Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN THIẾT KẾ MỘT SỐ BÀI LỊCH SỬ LỚP 5 HIỆN HÀNH “DẠNG BÀI SỰ KIỆN LỊCH SỬ” THEO HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC CỦA MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI VIỆT NAM (VNEN). A. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong bài “Nên học sử ta” ghi trên báo “Việt Nam Độc lập”, Chủ tịch Hồ Chí Minh có viết: “Dân ta phải biết sử ta Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam” Đất nước ta, nhân dân Việt Nam ta đã trải qua hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước với nhiều chiến công hiển hách, lẫy lừng. Lịch sử đóng một vai trò rất lớn trong việc giáo dục thế hệ trẻ, nhất là đối với học sinh Tiểu học. Dạy học lịch sử, không chỉ khơi dậy các nhân vật, sự kiện lịch sử mà làm tái hiện lại một cách sống động lịch sử hào hùng của dân tộc. Lịch sử không thể tái hiện lại trước mắt học sinh trong phòng thí nghiệm hoặc trong thực tiễn mà thông qua việc tiếp xúc với những chứng cứ vật chất, những dấu vết của quá khứ, tạo ra ở học sinh những hình ảnh cụ thể, sinh động, chính xác về các sự kiện, hiện tượng lịch sử, tạo ra những biểu tượng về con người và hoạt động của họ trong bối cảnh thời gian, không gian xác định, trong những điều kiện lịch sử cụ thể. Trong dạy học phân môn Lịch sử lớp 5, kiến thức được ghi nhớ không phải là sự học thuộc, nạp vào trí nhớ của học sinh theo lối thầy đọc - trò chép, thầy giảng - trò nghe, học sinh học thuộc lòng theo thầy, theo sách giáo khoa mà là thông qua quá trình học sinh làm việc với sử liệu để tự tạo ra cho mình các hình ảnh lịch sử, tự hình dung về lịch sử đã diễn ra trong quá khứ. Chương trình Lịch sử lớp 5 phong phú về nội dung, đa dạng về thể loại, mỗi bài là một sự kiện, hiện tượng hay nhân vật tiêu biểu của một giai đoạn nhất định. Vì thế, mỗi bài học, giáo viên phải lựa chọn phương pháp phù hợp với nội dung từng bài Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 1 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN dưới nhiều hình thức dạy học khác nhau giúp học sinh lĩnh hội bài học một cách hứng thú, tích cực. Là một giáo viên đã nhiều năm trực tiếp giảng dạy ở lớp 5, tôi nhận thấy học sinh rất ít em thích học sử, các em chưa thực sự chủ động, tích cực trong giờ học một phần vì kiến thức lịch sử khô khan, một phần vì phương pháp dạy học của giáo viên chưa thực sự gây hứng thú cho học sinh. Năm học 2013-2014, trường Tiểu học Cầu Giát chúng tôi đã thực hiện mô hình trường học mới VNEN cho học sinh lớp 4, tôi đã tìm tòi, áp dụng phương pháp đó vào dạy học phân môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 và đem lại hiệu quả. Do vậy, tôi mạnh dạn chọn viết sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành theo hình thức tổ chức dạy học của mô hình VNEN được minh hoạ qua dạng bài “Sự kiện lịch sử” nhằm giới thiệu với đồng nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử. B. NỘI DUNG I. QUAN ĐIỂM VỀ DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH VNEN 1. Mục tiêu dạy học Trong mô hình dạy học VNEN, người ta hướng vào việc chuẩn bị cho học sinh sớm thích ứng với đời sống xã hội, hòa nhập và phát triển cộng đồng, tôn trọng nhu cầu, lợi ích, tiềm năng của người học. Lợi ích và nhu cầu cơ bản chất của học sinh là sự phát triển toàn diện nhân cách. Mọi nỗ lực giáo dục của nhà trường đều phải hướng tới tạo điều kiện thuận lợi để mỗi học sinh bằng hoạt động của chính mình - sáng tạo ra nhân cách của mình, hình thành và phát triển bản thân. Nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển năng lực (sáng tạo, chia sẻ…) cho học sinh. Đổi mới PPDH theo hướng hiện đại (có vai trò quyết định tới chất lượng giáo dục). Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 2 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Quá trình dạy học lấy quá trình học của học sinh làm trung tâm. Rèn luyện cách học, cách tư duy cho học sinh. 2. Phương pháp giảng dạy Trong mô hình VNEN người ta coi trọng việc tổ chức cho HS hoạt động độc lập hoặc theo nhóm ( thảo luận, làm thí nghiệm, quan sát vật mẫu, phân tích bảng số liệu…) thông qua đó học sinh vừa tự lực nắm tri thức, kỹ năng mới, đồng thời được rèn luyện về phương pháp tự học, được tập dượt phương pháp nghiên cứu và tăng cường khả năng giao tiếp. Giáo viên quan tâm vận dụng vốn hiểu biết và kinh nghiệm của từng cá nhân và của tập thể học sinh để xây dựng bài học. Những dự kiến của giáo viên được tập trung chủ yếu vào các hoạt động của học sinh và cách tổ chức các hoạt động đó, cùng với khả năng diễn biến các hoạt động của học sinh để khi lên lớp có thể linh hoạt điều chỉnh theo tiến trình của tiết học, thực hiện giờ học phân hóa theo trình độ và năng lực của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự bộc lộ và phát triển tiềm năng của mỗi em. 3. Hình thức dạy- học Học theo mô hình VNEN, thường dùng bàn ghế cá nhân có thể bố trí thay đổi linh hoạt cho phù hợp với hoạt động học tập trong tiết học, thậm chí theo yêu cầu sư phạm của từng phần trong tiết học. Nhiều bài học được tiến hành trong phòng thí nghiệm, ngoài trời, tại Viện Bảo tàng hay cơ sở sản xuất… - Chủ yếu học sinh được tổ chức học tập theo nhóm, mỗi nhóm 4-6 em, nhóm trưởng điều hành hoạt động của các thành viên trong nhóm mình. - Hình thức hoạt động học tập linh hoạt: có thể nhóm đôi, nhóm lớn, lớp, cá nhân (Giáo viên dùng lôgô hoạt động thay cho lệnh của mình) Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 3 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Giáo viên là người tổ chức, định hướng, điều hành quá trình hoạt động học tập của học sinh. Trong quá trình học sinh hoạt động, giáo viên theo dõi các nhóm, giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời khi các em gặp khó khăn. Tóm lại: Dạy học theo mô hình mới VNEN là đặt người học vào vị trí trung tâm của hoạt động dạy – học, xem cá nhân người học – với những phẩm chất và năng lực riêng của mỗi người, vừa là chủ thể vừa là mục đích của quá trình đó, phấn đấu tiến tới cá thể hóa quá trình học tập với sự trợ giúp của các phương tiện thiết bị hiện đại, để tiềm năng của mỗi HS được phát triển tối ưu, góp phần có hiệu quả vào việc xây dựng cuộc sống có chất lượng cho cá nhân, gia đình và xã hội, đó chính là cốt lõi tinh thần nhân văn trong dạy học theo mô hình mới. Trong dạy học, vai trò chủ động tích cực của người học được phát huy nhưng vai trò của người dạy không hề bị xem nhẹ, bị hạ thấp. Trái lại, giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu, có trình độ sư phạm lành nghề, có đầu óc sáng tạo và nhạy cảm cái mới có thể đóng vai trò là người gợi mở, xúc tác, trợ giúp, hướng dẫn động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động độc lập của học sinh, đánh thức năng lực tiềm năng trong mỗi em, chuẩn bị tốt cho các em tham gia phát triển cộng đồng. Định hướng cách dạy học như trên không mâu thuẫn với quan niệm truyền thống về vị trí chủ đạo, vai trò quyết định của giáo viên đối với chất lượng, hiệu quả dạy học. Quan điểm dạy học theo mô hình mới VNEN cần được quán triệt trong tất cả các khâu của quá trình dạy học: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và đánh giá. Cũng cần lưu ý rằng khi vận dụng không nên máy móc và hình thức, giáo viên phải biết lựa chọn mức độ thích hợp với từng môn học, từng đối tượng học sinh, phù hợp với phương tiện thiết bị dạy học và điều kiện học tập của học sinh. II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC PHÂN MÔN LỊCH SỬ 1. Thực trạng chung: Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 4 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Trong quá trình giảng dạy phân môn này, học sinh khá thích thú khi được giáo viên dẫn dắt, được tìm hiểu qua hình ảnh, số liệu cụ thể và sinh động. Song thực tế các em chỉ hiểu một cách lơ mơ, thường lẫn lộn giữa các sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử, lúng túng khi nối ghép các sự kiện với thời gian, nhân vật,…làm ảnh hưởng đến việc xâu chuỗi kiến thức và kết quả học tập của các em. Vậy nguyên nhân do đâu? Nhiều năm liền, tôi được giao chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5, qua trực tiếp giảng dạy, dự giờ thăm lớp và trao đổi với đồng nghiệp tôi rút ra thực trạng chung như sau: - Giáo viên còn lệ thuộc quá nhiều vào sách giáo khoa, sách giáo viên nên thường rập khuôn một cách máy móc, cứng nhắc thiếu sự mở rộng, sáng tạo. - Phương pháp dạy học còn mang nặng phương pháp truyền thống, chưa phát huy hết tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập của học sinh. Cách thức tổ chức cho học sinh học tập còn lúng túng, chủ yếu là giáo viên giảng giải, thuyết trình. - Trong giờ học, học sinh ít được hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm để xây dựng kiến thức cần học, cần biết. Việc học sinh tự tìm tòi khám phá để tìm ra kiến thức mới chưa được giáo viên chú trọng. Vì thế giờ học không sôi nổi, học sinh cảm thấy nhàm chán, mệt mỏi, uể oải với giờ học Lịch sử, kiến thức không được khắc sâu nên các em thường rất nhanh quên. - Học sinh và cha mẹ các em còn xem nhẹ các môn học ít tiết, họ cho rằng đây là môn phụ nên chỉ tập trung vào các môn học nhiều tiết như: Toán, Tiếng Việt, … . * Năm học 2012-2013, sau khi dạy xong bài “Thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước”. Tôi ra ba câu hỏi khảo sát lớp 5A: 1) Trước những hành động xâm lược trắng trợn của Thực dân Pháp, Đảng, Chính phủ và nhân dân ta phải làm gì? 2) Câu nào trong lời kêu gọi của Bác thể hiện tinh thần quyết tâm chiến đấu hi sinh vì độc lập của nhân dân ta? Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 5 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN 3)Hình ảnh anh chiến sĩ ôm bom ba càng sẵn sàng lao vào quân địch quyết tâm gì của quân và dân ta? Kết quả thu được: Lớp Tổng số Trong đó Giỏi HS 5A 33 Khá Trung bình Dưới TB SL % SL % SL % SL % 3 9.1 7 21.2 21 63.6 2 6.1 2. Nguyên nhân hạn chế: Từ thực tế dạy - học của giáo viên và học sinh, tôi rút ra nguyên nhân tồn tại như sau: - Về phía giáo viên: + Giáo viên đã quen với phương pháp dạy học truyền thống nên ngại đổi mới phương pháp dạy học. + Giáo viên chưa linh hoạt trong việc đa dạng hoá các hình thức tổ chức dạy học phù hợp với từng mục tiêu của tiết học. + Hầu hết giáo viên phụ thuộc quá nhiều vào các câu hỏi SGK, không dám mạnh dạn tạo ra hệ thống lệnh mới để hướng dẫn học sinh học tập. + Vốn kiến thức về môn học của giáo viên còn hạn chế. - Về phía học sinh: + Vốn kiến thức cơ bản từ lớp dưới còn yếu, các em có thói quen học vẹt, ghi nhớ máy móc kiến thức học tập. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 6 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN + Một số không ít học sinh còn thụ động không chịu suy nghĩ, chỉ tiếp nhận những điều đã có sẵn. + Năng lực tư duy của các em còn nhiều hạn chế. III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1. Cơ sở lí luận: Kiến thức lịch sử ở tiểu học không được trình bày theo một hệ thống chặt chẽ mà chỉ chọn ra những sự kiện, hiện tượng nhân vật lịch sử tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sử nhất định đưa vào chương trình phân môn lịch sử. Tuy vậy, những kiến thức trong phân môn lịch sử vẫn đảm bảo tính hệ thống và tính logic của lịch sử ở mức độ nhất định. Kiến thức lịch sử ở lớp 5 cũng không nằm ngoài cơ sở trên, gồm 32 tiết với các nhân vật lịch sử và sự kiện chính sau: - Nhân vật lịch sử: Trương Định, Nguyễn Trường Tộ, Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc,... - Sự kiện lịch sử: Hơn 80 năm chống thực dân Pháp (1858 - 1945), Xô Viết Nghệ Tĩnh, các cuộc khởi nghĩa và hoạt động yêu nước chống thực dân Pháp đầu thế kỉ 20, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Cách mạng tháng Tám năm 1945 và tuyên ngôn Độc lập (2/9/1945); Chín năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954): các chiến dịch quân sự lớn. Chiến thắng Điện Biên Phủ. Hiệp định Giơnevơ chẩm dứt chiến tranh Đông Dương; Kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất nước (1954 - 1975); Xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cả nước (năm 1975 đến nay). 2. Một số bước cơ bản để dạy một tiết lịch sử ở sách giáo khoa hiện hành theo phương pháp VNEN. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 7 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Mục tiêu quan trọng của dạy học Lịch sử ở Tiểu học là giúp học sinh có một số kiến thức cơ bản về các sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu, tương đối có hệ thống theo dòng thời gian lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước đến nay. Bước đầu rèn luyện cho học sinh kĩ năng thu thập và xử lí thông tin; phân tích tổng hợp thông tin để rút ra những nhận định về lịch sử. Để phát huy tính tích cực của học sinh trong phân môn lịch sử lớp 5 thì việc lựa chọn phương pháp dạy học và hướng dẫn học sinh cách học là rất quan trọng. Giáo viên phải lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp với từng bài, với từng đối tượng học sinh sao cho học sinh phải tự khám phá ra kiến thức (dưới sự hướng dẫn của giáo viên) vì hoạt động của trò là quá trình tự giác, tích cực, tự vận động, nhận thức và phát triển nhưng phải được điều khiển. Sách hướng dẫn của chương trình VNEN đã được thiết kế khá thuận lợi cho giáo viên và học sinh làm việc. Vì trong sách thể hiện rất rõ mục tiêu, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Các hoạt động được chia ra cụ thể với các lôgô hướng dẫn học sinh học tập như: Hoạt động cá nhân, hoạt động cặp, hoạt động nhóm, hoạt động cả lớp, hoạt động với cộng đồng. Sách giáo khoa của chương trình hiện hành chỉ có nội dung bài học với kênh chữ và kênh hình đan xen nhau. Trong mỗi bài học có một số câu hỏi, câu lệnh để yêu cầu học sinh làm việc tìm hiểu nội dung bài học. * Vậy muốn có một tiết dạy theo hướng chủ động, tích cực của người học trên cơ sở nhận thức cá thể độc lập, bằng các biện pháp tương tác (học theo nhóm, học cả lớp, đối thoại thầy trò...) mà học sinh xây dựng sự nhận thức đúng đắn về môn học, bài học theo phương pháp dạy học VNEN, người giáo viên phải phải nắm vững mục tiêu, nhiệm vụ của bài dạy; nghiên cứu kĩ để chia nội dung thành các hoạt động cụ thể. Mỗi hoạt động được thiết kế cần chú ý đến quy trình để đưa ra các chỉ dẫn từng bước nhằm giúp học sinh tự học, dần đi tới kết quả của bài học. Với mỗi phần của dạng bài sự kiện lịch sử (VD: Nguyên nhân- Diễn biến- Kết quả- Ý nghiã), giáo viên Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 8 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN phải thiết kế các câu hỏi, các hoạt động,... với các hình thức học (cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp) giúp học sinh dựa vào kênh chữ, kênh hình để các em trao đổi, thảo luận hoặc hoàn thành phiếu bài tập,...Khi chuẩn bị bài dạy, giáo viên xem cần tổ chức những hoạt động nào để đạt được mục tiêu bài học? Tổ chức các hoạt động đó ra sao? Sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học nào? Cần những phương tiện dạy học gì?... * Muốn làm được điều đó, giáo viên cần phải cụ thể hoá bài dạy qua các bước sau: - Bước thứ nhất: Giáo viên cần phải xác định rõ được mục đích, nhiệm vụ nhận thức của bài học. - Bước thứ hai: Giáo viên chia mục tiêu thành các nội dung (VD: Nguyên nhânDiễn biến- Kết quả, ý nghĩa). - Bước thứ ba: Với mỗi nội dung, GV nghiên cứu các hình thức tổ chức học tập phù hợp (cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp). Chuẩn bị phiếu, lôgô, lệnh,...để giao việc. - Bước thứ tư: Tổ chức cho học sinh hoạt động trải nghiệm để tìm hiểu nội dung kiến thức bài học và cho học sinh báo cáo kết quả thu thập được. - Bước thứ năm: Giáo viên cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung kiến thức. * Trên cơ sở các bước cơ bản đó, tôi đã vận dụng một số hình thức tổ chức dạy học VNEN vào thiết kế các bài dạy ở phân môn Lịch sử. Cụ thể: Bài 13: “THÀ HI SINH TẤT CẢ, CHỨ NHẤT ĐỊNH KHÔNG CHỊU MẤT NƯỚC” (Lớp 5) Đây là một dạng bài khó đối với cả giáo viên và học sinh. Đòi hỏi giáo viên phải biết xâu chuỗi, hệ thống nội dung bài học một cách logic từ giai đoạn hơn 80 năm chống Thực dân Pháp và giành độc lập dân tộc sang một trang sử mới “Trường kì Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 9 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN kháng chiến và bảo vệ nền độc lập”. Đối với dạng bài này, tôi đã sưu tầm tư liệu, thông tin, những hình ảnh có liên quan để nêu bật được âm mưu xâm lược ngày càng trắng trợn của kẻ thù, đồng thời cho học sinh thấy được tinh thần yêu nước và lòng quyết tâm chiến đấu đến cùng để bảo vệ độc lập chủ quyền của nhân dân ta. Sau khi nghiên cứu bài, tôi đã tiến hành thiết kế bài theo trình tự sau: Bước 1: Xác định mục tiêu bài học: + Cách mạng tháng Tám thành công, nước ta giành được độc lập, nhưng thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta. + Rạng sáng ngày 19- 12- 1946, ta quyết định phát động toàn quốc kháng chiến. + Cuộc chiến đấu diễn ra quyết tại Hà Nội và các thành phố khác trong cả nước. Bước 2: Giáo viên chia mục tiêu thành các nội dung : + Âm mưu quay lại xâm lược nước ta của Thực dân Pháp. + Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. + Cuộc chiến đấu anh dũng của quân dân Hà Nội và khắp cả nước. Bước 3: Với mỗi nội dung, GV nghiên cứu các hình thức tổ chức học tập phù hợp (cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp). Chuẩn bị phiếu, lôgô, lệnh,...để giao việc. Nội dung 1: Âm mưu quay lại xâm lược nước ta của Thực dân Pháp. - GV chuẩn bị các lôgô hướng dẫn học (Nhóm, cả lớp, cặp đôi), phiếu bài tập, các slide về sơ đồ và bảng so sánh. PHIẾU HỌC TẬP 1. Muốn có hoà bình để .......................................................................................... xây dựng đất nước, Chính phủ ta đã phải làm gì? .......................................................................................... .......................................................................................... Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 10 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN 2. Song bên cạnh đó Thực .......................................................................................... dân Pháp đã có những hành động như thế nào? .......................................................................................... .......................................................................................... Nội dung 2: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. - GV chuẩn bị một số hình ảnh về Bác Hồ, bút tích và đĩa ghi âm Lời kêu gọi của Bác. - Slide có nội dung về thảo luận nhóm. Nội dung 3: Cuộc chiến đấu anh dũng của quân dân Hà Nội và khắp cả nước. - GV chuẩn bị các lôgô hoạt động học tập, một số hình ảnh thể hiện quyết tâm của quân và dân ta. + Nội dung: HS thấy được: Ngay sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, thực dân Pháp đã quay lại xâm lược nước ta. Trước tình hình đó, Trung ương Đảng và Chính phủ đã quyết định phát động toàn quốc kháng chiến. Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả dân tộc Việt Nam đã đứng lên chiến đấu với tinh thần “Thà hi sinh tất cả, nhất định không chịu mất nước” + Kết quả: Đánh hơn 200 trận, tiêu diệt gần 2000 tên địch, giam chân giặc gần hai tháng để đồng bào và Chính phủ rút về căn cứ kháng chiến. + Ý nghĩa: Thể hiện tinh thần quyết chiến để bảo vệ độc lập chủ quyền của nhân dân ta, mở đầu cho cuộc kháng chiến trường kì 9 năm chống thực dân Pháp thắng lợi. - Để rút ra bài học, GV chuẩn bị nội dung thi “Nhà sử học nhỏ tuổi”. Bước 4: Tổ chức cho học sinh hoạt động tìm hiểu kiến thức của từng nhiệm vụ và báo cáo kết quả trải nghiệm được. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 11 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Bước 5: GV cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung từng nhiệm vụ. Từ đó rút ra bài học. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP CỤ THỂ NHƯ SAU: 1) Kiểm tra bài cũ: - Khi kiểm tra bài cũ, tôi đã thiết kế đưa ra sơ đồ hệ thống lại toàn bộ những khó khăn mà chính quyền non trẻ của nước ta lúc bấy giờ, cũng như cho thấy sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Bác Hồ từng bước đẩy lùi những khó khăn đó. 2) Tiến trình dạy học: * Khởi động: (GV chuẩn bị trước đĩa bài hát). + GV cho học sinh nghe bài hát: “Vùng lên nhân dân Việt Nam anh hùng”. Sáng tác của Lưu Hữu Phước. - Qua bài hát, em cảm nhận được gì về tinh thần yêu nước của nhân dân ta? - Dựa vào nội dung bài hát, GV giới thiệu bài. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 12 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Yêu cầu học sinh ghi tên bài vào vở. * Xác định mục tiêu, nhiệm vụ bài học: (Gồm 3 nội dung chính) + Hoạt động cả lớp: - GV đưa ra nhiệm vụ (qua màn hình chiếu). Gọi HS đọc nhiệm vụ bài học. HĐ1: Thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta. Thảo luận và hoàn thành phiếu học tập sau. (Lưu ý HS tìm hiểu nghĩa cụm từ “Tối hậu thư”) - Nhóm trưởng điều khiển nhóm thảo luận hoàn thành nội dung ở phiếu sau: - GV quan sát, hỗ trợ các nhóm bằng một số câu hỏi mở cho các em biết Đảng và Chính phủ ta đã nhiều lần nhân nhượng với Thực dân Pháp như: cho Pháp vào miền Bắc thay chân Tưởng Giới Thạch, tạm cho Pháp một số quyền lợi về kinh tế, văn hoá. Nhưng Thực dân Pháp vẫn mang một dã tâm cướp nước ta lần nữa. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 13 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN PHIẾU HỌC TẬP 1. Muốn có hoà bình để .......................................................................................... xây dựng đất nước, .......................................................................................... Chính phủ ta đã phải .......................................................................................... làm gì? .......................................................................................... 2. Song bên cạnh đó .......................................................................................... Thực dân Pháp đã có .......................................................................................... những hành động như .......................................................................................... thế nào? - Đại diện nhóm báo cáo kết quả trước lớp. - Sau đó, GV cùng HS nhận xét, rồi chốt trên sơ đồ. Đồng thời đưa ra phép so sánh để HS thấy rõ chủ trương muốn hoà bình của ta và âm mưu của thực dân Pháp. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 14 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Trao đổi và trả lời câu hỏi sau: - Trước những hành động xâm lược của Thực dân Pháp. Đảng, Chính phủ và nhân dân ta phải làm gì? - Trước tình hình đó, nhân dân ta không còn con đường nào khác, buộc phải cầm súng đứng lên. - Đại diện các cặp trình bày. Lớp bổ sung. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 15 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - GV chốt nội dung, chuyển hoạt động 2. Trước những hành động xâm lược trắng trợn của kẻ thù, khi Tổ quốc bị lâm nguy thì tinh thần yêu nước trong mỗi người dân Việt Nam lại trỗi dậy với một quyết tâm “Thà hi sinh tất cả, nhất định không chị mất nước, không chịu làm nô lệ” HĐ2: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đọc thông tin SGK và trả lời các câu hỏi: - Trung ương Đảng và Chính phủ họp, quyết định phát động toàn quốc kháng chiến vào thời gian nào? - Ngày 20-12-1946 có sự kiện gì xảy ra ở nước ta? * HS lần lượt trình bày trước lớp, HS khác nhận xét, bổ sung. * GV đưa ra một số hình ảnh để HS quan sát. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 16 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - HS đọc lời kêu gọi, thảo luận về nội dung của lời kêu gọi. - GV theo dõi, gợi ý cho các nhóm. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 17 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Đại diện nhóm trình bày kết quả, HS nhận xét. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 18 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Sau khi tìm hiểu về nội dung của lời kêu gọi, GV cho HS xem hình ảnh của Bác và lời kêu gọi. Đồng thời cho các em nghe toàn bộ lời kêu gọi của Bác qua băng ghi âm để thấy được. “Lịch sử 4000 năm dựng nước và giữ nước của ông cha đã chứng minh VN tuy là một nước bé nhỏ nhưng rất anh dũng quật cường không chịu khuất phục trước một kẻ thù lớn mạnh nào”. * GV: Lời kêu gọi do chính Bác soạn thảo. Bác viết là để cho toàn dân nghe. Ngôn ngữ, lời lẽ rất mộc mạc, lại được đọc bởi chính cái giọng miền Trung ấm áp càng tăng thêm sức truyền cảm, khơi gợi lòng yêu nước của đồng bào. Trong thời khắc lịch sử ấy, lời kêu gọi không chỉ riêng là lời của Bác mà chính là lời thiêng, lời khẩn thiết của non sông đất nước từ xưa vọng về thấm sâu vào trái tim của mỗi người dân Việt Nam. HĐ3: Cả dân tộc Việt Nam đứng lên kháng chiến cứu nước. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 19 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Trao đổi, trả lời các câu hỏi sau. - Quân và dân ta ở Hà Nội chiến đấu với tinh thần như thế nào? Kết quả thu được ra sao? - Đánh hơn 200 trận. - Tiêu diệt gần 2000 tên địch. - Giam chân địch ròng rã 60 ngày đêm để hàng vạn đồng bào và Chính phủ rời thành phố về căn cứ kháng chiến + Lần lượt từng cặp báo cáo kết quả, lớp nhận xét bổ sung. - Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, GV cho HS xem một số hình ảnh sau để các em thấy được tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 20 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh Trong giờ phút Tổ quốc lâm nguy, lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cổ vũ cả dân tộc ta quyết tâm một lòng một dạ đứng lên đánh quân xâm lược. - Cùng với Hà Nội, nhân dân cả nước + HS trình bày trước lớp, lớp nhận xét. chiến đấu với tinh thần như thế nào? Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 21 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN * Liên hệ địa phương: - Em biết gì về cuộc chiến đấu của nhân dân quê hương em trong những ngày này? GV cho HS xem hình ảnh và liên hệ cuộc chiến đấu ở Thị xã Vinh. Dân quân khu phố 1 chiến đấu bảo vệ Thị xã Vinh. HĐ4: Rút ra bài học. * Tổ chức cuộc thi “Nhà sử học nhỏ tuổi”. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 22 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Các nhóm thảo luận 2phút. Cử đại diện 2 nhóm lên bảng viết nối tiếp thứ tự các từ cần điền. - Nhóm nào điền nhanh, điền đúng, nhóm đó thắng. - Học sinh đọc lại nội dung bài học. 3) Củng cố- tổng kết: Tinh thần quyết chiến quyết thắng của ngày Toàn quốc kháng chiến đã liên tục được phát huy trong hơn ba ngàn ngày kháng chiến, chính là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến thắng lợi Điện Biên lịch sử huy hoàng. Lịch sử dân tộc ta mãi mãi khắc ghi những giờ phút sục sôi, nhân dân nhất tề đứng lên chống giặc ngoại xâm, bảo vệ bờ cõi theo lời hiệu triệu của “Nam quốc sơn hà”, “Hịch tướng sĩ”, “Bình Ngô đại cáo”... Lịch sử còn âm vang mãi lời Bác gọi, đầy ắp hào khí, kết tinh của hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, để cả dân tộc vùng lên, viết tiếp những trang sử mới, rất đỗi hào hùng. Bài 15: CHIẾN THẮNG BIÊN GIỚI THU - ĐÔNG 1950 Bước 1: Xác định nhiệm vụ, mục tiêu bài học: + Lý do ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 23 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN + Hiểu và trình bày được sơ lược diễn biến chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. + Ý nghĩa của chiến dịch Biên giới 1950. + Sự khác biệt giữa chiến thắng Việt Bắc 1947 và chiến thắng Biên giới 1950. Bước 2: Chia mục tiêu thành các nội dung: + Nguyên nhân ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. + Diễn biến, kết quả của chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. + Ý nghĩa của chiến thắng Biên giới thu-đông 1950. Bước 3: Từ mỗi nội dung trên, Giáo viên nghiên cứu kĩ thuật dạy học, các hình thức tổ chức học tập (cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp). Chuẩn bị các phương tiện như: phiếu học tập, lôgô, hình ảnh, lược đồ, băng ghi âm,… Bước 4: Tổ chức cho học sinh hoạt động tìm hiểu kiến thức của từng nhiệm vụ và báo cáo kết quả trải nghiệm được. Bước 5: GV cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung từng nhiệm vụ. Từ đó rút ra nội dung bài học. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1) Kiểm tra bài cũ: - Em hãy nêu ý nghĩa của chiến thắng Việt Bắc 1947. - Đập tan âm mưu của địch - Bảo vệ được cơ quan đầu não kháng chiến. - Cổ vũ tinh thần đấu tranh của toàn dân ta. 2) Tiến trình dạy học : * Giới thiệu bài : - Sau chiến thắng Việt Bắc, thế và lực của quân và dân ta đủ mạnh để tấn công địch. Ba năm sau, quân và dân ta đã làm được điều đó. Thầy mời các em cùng ngược dòng lịch sử để tìm hiểu bài : Chiến thắng Biên giới thu-đông 1950. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 24 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Yêu cầu ghi tên bài vào vở. * Xác định mục tiêu, nhiệm vụ bài học : - GV đưa nhiệm vụ học tập (màn hình chiếu). HS đọc nhiệm vụ. 1. Nguyên nhân ta mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. Nhiệm vụ 2. Diễn biến chiến dịch Biên giới thuđông 1950. 3. Kết quả - Ý nghĩa chiến thắng Biên giới thu-đông 1950. Hoạt động 1: Ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. Đọc thông tin ở SGK (Từ 1948 ... liên lạc quốc tế) thảo luận theo nội dung 2 câu hỏi sau: - Thực dân Pháp có âm mưu gì? - Nhiệm vụ của kháng chiến lúc này là gì? - Gv theo dõi, hỗ trợ các nhóm bằng một số câu hỏi mở để HS thấy được từ 19481950, ta mở một loạt chiến dịch và giành được nhiều thắng lợi. Trước tình hình đó, thực dân Pháp âm mưu khoá chặt Biên giới Việt-Trung, cô lập Căn cứ địa Việt Bắc. Nhiệm vụ của ta lúc này là phải phá tan âm mưu khoá chặt Biên giới của địch, khai thông biên giới, mở rộng quan hệ quốc tế. - Đại diện HS trình bày. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 25 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - GV và HS nhận xét, rồi chốt trên lược đồ cho HS thấy rõ tầm quan trọng của con đường số 4 (dài 300 km, chạy dọc theo biên giới VN-TQ qua các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn) TD Pháp tăng cường hệ thống phòng ngự ở đây để khoá chặt biên giới. Đồng thơi, chúng thiết lập hành lang Đông Tây với hai gọng kìm nhằm mục đích cô lập Việt Bắc và chuẩn bị tấn công tiêu diệt cơ quan đầu não của ta. - TW Đảng và Chính phủ họp và quyết định phá tan âm mưu phong toả biên giới của địch để tranh thủ sự ủng hộ, viện trợ của bạn bè quốc tế. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 26 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban thường vụ Trung ương Đảng họp bàn mở chiến dịch Biên giới 1950 (từ trái sang phải: đồng chí Trường Chinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Phạm Văn Đồng, đồng chí Lê Văn Lương, đồng chí Hoàng Quốc Việt, Đại tướng Võ Nguyên Giáp) * GV : Trong chiến dịch này, lúc đầu chủ trương của ta đánh cứ điểm Cao Băng Bằng. Vì địa hình phức tạp, pháo đài kiên cố do 2 Tiểu đoàn địch đóng giữ n nên đánh Cao Bằng khó có thể giành được thắng lợi. Sau khi quan sát thực địa, đánh giá tình hình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp quả cảm đề nghị chuyển sang đột phá Đông Khê. Trong cuộc họp bàn mở màn chiến dịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ tầm quan trọng của Đông Khê: “Ta đánh vào Đông Khê là đánh vào nơi quân địch tương đối yếu, nhưng lại là vị trí rất quan trọng của địch trên tuyến đường Cao Bằng - Lạng Sơn. Mất Đông Khê, buộc địch phải cho quân đi ứng cứu, ta có cơ hội thuận lợi để tiêu diệt chúng trên đường vân động”. Sở dĩ ta chọn cứ điểm này để mở màn vì đánh Đông khê sẽ cô lập được Cao Bằng, uy hiếp Thất Khê và phá thế trận phòng thủ của địch trên đường số 4. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 27 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Quan sát hình ảnh và cho biết Bác Hồ ra mặt trận để làm gì? - Nêu cảm nghĩ của em về sự kiện Bác Hồ trực tiếp tham gia chiến dịch Biên giới. Bác Hồ quan sát mặt trận Biên giới. * GV : Trong chiến dịch Biên giới thu - đông 1950, Bác Hồ đã trực tiếp ra mặt trận, kiểm tra kế hoạch và công tác chuẩn bị, gặp gỡ động viên cán bộ, chiến sĩ dân công tham gia chiến dịch. Hình ảnh Bác Hồ đang quan sát mặt trận biên giới, xung quanh là các chiến sĩ cho ta thấy Bác thật gần gũi với chiến sĩ và sát sao trong kế hoạch chiến đấu. Bức ảnh cũng gợi nét ung dung của Bác, nét ung dung của Người trong tư thế chiến thắng. Hoạt động 2: Diễn biến của chiến dịch Biên giới thu-đông 1950. - Quan sát H2, đọc thầm từ (Sáng 16-9-1950 ...rút chạy), nói cho nhau nghe diễn biến của chiến dịch theo câu hỏi gợi ý sau: - HS trao đổi và hoàn thành phiếu. 1. Trận Đông Khê diễn .......................................................................................... ra như thế nào? .......................................................................................... 2. Mất Đông Khê, địch .......................................................................................... đã làm gì? .......................................................................................... Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 28 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN 3. Quân ta đã làm gì .......................................................................................... trước hành động của .......................................................................................... chúng? - Đại diện các nhóm trình bày kết quả. HS nhận xét, bổ sung. - GV dùng lược đồ để chốt lại diễn biến. Lược đồ chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 - Cứ điểm Đông Khê thuộc huyện An Thạch, tỉnh Cao Bằng, cách Thị xã Cao Băng 45 km và cáh Lạng Sơn 47 km. Sáng ngày 16-9-1950, quân ta chủ động nổ súng tấn công cụm cứ điểm Đông Khê, quân địch cố thủ trong các lô cốt và dùng máy bay bắn phá suốt ngày đêm. Sáng ngày 18-9-1950, Quân ta chiếm được Đông Khê. Mất Đông Khê, quân Pháp ở Cao Bằng bị cô lập, Bộ chỉ huy Pháp quyết định rút quân khỏi Cao Bằng theo đường số 4, quân ta đã mai phục sẵn và sau nhiều ngày giao tranh, quân địch phải rút chạy. - GV cho HS xem hình ảnh anh La Văn Cầu và lô cốt của Pháp ở Đông Khê. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 29 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Đọc thông tin SGK và cho biết, anh La Văn Cầu có nhiệm vụ gì trong trận đánh Đông Khê? - Trong trận này, anh có hành động gì đáng để mọi người khâm phục? - GV : Anh La Văn Cầu là một tấm gương tiêu biểu trong chiến dịch. Anh sinh năm 1932, dân tộc Tày, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Khi tiến đánh lô cốt, tiểu đội của anh bị thương hết còn lại mình anh hăng hái xông lên vượt rào lần thứ 3 mới đánh phá được lô cốt địch. Tấm gương La Văn Cầu mãi mãi soi sáng cho mọi thế hệ trẻ Việt Nam, mãi mãi là niềm kiêu hãnh trong sự nghiệp giữ nước vĩ đại của chúng ta. Hoạt động 3: Kết quả và ý nghĩa của chiến tháng Biên giới thu-đông 1950. Trao đổi và trả lời câu hỏi. - Qua 29 ngày đêm chiến đấu, quân - Giải phóng một số thị trấn và thị xã. ta đã thu được kết quả gì ? - Làm chủ 750 km biên giới Việt - Trung. - Căn cứ địa Việt Bắc được củng cố và mở rộng. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 30 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Diệt và bắt sống hơn 8000 tên địch. + Lần lượt từng cặp báo cáo kết quả, lớp nhận xét bổ sung. Khi chốt về kết quả đạt được, GV cho HS xem hình ảnh tù binh Pháp trong chiến dịch Biên giới. - Quan sát và mô tả cho nhau nghe - Quân Pháp thất bại nặng nề. - Quân Pháp trông rất thảm hại. những điều em thấy trong hình. - Quân Pháp trông nhếch nhác, mệt mỏi… Đại tá Sac tông, trung tá Lơ pa giơ - chỉ huy lính Pháp trong chiến dịch biên giới bị bộ đội ta bắt sống ngày 7/10/1950. Tù binh Pháp bị bắt sống trong chiến dịch biên giới 1950. Thảo luận, trả lời câu hỏi: - Theo em, chiến dịch Biên giới thu-đông 1950 - HS trao đổi, trình bày trước lớp. và chiến dịch Việt Bắc thu-đông 1947 khác Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 31 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN nhau ở điểm nào? * GV chốt và đưa ra so sánh điểm khác nhau. CHIẾN DỊCH VIỆT BẮC 1947 CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI THU-ĐÔNG 1950 Pháp chủ động tấn công, ta đánh lại và giành chiến thắng. Ta chủ động tấn công địch và giành chiến thắng. Hoạt động 4: Rút ra bài học: * Trò chơi “Ô chữ bí mật”. - GV lần lượt cho HS chọn từ cần điền ở sau hoặc sau - Mỗi từ điền đúng, HS được thưởng một bông hoa màu đỏ. Thu- đông 1950, ta chủ động mở chiến dịch Biên giới và đã giành thắng lợi, Căn cứ địa Việt Bắc được củng cố và mở rộng. Từ đây, ta nắm quyền chủ động trên chiến trường. - Học sinh đọc lại nội dung bài học. 3) Củng cố, tổng kết. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 32 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN * Để đưa cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi cuối cùng, quân và dân ta đã đổ biết bao mồ hôi, xương máu. Các em phải làm gì để tỏ lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc? - HS lần lượt nêu. - Lớp nhận xét, Gv bổ sung. * GV: Chiến dịch Biên giới thu-đông, với trận đánh Đông Khê nổi tiếng đã đi vào lịch sử chống Pháp xâm lược như một trang sử hào hùng của dân tộc. Đây là một bước ngoặt quan trọng, tạo chuyển biến cơ bản cho cuộc kháng chiến của nhân dân ta, đưa kháng chiến vào giai đoạn mới, giai đoạn ta nắm quyền chủ động tấn công và tiến tới giành thắng lợi hoàn toàn năm 1954. Bài 25 : LỄ KÍ HIỆP ĐỊNH PA-RI Đây là một sự kiện lịch sử trọng đại, là niềm kiêu hãnh, tự hào của dân tộc Việt Nam. Từ đây, đất nước ta bước sang trang sử mới, đánh dấu bước thắng lợi có ý nghĩa chiến lược : Nhân dân ta đánh cho “Mĩ cút” để tiếp tục đánh cho “Ngụy nhào”. Đòi hỏi người giáo viên phải sưu tầm tư liệu, thông tin, hình ảnh, ... và và xâu chuỗi được những sự kiện lịch sử quan trọng. Đặc biệt là những thất bại của Đế quốc Mĩ và thắng lợi của quân và dân ta trên cả hai chiến trường Nam - Bắc từ năm 1968 đến năm 1972, buộc Mĩ phải ngồi vào bàn đàm phán tai Pa-ri. Sau khi nghiên cứu kĩ nội dung bài học, tôi đã tiến hành thiết kế bài dạy như sau: Bước 1: Xác định mục tiêu bài hoc: + Vì sao Mĩ buộc phải kí Hiệp định Pa-ri? + Nắm được một số điều khoản cơ bản của Hiệp định Pa-ri. + Hiểu được ý nghĩa của Hiệp định Pa-ri. Bước 2: Giáo viên chia mục tiêu thành các nội dung sau: Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 33 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN + Nguyên nhân dẫn đến việc kí Hiệp định Pa-ri. + Diến biến của buổi lễ ký Hiệp định Pa-ri. + Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri. + Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Pa-ri. Bước 3: Với mỗi nội dung trên, giáo viên nghiên cứu các hình thức tổ chức dạy - học hợp lí, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, phương tiện dạy học để giao việc cho học sinh. Nội dung 1: Nguyên nhân dẫn đến việc kí Hiệp định Pa-ri. - Giáo viên chuẩn bị lôgô hoạt động học tập, các slide, một số thông tin để học tìm hiểu và nắm được nguyên nhân Mĩ buộc phải kí Hiệp định Pa-ri. Nội dung 2: Diến biến của buổi lễ ký Hiệp định Pa-ri. - Giáo viên chuẩn lôgô hướng dẫn học (Nhóm, cả lớp, cặp đôi), - Chuẩn bị lược đồ, các slide chùm ảnh tư liệu để học sinh cảm nhận được quang cảnh chung và diễn biến của buổi lễ. - Phiếu học tập để học sinh thảo luận. Thời gian Địa điểm Quang cảnh chung Đại diện VN ký hiệp định Đại diện phái Mỹ ký hiệp định. (GV cung cấp sau) Nội dung 3: Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri. - Giáo viên chuẩn bị sơ đồ, hình ảnh để giúp học sinh nắm được 4 nội dung của Hiệp định Pa-ri. Nội dung 4: Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Pa-ri. - Giáo viên chuẩn bị lôgô học tập, băng ghi âm, hình ảnh Mĩ rút khỏi Việt Nam và một số minh chứng lịch sử để cung cấp cho học sinh. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 34 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Bước 4: Tổ chức cho học sinh hoạt động tìm hiểu kiến thức của từng nhiệm vụ và báo cáo kết quả trải nghiệm được. Bước 5: GV cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung từng nhiệm vụ. Từ đó rút ra nội dung bài học. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1) Khởi động. - Cho học sinh xem cảnh Thủ đô Pa-ri : TOÀN CẢNH THỦ ĐÔ PA - RI * Giới thiệu bài: Đây là toàn cảnh Pa-ri, thủ đô nước Pháp. Vào năm 1973, tại tòa nhà trung tâm ở phố Cle-be nằm giữa thủ đô Pa-ri đã diễn ra một sự kiện làm nức lòng hơn 30 triệu trái tim của người dân VN: đó là lễ ký hiệp định Pa-ri. Vậy vì sao hiệp định Pa - ri lại được ký kết? Hiệp định có những nội dung quan trọng nào? Và sự kiện lịch sử này có ý nghĩa như thế nào đối với dân tộc VN? Hôm nay chúng ta cùng ngược về quá khứ tìm lại thời khắc lịch sử đó qua bài lịch sử: “ Lễ ký hiệp định Pa-ri” Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 35 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN 2) Tiến trình dạy học. * Xác định nhiệm bài học: - GV đưa nhiệm vụ bài học, học sinh đọc nhiệm vụ. 1. Nguyên nhân buộc Mĩ phải kí Hiệp định Pa-ri. Nhiệm vụ 2. Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri. 3. Ý nghĩa của Hiệp định Pa-ri. Hoạt động 1: Nguyên nhân dẫn đến việc kí Hiệp định Pa-ri. * HS đọc thầm phần chữ nhỏ (tr 53) và nhớ lại kiến thức bài cũ, trả lới các câu hỏi sau: - GV cho học sinh hiểu nghĩa của từ “Hiệp định”. - Trên chiến trường miền Nam, vào tết - Quân và dân miền Nam đồng loạt tiến Mậu Thân 1968, đã diễn ra sự kiện gì? công địch. - Sau đòn bất ngờ tết Mậu Thân, Mĩ buộc - Thừa nhận thất bại một bước, chấp phải chấp nhận điều gì? nhận đàm phán tại Pa-ri. - Nhưng với dã tâm xâm lược, Mĩ đã có - Tìm cách trì hoãn không chịu kí hiệp thái độ như thế nào? định. - 6 tháng đầu năm 1972, quân ta lập được - Giành nhiều thắng lợi quan trọng. chiến công gì trên chiến trường miền Nam? Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 36 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Sau nhiều thất bại ở miền Nam, ngày - Huy động máy bay các loại hủy diệt 18-12-1972, Mĩ đã có hành động trắng Hà Nội và các thành phố lớn ở miền trợn gì? Bắc. - 12 ngày đêm oanh tạc ở miền Bắc, Mĩ - Thất bại nặng nề, cuộc tập kích bị đập thu được kết quả gì? tan. - Em thấy Mĩ lúc này, giống Pháp ở thời - Pháp thất bai ở ĐBP (1954) và buộc điểm nào? phải kí Hiệp điịnh Giơ-ne-vơ. * GV: Sau thất bại trên cả 2 chiến trường, Mĩ buộc phải ngồi vào bàn đàm phán và kí Hiệp định Pa-ri. * GV kết mô tả trên sơ đồ. Hoạt động 2: Diến biến của buổi lễ ký Hiệp định Pa-ri. * Đọc thầm “Ngay từ sáng sớm … hi sinh của dân tộc”. Thảo luận hoàn thành phiếu học tập sau: - Nhóm trưởng điều khiển, GV hỗ trợ các nhóm. + Đại diện báo cáo kết quả. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 37 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN * Gv cùng HS nhận xét, chốt lại nội dung. - Giáo viên giới thiệu chùm ảnh tư liệu. Cờ đỏ sao vàng, cờ nửa đỏ nửa xanh treo đầy phố Clê-be Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 38 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Nhiều nơi trên thế giới xuất hiện khẩu hiệu ủng hộ nhân dân Viêt Nam Lễ kí chính thức Hiệp định Pa-ri về Việt Nam (27-1-1973) GV: Hiệp định Pa-ri được ký kết vào ngày 27-1-1973, tại Tòa nhà trung tâm các hội nghị Quốc tế ở phố Clê-be thủ đô Pa-ri của nước Pháp. Việc lựa chọn Pa-ri làm địa điểm đàm phán để ký hiệp định là theo đề nghị của ta. Pa-ri là trung tâm của châu Âu, là đầu mối thông tin Quốc tế quan trọng, cả thế giới sẽ rất thuận tiện theo dõi Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 39 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN nội dung cuộc đàm phán. Đây còn là nơi phong trào kiều bào của ta ủng hộ Cách mạng Việt Nam mạnh mẽ nhất, rất thuận tiện cho phái đoàn của ta. * GV: Vào đúng 11 giờ (theo giờ Pa-ri) ngày 27-1-1973, Bộ trưởng Nguyễn Duy Trinh, Bộ trưởng Nguyễn Thị Bình - đại diện cho Cách mạng, Tổng trưởng Trần Văn Lắm đại diện cho phía VN cộng hòa và đại điện phía Mỹ có Bộ trưởng ngoại giao William P.Rogers đặt bút ký vào hiệp định. Đối với lịch sử dân tộc ta, đó là một trong những giây phút thiêng liêng nhất. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 40 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Nụ cười rạng rỡ thể hiện niềm vui chiến thắng của cố vấn Lê Đức Thọ - một thành viên trong phái đoàn của ta. Trong khoảnh khắc đó, hàng triệu trái tim của người dân VN cùng đập rộn lên với niềm vui, niềm hạnh phúc tột đỉnh. Để có được giây phút thiêng liêng đó, chúng ta đã phải đánh đổi biết bao mồ hôi và xương máu, bao gian khổ hy sinh của cả dân tộc. Chúng ta cũng đã kiên trì, bền bỉ theo đuổi mục tiêu đàm phán gần 5 năm trời để đến giây phút này mới đạt được kết quả. * GV cho HS xem một số minh chứng lịch sử còn lưu giữ lại. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 41 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Hoạt động 3: Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri. * Đọc thầm từ “Hiệp định Pa-ri … ở Việt Nam”. Thực hiện nhiệm vụ sau: - Hiệp định Pa-ri quy định mấy vấn đề cơ bản buộc Mĩ phải thực hiện? - Nói cho nhau nghe nội dung chủ yếu của 4 vấn đề đó. + GV theo dõi hỗ trợ cho học sinh. + Đại diện học sinh trình bày. GV và HS nhận xét rồi chốt lại 4 điều khoản chủ yếu trên sơ đồ. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 42 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 43 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN * GV: Như vậy, sau bao nhiêu ngông cuồng, ngoan cố nhưng đều bị thất bại, đến thời điểm này, Mỹ nhục nhã buộc phải đặt bút ký vào hiệp định Pa - ri, đồng nghĩa với việc chúng phải thực hiện những điều mà lẽ ra chúng phải thực hiện từ lâu. Để biết được hiệp định Pa - ri có ý nghĩa như thế nào đối với lịch sử của dân tộc, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung cuối của bài. Hoạt động 4: Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Pa-ri. * Đọc thầm đoạn còn lại (tr 54). Thảo luận: - Hiệp định Pa-ri có ý nghĩa lịch sử như thế nào đối với dân tộc ta ? + Nhóm trưởng điều khiển. GV theo dõi hỗ trợ cho HS bằng các câu hỏi gợi mở. Chẳng hạn: - Đối với cách mạng Việt Nam, Hiệp đinh Pa- ri đánh dấu điều gì? - Khi Mĩ rút quân khỏi nước ta, lúc này lực lượng Cách mạng miền Nam như thế nào so với kẻ thù ? - Đây là điều kiện thuận lợi nhân dân ta thực hiện điều gì? + Đại diện nhóm trình bày. HS nhận xét, GV chốt trên sơ đồ. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 44 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Đưa hai câu thơ của Bác “ Vì độc lập, vì tự do Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” Các em có biết đây là hai câu thơ của ai và được đọc trong thời điểm nào không? ( Thơ chúc tết xuân Kỷ Dậu 1969 của chủ tịch Hồ Chí Minh ). - GV: Đúng như tâm nguyện của Bác, đến thời điểm này chúng ta đã đánh cho Mỹ cút để tiếp tục đánh cho Ngụy nhào, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Hoạt động 5: Rút ra bài học. * Trò chơi: “Nhà sử học nhỏ tuổi” - Các nhóm thảo luận ghi thứ tự các từ cần điền vào bảng nhóm. Trong 2 2 phút, đội nào điền đúng, nhanh đội đó thắng cuộc. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 45 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Cho học sinh đọc lại nội dung bài học. 3) Củng cố, tổng kết. Như vậy, đã hơn 40 năm trôi qua nhưng niềm vui chiến thắng của chúng ta trong ngày 27-1-1973 vẫn còn nguyên vẹn. Hiệp định Paris là đỉnh cao thắng lợi của mặt trận ngoại giao nước ta thời kỳ chống Mỹ, cứu nước, thắng lợi của nghệ thuật vừa đánh- vừa đàm phán, là mốc son trong trang sử vàng của nền ngoại giao cách mạng Việt Nam.Thắng lợi đó, trước hết bắt nguồn từ thắng lợi của cuộc kháng chiến vĩ đại của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng với những nỗ lực phi thường, quyết tâm chiến đấu, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do, thống nhất đất nước của quân và dân ta trên các chiến trường, buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán, phải xuống thang và cuối cùng phải ký Hiệp định. Đây là thắng lợi có ý nghĩa chiến lược, để từ đây, chúng ta tiếp tục tiến lên làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Các em sẽ được tìm hiểu điều đó qua nội dung bài tiếp theo. * Cho HS nghe bài hát: IV. KẾT QUẢ 1. Kết quả về chất lượng : Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 46 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Trong năm học 2013-2014, qua thời gian trải nghiệm vận dụng hình thức tổ chức dạy học theo mô hình trường học mới VNEN. Khi đã thống nhất trong khối chuyên môn lớp 5 và đưa vào dạy học một số tiết học trên lớp, tôi đã được đồng nghiệp đánh giá cao về hiệu quả bài dạy cũng như khả năng chiếm lĩnh kiến thức và giao tiếp của học sinh. Cụ thể qua bài dạy “Thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước” và thực hiện giảng dạy chương trình Lịch sử theo bài soạn trên, tôi đã thu được kết quả đối với HS lớp 5C (cùng đối tượng như lớp 5A) như sau : Lớp Tổng số Trong đó Giỏi HS 5C 29 Khá Trung bình Dưới TB SL % SL % SL % SL % 9 31.0 13 44.8 7 24.2 0 0 2. Kết quả về tình cảm với bộ môn: Trước đây, lớp tôi các em rất sợ khi đến giờ Lịch sử và không thích học. Còn đến nay, các em chờ đón được học tiết sử trong tuần với tất cả lòng nhiệt tình và hào hứng của mình. 3. Kết quả năng lực học tập của học sinh: Từ sự tự tin, từ năng lực chủ động, phát huy tính tích cực, có tính tương tác cao và khả năng giao tiếp tốt hơn. Áp dụng hình thức tổ chức dạy học trên, tất cả học sinh đều được làm việc, được tìm tòi khám phá. Chính vì vậy các em hứng thú học tập và đã có nhiều phát hiện sáng tạo. Giáo viên làm việc ít hơn. Tuy nhiên, để tiết dạy thành công thì đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt trong quá trình tổ chức hướng dẫn học sinh học tập . Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 47 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM. Hiện nay, chúng ta đang tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo” do Công đoàn Giáo dục Việt Nam phát động. Để đáp ứng với yêu cầu trình độ của người giáo viên trong thời đại mới, mỗi thầy cô giáo cần phải vận động không ngừng, luôn tự học, tự nghiên cứu sáng tạo để vốn kiến thức luôn được bổ sung, luôn được làm mới. Cụ thể: - Khi dạy phân môn Lịch sử, trước hết giáo viên phải nắm được kiến thức lịch sử không chỉ ở khối lớp của mình đang dạy mà phải xâu chuỗi được cả một hệ thống kiến thức trong chương trình Tiểu học. - Khai thác triệt để kênh hình, kênh thông tin ở SGK và tài liệu thu thập được để tạo cho học sinh niềm say mê, hứng thú học tập từ đó giúp các em chiếm lĩnh kiến thức một cách chủ động. - Tìm tòi và phối hợp tốt các phương pháp, các hình thức tổ chức dạy học tích cực nhằm phát huy ở học sinh tính tò mò, ham học hỏi để em tự tìm tòi khám phá ra kiến thức mới. Tâm lý các em rất thích được sắm vai, đóng kịch hay được làm một “ Hướng dẫn viên du lịch” hoặc một “MC”. - Lời nói, ngữ điệu và cử chỉ của giáo viên là một yếu tốt rất quan trọng trong việc tổ chức, hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài học. Ngay từ khi vào bài, lời nói và ngữ điệu của giáo viên tốt cũng tạo ra sự hấp dẫn, lôi cuốn, thu hút các em sự tò mò, chú ý xem nội dung sắp diễn ra như thế nào? - Đối với những trường không thực hiện dự án VNEN thì nên áp dụng tổ chức hoạt động nhóm theo VNEN hiệu quả để HS sinh được trải nghiệm và tự chiếm lĩnh tri thức dưới sự hỗ trợ kịp thời của GV.(Bởi VNEN là một liệu pháp cần HS hoạt động tự học nhiều. GV là người trợ giúp khi cần thiết và bao quát, kiểm soát quá trình hoạt động của học sinh). Khi chuẩn bị bài lên lớp, GV phải tiến hành qua các bước sau: Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 48 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN - Bước thứ nhất: Giáo viên cần phải xác định rõ được mục đích, nhiệm vụ nhận thức của bài học. - Bước thứ hai: Giáo viên chia mục tiêu thành các nội dung (VD: Nguyên nhânDiễn biến- Kết quả, ý nghĩa). - Bước thứ ba: Với mỗi nội dung, GV nghiên cứu các hình thức tổ chức học tập phù hợp (cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp). Chuẩn bị phiếu, lôgô, lệnh,...để giao việc. - Bước thứ tư: Tổ chức cho học sinh hoạt động trải nghiệm để tìm hiểu nội dung kiến thức bài học và cho học sinh báo cáo kết quả thu thập được. - Bước thứ năm: Giáo viên cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung kiến thức. - Với cách chuẩn bị bài và tiến hành dạy theo các bước trên, nó không chỉ phù hợp với dạng bài sự kiện lịch sử mà chúng ta có thể vận dụng cho các dạng bài lịch sử khác trong chương trình. Khi chúng ta làm như vậy, HS sẽ rất thích thú khi có cảm giác kho tàng kiến thức như mở ra vô tận trước mắt, tạo cho các em những cuộc chạy đua thầm lặng trong việc kiếm tìm, phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức và tạo tiền đề cho các em học tốt hơn ở những lớp cấp trên. C. KẾT LUẬN Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã rút ra được trong quá trình trực tiếp giảng dạy và trao đổi, thống nhất thực hiện chuyên môn với đồng nghiệp trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 5 theo hình thức tổ chức dạy học của mô hình VNEN trong năm học 2013-2014. Do vốn kinh nghiệm chưa nhiều, tôi chưa thể tìm được các biện pháp có hiệu quả cao hơn nhưng bước đầu tôi thấy áp dụng biện pháp đó học sinh học tập tự giác hơn, hứng thú hơn, kết quả giờ dạy đạt cao hơn. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 49 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN Hiện nay, trường Tiểu học Cầu Giát chúng tôi đang thực hiện mô hình dạy học VNEN cho học sinh lớp 5. Tài liệu dạy học cho các môn học nói chung và cho phân môn Lịch sử nói riêng đã có sẵn. Tuy nhiên, tôi vẫn muốn được chia sẻ cách thiết kế tổ chức dạy học các tiết Lịch sử theo mô hình VNEN để đông đảo các đồng nghiệp cùng tham khảo và linh hoạt vận dụng vào chương trình hiện hành. Đặc biệt, năm học 2014-2015, Nhiệm vụ của Sở GD&ĐT định hướng đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới Việt nam, cũng trong năm học này, Phòng GD&ĐT Quỳnh Lưu đã và đang triển khai vận dụng phương pháp dạy học mới theo mô hình VNEN rộng rãi trên toàn huyện. Vì thế, tôi cũng mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm của mình. Tôi mong rằng kinh nghiệm nhỏ của bản thân sẽ đóng góp một phần nhỏ bé trong việc nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử cũng như các môn học khác, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ của năm học này và những năm tiếp theo. Trong các chuyên đề cụm trường do Phòng GD&ĐT tổ chức, tôi đã trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp của một số trường trong huyện như Quỳnh Hậu, Quỳnh Văn, Quỳnh Yên, Tân Sơn, … và đã được các bạn đồng tình đưa vào áp dụng dạy thể nghiệm trên lớp. Bước đầu được đánh giá có tính hiệu quả về cách thức tổ chức dạy học cũng như quá trình trải nghiệm, hợp tác để chiếm lĩnh tri thức của học sinh Cầu Giát, tháng 9 năm 2014 Người thực hiện: Hồ Mạnh Hùng Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 50 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình phương pháp dạy hoc môn Tự nhiên xã hội. (Đại học Quốc gia - Trường đại học sư phạm Hà Nội) 2. Dạy Tự nhiên và xã hội ở trường Tiểu học (lớp 4 - 5). (Sách bồi dưỡng giáo viên - Bộ Giáo dục và Đào tạo) 3. Đổi mới việc dạy môn Tự nhiên và xã hội ở tiểu học. 4. Sách giáo viên - Bộ giáo dục và đào tạo. (Sách giáo khoa - Bộ giáo dục và đào tạo) 5. Bài soạn TN&XH (Phần 2: Địa lý và Lịch sử - Đại học Quốc gia HN) 6. Giáo dục và thời đại (Giáo sư Lê Khánh Bằng). 7. Dạy học lấy học sinh làm trọng tâm (Giáo sư Lê Khánh Bằng). 8. Một số chuyên mục trên Internet. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 51 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài“sự kiện lịch sử” theo mô hình VNEN 9. Tài liệu hướng dẫn GV các hoạt động giáo dục VNEN. 10. Tài liệu: Hướng dẫn học Lịch sử và Địa lí lớp 4 VNEN. Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu. 52 [...]... ra một số hình ảnh để HS quan sát Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 16 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN - HS đọc lời kêu gọi, thảo luận về nội dung của lời kêu gọi - GV theo dõi, gợi ý cho các nhóm Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 17 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch. .. được 4 nội dung của Hiệp định Pa-ri Nội dung 4: Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Pa-ri - Giáo viên chuẩn bị lôgô học tập, băng ghi âm, hình ảnh Mĩ rút khỏi Việt Nam và một số minh chứng lịch sử để cung cấp cho học sinh Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 34 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN Bước 4: Tổ chức cho học sinh hoạt động... kiến thức của từng nhiệm vụ và báo cáo kết quả trải nghiệm được Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 11 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN Bước 5: GV cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội dung từng nhiệm vụ Từ đó rút ra bài học TIẾN TRÌNH LÊN LỚP CỤ THỂ NHƯ SAU: 1) Kiểm tra bài cũ: - Khi kiểm tra bài cũ, tôi đã thiết kế. .. lịch sử theo mô hình VNEN - Đại diện nhóm trình bày kết quả, HS nhận xét Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 18 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN - Sau khi tìm hiểu về nội dung của lời kêu gọi, GV cho HS xem hình ảnh của Bác và lời kêu gọi Đồng thời cho các em nghe toàn bộ lời kêu gọi của Bác qua băng ghi âm để thấy được Lịch. .. thu-đông 1 950 Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 24 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN - Yêu cầu ghi tên bài vào vở * Xác định mục tiêu, nhiệm vụ bài học : - GV đưa nhiệm vụ học tập (màn hình chiếu) HS đọc nhiệm vụ 1 Nguyên nhân ta mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1 950 Nhiệm vụ 2 Diễn biến chiến dịch Biên giới thuđông 1 950 3 Kết quả... nội dung bài hát, GV giới thiệu bài Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 12 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN - Yêu cầu học sinh ghi tên bài vào vở * Xác định mục tiêu, nhiệm vụ bài học: (Gồm 3 nội dung chính) + Hoạt động cả lớp: - GV đưa ra nhiệm vụ (qua màn hình chiếu) Gọi HS đọc nhiệm vụ bài học HĐ1: Thực dân Pháp quay lại... Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 35 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN 2) Tiến trình dạy học * Xác định nhiệm bài học: - GV đưa nhiệm vụ bài học, học sinh đọc nhiệm vụ 1 Nguyên nhân buộc Mĩ phải kí Hiệp định Pa-ri Nhiệm vụ 2 Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri 3 Ý nghĩa của Hiệp định Pa-ri Hoạt động 1: Nguyên nhân dẫn đến... sử mới, rất đỗi hào hùng Bài 15: CHIẾN THẮNG BIÊN GIỚI THU - ĐÔNG 1 950 Bước 1: Xác định nhiệm vụ, mục tiêu bài học: + Lý do ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu-đông 1 950 Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 23 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN + Hiểu và trình bày được sơ lược diễn biến chiến dịch Biên giới thu-đông 1 950 ... Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 21 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN * Liên hệ địa phương: - Em biết gì về cuộc chiến đấu của nhân dân quê hương em trong những ngày này? GV cho HS xem hình ảnh và liên hệ cuộc chiến đấu ở Thị xã Vinh Dân quân khu phố 1 chiến đấu bảo vệ Thị xã Vinh HĐ4: Rút ra bài học * Tổ chức cuộc thi “Nhà sử học nhỏ tuổi”... thành các nội dung sau: Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 33 Thiết kế một số bài Lịch sử lớp 5 hiện hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN + Nguyên nhân dẫn đến việc kí Hiệp định Pa-ri + Diến biến của buổi lễ ký Hiệp định Pa-ri + Những nội dung chính của Hiệp định Pa-ri + Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Pa-ri Bước 3: Với mỗi nội dung trên, giáo viên nghiên cứu các hình ... 42 Thiết kế số Lịch sử lớp hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN Hồ Mạnh Hùng – Trường Tiểu học Cầu Giát – huyện Quỳnh Lưu 43 Thiết kế số Lịch sử lớp hành dạng bài sự kiện lịch sử theo. .. huyện Quỳnh Lưu Thiết kế số Lịch sử lớp hành dạng bài sự kiện lịch sử theo mô hình VNEN Mục tiêu quan trọng dạy học Lịch sử Tiểu học giúp học sinh có số kiến thức kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu,... mô hình dạy học VNEN cho học sinh lớp Tài liệu dạy học cho môn học nói chung cho phân môn Lịch sử nói riêng có sẵn Tuy nhiên, muốn chia sẻ cách thiết kế tổ chức dạy học tiết Lịch sử theo mô hình