ca mt a phng cng cú nh hng sõu sc ti mi mt ca i sng xó hi ca a phng ú cng nh nh hng ti mụi trng sng ca ngi dõn Khi t l sinh tng s kộo theo t l phỏt trin dõn s t nhiờn tng, c bit l t l sinh th 3+ tng s gõy khú khn trc ht l cho gia ỡnh tip n l c a phng Dõn s tng t thỡ khụng tng thờm, iu kin kinh t phỏt trin cũn hn ch s dn ti vic khụng m bo c cỏc yờu cu cuc sng ca ngi (hc hnh, sc khe, vic lm, gii trớ,) c Khúa lun tt nghip 53 Nguyn Th Võn Anh bit bi cnh dõn s cỏc nc ang phỏt trin hin thỡ mt mc sinh cao s lm tng t l dõn s ph thuc, hn ch kh nng tit kim, u t v ú kinh t phỏt trin chm, thu nhp bỡnh quõn u ngi chm gia tng Qua õy ta cng thy rừ vai trũ to ln ca cụng tỏc DS - KHHG t trung ng n a phng, t trờn xung di Nu cụng tỏc truyn thụng dõn s khụng sõu sỏt, khụng sỏng t s gõy nhng hu qu khụng th lng trc c 54 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh KT LUN V NGH Qua kt qu nghiờn cu s nh hng ca mt s ch tiờu dõn s n cht lng cuc sng ca ngi dõn mt s xó thuc huyn Ch Mi - tnh Bc Kn, chỳng tụi rỳt mt s kt lun sau: T l gia tng DSTN nhỡn chung l gim nhng cha bn vng, cú xu hng tng tr li C th t l gia tng DSTN ca huyn Ch Mi gim t 8,70 (2003) xung 7,65 (2006), sau ú li tng lờn 9,11(2007) th trn l 5,2 (2003) gim xung cũn 2,2 (2005) v tip tc tng tr li n 7,5 (2007) Xó Qung Chu t l gia tng DSTN l 10,6 (2003) gim xung cũn 7,8 (2006) sau ú tng tr li n 9,4 (2007) T l sinh cũn cao, c th huyn Ch Mi l 13,90 , th trn Ch Mi l 13,22 v xó Qung Chu l 13,28 T l sinh th 3+ cũn cao, c th ton huyn Ch Mi l 3,3% Xó Qung Chu cú t l sinh th 3+ (10,44%) cao hn so vi th trn Ch Mi (3,86%) Vic thc hin cỏc bin phỏp trỏnh thai ca cỏc cp v chng tui sinh sn ngy cng tng Do t l gia tng dõn s gim v kt hp vi chớnh sỏch kinh t xó hi ca huyn v xó nờn thi gian qua kinh t - xó hi ca huyn v xó cú nhng chuyn bin tớch cc, cht lng i sng ca ngi dõn ngy cng c nõng cao T nhng kt lun trờn, tụi a mt s ngh sau: Cn nõng cao vai trũ, trỏch nhim ca cỏc c quan chc nng k hoch, ch o c s Tng cng hn na s phi kt hp cú hiu qu ca cỏc ban ngnh, on th cụng tỏc chm súc v bo v tr em Khúa lun tt nghip 55 Nguyn Th Võn Anh Cú s u t tha ỏng cho chng trỡnh DS-KHHG v cú chớnh sỏch tha ỏng cho cỏn b lm cụng tỏc ny o to i ng cỏn b DS c s cú trỡnh chuyờn mụn nghip v, cú kh nng iu phi v qun lý cỏc chng trỡnh dõn s a phng Tng cng hn na vic tuyờn truyn DS-KHHG vi ngi dõn, a ni dung giỏo dc dõn s vo trng hc 56 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh TI LIU THAM KHO Ban DS - G& TE : Bỏo cỏo thc hin cụng tỏc DS - G& TE cỏc nm t 2003 2007 Bỏo thụng tin khoa hc - xó hi s (4 - 2006) B Giỏo dc - o to v qu dõn s Liờn hp quc (UNFPA) Mt s c bn v giỏo dc dõn s - D ỏn VIE/94/Po1 B Giỏo dc - o to v qu dõn s Liờn hp quc (UNFPA) Mt s c bn v giỏo dc dõn s - D ỏn VIE/01/P09 Nguyn Hu Dng Lờ Thụng (1998), Dõn s - Mụi trng Ti nguyờn NXB Giỏo dc Phm Vn ng Nguyn Th Thin (1995), Giỏo trỡnh thng kờ dõn s hc, H Ni Trn Kiờn Hong c Nhun Mai S Tun, Sinh thỏi hc v mụi trng NXB Giỏo dc 2002 Lờ Vn Khoa (2001), khoa hc mụi trng NXB Giỏo Dc Nhng ni dung ch yu ca phỏp lnh dõn s, 2004 NXB Lao ng xó hi 57 Khúa lun tt nghip Nguyn Th Võn Anh MC LC Phn M u 1 t Ni dung nghiờn cu.3 í ngha khoa hc v thc tin ca ti Phn Tng quan ti liu Vai trũ ca dõn s v s cn thit phi nghiờn cu .5 Hu qu ca vic bựng n dõn s i vi cht lng cuc sng 2.1 V kinh t - xó hi.6 2.2 Dõn s tng nhanh - ti nguyờn cn kit - mụi trng suy thoỏi 2.3 Cụng tỏc DS - KHHG ca huyn Ch Mi nm (2003 2007) 13 Phn i tng v phng phỏp nghiờn cu 22 i tng nghiờn cu 22 Phng phỏp nghiờn cu.22 Khúa lun tt nghip 58 Nguyn Th Võn Anh Phm vi, a im v thi gian nghiờn cu.25 3.1 Phm vi nghiờn cu.25 3.2 a im nghiờn cu 25 3.3 Thi gian nghiờn cu 25 Ph Phn Kt qu nghiờn cu v bn lun 26 Kt qu nghiờn cu 26 1.1 Thc trng v cỏc ch tiờu dõn s ca huyn Ch Mi 26 1.2 iu tra tỡnh hỡnh dõn s ca th trn Ch Mi huyn Ch Mi tnh Bc Kn 31 1.3 iu tra tỡnh hỡnh dõn s ca xó Qung Chu huyn Ch Mi tnh Bc Kn35 1.4 nh hng ca s gia tng dõn s ti cỏc mt i sng xó hi ca huyn.41 Bn lun46 Kt lun v ngh48 Ti liu tham kho.50 Khúa lun tt nghip 59 Nguyn Th Võn Anh [...]... 37219 người trong đó nữ là 18009 người, nam là 19210 người làm đối tượng nghiên cứu thông qua việc nghiên cứu một số chỉ tiêu dân số của huyện qua các năm từ 2003 – 2007 Chúng tôi chọn cụ thể 1 thị trấn và 1 xã để thấy rõ ảnh hưởng của dân số đến chất lượng đời sống của người dân trong địa bàn huyện (Thị trấn Chợ Mới và xã Quảng Chu) 2 Phương pháp nghiên cứu 2.1 Thu thập số liệu Để tiến hành nghiên cứu, ... ở đề tài này mới chỉ tiến hành được trong phạm vi một huyện đó là huyện Chợ Mới – tỉnh Bắc Kạn và tìm hiểu cụ thể ở 2 cơ sở (thị trấn Chợ Mới và xã Quảng Chu thuộc huyện Chợ Mới) 3.2 Địa điểm nghiên cứu Công việc nghiên cứu được tiến hành tại ban DS - GĐ&TE của huyện Chợ Mới, ủy ban dân số thị trấn Chợ Mới, ủy ban dân số xã Quảng Chu và công việc xử lí số liệu, nhận xét, kết luận các số liệu đã xử... phần thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh Chiến lược dân số là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển đất nước; một trong những vấn đề hàng đầu tác động trực tiếp đến nền kinh tế - xã hội; là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của con người 2 Hậu quả của việc bùng nổ dân số đối với chất lượng cuộc sống Chất lượng cuộc sống chỉ đảm bảo khi những... chảy và dẫn đến ngập lụt trên toàn thế giới Kết luận: Chất lượng cuộc sống luôn gắn liền với quy mô dân số Mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người chỉ có thể đạt được khi quy mô dân số, tốc độ tăng trưởng dân số, sự phân bố dân cư và nguồn nhân lực thật sự phù hợp và tác động tích cực đến sự phát triển Dân số phù hợp sự phát triển đòi hỏi sự điều chỉnh các... Phúc 31 Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Thị Vân Anh 3.3 Thời gian nghiên cứu Đề tài được tiến hành từ tháng 07 năm 2007 đến tháng 03 năm 2008 Phần 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1 Kết quả nghiên cứu 1.1 Thực trạng về các chỉ tiêu dân số của huyện Chợ Mới Qua điều tra và xử lí số liệu, ta nhận thấy thực trạng về các chỉ tiêu dân số của huyện Chợ Mới trong 5 năm (2003 - 2007) được thể hiện qua bảng 1 Bảng... tổng số dân trong huyện Tỷ lệ người ở độ tuổi trên 60 chiếm 10,2% tổng số dân trong huyện Ta có thể biểu thị cơ cấu dân số của huyện bằng biểu đồ: Hình 3.2 Biểu đồ phân bố lứa tuổi huyện Chợ Mới – Bắc Kạn năm 2007 35 Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Thị Vân Anh Cơ cấu dân số trẻ là thách thức lớn không chỉ trong công tác DS KHHGĐ mà còn trong cả vấn đề giải quyết công ăn việc làm cho người dân của huyện. .. hành nghiên cứu, chúng tôi đã thu thập số liệu ở Ban DS GĐ&TE huyện Chợ Mới tỉnh Bắc Kạn Khóa luận tốt nghiệp 28 Nguyễn Thị Vân Anh Tiến hành điều tra dân số của thị trấn Chợ Mới và xã Quảng Chu để thu được các số liệu về các chỉ tiêu dân số của xã và thị trấn 2.2 Xử lý số liệu Từ các số liệu thu được, chúng tôi xử lý bằng toán học thống kê Trên cơ sở xử lý số liệu đó sẽ lập các bảng biểu, đồ thị,... tránh nguy cơ tụt hậu, cùng với việc giải quyết vấn đề quy mô dân số đòi hỏi chúng ta phải xây dựng và thực thi một chiến lược dài hạn nhằm nâng cao chất lượng dân số Việt Nam cả về thể lực và trí lực [9] 2.3 Công tác DS - KHHGĐ của huyện Chợ Mới trong 5 năm (2003 – 2007) 2.3.1 Đặc điểm huyện Chợ Mới Huyện Chợ Mới nằm ở phía nam tỉnh Bắc Kạn, là huyện có nền kinh tế còn chậm phát triển, chủ yếu là sản xuất... thành chỉ tiêu năm 2008 Thực hiện tốt mục tiêu vì trẻ em năm 2008 đã đề ra Khóa luận tốt nghiệp 27 Nguyễn Thị Vân Anh Phối hợp với các cấp, các ngành, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội, các khu dân cư trong công tác bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em Phần3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1 Đối tượng nghiên cứu Chúng tôi đã chọn dân số của huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn với quy mô dân số tính đến. .. chất và tinh thần của con người được thỏa mãn Môi trường thiên nhiên được giữ gìn và bảo vệ tốt, môi trường xã hội tiến bộ, lành mạnh, công bằng văn minh Song chất lượng cuộc sống lại có mối quan hệ tác động qua lại với sự phát triển của dân số Thực tế cho thấy, khi dân số phát triển không hợp lý, tốc độ gia tăng quá nhanh lại là trở lực cho việc nâng cao chất lượng cuộc sống nó tác động tiêu cực đến ... hành nghiên cứu vấn đề sau:  Nghiên cứu tình hình DS - KHHGĐ huyện Chợ Mới thông qua nghiên cứu số tiêu dân số để thấy trạng dân số huyện năm qua  Sự ảnh hưởng số tiêu dân số đến chất lượng sống. .. cam đoan kết nghiên cứu đề tài: Nghiên cứu ảnh hưởng số tiêu dân số đến chất lượng đời sống nhân dân số xã thuộc huyện Chợ Mới – tỉnh Bắc Kạn kết riêng không trùng với kết nghiên cứu tác giả... huyện đạt hiệu cao mà chọn đề tài: Nghiên cứu ảnh hưởng số tiêu dân số đến chất lượng sống người dân số xã thuộc huyện Chợ Mới – Tỉnh Bắc Kạn Nội dung nghiên cứu Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Thị