TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH    HUỲNH NGỌC NHƯ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG NAM – PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số ngành: 52340201 Tháng 11 năm 2013 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH    HUỲNH NGỌC NHƯ MSSV: LT11141 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG NAM – PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số ngành: 52340201 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN PHẠM LÊ THÔNG Tháng 11 năm 2013 LỜI CẢM TẠ  Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy Cô tại trường Đại học Cần Thơ nói chung và các Thầy Cô tại Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh nói riêng. Cảm ơn quý Thầy Cô trong thời gian qua đã xây dựng cho em một nền tảng kiến thức thật vững chắc, đồng thời cũng tạo điều kiện cho em có cơ hội vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế. Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn thầy Phạm Lê Thông, giáo viên đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo, góp ý và tạo điều kiện tốt nhất để em có thể hoàn thành tốt bài luận văn tốt nghiệp này. Em cũng xin chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng giao dịch Cần Thơ, đã hỗ trợ và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập tại Ngân hàng. Sau cùng, em xin kính chúc quý Thầy Cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh trường Đại học Cần Thơ cùng toàn thể các cô chú, anh chị đang công tác tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ được dồi dào sức khỏe. Em xin chân thành cảm ơn! Cần Thơ, ngày ….. tháng 11 năm 2013 Người thực hiện Huỳnh Ngọc Như i TRANG CAM KẾT  Tôi xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ luận văn cùng cấp nào khác. Cần Thơ, ngày ….. tháng 11 năm 2013 Người thực hiện Huỳnh Ngọc Như ii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP  ………………………………………………………………………………….. ……….…………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………….. …….……………………………………………………………………………. …………….……………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………….. …………………………….……………………………………………………. …………………………………….……………………………………………. …………………………………………….……………………………………. …………………………………………………….……………………………. ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. ….…….………………………………………………………………………… Cần Thơ, ngày ….. tháng 11 năm 2013 Thủ trưởng đơn vị iii MỤC LỤC Trang  CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................... 1 1.1 SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .............................................. 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................ 1 1.2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................. 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 2 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU............................................................................... 2 1.3.1 Không gian ................................................................................................... 2 1.3.2 Thời gian ...................................................................................................... 2 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................... 2 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... 3 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................................... 3 2.1.1 Khái quát chung về NHTM........................................................................... 3 2.1.2 Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM ................................... 3 2.1.3 Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM............................................... 4 2.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh .................................... 8 2.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM ..... 11 2.1.6 Lược khảo tài liệu ....................................................................................... 13 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................. 13 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ...................................................................... 13 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu .................................................................... 14 CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ .......................................................... 15 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN ................................................ 15 3.2 PHƯƠNG HƯỚNG, NHIÊM VỤ VÀ KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN NĂM 2013 .................................................................................................................... 16 3.2.1 Phương hướng - nhiệm vụ hoạt động ......................................................... 16 3.2.2 Kế hoạch kinh doanh năm 2013 ................................................................. 17 iv 3.3 CƠ CẤU TỔ CHỨC ..................................................................................... 17 3.3.1 Tổ chức nhân sự ......................................................................................... 17 3.3.2 Nhiệm vụ và quyền hạn của các phòng ban ................................................ 17 3.4 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ TRONG THỜI GIAN QUA ....................... 20 3.4.1 Thuận lợi .................................................................................................... 20 3.4.2 Khó khăn .................................................................................................... 20 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM - PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ ...... 21 4.1 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHÁT TRIỂN TÀI SẢN TÀI SẢN VÀ NGUỒN VỐN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ.............. 21 4.1.1 Phần Tài sản và hiệu quả sử dụng Tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ ........................................................................................... 21 4.1.2 Phần Nguồn vốn và cơ cấu Nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ ........................................................................................... 27 4.2. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ ............................................ 33 4.2.1 Phân tích thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ.... 33 4.2.2 Phân tích chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ ...... 38 4.2.3 Phân tích lợi nhuận của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ .. 43 4.3 PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ .................................................................................................................... 45 4.3.1 Lợi nhuận trước thuế và lãi (EBIT) ............................................................. 45 4.3.2 Lợi nhuận trên tổng tài sản ......................................................................... 46 4.3.3 Lợi nhuận trên tổng thu nhập ...................................................................... 47 4.3.4 Tổng thu nhập trên tổng tài sản ................................................................... 48 4.3.5 Tổng chi phí trên tổng tài sản...................................................................... 49 4.3.6 Tổng chi phí trên tổng thu nhập .................................................................. 50 4.4 ĐÁNH GIÁ TỔNG QUÁT VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ ........ 51 v CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM - PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ ................................................................................................ 53 5.1 NHỮNG TỒN TẠI TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ ............................................ 53 5.2 GIẢI PHÁP ................................................................................................... 53 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................... 55 6.1 KẾT LUẬN ................................................................................................... 55 6.2 KIẾN NGHỊ .................................................................................................. 56 6.2.1 Đối với Ngân hàng Nhà nước ..................................................................... 56 6.2.2 Đối với Ngân hàng TMCP Phương Nam .................................................... 56 6.2.3 Đối với chính quyền địa phương ................................................................. 57 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 58 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 59 vi DANH SÁCH BẢNG Trang  Bảng 4.1 Cơ cấu Tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ................................................................................... 21 Bảng 4.2 Đánh giá chất lượng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 24 Bảng 4.3 Cơ cấu Nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................................ 28 Bảng 4.4 Tình hình huy động vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ..................................................................... 31 Bảng 4.5 Tình hình thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................................ 36 Bảng 4.6 Tình hình chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................................ 40 Bảng 4.7 Tình hình lợi nhuận của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................................ 44 vii DANH SÁCH HÌNH Trang  Hình 3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức của Ngân hàng Phương Nam - PGD Cần Thơ .... 17 Hình 4.1 Sự tăng trưởng về Tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 23 Hình 4.2 Tốc độ tăng trưởng vòng quay vốn tín dụng của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 .................................... 26 Hình 4.3 Sự tăng trưởng Nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 29 Hình 4.4 Cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 30 Hình 4.5 Cơ cấu thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................................ 33 Hình 4.6 Tình hình lãi suất bình quân đầu ra của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ................................................. 34 Hình 4.7 Cơ cấu chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ................................................................................... 38 Hình 4.8 Lợi nhuận trước thuế và lãi của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 45 Hình 4.9 Lợi nhuận trên tổng tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 47 Hình 4.10 Lợi nhuận trên tổng thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 48 Hình 4.11 Tổng thu nhập trên tổng tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 .......................................................... 49 Hình 4.12 Tổng chi phí trên tổng tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ............................................................ 50 Hình 4.13 Tổng chi phí trên tổng thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 ................................................. 51 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TMCP : Thương mại cổ phần NHTM : Ngân hàng thương mại PGD : Phòng Giao dịch Ngân hàng : Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ 6Th/2012 : 6 tháng đầu năm 2012 6Th/2013 : 6 tháng đầu năm 2013 ix CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Ở hầu hết các nước trên thế giới, ngành ngân hàng được coi là một khu vực then chốt đảm bảo cho nền kinh tế quốc gia hoạt động một cách nhịp nhàng. Vì vậy, khu vực này được chính phủ các nước đặc biệt quan tâm và là một trong những ngành nhận được sự giám sát chặt chẽ nhất trong nền kinh tế, đặc biệt tại các nước đang phát triển như Việt Nam. Tuy nhiên, với sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng của hệ thống ngân hàng trong thời gian qua, chúng ta cần lưu tâm, liệu vấn đề chất lượng trong hoạt động hệ thống ngân hàng có thật sự tốt nhất hay chưa? Điều đó đòi hỏi chúng ta cần có sự nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan hoạt động của hệ thống ngân hàng để thấy được bức tranh toàn cảnh của hệ thống ngân hàng Việt Nam điểm mạnh là gì và điểm yếu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của hệ thống ngân hàng như trình độ kỹ thuật, quản lý, đổi mới thể chế tài chính, năng lực cạnh tranh, yếu tố quy mô… cần được nhận dạng và đánh giá nhằm tìm ra những giải pháp cho phép hoàn thiện, củng cố, và tăng cường năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng. Có như vậy mới giúp cho việc hoạch định chính sách cũng như quản trị ngân hàng ngày càng trở nên hiệu quả hơn, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế nhiều hơn và ổn định hơn. Ngân hàng TMCP Phương Nam nói chung và Ngân hàng TMCP Phương Nam - Phòng Giao dịch Cần Thơ nói riêng đã từng bước nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, Ngân hàng cũng gặp không ít những khó khăn. Vì vậy, việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng để giúp đánh giá được tình hình tài chính trong thời gian qua đồng thời tìm ra những giải pháp để cải thiện những khó khăn mà Ngân hàng còn đang mắc phải là một vấn đề hết sức cần thiết. Đó cũng là lý do tôi chọn đề tài “Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ” để làm đề tài luận văn tốt nghiệp. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh và một số chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính của Ngân hàng TMCP Phương Nam giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013. 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013. - Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thông qua các chỉ số tài chính. - Tìm ra các nguyên nhân, nhân tố ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh và tài chính của Ngân hàng. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam nói riêng và các Ngân hàng TMCP trong hệ thống Ngân hàng Việt Nam nói chung. 1.3 Phạm vi nghiên cứu Đánh giá quá trình phát triển tài sản và nguồn vốn, các nghiệp vụ quản lý, kinh doanh cơ bản và kết quả thu được trong giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013 tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ. 1.3.1 Không gian Đề tài được nghiên cứu tại Ngân hàng TMCP Phương Nam - Phòng Giao dịch Cần Thơ, số 110 Lý Tự Trọng, Phường An Cư, Quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ. 1.3.2 Thời gian Đề tài được nghiên cứu dựa trên các số liệu thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013. Thời điểm thực hiện đề tài: từ ngày 12/08/2013 đến ngày 18/11/2013. 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng được sử dụng để nghiên cứu là các báo cáo tài chính và các số liệu thứ cấp được cung cấp từ Phòng kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ và một số tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 2 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1 Khái quát chung về NHTM Ngân hàng thương mại ra đời và phát triển gắn liền với nền sản xuất hàng hóa, nó kinh doanh loại hàng hóa rất đặc biệt đó là “tiền tệ”. Thực chất thì các NHTM kinh doanh “quyền sử dụng vốn”. Nghĩa là NHTM nhận tiền gửi của công chúng, của các tổ chức kinh tế xã hội và sử dụng số tiền gửi đó để cho vay và làm các dịch vụ tài chính với những điều kiện ràng buộc là phải hoàn trả vốn gốc và lãi nhất định theo thời hạn đã thỏa thuận. Theo Luật Ngân hàng Nhà nước năm 2010 (Luật sửa đổi bổ sung) thì hoạt động ngân hàng được xác định là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán. Nói theo bản chất thì hoạt động của NHTM một phần nào đó tương tự như một doanh nghiệp kinh doanh bình thường khác. NHTM giống một doanh nghiệp bình thường ở chỗ nó cũng là một đơn vị kinh doanh vì lợi nhuận, có vốn chủ sở hữu, có bộ máy tổ chức để quản lý và hoạt động trong lĩnh vực riêng của mình theo qui định của pháp luật. Tất cả điều đó nói lên rằng kinh doanh NHTM cũng là một loại kinh doanh bình thường không có gì đặc biệt. Nhưng khi nhìn vào đối tượng kinh doanh của NHTM chúng ta sẽ thấy kinh doanh của NHTM là một loại hình kinh doanh đặc biệt. Khác với các doanh nghiệp khác, NHTM không trực tiếp tham gia sản xuất và lưu thông hàng hóa, nhưng nó góp phần phát triển nền kinh tế xã hội thông qua việc cung cấp vốn cho nền kinh tế, thực hiện chức năng trung gian tài chính và dịch vụ tài chính. Đối tượng kinh doanh của NHTM như đã nói ở trên là “quyền sử dụng vốn” thông qua các nghiệp vụ tín dụng và thanh toán của NHTM. Việc NHTM cấp phát tín dụng vào nền kinh tế chính là hành vi tạo tiền của NHTM. Việc tạo tiền của NHTM lại được thực hiện bằng thu hút tiền gửi của dân cư và các tổ chức kinh tế xã hội trong và ngoài nước. 2.1.2 Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM Phân tích hoạt động kinh doanh được hiểu theo nghĩa chung nhất là nghiên cứu tất cả các đối tượng, các hoạt động có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến kết quả hoạt động kinh doanh của con người. Quá trình phân tích 3 được tiến hành từ bước khảo sát thực tế, thu thập thông tin số liệu, đến việc đề ra định hướng các hoạt động tiếp theo. Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh là quá trình nghiên cứu, để đánh giá toàn bộ quá trình và kết quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng, nhằm làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh và các nguồn tiềm năng cần được khai thác, trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động kinh doanh tại ngân hàng. 2.1.3 Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM 2.1.3.1 Tạo lập vốn Để đáp ứng được nguồn vốn cho sự phát triển chung của nền kinh tế thì việc tạo lập vốn cho ngân hàng là vấn đề quan trọng và hàng đầu trong hoạt động kinh doanh của các NHTM. Vốn không những giúp cho ngân hàng thực hiện các hoạt động kinh doanh, mà còn góp phần quan trọng trong việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp nói riêng cũng như sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế nói chung. Vốn của ngân hàng được hình thành từ các nguồn sau:  Vốn của ngân hàng - Vốn điều lệ: Vốn điều lệ là số vốn ban đầu được ghi trong điều lệ hoạt động của các NHTM khi đi vào hoạt động. Vốn điều lệ của ngân hàng là do các chủ sở hữu của ngân hàng đóng góp và phụ thuộc vào hình thức sở hữu ngân hàng, chẳng hạn như NHTM quốc doanh do Nhà nước cấp, các NHTM cổ phần do các cổ đông đóng góp, ngân hàng liên doanh thì các bên liên doanh đóng góp, ngân hàng nước ngoài thì do 100% của chủ sở hữu nước ngoài bỏ ra… Mức vốn điều lệ và phương thức đóng góp của mỗi ngân hàng được ghi trong điều lệ hoạt động của từng ngân hàng và được Ngân hàng Trung ương phê duyệt. - Các quỹ dự trữ: Các quỹ của NHTM được hình thành và tạo lập trong quá trình hoạt động của ngân hàng nhằm sử dụng cho những mục đích nhất định. Theo qui định của các tổ chức tín dụng, hàng năm tổ chức tín dụng phải trích từ lợi nhuận sau thuế để lập và duy trì các quỹ sau: + Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ: được trích hàng năm theo tỷ lệ 5% trên lợi nhuận ròng. Mức tối đa của quỹ do Chính phủ quy định. + Các quỹ khác: quỹ đầu tư xây dựng cơ bản, quỹ phát triển nghiệp vụ ngân hàng, quỹ phúc lợi, quỹ khen thưởng… các quỹ này cũng được trích lập và sử dụng theo quy định của pháp luật. 4  Vốn huy động Luật các tổ chức tín dụng có quy định: ngân hàng được nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại giấy tờ có giá và các loại tiền gửi khác. Thực tế ở Việt Nam, các NHTM có các hình thức huy động vốn sau đây: - Huy động vốn tiền gửi: Tiền gửi là số tiền của khách hàng tại ngân hàng dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình thức khác. Tiền gửi được hưởng lãi hoặc không hưởng lãi và phải được hoàn trả cho người gửi tiền. - Vốn huy động bằng các chứng từ có giá: Giấy tờ có giá là chứng nhận của tổ chức phát hành để huy động vốn trong đó xác nhận nghĩa vụ trả nợ trong một thời gian nhất định, với điều kiện lãi và các điều kiện cam kết khác giữa tổ chức tín dụng và người mua. Ở Việt Nam hiện nay, khi các NHTM cần số vốn lớn và ổn định một cách nhanh chóng thì ngân hàng có thể phát hành các loại giấy tờ có giá như kỳ phiếu ngân hàng có mục đích, trái phiếu ngân hàng và chứng chỉ tiền gửi dưới các hình thức ngắn hạn và dài hạn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.  Nguồn vốn đi vay Trong những trường hợp cần vốn gấp với số lượng lớn hoặc cần thiết để bù đắp những thiếu hụt tạm thời thì buộc các NHTM phải đi vay của các ngân hàng khác hoặc của Ngân hàng Trung ương. Nguồn vốn đi vay bao gồm: - Vay của các tổ chức tín dụng: Tình trạng thiếu vốn hay thừa vốn của một ngân hàng ở một thời điểm nào đó là một hiện tượng hết sức bình thường. Vì có những lúc nguồn vốn huy động vào ít, không đáp ứng được nhu cầu thanh khoản của ngân hàng thì buộc phải đi vay các ngân hàng khác. Ngược lại trường hợp huy động nhiều nhưng đầu ra hạn chế tức là ngân hàng thừa ngân quỹ, khi đó ngân hàng có thể cho các ngân hàng khác vay để hạn chế chi phí trả lãi. Ưu điểm đối với nguồn vốn đi vay là giúp ngân hàng tận dụng được nguồn vốn lớn trong thời gian ngắn nhưng lại có nhược điểm là phải trả lãi suất cao hơn vốn huy động. - Vay của Ngân hàng Trung ương: Trong vai trò là người điều hành chính sách tiền tệ quốc gia, Ngân hàng Trung ương cũng thực hiện nghiệp vụ cho vay đối với các ngân hàng trung gian trong vai trò điều tiết lượng cung ứng tiền. Vì vậy, khi có nhu cầu thì các NHTM sẽ được Ngân hàng Trung ương cho vay vốn dưới các hình thức tái cấp vốn và chiết khấu các chứng từ 5 có giá trị ngắn hạn. Ngoài ra, Ngân hàng Trung ương còn thực hiện nghiệp vụ cho vay bổ sung thanh toán bù trừ các NHTM. Trong trường hợp đặc biệt, khi Chính phủ chấp thuận thì Ngân hàng Trung ương còn cho vay đối với các tổ chức tín dụng tạm thời mất khả năng thanh toán. - Nguồn vốn hình thành trong thanh toán: Từ việc tổ chức thực hiện thanh toán cho doanh nghiệp và cá nhân, ngân hàng cũng có thể huy động được bộ phận vốn đáng kể từ những quy định ký quỹ trong thanh toán. Trong quá trình thực hiện thanh toán qua ngân hàng giữa các khách hàng, NHTM huy động vốn nhàn rỗi qua chênh lệch giữa thời điểm trích tài khoản của người trả và thời điểm ghi có cho người thụ hưởng. - Nguồn vốn khác: Ngoài các nguồn vốn nói trên thì ngân hàng có thể tận dụng các nguồn vốn do ủy thác đầu tư, tài trợ của Chính phủ hoặc của nước ngoài để đầu tư tài trợ các dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. 2.1.3.2 Sử dụng vốn Qua hoạt động huy động vốn hình thành nên nguồn vốn kinh doanh của ngân hàng thì ngân hàng sẽ sử dụng số tiền này để tiến hành các hoạt động kinh doanh để tạo ra thu nhập. Nguồn vốn của các NHTM được sử dụng để tạo ra thu nhập chủ yếu bằng các nghiệp vụ như: nghiệp vụ tín dụng, nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng, nghiệp vụ ngân hàng đối với thương mại quốc tế, nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán và một số nghiệp vụ khác.  Nghiệp vụ tín dụng Tín dụng là một hoạt động ra đời và phát triển gắn liền với sự tồn tại và phát triển của sản xuất hàng hóa. Tín dụng là một quan hệ kinh tế thể hiện dưới hình thức vay mượn và có hoàn trả. Hiện nay, ở Việt Nam Ngân hàng đặt ra các nguyên tắc tín dụng sau: + Tiền vay được sử dụng đúng mục đích đã thỏa thuận trên hợp đồng tín dụng. + Tiền vay phải được hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn đã thỏa thuận trên hợp đồng tín dụng. Căn cứ vào các tiêu thức phân chia khác nhau mà tín dụng ngân hàng tồn tại dưới rất nhiều hình thức và tên gọi. Tuy nhiên, hiện nay người ta thường chia tín dụng ngân hàng theo thời hạn cho vay thành 3 loại như sau: + Tín dụng ngắn hạn: là khoản tín dụng dưới 1 năm và được sử dụng để bổ sung sự thiếu hụt tạm thời vốn lưu động của doanh nghiệp, nó có thể được vay cho những sinh hoạt cá nhân. 6 + Tín dụng trung hạn: là khoản tín dụng có thời hạn từ 1- 3 năm. Loại tín dụng này thường dùng để cung cấp, mua sắm tài sản cố định, cải tiến và biến đổi kỹ thuật, mở rộng và xây dựng công trình nhỏ có thời hạn thu hồi vốn nhanh. + Tín dụng dài hạn: là khoản tín dụng có thời gian từ 3 năm trở lên. Loại tín dụng này dùng để cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản như: đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, các công trình thuộc cơ sở hạ tầng, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mô lớn. Tín dụng trung và dài hạn được đầu tư để hình thành vốn cố định và một phần bổ sung cho vốn lưu động. Ngoài ra, ngân hàng còn phân chia theo đối tượng tín dụng, theo mục đích vay vốn, theo căn cứ đảm bảo, phương thức hoàn trả tiền vay, xuất xứ vốn vay và theo thành phần kinh tế…  Nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng Thanh toán qua ngân hàng là việc thực hiện thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ và các khoản thanh toán khác trong nền kinh tế quốc dân được thực hiện bằng cách trích tài khoản tiền gửi của người trả tiền để chuyển vào tài khoản của người nhận tiền. Các chủ thể tham gia vào thanh toán ngân hàng gồm có: người thanh toán tiền, người nhận thanh toán còn gọi là người thụ hưởng và các trung tâm thanh toán thường là NHTM hay Kho bạc Nhà nước. Ngày nay, các hoạt động kinh tế ngày càng phát triển, việc sản xuất và trao đổi hàng hóa được mở rộng trong và ngoài nước. Vì vậy, những phương thức thanh toán hiện đại cần phải phát triển là một tất yếu khách quan. Tuy nhiên, với xu hướng phát triển như vũ bão hiện nay của công nghệ thông tin giúp ngân hàng ứng dụng và tạo ra được nhiều phương thức thanh toán mới và hiện đại hơn. Các hình thức thanh toán qua ngân hàng áp dụng cho thanh toán trong nước ở Việt Nam hiện nay gồm có: séc, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, thư tín dụng thẻ ATM (Automated Teller Machine) và các loại thẻ thanh toán khác. Ngoài ra, còn có các phương thức thanh toán quốc tế như: chuyển tiền quốc tế, ủy nhiệm thu và thanh toán bằng thư tín dụng quốc tế.  Nghiệp vụ ngân hàng đối với thương mại quốc tế Đối với thương mại quốc tế ngân hàng cung cấp hai nghiệp vụ cơ bản đó là tài trợ thương mại quốc tế và tín dụng quốc tế. 7 + Tài trợ thương mại quốc tế: Nghiệp vụ tài trợ thương mại quốc tế của NHTM có vai trò rất quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của ngoại thương và sự phát triển kinh tế của đất nước. Đây là hình thức tài trợ thương mại có thời hạn gắn liền với thời hạn thực hiện từng thương vụ kinh doanh của doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Vì vậy, loại tài trợ này có độ an toàn cao, vốn của ngân hàng được sử dụng có hiệu quả hơn và thời gian thu hồi nhanh. + Tín dụng quốc tế: Hoạt động tín dụng quốc tế là quan hệ tín dụng giữa NHTM nước này với NHTM nước khác. Các ngân hàng này cho vay vốn lẫn nhau bằng đồng tiền của nước này hay bằng đồng ngoại tệ huy động được trên thị trường quốc tế. Các nghiệp vụ tín dụng quốc tế phổ biến gồm có: tín dụng chấp nhận, tín dụng ứng trước, dư nợ trên tài khoản vãng lai và tín dụng hỗn hợp.  Nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán và một số nghiệp vụ khác NHTM có vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán, cả đối với thị trường sơ cấp và thứ cấp. Trên thị trường chứng khoán các ngân hàng thúc đẩy quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp quốc doanh, giúp các công ty phát hành chứng khoán trên thị trường sơ cấp, làm trung gian mua bán chứng khoán ở thị trường thứ cấp… Ngoài các nghiệp vụ kể trên thì ngân hàng còn có một số nghiệp vụ tìm kiếm lợi nhuận khác như: nghiệp vụ kinh doanh vàng bạc đá quý, nghiệp vụ ủy thác và các nghiệp vụ thông tin tư vấn cho khách hàng. 2.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh Phân tích hoạt động kinh doanh của ngân hàng thông qua các chỉ tiêu về thu nhập, chi phí, chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng, các chỉ tiêu về lợi nhuận, đó là một yêu cầu để nhận ra ưu thế, tìm ra các tồn tại, rủi ro tiềm ẩn để phòng ngừa và phát hiện lợi thế tiềm năng, trên cơ sở đánh giá mức độ lành mạnh, vững chắc, an toàn để đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Khi thực hiện phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh không chỉ là phân tích các bảng báo cáo tài chính, phân tích sự tăng giảm của thu nhập, chi phí cũng như lợi nhuận của ngân hàng mà ta còn cần chú ý đến các chỉ tiêu cơ bản sau: Khi phân tích thu nhập thì ngoài việc xác định tỷ trọng từng khoản thu nhập và tăng giảm thì nhà phân tích luôn chú ý đến lãi suất bình quân đầu ra của ngân hàng. - Lãi suất bình quân đầu ra Tổng thu nhập lãi = Tổng tài sản sinh lời 8 x 100% Còn khi phân tích chi phí thì yếu tố chi phí đầu vào cũng được các nhà phân tích chú tâm đến vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. - Lãi suất bình quân đầu vào = Tổng chi phí trả lãi Tổng vốn chịu lãi x 100% Chi phí trả lãi tiền gửi là chi phí lớn nhất, nó là yếu tố quyết định để hoạch định lãi suất cho vay. Vì vậy cần phân tích cụ thể chỉ tiêu lãi suất đầu vào để thấy được ảnh hưởng của nó đối với hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Thu nhập và chi phí là hai yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của ngân hàng (Lợi nhuận = Tổng thu nhập – Tổng chi phí). Tuy nhiên, khi phân tích lợi nhuận thì cần phải quan tâm đến các chỉ số sau: - Lợi nhuận trước thuế và lãi (EBIT) = Thu nhập – Chi phí hoạt động Đây là một chỉ tiêu dùng để đánh giá khả năng thu được lợi nhuận của ngân hàng. EBIT là tất cả các khoản lợi nhuận trước khi tính vào các khoản thanh toán tiền lãi và thuế thu nhập. EBIT được sử dụng rộng rãi là nó đã loại bỏ sự khác nhau giữa cấu trúc vốn và tỷ suất thuế giữa các công ty khác nhau. Do đã loại bỏ lãi vay và thuế, hệ số EBIT làm rõ hơn khả năng tạo lợi nhuận của công ty, và dễ dàng giúp người đầu tư so sánh các công ty với nhau. - Lợi nhuận trên tổng tài sản (%): Chỉ số này cho ta thấy được khả năng trong việc tạo ra thu nhập từ việc đầu tư của ngân hàng. Nói cách khác, Lợi nhuận trên tổng tài sản giúp cho chúng ta xác định được hiệu quả kinh doanh của một đồng vốn đem đi đầu tư. Lợi nhuận trên tổng tài sản lớn chứng tỏ hiệu quả kinh doanh của ngân hàng tốt, ngân hàng có cơ cấu tài sản hợp lý, có sự đầu tư linh hoạt vào các nghiệp vụ kinh doanh trước những biến động của nền kinh tế. Nếu chỉ tiêu này quá lớn thì điều này cũng không tốt vì rủi ro luôn đi song hành với lợi nhuận. Vì vậy, cần so sánh chỉ tiêu này giữa các kỳ phân tích để thấy được nguyên nhân của sự thành công hoặc thất bại trong kinh doanh. - Lợi nhuận trên tổng thu nhập(%): Chỉ số này cho biết hiệu quả của một đồng thu nhập, đồng thời đánh giá hiệu quả quản lý chi phí của ngân hàng. Chỉ số này cao chứng tỏ ngân hàng đã có những biện pháp tích cực trong việc giảm chi phí và tăng thu nhập. 9 - Tổng thu nhập trên tổng tài sản (%): Chỉ số này đo lường hiệu quả sử dụng tài sản của ngân hàng, chỉ số này cao chứng tỏ ngân hàng đã phân bổ tài sản đầu tư một cách hợp lý và hiệu quả tạo nền tảng cho việc tăng lợi nhuận. - Tổng chi phí trên tổng tài sản (%): là chỉ số xác định chi phí phải bỏ ra cho việc sử dụng tài sản để đầu tư. Chỉ số này cao cho ta thấy được ngân hàng đang yếu kém trong khâu quản lý chi phí và từ đó nên có những thay đổi thích hợp để có thể nâng cao lợi nhuận ngân hàng trong tương lai. - Tổng chi phí trên tổng thu nhập (%): Chỉ số này tính toán khả năng bù đắp chi phí của một đồng thu nhập. Đây cũng là chỉ số đo lường hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Thông thường chỉ số này phải nhỏ hơn 1, nếu nó lớn hơn 1 chứng tỏ ngân hàng hoạt động kém hiệu quả, đang có nguy cơ phá sản trong tương lai.  Các chỉ tiêu khi phân tích tài sản - Tỷ trọng % từng khoản mục tài sản = Số dư từng khoản mục tài sản Tổng tài sản x 100% Chỉ tiêu này phản ánh được kết cấu các khoản đầu tư của ngân hàng. Qua đó có thể biết được kết cấu của ngân hàng có hợp lý hay chưa. Thông qua đó sẽ giúp cho ngân hàng có những quyết định chính xác các chiến lược đầu tư của ngân hàng trong thời kỳ nhất định. - Tổng dư nợ trên nguồn vốn huy động (lần): Chỉ tiêu này phản ánh hiệu quả của đồng vốn huy động của ngân hàng. Nó giúp so sánh khả năng cho vay của ngân hàng với đồng vốn huy động được. Chỉ tiêu này quá nhỏ hay quá lớn đều không tốt, bởi nếu chỉ tiêu này quá lớn thì cho thấy khả năng huy động vốn của ngân hàng thấp. Ngược lại nếu chỉ tiêu này quá nhỏ cho thấy ngân hàng sử dụng vốn không có hiệu quả.  Các chỉ tiêu phân tích rủi ro - Nợ xấu trên tổng dư nợ (%): Chỉ số này đo lường chất lượng nghiệp vụ tín dụng của ngân hàng. Những ngân hàng có chỉ số này thấp có nghĩa là chất lượng tín dụng của ngân hàng này cao. - Vòng quay vốn tín dụng (vòng) = Doanh số thu nợ Dư nợ bình quân Chỉ tiêu này cho ta biết một đồng vốn của ngân hàng được cho vay bao nhiêu lần trong năm. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt, nó chứng tỏ ngân hàng thu được nhiều nợ và chứng tỏ rằng nguồn vốn mà ngân hàng đã đầu tư vào hoạt động kinh doanh có hiệu quả. 10 - Hệ số thu nợ (%) = Doanh số thu nợ Tổng doanh số cho vay x 100% Đây là chỉ số phản ánh hiệu quả thu nợ của ngân hàng hay khả năng trả nợ vay của khách hàng. Hệ số thu nợ càng lớn càng được đánh giá tốt, cho thấy công tác thu hồi vốn của ngân hàng có hiệu quả và ngược lại.  Các chỉ tiêu khi phân tích nguồn vốn. - Tỷ trọng % từng khoản nguồn vốn = Số dư từng khoản mục nguồn vốn Tổng nguồn vốn x 100% Chỉ tiêu này giúp đánh giá chính xác cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng và giúp ngân hàng đánh giá chính xác các yêu cầu về chi phí, tính thanh khoản và các đặc điểm khác của từng loại nguồn vốn để có những chiến lược huy động vốn kịp thời và chính xác nhất trong từng thời kỳ nhất định. - Tỷ trọng % từng loại tiền gửi = Số dư từng loại tiền gửi Tổng vốn huy động x 100% Đây là chỉ tiêu đánh giá cơ cấu huy động vốn của ngân hàng. Đây cũng là chỉ tiêu giúp ngân hàng đánh giá chính xác các yêu cầu về chi phí, tính thanh khoản... Do đó, việc xác định rõ cơ cấu vốn huy động sẽ giúp ngân hàng hạn chế những rủi ro có thể gặp phải và tối thiểu hóa chi phí đầu vào cho ngân hàng. 2.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM  Lãi suất Một nhân tố cơ bản có ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, chi phí của ngân hàng là sự thay đổi lãi suất cho vay và huy động vốn. Lãi suất cho vay: là giá cả của một khoản tiền mà ngân hàng cho khách hàng vay vốn. Lãi suất cho vay biến động phụ thuộc vào các yếu tố như: - Quan hệ cung cầu về tín dụng trên thị trường. - Mức độ rủi ro của tín dụng trên các yếu tố: thời gian, quy mô cho vay, chi phí thực hiện, môi trường sử dụng vốn, quan hệ đảm bảo tiền vay… - Các điều chỉnh có tính bắt buộc của môi trường pháp lý. - Cạnh tranh giữa các NHTM. Lãi suất huy động vốn: là phần thu nhập của khách hàng hay chi phí mà Ngân hàng phải trả khi khách hàng gửi tiền vào ngân hàng. 11 Lãi suất huy động vốn cũng biến động phụ thuộc vào các yếu tố như: - Kỳ hạn tiền gửi. - Quan hệ cung cầu về vốn. - Chỉ số giá cả chung và lợi nhuận bình quân trong nền kinh tế. - Các điều chỉnh có tính bắt buộc của môi trường pháp lý. - Cạnh tranh giữa các NHTM.  Các mức phí dịch vụ của ngân hàng Hoạt động ngân hàng hiện đại có tỷ lệ thu dịch vụ trong tổng thu nhập của ngân hàng chiếm tỷ lệ đáng kể (từ 30 đến 45%) thông qua thu phí về việc khách hàng sử dụng các dịch vụ của ngân hàng. Trong khi chênh lệch lãi suất ngày càng thu hẹp thì các mức phí dịch vụ có xu hướng tăng dần và phụ thuộc và các yếu tố như: - Sản phẩm độc quyền và sự tiện ích của dịch vụ ngân hàng. - Chỉ số giá cả chung về hàng hóa dịch vụ trong nền kinh tế. - Hoạt động cạnh tranh. - Uy tín của ngân hàng.  Chất lượng của hoạt động cho vay Hoạt động cho vay là hoạt động đem lại thu nhập lớn cho ngân hàng cho nên chất lượng của hoạt động này có ảnh hưởng rất lớn đến thu nhập của ngân hàng. Do vậy, cũng cần nên chú ý đến các yếu tố như: nợ xấu, nợ quá hạn, và công tác trích lập dự phòng khi cần thiết. Ngoài các yếu tố trên thì còn có các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến thu nhập của ngân hàng như: - Tỷ trọng các loại nguồn vốn trong cơ cấu nguồn vốn. - Các điều kiện về kinh tế. - Quy mô ngân hàng. - Quản trị và đội ngũ nhân viên chuyên môn. - Cơ chế chính sách. - Môi trường pháp lý. - Rủi ro về tỷ giá… 12 2.1.6 Lược khảo tài liệu Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã tham khảo một số tài liệu sau có liên quan đến đề tài nghiên cứu của mình, cụ thể: Huỳnh Trà My (2012). Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ, Luận văn tốt nghiệp, Đại học Cần Thơ. Trong đề tài này tác giả chủ yếu phân tích các khoản mục thu nhập, chi phí, lợi nhuận của Ngân hàng. Bên cạnh đó tác giả còn đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thông qua các chỉ số tài chính và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng trong thời gian tới. Nguyễn Văn Thành (2001). Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân Hàng Công Thương Hà Nam, Luận văn tốt nghiệp, Học viện Ngân hàng. Đề tài nêu lên khá chi tiết những vấn đề cơ bản về hoạt động kinh doanh của NHTM, phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng và nêu lên một số giải pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Quá trình lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu đã giúp tôi có kiến thức vững hơn về đề tài nghiên cứu. Bên cạnh đó tôi còn tham khảo cách phân tích và đánh giá số liệu của các tác giả, để có thể xem xét một cách chính xác về tình hình hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ trong khoảng thời gian tôi nghiên cứu đề tài. Từ đó, có thể đưa ra những giải pháp phù hợp với tình hình thực tế của Ngân hàng để giúp Ngân hàng có thể hoạt động tốt hơn trong tương lai. 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu được sử dụng trong đề tài là số liệu thứ cấp được thu thập từ Phòng kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ. Đây là các số liệu chi tiết về hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ trong giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013. - Các văn bản hướng dẫn thực hiện, Quyết định, Nghị định, Thông tư liên quan đến hoạt động kinh doanh ngân hàng của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng TMCP Phương Nam thu thập tại Phòng kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ. - Ngoài ra, tác giả còn thu thập thông tin từ sách báo, tạp chí và các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 13 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu - Phương pháp so sánh. + So sánh tuyệt đối: là kết quả phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ gốc của chỉ tiêu kinh tế. T = T2 –T1 Trong đó: T1 : là số liệu năm trước. T2 : là số liệu năm sau. T : là phần chênh lệch tăng, giảm của các chỉ tiêu kinh tế. + So sánh bằng số tương đối: là kết quả của phép chia giữa hiệu số của kỳ phân tích so với kỳ gốc và kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế. T = T2 –T1 T1 x 100 - Phương pháp đối chiếu số liệu giữa các năm để thấy được tình hình biến động. - Sử dụng và so sánh các chỉ số tài chính qua các năm để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. - Bên cạnh đó còn sử dụng phương pháp thống kê suy luận để phân tích và đưa ra những giải pháp. 14 CHƯƠNG 3 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Ngân hàng TMCP Phương Nam (Southern Bank) chính thức hoạt động từ ngày 19/05/1993, trụ sở chính đặt tại số 279 Lý Thường Kiệt, Phường 5, Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh, với số vốn ban đầu 10 tỷ đồng. Năm đầu, Ngân hàng Phương Nam đạt tổng vốn huy động 31,2 tỷ đồng, dư nợ 21,6 tỷ đồng, lợi nhuận 258 triệu đồng. Với mạng lưới tổ chức hoạt động là 01 Hội sở và 01 Chi nhánh. Trong quá trình hình thành và hoạt động kinh doanh tuy gặp không ít khó khăn nhưng với quyết tâm xây dựng và giữ vững thương hiệu ngân hàng bán lẻ hiện đại đa năng đa tiện ích, Hội đồng quản trị và Ban điều hành Ngân hàng Phương Nam đã đề ra những chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ ngân hàng, thường xuyên củng cố bộ máy quản trị điều hành đáp ứng với yêu cầu phát triển. Đồng thời quan tâm bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ nhân viên. Trong giai đoạn từ năm 1997 đến năm 2003, thực hiện chủ trương của Ngân hàng Nhà Nước, các tổ chức tín dụng như: Ngân hàng TMCP Đồng Tháp, Ngân hàng TMCP Đại Nam, Quỹ Tín dụng Nhân dân Định Công Thanh Trì Hà Nội, Ngân hàng TMCP Nông Thôn Châu Phú, Ngân hàng TMCP Nông Thôn Cái Sắn - Cần Thơ đã sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Phương Nam. Nhằm duy trì hoạt động ổn định và để phục vụ tốt hơn yêu cầu của khách hàng đến đầu năm 2013, mạng lưới hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Phương Nam phát triển hầu hết các địa phương từ Bắc vào Nam bao gồm: 01 Hội sở, 01 Sở Giao dịch, 36 Chi nhánh, 87 Phòng Giao dịch, 10 Quỹ Tiết kiệm, 5 Điểm Giao dịch và 01 Công ty trực thuộc. Các đơn vị phụ thuộc trong mạng lưới kinh doanh của Ngân hàng Phương Nam hầu hết đều được đầu tư xây dựng khang trang, tọa lạc trên các tuyến đường trọng điểm, các khu dân cư, trung tâm thương mại lớn tại các Quận, Huyện, Thị xã, Thành phố, được trang bị các thiết bị ngân hàng hiện đại để phục vụ các giao dịch tiện ích cho khách hàng. Vốn điều lệ đã đạt 4.000 tỷ đồng, tổng tài sản đạt hơn 75.000 tỷ đồng, tổng số lao động trong toàn hệ thống là 2.923 người, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao và năng động. Ngân hàng TMCP Phương Nam - Phòng giao dịch Cần Thơ tọa lạc tại số 110 Lý Tự Trọng, phường An Cư, quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ. Đây 15 là một trong những đơn vị trực thuộc Ngân hàng Phương Nam - Chi nhánh Đồng bằng sông Cửu Long. 3.2 PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ VÀ KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN NĂM 2013 3.2.1 Phương hướng - nhiệm vụ hoạt động Năm 2013, Ngân hàng Phương Nam hướng đến trở thành ngân hàng bán lẻ đa năng với mục tiêu phát triển - an toàn - hiệu quả, tập trung chủ yếu các nội dung sau: - Tập trung đẩy mạnh công tác huy động vốn, thường xuyên phát triển sản phẩm huy động mới, tạo thêm nhiều tiện ích cho khách hàng, đảm bảo khả năng thanh khoản, an toàn trong hoạt động ngân hàng. - Tăng trưởng tín dụng hợp lý trên cơ sở kiểm soát đến chất lượng tín dụng. - Tập trung xử lý nợ xấu, nợ tồn đọng, thu hồi nợ quá hạn, ngăn ngừa phát sinh nợ quá hạn mới, đảm bảo tỷ lệ nợ quá hạn luôn ở mức thấp nhất theo quy định. - Đảm bảo thực hiện hiệu quả hoạt động đầu tư tài chính. - Tăng cường hoạt động kiểm soát, kiểm toán nội bộ, đảm bảo phát huy hiệu quả kiểm toán nội bộ trong việc phát hiện và cải tiến những điểm yếu trong hệ thống quản lý của Ngân hàng. Nhận diện và dự báo những rủi ro có thể xảy ra thông qua việc đánh giá tính đầy đủ, hiệu quả và hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ, góp phần gia tăng niềm tin của các cổ đông vào hệ thống quản trị rủi ro của Ngân hàng. - Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: đào tạo, tái đào tạo cán bộ nhân viên phục vụ cho nhu cầu sắp xếp, mở rộng mạng lưới, hoàn thiện chính sách lương và các chế độ đãi ngộ mang tính cạnh tranh cao. - Tiếp tục nâng cao thương hiệu Ngân hàng Phương Nam, xây dựng và triển khai chiến lược phát triển thương hiệu đồng bộ, rộng khắp nhân kỷ niệm 20 năm thành lập Ngân hàng Phương Nam. - Phát triển mạng lưới: Trong năm 2013, Ngân hàng Phương Nam sẽ mở rộng mạng lưới thêm 21 đơn vị đã có hồ sơ nộp tại Ngân hàng Nhà nước, trong đó có 5 Chi nhánh, 14 Phòng Giao dịch và 02 Quỹ Tiết kiệm. - Duy trì tốt hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 tại Hội Sở và các đơn vị trong toàn hệ thống. 16 3.2.2 Kế hoạch kinh doanh năm 2013 Trên cơ sở kết quả đạt được của năm 2012, định hướng hoạt động của Ngân hàng Phương Nam trong năm 2013, và thực tế nguồn lực hiện tại, Hội đồng quản trị đã đề ra một số chỉ tiêu trọng yếu năm 2013. Cụ thể như sau: - Vốn điều lệ từ 4.000 tỷ đồng lên 4.500 tỷ đồng, tăng 12,5% so với năm 2012. - Tổng dư nợ: 47.594 tỷ đồng, tăng 5% so với năm 2012. - Nguồn vốn huy động từ tổ chức kinh tế và dân cư: 75.000 tỷ đồng, tăng 18,7% so với năm 2012. - Tỷ lệ nợ xấu/ Tổng dư nợ: ≤5% - Lợi nhuận trước thuế: 560 tỷ đồng, tăng 359% so với năm 2012. - Tỷ lệ cổ tức: 8% 3.3 CƠ CẤU TỔ CHỨC 3.3.1 Tổ chức nhân sự Trưởng PGD Phó PGD Bộ phận Kinh doanh Bộ phận Hành chánh Bộ phận Kế Toán Ngân Quỹ Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ Hình 3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức Ngân hàng Phương Nam - PGD Cần Thơ 3.3.2 Nhiệm vụ và quyền hạn của các phòng ban 3.3.2.1 Trưởng Phòng Giao dịch - Trưởng Phòng Giao dịch phụ tiếp điều hành mọi hoạt động của Phòng Giao dịch theo đúng pháp luật của Nhà nước, theo các quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Trưởng Phòng Giao dịch được ủy quyền ký các văn bản liên quan đến nghiệp vụ theo quy định của Ngân hàng TMCP Phương Nam. 17 - Thực hiện thỉnh thị ý kiến cấp trên bằng văn bản khi giải quyết các vấn đề vượt thẩm quyền quyết định của mình. - Được quyền ký cấp tín dụng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Chủ tịch Hội đồng quản trị, Hội đồng quản trị, Ban Tổng Giám đốc, Giám đốc Sở Giao dịch hoặc Giám đốc Chi nhánh mà Phòng Giao dịch phụ thuộc về các quyết định và ý kiến đề xuất trong việc quản lý điều hành mọi hoạt động của Phòng Giao dịch do mình phụ trách. 3.3.2.2 Phó Phòng Giao dịch - Phó Phòng Giao dịch là người giúp việc cho Trưởng Phòng Giao dịch trong công tác điều hành và được Trưởng Phòng Giao dịch ủy quyền quản lý một số mặt hoạt động của Phòng Giao dịch theo quy định của Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Phó Phòng Giao dịch chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Trưởng Phòng Giao dịch về mọi quyết định và ý kiến đề xuất của mình trong việc thực hiện các nghiệp vụ được phân công. 3.3.2.3 Bộ phận kinh doanh - Tham gia xây dựng và thực hiện kế hoạch cho vay, kế hoạch kinh doanh của Phòng Giao dịch. - Tìm kiếm và tiếp cận với khách hàng mới để mở rộng hoạt động, quan hệ tốt với khách hàng, hướng dẫn khách hàng lập hồ sơ, thủ tục đúng quy trình nghiệp vụ tín dụng. Nhanh chóng thẩm định, giải quyết hồ sơ cho khách hàng theo đúng quy định. - Tham gia Hội đồng tín dụng của Phòng Giao dịch. - Tổ chức, theo dõi, đôn đốc công tác thu hồi nợ đến hạn, nợ quá hạn, đề xuất các biện pháp xử lý nợ quá hạn, tài sản thế chấp, cầm cố, thu hồi nợ. - Tổ chức lưu trữ, bảo quản hồ sơ tín dụng đầy đủ, cẩn thận kết hợp với kế toán, kho quỹ để quản lý, bảo quản tài sản và hồ sơ tài sản cầm cố, thế chấp, bảo lãnh, chiết khấu... - Thực hiện công tác báo cáo thống kê, tổ chức thực hiện đầy đủ công tác thông tin tín dụng, công tác thông tin phòng ngừa rủi ro theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Nghiên cứu đề xuất phương pháp quản lý, bổ sung đào tạo nghiệp vụ, 18 đề bạt, khen thưởng nhân viên và đề xuất trang bị các phương tiện phục vụ công việc của Phòng kinh doanh. - Thực hiện các nhiệm vụ khác do Trưởng Phòng Giao dịch giao. 3.3.2.4 Bộ phận Kế toán – Ngân quỹ - Thiết lập, lưu trữ, bảo quản sổ sách, chứng từ báo biểu theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Kiểm tra chứng từ gốc, lập chứng từ kế toán, nhập số liệu kế toán một cách chính xác và truyền số liệu về Sở Giao dịch hoặc Chi nhánh trong ngày để hạch toán. - Thực hiện dịch vụ thanh toán chuyển tiền trong và ngoài nước theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Theo dõi phản ánh tình hình hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính, các khoản thu nhập, chi phí và tham mưu cho Trưởng Phòng Giao dịch các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Phòng Giao dịch. - Thực hiện việc thu, chi, kiểm đếm tiền mặt, các loại séc tuyệt đối chính xác, kiểm quỹ cuối ngày. - Việc tồn quỹ của Phòng Giao dịch thực hiện theo thông báo định mức tồn quỹ của Ngân hàng TMCP Phương Nam trong từng thời kỳ. - Thực hiện nghiêm túc chế độ an toàn giao dịch, an toàn kho quỹ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và của Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Tổ chức giao nhận, bảo quản, vận chuyển tiền mặt, giấy tờ có giá, cất giữ hồ sơ thế chấp, cầm cố theo đúng quy định của Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Dự trù các khoản chi tiêu nội bộ, mua sắm tài sản cố định, công cụ lao động, tạm ứng theo quy định của Ngân hàng TMCP Phương Nam. - Bảo quản, sử dụng con dấu của Phòng Giao dịch đúng quy định. - Thực hiện các nhiệm vụ khác do Trưởng Phòng Giao dịch giao. 3.3.2.5 Bộ phận Hành chánh - Tổ chức thực hiện công tác hành chánh, văn thư. - Quản lý tài sản, công cụ lao động được phân phối sử dụng. - Thực hiện tốt phòng cháy chữa cháy và bảo đảm vệ sinh cơ quan. - Thực hiện các nhiệm vụ khác do Trưởng Phòng Giao dịch giao. 19 3.4 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ TRONG THỜI GIAN QUA 3.4.1 Thuận lợi Luôn được sự quan tâm chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam. Đặc biệt Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ còn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện hoạt động thuận lợi từ Ngân hàng TMCP Phương Nam Chi nhánh Đồng bằng sông Cửu Long, Chính phủ, Thành ủy và Ủy ban Nhân dân Thành phố Cần Thơ. Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ được đặt tại trung tâm thành phố, đời sống người dân và hoạt động sản xuất kinh doanh nhộn nhịp nên được nhiều nhà đầu tư chú ý, doanh nghiệp mới liên tiếp ra đời là lượng khách hàng tiềm năng rất lớn. Đội ngũ cán bộ của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ hầu hết là những cán bộ trẻ, có trình độ chuyên môn, năng động và có nhiệt huyết với nghề lại được bồi dưỡng, đào tạo hàng năm. Tập thể cán bộ công nhân viên có tinh thần đoàn kết cao, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn trong công việc để hoàn thành nhiệm vụ được giao. 3.4.2 Khó khăn Ngày càng có nhiều ngân hàng thâm nhập vào địa bàn Thành phố Cần Thơ. Các ngân hàng ngày nay hoạt động với nhiều sản phẩm và dịch vụ giống nhau tạo ra sự cạnh tranh rất gay gắt. Lãi suất luôn phải thay đổi do áp lực cạnh tranh trong ngành. Các công ty bảo hiểm, tiết kiệm bưu điện… là các đối thủ cạnh tranh gây khó khăn không nhỏ đối với Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ. 20 CHƯƠNG 4 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM - PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ 4.1 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHÁT TRIỂN TÀI SẢN VÀ NGUỒN VỐN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ Để có thể hình dung một cách tổng quát về thực tế hoạt động của Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ, chúng ta nghiên cứu Bảng cân đối kế toán của Ngân hàng qua các năm 2010, 2011, 2012 và 6 Th/2013 (xem Phụ lục). Từ đó, ta đi sâu phân tích các mặt chính yếu của Ngân hàng như: các nghiệp vụ Ngân hàng đang thực hiện, thị trường kinh doanh gắn với nguồn vốn và sử dụng vốn của Ngân hàng. Qua đó, ta đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thông qua khả năng sử dụng các nguồn lực nội tại của Ngân hàng. 4.1.1 Phần tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ Nội dung hoạt động chủ yếu của một ngân hàng thể hiện ở phía tài sản thể hiện trên Bảng cân đối kế toán của nó. Quy mô, cơ cấu và chất lượng tài sản quyết định sự tồn tại và phát triển của ngân hàng. Chất lượng tài sản là chỉ tiêu tổng hợp nói lên chất lượng quản lý, khả năng thanh toán, khả năng sinh lời và triển vọng bền vững của một ngân hàng. Phần lớn rủi ro trong hoạt động ngân hàng đều tập trung ở phía tài sản của nó, nên cùng với việc đảm bảo có đủ vốn thì vấn đề nâng cao chất lượng tài sản có là yếu tố quan trọng đảm bảo cho ngân hàng hoạt động an toàn. Nhìn vào bảng số liệu 4.1 ta thấy được tình trạng phát triển tài sản của Ngân hàng qua các năm đều tăng đáng kể với số lượng tăng cao từ khoảng 20 đến 30 tỷ đồng, cao nhất là từ năm 2010 đến 2011 với mức tăng lên đến 28.912 triệu đồng (tăng 37% so với năm 2010). Sự gia tăng đột biến trên không tránh khỏi sự thay đổi trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng, cụ thể như sau: Về chỉ tiêu tiền mặt tại đơn vị không có nhiều sự thay đổi trong cơ cấu giữa các năm và luôn chiếm tỷ lệ nhỏ trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng (cao nhất là 1,13% năm 2010 và thấp nhất là 0,69% năm 2012). Lý do đây là tài sản không sinh lời nên hầu hết tất cả các ngân hàng đều muốn giảm thiểu tối đa chỉ tiêu này để sử dụng số tài sản đó vào công việc khác nhằm đem lại lợi nhuận. 21 Bảng 4.1 Cơ cấu tài sản của Ngân hàng Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6 Th/2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu 1. Tiền mặt tại đơn vị 2010 Số tiền 2011 % Số tiền 2012 % Số tiền 897 6Th/2013 % 0,69 Số tiền 1.425 % 875 1,13 968 0,91 2. Tiền mặt chuyển về Hội sở 20.442 26,34 62.618 58,79 83.738 64,41 105.163 68,74 3. Cho vay khách hàng 51.778 66,72 38.736 36,37 41.283 31,75 42.760 27,95 - Cho vay khách hàng 52.352 - 39.349 - 41.804 - 43.243 - - Dự phòng cho vay (574) - (613) - (521) - (483) - 4. Tài sản cố định 3.385 4,36 3.222 3,02 2.999 2,31 2.866 1,87 5. Tài sản có khác 1.128 1,45 976 0,92 1.090 0,84 775 0,51 Tổng Tài sản 77.608 100 106.520 100 130.007 100 152.989 100 Th 0,93 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6 /2013 Tuy nhiên, chỉ tiêu về tiền mặt cũng không thể thiếu trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng bởi đây là một tài sản có tính thanh khoản cao, sự có mặt của nó giúp Ngân hàng giảm thiểu được các vấn đề về rủi ro thanh khoản. Đây cũng là lý do Ngân hàng Phương Nam luôn luôn giữ số dư tài sản này ở mức tỷ lệ nhất định theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Chỉ tiêu thứ hai trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ đó là phần tiền mặt chuyển về Hội sở. Nhìn vào hình 4.1, ta có thể thấy ngay được sự tăng trưởng vượt bậc của chỉ tiêu này qua các năm. Đây là một trong những tài sản có sự thay đổi trong cơ cấu nhiều nhất giai đoạn 2010 – 6Th/2012. Cụ thể, năm 2010 chỉ tiêu này đạt 20.442 triệu đồng chiếm 26,34% đây là chỉ tiêu chiếm tỷ lệ lớn thứ hai sau các khoản cho vay khách hàng trong tổng tài sản của Ngân hàng. Sang năm 2011 số tiền mặt chuyển về Hội sở có sự tăng trưởng đáng kể lên đến 62.618 triệu đồng chiếm 58,79% trở thành tài sản chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng tài sản của Ngân hàng. Không dừng lại ở đó sang năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 chỉ tiêu tiền mặt chuyển về Hội sở lần lượt tăng lên đáng kể, chiếm tỷ trọng cao nhất là 68,74% trong cơ cấu tài sản 6 tháng đầu năm 2013. Trong 3 năm 2010, 2011, 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 tỷ trọng của chỉ tiêu tiền mặt chuyển về Hội sở luôn tăng cao, chứng tỏ rằng công tác huy động vốn để tạo ra nguồn tài sản của Ngân hàng đang phát triển rất tốt. Tuy nhiên số tiền này lại không được Ngân hàng tận dụng đem đi cho vay để mang lại lợi nhuận trong hoạt động kinh doanh mà lại đem chuyển về Hội sở chính. Lý do là ở thời điểm từ năm 2011 đến nay nền kinh tế gặp 22 nhiều khó khăn, nợ xấu trong ngành ngân hàng tăng cao và lãi suất trên thị trường lại có nhiều biến động. Điều đó đã làm cho Ngân hàng có sự e dè trong quyết định cho vay vốn, để đảm bảo an toàn trong hoạt động cho nên Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ đã tuân thủ theo quyết định hiện hành của Ngân hàng Phương Nam là tăng số lượng tiền mặt chuyển về Hội sở và giảm thiểu việc cho vay đầu ra và tích cực trong công tác thu hồi nợ xấu, nợ quá hạn. Đơn vị tính: Triệu đồng Tài sản có khác 160.000 140.000 Tài sản cố định 120.000 100.000 Cho vay khách hàng 80.000 60.000 Tiền mặt chuyển về hội sở 40.000 20.000 Tiền mặt tại đơn vị 0 2010 2011 2012 6Th/2013 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.1 Sự tăng trưởng về Tài sản của Ngân hàng Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Lý do trên cũng giải thích cho sự sụt giảm nhiều của chỉ tiêu cho vay khách hàng trong năm 2011 (tỷ trọng giảm xuống chỉ còn 36,37%). Trong khi, năm 2010 chỉ tiêu này đạt tới 66,72% trong tổng cơ cấu tài sản. Sự sụt giảm đó làm thay đổi toàn bộ cơ cấu tài sản trong năm 2011 và kéo theo là sự thay đổi trong cơ cấu của các năm sau đó. Cụ thể năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 chỉ tiêu này chỉ tăng trưởng nhẹ trở lại khoảng từ 1 đến 2 tỷ đồng mỗi năm (từ 38.736 triệu đồng năm 2011, sang năm 2012 là 41.283 triệu đồng và 6 tháng đầu năm 2013 là 42.760 triệu đồng) và chiếm tỷ lệ ngày càng thấp hơn trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng. Tuy nhiên, đây là khoản đầu tư mang lại thu nhập chủ yếu cho Ngân hàng cho nên Ngân hàng cần chú ý nhiều hơn trong cơ cấu đầu tư tài sản trong những năm tiếp theo để đảm bảo sự hiệu quả trong hoạt động kinh doanh và mang lại lợi nhuận cao cho Ngân hàng. Cuối cùng là hai tài sản có tỷ lệ ổn định nhất trong cơ cấu tài sản đó là tài sản cố định và các tài sản có khác. Nhìn chung, hai tài sản này có tỷ trọng khá ổn định qua từng năm và chiếm tỷ lệ nhỏ trong cơ cấu tài sản của Ngân hàng. 23  Phân tích nghiệp vụ tín dụng Như đã nói ở trên, nghiệp vụ tín dụng từ xưa đến nay vẫn là nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu mang lại thu nhập cho các NHTM nói chung và Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ nói riêng. Các khoản tín dụng của ngân hàng có chất lượng tốt khi hiệu quả sử dụng vốn cao, an toàn và mang lại hiệu quả kinh tế cho chủ thể sử dụng đồng thời mang lại một mức lợi nhuận cao cho ngân hàng. Do đó, việc phân tích khoản đầu tư tín dụng là nội dung quan trọng không thể thiếu trong việc phân tích hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Từ việc phân tích này sẽ giúp các nhà quản trị Ngân hàng có thể xác định được những rủi ro đang và sẽ xảy ra để từ đó có thể đưa ra những giải pháp thích hợp nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng tín dụng của Ngân hàng Phương Nam. Bảng 4.2 Đánh giá chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6 Th/2013 Chỉ tiêu 6Th/2012 6Th/2013 87.423 46.459 44.322 93.207 84.968 43.232 42.883 39.349 41.804 42.576 43.243 45.851 40.577 40.963 42.524 Triệu đồng 75.690 104.539 127.461 138.406 150.764 79,20 116,21 97,19 93,05 96,75 - 2,03 2,09 1,06 1,01 Lần 0,69 0,38 0,33 0,31 0,29 Triệu đồng 571 870 910 1.209 1.241 % 1,09 2,21 2,18 2,84 Đơn vị tính 2010 2011 2012 1.Doanh số cho vay Triệu đồng 98.875 80.204 2.Doanh số thu nợ Triệu đồng 78.307 3.Tổng dư nợ Triệu đồng 52.352 4.Dư nợ bình quân Triệu đồng 5.Vốn huy động 6.Hệ số thu nợ 7.Vòng quay vốn tín dụng 8.Tổng dư nợ/Vốn huy động 9.Nợ xấu 10.Nợ xấu/Tổng dư nợ % Vòng - 2,87 Th Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6 /2013 Qua số liệu ta thấy tình hình cho vay của Ngân hàng có sự tăng giảm không đều qua các năm chủ yếu là cho vay ngắn hạn đến các cá nhân trong lĩnh vực công thương nghiệp. Doanh số cho vay có sự sụt giảm mạnh từ năm 2010 sang năm 2011 (giảm hơn 8 tỷ đồng tương đương 18,88% so với năm 2010). Nguyên nhân là do lãi suất cho vay tăng cao với lãi suất bình quân đầu ra của Ngân hàng Phương Nam năm 2011 là 19,5%/năm (tăng 4,5% so với năm 2010). Điều này đã khiến các doanh nghiệp và cá nhân khó tiếp cận với nguồn vốn cho vay của Ngân hàng. Mặt khác do tình hình kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ nên Ngân hàng cũng thận trọng trong việc cho vay để tránh làm gia tăng tỷ lệ nợ xấu. Sang năm 2012 với sự tăng trưởng 24 về nguồn vốn huy động nên Ngân hàng cũng đã phát triển lại nghiệp vụ tín dụng để tránh tình trạng vốn ứ đọng trong Ngân hàng làm giảm khả năng sinh lời của nguồn vốn huy động. Cụ thể trong năm 2012 doanh số cho vay của Ngân hàng đã bắt đầu tăng trưởng nhẹ trở lại đạt 87.423 triệu đồng (tăng 7.219 triệu đồng tương đương 9% so với năm 2011), và đối tượng cho vay của Ngân hàng trong thời gian này cũng chỉ là những khách hàng truyền thống có mối quan hệ lâu dài với Ngân hàng. Đến cuối quý 2 năm 2013 doanh số này lại có dấu hiệu sụt giảm hơn so với cùng kỳ năm ngoái tuy nhiên số lượng giảm là không đáng kể chỉ khoảng 4,8% so với 6 tháng đầu năm 2012. Hai chỉ tiêu doanh số thu nợ và tổng dư nợ luôn tỷ lệ nghịch với nhau qua các năm. Năm 2011, doanh số thu nợ của Ngân hàng tăng cao lý do trong năm này tình hình cho vay ra của Ngân hàng giảm nên hầu như Ngân hàng chỉ tập trung thu hồi nợ. Điều đó cũng làm cho dư nợ bình quân của Ngân hàng luôn nằm ở mức ổn định và hệ số thu nợ của Ngân hàng thì tăng lên đến 116,21% (tăng 27% so với năm 2010). Đây là một thành tích đáng khích lệ trong công tác thu hồi nợ của Ngân hàng, đó là kết quả của việc thường xuyên đôn đốc kiểm tra, giám sát khách hàng trả nợ và có những biện pháp xử lý và thu hồi nợ thích hợp khi phát hiện các vấn đề phát sinh. Sang năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 tổng dư nợ lại có dấu hiệu tăng trở lại như đã nói ở trên nguyên nhân là do công tác tín dụng năm nay đã được phát triển trở lại so với năm 2011 để nguồn vốn huy động không bị bỏ phí, đồng thời cũng mang lại một phần thu nhập cho Ngân hàng. Công tác thu hồi nợ năm 2012 giảm so với năm 2011 kéo theo hệ số thu nợ cũng giảm theo đáng kể (từ 116,21% giảm chỉ còn 97,19%). Nguyên nhân là do năm 2012 tình hình sản xuất kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm của các cá nhân doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, sức mua của thị trường giảm nên doanh nghiệp còn ngần ngại trong việc mở rộng sản xuất chính vì vậy đã ảnh hưởng đến khả năng trả nợ cho Ngân hàng. Tuy nhiên, sang 6 tháng đầu năm nay tình trạng này đã được cải thiện, hệ số thu nợ tăng lên 3,7% so với cùng kỳ năm ngoái, là do tình hình kinh tế năm nay đã bắt đầu ổn định trở lại và lãi suất cho vay đầu ra của Ngân hàng ở những tháng đầu năm 2013 cũng bắt đầu sụt giảm so với năm 2012 nên khả năng vay và trả nợ của khách hàng cũng được gia tăng. Về chỉ tiêu vòng quay vốn tín dụng, đây là chỉ tiêu đo lường tốc độ luân chuyển vốn tín dụng của Ngân hàng, nên thời gian thu hồi nợ nhanh hay chậm có ảnh hưởng rất nhiều đến chỉ tiêu này. Qua số liệu trên ta thấy được tình trạng luân chuyển vốn của Ngân hàng trong thời gian qua có sự biến động không theo một chiều nhất định mà lại có sự tăng lên ở năm 2012 rồi lại giảm ở 6 tháng đầu năm 2013 so với cùng kỳ. Cụ thể, năm 2011 vòng quay vốn tín 25 dụng (còn gọi là chỉ tiêu doanh số thu nợ trên dư nợ bình quân) của Ngân hàng là 2,03 vòng, sang năm 2012 tăng lên 2,09 vòng (tăng 0,06 vòng so với năm 2011), đến 6 tháng đầu năm nay là 1,01 vòng giảm 0,05 vòng so với cùng kỳ năm ngoái. Đơn vị tính: Vòng 2,5 2 2,03 2,09 1,5 1,06 1,01 1 0,5 0 2011 2012 6Th/2012 6Th/2013 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.2 Tốc độ tăng trưởng vòng quay vốn tín dụng của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Nhìn chung, chỉ tiêu vòng quay tín dụng trong giai đoạn này khá ổn định, tuy có tăng giảm mức tốc độ không cao, năm 2012 tăng hơn năm 2011 sang 6 tháng đầu năm 2013 giảm hơn so với 6 tháng đầu năm 2012. Điều này cho thấy khả năng sử dụng vốn trong nghiệp vụ tín dụng của Ngân hàng luôn ổn định. Bên cạnh đó là hiệu quả của công tác thu hồi nợ thời gian gần đây đang có nhiều tiến triển, đó là nhờ các công tác thẩm định xác định đúng đối tượng cho vay và việc tích cực theo dõi và đôn đốc khách hàng trả nợ của các nhân viên tín dụng của Ngân hàng. Chỉ tiêu vốn huy động qua các năm luôn có sự tăng trưởng dương nhưng tổng dư nợ tín dụng lại có sự biến động giảm ở năm 2011 và tăng nhẹ trở lại ở năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013, điều này đã làm cho tỷ lệ tổng dư nợ trên vốn huy động của Ngân hàng năm 2011 cũng giảm 0,31 lần so với năm 2010. Tuy nhiên, sang năm 2012 và 6 tháng đầu năm nay thì tỷ lệ này lại không có sự tăng trưởng lại như nhịp độ tăng trưởng của tổng dư nợ là do tốc độ tăng của vốn huy động ở thời điểm này khá cao. Nguyên nhân là do trong khoảng thời gian gần đây Ngân hàng chú trọng nhiều hơn trong việc phát triển sản phẩm và dịch vụ khách hàng như dịch vụ thanh toán, phát hành thẻ ATM, thẻ Master Card… làm tăng khả năng huy động vốn của Ngân hàng. Như vậy, nhìn khái quát ta có thể thấy được tình trạng tổng dư nợ trên vốn huy động 26 luôn có dấu hiệu giảm qua các năm, cho thấy các vấn đề rủi ro về thanh khoản của Ngân hàng là khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, điều này lại cho thấy được khả năng tận dụng phần vốn huy động để phục vụ cho công tác cho vay của Ngân hàng chưa cao, trên 50% số tiền huy động vốn của Ngân hàng được chuyển về Hội sở nhằm đảm bảo an toàn cho hoạt động của Ngân hàng theo quy định hiện hành của Ngân hàng Phương Nam. Nợ xấu là chỉ tiêu thể hiện chất lượng nghiệp vụ tín dụng của Ngân hàng. Theo bảng số liệu 4.2 thì nợ xấu của Ngân hàng qua các năm luôn tăng, đặc biệt tăng cao ở năm 2011 và tăng nhẹ ở những năm sau đó làm cho tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của năm 2011 cũng có dấu hiệu tăng theo. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do lãi suất cho vay của các năm 2011 tăng khá cao so với năm 2010 trong khi kinh tế đang gặp khó khăn, khách hàng đang đối mặt với tình trạng chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng tăng cao mà lợi nhuận thì ngày càng thu hẹp nên vấn đề trả nợ bị hạn chế dẫn đến nợ xấu tăng cao, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của Ngân hàng. Riêng năm 2012 tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của Ngân hàng lại có dấu hiệu giảm nhẹ (giảm 0,3% so với năm 2011). Đó là do Ngân hàng đã chú ý đến vấn đề chất lượng tín dụng đi đôi với việc phát triển trở lại của nghiệp vụ tín dụng, công tác thẩm định và kiểm soát các khoản nợ luôn được đặt lên hàng đầu. Đến 6 tháng đầu năm nay tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ lại tăng trở lại (tăng 0,03% so với cùng kỳ năm 2012). Nguyên nhân là do lãi suất cho vay của Ngân hàng vẫn ở mức cao và việc sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và người dân đều gặp khó khăn làm cho khả năng trả nợ giảm làm tỷ lệ nợ xấu tăng cao dẫn đến tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cũng tăng theo. Qua phân tích trên ta thấy được tình hình nợ xấu cũng như tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của Ngân hàng luôn diễn biến phức tạp và ngày càng có xu hướng tăng trong những năm sau đó. Điều này đòi hỏi Ngân hàng cần có những biện pháp phòng ngừa rủi ro thích hợp cũng như gia tăng các công tác thẩm định và theo dõi các khoản cho vay ra của Ngân hàng để đem lại hiệu quả tốt hơn cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng trong tương lai. 4.1.2 Phần nguồn vốn và cơ cấu nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ Vốn là điều kiện tiên quyết trong hoạt động của ngân hàng, đồng thời là yếu tố tạo nên sức mạnh và khả năng cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường. Vốn chi phối toàn bộ các hoạt động và quyết định đối với việc thực hiện các chức năng của ngân hàng trên thị trường trong nước cũng như để vươn ra thị trường thế giới. Vốn là yêu cầu quan trọng hàng đầu, là điều kiện tiên quyết để cấp phép cho một ngân hàng thành lập và đi vào hoạt động, đảm bảo khả năng 27 tồn tại và phát triển của ngân hàng đó. Các thành phần tạo nên nguồn vốn của ngân hàng cũng vô cùng đa dạng và chiếm tỷ lệ khác nhau giữa các ngân hàng chẳng hạn như: các ngân hàng quốc doanh thì nguồn vốn chủ yếu do Nhà nước cấp, ngân hàng liên doanh thì do các bên liên doanh đóng góp, còn các ngân hàng thương mại cổ phần trong đó có Ngân hàng Phương Nam thì nguồn vốn chủ yếu do các cổ đông đóng góp và một phần lớn nguồn vốn giúp cho ngân hàng có thể hoạt động lâu dài đó là các nguồn vốn huy động từ bên ngoài. Để biết được tình hình phát triển nguồn vốn của Ngân hàng qua các năm 2010, 2011, 2012 và 6Th/2013 ta đi vào phân tích các chỉ tiêu nguồn vốn và cơ cấu nguồn vốn của Ngân hàng. Bảng 4.3 Cơ cấu nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Đơn vị tính: Triệu đồng 2010 2011 6Th/2013 2012 Khoản mục Số tiền 1.Tiền gửi của khách hàng 75.690 Số tiền % 97,53 104.539 % Số tiền 98,14 127.461 98,04 % Số tiền % 150.764 98,55 2.Các khoản nợ khác 858 1,10 1.110 1,04 1.207 0,93 1.410 0,92 3.Lợi nhuận năm nay 1.060 1,37 871 0,82 1.339 1,03 815 0,53 77.608 100 106.520 100 130.007 100 152.989 100 Tổng nguồn vốn Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Nhìn chung ta thấy tổng nguồn vốn Ngân hàng luôn tăng cao qua các năm và phần lớn là nguồn vốn được huy động từ tiền gửi của khách hàng. Cụ thể, năm 2011 tổng nguồn vốn Ngân hàng đạt 106.520 triệu đồng (tăng 28.912 triệu đồng tương đương 37,25% so với năm 2010). Trong đó, nguồn vốn huy động đạt đến 104.539 triệu đồng chiếm hơn 98% trong tổng cơ cấu nguồn vốn Ngân hàng. Sang năm 2012, sau khi Ngân hàng Nhà nước áp dụng mức trần lãi suất huy động 12%/năm đã gây không ít khó khăn trong hệ thống Ngân hàng làm cho tổng nguồn vốn Ngân hàng tiếp tục tăng nhưng có phần giảm nhẹ hơn so với năm ngoái (tăng thêm 22,05%, đạt 130.007 triệu đồng). Đến 6Th/2013 tỷ lệ tăng của tổng nguồn vốn lại tiếp tục giảm chỉ còn 17,68% tức là tăng thêm 22.982 triệu đồng so với cuối năm 2012. Trong thời gian này thì các khoản tiền gửi từ khách hàng vẫn là nguồn vốn huy động chủ yếu của Ngân hàng (chiếm hơn 98% trong tổng nguồn vốn). Thực trạng tăng trưởng của nguồn vốn huy động là một dấu hiệu rất khả quan đối với Ngân hàng. Tuy nhiên, dấu hiệu tỷ lệ tăng trưởng ngày càng giảm đi. Nguyên nhân là vì trong gian đoạn này kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn, lạm phát tăng cao nên 28 người dân không có xu hướng giữ tiền mặt mà đa số điều có xu hướng chuyển sang những tài sản có tính an toàn cao nên việc huy động vốn trong Ngân hàng đang ngày càng trở nên khó khăn. Đơn vị tính: Triệu đồng Lợi nhuận năm nay 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 Các khoản nợ khác Tiền gửi của khách hàng 0 2010 2011 2012 6Th/2013 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.3 Sự tăng trưởng nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Trong cơ cấu nguồn vốn của Ngân hàng thì ngoài khoản tiền gửi của khách hàng luôn chiếm tỷ lệ cao qua các năm thì còn có hai chỉ tiêu nữa không thể thiếu đó là các khoản nợ khác và lợi nhuận qua các năm của Ngân hàng. Nhìn chung, hai khoản này luôn ổn định qua các năm và chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng nguồn vốn của Ngân hàng. Đó là do Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ là một Ngân hàng nhỏ trong hệ thống Ngân hàng TMCP Phương Nam, nên các hoạt động kinh doanh còn rất hạn chế theo qui định của Ngân hàng Hội sở nên khả năng sử dụng tối đa các nguồn vốn huy động được cho kinh doanh để tạo ra lợi nhuận là không thể. Do vậy lợi nhuận được tạo ra cũng không thể nhiều và song song việc đó là các khoản nợ khác cũng không thể vượt mức qui định của Ngân hàng Phương Nam.  Phân tích nghiệp vụ huy động vốn Theo tỷ lệ các thành phần trong tổng nguồn vốn chúng ta thấy được nguồn vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu của Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ, chiếm hơn 98% tổng nguồn vốn qua các năm 2010, 2011, 2012 và 6 tháng đầu năm 2013. Trong cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng gồm có hai thành phần chính đó là: tiền gửi của tổ chức kinh tế và tiền gửi của các khách hàng cá nhân. 29 Nhìn vào hình 4.4 ta thấy nguồn vốn huy động từ tiền gửi của các cá nhân chiếm một tỷ lệ khá cao trong cơ cấu nguồn vốn huy động trong giai đoạn 2011 – 6Th/2013. Các khoản tiền gửi của cá nhân này phần lớn là tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng của khách hàng, phần còn lại là tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn từ trên 6 tháng đến dưới 12 tháng, các khoản tiền gửi tiết kiệm khác và các khoản tiền gửi thanh toán trong Ngân hàng. Về cơ cấu của loại tiền gửi này cũng khá ổn định qua 3 năm 2010, 2011 và 2012, riêng ở 6 tháng đầu năm 2013 thành phần tiền gửi của cá nhân có sự tăng trưởng cao so với 6 tháng đầu năm 2012 (tăng 4,41% đạt 94,1% trong tổng cơ cấu nguồn vốn huy động). Đơn vị tính: % 100 80 60 93,17 91,29 93,52 89,69 94,1 6,83 8,71 6,48 10,31 5,9 2010 2011 2012 6Th/2012 6Th/2013 40 20 0 Tiền gửi của tổ chức kinh tế Tiền gửi của cá nhân Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.4 Cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng TMCP Phương Nam PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Thành phần còn lại trong cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng là khoản tiền gửi từ các tổ chức kinh tế, khoản tiền này một phần là tiền gửi có kỳ hạn chiếm khoảng 90% còn lại là các khoản tiền gửi thanh toán của các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế xã hội. Biến động ngược chiều với tiền gửi từ các khách hàng cá nhân và hộ gia đình, tiền gửi từ các tổ chức kinh tế có dấu hiệu tăng lên ở năm 2011 và giảm xuống ở năm 2012. Riêng 6 tháng đầu năm 2012 thì chỉ tiêu này có tỷ lệ khá cao so với 6 tháng đầu năm nay. Qua phân tích cơ cấu nguồn vốn huy động chúng ta thấy được sự thay đổi về số tiền cũng như tỷ trọng cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng qua các năm khá phức tạp không đi theo một chiều cụ thể mà có sự thay đổi rõ rệt giữa các năm. Để phản ánh chính xác sự thay đổi này và các nguyên nhân thay đổi chúng ta đi sâu vào phân tích tình hình huy động vốn của Ngân hàng qua bảng 4.4 như sau: 30 Bảng 4.4 Tình hình huy động vốn của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6 Th/2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Năm Khoản mục 2010 2011 2012 Chênh lệch Th 2011/2010 Th 2.Tiền gửi của cá nhân Tổng vốn huy động 5.167 % Số tiền - 849 % Số tiền % -9,32 -5.378 -37,69 8.256 14.270 8.892 3.938 76,21 95.434 119.205 124.136 141.872 24.911 35,32 23.771 24,91 17.736 14,29 75.690 104.539 127.461 138.406 150.764 28.849 38,11 22.922 21,93 12.358 8,93 70.523 9.105 6 Th/2013/6Th/2012 6 /2012 6 /2013 Số tiền 1.Tiền gửi của tổ chức kinh tế 2012/2011 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th/2013 31 Về tốc độ tăng trưởng của nguồn vốn huy động, nhìn vào bảng số liệu ta thấy trong thời gian qua nguồn vốn huy động của Ngân hàng luôn đạt mức tăng trưởng cao mang lại hiệu quả huy động cao trong hoạt động của Ngân hàng. Cụ thể, năm 2010 Ngân hàng huy động được 75.690 triệu đồng (trong đó tiền gửi của các tổ chức kinh tế chiếm 5.167 triệu đồng và tiền gửi của cá nhân đạt 70.523 triệu đồng). Sang năm 2011 tổng số vốn huy động tăng 28.894 triệu đồng đạt 104.539 triệu đồng (tăng 38,11% so với năm 2010). Song song với tốc độ tăng trưởng của tổng nguồn vốn huy động thì tốc độ tăng trưởng của từng thành phần trong cơ cấu là khá cao: tiền gửi của cá nhân tăng 35,32% và tiền gửi từ các tổ chức kinh tế tăng đến 76,21% so với năm 2010. Đây là một dấu hiệu tích cực vì năm 2011 được đánh dấu là một năm khó khăn nhất trong thời gian qua nhưng Ngân hàng vẫn có thể huy động được một nguồn vốn khá lớn từ khách hàng. Điều này cho thấy rằng ở vào thời gian hậu khủng hoảng kinh tế thế giới Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ đã tích cực nhận ra được những khó khăn trong nền kinh tế và chấp nhận đối đầu với khó khăn. Ngân hàng đã không ngừng tìm kiếm các khách hàng tiềm năng, cung cấp nhiều gói dịch vụ tiện ích đồng thời tổ chức nhiều chương trình khuyến mãi lớn với nhiều giải thưởng hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng gửi tiền vào Ngân hàng. Đến năm 2012, tổng nguồn vốn huy động tiếp tục tăng thêm 22.922 triệu đồng so với năm 2011. Trong khi đó tiền gửi của cá nhân tăng 23.771 triệu đồng chứng tỏ tiền gửi của tổ chức kinh tế năm 2012 không tăng lên mà còn giảm đi 849 triệu đồng. Điều này cho thấy tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trong năm 2012 có dấu hiệu đi xuống nên đã giảm số tiền gửi có kỳ hạn vào Ngân hàng để giành số tiền nhàn rỗi đó cho việc sản xuất kinh doanh và thực hiện các nghiệp vụ thanh toán qua Ngân hàng. Tình hình này tiếp tục kéo dài đến 6 tháng đầu năm 2013 làm cho lượng tiền gửi của tổ chức kinh tế giảm thêm 37,69% so với 6 tháng đầu năm 2012. Tuy nhiên tổng nguồn vốn huy động trong thời gian này vẫn tăng so với cùng kỳ năm ngoái nhờ vào tốc độ tăng không ngừng của các khoản tiền gửi của cá nhân. Nguyên nhân là do trong thời gian gần đây Ngân hàng chú trọng nhiều hơn trong công tác huy động vốn từ dân cư với các chương trình khuyến mãi và lãi suất ưu đãi cho đối tượng khách hàng cá nhân gửi tiền tiết kiệm vào Ngân hàng. Bên cạnh đó ở khoảng thời gian cuối năm 2012 và đầu năm 2013 Ngân hàng còn mở rộng việc huy động vốn các nguồn vốn nhàn rỗi tạm thời của khách hàng thông qua việc phát triển nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt, phát hành các loại thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng quốc tế cho các đối tượng khách hàng cá nhân và khách hàng tiềm năng của Ngân hàng. 32 4.2 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ Thu nhập, chi phí và lợi nhuận là những chỉ tiêu tài chính tổng hợp, nó đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng trong một thời kỳ nhất định. Đồng thời nó cũng phản ánh được chất lượng các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ. 4.2.1 Phân tích thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ Trước khi phân tích tình hình thu nhập của Ngân hàng trong thời gian qua, chúng ta hãy xem xét cơ cấu các thành phần tạo nên nguồn thu của Ngân hàng qua hình vẽ sau: Đơn vị tính: % 100 8,87 12,45 12,54 11,65 22,89 91,13 87,55 87,46 88,35 77,11 2010 2011 2012 6Th/2012 6Th/2013 80 60 40 20 0 Thu nhập từ lãi Thu nhập ngoài lãi Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.5 Cơ cấu thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Nhìn vào hình 4.5 chúng ta thấy được phần lớn thu nhập Ngân hàng thu được là do các thu nhập từ lãi gồm có lãi từ hoạt động cho vay và một phần lãi thu được từ hoạt động điều chuyển vốn trong nội bộ Ngân hàng. Như đã nói ở trên, hoạt động chính mang lại thu nhập của Ngân hàng vẫn là hoạt động tín dụng vì thế nguồn thu nhập từ lãi của Ngân hàng mỗi năm chiếm khoảng gần 80% đến hơn 90% thu nhập (cao nhất là 91,13% vào năm 2010 và thấp nhất là 77,11% ở 6 tháng đầu năm 2013). Ngoài ra, còn có các khoản thu nhập ngoài lãi từ các hoạt động kinh doanh ngoại hối, các hoạt động thanh toán và một số khoản thu khác không liên quan đến lãi suất của Ngân hàng. Các khoản thu nhập này tuy chiếm tỷ lệ không cao như thu nhập từ lãi nhưng cũng ngày càng tăng trưởng cao qua từng năm (năm 2010 khoản thu này chỉ đạt 8,87% trong tổng thu nhập, với tốc độ tăng không ngừng qua các năm 2011 và 2012, sang 33 đến 6 tháng đầu năm 2013 thì khoản thu này đã đạt tới 22,89% trong tổng thu nhập của Ngân hàng). Do thời gian gần đây Ngân hàng có chú ý nhiều hơn trong các dịch vụ thanh toán tiện ích nên thu hút được khách hàng tham gia đồng thời cũng mang lại nguồn thu cho Ngân hàng thông qua việc thu phí dịch vụ. Qua phân tích cơ cấu nguồn thu nhập ta có thể thấy được khoảng chênh lệch giữa hai khoản thu nhập từ lãi từ Ngân hàng đang được rút ngắn. Nguyên nhân là do trong thời kỳ kinh tế khó khăn Ngân hàng không cho vay nhiều nên khả năng thu được lợi nhuận nhiều từ nghiệp vụ tín dụng có phần giảm sút. Bên cạnh đó trong thời gian này Ngân hàng chú trọng nhiều hơn trong việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ cho các khách hàng, hướng đến mục tiêu Ngân hàng bán lẻ đa năng trong những năm sắp tới. Điều này đã làm cho nguồn thu nhập từ các nghiệp vụ kinh doanh này đang trên đà phát triển nhanh hơn so với các nguồn thu nhập mang lại từ lãi. Tuy nhiên, các khoản thu nhập từ lãi vẫn là nguồn thu nhập chính của Ngân hàng, nên các biến động về lãi suất trong thời gian này có ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng sinh lời của Ngân hàng. Cụ thể: Năm 2010, tổng thu nhập từ lãi của Ngân hàng đạt 6.285 triệu đồng, trong đó có 5.278 triệu đồng là nguồn thu nhập từ khoản cho vay ra với mức lãi suất bình quân của năm này là 15%/năm và một phần thu nhập là lãi từ việc điều chuyển vốn về Hội sở. Sang năm 2011, doanh số thu nợ của Ngân hàng có dấu hiệu tăng cùng với sự gia tăng khá cao của lãi suất cho vay (19,5%/năm) đã làm cho nguồn thu nhập từ lãi của Ngân hàng trong năm 2011 tăng lên, tăng thêm 25,87% so với năm 2010 đạt 7.911 triệu đồng. 25% 21% 20% 19,5% 15% 15% 17% 10% 5% 0% 2010 2011 2012 6Th/2013 Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.6 Tình hình lãi suất bình quân đầu ra của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 34 Tiếp tục đà tăng trưởng về huy động vốn ở năm 2012 đã làm cho lượng vốn điều chuyển về Hội sở của Ngân hàng cũng tăng theo. Bên cạnh đó là sự tăng trưởng của nghiệp vụ tín dụng và lãi suất cho vay năm 2012 cũng tiếp tục tăng lên ở mức 21%/năm đã làm cho tổng nguồn thu nhập từ lãi của Ngân hàng tăng thêm 3.552 triệu đồng tương đương 44,9% so với năm 2011. Trong đó, nguồn thu nhập từ lãi điều chuyển vốn nội bộ tăng hơn 100% so với năm 2011 đạt 2.816 triệu đồng và nguồn thu nhập từ lãi cho vay tăng 31,35% đạt 8.647 triệu đồng. Sang những tháng đầu năm 2013 tỷ lệ lãi suất bình quân đầu ra được điều chỉnh giảm 3%/năm so với năm 2012, cùng với tổng lượng dư nợ tín dụng cũng giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2012. Tuy nhiên, do trong 6 tháng này doanh số thu nợ của Ngân hàng tăng lên so với cùng kỳ năm 2012 đã làm cho nguồn thu nhập từ lãi vay trong thời gian này tăng khoảng 67 triệu đồng tương đương 1,81% so với 6 tháng đầu năm 2012. Song song đó là sự tăng nhẹ của nguồn thu nhập từ lãi điều chuyển vốn nội bộ do số tiền được chuyển về Hội sở tăng lên. Tăng trưởng của thu nhập từ lãi vay cùng với tăng nhẹ của thu nhập từ lãi điều chuyển vốn nội bộ đã làm cho tổng số tiền thu nhập từ lãi suất của Ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2013 tăng thêm 291 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012. Đây cũng là một dấu hiệu đáng mừng dự báo cho sự tăng trưởng thu nhập của cả năm 2013. Đối với nguồn thu nhập ngoài lãi, tuy đây là nguồn thu nhập chiếm tỷ lệ nhỏ trong cơ cấu tổng thu nhập của Ngân hàng, nhưng sự tăng giảm của nó cũng có ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả hoạt động kinh doanh trong Ngân hàng. Nhìn vào bảng 4.5 ta có thể thấy được nguồn thu nhập này luôn có dấu hiệu tăng qua các năm, đặc biệt tăng trưởng cao ở giai đoạn năm 2010 – 2011. Năm 2011, nguồn thu nhập ngoài lãi đạt 1.125 triệu đồng (tăng 513 triệu đồng tương đương 83,82% so với năm 2010). Sang năm 2012 khoảng thu nhập này tiếp tục tăng thêm 519 triệu đồng (với tốc độ tăng trưởng giảm hơn so với năm 2011 đạt 46,13%). Đến 6Th/2013 với tốc độ tăng trưởng vượt bậc lên đến 137,85% so với 6Th/2012, đã làm cho tổng thu nhập ngoài lãi trong khoảng thời gian này tăng thêm 947 triệu đồng đạt 1.634 triệu đồng. Sự tăng trưởng không ngừng trong nguồn thu nhập ngoài lãi của Ngân hàng trong thời gian qua đã làm cho khoảng cách của hai nguồn thu nhập từ lãi và thu nhập ngoài lãi ngày càng được rút ngắn. Nguyên nhân của sự tăng trưởng của các nguồn thu nhập ngoài lãi chủ yếu là sự tăng trưởng của thu nhập từ các dịch vụ thanh toán, hiện tượng này được lý giải là do sự phát triển của các nghiệp vụ thanh toán, đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ của Ngân hàng. Đồng thời nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng trong giai đoạn 2010 – 6Th/2013 cũng có nhiều tiến bộ, đóng góp một phần nhỏ trong sự tăng trưởng thu nhập của Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ. 35 Bảng 4.5 Tình hình thu nhập của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 2010 2011 2012 Chênh lệch Th Th 6 /2012 6 /2013 2011/2010 Số tiền % 2012/2011 Số tiền % 6Th/2013/6 Th/2012 Số tiền % 1. Thu nhập từ lãi 6.285 7.911 11.463 5.212 5.503 1.626 25,87 3.552 44,90 291 5,58 - Từ lãi cho vay 5.278 6.583 8.647 3.694 3.761 1.305 24,73 2.064 31,35 67 1,81 - Từ lãi điều chuyển vốn nội bộ 1.007 1.328 2.816 1.518 1.742 321 31,88 1.488 112,05 224 14,76 2. Thu nhập ngoài lãi 612 1.125 1.644 687 1.634 513 83,82 519 46,13 947 137,85 - Từ dịch vụ thanh toán 227 504 934 367 855 277 122,03 430 85,32 488 132,97 - Từ hoạt động kinh doanh ngoại hối 216 382 491 146 512 166 76,85 109 28,53 366 250,68 - Thu nhập khác 169 239 219 174 267 70 41,42 -20 -8,37 93 53,45 6.897 9.036 13.107 5.899 7.137 2.139 31,01 4.071 45,05 1.238 20,99 Tổng Thu nhập Th Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6 /2013 36 Xét về cơ cấu ta thấy trong nguồn thu nhập ngoài lãi của Ngân hàng gồm có ba thành phần chính đó là: thu từ dịch vụ thanh toán, thu nhập từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và một số thu nhập khác. Trong đó thu nhập từ dịch vụ thanh toán chiếm khoảng 50% trong tổng cơ cấu nguồn thu nhập ngoài lãi của Ngân hàng và đang có xu hướng tăng dần qua các năm. Cụ thể, năm 2010 đạt 227 triệu đồng, sang năm 2011 tăng thêm 277 triệu đồng với tỷ lệ tăng khá cao 122,03% đạt 504 triệu đồng. Đến năm 2012 tỷ lệ tăng giảm xuống 85,32% nhưng sang đến 6 tháng đầu năm nay tỷ lệ này lại tăng cao trở lại với tốc độ lên đến 132,97% so với cùng kỳ năm 2012 làm cho nguồn thu nhập của dịch vụ này đạt ở mức 855 triệu đồng. Sự tăng trưởng cao của nguồn thu nhập từ dịch vụ thanh toán của Ngân hàng qua các năm có thể đánh giá được các công tác về nghiệp vụ thanh toán của Ngân hàng đang ngày càng được phát triển để phù hợp với xu hướng sử dụng nhiều hơn các dịch vụ tiện ích về thanh toán không dùng tiền mặt của khách hàng trong thời buổi kinh tế và công nghệ phát triển cao như hiện nay. Chẳng hạn như Ngân hàng Phương Nam hiện đang cung cấp cho khách hàng khá nhiều các dịch vụ tiện ích cụ thể: dịch vụ chuyển tiền, thanh toán tiền gửi, thanh toán quốc tế, thanh toán lương, bộ 3 dịch vụ Phone Banking, Mobile Banking và Internet Banking, các loại thẻ như thẻ ATM và một thẻ thanh toán khác. Một phương thức thanh toán vừa nhanh chóng chính xác và tiện lợi là một dịch vụ không thể thiếu của hoạt động Ngân hàng, nó cũng là một trong những điều kiện cần để Ngân hàng Phương Nam nhanh chóng đạt được mục tiêu đề ra là một Ngân hàng bán lẻ hiện đại, đa năng, đa tiện ích. Vì vậy, Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ cần chủ động tìm kiếm và mở rộng nhiều hơn nữa các mối quan hệ với khách hàng, thực hiện tốt các công tác chăm sóc khách hàng để tăng thêm nguồn thu nhập và góp phần phát triển Ngân hàng Phương Nam ngày càng thịnh vượng trong tương lai. Thành phần thứ hai trong nguồn thu nhập ngoài lãi của Ngân hàng là nguồn thu nhập từ các hoạt động kinh doanh ngoại hối. Nguồn thu nhập từ hoạt động này Ngân hàng thu được chủ yếu là do các dịch vụ như: Chi trả kiều hối, mua bán ngoại tệ, cho vay ngoại tệ đáp ứng nhu cầu thanh toán hàng nhập khẩu và cho vay hỗ trợ du học. Nhìn chung, khoản thu nhập này luôn có dấu hiệu tăng trưởng qua các năm nhưng lại tăng trưởng không đồng đều ở từng giai đoạn. Ở giai đoạn từ năm 2010 sang 2011 nguồn thu nhập này tăng với tỷ lệ 76,85% đạt 382 triệu đồng. Nhưng sang giai đoạn 2011 - 2012 nguồn thu nhập này chỉ tăng với tốc độ trung bình khoảng 28,53% làm cho thu nhập từ kinh doanh ngoại hối trong giai đoạn này chỉ tăng lên 109 triệu đồng so với năm 2011. Nguyên nhân của hiện tượng này là do trong năm 2012 Ngân hàng 37 Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2012/TT-NHNN về việc hạn chế đối tượng cho vay ngoại tệ, vì vậy đã gây ra không ít khó khăn trong hoạt động kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng trong thời điểm này. Tuy nhiên, ở 6 tháng đầu năm 2013 nguồn thu từ hoạt động kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng đã bắt đầu tăng trưởng trở lại với tốc độ tăng trưởng khá cao so với 6 tháng đầu năm 2012 làm cho thu nhập của hoạt động này cao hơn 366 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012. Cuối cùng là các khoản thu nhập khác của Ngân hàng, các khoản này chiếm một tỷ trọng khá nhỏ và hầu như nằm ngoài dự tính của Ngân hàng. Cho nên sự biến động của các khoản thu nhập này cũng không được dự báo trước và cũng không có sự ảnh hưởng nhiều đến tổng thu nhập của Ngân hàng. Các khoản thu nhập này chỉ đạt khoảng 200 triệu đồng trong một chu kỳ hoạt động của Ngân hàng (thấp nhất là 169 triệu đồng năm 2010 và cao nhất là 267 triệu đồng vào 6 tháng đầu năm 2013). 4.2.2 Phân tích chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ Phân tích chi phí của Ngân hàng không chỉ là việc phân tích các chi phí trong quá trình tạo ra lợi nhuận của Ngân hàng, mà còn là việc kiểm soát các chi phí, nhằm hạn chế tối đa các chi phí phát sinh để tăng khả năng sinh lời cho các hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Cũng như cơ cấu của thu nhập, phần chi phí của Ngân hàng cũng bao gồm hai thành phần chính đó là chí phí lãi và chi phí ngoài lãi. Trong đó thành phần chi phí từ lãi luôn chiếm tỷ trọng cao và có xu hướng tăng qua các năm, cụ thể: Đơn vị tính: % 100 21,33 19,13 15,43 15,06 16,34 78,67 80,87 84,57 84,94 83,66 2010 2011 2012 6Th/2012 6Th/2013 80 60 40 20 0 Chi phí từ lãi Chi phí ngoài lãi Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6Th /2013 Hình 4.7 Cơ cấu chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 38 Năm 2010, tỷ lệ chi phí từ lãi đạt 4.592 triệu đồng chiếm 78,67%, sang năm 2011 tỷ lệ này tăng lên 6.603 triệu đồng (tỷ lệ tăng trưởng 43,79%) đạt 80,87% trong tổng chi phí của Ngân hàng. Đến năm 2012 đạt 9.952 triệu đồng chiếm 84,94% trong tổng chi phí, ở 6 tháng đầu năm 2013 phần chi phí này cũng cao hơn 6 tháng đầu năm 2012 với số tiền cao hơn là 840 triệu đồng tương đương tỷ lệ tăng là 18,54% so với cùng kỳ. Nguyên nhân của chỉ tiêu chi phí từ lãi tăng liên tục qua các năm đó là do phần nguồn vốn huy động của Ngân hàng luôn có chiều hướng tăng khá cao qua từng năm trong giai đoạn 2010 – 6 Th/2013. Trong cơ cấu chi phí từ lãi của Ngân hàng thường gồm hai thành phần chính đó là chi trả lãi tiền gửi và chi trả lãi tiền vay. Tuy nhiên qua 3 năm 2010, 2011, 2012 và 6 tháng đầu năm 2013 thì chi phí này chỉ bao gồm 100% là chi phí trả lãi tiền gửi cho khách hàng mà không có chi phí cho việc trả lãi tiền vay. Nguyên nhân là do trong khoảng thời gian này Ngân hàng huy động được khá nhiều vốn từ khách hàng, các nguồn vốn này luôn đáp ứng tốt cho nhu cầu kinh doanh của Ngân hàng. Vì thế, Ngân hàng không cần thiết phải vay vốn thêm ở các tổ chức tín dụng khác cũng như không cần xin điều chuyển vốn từ nơi khác về. Phần còn lại trong cơ cấu chi phí đó chính là phần chi phí ngoài lãi của Ngân hàng, phần chi phí này chiếm khoảng 15 – 20% trong tổng cơ cấu chi phí và bao gồm các loại chi phí như: Chi phí hoạt động dịch vụ, chi phí hoạt động kinh doanh ngoại hối, chi nộp thuế, phí và lệ phí, chi phí cho nhân viên; chi cho hoạt động quản lý và công vụ, chi về tài sản, chi phí dự phòng và bảo hiểm tiền gửi và các chi phí khác. Tổng chi phí ngoài lãi luôn có dấu hiệu tăng qua 3 năm 2010, 2011 và 2012 và tăng nhẹ ở 6 tháng đầu năm 2013 so với 6 tháng đầu năm 2012. Cụ thể, năm 2011 tổng chi phí ngoài lãi đạt 1.562 triệu đồng (tăng 317 triệu đồng tương đương 25,46% so với năm 2010). Sang năm 2012 tốc độ tăng trưởng giảm lại chỉ còn 16,26% tương ứng với 254 triệu đồng so với năm 2011. Đến 6 tháng đầu năm 2013 tốc độ tăng trưởng này lại tiếp tục giảm, chỉ tăng khoảng 7,57% so với 6 tháng đầu năm 2012. Qua phân tích ta thấy được tốc độ tăng của phần chi phí ngoài lãi của Ngân hàng đang ngày càng giảm đi, cho thấy được chiến lược tiết kiệm chi phí để nâng cao lợi nhuận của Ngân hàng là ngày có hiệu quả. Tuy nhiên, trong cơ cấu của nguồn chi phí này lại có chỉ tiêu tăng lên và một số chỉ tiêu chi phí được giảm bớt. Để hiểu rõ hơn về sự tăng giảm này chúng ta đi sâu phân tích từng loại chi phí trong phần chi phí ngoài lãi của Ngân hàng. 39 Bảng 4.6 Tình hình chi phí của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ giai đoạn 2010 – 6Th/2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 2010 2011 Chênh lệch Th 2012 Th 6 /2012 6 /2013 2011/2010 Số tiền 6Th/2013/6 Th/2012 2012/2011 Số tiền % Số tiền % % 1. Chi phí từ lãi 4.592 6.603 9.952 4.530 5.370 2.011 43,79 3.349 50,72 840 18,54 - Trả lãi tiền gửi 4.592 6.603 9.952 4.530 5.370 2.011 43,79 3.349 50,72 840 18,54 - Trả lãi tiền vay 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.245 1.562 1.816 885 952 317 25,46 254 16,26 67 7,57 9 21 25 11 16 12 133,33 4 19,05 5 45,45 - Chi phí hoạt động kinh doanh ngoại hối 11 14 17 8 8 3 27,27 3 21,43 0 0 - Chi nộp thuế, phí và lệ phí 14 18 26 11 15 4 28,57 8 44,44 4 36,36 925 1.167 1.350 673 721 242 26,16 183 15,68 48 7,13 58 61 85 38 37 3 5,17 24 39,34 -1 -2,63 112 97 94 42 38 -15 -13,39 -3 -3,09 -4 -9,52 - Chi phí dự phòng và bảo hiểm tiền gửi 98 125 181 85 105 27 27,55 56 44,80 20 23,53 - Chi phí khác 18 59 38 17 12 41 227,78 -21 -35,59 -5 -29,41 5.837 8.165 11.768 5.415 6.322 3.603 44,13 907 16,75 2. Chi phí ngoài lãi - Chi phí hoạt động dịch vụ - Chi phí cho nhân viên - Chi cho hoạt động quản lý và công vụ - Chi về tài sản Tổng Chi phí 2.328 39,88 Th Nguồn: Phòng kinh doanh Ngân hàng TMCP Phương Nam – PGD Cần Thơ, 2010 – 6 /2013 40 Chi phí hoạt động dịch vụ, đây là các khoản chi cho dịch vụ ngân quỹ, kiểm, đếm, phân loại và đóng gói tiền. Khoản chi phí này chỉ chiếm một tỷ lệ khá nhỏ trong tổng chi phí ngoài lãi của Ngân hàng. Nhìn chung khoản chi này luôn có chiều hướng tăng qua các năm tốc độ tăng thì không ổn định ở từng giai đoạn. Tuy nhiên, đây lại là một khoản chi khá quan trọng trong hoạt động dịch vụ của Ngân hàng nên Ngân hàng cần có sự xem xét và đề xuất kế hoạch chi hợp lý cho các khoản chi này. Chi hoạt động kinh doanh ngoại hối, khoản chi này cũng chiếm tỷ lệ nhỏ trong cơ cấu chi phí ngoài lãi. Qua 3 năm 2010, 2011 và 2012 hoạt động kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng có sự phát triển nên các khoản chi phí cho dịch vụ này cũng gia tăng theo với tỷ lệ tăng trung bình khoảng 20% đến 30%/năm. Tuy nhiên, sang 6 tháng đầu năm 2013 khoản chi này chỉ đạt đến 8 triệu đồng tức là không có sự tăng trưởng so với 6 tháng đầu năm 2012. Có thể nhận thấy tình hình hoạt động kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng vào đầu năm nay khá ổn định và hầu như không có sự thay đổi nhiều so với đầu năm 2012. Chi nộp thuế, phí và lệ phí: Đây cũng là khoản chi phí chiếm tỷ lệ nhỏ trong Ngân hàng, các khoản này chiếm chỉ khoảng [...]... với Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ 20 CHƯƠNG 4 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM - PHÒNG GIAO DỊCH CẦN THƠ 4.1 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHÁT TRIỂN TÀI SẢN VÀ NGUỒN VỐN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ Để có thể hình dung một cách tổng quát về thực tế hoạt động của Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ, chúng ta nghiên cứu Bảng cân đối kế toán của Ngân hàng. .. tiêu chung Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh và một số chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính của Ngân hàng TMCP Phương Nam giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013 - Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thông... như quản trị ngân hàng ngày càng trở nên hiệu quả hơn, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế nhiều hơn và ổn định hơn Ngân hàng TMCP Phương Nam nói chung và Ngân hàng TMCP Phương Nam - Phòng Giao dịch Cần Thơ nói riêng đã từng bước nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình Tuy nhiên trong quá trình hoạt động, Ngân hàng cũng gặp không ít những khó khăn Vì vậy, việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh. .. Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Phương Nam – PGD Cần Thơ, Luận văn tốt nghiệp, Đại học Cần Thơ Trong đề tài này tác giả chủ yếu phân tích các khoản mục thu nhập, chi phí, lợi nhuận của Ngân hàng Bên cạnh đó tác giả còn đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thông qua các chỉ số tài chính và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng trong thời... đến hoạt động kinh doanh ngân hàng của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng TMCP Phương Nam thu thập tại Phòng kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ - Ngoài ra, tác giả còn thu thập thông tin từ sách báo, tạp chí và các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu 13 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu - Phương pháp so sánh + So sánh tuyệt đối: là kết quả. .. Văn Thành (2001) Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân Hàng Công Thương Hà Nam, Luận văn tốt nghiệp, Học viện Ngân hàng Đề tài nêu lên khá chi tiết những vấn đề cơ bản về hoạt động kinh doanh của NHTM, phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng và nêu lên một số giải pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Quá trình lược khảo tài liệu... phân tích các mặt chính yếu của Ngân hàng như: các nghiệp vụ Ngân hàng đang thực hiện, thị trường kinh doanh gắn với nguồn vốn và sử dụng vốn của Ngân hàng Qua đó, ta đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thông qua khả năng sử dụng các nguồn lực nội tại của Ngân hàng 4.1.1 Phần tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản của Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ Nội dung hoạt động chủ yếu của một ngân hàng. .. kết quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng, nhằm làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh và các nguồn tiềm năng cần được khai thác, trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động kinh doanh tại ngân hàng 2.1.3 Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM 2.1.3.1 Tạo lập vốn Để đáp ứng được nguồn vốn cho sự phát triển chung của nền kinh tế thì việc tạo lập vốn cho ngân hàng. .. nhiệm vụ khác do Trưởng Phòng Giao dịch giao 19 3.4 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGÂN HÀNG TMCP PHƯƠNG NAM – PGD CẦN THƠ TRONG THỜI GIAN QUA 3.4.1 Thuận lợi Luôn được sự quan tâm chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng TMCP Phương Nam Đặc biệt Ngân hàng TMCP Phương Nam - PGD Cần Thơ còn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện hoạt động thuận lợi từ Ngân hàng TMCP Phương Nam Chi nhánh Đồng bằng... động tốt hơn trong tương lai 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu được sử dụng trong đề tài là số liệu thứ cấp được thu thập từ Phòng kinh doanh của Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ Đây là các số liệu chi tiết về hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Phương Nam – Phòng Giao dịch Cần Thơ trong giai đoạn từ năm 2010 đến 6 tháng đầu năm 2013 - Các