TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA: KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH HỒ TRỌNG NGHĨA KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH: KẾ TOÁN TỔNG HỢP MÃ SỐ: 52340301 Tháng 10 năm 2014 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA: KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH HỒ TRỌNG NGHĨA MSSV: 4114136 KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH: KẾ TOÁN TỔNG HỢP MÃ SỐ: 52340301 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN VÕ THÀNH DANH Tháng 10 năm 2014 LỜI CẢM TẠ Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý thầy cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, đặc biệt là quý thầy cô bộ môn Kế toán – Kiểm toán đã truyền thụ những kiến thức chuyên ngành quý báu cho em trong suốt thời gian học tại trường Đại học Cần Thơ. Em xin cảm ơn quý thầy cô trong hội đồng phản biện đã dành thời gian đọc và đóng góp ý kiến cho luận văn của em hoàn thiện hơn, đặc biệt em xin chân thành cảm ơn thầy Võ Thành Danh – người đã tận tình giúp đỡ, sửa chữa những sai sót giúp em hoàn thiện tốt bài luận văn tốt nghiệp này. Em xin cảm ơn Ban lãnh đạo công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long, đặc biệt là chú Nguyễn Đức Thọ đã tạo điều kiện cho em có cơ hội tiếp xúc thực tế công tác kế toán và giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu đề tài. Em xin chúc quý công ty sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trên con đường kinh doanh phía trước. Cuối lời, em xin gởi lời tri ân, kính chúc Ban lãnh đạo nhà trường, quý thầy cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, quý công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long dồi dào sức khỏe, thành công. Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2014 Sinh viên thực hiện Hồ Trọng Nghĩa i TRANG CAM KẾT Tôi cam đoan rằng, đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2014 Sinh viên thực hiện Hồ Trọng Nghĩa ii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. Vĩnh Long, ngày… tháng … năm 2014 Thủ trưởng đơn vị (ký tên, đóng dấu) iii MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ............................................................................... 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................................................1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................ 1 1.2.1 Mục tiêu chung ......................................................................................... 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 1 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2 1.3.1 Không gian nghiên cứu ............................................................................. 2 1.3.2 Thời gian nghiên cứu ................................................................................ 2 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 2 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... 3 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ....................................................................................... 3 2.1.1 Những vấn đề chung về kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm .......................................................................................................................... 3 2.1.2 Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm ............... 8 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 24 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ....................................................................24 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ..................................................................24 CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG ...................................................... 28 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ............................................................................ 28 3.1.1 Thông tin tổng quát và lịch sử hình thành ................................................. 28 3.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty ......................................................... 28 3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC ................................................................................... 29 3.3 NGÀNH NGHỀ KINH DOANH .................................................................32 3.4 BỘ MÁY KẾ TOÁN ................................................................................... 34 3.4.1 Sơ đồ bộ máy kế toán ............................................................................... 34 3.4.2 Chế độ kế toán và hình thức ghi sổ kế toán ............................................... 36 3.4.3 Phương pháp kế toán ................................................................................ 36 iv 3.5 SƠ LƯỢC KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH ............ 37 3.6 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN, ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN ...................... 42 3.6.1 Thuận lợi ..................................................................................................42 3.6.2 Khó khăn ..................................................................................................43 3.6.3 Định hướng phát triển ............................................................................... 43 CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG ......................................................................... 44 4.1 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG ..................................................................................... 44 4.1.1 Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm và kỳ tính giá thành............................................................................................................ 44 4.1.2 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ............................................................... 44 4.1.3 Kế toán đánh giá sản phẩm dở dang .......................................................... 69 4.1.4 Kế toán tính giá thành sản phẩm ............................................................... 70 4.2 PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG GIÁ THÀNH SẢN PHẨM .............................. 76 4.2.1 Phân tích chung ........................................................................................ 76 4.2.2 Phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................ 78 4.2.3 Phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp ........................................ 81 4.2.4 Phân tích biến động chi phí sản xuất chung............................................... 83 4.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG ................................................................ 85 4.3.1 Ưu điểm ...................................................................................................85 4.3.2 Khuyết điểm ............................................................................................. 86 CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢM CHI PHÍ SẢN XUẤT, HẠ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG ..................................................................................... 87 5.1 Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ...................................................... 87 5.2 Đối với chi phí nhân công trực tiếp .............................................................. 87 5.3 Đối với chi phí sản xuất chung ....................................................................87 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................... 89 v 6.1 KẾT LUẬN .................................................................................................89 6.2 KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 89 6.2.1 Đối với Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) ...90 6.2.2 Đối với Nhà nước ..................................................................................... 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 91 PHỤ LỤC 1 ...................................................................................................... 92 PHỤ LỤC 2 ...................................................................................................... 93 PHỤ LUC 3 ...................................................................................................... 94 PHU LỤC 4 ...................................................................................................... 96 PHỤ LỤC 5 ...................................................................................................... 97 PHỤ LỤC 6 ...................................................................................................... 99 PHỤ LỤC 7 ................................................................................................... 101 PHỤ LỤC 8 ................................................................................................... 103 PHỤ LỤC 9 ................................................................................................... 105 PHỤ LỤC 10a ................................................................................................ 107 PHỤ LỤC 10b ................................................................................................ 108 PHỤ LỤC 10c ................................................................................................ 109 PHỤ LỤC 10d ................................................................................................ 110 vi DANH SÁCH BẢNG Trang Bảng 3.1 Kết quả hoạt động kinh doanh trong 3 năm 2011 – 2013 .................... 38 Bảng 3.2 Kết quả hoạt động kinh doanh 6 tháng đầu năm 2014 ......................... 41 Bảng 4.1 Chi tiết nghiệp vụ kinh tế phát sinh của chi phí nguyên vật liệu .......... 49 Bảng 4.2 Tình hình nhập – xuất – tồn kho nguyên vật liệu phụ trong tháng 5/2014 ............................................................................................................... 52 Bảng 4.3 Bảng hệ số tính giá thành tháng 5/2014 .............................................. 73 Bảng 4.4 Bảng số lượng sản phẩm nhập kho tháng 5/2014 ................................ 73 Bảng 4.5 Bảng giá thành sản phẩm tháng 5/2014............................................... 75 Bảng 4.6 Tình hình giá thành cá dè, cá thịt trắng qua các năm ........................... 77 Bảng 4.7 Chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá dè ...................................... 78 Bảng 4.8 Mức ảnh hưởng của các nhân tố chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá dè .................................................................................................................. 79 Bảng 4.9 Chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá thịt trắng ............................ 80 Bảng 4.10 Mức ảnh hưởng của các nhân tố chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá thịt trắng ....................................................................................................... 81 Bảng 4.11 Chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá dè ........................................ 82 Bảng 4.12 Mức ảnh hưởng của các nhân tố chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá dè .................................................................................................................. 82 Bảng 4.13 Chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá thịt trắng ............................. 83 Bảng 4.14 Mức ảnh hưởng của các nhân tố chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá thịt trắng ....................................................................................................... 83 Bảng 4.15 Chi phí sản xuất chung cá dè ............................................................ 84 Bảng 4.16 Chi phí sản xuất chung cá thịt trắng .................................................. 84 vii DANH SÁCH HÌNH Trang Hình 2.1 Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................ 10 Hình 2.2 Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp ........................................ 12 Hình 2.3 Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung............................................... 15 Hình 2.4 Sơ đồ tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên ................................................................................................................ 16 Hình 2.5 Sơ đồ tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ ...17 Hình 3.1 Sơ đồ cấu trúc tổ chức của công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long ......................................................................................................... 30 Hình 3.2 Sơ đồ quy trình sản xuất cá tra fillet .................................................... 33 Hình 3.3 Sơ đồ bộ máy kế toán.......................................................................... 35 Hình 3.4 Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán nhật ký chung.............. 36 Hình 4.1 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ........... 46 Hình 4.2 Phiếu kê mua hàng .............................................................................. 47 Hình 4.3 Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào không có hóa đơn .......... 48 Hình 4.4 Phiếu yêu cầu xuất kho nguyên vật liệu .............................................. 50 Hình 4.5 Phiếu xuất kho .................................................................................... 51 Hình 4.6 Sơ đồ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ...................................53 Hình 4.7 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí nhân công trực tiếp ................... 56 Hình 4.8 Sơ đồ tập hợp chi phí nhân công trực tiếp ........................................... 58 Hình 4.9 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí sản xuất chung .......................... 61 Hình 4.10 Phiếu chi ngày 9/5/2014 ....................................................................64 Hình 4.11 Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất chung ................................................ 69 Hình 4.12 Lưu đồ luân chuyển chứng từ tính giá thành sản phẩm ...................... 71 Hình 4.13 Sơ đồ tính giá thành sản phẩm .......................................................... 72 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TK : Tài khoản TNHH : Trách nhiệm hữu hạn BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế KPCĐ : Kinh phí công đoàn BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp TSCĐ : Tài sản cố định CCDC : Công cụ dụng cụ NVL : Nguyên vật liệu NCTT : Nhân công trực tiếp SXC : Sản xuất chung SP : Sản phẩm CPSX : Chi phí sản xuất ix CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Ngày nay, toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế là đặc trưng, xu hướng phát triển phổ biến của nền kinh tế thế giới bất luận đó là nền kinh tế có quy mô và trình độ phát triển ra sao và thuộc chế độ chính trị - xã hội thế nào. Với chính sách mở cửa kinh tế đúng đắn, hơn thế nữa vào năm 2007, Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã mở ra một bước ngoặt lớn cho đà phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Nhiều công ty có tinh thần tự lập và sáng tạo thông minh cùng với sự hỗ trợ của trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến đã tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng trong nước và ngoài nước. Nhưng với tình hình kinh tế cạnh tranh gay gắt như hiện nay, đòi hỏi các doanh nghiệp không ngừng đổi mới phương thức sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm để có thể sánh ngang tầm và vượt mặt các đối thủ cạnh tranh khác. Bài toán đặt ra với các nhà quản trị là làm sao quản lý chặt chẽ chi phí sản xuất, hạ giá thành nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Thiết nghĩ, muốn giải quyết được vấn đề trên, cần có sự hỗ trợ của bộ phận kế toán cụ thể là kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành trong doanh nghiệp, bởi lẽ, chi phí sản xuất và giá thành là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá bán, kết quả sản xuất kinh doanh và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Trên cơ sở những kiến thức đã học ở giảng đường đại học và việc tiếp cận thực tiễn công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long, em xin chọn đề tài: “Kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long” làm luận văn tốt nghiệp của mình. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu chung của luận văn là kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long. Từ đó đề xuất những giải pháp thích hợp giúp công ty tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành, nâng cao lợi nhuận và đạt hiệu quả kinh doanh tốt trong tương lai. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Thực hiện và đánh giá thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long trong một kỳ sản xuất. - Phân tích biến động giá thành sản phẩm tại công ty. 1 - Đề xuất các giải pháp giúp công ty tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Không gian nghiên cứu Đề tài nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long. 1.3.2 Thời gian nghiên cứu - Đề tài được thực trong khoảng thời gian từ ngày 11/8/2014 đến hết ngày 17/11/2014. - Đề tài lấy số liệu trong giai đoạn 2011 – 2013 và 6 tháng đầu năm 2014 để thực hiện. 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu - Chi phí sản xuất - Giá thành sản phẩm - Sự biến động giá thành sản phẩm 2 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1 Những vấn đề chung về kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm 2.1.1.1 Chi phí sản xuất  Khái niệm Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành sản xuất trong một kỳ kế toán. Các khoản chi phí này chủ yếu phát sinh tại các phân xưởng sản xuất của doanh nghiệp. Kế toán chi phí sản xuất là việc tập hợp hệ thống hóa các khoản chi phí sản xuất và tình hình phân bổ, kết chuyển các khoản chi phí này vào các đối tượng chịu chi phí để tính giá thành sản phẩm trong kỳ kế toán của doanh nghiệp.  Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn mà chi phí cần được tập hợp cho từng đối tượng chịu chi phí để đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí, phục vụ cho công việc tính giá thành sản phẩm. Vì vậy, đối tượng tập hợp chi phí trong hạch toán có thể là chi tiết sản phẩm, cụm chi tiết, bộ phận sản phẩm, loại sản phẩm, nhóm sản phẩm, giai đoạn công nghệ, quy trình công nghệ, phân xưởng sản xuất,…  Phân loại - Phân loại theo tính chất, nội dung kinh tế của chi phí (yếu tố chi phí): + Chi phí nguyên vật liệu: Là giá trị nguyên vật liệu, nhiên liệu, phụ tùng thay thế… sử dụng chi kinh doanh trong kỳ. + Chi phí nhân công: Là tiền lương, khoản trích theo tiền lương, phải trả khác cho công nhân, viên chức trong kỳ. + Chi phí khấu hao tài sản cố định: Là giá trị hao mòn của tài sản cố định sử dụng cho kinh doanh trong kỳ. + Chi phí dịch vụ mua ngoài: Là tiền điện, nước, điện thoại, thuê mặt bằng… sử dụng cho kinh doanh trong kỳ. + Chi phí khác bằng tiền: Là chi phí tiếp khách, hội nghị… sử dụng cho kinh doanh trong kỳ. 3 - Phân loại theo chức năng hoạt động: + Chi phí sản xuất: Là chi phí liên quan đến chế tạo sản phẩm, dịch vụ trong kỳ. Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất công nghiệp bao gồm: * Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Là giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu… sử dụng trực tiếp để sản xuất sản phẩm. * Chi phí nhân công trực tiếp: Là tiền lương, khoản trích theo tiền lương, phải trả khác cho công nhân sản xuất. * Chi phí sản xuất chung : Là chi phí sản xuất khác ngoài 2 loại trên, như chi phí vật liệu gián tiếp, công cụ dụng cụ, tiền lương nhân viên quản lý sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng sản xuất… Chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung được gọi là chi phí chuyển đổi (chế biến). Chi phí nhân công trực tiếp và chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được gọi là chi phí ban đầu. + Chi phí ngoài sản xuất: Là chi phí liên quan đến tiêu thụ sản phẩm và quản lý chung toàn doanh nghiệp. Chi phí ngoài sản xuất bao gồm có 2 loại: * Chi phí bán hàng: Là chi phí để tiêu thụ và dự trữ sản phẩm. * Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là chi phí hành chính, chi phí quản lý chung toàn doanh nghiệp. - Phân loại theo mối quan hệ với thời kỳ xác định lợi nhuận: + Chi phí sản phẩm: Là chi phí gắn liền với giá trị sản phẩm sản xuất hoặc hàng hóa mua. * Sản phẩm sản xuất : Chi phí sản phẩm gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung. * Hàng hóa mua: Chi phí sản phẩm gồm giá mua, chi phí mua. Chi phí sản phẩm được tính là phí tổn trong kỳ để xác định kết quả kinh doanh khi sản phẩm đã tiêu thụ. + Chi phí thời kỳ: Là chi phí gắn liền với từng thời kỳ kinh doanh, không gắn liền với giá trị sản phẩm. Chi phí thời kỳ thường thay đổi theo thời gian. Chi phí thời kỳ gồm 2 loại: 4 * Chi phí bán hàng. * Chi phí quản lý doanh nghiệp. Chi phí thời kỳ được tính là phí tổn trong kỳ phát sinh chi phí để xác định kết quả kinh doanh. - Phân loại theo mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí + Chi phí trực tiếp: Là chi phí có liên quan đến một đối tượng. + Chi phí gián tiếp: Là chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí để kế toán tập hợp, phân bổ chi phí chính xác cho các đối tượng. - Phân loại theo cách ứng xử của chi phí: Ứng xử của chi phí là chi phí sẽ thay đổi như thế nào khi thay đổi mức độ hoạt động. Mức độ hoạt động là số sản phẩm sản xuất, số giờ máy chạy, số giờ lao động trực tiếp, số sản phẩm tiêu thụ, doanh thu… Gồm 3 loại chi phí: + Biến phí: Là chi phí thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động thay đổi. * Biến phí thực thụ: Là chi phí thay đổi theo tỷ lệ với sự thay đổi mức độ hoạt động. * Biến phí cấp bậc: Là chi phí thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi nhiều. + Định phí: Là chi phí không thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động thay đổi trong 1 phạm vi. * Định phí bắt buộc: Là chi phí liên quan đến máy móc thiết bị, cấu trúc tổ chức... có bản chất lâu dài, không thể giảm đến 0. * Định phí không bắt buộc: Là chi phí liên quan đến từng kỳ kế hoạch. + Chi phí hỗn hợp: Là chi phí gồm 2 yếu tố định phí và biến phí. * Định phí: Phần chi phí tối thiểu. * Biến phí: Phần chi phí theo mức sử dụng. - Các phân loại khác sử dụng trong kiểm tra và ra quyết định: + Chi phí chênh lệch: Là chi phí có trong phương án này nhưng có một phần hoặc không có trong phương án khác. Chi phí chênh lệch là chi phí có mức chênh lệch giữa hai phương án, là chi phí quan trọng để lựa chọn phương án thực hiện. 5 + Chi phí kiểm soát được, chi phí không kiểm soát được: * Chi phí kiểm soát được là chi phí phát sinh được quyết định bởi một cấp quản lý. Chi phí kiểm soát được thường liên quan đến một bộ phận cụ thể và bị ảnh hưởng đáng kể bởi người quản lý bộ phận. * Chi phí không kiểm soát được là chi phí phát sinh không do quyết định bởi một cấp quản lý. + Chi phí cơ hội: Là khoản lợi nhuận tiềm tàng bị mất đi khi lựa chọn phương án này thay cho phương án khác. + Chi phí chìm: Là chi phí đã xảy ra và không thể tránh dù chọn phương án nào. Chi phí chìm là kết quả của quyết định quá khứ, chi phí đó đang hiện hữu, nên không cần quan tâm đến nó khi dự tính đưa ra quyết định mới. 2.1.1.2 Giá thành sản phẩm  Khái niệm Giá thành sản phẩm là tổng số chi phí sản xuất mà doanh nghiệp đã hao phí để tạo nên một khối lượng sản phẩm, lao động, dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ. Giá thành đơn vị sản phẩm là số chi phí sản xuất mà doanh nghiệp đã hao phí để tạo nên một đơn vị sản phẩm, lao động, dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ.  Đối tượng tính giá thành sản phẩm Đối tượng tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất là các thành phẩm, bán thành phẩm, các dịch vụ hoàn thành cung cấp cho khách hàng. Xác định đối tượng tính giá thành là công việc cần thiết theo sau khi xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất trong toàn bộ công việc tính giá thành sản phẩm của kế toán. Bộ phận kế toán giá thành phải căn cứ vào đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp, các loại sản phẩm mà doanh nghiệp sản xuất ra, cũng như dựa vào tính chất sản xuất để xác định đối tượng tính giá thành cho thích hợp. Về mặt quy trình công nghệ sản xuất cũng có ảnh hưởng đến việc xác định đối tượng tính giá thành. Nếu quy trình công nghệ sản xuất giản đơn thì đối tượng tính giá thành chỉ có thể là sản phẩm đã hoàn thành ở cuối quy trình sản xuất; nếu quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên tục thì đối tượng tính giá thành có thể là sản phẩm ở giai đoạn chế biến cuối cùng, cũng có thể là loại nửa thành phẩm hoàn thành ở từng giai đoạn sản xuất; nếu quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu song song (lắp ráp) thì đối tượng tính giá thành có thể là sản phẩm được lắp ráp hoàn chỉnh, cũng có thể là từng bộ phận, từng chi tiết sản phẩm.  Kỳ tính giá thành 6 Kỳ tính giá thành sản phẩm là thời gian bộ phận kế toán giá thành cần thiết hoàn thành công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành. Xác định kỳ tính giá thành cho từng đối tượng tính giá thành thích hợp, sẽ giúp cho tổ chức công việc tính giá thành sản phẩm được khoa học, hợp lý, đảm bảo cung cấp số liệu thông tin về giá thành thực tế của sản phẩm kịp thời, trung thực, phát huy được vai trò kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm của kế toán. Mỗi đối tượng tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất sản phẩm và chu kỳ sản xuất của chúng để xác định cho thích hợp. Trường hợp tổ chức sản xuất nhiều (khối lượng lớn) chu kỳ sản xuất ngắn và xen kẽ liên tục thì kỳ tính giá thành thích hợp là hàng tháng vào thời điểm cuối mỗi tháng, trong trường hợp này kỳ tính giá thành phù hợp với kỳ báo cáo. Trường hợp sản xuất theo đơn đặt hàng của khách hàng thì kỳ tính giá thành thích hợp là thời điểm kết thúc công việc sản xuất sau khi hoàn thành đủ khối lượng của đơn đặt hàng. Một số sản phẩm nông nghiệp do tính chất thời vụ và chu kỳ sản xuất dài, kỳ tính giá thành là hàng năm, trong trường hợp này khi có sản phẩm nhập kho có thể tạm tính theo giá thành thực tế sẽ điều chỉnh. Đối với các sản phẩm được sản xuất hoàn thành theo chu kỳ nhất định, tức là thành phẩm thu được vào cuối mỗi kỳ thì kỳ tính giá thành phù hợp là vào cuỗi mỗi kỳ. Nếu trường hợp trong mỗi chu kỳ sản xuất phải trải qua nhiều công đoạn sản xuất mà có tính giá thành cho bán thành phẩm thì kỳ tính giá thành phù hợp là cuối mỗi công đoạn sản xuất.  Phân loại - Phân loại dựa vào thời điểm và cách xác định giá thành: + Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính toán giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện và tiến hành trước khi bắt đầu quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch của sản phẩm là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp. + Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành và tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định mức cũng được thực hiện trước khi tiến hành quá trình sản xuất. Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là thước đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tư, lao động trong sản xuất, giúp cho đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện trong quá trình sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. 7 + Giá thành thực tế: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp được trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất ra trong kỳ. Giá thành sản phẩm thực tế chỉ có thể tính toán được sau khi kết thúc quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành thực tế sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ chức và sử dụng các giải pháp kinh tế - tổ chức - kỹ thuật để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm, là cơ sở để xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. - Phân loại giá thành theo phạm vi tập hợp chi phí: + Giá thành sản xuất (giá thành phân xưởng): Giá thành sản xuất của sản phẩm hay giá thành thực tế của sản phẩm là bao gồm các chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung, tính cho những sản phẩm, công việc đã hoàn thành. Giá thành sản xuất của sản phẩm được sử dụng ghi sổ cho sản phẩm đã hoàn thành nhập kho hoặc giao cho khách hàng. Giá thành sản xuất của sản phẩm cũng là căn cứ để tính giá vốn hàng bán và lãi gộp ở các doanh nghiệp sản xuất. + Giá thành toàn bộ: Bao gồm giá thành sản xuất của sản phẩm cộng thêm chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm đó. Giá thành toàn bộ của sản phẩm chỉ được tính, xác định khi sản phẩm được tiêu thụ. Giá thành toàn bộ của sản phẩm là căn cứ để xác định lãi trước thuế lợi tức của doanh nghiệp.  Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Chi phí sản xuất và giá thành có mối quan hệ rất mật thiết vì nội dung cơ bản của chúng đều là biểu hiện bằng tiền của những chi phí doanh nghiệp đã bỏ ra cho hoạt động sản xuất. Chi phí sản xuất trong kỳ là căn cứ để tính giá thành sản phẩm, công việc đã hoàn thành; sự tiết kiệm hoặc lãng phí về chi phí sản xuất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm thấp hoặc cao. Quản lý giá thành phải gắn liền với quản lý chi phí sản xuất. Chi phí sản xuất và giá thành giống nhau về chất, nhưng khác nhau về lượng. Trong cùng một kỳ hạch toán thì tổng chi phí có thể lớn, nhỏ hơn hay bằng với tổng giá thành. Khái niệm chi phí gắn với kỳ hạch toán, còn khái niệm về giá thành gắn liền với khối lượng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, dịch vụ là nhằm phản ánh tình hình kết chuyển, tính giá thành. 2.1.2 Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm 2.1.2.1 Quy trình kế toán tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm 8 Bước 1: Tập hợp các chi phí trực tiếp cho các đối tượng chịu chi phí có liên quan. Bước 2: Tính toán, phân bổ và kết chuyển các chi phí đã tập hợp ở bước 1 vào tài khoản tính giá thành theo các đối tượng chịu chi phí đã được xác định. Bước 3: Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo phương pháp thích hợp. Bước 4: Tính giá thành sản phẩm và tiến hành hạch toán nhập kho thành phẩm. 2.1.2.2 Kế toán tập hợp, phân bổ chi phí sản xuất a. Kế toán tập hợp, phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp  Khái niệm - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, bán thành phẩm mua ngoài, nhiên liệu… sử dụng trực tiếp để sản xuất sản phẩm. - Nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng sản xuất từng loại sản phẩm thì tập hợp chi phí theo từng loại sản phẩm. - Nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng sản xuất nhiều loại sản phẩm thì tập hợp chung và trước khi tổng hợp chi phí để tính giá thành, phải phân bổ cho từng đối tượng tính giá thành. - Cách phân bổ Ci  C n T i 1 Ti (2.1) i Ci: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phân bổ cho sản phẩm i. C: Tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đã tập hợp sau khi loại trừ phần vượt mức bình thường. Ti: Tiêu thức phân bổ chi phí cho sản phẩm i. Tiêu thức phân bổ: Chi phí nguyên vật liệu định mức, khối lượng sản phẩm. - Chứng từ kế toán sử dụng: hóa đơn mua hàng, phiếu xuất kho, phiếu nhập kho, thẻ kho… Phiếu xuất kho, phiếu nhập kho được lập thành 2 liên; liên 1 được kế toán kho ghi nhận số lượng, giá trị nhập – xuất kho nguyên vật liệu sản xuất; liên 2 được kế toán giá thành ghi vào sổ chi tiết, sổ cái tài khoản, để tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm vào cuối tháng. 9 Thẻ kho được kế toán kho ghi nhận số lượng, giá trị những lần nhập – xuất kho nguyên vật liệu. Bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ mua vào không có hóa đơn được kế toán giá thành ghi nhận vào những lần mua nguyên vật liệu, để tính giá trị nguyên vật liệu thu mua vào cuối tháng, làm căn cứ kiểm tra, đối chiếu với sổ kho của kế toán kho….  Tài khoản sử dụng Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng tài khoản 621 – Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Tài khoản này được mở chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí và không có số dư cuối kỳ.  Sơ đồ kế toán TK 152 (611) TK 621 (1) TK 152 (4) TK 111, 331 TK 154 (631) (2) (5) TK 152 TK 632 (3) (6) Hình 2.1 Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Sử dụng tài khoản 152, 154 trong trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên. Sử dụng tài khoản 611, 631 trong trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ. Giải thích sơ đồ: (1) Trị giá nguyên vật liệu xuất kho dùng để sản xuất. (2) Trị giá nguyên vật liệu mua giao thẳng cho sản xuất. (3) Trị giá nguyên vật liệu còn ở xưởng cuối kỳ (ghi âm). (4) Trị giá nguyên vật liệu chưa sử dụng nhập kho. (5) Kết chuyển chi phí NVLTT vào đối tượng tính giá thành. (6) Chi phí NVLTT vượt trên mức bình thường. 10 b. Kế toán tập hợp, phân bổ chi phí nhân công trực tiếp  Khái niệm - Chi phí nhân công trực tiếp là tiền lương, phụ cấp,các khoản phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất và các khoản trích theo lương. - Chi phí nhân công trực tiếp của riêng từng loại sản phẩm thì tập hợp theo từng sản phẩm. - Chi phí nhân công trực tiếp của nhiều loại sản phẩm thì tập hợp chung và trước khi tập hợp chi phí để tính giá thành, phải phân bổ cho từng đối tượng tính giá thành. - Cách phân bổ: Ci  C n  Ti Ti (2.2) i 1 Ci: Chi phí nhân công trực tiếp phân bổ cho sản phẩm i. C: Tổng chi phí nhân công trực tiếp đã tập hợp sau khi loại trừ phần vượt mức bình thường. Ti: Tiêu thức phân bổ chi phí cho sản phẩm i. Tiêu thức phân bổ: Chi phí nhân công trực tiếp định mức, khối lượng sản phẩm. - Chứng từ kế toán sử dụng: Bảng chấm công, bảng chấm công làm thêm giờ, bảng thanh toán tiền lương, bảng thanh toán tiền làm thêm giờ, bảng thanh toán tiền thuê ngoài giờ, bảng kê các khoản trích theo lương, phiếu xác nhận công việc hoặc sản phẩm hoàn thành, bảng phân bổ tiền lương và BHXH,… Bảng chấm công, bảng chấm công làm thêm giờ… được bộ phận phân xưởng thực hiện sau đó chuyển đến kế toán tiền lương để ghi nhận tính toán tiền lương phải trả cho công nhân và làm cơ sở kiểm tra đối chiếu với sổ lương. Bảng thanh toán lương, bảng thanh toán tiền làm thêm giờ, bảng phân bổ tiền lương và BHXH… được kế toán lương lập thành 1 bảng, ghi vào sổ chi tiết, sổ cái tài khoản 334 và các tài khoản có liên quan vào cuối tháng. Phiếu chi được lập thành 2 liên; liên 1 được thủ quỹ lưu trữ để đối chiếu với sổ quỹ khi trả lương cho công nhân; liên 2 được kế toán giá thành sử dụng ghi sổ chi tiết, sổ cái tài khoản 622, tính toán giá thành vào cuối tháng….  Tài khoản sử dụng 11 Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí nhân công trực tiếp sử dụng tài khoản 622 – Chi phí nhân công trực tiếp. Tài khoản này không có số dư cuối kỳ và được mở chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí.  Sơ đồ kế toán TK 334,111 TK 622 (1) TK 154 (631) (4) TK 632 TK 338 (5) (2) TK 335 (3) Hình 2.2 Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp. Giải thích sơ đồ: (1) Tiền lương, phụ cấp… phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất. (2) Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất. (3) Trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất. (4) Kết chuyển chi phí NCTT vào đối tượng tính giá thành (5) Chi phí nhân công trực tiếp vượt trên mức bình thường. c. Kế toán tập hợp, phân bổ chi phí sản xuất chung  Khái niệm - Chi phí sản xuất chung là chi phí quản lý và phục vụ sản xuất – tiền lương nhân viên quản lý, giá trị vật liệu gián tiếp, công cụ dụng cụ, khấu hao máy móc nhà xưởng, tiền sửa máy,… - Chi phí sản xuất chung tập hợp theo từng phân xưởng, từng bộ phận sản xuất,… chi tiết riêng biến phí và định phí. - Trước khi tính giá thành, phải phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng đối tượng tính giá thành. 12 - Trong trường hợp phân xưởng sản xuất chỉ sản xuất ra một loại sản phẩm duy nhất thì toàn bộ chi phí sản xuất chung đó được tính vào chi phí sản xuất sản phẩm. Nếu mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thường thì kế toán phải tính và xác định chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường. Phần chi phí sản xuất chung không phân bổ được ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ. - Nếu phân xưởng sản xuất ra 2 loại sản phẩm trở lên và tổ chức theo dõi riêng chi phí sản xuất cho từng loại sản phẩm thì chi phí sản xuất chung phải được phân bổ cho từng loại sản phẩm để kết chuyển vào chi phí sản xuất sản phẩm. - Cách phân bổ: + Phân bổ biến phí sản xuất chung: Bi  B pb n  Ti Ti (2.3) i 1 Bi: Biến phí sản xuất chung phân bổ cho sản phẩm i. Bpb: Biến phí sản xuất chung phân bổ cho đối tượng tính giá thành sau khi loại trừ phần chi phí vượt mức bình thường. Ti: Tiêu thức phân bổ chi phí cho sản phẩm i. Tiêu thức phân bổ: Số giờ máy sản xuất, khối lượng sản phẩm, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp thực tế,… + Phân bổ định phí sản xuất chung: * Trường hợp công suất sản xuất thực tế cao hoặc bằng công suất bình thường: Di  D n T i 1 Ti i (2.4) Di: Định phí sản xuất chung phân bổ cho sản phẩm i. D: Tổng định phí sản xuất chung đã tập hợp. Ti: Tiêu thức phân bổ chi phí cho sản phẩm i. Tiêu thức phân bổ: Số giờ máy sản xuất, khối lượng sản phẩm, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp thực tế, chi phí nhân công trực tiếp thực tế… * Trường hợp công suất sản xuất thực tế thấp hơn công suất bình thường: 13 D pbi D CStt D pb CSb  n Ti  Ti n  Ti  Ti i 1 (2.5) i 1 Dpbi: Định phí sản xuất chung phân bổ cho sản phẩm i. Dpb: Định phí sản xuất chung phân bổ cho đối tượng tính giá thành. Ti: Tiêu thức phân bổ chi phí cho sản phẩm i. D: Tổng định phí sản xuất chung đã tập hợp. CSb: Công suất sản xuất bình thường. CStt: Công suất sản xuất thực tế. Tiêu thức phân bổ: Số giờ máy sản xuất, khối lượng sản phẩm, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp thực tế, chi phí nhân công trực tiếp thực tế… - Chứng từ kế toán sử dụng: Phiếu xuất kho, bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, bảng phẩn bổ tiền lương, bảng phân bổ khấu hao,… Phiếu xuất kho nguyên vật liệu phụ được lập thành 2 liên; liên 1 được kế toán kho ghi nhận sổ kho; liên 2 được kế toán giá thành ghi vào sổ chi tiết, sổ cái tài khoản 627, tính toán giá thành vào cuối tháng. Bảng phân bổ công cụ dụng cụ, bảng phân bổ khấu hao… được lập 1 bảng xét duyệt, kế toán giá thành ghi nhận vào các sổ sách có liên quan, tập hợp chi phí sản xuất. Phiếu chi đối với các dịch vụ mua ngoài (điện, gas, internet, sửa chữa….) được lập thành 2 liên; liên 1 được thủ quỹ làm căn cứ ghi nhận sổ quỹ; liên 2 được kế toán giá thành ghi nhận vào sổ chi tiết, sổ cái tài khoản 627, sau đó được lưu trữ tại bộ phận kế toán…  Tài khoản sử dụng Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung sử dụng tài khoản 627 – Chi phí sản xuất chung. Tài khoản này không có số dư cuối kỳ và được mở cho từng đối tượng tập hợp chi phí.  Sơ đồ kế toán 14 TK 334 TK 627 (1) TK 111, 152 (8) TK 338 TK 154 (631) (2) (9) TK 152, 153 (611) (10) (3) TK 632 (11) TK 214 (4) TK 142 (5) TK 335 (6) TK 111, 112, 331 (7) Hình 2.3 Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung. Giải thích sơ đồ: (1) Tiền lương, phụ cấp phải trả cho nhân viên quản lý sản xuất. (2) Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của nhân viên quản lý sản xuất. (3) Giá trị vật liệu gián tiếp, công cụ dụng cụ. 15 (4) Trích khấu hao tài sản cố định. (5) Phân bổ dần chi phí trả trước. (6) Tính trước chi phí phải trả. (7) Chi phí bằng tiền và chi phí khác. (8) Khoản giảm chi phí sản xuất chung. (9) Kết chuyển chi phí sản xuất chung vào đối tượng tính giá thành. (10) Kết chuyển chi phí sản xuất chung của công suất thực tế bé hơn công suất bình thường. (11) Kết chuyển biến phí sản xuất chung vượt trên mức bình thường. d. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất Cuối kỳ, căn cứ vào các khoản chi phí kết chuyển, kế toán tiến hành tổng hợp chi phí sản xuất. Tùy thuộc vào doanh nghiệp áp dụng phương pháp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kế khai thường xuyên hay phương pháp kiểm kê định kỳ mà sử dụng tài khoản cho thích hợp.  Sơ đồ kế toán Trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên Tài khoản sử dụng: Tài khoản 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang, tài khoản này được ghi chép chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí sản xuất hoặc địa điểm phát sinh chi phí (phân xưởng,…) TK 621 TK 154 (1) CPSXDDĐK TK 152, 138 (4) TK 622 TK 155 (2) (5) TK 627 TK 632, 157 (3) (6) CPSXDDCK Hình 2.4 Sơ đồ tập hợp CPSX theo phương pháp kê khai thường xuyên. 16 Giải thích sơ đồ: (1) Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. (2) Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp. (3) Kết chuyển chi phí sản xuất chung. (4) Giá trị phế liệu thu hồi. (5) Giá thành thực tế thành phẩm nhập kho. (6) Giá thành thực tế thành phẩm bán ngay, gửi đi bán. Trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ Tài khoản sử dụng: Tài khoản 631 – Giá thành sản xuất. Tài khoản 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. Hai tài khoản này được ghi chép chi tiết theo đối tượng tập hợp chi phí sản xuất hoặc theo địa điểm phát sinh chi phí (phân xưởng,…) TK 154 TK 631 (1) TK 152, 138 (5) TK 621 TK 154 (2) (6) TK 622 TK 632, 157 (3) (7) TK 627 (4) Hình 2.5 Sơ đồ tổng hợp CPXC theo phương pháp kiểm kê định kỳ. Giải thích sơ đồ: (1) Kết chuyển sản phẩm dở dang đầu kỳ. (2) Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. (3) Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp. (4) Kết chuyển chi phí sản xuất chung. (5) Giá trị phế liệu thu hồi. 17 (6) Kết chuyển giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ. (7) Giá thành sản phẩm hoàn thành bán ngay, gửi bán. 2.1.2.3 Kế toán tính giá thành sản phẩm a. Các phương pháp đánh giá giá trị sản phẩm dở dang Sản phẩm dở dang hay còn gọi là bán thành phẩm, là những sản phẩm chưa hoàn tất quy trình công nghệ chế biến, có thể được nhập kho hay được để tại phân xưởng để tiếp tục hoàn thiện thành sản phẩm hoàn thành. Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang vào cuối kỳ chính là việc xác định chi phí sản xuất dở dang tương ứng với khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ. - Phương pháp 1: Đánh giá theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (hoặc đánh giá theo chi phí nguyên liệu chính). Theo phương pháp này, sản phẩm dở dang cuối kỳ được xác định dựa trên cơ sở phần chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phân bổ đều cho tất cả thành phẩm và sản phẩm dở dang cuối kỳ, còn chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung tính hết vào thành phẩm. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp có ưu điểm tính đơn giản, khối lượng công việc tính toán ít, nhưng cũng có nhược điểm là độ chính xác không cao vì chỉ tính có một khoản chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Phương pháp này áp dụng thích hợp trong trường hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu giá thành của sản phẩm. Công thức: Dcknvl  Ddknvl  Cnvl * Qd Qsp  Qd (2.6) Dcknvl: Giá trị SPDD cuối kỳ theo NVLTT. Ddknvl: Giá trị SPDD đầu kỳ theo NVLTT. Cnvl: Chi phí NVLTT phát sinh trong kỳ. Qsp: Số lượng sản phẩm hoàn thành nhập kho. Qd: Số lượng SPDD cuối kỳ. - Phương pháp 2: Phương pháp đánh giá dựa vào mức độ hoàn thành của sản phẩm dở dang so với thành phẩm (hay còn gọi là phương pháp ước lượng tương đương). 18 Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo phương pháp ước lượng tương đương phù hợp trong trường hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trục tiếp, chi phí sản xuất chung đều chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu giá thành sản phẩm. Phương pháp này có ưu điểm là giá trị của sản phẩm dở dang được hợp lý hơn, chúng được tính toán đầy đủ các khoản mục chi phí. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là công việc tính toán phức tạp, mất nhiều thời gian, cần phải xác định chính xác mức độ hoàn thành của sản phẩm dở dang so với thành phẩm. Công thức: Dck  Ddk  C * Q'd ' Qsp  Q d (2.7) Q’d: Khối lượng SPDD được quy đổi thành khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương theo mức độ hoàn thành. Q' d  Qd * % x (2.8) %x: % hoàn thành công việc. - Phương pháp 3: Đánh giá giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ theo định mức chi phí (hoặc giá thành kế hoạch). Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo định mức chi phí áp dụng thích hợp cho những quy trình sản xuất đã xây dựng được định mức hao phí cho một sản phẩm. Theo phương pháp này, 3 loại chi phí sản xuất được xác định căn cứ vào định mức tiêu hao của những công đoạn đã thực hiện và tỷ lệ hoàn thành của SPDD. Công thức: Chi phí SPDDCK= KL.SPDD cuối kỳ * % hoàn thành * Định mức mỗi SP (2.9) b. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm Phương pháp tính giá thành sản phẩm dùng để xác định tổng giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm được sản xuất trong kỳ theo từng khoản mục chi phí. Zđv = Z : Q Trong đó: Zđv: Giá thành đơn vị sản phẩm. Z: Tổng giá thành sản phẩm. Q: Số lượng thành phẩm thu được trong kỳ. 19 (2.10) Tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể mà doanh nghiệp áp dụng phương pháp tính giá thành sản phẩm thích hợp để tính “Tổng giá thành sản phẩm trong kỳ”. - Phương pháp 1: Phương pháp giản đơn (phương pháp trực tiếp). Phương pháp tính giá thành giản đơn áp dụng thích hợp với những sản phẩm, dịch vụ có quy trình công nghệ sản xuất đơn giản khép kín, quy trình chỉ sản xuất ra một loại sản phẩm chính duy nhất. Công thức: Z = Ddk + C – Dck (2.11) Ddk: Giá trị SPDD đầu kỳ. Dck: Giá trị SPDD cuối kỳ. C: Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ. - Phương pháp 2: Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ. Phương pháp loại trừ chi phí để tính giá thành cho sản phẩm được áp dụng trong trường hợp cùng một quy trình công nghệ sản xuất, đồng thời thu được sản phẩm chính còn có thu thêm được sản phẩm phụ. Trong trường hợp này, đối tượng tập hợp chi phí là toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất, còn đối tượng tính giá thành là sản phẩm chính, sản phẩm hoàn thành phục vụ cho các bộ phận không phải là sản xuất phụ. Công thức: Z = Ddk + C – Dck - Tspp (2.12) Tspp: Giá trị sản phẩm phụ (Giá trị sản phẩm phụ = Giá bán – Lợi nhuận định mức) - Phương pháp 3: Phương pháp hệ số. Phương pháp tính giá thành theo hệ số, áp dụng thích hợp trong các doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm sử dụng cùng một loại nguyên vật liệu, nhưng thu được đồng thời nhiều loại sản phẩm chính khác nhau (liên sản phẩm). Trong trường hợp này, đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất, còn đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm chính hoàn thành. Để xác định giá thành cho từng loại sản phẩm chính, cần phải quy đổi các sản phẩm chính về một sản phẩm duy nhất, gọi là sản phẩm chuẩn theo hệ số quy đổi được xây dựng sẵn. Sản phẩm có hệ số bằng 1 được xem là sản phẩm chuẩn. 20 Nếu trong quá trình sản xuất có sản phẩm dở dang thì cũng cần phải quy đổi về sản phẩm chuẩn để xác định chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ. Trình tự tính giá thành theo phương pháp hệ số như sau: Bước 1: Dựa vào hệ số tính giá thành để qui đổi tất cả các loại sản phẩm về một loại sản phẩm làm chuẩn (sản phẩm có hệ số = 1). n Q   Qi * H i i 1 (2.13) Q: Số lượng thực tế được qui đổi thành sản lượng tiêu chuẩn. Qi: Tổng số lượng thực tế sản phẩm i. Hi: Hệ số giá thành qui ước của sản phẩm i. Bước 2: Xác định giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ (áp dụng một trong các phương pháp xác định giá trị sản phẩm dở dang đã nêu ở nội dung trước). Bước 3: Xác định tổng giá thành thực tế của sản phẩm chuẩn. Zttc = Ddk + C - Dck (2.14) Bước 4: Xác định giá thành đơn vị của sản phẩm chuẩn. Zdvc = Zttc : Q (2.15) Bước 5: Dựa vào hệ số tính giá thành và giá thành đơn vị của sản phẩm chuẩn để xác định giá thành đơn vị cho từng loại sản phẩm chính. Zdvi = Zdvc * Hi (2.16) Zi = Zdvi * Qi (2.17) - Một số phương pháp khác. Ngoài ra còn nhiều phương pháp khác để tính giá thành sản phẩm như: phương pháp tỷ lệ; phương pháp phân bước; phương pháp đơn đặt hàng; phương pháp định mức. 2.1.2.4 Phân tích sự biến động chi phí sản xuất: Phân tích chung tình hình biến động chi phí sản xuất là xem xét sự biến động về giá thành của toàn bộ các loại sản phẩm của công ty. Theo các cách phân loại chi phí thì phân loại theo chức năng hoạt động các khoản mục giá thành là các loại chi phí có liên quan đến quá trình chế tạo sản phẩm gọi là chi phí thành phẩm. Trong quá trình sản xuất sản phẩm sản xuất gồm 3 loại khoản mục chi phí sau: + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. 21 + Chi phí nhân công trực tiếp. + Chi phí sản xuất chung. Mục đích phân tích tình hình biến động chung của các loại chi phí nhằm thấy được sự biến động tăng giảm của chúng trong một khoảng thời gian nhất định. a. Phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là nhân tố ảnh hưởng đến sự biến động của giá thành sản phẩm vì nó chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành. Từ đó, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp có ý nghĩa rất lớn trong việc hạ giá thành của công ty. Phân tích tình hình sử dụng nguyên vật liệu giúp công ty thấy rõ ưu, nhược điểm của mình trong quá trình quản lý và sử dụng nguyên vật liệu để sản xuất sản phẩm. Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguyên vật liệu là biện pháp chủ yếu để hạ giá thành sản phẩm. Sự biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phụ thuộc mức tiêu hao nguyên vật liệu và đơn giá nguyên vật liệu. Chi phí NVL cho 1 ĐVSP = Mức tiêu hao NVL cho 1 ĐVSP x Đơn giá NVL (2.18) Công thức tính: Biến động giá = (Giá thực tế - Giá định mức) x Lượng thực tế. (2.19) Biến động lượng = (Lượng thực tế - Lượng định mức) x Giá định mức. (2.20) Tổng biến động = Biến động giá + Biến động lượng. (2.21) Nếu biến động giá nguyên vật liệu là một chênh lêch âm, đó là một biến động tốt, thể hiện sự tiết kiệm chi phí, vốn thu mua, kiểm soát được giá nguyên vật liệu hoặc sự chuyển biến thuận lợi từ những nguyên nhân tác động đến giá nguyên vật liệu trong thu, mua và ngược lại. Nếu biến động lượng nguyên vật liệu là một chênh lệch âm, đó là một biến động tốt thể hiện sự tiết kiệm chi phí, kiểm soát được lượng nguyên vật liệu trong sản xuất hoặc những nguyên nhân tác động đến lượng nguyên vật liệu sử dụng trong sản xuất chuyển biến thuận lợi và ngược lại. b. Phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp: Chi phí nhân công trực tiếp là tiền lương của nhân công trực tiếp được tính trong giá thành sản phẩm. Tùy theo hình thức trả lương, khoản mục chi phí tiến lương công nhân sản xuất được xác định bằng công thức khác nhau. Trả lương theo thời gian: 22 Chi phí tiến lương = Giờ công hao phí cho 1 ĐVSP x Đơn giá tiền lương cho 1 giờ công (2.22) Trả lương theo sản phẩm: Đối với hình thức trả lương này đơn giá tiền lương chính bằng khoản mục chi phí tiền lương trong đơn vị sản phẩm. Ảnh hưởng đến chi phí tiền lương có thể do cấp bậc công việc thay đổi, đơn giá lương thay đổi, năng suất lao động thay đổi… Công thức tính: Đơn giá Đơn giá giờ công - giờ công thực tế kế hoạch Biến động giá = Biến động lượng Tổng = số giờ thực tế Tổng số giờ kế hoạch x x Tổng số giờ công thực tế (2.23) Đơn giá định mức (2.24) Tổng biến động = Biến động giá + Biến động lượng (năng suất). (2.25) Nếu biến động đơn giá nhân công là một chênh lệch âm, đó là biến động tốt thể hiện sự tiết kiệm chi phí, kiểm soát được giá nhân công hoặc những nguyên nhân tác động đến giá nhân công trong tuyển dụng và sản xuất theo chiều hướng thuận lợi. Nếu biến động đơn giá nhân công là chênh lệch dương, đó là một biến động không tốt thể hiện quá trình kiểm soát chi phí nhân công còn nhiều thiếu soát, cần có những biện pháp thích hợp để điều chỉnh lại ở mức tiết kiệm thích hợp. Tương tự, nếu biến động lượng (năng suất) là chênh lệch âm – chênh lệch tốt và ngược lại. c. Phân tích biến động chi phí sản xuất chung: Đặc điểm của khoản mục này: + Gián tiếp với từng đơn vị sản phẩm, do đó phải qua phương pháp phân bổ. + Gồm nhiều nội dung kinh tế, do nhiều bộ phận khác nhau. + Gồm cả biến phí lẫn định phí. Từ những đặc điểm trên ta thấy, nó là loại chi phí rất khó kiểm soát trong việc ứng xử khi có biến động của khối lượng sản phẩm được sản xuất. Để có thể kiểm soát cũng như dự đoán cách ứng xử của chi phí sản xuất chung, ta phải dùng các phương pháp phân tích chi phí hỗn hợp để phân tích chi phí sản xuất chung thành các yếu tố biến phí và định phí. 23 Phân tích biến động chi phí sản xuất chung khả biến: Biến động chi phí sản xuất chung khả biến có thể chia làm 2 biến động: Biến động đơn giá, biến động năng suất. Biến động chi phí sản xuất chung do chi phí thay đổi: Biến động do chi phí thay đổi = Chi phí SXC đơn vị thực tế Chi phí SXC đơn vị kế hoạch Số lượng sản phẩm sản xuất thực tế x (2.26) Nếu biến động biến phí sản xuất chung do thay đổi chi phí là một chênh lệch âm, đó là một biến động tốt, thể hiện sự tiết kiệm, kiểm soát được biến phí hoặc những nguyên nhân tác động tới mức biến phí sản xuất chung có chiều hướng thuận lợi và ngược lại. Biến động chi phí sản xuất chung do lượng thay đổi: Biến động do khối lượng thay đổi = Khối lượng Khối lượng x SPSX - SPSX Thực tế kế hoạch CPSXC đơn vị định mức (2.27) Nếu biến động là một chênh lệch âm, là một chênh lệch tốt, thể hiện sự tiết kiệm chi phí hoặc những nguyên nhân tác động đến lượng biến phí sản xuất chung theo chiều hướng thuận lợi và ngược lại. Phân tích biến động chi phí sản xuất chung bất biến: Chi phí bất biến được định nghĩa là những chi phí không thay đổi cùng thay đổi của mức độ hoạt động. Công thức phân tích sự biến động của chi phí sản xuất chung bất biến: Biến động CPSXC kỳ gốc = CPSXC bất biến thực tế - CPSXC bất biến kế hoạch (2.28) 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu được thu thập chủ yếu là số liệu thứ cấp từ phòng kế toán của công ty. - Các thông tin liên quan thu thập qua sách và internet. 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu - Phương pháp hạch toán kế toán được sử dụng để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. 24 - Phương pháp thống kê mô tả để phân tích điểm mạnh, những hạn chế của công ty để đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tại công ty. - Phương pháp so sánh số tuyệt đối, tương đối để đánh giá, phân tích sơ lược tình hình kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2011 – 2013 và 6 tháng đầu năm 2014. So sánh số tuyệt đối: Số tuyệt đối là mức độ biểu hiện quy mô, khối lượng giá trị của một chỉ tiêu kinh tế nào đó trong thời gian, địa điểm cụ thể. Nó có thể tính bằng thước đo hiện vật, giá trị, giờ công. Số tuyệt đối là cơ sở để tính các trị số khác. Phương pháp so sánh số tuyệt đối là kết quả của phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế. Phương pháp này sử dụng để so sánh số liệu năm hiện hành với năm trước của các chỉ tiêu xem có biến động hay không và tìm ra nguyên nhân của sự biến động để từ đó đề ra biện pháp khắc phục. Công thức: ΔY = Y1 – Y0 (2.29) Trong đó: Y0: Chỉ tiêu năm trước. Y1: Chỉ tiêu năm sau. ΔY: Phần chênh lệch tăng hoặc giảm của các chỉ tiêu kinh tế. So sánh số tương đối: Số tương đối là kết quả của phép chia giữa trị số của kỳ phân tích so với kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế. Phương pháp này làm rõ tình hình biến động của các chỉ tiêu kinh tế trong thời gian nào đó. So sánh tốc độ tăng trưởng của chỉ tiêu giữa các năm và so sánh tốc độ tăng trưởng giữa các chỉ tiêu, từ đó tìm ra nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Công thức: Y  Y1  Y0 Y0 Trong đó: Y0: Chỉ tiêu năm trước. Y1: Chỉ tiêu năm sau ΔY: Biểu hiện tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu kinh tế. 25 (2.30) Trên cơ sở số liệu đã phân tích, sử dụng phương pháp suy luận để đề ra các giải pháp thích hợp, hữu hiệu về chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm tại công ty. - Ngoài ra, còn sử dụng phương pháp thay thế liên hoàn để phân tích biến động chi phí sản xuất. Với phương pháp này, chúng ta có thể xác định ảnh hưởng của các nhân tố thông qua việc thay thế lần lượt và liên tiếp các nhân tố để xác định các trị số của chỉ tiêu khi nhân tố đó thay đổi. Khi sử dụng phương pháp này, cần có sự nhất quán các nguyên tắc sau: + Thiết lập mối quan hệ toán học của các nhân tố ảnh hưởng với các chỉ tiêu phân tích theo một trình tự nhất định, từ nhân tố số lượng đến nhân tố chất lượng, trong trường hợp có nhiều nhân tố số lượng hay chất lượng thì nhân tố chủ yếu xếp trước đến nhân tố thứ yếu. + Lần lượt thay thế, nhân tố lượng được thay thế trước rồi đến nhân tố chất, nhân tố được thay thế thì lấy giá trị thực tế, nhân tố chưa được thay thế thì giữ nguyên kỳ gốc, cứ mỗi lần thay thế tính ra giá trị của lần thay thế đó, kết quả tính được trừ đi kết quả thay thế trước đó ta xác định mức độ ảnh hưởng của nhân tố đó. + Tổng đại số mức ảnh hưởng của các nhân tố phải bằng đối tượng phân tích (chênh lệch giữa kỳ phân tích và kỳ gốc). Cụ thể qua các bước sau: Bước 1: Xác định đối tượng phân tích là chênh lệch giữa kỳ phân tích so với kỳ gốc. Q  Q1  Q0 (2.31) Bước 2: Thiết lập mối quan hệ của các nhân tố với các chỉ tiêu phân tích. Nhân tố lượng đến nhân tố chất. Kỳ phân tích: Q1 = a1.b1.c1.d1 Kỳ gốc: Q0 = a0.b0.c0.d0 Bước 3: Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ phân tích vào kỳ gốc theo trình tự ở bước 2. Thay thế lần 1: a1.b0.c0.d0 Thay thế lần 2: a1.b1.c0.d0 Thay thế lần 3: a1.b1.c1.d0 Thay thế lần 4: a1.b1.c1.d1 Bước 4: Xác định mức độ ảnh hưởng từng nhân tố đến đối tượng phân tích. 26 Nhân tố Δa = a1.b0.c0.d0 – a0.b0.c0.d0 Nhân tố Δb = a1.b1.c0.d0 – a1.b0.c0.d0 Nhân tố Δc = a1.b1.c1.d0 – a1.b1.c0.d0 Nhân tố Δd = a1.b1.c1.d1 – a1.b1.c1.d0 Bước 5: Tổng mức ảnh hưởng của các nhân tố. ΔQ = Δa + Δb + Δc + Δd 27 CHƯƠNG 3 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH 3.1.1 Thông tin tổng quát và lịch sử hình thành Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long là một công ty TNHH có hai thành viên trở lên được thành lập theo Luật Doanh nghiệp Việt Nam theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 1500467732 do Sở Kế Hoạch Đầu Tư tỉnh Vĩnh Long cấp ngày 12 tháng 06 năm 2006, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh điều chỉnh lần thứ 5 vào ngày 11 tháng 05 năm 2009. Tên giao dịch quốc tế: HUNG VUONG – VINH LONG CO.,LTD Công ty có trụ sở đăng ký tại số 197, đường 14/9, phường 5, thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Điện thoại: 070.3822.623 Fax: 070.3822.134 Mã số thuế: 1500467732 Tài khoản của công ty được mở tại Ngân hàng Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Vĩnh Long. Tài khoản số: 102010000476289 Vốn điều lệ theo giấy chứng nhận kinh doanh thay đổi lần thứ 4, ngày 28 tháng 01 năm 2008 là 60.000.000.000 (Sáu mươi tỷ đồng chẵn). Tính đến năm 2014, hội đồng thành viên bao gồm: Vốn góp (đồng) Thành viên Tỷ lệ (%) Ông Võ Minh Phương 3.000.000.000 5% Bà Lê Kim Phụng 3.000.000.000 5% Công ty CP Hùng Vương 19.000.000.000 31,67% Công ty CP nuôi trồng thủy sản Hùng Vương Miền Tây 35.000.000.000 58,33% 3.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty - Chức năng: 28 Công ty được thành lập từ năm 2006, sản phẩm chủ yếu là cá Fillet xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, gia công cho các đối tác nước ngoài. Lĩnh vực kinh doanh chính của công ty là gia công, chế biến, sản xuất mặt hàng thủy sản xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. - Nhiệm vụ: Thực hiện đúng quy định của Nhà nước, kinh doanh đúng ngành nghề. Thông qua hoạt động xuất khẩu tạo nguồn thu ngoại tệ cho công ty và Nhà nước, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người lao động. Mở rộng quy mô sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và ngoài nước. Phấn đấu giữ vai trò chủ đạo của nền kinh tế quốc doanh với mặt hàng chủ yếu của công ty thông qua sự cạnh tranh về chất lượng và giá cả hàng hóa. 3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC 29 BAN GIÁM ĐỐC PHÒNG TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH PHÒNG KẾ HOẠCH KINH DOANH PHÒNG KẾ TOÁN TÀI VỤ TỔ BẢO VỆ TỔ THỐNG KÊ THỦ KHO TỔ LAO ĐỘNG TỔ PHỤC VỤ TỔ TIẾP NHẬN BAN ĐIỀU HÀNH TỔ FILLET TỔ ĐỊNH HÌNH PHÒNG ĐIỆN CƠ TỔ PHÂN MÀU PHÒNG VI SINH TỔ XẾP KHUÔN (Nguồn: Phòng Kế Toán) Hình 3.1 Sơ đồ cấu trúc tổ chức của công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long. 30 TỔ CÁP ĐÔNG Chức năng, nhiệm vụ từng bộ phận: - Ban giám đốc: + Giám đốc: Là người đứng đầu đại diện pháp nhân cho công ty, chịu trách nhiệm toàn bộ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm đối với Nhà nước. Điều hành hoạt động kinh doanh theo đúng chế độ tài chính, chính sách pháp luật của Nhà nước. Có quyền quyết định cơ cấu quản lý của công ty và các đơn vị trực thuộc để bảo toàn vốn, đảm bảo sản xuất kinh doanh có hiệu quả. + Phó giám đốc: Là người tham mưu cho giám đốc, được giám đốc ủy quyền điều hành hoạt động của công ty khi giám đốc đi vắng. - Các phòng ban: + Phòng tổ chức hành chính: Tổ chức bộ máy quản lý, phân cấp quản lý phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh và phát triển công ty. Quy hoạch, tuyển dụng, bố trí đề bạc cán bộ công nhân viên toàn công ty. Thực hiện công tác tổ chức, sắp xếp cán bộ công nhân viên công ty như: cập nhật hồ sơ nhân sự, quản lý về số lượng cũng như chất lượng của cán bộ công nhân viên, tổ chức và nâng cao tay nghề, trình độ quản lý của cán bộ công nhân viên. Thực hiện chế độ, chính sách về lao động theo quy định của Nhà nước. + Phòng kế toán tài vụ: Thực hiện các nghiệp vụ kế toán tài chính, quản lý tài chính cho công ty. Theo dõi tình hình sử dụng tài sản, nguồn vốn của công ty để tham mưu cho Ban giám đốc có biện pháp sử dụng hiệu quả nguồn vốn kinh doanh, tăng nhanh vòng vay của vốn, góp phần đem lại lợi nhuận cho công ty. + Phòng kế hoạch kinh doanh: Xây dựng kế hoạch kinh doanh cho từng thời kỳ. Thực hiện nghiên cứu thực trạng nhà xưởng, máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ, đề xuất thực hiện dự án đầu tư. Nghiên cứu thị trường, thị hiếu khách hàng để thiết kế mẫu mã sản phẩm mới nhằm đa dạng hóa sản phẩm phục vụ, phát triển thị trường công ty. Nghiên cứu điều kiện sản xuất của từng cơ sở về công nghệ, trang thiết bị, điều kiện làm việc và phương pháp quản lý sản xuất, đề xuất những giải pháp nhằm tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành. + Ban điều hành: 31 Trực tiếp quản lý sản xuất ở cơ sở. Quản lý lao động. Quản lý sản xuất sản phẩm. Bảo đảm định mức, đóng gói bao bì đúng quy cách, phẩm chất theo từng lô hàng. + Phòng vi sinh: Giám sát gián tiếp các giai đoạn sản xuất. Đảm bảo vệ sinh cho từng phân xưởng và toàn công ty. 3.3 NGÀNH NGHỀ KINH DOANH Hoạt động chính của công ty là sản xuất, chế biến, gia công và mua bán mặt hàng thủy sản, cụ thể: cá dè, cá nguyên con, cá tém mỡ, cá thịt trắng,… trong đó, cá tra fillet: cá dè, cá tém mỡ, cá thịt trắng, cá thịt trắng dạt là mặt hàng chủ yếu. Quy trình sản xuất cá tra fillet: 32 Phân xưởng tiếp nhận cá tra nguyên liệu Cắt tiết Fillet Phế phẩm Lạng da Chỉnh hình Bàn kiểm Quay trọng lương Phân cỡ, phân màu Đông block Đông IQF Xếp khuôn Băng chuyền IQF Cáp đông Cáp đông Tách khuôn Mạ băng Bao gói Bảo quản (Nguồn: Phòng Kế Toán) Hình 3.2 Sơ đồ quy trình sản xuất cá tra fillet. Mô tả qui trình sản xuất cá tra fillet tại công ty: - Tiếp nhận nguyên liệu: Cá tra sống được vận chuyển đến kho của công ty bằng ghe được thủ kho tiếp nhận và xuất kho cho phân xưởng đưa lên bộ phận cắt tiết qua hệ thống vận hành tự động line 1, line 2. - Cắt tiết: Dùng dao inox nhọn cắt vào yết hầu cá, bỏ bớt máu để lên băng chuyền đưa đến bộ phận fillet. - Fillet: Fillet cá bằng dao inox, chỉ lấy thịt ở hai bên thân cá. 33 - Phế phẩm: Sau khi fillet, sẽ được các phế phẩm như nội tạng, xương sống, đuôi. - Lạng da: Miếng fillet được đưa vào máy lạng da loại bỏ da hoàn toàn. - Chỉnh hình: Dùng dao loại bỏ thịt đỏ, mỡ trên miếng fillet. Miếng fillet sau khi được chỉnh hình phải sạch phần thịt đỏ, mỡ, không rách thịt, không sót xương, bề mặt miếng fillet phải láng. - Bàn kiểm: Miếng fillet được tiếp tục đưa đến bàn kiểm để soi đèn kiểm nghiệm nhằm kiểm tra độ đạm và ký sinh trùng trên miếng fillet. - Quay trọng lượng: Sau khi kiểm tra tiến hành rửa cá cho vào máy quay, sau đó cho dung dịch hóa chất vào theo tỷ lệ được quy định sẵn. - Phân cỡ, phân màu: Cá được phân thành các size: 120/70, 170/220, 220up; phân màu: trắng, hồng, vàng theo yêu cầu của khách hàng. - Đông block, đông IQF: Tùy theo yêu cầu của khách hàng. - Xếp khuôn: Rửa nhẹ miếng fillet để ráo, cân trọng lượng theo yêu cầu của khách hàng và xếp khuôn. - Băng chuyền IQF: Đối với sản phẩm cấp đông IQF cũng rửa nhẹ miếng fillet để ráo, cân trọng lượng rồi cho vào túi PE buộc kín miệng và chờ đông trong các buồng cách nhiệt. - Cấp đông: Đông block ở nhiệt độ -400C đến -450C thời gian đông nhỏ hơn hoặc bằng 2 giờ, vệ sinh tủ sạch sẽ trước khi đông. Đông IQF băng chuyền thì ở nhiệt độ -400C đến -450C và thời gian đông là 15 phút. - Mạ băng: Đối với mặt hàng IQF dùng thiết bị băng phun sương để mạ băng sản phẩm, nhiệt độ nước mạ băng được làm lạnh -10C, 40C. - Tách khuôn: Sản phẩm đông block sau khi cấp đông xong được tiến hành tách khuôn để tách lấy sản phẩm ra khỏi gói. - Bao gói: Bao gói theo từng cỡ, loại riêng biệt. Tùy theo đơn đặt hàng, quy cách đóng gói khác nhau, đai nẹp ngang dọc, đóng thùng, mã ký hiệu bên ngoài thùng. - Bảo quản: Sau khi bao gói, sản phẩm sẽ được chuyển đến kho lạnh và sắp xếp theo thứ tự. 3.4 BỘ MÁY KẾ TOÁN 3.4.1 Sơ đồ bộ máy kế toán 34 KẾ TOÁN TRƯỞNG KẾ TOÁN KHO KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG kiêm KẾ TOÁN THANH TOÁN KẾ TOÁN TỔNG HỢP kiêm KẾ TOÁN NGÂN HÀNG, KẾ TOÁN DOANH THU THỦ QUỸ (Nguồn: Phòng Kế Toán) Hình 3.3 Sơ đồ bộ máy kế toán Chức năng, nhiệm vụ của phòng kế toán: Kế toán trưởng: Giúp giám đốc quản lý, thực hiện công tác tài chính kế toán tại công ty. Cung cấp thông tin, số liệu về kế hoạch, tài chính cho cơ quan cấp trên khi cần thiết. Tổng hợp và phân tích các hoạt động tài chính trong một kỳ kinh doanh. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm cải tiến, nâng cao hiệu quả về quản lý tài chính. Kế toán kho: Theo dõi tình hình lưu chuyển hàng hóa về mặt giá trị, hiện vật, tổ chức kiểm kê hàng hóa đúng quy định và báo cáo kịp thời hàng tồn kho. Kế toán lương: Căn cứ vào bảng chấm công, các quyết định khen thưởng, kỷ luật, tính lương và phụ cấp cho người lao động, theo dõi mở sổ chi tiết tài khoản có liên quan, hàng tháng lập bảng phân bổ tiền lương cho từng bộ phận, ứng lương và các khoản trích theo lương. Kế toán công nợ, thanh toán: Theo dõi chi tiết các khoản phải thu, phải trả của công ty trong kỳ kế toán. Kế toán tổng hợp: Tập hợp toàn bộ chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, ghi sổ nhật ký chung, lên sổ cái, tổng hợp, kết chuyển lãi, lỗ, báo cáo tài chính hàng kỳ. Kế toán ngân hàng: Theo dõi đối chiếu phát sinh, số dư trên tài khoản tiền gởi ngân hàng, theo dõi khoản nợ vay ngân hàng và công nợ khách hàng. Thủ quỹ: Là người chịu trách nhiệm về toàn bộ số tiền mặt tại quỹ của công ty. Hằng ngày, thủ quỹ phải kiểm kê số tồn quỹ thực tế, sau đó, đối chiếu với số liệu của sổ quỹ tiền mặt. 35 3.4.2 Chế độ kế toán và hình thức ghi sổ kế toán - Công ty thực hiện chế độ báo cáo, sổ sách và chứng từ kế toán theo luật kế toán Việt Nam và chế độ kế toán áp dụng theo quyết định số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ Tài Chính ban hành. - Công ty áp dụng hình thức kế toán là Nhật ký chung. - Niên độ kế toán theo năm dương lịch, bắt đầu ngày 1/1 đến hết ngày 31/12 hàng năm. Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung: Chứng từ kế toán Sổ nhật ký đặc biệt SỔ NHẬT KÝ CHUNG SỔ CÁI Sổ, thẻ kế toán chi tiết Bảng tổng hợp chi tiết Bảng cân đối số phát sinh BÁO CÁO TÀI CHÍNH Chú thích: Ghi hàng ngày: Ghi cuối tháng hoặc định kỳ: Quan hệ đối chiếu kiểm tra: (Nguồn: Phòng Kế Toán) Hình 3.4 Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung. 3.4.3 Phương pháp kế toán Phương pháp đánh giá hàng tồn kho: Phương pháp kê khai thường xuyên. Phương pháp tính giá nhập – xuất hàng tồn kho: Phương pháp bình quân gia quyền. Xác định thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ. Trích khấu hao tài sản cố định: Phương pháp đường thẳng. 36 Phương pháp tính giá thành: Phương pháp hệ số. 3.5 SƠ LƯỢC KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH 37 Bảng 3.1 Bảng kết quả hoạt động kinh doanh trong 3 năm 2011 – 2013. ĐVT: 1.000.000 đồng Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Chênh lệch năm 2012 – 2011 Tuyệt đối Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Tương đối (%) Chênh lệch năm 2013 – 2012 Tuyệt đối Tương đối (%) 574.147 488.724 446.608 (85.423) (14,88) (42.116) (8,62) 0 0 0 0 0 0 0 Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ 574.147 488.724 446.608 (85.423) (14,88) (42.116) (8,62) Giá vốn hàng bán 459.589 420.706 414.568 (38.883) (8,46) (6.138) (1,46) Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ 114.558 68.018 32.039 (46.540) (40,63) (35.979) (52,90) Doanh thu hoạt động tài chính 20.507 7.131 7.880 (13.376) (65,23) 749 10,50 Chi phí tài chính 45.030 34.491 17.496 (10.539) (23,40) (16.995) (49,27) Chi phí bán hàng 29.749 24.691 11.557 (5.058) (17,00) (13.134) (53,19) 8.246 4.770 9.809 (3.476) (42,15) 5.039 105,64 Các khoản giảm trừ doanh thu Chi phí quản lý DN 38 Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh 52.040 11.197 1.058 (40.843) (78,48) (10.139) (90,55) 0 10.850 2.061 10.850 - (8.789) (81,00) 333 12.076 652 11.743 3.526,43 (11.424) (94,60) (333) (1.226) 1.409 (893) 268,17 2.635 (214,93) Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế 51.707 9.971 2.467 (41.737) (80,72) (7.504) (75,26) Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp 5.201 1.987 1.014 (3.214) (61,80) (973) (48,97) Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp 46.506 7.984 1.453 (38.522) (82,83) (6.531) (81,80) Thu nhập khác Chi phí khác Lợi nhuận khác (Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long năm 2011 – 2013) 39 Nhìn chung, tình hình kinh doanh của công ty đang gặp tình trạng khó khăn. Qua bảng số liệu trên ta thấy, lợi nhuận sau thuế của công ty giảm mạnh qua 3 năm 2011 – 2013, cụ thể là năm 2012 giảm 38.522 triệu đồng so với năm 2011 tương ứng giảm 82,83%. Tiếp đến là năm 2013 giảm 6.531 triệu đồng, tương ứng giảm 81,80%; cho thấy rằng tình hình kinh doanh của công ty đang có chiều hướng suy giảm nghiêm trọng. Để hiểu rõ tình hình hoạt động kinh doanh của công ty, chúng ta tiến hành phân tích một số chỉ tiêu trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh như sau: - Doanh thu: Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ giảm qua 3 năm 2011 – 2013. Năm 2012 giảm 85.423 triệu đồng so với năm 2011, tương ứng giảm 14,88%; năm 2013 tiếp tục giảm 42.116 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng giảm 8,62%, việc giảm liên tục doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ đã ảnh hưởng khá nhiều đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trong giai đoạn biến động ngành chế biến thủy sản; có thể lý giải như sau; trong những năm gần đây thị trường xuất khẩu cá tra các nước Châu Âu, Mỹ,… giám sát chặt chẽ về hàm lượng kháng sinh trong sản phẩm cá da trơn Việt Nam, một số nước còn đặt luật chống bán phá giá nên ít nhiều ảnh hưởng đến mặt hàng này. Doanh thu hoạt động tài chính giảm trong năm 2012 nhưng lại tăng nhẹ trong năm 2013. Năm 2012 giảm 13.376 triệu đồng so với năm 2011, tương ứng giảm 65,23%; năm 2013 tăng 749 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng tăng 10,50%; do chênh lệch lãi về tỷ giá ngoại tệ của các mặt hàng xuất khẩu sang nước ngoài. Thu nhập khác tăng giảm không đều trong 2011 – 2013. Năm 2012 tăng 10.850 triệu đồng so với năm 2011, năm 2013 giảm 8.789 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng giảm 81%. Thu nhập khác của công ty chủ yếu từ nguồn thu nhập thanh lý tài sản cố định, thu nhập từ người lao động, không giống như doanh thu từ bán hàng, đây là những khoản thu nhập không thường xuyên và không ảnh hưởng nhiều đến tổng doanh thu. - Chi phí: Giá vốn hàng bán của công ty có xu hướng giảm trong giai đoạn 2011 – 2013. Năm 2012 giảm 38.883 triệu đồng so với năm 2011, tương ứng giảm 8,46%; năm 2013 giảm 6.138 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng giảm 1,46%. Điều này chứng tỏ công ty đã kiểm soát tốt nguồn nguyên liệu đầu vào, chi phí nhân công trực tiếp và các chi phí liên quan đến quản lý phân xưởng sản xuất. 40 Các khoản mục chi phí khác như: chi phí hoạt động tài chính, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp có xu hướng giảm và chiểm tỷ trọng nhỏ trong tổng chi phí của công ty. Ta thấy rằng, năm 2012 chi phí bán hàng giảm 5.508 triệu đồng, tương ứng giảm 17%; năm 2013 giảm 13.134 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng giảm 53,19%, do định luật bán phá giá cá tra và kiểm soát hàm lượng thuốc kháng sinh trong sản phẩm cá da trơn đã ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, từ đó chi phí bán hàng cho mặt hàng này cũng giảm. Chi phí quản lý doanh nghiệp giảm 42,15% năm 2012 và tăng 105,64% vào năm 2013; do công ty xây dựng thêm kho bãi, nhà máy sản xuất đã kéo theo hàng loạt chi phí tăng lên: chi phí về khấu hao văn phòng, chi phí tiền lương nhân viên quản lý, các chi phí về điện nước… vì vậy làm chi phí quản lý doanh nghiệp tăng vào năm 2013. Nhìn chung giai đoạn 2011 – 2013 tình hình kinh doanh của công ty đang gặp khó khăn, đây là một trong những thách thức đặt ra trong việc kinh doanh, đòi hỏi ban lãnh đạo công ty phải có kế hoạch đúng đắn để khắc phục tình hình hiện tại và nâng cao hiệu quả kinh doanh trong giai đoạn phía trước. Sau đây là tình hình sản xuất kinh doanh của công ty trong 6 tháng đầu năm 2014. Bảng 3.2 Bảng kết quả hoạt động kinh doanh 6 tháng đầu năm 2014. ĐVT: 1.000.000 đồng 6 tháng năm 2014 Chỉ tiêu Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Các khoản giảm trừ doanh thu 189.517 0 Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ 189.517 Giá vốn hàng bán 199.367 Lợi nhuận gộp về bán háng và cung cấp dịch vụ Doanh thu hoạt động tài chính (9.850) 21 Chi phí tài chính 8.221 Chi phí bán hàng 9,9 Chi phí quản lý doanh nghiệp 2.787 Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh Thu nhập khác (20.846,9) 0,11 41 Chi phí khác 9 Lợi nhuận khác Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế (8,89) (20.855,79) Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 0 Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp (20.855,79) (Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh công ty TNHH Hùng Vương 6 tháng đầu năm 2014) Ta thấy, lợi nhuận sau thuế của công ty bị âm, chứng tỏ tình hình kinh doanh của công ty ít nhiều đang gặp khó khăn. Cụ thể như sau: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ tương đối thấp, do trong 6 tháng đầu năm công ty chủ yếu buôn bán nội địa, không có hợp đồng xuất khẩu nên khoản mục doanh thu bán hàng có xu hướng thấp, mặc dù công ty đã có chủ trương, chính sách kiểm soát giá vốn khá tốt, nhưng do tốc độ tăng trưởng của doanh thu chậm hơn nên dẫn đến lợi nhuận thuần từ hoạt động bán hàng bị âm. Mặt khác, trong 6 tháng năm 2014, khoản mục chi phí hoạt động tài chính rất lớn 8.221 triệu đồng, chủ yếu là chi phí lãi vay, công ty cần có những chính sách tốt hơn để kiểm soát chi phí lãi vay của công ty. Ngoài ra, chi phí quản lý doanh nghiệp cũng có giá trị khá lớn 2.787 triệu đồng. Chính do, giá trị của khoản mục chi phí quá lớn, tốc độ tăng trưởng nhanh, trong khi đó, các khoản mục doanh thu lại có giá trị thấp, nên dẫn đến lợi nhuận kế toán của công ty bị âm. Điều này nói lên, công ty cần có những chính sách thích hợp hơn nữa để kiểm soát tốt các khoản mục chi phí, cũng như cải thiện tình hình kinh doanh của công ty trong những tháng cuối năm 2014. 3.6 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN, ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN 3.6.1 Thuận lợi - Nhà máy nằm cạnh sông Tiền, tiếp giáp với trục giao thông đường bộ lẫn đường thủy, thuận lợi cho việc mua bán trao đổi hàng hóa cũng như khâu tiếp nhận nguyên liệu. - Công ty đã tạo được uy tín cao trên thị trường, chất lượng sản phẩm của công ty ngày càng được khách hàng tin tưởng. Hầu hết các mặt hàng xuất khẩu của công ty đều được khách hàng ưa chuộng. - Công ty không ngừng đầu tư máy móc thiết bị hiện đại, công nghệ chế biến hàng xuất khẩu tiên tiến, chất lượng sản phẩm tốt nên đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. 42 - Công ty có nguồn lao động dồi dào, có tinh thần trách nhiệm và kinh nghiệm trong công việc nên có thể đáp ứng được nhu cầu sản xuất lớn khi khách hàng cần. - Ban lãnh đạo có năng lực, kinh nghiệm, đồng thời công ty cũng chú trọng nâng cao tay nghề cho công nhân sản xuất. 3.6.2 Khó khăn - Hiện nay việc nuôi trồng thủy sản ở nước ta mang tính thời vụ. Mặt khác, Nhà nước chưa có chính sách quy hoạch, khoanh vùng và đầu tư mang tính chất khoa học cao nên dễ dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn nguyên liệu khi những vụ mùa bị thất. - Luật chống bán phá giá và giá cả nguyên liệu biến động gây khó khăn trong định giá thành, ảnh hưởng đến các hợp đồng đã ký kết. - Hàng rào kỹ thuật ở một số quốc gia về hàm lượng kháng sinh, hóa chất trong sản phẩm ảnh hưởng rất nhiều đến tình hình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cá da trơn. - Tình hình thế giới biến động, kinh tế toàn cầu gặp khó khăn đặc biệt các nước châu Âu nên việc tiêu thụ sản phẩm suy giảm. 3.6.3 Định hướng phát triển - Tiếp tục đầu tư trang thiết bị máy móc hiện đại nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tiết kiệm chi phí sản xuất. - Không ngừng nâng cao tay nghề cho đội ngũ công nhân. - Xây dựng hợp tác kinh doanh với các nhà phân phối lớn, hệ thống siêu thị, chuỗi cửa hàng. - Tiền hành từng bước xây dựng hệ thống phân phối sản phẩm thủy sản tại nước ngoài. - Công ty tập trung xây dựng vùng nuôi cá để chủ động nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu, thực hiện các chính sách quản lý trong đàm phán với các đối tác nhằm ổn định thị trường đã có và mở rộng thêm thị trường xuất khẩu trên thế giới. 43 CHƯƠNG 4 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG 4.1 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG 4.1.1 Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm và kỳ tính giá thành - Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất: Trong kỳ, toàn bộ chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất sẽ được hạch toán chi tiết theo từng phân xưởng, sau đó tập hợp về công ty để tính giá thành. - Đối tượng tính giá thành: Cá dè, cá nguyên con, cá tém mỡ… - Phương pháp tính giá thành: Phương pháp hệ số. 4.1.2 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất 4.1.2.1 Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp a. Chứng từ, sổ sách kế toán - Nguyên vật liệu trực tiếp chủ yếu dùng để sản xuất thành phẩm là cá tra nguyên con chưa qua khâu chế biến. - Chứng từ sử dụng: Hóa đơn mua hàng, phiếu xuất kho, phiếu nhập kho, thẻ kho, biên bản sản xuất… - Sổ sách kế toán: Sổ cái tài khoản, sổ chi tiết vật liệu, sổ chi tiết tài khoản chi phí nguyên vật liệu trực tiếp… - Tài khoản sử dụng: TK 621.01: Chi phí nguyên liệu cá tra nguyên liệu. TK 621.02: Chi phí hóa chất tăng trọng. b. Luân chuyển chứng từ Trình tự luân chuyển chứng từ: Sau khi nhận được yêu cầu nguyên vật liệu của phân xưởng có nhu cầu, ban điều hành lập phiếu yêu cầu xuất nguyên vật liệu và chuyển đến phòng giám đốc. Giám đốc phê duyệt và chuyển phiếu yêu cầu xuất nguyên vật liệu đã phê duyệt đến bộ phận kế toán xử lý. 44 Tại đây, bộ phận kế toán lập phiếu xuất kho thành 2 liên. Liên 1 giữ tại phòng kế toán để ghi sổ nhật ký chung, sổ chi tiết có liên quan. Liên 2 được chuyển đến bộ phận kho, thủ kho tiến hành ghi sổ kho và xuất nguyên vật liệu cho phân xưởng có nhu cầu. 45 GIÁM ĐỐC BAN ĐIỀU HÀNH Bắt đầu Phân xưởng có nhu cầu PHÒNG KẾ TOÁN Phiếu yêu cầu xuất NVL phê duyệt Phiếu yêu cầu xuất NVL Phiếu yêu cầu xuất NVL BỘ PHẬN KHO Phiếu xuất kho (2) Ghi thẻ kho Phê duyệt Lập phiếu xuất kho Phiếu yêu cầu xuất NVL phê duyệt Phiếu yêu cầu xuất NVL phê duyệt 2 Phiếu xuất kho (1) N Ghi sổ NKC, sổ chi tiết N Sổ NKC, sổ chi tiết Phiếu xuất kho (1) (Nguồn: Phòng Kế Toán) Hình 4.1 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. 46 Phiếu xuất kho (2) N Thẻ kho Kết thúc c. Các nghiệp vụ phát sinh – kế toán chi tiết Trong tháng 5/2014, công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long có những nghiệp vụ phát sinh như sau: Nguyên vật liệu chính: Ngày 5/5/2014, người bán Nguyễn Văn Hải giao đến công ty 9370,2 kg cá tra sử dụng để sản xuất cá dạt (Mã số:NLTRA008), công ty mua với giá chưa có thuế GTGT là 23.500 đ/kg; người bán Phạm Hồng Hạnh giao đến công ty 12.357 kg cá tra sử dụng để sản xuất cá dè (Mã số: NLTRA002), công ty mua với giá chưa có thuế GTGT là 23.500 đ/kg, công ty tiến hành kiểm tra và đưa ngay vào sản xuất, công ty chưa thanh toán tiền cho người bán. Căn cứ bảng kê mua hàng không có hóa đơn số BK01052014, BK02052014, kế toán tiến hành hạch toán. Định khoản: Nợ TK 621.01 510.589.200 Có TK 331 510.589.200 PHIẾU KÊ MUA HÀNG Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Tên doanh nghiệp: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Mã số thuế: 1500467732 Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Người bán: Nguyễn Văn Hải Địa chỉ: Vĩnh Long Ngày Hàng hóa mua vào tháng năm Tên hàng Số lượng Đơn giá Tổng thanh 5/5/2014 (kg) 9.370,2 Cá tra (đồng) 23.500 Tổng toán 220.199.700 220.199.700 Tổng giá trị thanh toán bằng số: 220.199.700 Ghi bằng chữ: Hai trăm hai mươi triệu một trăm chín mươi chín ngàn bảy trăm đồng chẵn. Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Người lập Người bán (ký, ghi rõ họ tên) (ký, ghi rõ họ tên) Nguyễn Văn Hải Hồ Hữu Châu (Nguồn: Phòng kế toán). Hình 4.2 Phiếu kê mua hàng. 47 Mẫu số: 01/TNDN (Ban hành kèm theo Thông tư số 123/2012/TT – BTC của Bộ Tài chính) BẢNG KÊ THU MUA HÀNG HÓA DỊCH VỤ MUA VÀO KHÔNG CÓ HÓA ĐƠN Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Tên doanh nghiệp: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Mã số thuế: 1500467732 Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Ngày Người bán Hàng hóa mua vào tháng Người Địa chỉ Tên Số Đơn giá Tổng thanh năm bán hàng lượng (đồng) toán (kg) 5/5/2014 Nguyễn Vĩnh Cá tra 9.370,2 23.500 220.199.700 Văn Hải Long 5/5/2014 Phạm Vĩnh Cá tra 12.357 23.500 290.389.500 Hồng Long Hạnh Tổng giá trị thanh toán bằng số: 510.589.200 Ghi bằng chữ: Năm trăm mười triệu năm trăm tám mươi chín ngàn hai trăm đồng chẵn. Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Người lập bảng kê Giám đốc (ký, ghi rõ họ tên) (ký, ghi rõ họ tên) Nguyễn Đức Thọ Hồ Hữu Châu (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.3 Bảng kê thu mua hàng hóa dịch vụ mua vào không có hóa đơn. 48 Bảng 4.1 Chi tiết nghiệp vụ kinh tế phát sinh của chi phí nguyên vật liệu Nghiệp vụ kinh tế phát sinh Số tiền (đồng) 2/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.000 kg) 1.175.000.000 3/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.000 kg) 1.175.000.000 5/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.002,52 kg) 1.175.059.220 6/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (55.000 kg) 1.292.500.000 7/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (45.000 kg) 1.057.500.000 9/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (60.000 kg) 1.410.000.000 10/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.000 kg) 1.175.000.000 12/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (55.000 kg) 1.292.500.000 13/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (40.000 kg) 940.000.000 14/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (55.000 kg) 1.292.500.000 15/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.000 kg) 1.175.000.000 16/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (45.000 kg) 1.057.500.000 17/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (60.000kg) 1.410.000.000 19/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (50.000 kg) 1.175.000.000 20/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (40.000 kg) 940.000.000 21/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất 1.175.000.000 Ngày phát sinh 49 (50.000 kg) 22/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (55.000 kg) 1.292.500.000 24/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (40.000 kg) 940.000.000 26/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (40.000 kg) 940.000.000 29/5/2014 Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất (33.000 kg) 775.500.000 Tổng 22.865.559.170 (Nguồn: Phòng kế toán) Nguyên vật liệu phụ: Ngày 5/5/2014, công ty xuất kho 200 kg muối xay với giá 2.600 đ/kg; 500 kg SF002 giá 35.000 đ/kg; 500 kg TJ807N giá 30.000 đ/kg; 100 kg WT50 giá 43.000 đ/kg, phục vụ cho sản xuất. Kế toán tiến hành định khoản nghiệp vụ: Nợ TK 621.02 Có TK 152.02 37.320.000 37.320.000 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long PHIẾU YÊU CẦU XUẤT KHO NGUYÊN LIỆU Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Người đề nghị: Nguyễn Phước Huy Mục đích: Phục vụ sản xuất STT Tên hàng Mã số ĐVT 1 Muối xay HCMUOI Kg 2 SF002 HCSF002 Kg 3 TJ807N HCTJ807N Kg 4 WT50 HCWT kg Người duyệt (ký, ghi họ tên) Số lượng 200 500 500 100 Người lập (ký, ghi họ tên) Nguyễn Phước Huy Nguyễn Minh Yến (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.4 Phiếu yêu cầu xuất kho nguyên liệu. 50 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, Vĩnh Long Mẫu số: 01 – VT (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính) PHIẾU XUẤT KHO Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Người nhận hàng: Nguyễn Phước Huy Địa chỉ: Phân xưởng sản xuất Lý do xuất kho: Phục vụ sản xuất 1 Tên, Mã số nhãn hiệu, quy cách Muối xay HCMUOI 2 3 4 SF002 TJ807N WT50 STT ĐVT Số: 052014 Nợ TK 621.02 Có TK 152.02 Số lượng Yêu cầu Thực xuất Đơn giá (đ/kg) Kg 200 200 2.600 520.000 HCSF002 Kg HCTJ807N Kg HCWT Kg 500 500 100 500 500 100 35.000 30.000 43.000 17.500.000 15.000.000 4.300.000 Cộng Thành tiền (đồng) 37.320.000 Tổng số tiền (bằng chữ): Ba mươi bảy triệu ba trăm hai mươi ngàn đồng chẵn. Ngày 5 tháng 5 năm 2014 Người nhận hàng (ký, họ tên) Thủ kho (ký, họ tên) Nguyễn Phước Huy Phạm Văn Thắng Bộ phận có nhu cầu (ký, họ tên) Nguyễn Minh Yến Giám đốc (ký, họ tên) Nguyễn Đức Thọ (Nguồn:Phòng kế toán) Hình 4.5 Phiếu xuất kho. Cuối tháng, công ty tiến hành tính lại trị giá xuất kho thực tế của nguyên vật liệu phụ, nhưng do, những lần nhập kho nguyên vật liệu phụ có giá giống nhau nên khi xuất kho giá tạm tính giữa các lần xuất không biến động, chính vì vậy, cuối tháng không phát sinh khoảng chênh lệch giữa giá tạm tính và giá thực tế xuất kho cuối tháng. 51 Bảng 4.2 Tình hình nhập – xuất – tồn kho nguyên vật liệu phụ trong tháng 5/2014. STT Tên, nhãn hiệu, quy cách Mã số Đơn vị tính Tồn đầu kỳ Số lượng Nhập trong kỳ Thành tiền Số lượng Xuất trong kỳ Thành tiền Số lượng Thành tiền Tồn cuối kỳ Số lượng Thành tiền 1 Muối xay HCMUOI Kg 950 2.470.000 1.750 4.550.000 2.200 5.720.000 500 1.300.000 2 SF002 HCSF002 Kg 0 0 2.000 70.000.000 2.000 70.000.000 0 0 3 TJ807N HCTJ807N Kg 5.750 172.500.000 15.500 465.000.000 250 7.500.000 4 WT50 HCWT 1.280 55.040.000 0 0 X 595.760.000 x 8.800.000 Cộng Kg 55.040.000 x 230.010.000 10.000 300.000.000 0 0 X 374.550.000 1.280 (Nguồn: Phòng kế toán – Báo cáo nhập – xuất – tồn kho nguyên vật liệu phụ nhóm A21 – HCTT: Hóa chất tăng trọng) 52 d. Kế toán tổng hợp Chi phí nguyên vật liệu chính và chi phí nguyên vật liệu phụ sẽ được chuyển vào các sổ chi tiết liên quan nhằm dễ dàng quản lý và tính toán giá thành vào cuối tháng. Các sổ có liên quan: Sổ chi tiết tài khoản 621.01 (xem phụ lục 1); sổ chi tiết tài khoản 621.02 (xem phụ lục 2); sổ cái tài khoản 621 (xem phụ lục 3). Cuối tháng, kế toán tiến hành kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 621 23.461.319.170 23.461.319.170 Sơ đồ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: TK 152.01 22.865.559.170 TK 154.02 TK 621 22.865.559.170 22.865.559.170 22.865.559.170 TK 152.02 595.760.000 595.760.000 23.461.319.170 595.760.000 595.760.000 23.461.319.170 Hình 4.6 Sơ đồ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp . 4.1.2.2 Kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp a. Chứng từ, sổ sách kế toán - Chi phí nhân công trực tiếp gồm tiền lương, lương phụ cấp và các khoản trích theo lương về BHYT, BHXH,… tính vào chi phí theo quy định. - Chứng từ sử dụng: Bảng thanh toán tiền lương, bảng chấm công, giấy tạm ứng, bảng tổng hợp chi phí… - Sổ sách kế toán: Sổ chi tiết tài khoản 622, sổ cái tài khoản 622. - Tài khoản sử dụng: TK 3341: Tiền lương phải trả cho cán bộ công nhân viên. 53 TK 335.01: Trích trước tiền lương nghỉ phép cho công nhân viên. TK 3383: Trích BHXH. TK 3384: Trích BHYT. TK 3382: Trích KPCĐ. TK 3389: Trích BHTN. b. Luân chuyển chứng từ Mỗi công nhân khi bắt đầu làm việc sẽ được quản lý phân xưởng phát cho thẻ chấm công để chấm công hằng ngày. Cuối tháng, quản lý phân xưởng sẽ lập bảng chấm công, thống kê năng suất cho từng công nhân sản xuất gởi lên cho bộ phận kế toán xử lý. Căn cứ vào bảng chấm công, thống kê năng suất, kế toán tiền lương tiến hành tính lương và lập bảng thanh toán tiền lương cho công nhân viên. Sau đó, kế toán tiền lương lập phiếu chi thành 2 liên; gởi tất cả 2 liên của phiếu chi và bảng thanh toàn tiền lương cho giám đốc ký duyệt, đóng dấu xác nhận. Sau khi được giám đốc thông qua, những chứng từ đó được chuyển đến thủ quỹ ký xác nhận và chi tiền. Thủ quỹ sẽ giữ lại liên 2 của phiếu chi để làm căn cứ ghi sổ quỹ; còn lại liên 1 của phiếu chi và bảng thanh toán tiền lương đã xét duyệt sẽ được chuyển lại phòng kế toán. Cuối cùng, kế toán giá thành căn cứ vào liên 1 của phiếu chi, sẽ tiến hành ghi sổ kế toán có liên quan để tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành khi cần thiết và lưu trữ chứng từ để thuận tiện cho việc kiểm tra sau này. 54 PHÂN XƯỞNG Bắt đầu PHÒNG KẾ TOÁN N Bảng chấm công, thống kê năng suất A B Bảng chấm công, thống kê năng suất N 2 Bảng thanh toán lương Lập bảng thanh toán lương Thẻ chấm công THỦ QUỸ Bảng chấm công, thống kê năng suất Thẻ chấm công Lập bảng chấm công, thồng kê năng suất GIÁM ĐỐC Bảng thanh toán lương Phiếu chi (1) Xét duyệt, đóng dấu Lập phiếu chi Phiếu chi xét duyệt (1) Phiếu chi xét duyệt (1) Ký xác nhận và chi lương 2 Bảng thanh toán lương xét duyệt 2 Bảng thanh toán lương xét duyệt 2 Bảng thanh toán lương xét duyệt Phiếu chi xét duyệt (1) 2 Bảng thanh toán lương Phiếu chi (1) B A 55 C N PHÂN XƯỞNG GIÁM ĐỐC PHÒNG KẾ TOÁN C Bảng thanh toán lương xét duyệt N Sổ NKC, sổ cái, sổ chi tiết Phiếu chi xét duyệt (1) Ghi sổ NKC, sổ cái, sổ chi tiết Phiếu chi xét duyệt (1) N Kết thúc (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.7 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí nhân công trực tiếp. 56 THỦ QUỸ c. Các nghiệp vụ phát sinh – kế toán chi tiết Ngày 9/5/2014, công ty tiến hành trích trước tiền nghỉ phép cho công nhân tháng 5/2014 với số tiền 130.000.000 đồng, kế toán hạch toán đưa vào chi phí nhân công trực tiếp của kỳ này. Định khoản: Nợ TK 622 Có TK 3351 130.000.000 130.000.000 Căn cứ vào bảng chấm công, bảng thống kê năng suất lao động từng người, bảng thanh toán lương, ngày 30/5/2014, kế toán tính được số tiền lương phải trả cho nhân công trực tiếp sản xuất phát sinh trong tháng 5 là 1.126.110.996 đồng, kế toán hạch toán. Định khoản: Nợ TK 622 Có TK 3341 1.126.110.996 1.126.110.996 Đồng thời, công ty tiến hành trích bảo hiểm xã hội 26% (doanh nghiệp đóng 18%; người lao động đóng 8%); bảo hiểm y tế 4,5% (doanh nghiệp đóng 3%; người lao động đóng 1,5%); bảo hiểm thất nghiệp 2% (doanh nghiệp đóng 1%; người lao động đóng 1%); kinh phí công đoàn 2% (doanh nghiệp chi hết). Kế toán hạch toán: Nợ TK 622 270.266.639 Nợ TK 3341 118.241.655 Có TK 3383 292.788.859 Có TK 3384 50.674.995 Có TK 3382 22.522.220 Có TK 3389 22.522.220 Thực hiện kế toán tổng hợp Cuối tháng, kế toán tiến hành kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 622 1.526.377.635 1.526.377.635 Sơ đồ tập hợp chi phí nhân công trực tiếp: 57 TK 622 TK 3341 1.007.869.341 TK 154.02 1.007.869.341 1.007.869.341 1.007.869.341 292.788.859 292.788.859 292.788.859 TK 3383 292.788.859 TK 3384 50.674.995 50.674.995 50.674.995 50.674.995 22.522.220 22.522.220 22.522.220 22.522.220 22.522.220 22.522.220 130.000.000 130.000.000 130.000.000 TK 3382 22.522.220 TK 3389 22.522.220 TK 3351 130.000.000 1.526.377.635 1.526.377.635 (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.8 Sơ đồ tập hợp chi phí nhân công trực tiếp. Kế toán theo dõi ở sổ chi tiết tài khoản 622 (xem phụ lục 4); sổ cái tài khoản 622 (xem phụ lục 5). 4.1.2.3 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung a. Chứng từ, sổ sách kế toán 58 - Chi phí sản xuất chung là chi phí phục vụ và quản lý toàn phân xưởng. Bao gồm: Chi phí nhân viên quản lý, chi phí công cụ dụng cụ, chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho phân xưởng… - Chứng từ: Phiếu chi, phiếu tạm ứng, bảng thanh toán tiền lương phân xưởng, bảng trích khấu hao TSCĐ, bảng phân bổ CCDC… - Sổ sách kế toán: Sổ cái tài khoản 627. - Tài khoản sử dụng: TK 6271.01: Chi phí nhân viên phân xưởng. TK 6271.02: Chi phí tiền ăn TK 6271.03: Chi phí bao bì sản xuất chung TK 6272.01: Chi phí tiền điện sản xuất TK 6273.01: Chi phí bảo hộ lao động TK 6273.02: Chi phí cân, kết, dao… TK 6273.03: Chi phí hóa chất tẩy rửa TK 6273.04 : Chi phí túi PE. TK 6274.01: Chi phí khấu hao TSCĐ TK 6274.02: Chi phí phân bổ dài hạn TK 6274.03: Chi phí phân bổ ngắn hạn TK 6277.03: Chi phí sửa chữa phân xưởng TK 6277.04: Chi phí vận hành, bảo trì máy móc thiết bị TB 6277.05: Chi phí vi sinh b. Luân chuyển chứng từ - Với các loại chi phí liên quan đến nguyên vật liệu phụ, lương nhân viên phân xưởng thì quá trình luân chuyển chứng từ giống như quá trình luân chuyển chứng từ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp. - Với các loại chi phí dịch vụ mua ngoài quá trình luân chuyển chứng từ như sau: Sau khi nhận được hóa đơn thanh toán của nhà cung cấp, kế toán thanh toán sẽ lập phiếu chi thành 2 liên và gởi cho kế toán trưởng ký xác nhận. Sau khi, kế toán trưởng xét duyệt, những phiếu chi đó sẽ được chuyển đến phòng giám đốc ký tên, đóng dấu và chuyển liên 1 của phiếu chi về phòng kế toán để ghi nhận, lưu trữ, tính toán giá thành vào cuối tháng; liên 2 của phiếu chi sẽ được chuyển đến thủ quỹ để xử lý. 59 Thủ quỹ sau khi nhận được liên 2 của phiếu chi đã xét duyệt của kế toán trưởng và giám đốc, sẽ tiến hành ký tên, chi tiền, lưu trữ liên 2 của phiếu chi để làm căn cứ ghi sổ quỹ và kiểm tra sau này. 60 KẾ TOÁN THANH TOÁN GIÁM ĐỐC 2 Bắt đầu Nhà cung cấp KẾ TOÁN TRƯỞNG THỦ QUỸ 2 Phiếu chi (1) B Phiếu chi xét duyệt (1) Hóa đơn bán hàng Phiếu chi xét duyệt, đóng dấu (1) Xét duyệt Ký tên, đóng dấu Lập phiếu chi Ký xác nhận, chi tiền 2 Hóa đơn bán hàng 2 Phiếu chi (1) 2 Phiếu chi xét duyệt (1) Phiếu chi xét duyệt , đóng dấu (1) Phiếu chi xét duyệt, đóng dấu (1) N Kết thúc KT B (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.9 Lưu đồ luân chuyển chứng từ chi phí sản xuất chung. 61 N c. Các nghiệp vụ phát sinh – kế toán chi tiết Chi phí nhân viên phân xưởng (TK6271.01): Ngày 16/5, kế toán trích trước tiền lương nghỉ phép cho công nhân phân xưởng với số tiền 50.000.000 đồng, kế toán ghi nhận: Nợ TK 6271.01 Có TK 3351 50.000.000 50.000.000 Ngày 30/5/2014, phát sinh chi phí tiền lương nhân viên phân xưởng với số tiền 503.822.740, kế toán hạch toán: Nợ TK 6271.01 Có TK 3341 503.822.740 503.822.740 Tiến hành trích BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN theo quy định: Nợ TK 6271.01 120.917.458 Nợ TK 3341 52.901.388 Có TK 3383 130.993.912 Có TK 3384 22.672.024 Có TK 3382 10.076.455 Có TK 3389 10.076.455 Cuối tháng, kế toán kết chuyển sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 674.740.198 674.740.198 Chi phí tiền ăn (TK 6271.02): Ngày 12/5, xuất phiếu chi PC122014 thanh toán tiền ăn cho bộ phận nhân viên phân xưởng với số tiền 280.000 đồng. Kế toán tiến hành hạch toán: Nợ TK 6271.02 Có TK 1111 280.000 280.000 Ngày 16/5, công ty trích trước tiền ăn cho bộ phận phân xưởng với số tiền 116.802.000, kế toán ghi nhận: Nợ TK 6271.02 Có TK 3355 116.802.000 116.802.000 Cuối tháng, kế toán tiến hành kết chuyển sang tài khoản giá thành: Nợ TK 154.02 117.082.000 62 Có TK 627 117.082.000 Chi phí bao bì (TK 6271.03): Ngày 5/5, xuất bao bì dùng cho phân xưởng trị giá xuất kho là 173.880.833 đồng, kế toán hạch toán: Nợ TK 6271.03 Có TK 1531 173.880.833 173.880.833 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí này vào tài khoản chi phí tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 2.473.880.833 2.473.880.833 Chi phí tiền điện sản xuất (TK 6272.01): Trong tháng 5/2014, chi phí tiền điện phát sinh tại công ty là 17.850.620 đồng, kế toán hạch toán: Nợ TK 6272.01 Có TK 331 413.569.698 413.569.698 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí này vào tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 413.569.698 413.569.698 Chi phí bảo hộ lao động (TK 6273.01): Ngày 9/5, công ty xuất phiếu chi PC092014 để thanh toán tiền mua dụng cụ, quần áo bảo hộ lao động cho nhân viên phân xưởng với số tiền 12.859.715 đồng, sau khi kiểm tra đã trực tiếp sử dụng, kế toán định khoản: Nợ TK 6273.01 Có TK 1111 12.859.715 12.859.715 Cuối tháng, kế toán tiến hành kết chuyển chi phí bảo hộ lao động sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 12.859.715 12.859.715 Chứng từ kèm theo: 63 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, Vĩnh Long Mẫu số: 02 – TT (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC) PHIẾU CHI Ngày 9 tháng 5 năm 2014 Quyển số: 02 Số: PC092014 Nợ TK 6273.01 Có TK 1111 Họ tên người nhận tiền: Công ty CP. Nguyên Gia Phát Địa chỉ: Thành phố Hồ Chí Minh Lý do chi tiền: Thanh toán tiền mua bảo hộ lao động Số tiền: 12.859.715 Viết bằng chữ: Mười hai triệu tám trăm năm mươi chín ngàn bảy trăm mười lăm đồng chẵn. Kèm theo: Phiếu mua hàng. Ngày 9 tháng 5 năm 2014 Người nhận tiền (ký, họ tên) Người lập (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) Thủ quỹ (ký, họ tên) Giám đốc (ký, họ tên) (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.10 Phiếu chi ngày 9 tháng 5 năm 2014. Chi phí cân, kết, dao…(TK 6273.02): Ngày 12/5, công ty chuyển khoản thanh toán tiền mua hàng: cân điện tử, kết, dao inox,…của công ty Vạn Phú với số tiền 25.594.133 đồng, sau khi kiểm kê, quản lý phân xưởng tiến hành đưa vào từng phân xưởng sử dụng không qua nhập kho. Kế toán định khoản: Nợ TK 6273.02 Có TK 1111 25.594.133 25.594.133 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí này sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 25.594.133 25.594.133 Chi phí hóa chất tẩy rửa (TK 6273.03): 64 Trong tháng 5/2014, tổng chi phí hóa chất tẩy rửa phát sinh là 60.819.234 đồng. Định khoản: Nợ TK 6273.03 60.819.234 Có TK 152.02 60.819.234 Cuối tháng, kết chuyển sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 60.819.234 60.819.234 Chi phí túi PE (TK 6274.04): Trong tháng 5/2014, công ty xuất kho túi PE để sử dụng tại phân xưởng, tổng chi phí phát sinh như sau : T 18 x 33 : 235.440.000 đồng ; T 18 x 45 : 252.760.000 đồng ; T 20 x 36 : 313.600.000 đồng ; T 22 x 38 : 48.200.000 đồng. Định khoản : Nợ TK 6274.04 Có TK 1531 350.000.000 350.000.000 Cuối tháng, kết chuyển sang tài khoản tính giá thành : Nợ TK 154.02 Có TK 627 350.000.000 350.000.000 Chi phí khấu hao tài sản cố định (TK6274.01): Ngày 26/5/2014, công ty phát sinh 2 khoản trích khấu hao TSCĐ: Hao mòn máy móc thiết bị với số tiền 253.212.325 đồng; hao mòn phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn với số tiền 3.752.946 đồng. Kế toán hạch toán như sau: Nợ TK 6274.01 256.965.271 Có TK 2141.02 253.212.325 Có TK 2141.03 3.752.946 Cuối tháng, kế toán kết chuyển sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 256.965.271 256.965.271 Chi phí phân bổ dài hạn (TK 6274.02): Ngày 28/5/2014, công ty phát sinh chi phí phân bổ dài hạn: CCDC chờ phân bổ: 691.591 đồng; chi phí bằng tiền chờ phân bổ: 36.147.519 đồng. Kế toán hạch toán như sau: 65 Nợ TK 6274.02 36.839.110 Có TK 2421.01 691.591 Có TK 2422.01 36.147.519 Cuối tháng, kế toán kết chuyển sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 36.839.110 36.839.110 Chi phí phân bổ ngắn hạn (TK 6274.04): Ngày 28/5/2014, công ty phân bổ CCDC ngắn hạn với số tiền 2.572.605 đồng, kế toán hạch toán: Nợ TK 6274.04 2.572.605 Có TK 142.01 2.572.605 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí sang tài khoản tính giá thành: Nợ TK 154.02 Có TK 627 2.572.605 2.572.605 Chi phí sửa chữa phân xưởng (TK 6277.03): Ngày 15/5, công ty sửa băng chuyền trong phân xưởng với số tiền 6.273.464 đồng, chưa thanh toán cho thợ sửa. Kế toán hạch toán: Nợ TK 6277.03 Có TK 3311 6.273.464 6.273.464 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí như sau: Nợ TK 154.02 Có TK 627 6.273.464 6.273.464 Chi phí vận hành, bảo trì máy móc thiết bị (TK 6277.04): Ngày 16/5/2014, công ty phát sinh khoản chi phí vận hành hệ thống với số tiền 64.224.881 đồng; chi phí bảo trì hệ thống thiết bị: 16.970.000 đồng, chưa thanh toán cho đơn vị sửa chữa. Kế toán định khoản: Nợ TK 6277.04 Có TK 3311 81.194.881 81.194.881 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí: Nợ TK 154.02 Có TK 627 81.194.881 81.194.881 66 Chi phí vi sinh (TK 6277.05): Ngày 20/5, công ty chi trả tiền vi sinh bằng chuyển khoản với số tiền 18.583.000 đồng, số còn lại 20.866.000 chưa thanh toán cho nhà cung cấp. Kế toán hạch toán : Nợ TK 6277.05 39.449.000 Có TK 1111 18.583.000 Có TK 3311 20.866.000 Cuối tháng, kế toán kết chuyển chi phí : Nợ TK 154.02 Có TK 627 39.449.000 39.449.000 67 d. Thực hiện kế toán tổng hợp 450.921.352 TK 154.02 TK 627 TK 334 450.921.352 450.921.352 450.921.352 173.818.846 173.818.846 173.818.846 166.802.000 166.802.000 166.802.000 13.139.715 13.139.715 13.139.715 TK 338 173.818.846 TK 335 166.802.000 TK 111 13.139.715 TK 152.02 2.360.819.234 2.360.819.234 2.360.819.234 2.360.819.234 TK 153 523.880.833 523.880.833 523.880.833 523.880.833 TK 331 521.904.043 521.904.043 521.904.043 521.904.043 256.965.271 256.965.271 256.965.271 TK 214 256.965.271 TK 242 36.839.110 36.839.110 4.549.267.537 68 36.839.110 4.549.267.537 36.839.110 TK 142 TK 154.02 TK 627 2.572.605 2.572.605 2.572.605 2.572.605 TK 112 44.177.133 44.177.133 44.177.133 46.749.738 46.749.738 44.177.133 4.551.840.142 4.551.840.142 (Nguồn : Phòng kế toán) Hình 4.11 Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất chung Sổ sách: Sổ cái tài khoản 627 (xem phụ lục 6). 4.1.2.4 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất Cuối tháng, trên cơ sở các chi phí sản xuất đã phát sinh, kế toán tập hợp chi phí vào tài khoản 154 để tính giá thành sản phẩm. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Nợ TK 154.02 Có TK 621 23.461.319.170 23.461.319.170 Chi phí nhân công trực tiếp: Nợ TK 154.02 Có TK 622 1.526.377.635 1.526.377.635 Chi phí sản xuất chung: Nợ TK 154.02 Có TK 627 4.551.840.142 4.551.840.142 Sổ sách: Sổ cái tài khoản 154.02 (phụ lục 7). 4.1.3 Kế toán đánh giá sản phẩm dở dang Do đặc điểm sản xuất quy trình sản xuất cá tra của công ty là nguyên liệu được đưa vào liên tục để sản xuất cho đến khi tạo ra được thành phẩm, không có sản phẩm dở dang cuối kỳ. Cho nên, khi tính giá thành sản phẩm, kế toán không kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ. 69 4.1.4 Kế toán tính giá thành sản phẩm Cuối tháng, thủ kho lập bảng tổng hợp hàng hóa hoàn thành nhập kho gởi cho kế toán giá thành. Kế toán giá thành dựa vào bảng này kết hợp với những chi phí sản xuất phát sinh đã vừa kết chuyển xong sẽ lập bảng tính giá thành làm 2 liên, chuyển cho kế toán trưởng xét duyệt. Sau khi duyệt, liên 1 của bảng tính giá thành sẽ được chuyển lại nơi kế toán tổng hợp (kế toán giá thành) lưu trữ. Liên 2 của bảng tính giá thành xét duyệt sẽ được chuyển cho kế toán kho ghi sổ theo dõi việc nhập, xuất thành phẩm, ghi nhận giá trị xuất kho thành phẩm. 70 THỦ KHO KẾ TOÁN TRƯỞNG KẾ TOÁN TỔNG HỢP 2 Bảng tổng hợp nhập kho thành phẩm Bắt đầu Bảng tính giá thành đã duyệt (2) Bảng tính giá thành (1) Bảng tổng hợp nhập kho thành phẩm Lập bảng tính giá thành Bảng tổng hợp nhập kho thành phẩm KẾ TOÁN KHO Ghi sổ theo dõi thành phẩm Kiểm tra, phê duyệt 2 2 Bảng tính giá thành (1) Bảng tính giá thành đã duyệt (1) Bảng tính giá thành đã duyệt (2) N Bảng tính giá thành đã duyệt (1) N (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.12 Lưu đồ luân chuyển chứng từ tính gián thành sản phẩm. 71 Sổ kế toán Kết thúc Trong tháng 5/2014, sau quá trình sản xuất ngày 31/5, kế toán tính được giá trị phế phẩm thu hồi được trong quá trình sản xuất là 516.469.171 đồng và số phế phẩm này được nhập kho. Kế toán hạch toán: Nợ TK 1528 516.264.288 Có TK 154.02 516.264.288 Sơ đồ tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm như sau: TK 621 23.461.319.170 TK 154.02 23.461.319.170 TK 152.08 516.264.288 TK 622 1.526.377.635 516.264.288 TK 155.02 1.526.377.635 29.023.272.660 29.023.272.660 TK 627 4.551.840.142 4.551.840.142 29.539.536.950 29.539.536.950 (Nguồn: Phòng kế toán) Hình 4.13 Sơ đồ tính giá thành sản phẩm. Giá thành sản phẩm chung trong tháng 5/2014 :29.023.272.660 đồng. Công ty áp dụng phương pháp hệ số để tính giá thành sản phẩm. Lý do để công ty chọn phương pháp này là: trong cùng một quy trình sản xuất tạo ra đồng thời nhiều loại sản phẩm chính như cá dè, cá nguyên con, cá tém mỡ… vì vậy không thể theo dõi chi tiết từng mặt hàng được. Việc tính giá thành theo phương pháp hệ số cần một sản phẩm làm sản phẩm chuẩn (hệ số 1) để quy đổi ra các hệ số cho các sản phẩm còn lại. Trong tháng 5/2014, cá tém mỡ được chọn làm sản phẩm chuẩn. Dựa vào giá bán sản phẩm tháng 4/2015, công ty tính được hệ số các sản phẩm như sau: 72 Bảng 4.3 Bảng hệ số tính giá thành tháng 5/2014. Giá bán (đ/kg) Tên hàng Hệ số quy đổi Cá dè 39.912 0,93 Cá nguyên con 38.058 0,89 Cá tém mỡ 42.996 1,00 Cá thịt trắng 54.574 1,27 Cá thịt trắng dạt 47.519 1,10 (Nguồn: Phòng kế toán) Quy ra sản phẩm chuẩn nhập kho: Tổng số SP chuẩn =∑(số lượng từng loại SP hoàn thành trong kỳ * hế số quy đổi) Bảng 4.4 Bảng số lượng sản phẩm nhập kho tháng 5/2014. Tên sản phẩm Số lượng thực tế nhập kho (kg) Cá dè Cá nguyên con Cá tém mỡ Cá thịt trắng Cá thịt trắng dạt CỘNG Hệ số quy đổi Số lượng sản phẩm chuẩn 212.678,6 0,93 197.791,10 35.473 0,89 31.570,97 20.948,5 1,00 20.948,50 382.843,1 1,27 486.210,74 8.219,47 1,10 9.041,42 660.162,67 745.562,73 (Nguồn: Phòng kế toán) Tổng giá thành sản phẩm chuẩn = 29.023.272.660 (đồng). Giá thành đơn vị SP chuẩn Tổng giá thành SP chuẩn = 29.023.272.660 = Số lượng SP chuẩn = 38.928,01 745.562,73 Sau đó, ta tính được tổng giá thành, giá thành đơn vị từng loại sản phẩm nhập kho. Theo công thức sau: Giá thành đơn vị SP X = Giá thành đơn vị SP chuẩn * Hệ số quy đổi của X 73 Tổng giá thành SP X = Giá thành đơn vị SP X * Số lượng SP X nhập kho Cuối tháng, nhập kho thành phẩm, kế toán định khoản: Nợ TK 155.02 Có TK 154.02 29.023.272.660 29.023.272.660 Sỏ sách: Sổ cái tài khoản 155 (phụ lục 8). 74 Bảng 4.5 Bảng giá thành sản phẩm tháng 5/2014. Tên SP Mã số Số lượng thực tế nhập kho (kg) Hệ số quy đổi Số lượng sản phẩm chuẩn (kg) Giá thành đơn vị (đ/kg) Tổng giá thành SP (đồng) Cá dè TP.CA002 212.678,60 0,93 197.791,10 36.203,05 7.699.613.990 Cá nguyên con TP.CA004 35.473,00 0,89 31.570,97 34.645,93 1.228.995.075 Cá tém mỡ TP.CA003 20.948,50 1,00 20.948,50 38.928,01 815.483.412 Cá thịt trắng TP.CA001 382.843,10 1,27 486.210,74 49.438,57 18.927.215.400 Cá thịt trắng dạt TP.CA008 8.219,47 1,10 9.041,42 42.820,81 351.964.363 CỘNG 660.162,67 745.562,73 (Nguồn: Phòng kế toán) 75 29.023.272.660 4.2 PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG GIÁ THÀNH SẢN PHẨM Mục đích của việc phân tích biến động giá thành sản phẩm là nhằm đánh giá sự biến động chung của giá thành, đồng thời đánh giá biến động của từng khoản mục chi phí cấu tạo nên giá thành sản phẩm nhằm tìm ra nguyên nhân của sự biến động, đề ra giải pháp giúp công ty giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. Trong giai đoạn 2011 – 2013, công ty sản xuất chủ yếu 6 loại sản phẩm, tuy nhiên trong phạm vi đề tài nghiên cứu này chỉ tìm hiểu biến động của 2 sản phẩm thường chiểm tỷ trọng lớn nhất trong tổng số sản phẩm sản xuất của công ty đó là sản phẩm cá dè và cá thịt trắng. 4.2.1 Phân tích chung 76 Bảng 4.6 Tình hình giá thành cá dè, cá thịt trắng qua các năm. TÌNH HÌNH GIÁ THÀNH CÁ DÈ Khoản mục Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Chênh lệch năm 2012 – 2011 Tuyệt đối Tổng chi phí sản xuất 55.707 99.567 Tương đối (%) Chênh lệch năm 2013 – 2012 Tuyệt đối Tương đối (%) 111.489 43.860 78,73 11.922 11,97 2.785.090,91 3.069.208,53 1.204.924,74 76,25 284.117,62 10,20 496 1,40 575 1,60 (triệu đồng) Sản lượng (kg) Giá thành đơn vị (đồng/kg) 1.580.161,12 35.254 35.750 36.325 TÌNH HÌNH GIÁ THÀNH CÁ THỊT TRẮNG Khoản mục Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Chênh lệch năm 2012 – 2011 Tuyệt đối Tổng chi phí sản xuất 96.743 113.144 Tương đối (%) Chênh lệch năm 2013 – 2012 Tuyệt đối Tương đối (%) 151.511 16.401 16,95 38.367 33,91 2.314.256,49 3.077.615,28 320.377,68 16,10 763.358,79 32,98 370 0,76 340 0,70 (triệu đồng) Sản lượng (kg) Giá thành đơn vị (đồng/kg) 1.993.878,81 48.520 48.890 49.230 (Nguồn: Phòng kế toán) 77 Qua bảng số liệu trên, ta thấy rằng, tổng chi phí sản xuất, sản lượng thành phẩm, giá thành đơn vị sản phẩm có xu hướng tăng qua các năm. Giá thành đơn vị của cá dè tăng lần lượt là 1,40%; 1,60%, giá thành đơn vị sản phẩm cá thịt trắng tăng lần lượt 0,76%; 0,70%. Tổng chi phí sản xuất và số lượng sản phẩm tăng khá mạnh qua các năm nhưng do sản lượng sản xuất qua các năm tăng với tốc độ chậm hơn nên làm cho giá thành có xu hướng tăng. Để đánh giá chính xác hơn nguyên nhân của của sự biến động này, ta sẽ nghiên cứu sự biến động của từng khoản mục chi phí cấu thành giá thành sản phẩm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp; chi phí nhân công trực tiếp; chi phí sản xuất chung. 4.2.2 Phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất nên biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ảnh hưởng lớn đến biến động giá thành sản phẩm. Bảng 4.7 Chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá dè. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Số lượng sản phẩm (kg) 1.580.161,12 2.785.090,91 3.069.208,53 Mức tiêu hao NVL (kg) 1,47 1,41 1,40 Đơn giá NVL (đ/kg) 22.500 22.700 23.000 (Nguồn: Phòng kế toán) Dựa theo phương pháp thay thế liên hoàn, ta xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như sau: Biến động giữa năm 2012 với năm 2011: Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a12b11c11 – a11b11c11 = (2.785.090,91 x 1,47 x 22.500) – (1.580.161,12 x 1,47 x 22.500) = 39.853.052.800 đồng. Nhân tố mức tiêu hao NVL (Δb): Δb = a12b12c11 – a12b11c11 = (2.785.090,91 x 1,41 x 22.500) – (2.785.090,91 x 1,47 x 22.500) = -3.759.872.729 đồng. Nhân tố đơn giá NVL (Δc): 78 Δc = a12b12c12 – a12b12c11 = (2.785.090,91 x 1,41 x 22.700) – (2.785.090,91 x 1,41 x 22.500) = 785.395.637 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb + Δc = 39.853.052.800 + (3.759.872.729) + 785.395.637 = 36.878.575.710 đồng. Tương tự, ta tính được biến động các nhân tố giữa năm 2013 so với năm 2012 như sau: Nhân tố số lượng sản phẩm: Δa = 9.093.752.663 đồng. Nhân tố mức tiêu hao NVL: Δb = -696.710.336 đồng. Nhân tố đơn giá NVL: Δc = 1.289.067.583 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = 9.686.109.910 đồng. Bảng 4.8 Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phí NVL chính (cá dè). ĐVT: 1.000.000 đồng Chỉ tiêu Biến động 2012 – 2011 Biến động 2013 – 2012 Nhân tố số lượng SP 39.853 9.093 Nhân tố mức tiêu hao NVL (3.759) (696) 785 1.289 36.878 9.686 Nhân tố đơn giá NVL Tổng cộng Nguyên nhân của sự biến động năm 2012 so với năm 2011: Biến động nhân tố số lượng sản phẩm: năm 2012 tăng 39.853 triệu đồng so với năm 2011 là nguyên nhân chính làm cho giá thành tăng 36.878 triệu đồng so với năm 2011. Do công ty sản xuất chủ yếu dựa theo yêu cầu, tình hình kinh tế thế giới, thị trường trong và ngoài nước nên tác động rất lớn đến sản lượng sản xuất ra trong năm, mặc dù năm 2012 nền kinh tế thế giới có nhiều biến động nhưng công ty đã tích cực trong việc tìm kiếm đơn đặt hàng đối với mặt hàng cá dè nên vẫn giữ mức tiêu thụ ổn định, nhưng tiêu thụ chủ yếu là thị trường nội địa. Biến động nhân tố mức tiêu hao NVL: năm 2012 giảm 3.759 triệu đồng so với năm 2011, tương ứng mức tiêu hao thay đổi từ 1,47 kg NVL/kg thành phẩm xuống 1,41 kg NVL/kg thành phẩm do công ty nổ lực trong việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng NVL đầu vào, dây chuyền sản xuất làm việc ổn định đồng thời tay nghề công nhân sản xuất thuần thục, chứng tỏ công ty quan tâm đền việc tiết kiệm NVL, hạ giá thành sản phẩm. 79 Biến động nhân tố đơn giá NVL: năm 2012 tăng 785 triệu đồng so với năm 2011, công ty đã ít nhiều làm chủ được nguồn nguyên liệu bằng việc ký hợp đồng bao tiêu cá tra đầu ra với các cơ sở nuôi trồng cá tra, chính vì thế, mặc dù trong năm giá cá tra nguyên liệu có xu hướng tăng cao, nhưng bằng các biện pháp của mình, công ty đã điều chỉnh đơn giá nguồn nguyên liệu đầu vào của công ty nhưng đơn giá cá tra nguyên liệu vẫn cao hơn năm 2011 Nguyên nhân của sự biến động năm 2013 so với năm 2012: Biến động nhân tố số lượng sản phẩm: năm 2013 tăng 9.093 triệu đồng so với năm 2012, do tình hình khủng hoảng kinh tế dần được khắc phục, tình hình tiêu thụ cá tra fillet dần được ổn định trở lại nhưng công ty vẫn tiêu thụ ở thị trường nội địa là chủ yếu. Biến động nhân tố mức tiêu hao NVL: năm 2013 giảm 696 triệu đồng so với năm 2012, tương ứng mức tiêu hao từ 1,41 kg NVL/kg thành phẩm xuống 1,40 kg NVL/kg thành phẩm, góp phần hạ giá thành sản phẩm trong kỳ sản xuất. Biến động nhân tố đơn giá NVL: năm 2013 tăng 1.289 triệu đồng so với năm 2012, do năm 2013 là năm giá cá tra nguyên liệu có nhiều biến động. Nhiều hộ nuôi trồng phải “treo ao” do sản xuất thua lỗ trong thời gian dài, khi cá tra tăng cao thì không có để bán, nguyên liệu khan hiếm vì thế làm giá nguyên liệu tăng trong năm 2013. Mặc dù, công ty luôn chú trọng đến giá cả cá tra nguyên liệu, nhưng giá cả biến động làm công ty khó kiểm soát và điều chỉnh kịp thời nhân tố này. Bảng 4.9 Chi phí nguyên vật liệu chính sản xuất cá thịt trắng. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Số lượng sản phẩm (kg) 1.993.878,81 2.314.256,49 3.077.615,28 Mức tiêu hao NVL (kg) 2,25 2,21 2,19 Đơn giá NVL (đ/kg) 22.500 22.700 23.000 (Nguồn: Phòng kế toán) Áp dụng phương pháp thay thế liên hoàn, ta xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố cấu thành giá thành sản phẩm như sau: 80 Bảng 4.10 Mức độ ảnh hưởng các nhân tố chi phí NVL chính (cá thịt trắng). ĐVT: 1.000.000 đồng Chỉ tiêu Biến động 2012 – 2011 Biến động 2013 – 2012 Nhân tố số lượng SP 16.219 38.295 Nhân tố mức tiêu hao NVL (2.082) (1.397) Nhân tố đơn giá NVL 1.022 2.021 Tổng cộng 15.159 38.920 Năm 2012, tổng biến động tăng 15.159 triệu đồng so với năm 2011, trong đó, nhân tố số lượng sản phẩm tăng 16.219 triệu đồng, nhân tố mức tiêu hao NVL giảm 2.082 triệu đồng, nhân tố đơn giá NVL tăng 1.022 triệu đồng, tương tự như đã phân tích tình hình biến động chi phí NVL chính sản xuất cá dè, những nhân tố những nhân tố của chi phí NVL chính sản xuất cá thịt trắng cũng biến động bởi những yếu tố của thị trường tiêu thụ, nguồn nguyên liệu chế biến. Năm 2013, tổng biến động tăng 38.920 triệu đồng so với năm 2012, trong đó, ta thấy rằng nhân tố mức tiêu hao NVL giảm 1.397 triệu đồng, chứng tỏ công ty ngày càng quan tâm thích đáng đến vấn đề tiết kiệm nguyên vật liệu. Nhìn chung, trong giai đoạn 2011 – 2013, công ty có những chính sách hiệu quả để hạ giá thành, trong đó, nhân tố mức tiêu hao NVL được kiểm soát tốt nhất, tiết kiệm nguyên liệu sản xuất, công ty cần phát huy hơn nữa góp phần hạ giá thành trong giai đoạn tới. Nhân tố số lượng sản phẩm tăng qua các năm, điều này ít nhiều tác động đến giá thành, số lượng sản xuất tăng dẫn đến chi phí cũng tăng qua các năm, công ty cần có những chính sách tiết kiệm hiệu quả hơn nữa, nhằm giảm mức độ ảnh hưởng của nhân tố số lượng sản phẩm đến biến động giá thành. Nhân tố đơn giá NVL có nhiều biến động nhất, mặc dù công ty thực hiện các biến pháp làm chủ nguồn nguyên liệu đầu vào nhưng do tình trạng khan hiếm nguyên liệu, cũng như thu lỗ kéo dài trong nhiều năm dẫn đến các hộ nuôi trồng cá tra phải “treo ao” hoặc chuyển sang nuôi trồng loại khác, dẫn đến giá cá tra nguyên liệu tăng nhanh trong những đợt “sốt” hàng. Công ty cần quan tâm hơn về nhân tố đơn giá NVL tránh ảnh hưởng giá thành, tác động đến hiệu quả kinh doanh khi nhân tố này biến động khó kiểm soát. 4.2.3 Phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp 81 Bảng 4.11 Chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá dè. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Số lượng sản phẩm (kg) 1.580.161,12 2.785.090,91 3.069.208,53 Chi phí nhân công/sp (đồng/kg) 1.640 1.750 1.950 (Nguồn: Phòng kế toán) Bảng 4.12 Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phí NCTT sản xuất cá dè ĐVT: 1.000.000 đồng Chỉ tiêu Biến động 2012 – 2011 Biến động 2013 – 2012 Nhân tố số lượng SP 1.976 497 Nhân tố chi phí nhân công /sp 306 613 2.282 1.110 Tổng cộng Dựa vào bảng số liệu trên, ta thấy rằng, chi phí nhân công năm 2012 tăng 2.282 triệu đồng, trong đó, nhân tố số lượng sản phẩm tăng 1.976 triệu đồng, nhân tố chi phí nhân công/ 1 kg sản phẩm tăng 306 triệu đồng, do sản xuất nhiều sản phẩm nên làm cho chi phí nhân công tăng lên, đồng thời, do công ty tăng tiền lương thành phẩm cho công nhân nên làm cho chi phí nhân công tăng cao. Chi phí nhân công năm 2013 tăng 1.110 triệu đồng, trong đó, nhân tố số lượng sản phẩm làm chi phí tăng 497 triệu đồng, đơn giá nhân công tăng 613 triệu đồng, nguyên nhân là do vào năm 2013, Nhà nước thay đổi hệ số lương cơ bản, mức lương cơ bản từ 1.050.000 đ/tháng thành 1.150.000 đ/tháng, chính vì vậy, công ty cũng thay đổi mức lương chi trả cho cả công nhân trả lương theo sản phẩm và theo hệ số, vì vậy làm cho chi phí nhân công biến động. Tiếp theo là tình hình biến động chi phí nhân công sản xuất cá thịt trắng. 82 Bảng 4.13 Chi phí nhân công trực tiếp sản xuất cá thịt trắng. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Số lượng sản phẩm (kg) 1.993.878,81 2.314.256,49 3.077.615,28 Chi phí nhân công/sp (đồng/kg) 2.200 2.245 2.350 (Nguồn: Phòng kế toán) Bảng 4.14 Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phí NCTT (cá thịt trắng). ĐVT: 1.000.000 đồng Chỉ tiêu Biến động 2012 – 2011 Biến động 2013 – 2012 Nhân tố số lượng SP 704 1.713 Nhân tố chi phí nhân công/sp 104 323 Tổng cộng 808 2.036 Tương tự như sản xuất cá dè, chi phí nhân công sản xuất cá thịt trắng cũng biến động qua các năm, nhìn chung nhân tố số lượng sản phẩm tăng làm cho chi phí nhân công trong năm cũng tăng, những chính sách tiền lương trong năm 2013 tác động đến sự biến động chi phí này theo chiều hướng tăng lên. Công ty cần có những chính sách hiệu quả hơn nữa để tiết kiệm chi phí nhân công, công nghệ hóa quá trình sản xuất góp phần hạ giá thành sản phẩm. 4.2.4 Phân tích biến động chi phí sản xuất chung. 83 Bảng 4.15 Chi phí sản xuất chung cá dè. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Số lượng sản phẩm (kg) 1.580.161,12 Chi phí sản xuất chung (triệu đồng) 6.361 14.141 CP.SXC/sp (đ/kg) 4.025,54 5.067,83 Năm 2013 Chênh lệch năm 2012/2011 Chênh lệch năm 2013/2012 76,25 10,20 16.191 122,3 14,50 5.275,55 25,89 4,10 Chênh lệch năm 2012/2011 Chênh lệch năm 2013/2012 16,10 32,98 2.785.090,91 3.069.208,53 (Nguồn: Phòng kế toán) Bảng 4.16 Chi phí sản xuất chung cá thịt trắng. Chỉ tiêu Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Số lượng sản phẩm (kg) 1.993.878,81 Chi phí sản xuất chung (triệu đồng) 13.250 15.610 21.423 17,80 37,24 CP.SXC/sp (đ/kg) 6.645,81 6.745,3 6.961 1,50 3,20 2.314.256,49 3.077.615,28 (Nguồn: Phòng kế toán) Từ bảng số liệu, ta thấy chi phí sản xuất chung tăng qua các năm, do số lượng sản xuất tăng qua các năm nên chi phí sản xuất chung khả biến sẽ tăng tỷ lệ thuận với số lượng sản phẩm nhưng với chi phí sản xuất chung bất biến vẫn sẽ tốn chi phí như nhau mặc dù sản phẩm thay đổi, nhìn chung, chi phí sản xuất chung đơn vị tăng qua các năm do tốc độ tăng của số lượng sản xuất chậm hơn tốc độ tăng chi phí sản xuất chung làm cho chi phí sản xuất chung đơn vị tăng qua các năm. Tuy công ty có nhiều chính sách cắt giảm chi phí nhưng những năm gần đây, chi phí điện, gas, dầu nhớt, vật liệu bao bì tăng làm cho chi phí sản xuất chung tăng, hơn thế nữa, do tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn nên nhà máy sản xuất chưa hoạt động hết công suất, công ty cần quan tâm, điều chỉnh hợp lý các chi phí này để góp phần hạ giá thành. 84 Nhìn chung, các khoản mục chi phí sản xuất của công ty tăng qua các năm, có thể lý giải như sau: Do giá cả cá tra nguyên liệu biến động theo chiều hướng tăng nhanh khó kiểm soát; chi phí lương nhân công trực tiếp tăng; chi phí sản xuất chung cũng tăng khá mạnh qua các năm, làm cho giá thành sản xuất có xu hướng tăng qua các năm. Công ty cần có những chính sách hợp lý hơn nữa để kiểm soát chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm trong những năm kinh tế biến động sắp tới. 4.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT – TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG 4.3.1 Ưu điểm 4.3.1.1 Về thực hiện chế độ kế toán - Bộ máy kế toán: Bộ máy kế toán của công ty được tổ chức theo hình thức tập trung. Theo mô hình này, thông tin sẽ được cung cấp kịp thời, đầy đủ cho nhà quản lý, các cơ quan chức năng. Ngoài ra, nhân viên phòng kế toán đã được qua đào tạo chuyên môn, có kinh nghiệm và thường xuyên được công ty tạo điều kiện tham gia các lớp nâng cao trình độ chuyên môn. Môi trường làm việc khá tốt, mỗi kế toán viên được trang bị máy tính riêng với sự hỗ trợ của các phần mềm kế toán, cũng như trang thiết bị hiện đại giúp cho kế toán hoàn thành tốt, kịp thời nhiệm vụ được giao. - Chứng từ: Công ty đã vận dụng tương đối đầy đủ các loại chứng từ phù hợp mà quy chế Bộ tài chính ban hành. Tất cả chứng từ phát sinh tại công ty được lập bởi những người có trách nhiệm, được xét duyệt bởi những người có thẩm quyền và được luân chuyển theo trình tự đã qui định theo sự giám sát của kế toán trưởng, sau cùng được lưu trữ cẩn thận, bảo mật nhằm đảm bảo tốt nhất cho việc xử lý, ghi nhận số liệu kế toán, đồng thời đáp ứng kịp thời cho công tác kiểm tra, kiểm soát khi có nhu cầu. - Sổ sách: Công ty thực hiện đúng chế độ sổ sách kế toán do Nhà nước quy định. Phương pháp ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký chung phù hợp với quy mô cũng như đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty. 4.3.1.2 Về tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành tại công ty - Căn cứ vào tình hình thực tế về đặc điểm tổ chức sản xuất, chu kỳ sản xuất sản phẩm, công ty áp dụng phương pháp tính giá thành là phương pháp hệ số, việc xác định như vậy đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất – tính giá thành tại công ty được kịp thời, nhanh chóng, cung cấp thông tin cho lãnh đạo trong công tác quản lý chi phí sản xuất – tính giá thành 85 sản phẩm được hiệu quả, ngoài ra, có thể kiểm soát chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung phát sinh, từ đó, có hướng điều chỉnh thích hợp cho mỗi kỳ kế toán để tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. - Công tác kế toán giá thành được thực hiện đều đặn, đảm bảo đúng nguyên tắc, luôn bám sát và phản ánh thực tế chi phí của quá trình sản xuất, sự thay đổi giá thành một cách kịp thời. 4.3.2 Khuyết điểm 4.3.2.1 Về thực hiện chế độ kế toán - Bộ máy kế toán: Một kế toán viên kiêm nhiệm quá nhiều phần hành kế toán, như vậy sẽ thiếu sự khách quan, thiếu tính chuyên môn và kịp thời trong công việc. - Công ty thiếu bộ phận kế toán quản trị riêng biệt để hỗ trợ, cung cấp thông tin cho nhà quản trị và đề ra kế hoạch, chiến lược sản xuất kinh doanh trong tương lai. - Kế toán công ty chủ yếu thực hiện công tác kế toán trên phần mềm Excel, ngoài ra chưa tiếp cận, sử dụng các phần mềm kế toán thông dụng hiện nay như: Misa, CNS… để hạn chế rủi ro trong việc xử lý số liệu kế toán cũng như tính bảo mật của thông tin kế toán. - Tài khoản sử dụng: Sản phẩm sản xuất ngày càng đa dạng nên cần mở thêm tài khoản chi tiết về thành phẩm để theo dõi cho từng thành phẩm khi nhập kho. Ví dụ như TK 155.01: Thành phẩm cá tra fillet; TK155.02: Thành phẩm cá tra nguyên con. 4.3.2.2 Về tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành tại công ty - Công ty áp dụng phương pháp bình quân gia quyền để tính giá xuất kho nguyên vật liệu. Theo phương pháp này, hàng ngày khi xuất kho nguyên vật liệu sẽ tạm tính giá, sau đó cuối tháng sẽ điều chỉnh lại theo giá bình quân cuối kỳ, như vậy giá thành khi tính độ chính xác không cao. - Nguyên vật chính chủ yếu mua ngoài, giá cả thường xuyên biến động theo thị trường làm chi phí nguyên vật liệu chính biến động, gây ảnh hưởng đến giá thành và khả năng cạnh tranh của công ty. - Công ty trả lương cho công nhân trực tiếp sản xuất theo số lượng thành phẩm làm công nhân quan tâm đến số lượng thiếu chất lượng trong sản phẩm làm ra. 86 CHƯƠNG 5 MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢM CHI PHÍ SẢN XUẤT, HẠ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HÙNG VƯƠNG VĨNH LONG Để hạ giá thành sản phẩm, có hai biện pháp chính: giảm số lượng sản phẩm sản xuất và giảm chi phí sản xuất. Thực tế thấy rằng, giảm sản lượng sản phẩm sản xuất sẽ ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng, ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty bởi vì doanh thu bán hàng là khoản mục chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu của công ty, như vậy, phương pháp giảm chi phí sản xuất là biện pháp tối ưu để hạ giá thành sản phẩm. 5.1 ĐỐI VỚI CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU TRỰC TIẾP Do đặc điểm sản xuất của công ty, nguyên vật liệu do nhiều nhà cung cấp khác nhau nên giá cả thường xuyên bị biến động. Đối với nhà nuôi cá, công ty cần ký hợp đồng dài hạn, bao tiêu đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, giá cả hợp lý đảm bảo giữa công ty và nhà cung cấp đều có lợi. Những năm gần đây, mặt hàng cá da trơn nói chung, cá tra Việt Nam nói riêng khi xuất khẩu sang các nước EU, Châu Âu… đều bị kiểm tra nghiêm ngặt về hàm lượng thuốc kháng sinh, điều này ảnh hưởng rất lớn đến sự cạnh tranh của ta trên thế giới, chính vì vậy, công ty nên hỗ trợ, hướng dẫn người nuôi về kỹ thuật, thuốc chữa bệnh, kiểm soát tốt hơn nữa về hàm lượng thuốc kháng sinh trong cá, giải pháp này có thể tốn chi phí nhưng bù lại, công ty sẽ có nguồn nguyên liệu sạch, đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm, tránh gây thiệt hại cho những hợp đồng xuất khẩu của công ty và tạo dựng lòng tin của các đối tác khó tính nước ngoài. 5.2 ĐỐI VỚI CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP - Công ty cần xây dựng định mức chi phí nhân công trực tiếp nhằm quản lý phù hợp chi phí và sử dụng hiệu quả tiết kiệm. - Công ty trả lương cho công nhân trực tiếp sản xuất theo hình thức sản phẩm, tuy kích thích lao động tạo ra nhiều sản phẩm nhưng ít quan tâm đến chất lượng, công ty cần theo dõi, yêu cầu nhân viên quản lý phân xưởng kiểm tra chặt chẽ hơn về mặt chất lượng, yêu cầu kỹ thuật, quy cách của sản phẩm của công nhân sản xuất. - Công ty cần nhiều nhân công trong quá trình sản xuất sản phẩm, vì vậy nên áp dụng máy móc, trang thiết bị, tự động hóa vào sản xuất để giảm số lượng nhân công, giảm giờ lao động, giúp tiết kiệm chi phí nhưng vẫn tăng năng suất. 5.3 ĐỐI VỚI CHI PHÍ SẢN XUẤT CHUNG 87 - Công ty cần xây dựng định mức chi phí sản xuất chung nhằm kiểm soát chi phí, tránh tình trạng sử dụng quá mức. - Giá dịch vụ mua ngoài như điện, nước, internet… ngày càng tăng, vì vậy, công ty cần khuyến khích nhân viên sử dụng tiết kiệm, tránh tình trạng lãng phí, như vậy cũng góp phần tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. - Công ty nên thay đổi một số máy móc hiện đại hơn để vừa tiết kiệm điện năng, vừa tăng năng suất sản xuất và tiết kiệm được một khoản chi phí do sửa chữa máy móc không mong muốn. 88 CHƯƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1 KẾT LUẬN Ngày nay, Việt Nam đang trên đà hội nhập và phát triển, đã mở ra cho kinh tế Việt Nam nhiều cơ hội hợp tác, kinh doanh quý báu nhưng song song ấy, cũng đặt ra cho các doanh nghiệp, công ty trong nước những thách thức khi phải “chạy đua”, cạnh tranh khốc liệt với các đối thủ trong và ngoài nước. Để có thể đứng vững trên thương trường, mỗi doanh nghiệp luôn nổ lực khẳng định vị thế cạnh tranh của mình, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Và một trong những phương pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh mà mỗi doanh nghiệp thường áp dụng là kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất với mục đích hạ giá thành sản phẩm, tối đa hóa lợi nhuận nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Qua quá trình tiếp xúc thực tiễn và thực hiện công tác kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long, em thấy rằng công ty đã có sự quan tâm đúng đắn đến việc hình thành các khoản mục chi phí, kiểm soát tốt những ảnh hưởng của biến động từng khoản mục chi phí đến giá thành sản phẩm. Công tác kế toán chi phí – tính giá thành được công ty thực hiện khá chặt chẽ. Hạ giá thành – tối đa hóa lợi nhuận là một trong những chiến lược kinh doanh hàng đầu của công ty trong nhiều năm qua. Mặc dù, các khoản mục chi phí như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung có nhiều biến động, khó kiểm soát, tuy nhiên, công ty nói chung, bộ phận kế toán nói riêng luôn cố gắng kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, hạ giá thành nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm, đã góp phần khẳng định vị thế cạnh tranh của công ty trên thị trường xuất – nhập khẩu thủy sản Việt Nam. Như vậy, hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm đã góp phần không nhỏ vào sự thành công của công ty, mỗi chủ thể kinh doanh cần hoàn thiện tốt hơn nữa công tác kế toán chi phí – tính giá thành sản phẩm để tăng cường hiệu quả quản trị kinh doanh, nâng cao vị thế cạnh tranh của mình trên thương trường trong và ngoài nước. 6.2 KIẾN NGHỊ Sau thời gian thực tập tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long với đề tài “Kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long”, em xin có một số kiến nghị như sau: 89 6.2.1 Đối với Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) - Hỗ trợ công nghệ tiên tiến để sản xuất các mặt hàng thủy sản đạt chất lượng. - Nghiên cứu tạo ra giống thủy sản chất lượng cao. Hỗ trợ con giống khỏe cho các hộ nuôi trồng, kinh doanh thủy sản. - Mở các lớp tập huấn cho họ nuôi trồng thủy sản, các doanh nghiệp, công ty kinh doanh mặt hàng thủy sản kỹ năng nuôi trồng, cách phòng trừ bệnh cho thủy sản, cũng như cách vệ sinh thủy sản, bảo vệ môi trường nước. 6.2.2 Đối với Nhà nước - Cần tạo mối liên kết giữa doanh nghiệp thu mua và người nuôi trồng thủy sản, giúp người nuôi có lãi, doanh nghiệp có đủ nguyên liệu để sản xuất, tránh tình trạng nguyên liệu dồi dào thì giá cá tra lại rớt giá và ngược lại. - Chính sách hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp kinh doanh để họ có đủ nguồn nguyên vật liệu, mua trang thiết bị tiên tiến, mở rộng vùng nuôi thủy sản. - Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ vốn vay, có ưu đãi về lãi suất cho các doanh nghiệp kinh doanh thủy sản. - Nhà nước nên quy định, kiểm tra chặt chẽ hơn về chất lượng sản phẩm xuất khẩu vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, vừa tránh tình trạng một số doanh nghiệp xuất khẩu những mặt hàng kém chất lượng với giá rẻ ra nước ngoài gây nên tình trạng chống bán phá giá hay kiểm soát nghiêm ngặt hàm lượng thuốc kháng sinh trong sản phẩm cá da trơn Việt Nam, ảnh hưởng đến danh tiếng chất lượng thủy sản Việt Nam. - Nhà nước cần có những quy định chặt chẽ, kiểm tra tình trạng xử lý nước thải trong quá trình chế biến thủy sản của các doanh nghiệp, góp phần cải thiện và bảo vệ môi trường nước. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bùi Văn Trường, 2008. Kế toán chi phí. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Lao động – Xã hội. 2. Lê Phước Hương. Giáo trình kế toán quản trị 1. Đại học Cần Thơ. 3. Nguyễn Đình Đỗ và cộng sự, 2006. Kế toán và phân tích giá thành trong doanh nghiệp. Nhà xuất bản Tài chính. 4. Nguyễn Lê Nhã Uyên, 2013. Kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại chi nhánh công ty cổ phần lương thực thực phẩm Vĩnh Long – xí nghiệp Tân Thạnh. Luận văn đại học. Đại học Cần Thơ. 5. Nguyễn Thị Phương Oanh, 2008. Phân tích biến động chi phí sản xuất tại xí nghiệp đông lạnh thủy sản AFIEX. Luận văn đại học. Đại học An Giang. 6. Phạm Văn Dược và Đặng Kim Cương, 2005. Phân tích hoạt động kinh doanh. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Tổng hợp – TP.Hồ Chí Minh. 7. Trần Quốc Dũng, 2010. Bài giảng kế toán tài chính 1. Đại học Cần Thơ. 8. Trương Kim Thành, 2009. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần chế biến và sản xuất thủy sản Cadovimex. Luận văn đại học. Đại hoc Cần Thơ. 9. Võ Văn Nhị, 2004. Hướng dẫn thực hành kế toán chi phí sản xuất va tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp. Hà Nội: Nhà xuất bản Tài chính. 10. Webside: www.ketoan.com www.ketoan.org.com 91 PHỤ LỤC 1 SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN 621.01 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, Vĩnh Long Mẫu số: S36 – DN (Ban hành theo QĐ 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN Tài khoản 621.01 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Ngày tháng 2/5/2014 BK01052014 2/5/2014 …. 29/5/2014 … BK18052014 …. 29/5/2014 31/5/2014 KC13152014 31/5/2014 Diễn giải Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất … Mua nguyên liệu đưa ngay vào sản xuất Kết chuyển chi phí Tổng số phát sinh Tài khoản đối ứng 331 … 331 Số phát sinh Nợ Có 1.175.000.000 … … 775.500.000 22.865.559.170 154 22.865.559.170 22.865.559.170 Sổ này có… đánh số từ 1 đến…. Ngày mở sổ 01/05/2014 Ngày 31 tháng 5 năm 2014 Kế toán trưởng (ký, ghi họ tên) Người lập (ký, ghi họ tên) 92 PHỤ LỤC 2 SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN 621.02 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, Vĩnh Long Mẫu số: S36 – DN (Ban hành theo QĐ 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN Tài khoản 621.02 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Ngày tháng 5/5/2014 PX01052014 5/5/2014 …. 26/5/2014 … PX10052014 …. 26/5/2014 31/5/2014 KC23152014 31/5/2014 Xuất nguyên liệu phụ dùng cho sản xuất … Xuất nguyên liệu phụ dùng cho sản xuất Kết chuyển chi phí Tổng số phát sinh Số phát sinh Tài khoản đối ứng 152.02 37.320.000 … 152.02 … 29.300.000 154 Nợ Có … 595.760.000 595.760.000 595.760.000 Sổ này có… đánh số từ 1 đến…. Ngày mở sổ 01/05/2014 Ngày 31 tháng 5 năm 2014 Kế toán trưởng (ký, ghi họ tên) Người lập (ký, ghi họ tên) 93 PHỤ LỤC 3 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CÁI Tháng 5 năm 2014 Tên tài khoản: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Số hiệu tài khoản: 621 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Nhật ký chung Trang số Ngày tháng STT dòng Tài khoản đối ứng Số phát sinh Nợ Có Số dư đầu kỳ 2/5/2014 BK01052014 2/5/2014 3/5/2014 BK02052014 3/5/2014 5/5/2014 PX01052014 5/5/2014 … … … Mua NVL chính sử dụng ngay Mua nguyên vật liệu chính sử dụng ngay Xuất kho NVL phụ sản xuất … … 94 … 152.01 1.175.000.000 152.01 1.175.000.000 152.02 37.200.000 … … … 31/05/2014 KC13152014 31/5/2014 31/05/2014 KC23152014 31/5/2014 KC chi phí nguyên vật liệu chính trực tiếp KC chi phí nguyên vật liệu phụ trực tiếp Cộng số phát sinh 154.02 22.865.559.170 154.02 595.760.000 23.461.319.170 23.461.319.170 Số dư cuối kỳ Sổ này có… trang, đánh số từ trang số … đến trang số… Ngày mở sổ : 01/05/2014 Người lập biểu (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) 95 Giám đốc (ký, họ tên) PHỤ LỤC 4 SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN 622 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, Vĩnh Long Mẫu số: S36 – DN (Ban hành theo QĐ 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CHI TIẾT TÀI KHOẢN Tài khoản 622 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Ngày tháng 9/5/2014 TH0052014 9/5/2014 31/5/2014 TH1052014 31/5/201 4 … 31/5/2014 … KC33152014 … 31/5/201 4 Diễn giải Tài khoản đối ứng Trích trước 3351 tiền nghĩ phép Tính tiền 3341 lương phải trả CNSX … … Kết chuyển 154 chi phí Tổng số phát sinh Số phát sinh Nợ Có 130.000.000 1.126.110.996 … … 1.526.377.635 1.526.377.635 1.526.377.635 Sổ này có… đánh số từ 1 đến…. Ngày mở sổ 01/05/2014 Ngày 31 tháng 5 năm 2014 Kế toán trưởng (ký, ghi họ tên) Người lập (ký, ghi họ tên) 96 PHỤ LỤC 5 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CÁI Tháng 5 năm 2014 Tên tài khoản: Chi phí nhân công trực tiếp Số hiệu tài khoản: 622 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Ngày tháng Nhật ký chung Trang số STT dòng Tài khoản đối ứng Số phát sinh Nợ Số dư đầu kỳ 9/5/2014 TH0052014 9/5/2014 31/5/2014 TH1052014 31/5/2014 31/5/2014 TH2052014 31/5/2014 31/5/2014 TH3052014 31/5/2014 31/5/2014 TH4052014 31/5/2014 Trích trước tiền lương nghĩ phép cho CNTT Tính lương tháng 5/2014 cho CNTT Trích BHXH theo quy định Trích BHYT theo quy định Trích BHTN theo quy định 97 3351 130.000.000 3341 1.007.869.341 3383 292.788.859 3384 50.674.995 3382 22.522.220 Có 31/5/2014 TH5052014 31/5/2014 31/5/2014 KC33152014 31/5/2014 Trích KPCĐ theo quy định Kết chuyển chi phí NCTT Cộng số phát sinh 3389 22.522.220 154.02 1.526.377.635 1.526.377.635 1.526.377.635 Số dư cuối kỳ Sổ này có… trang được đánh dấu từ trang… đến trang… Ngày mở sổ : 01/05/2014. Người lập biểu (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) 98 Giám đốc (ký, họ tên) PHỤ LỤC 6 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CÁI Tháng 5 năm 2014 Tên tài khoản: Chi phí sản xuất chung Số hiệu tài khoản: 627 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Ngày tháng Nhật ký chung Trang số STT dòng Tài khoản đối ứng Số phát sinh Nợ Có Số dư đầu kỳ 5/5/2014 XKB052014 5/5/2014 9/5/2014 PC092014 9/5/2014 12/5/2014 PC122014 12/5/2014 … 20/5/2014 … PC202014 … 20/5/2014 Xuất kho bao bì sản xuất Mua dụng cụ, bảo hộ lao động Thanh toán tiền cân, dao… … Chi trả tiền vi sinh 99 152.03 … 173.880.833 1111 12.859.715 1111 25.594.133 … … … 1111 18.583.000 331 20.866.000 … 31/5/2014 KC43152014 31/5/2014 Kết chuyển chi phí SXC Cộng số phát sinh 154.02 4.551.840.142 4.551.840.142 4.551.840.142 Số dư cuối kỳ Sổ này có … trang, được đánh số từ trang… đến trang… Ngày mở sổ : 01/05/2014 Người lập biểu (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) 100 Giám đốc (ký, họ tên) PHỤ LỤC 7 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CÁI Tháng 5 năm 2014 Tên tài khoản: Chi phí sản xuất dở dang Số hiệu tài khoản: 154.02 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Ngày tháng Nhật ký chung Trang số STT dòng Tài khoản đối ứng Số dư đầu kỳ 31/5/2014 KC13152014 31/5/2014 31/5/2014 KC231052014 31/5/2014 31/5/2014 KC33152014 31/5/2014 31/5/2014 KC43152014 31/5/2014 31/5/2014 PP52014 31/5/2014 31/5/2014 TP52014 31/5/2014 Số phát sinh Nợ Có 0 Kết chuyển chi phí NVL chính trực tiếp Kết chuyển chi phí NVL phụ trực tiếp Kết chuyển chi phí NCTT Kết chuyển chi phí SXC Nhập kho phế phẩm 6211 22.865.559.170 6212 595.760.000 Thành phẩm nhập kho 101 155.02 622 1.526.377.635 627 4.551.840.142 1528 516.264.288 29.023.272.660 Cộng số phát sinh Số dư cuối kỳ 29.539.536.950 0 Sổ này có … trang, được đánh số từ trang…đến trang… Ngày mở sổ : 01/05/2014 Người lập biểu (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) 102 Giám đốc (ký, họ tên) 29.539.536.950 PHỤ LỤC 8 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) SỔ CÁI Tháng 5 năm 2014 Tên tài khoản: Thành phẩm Số hiệu tài khoản: 155.02 Ngày tháng ghi sổ Chứng từ Số hiệu Diễn giải Ngày tháng Nhật ký chung Trang số STT dòng Tài khoản đối ứng Số dư đầu kỳ 31/5/2014 TP52014 31/5/2014 31/5/2014 TP52104 31/5/2014 31/5/2014 TP52014 31/5/2014 31/5/2014 TP52014 31/5/2014 31/5/2014 TP52014 31/5/2014 Nhập kho thành phẩm cá dè Nhập kho thành phẩm cá nguyên con Nhập kho thành phẩm cá tém mỡ Nhập kho thành phẩm cá thịt trắng Nhập kho thành phẩm cá thịt trắng dạt 103 Số phát sinh Nợ 99.453.335.310 154.02 7.699.613.990 154.02 1.228.995.990 154.02 815.483.412 154.02 18.927.215.400 351.964.363 Có Cộng số phát sinh Số dư cuối kỳ 29.023.272.660 128.476.608.000 Sổ này có …trang, được đánh số từ trang… đến trang… Ngày mở sổ : 01/05/2014 Người lập biểu (ký, họ tên) Kế toán trưởng (ký, họ tên) 104 Giám đốc (ký, họ tên) 0 Đơn vị: Công ty TNHH Hùng Vương Vĩnh Long Địa chỉ: 197, đường 14/9, phường 5, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long Mẫu sổ: S03b – DN (Ban hành theo QĐ số 15/2006/QĐ – BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng BTC) PHỤ LỤC 9 SỔ NHẬT KÝ CHUNG Tháng 5 năm 2014 Ngày tháng ghi sổ 2/5/2014 3/5/2014 5/5/2014 Chứng từ Số hiệu BK01052014 BK02052014 PX01052014 Diễn giải Ngày tháng 2/5/2014 3/5/2014 5/5/2014 Mua NVL chính về sản xuất ngay Mua NVL chính về sản xuất ngay Xuất kho NVL phụ dùng cho sản xuất Đã ghi sổ cái X STT dòng Tài khoản đối ứng 6211 X 3311 X 6211 X 3311 X 6212 Số phát sinh Nợ 1.175.000.000 1.175.000.000 1.175.000.000 1.175.000.000 37.320.000 152.02 5/5/2014 … XKB052014 … 5/5/2014 … Xuất kho bao bì dùng sản xuất … Tổng cộng chuyển sang trang sau 105 X 627 X 152.03 … … Có 37.320.000 173.880.833 … 173.880.833 … 59.589.338.190 … 59.589.338.190 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 TP52014 TP52014 TP52014 TP52014 TP52014 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 31/5/2014 Tổng cộng chuyển sang trang sau Nhập kho thành phẩm cá dè Nhập kho thành phẩm cá nguyên con Nhập kho thành phẩm cá tém mỡ Nhập kho thành phẩm cá thịt trắng Nhập kho thành phẩm cá thịt trắng dạt 59.589.338.190 X 155.02 X 154.02 X 155.02 X 154.02 X 155.02 X 154.02 X 155.02 X 154.02 X 155.02 7.699.613.990 7.699.613.990 1.228.995.075 1.228.995.075 815.483.412 815.483.412 18.927.215.400 18.927.215.400 351.964.363 154.02 Tổng cộng Người lập biểu (ký, họ tên) 351.964.363 88.612.610.850 Kế toán trưởng (ký, họ tên) 106 59.589.338.190 88.612.610.850 Giám đốc (ký, họ tên) PHỤ LỤC 10a PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU CHÍNH TRỰC TIẾP SẢN XUẤT CÁ DÈ Năm 2013 – 2012 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a13b12c12 – a12b12c12 = (3.069.208,53 x 1,41 x 22.700) – (2.785.090,91 x 1,41 x 22.700) = 9.093.752.663 đồng. Nhân tố mức tiêu hao NVL (Δb): Δb = a13b13c12 – a13b12c12 = (3.069.208,53 x 1,40 x 22.700) – (3.069.208,53 x 1,41 x 22.700) = -696.710.336 đồng. Nhân tố đơn giá NVL (Δc): Δc = a13b13c13 – a13b13c12 = (3.069.208,53 x 1,40 x 23.000) – (3.069.208,53 x 1,40 x 22.700) = 1.289.067.583 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb + Δc = 9.093.752.663 + (696.710.336) + 1.289.067.583 = 9.686.109.910 đồng. 107 PHỤ LỤC 10b PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU CHÍNH SẢN XUẤT CÁ THỊT TRẮNG Năm 2012 – 2011 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a12b11c11 – a11b11c11 = (2.314.256,49 x 2,25 x 22.500) – (1.993.878,81 x 2,25 x 22.500) = 16.219.120.050 đồng. Nhân tố mức tiêu hao NVL (Δb): Δb = a12b12c11 – a12b11c11 = (2.314.256,49 x 2,21 x 22.500) – (2.314.256,49 x 2,25 x 22.500) = -2.082.830.841 đồng. Nhân tố đơn giá NVL (Δc): Δc = a12b12c12 – a12b12c11 = (2.314.256,49 x 2,21 x 22.700) – (2.314.256,49 x 2,21 x 22.500) = 1.022.901.369 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb + Δc = 16.219.120.050 + (2.082.830.841) + 1.022.901.369 = 15.159.190.580 đồng. Năm 2013 – 2012 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a13b12c12 – a12b12c12 = (3.077.615,28 x 2,21 x 22.700) – (2.314.256,49 x 2,21 x 22.700) = 38.295.430.950 đồng. Nhân tố mức tiêu hao NVL (Δb): Δb = a13b13c12 – a13b12c12 = (3.077.615,28 x 2,19 x 22.700) – (3.077.615,28 x 2,21 x 22.700) = -1.397.237.337 đồng. Nhân tố đơn giá NVL (Δc): Δc = a13b13c13 – a13b13c12 = (3.077.615,28 x 2,19 x 23.000) – (3.077.615,28 x 2,19 x 22.700) = 2.021.993.239 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb + Δc = 38.295.430.950 + (1.397.237.337) + 2.021.993.239 = 38.920.186.850 đồng. 108 PHỤ LỤC 10c PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP SẢN XUẤT CÁ DÈ Năm 2012 – 2011 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a12b11 – a11b11 = (2.785.090,91 x 1.640) – (1.580.161,12 x 1.640) = 1.976.084.856 đồng. Nhân tố chi phí nhân công/kg thành phẩm (Δb): Δb = a12b12 – a12b11= (2.785.090,91 x 1.750) – (2.785.090,91 x 1.640) = 306.360.000 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb = 1.976.084.856 + 306.360.000 = 2.282.444.856 đồng. Năm 2013 – 2012 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a13b12– a12b12= (3.069.208,53 x 1.750) – (2.785.090,91 x 1.750) = 497.205.835 đồng. Nhân tố chi phí nhân công/kg thành phẩm (Δb): Δb = a13b13 – a13b12 = (3.069.208,53 x 1.950) – (3.069.208,53 x 1.750) = 613.841.706 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb = 497.205.835 + 613.841.706 = 1.111.047.541 đồng. 109 PHỤ LỤC 10d PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG CHI PHÍ NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP SẢN XUẤT CÁ THỊT TRẮNG Năm 2012 – 2011 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a12b11 – a11b11 = (2.314.256,49 x 2.200) – (1.993.878,81 x 2.200) = 704.830.869 đồng. Nhân tố chi phí nhân công/kg thành phẩm (Δb): Δb = a12b12 – a12b11 = (2.314.256,49 x 2.245) – (2.314.256,49 x 2.200) = 104.141.542 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb = 704.830.869 + 104.141.542 = 808.972.411 đồng. Năm 2013 – 2012 Nhân tố sản lượng sản phẩm (Δa): Δa = a13b12 – a12b12 = (3.077.615,28 x 2.245) – (2.314.256,49 x 2.245) = 1.713.740.484 đồng. Nhân tố chi phí nhân công/kg thành phẩm (Δb): Δb = a13b13 – a13b12 = (3.077.615,28 x 2.350) – (3.077.615,28 x 2.245) = 323.149.604 đồng. Tổng mức độ ảnh hưởng: ΔQ = Δa + Δb = 1.713.740.484 + 323.149.604 = 2.036.890.088 đồng. 110 [...]... công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long, em xin chọn đề tài: Kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long làm luận văn tốt nghiệp của mình 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu chung của luận văn là kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại. .. tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long Từ đó đề xuất những giải pháp thích hợp giúp công ty tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành, nâng cao lợi nhuận và đạt hiệu quả kinh doanh tốt trong tương lai 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Thực hiện và đánh giá thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long trong một kỳ sản xuất. .. xưởng): Giá thành sản xuất của sản phẩm hay giá thành thực tế của sản phẩm là bao gồm các chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung, tính cho những sản phẩm, công việc đã hoàn thành Giá thành sản xuất của sản phẩm được sử dụng ghi sổ cho sản phẩm đã hoàn thành nhập kho hoặc giao cho khách hàng Giá thành sản xuất của sản phẩm. .. Vương Vĩnh Long trong một kỳ sản xuất - Phân tích biến động giá thành sản phẩm tại công ty 1 - Đề xuất các giải pháp giúp công ty tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Không gian nghiên cứu Đề tài nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất – tính giá thành sản phẩm tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Vương Vĩnh Long 1.3.2 Thời gian nghiên cứu - Đề tài được thực trong... tình hình kết chuyển, tính giá thành 2.1.2 Tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm 2.1.2.1 Quy trình kế toán tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm 8 Bước 1: Tập hợp các chi phí trực tiếp cho các đối tượng chịu chi phí có liên quan Bước 2: Tính toán, phân bổ và kết chuyển các chi phí đã tập hợp ở bước 1 vào tài khoản tính giá thành theo các đối tượng chịu chi phí đã được... từng chi tiết sản phẩm  Kỳ tính giá thành 6 Kỳ tính giá thành sản phẩm là thời gian bộ phận kế toán giá thành cần thiết hoàn thành công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành Xác định kỳ tính giá thành cho từng đối tượng tính giá thành thích hợp, sẽ giúp cho tổ chức công việc tính giá thành sản phẩm được khoa học, hợp lý, đảm bảo cung cấp số liệu thông tin về giá thành thực tế của sản phẩm. .. Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là chi phí hành chính, chi phí quản lý chung toàn doanh nghiệp - Phân loại theo mối quan hệ với thời kỳ xác định lợi nhuận: + Chi phí sản phẩm: Là chi phí gắn liền với giá trị sản phẩm sản xuất hoặc hàng hóa mua * Sản phẩm sản xuất : Chi phí sản phẩm gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung * Hàng hóa mua: Chi phí sản phẩm. .. tính giá thành 12 - Trong trường hợp phân xưởng sản xuất chỉ sản xuất ra một loại sản phẩm duy nhất thì toàn bộ chi phí sản xuất chung đó được tính vào chi phí sản xuất sản phẩm Nếu mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thường thì kế toán phải tính và xác định chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường Phần chi. .. đã chi ra để tiến hành sản xuất trong một kỳ kế toán Các khoản chi phí này chủ yếu phát sinh tại các phân xưởng sản xuất của doanh nghiệp Kế toán chi phí sản xuất là việc tập hợp hệ thống hóa các khoản chi phí sản xuất và tình hình phân bổ, kết chuyển các khoản chi phí này vào các đối tượng chịu chi phí để tính giá thành sản phẩm trong kỳ kế toán của doanh nghiệp  Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất. .. vị sản phẩm, lao động, dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ  Đối tượng tính giá thành sản phẩm Đối tượng tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất là các thành phẩm, bán thành phẩm, các dịch vụ hoàn thành cung cấp cho khách hàng Xác định đối tượng tính giá thành là công việc cần thiết theo sau khi xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất trong toàn bộ công việc tính giá thành sản phẩm của kế