BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ THÚY PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM Y TẾ CHO NGƯỜI DÂN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LƯƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ THÚY PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM Y TẾ CHO NGƯỜI DÂN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LƯƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 60 34 04 10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS QUYỀN ĐÌNH HÀ HÀ NỘI, NĂM 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu kết nghiên cứu Luận văn trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học vị nào; Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực Luận văn cảm ơn thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc, luận văn nỗ lực kết làm việc cá nhân Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Người thực Nguyễn Thị Thúy Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn: - Ban giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Ban quản lý đào tạo, Khoa Kinh tế Phát triển nông thôn- Học viện Nông nghiệp Việt Nam giúp đỡ mặt để tơi hồn thành Luận văn; - Các Thầy, cô Bộ môn Phát triển nông thôn, Khoa Kinh tế Phát triển nông thôn; thầy, cô Học viện Nông nghiệp Việt Nam giảng dạy, giúp đỡ tơi q trình học làm Luận văn; - BHXH tỉnh Bắc Ninh; Ủy Ban nhân dân huyện; BHXH huyện; Phòng Thống Kê huyện BVĐK huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh tạo điều kiện thuận lợi cho tơi q trình thu thập số liệu địa phương; - Tôi xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS Quyền Đình Hà tận tình dẫn giúp đỡ tơi hồn thành Luận văn này; - Tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới đồng chí, đồng nghiệp, bạn bè gia đình ln động viên tạo điều kiện để an tâm học tập nghiên cứu./ Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Thúy Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page iii MỤC LỤC Lời cam đoan ii Lời cảm ơn iii Danh mục chữ viết tắt vii Danh mục bảng viii Danh mục sơ đồ, biểu đồ hình x PHẦN I MỞ ĐẦU 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.4 Câu hỏi nghiên cứu PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 2.1 Cơ sở lý luận đề tài 2.1.1 Các khái niệm liên quan đến đề tài 2.1.2 Bản chất, ý nghĩa tầm quan trọng phát triển BHYT cho người dân nông thôn 2.1.3 Đặc điểm phát triển BHYT cho người dân nông thôn 11 2.1.4 Nội dung phát triển BHYT cho người dân nông thôn 15 2.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển BHYT cho người dân nông thôn 19 2.2 Cơ sở thực tiễn phát triển BHYT cho người dân nông thôn 30 2.2.1 Kinh nghiệm BHYT tự nguyện cho người dân nông thôn số nước giới 30 2.2.2 Kinh nghiệm BHYT tự nguyện cho người dân nông thôn số địa phương nước 37 2.2.3 Các cơng trình nghiên cứu liên quan 40 2.2.4 Chủ trương sách pháp luật Đảng Nhà nước phát triển BHYT cho người dân nông thôn 41 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page iv PHẦN III PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 51 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 51 3.1.1 Điều kiện tự nhiên 51 3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 54 3.1.3 Đánh giá chung điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội 56 3.2 Phương pháp nghiên cứu 57 3.2.1 Phương pháp tiếp cận 57 3.2.2 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 59 3.2.3 Phương pháp thu thập thông tin 59 3.2.4 Phương pháp tính tốn xử lý thơng tin 62 3.2.5 Phương pháp phân tích thơng tin 62 3.2.6 Hệ thống tiêu phân tích 62 PHẦN IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 64 4.1 Thực trạng phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh 64 4.1.1 Khái quát BHXH huyện Lương Tài 64 4.1.2 Phát triển BHYT cho người dân nông thôn qua năm (2011-2013) 69 4.1.3 Thực trạng nhu cầu tham gia BHYT người dân nông thôn 80 4.2 Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài 82 4.2.1 Các yếu tố khách quan 82 4.2.2 Các yếu tố chủ quan 92 4.3 Định hướng giải pháp nhằm phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài năm 100 4.3.1 Định hướng 100 4.3.2 Mục tiêu 100 4.3.3 Giải pháp phát triển BHYT tự nguyên cho người dân nông thôn 100 PHẦN V KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 105 5.1 Kết luận 105 5.2 Kiến nghị 107 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page v 5.2.1 Đối với Đảng Nhà nước 107 5.2.2 Đối với tổ chức trị - xã hội 107 5.2.3 Đối với Ngành Y tế 108 5.2.4 Đối với Cơ quan BHXH 108 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 110 PHỤ LỤC……………………………………… ……………………… 112 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ASXH An sinh xã hội BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHYT TN Bảo hiểm y tế tự nguyện BVĐK Bệnh viện đa khoa BVVT Bệnh viện vệ tinh CSSK Chăm sóc sức khỏe CSYT Cơ sở y tế DVYT Dịch vụ y tế HGĐ Hộ gia đình ILO Tổ chức lao động quốc tế KCB Khám chữa bệnh KCB BHYT Khám chữa bệnh bảo hiểm y tế NĐ Nghị định NCMS Chương trình BHYT hợp tác nơng thơn RCNS Chương trình hỗ trợ y tế nông thôn TNLĐ Tai nạn lao động TT Thông tư XHCN Xã hội chủ nghĩa Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page vii DANH MỤC BẢNG STT 3.1 Tên bảng Trang Diễn biến số yếu tố khí hậu khí hậu tháng năm gần 53 3.2 Cơ cấu kinh tế huyện Lương Tài giai đoạn 2008 - 2013 54 3.3 Dân số lao động huyện Lương Tài giai đoạn 2000 - 2013 55 3.4 Một số thông tin người dân nông thôn điều tra 60 4.1 Cơ sở vật chất trình độ chun mơn BHXH huyện 67 4.2 Số lượng người tham gia BHYT tự nguyện huyện Lương Tài qua năm (2011-2013) 69 4.3 Tình hình tham gia BHYT theo nhóm đối tượng đóng năm 2013 70 4.4 Tham gia BHYT TN địa phương địa bàn huyện Lương Tài năm 2013 72 4.5 Trình độ chuyên môn cán BVĐK huyện Lương Tài năm 2013 74 4.6 Tình hình KCB cho bệnh nhân BHYT BVĐK Lương Tài 76 4.7 Thu- chi nhóm đối tượng theo trách nhiệm đóng BHYT năm 2011-2013 79 4.8 Ý kiến đánh giá người dân thủ tục tham gia BHYT TN 83 4.9 Ảnh hưởng mức đóng, mức hưởng đến kết tham gia BHYT tự nguyện nhân dân 84 4.10 Mức độ hiểu biết sách BHYT tự nguyện người dân 85 4.11 Nguồn thơng tin sách BHYT người dân nhận 87 4.12 Nguồn thông tin sách BHYT phù hợp với người dân 88 4.13 Ý kiến đánh giá chất lượng khám chữa bệnh sở KCB địa bàn huyện Lương Tài 90 4.14 Ý kiến đánh giá công tác phục vụ đại lý thu BHYT TN nhân dân 92 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page viii 4.15 Thu nhập hàng tháng người dân nông thôn ảnh hưởng đến định tham gia BHYT tự nguyện 93 4.16 Trình độ học vấn người dân nơng thôn ảnh hưởng đến định tham gia BHYT tự nguyện nhân dân 95 4.17 Độ tuổi người dân ảnh hưởng đến định tham gia BHYT tự nguyện nhân dân 97 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page ix chế, bất cập hành, tạo chế pháp lý bảo đảm quyền lợi người tham gia BHYT tính bền vững quỹ BHYT để thực mục tiêu BHYT toàn dân 4.3 Định hướng giải pháp nhằm phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài năm 4.3.1 Định hướng Thực Nghị số 21/NQ/TW ngày 22/11/2012 Bộ trị tăng cường lãnh đạo Đảng công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế giai đoạn 2012 - 2020, Chương trình hành động sô 71/CTr/UBND UBND tỉnh Bắc Ninh ngày 17/4/2013 việc thực Nghị 21-NQ/TW Quan điểm nêu rõ: Thực tốt chế độ, sách BHXH, BHYT trách nhiệm cấp ủy Đảng quyền, đồn thể, tổ chức trị xã hội, doanh nghiệp người nông dân địa bàn huyện BHXH, BHYT hai sách xã hội quan trọng, trụ cột hệ thống ASXH, góp phần thực tiến cơng xã hội, bảo đảm ổn định trị - xã hội phát triển kinh tế xã hội chung địa bàn huyện 4.3.2 Mục tiêu Hướng tới xây dựng hệ thống BHYT bền vững, đại, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Đảm bảo hài hịa lợi ích người dân tham gia Thực hiệu sách chế độ BHYT; tăng nhanh, bao phủ đối tượng đối tượng người dân nông thôn Phấn đấu đến năm 2020 tồn tỉnh có 60% lực lượng lao động tham gia BHXH, 50% lực lượng lao động tham gia BH thất nghiệp, 80% dân số tham gia BHYT Xây dựng hệ thống BHXH, BHYT đại, chuyên nghiệp, hiệu cao đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, đại hóa hội nhập quốc tế (UBND tỉnh Bắc Ninh, 2013) 4.3.3 Giải pháp phát triển BHYT tự nguyên cho người dân nông thôn 4.3.3.1 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức người dân nông thôn địa bàn huyện cần thiết phải tham gia BHYT Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 100 Từ kết nghiên cứu cho thấy, nhận thức đắn BHYT tự nguyện nhân dân từ thấy cần thiết phát triển BHYT cho người dân nông thôn vai trò quan trọng Thực tế cho thấy, có nhận thức hành động Cần nâng cao nhận thức người dân địa bàn huyện nguyên nhân quan trọng việc nhiều người dân nông thôn chưa quan tâm khơng muốn tham gia BHYT họ chưa có hiểu biết, chưa thấy lợi ích việc tham gia Bên cạnh nguyên nhân việc làm, thu nhập thấp ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT có nguyên nhân lớn nhận thức người dân nông thơn BHYT Vì vấn đề đặt phải tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nơng thơn hiểu rõ sách, chế độ BHYT để người dân nơng thơn thấy lợi ích họ tham gia, để người dân nông thôn tin tưởng tự nguyện tham gia Đa dạng hóa hình thức tun truyền đẩy mạnh hình thức tuyên truyền cổ động trực quan : phát tờ rơi, tờ gấp, phương tiện thông tin đại chúng (ti vi, đài, báo), trang web quan BHXH Những hiệu, pano tuyên truyền cần thiết kế ấn tượng dễ hiểu, dễ đọc, dễ nhớ, ngắn gọn, có trọng tâm, mang tính thuyết phục cao đặt CSKCB, trung tâm hành huyện, xã, thị trấn; mở thi tìm hiểu BHYT tự nguyện nhân dân, kết hợp lồng ghép với buổi sinh hoạt hội, đoàn thể; mở kênh cung cấp thông tin hỏi đáp thắc mắc BHYT tự nguyện nhân dân đường dây nóng Nội dung tuyên truyền cần đặc biệt quan tâm đến lợi ích thiết thực tầm quan trọng BHYT không sức khỏe người trực tiếp tham gia BHYT mà cịn cộng đồng nói chung theo tinh thần “mọi người người, người người”, “số đơng bù số ít” Cũng cần triển khai nhiều hính thức tuyên truyền cho thích hợp với điều kiện đặc thù vùng Lấy ví dụ điển hình mà người dân dễ nhận thấy sống để họ dễ hiểu tham gia tích cực Cơng tác tun truyền cần tiến hành với tất nhóm đối tượng, bao gồm cấp quyền, đồn thể, trường học, chi đảng viên Đặc biệt đối tượng nông dân, người nghèo cận nghèo cần phải thực Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 101 thường xuyên liên tục với nhiều hình thức phù hợp bảo đảm đối tượng truyền thông tiếp cận đầy đủ với thơng tin sách BHYT cách thức tham gia Đặc biệt BHYT cho người dân nông thôn 4.3.3.2 Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh Theo ý kiến đa số người dân nông thôn nâng cao chất lượng khám chữa bệnh điều cần thiết để thu hút họ tham gia BHYT Vì thời gian tới cần trọng cải thiện chất lượng KCB BHYT thông qua việc tăng cường sở vật chất cho sở KCB nâng cao trình độ chun mơn đội ngũ y, bác sỹ ngành y tế Với chất lượng sống ngày cải thiện người dân có quyền hưởng dịch vụ cao cấp với sở vật chất khang trang, đại trang thiết bị chẩn đốn điều trị đại Vì vậy, bệnh viện cần huy động nguồn lực để đầu tư xây dựng sở KCB với đầy đủ khoa, phịng chức năng, có khn viên rộng rãi, thoáng mát để đáp ứng nhu cầu người bệnh nói chung người bệnh có thẻ BHYT tự nguyện nói riêng Trang thiết bị y tế cần đầu tư đại nhiều hình thức: Bệnh viện tự mua huy động nguồn lực xã hội Trình độ chuyên môn y, bác sỹ nhân viên y tế yếu tố định kết thành công hay thất bại ca bệnh Chính thế, sở KCB huyện Lương Tài cần tạo chế thu hút y bác sỹ có chun mơn vững vàng, thường xun đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn theo chương trình đào tạo lên bệnh viện tuyến trung ương; cập nhật phương pháp điều trị mới, thuốc để điều trị có hiệu 4.3.3.3 Giáo dục y đức nâng cao tinh thần, thái độ phục vụ người bệnh nhân viên y tế Trình độ y đức cán làm ngành y tế, cán y tế phải nhận thức điều lời Bác Hồ dạy “Lương y từ mẫu” Kết nghiên cứu cho thấy người dân súc với tinh thần, thái độ phục vụ nhân viên y tế Vì vậy, sở y tế, đặc biệt bệnh viện đa khoa Lương Tài cần xây dựng văn hóa bệnh viện theo hướng lời Bác Hồ dạy “Người thầy Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 102 thuốc giỏi đồng thời phải người mẹ hiền” Đó tận tâm với người bệnh, coi người bệnh người thân mình, gần gũi, tìm hiểu, động viên kịp thời; giúp người bệnh an tâm điều trị, quên đau đớn bệnh tật Đồng thời người thầy thuốc phải công tâm không phân biệt đối sử đối tượng KCB thông thường hay thẻ BHYT tự nguyện Có BHYT tự nguyện mở rộng Để thực điều này, cán quản lý sở y tế cần phải có chế độ thưởng, phạt cơng minh kịp thời; thiết lập đường dây nóng để lắng nghe ý kiến phản hồi bệnh nhân Bên cạnh cải thiện môi trường làm việc để giảm áp lực công việc, căng thẳng cho y bác sỹ cần thiết 4.3.3.4 Giảm thủ tục hành KCB bảo hiểm y tế tự nguyện nhân dân Các sở KCB huyện Lương Tài cần tăng cường hoạt động ứng dụng cơng nghệ thơng tin quy trình tiếp nhận, khám bệnh, quản lý bệnh nhân điều trị nội trú, ngoại trú để đơn giản hóa thủ tục hành Tại khoa khám bệnh, số phịng khám phải mở rộng bố trí hợp lý Việc trả kết cấn thực nhiều lần ngày, không giới hạn lần/ngày người bệnh hẹn rõ thời gian đến lấy kết quả, giảm thời gian chờ đợi cho người có thẻ BHYT tự nguyện nhân dân Đồng thời giảm thủ tục giấy tờ, phiền hà bệnh nhân viện 4.3.3.5 Phát huy vai trò hệ thống trị địa bàn q trình tổ chức thực BHYT cho người dân nông thôn BHYT cho người dân nông thôn huyện Lương Tài thực hình thức tự nguyện, kết thực phụ thuộc lớn vào nhận thức cấp lãnh đạo hệ thống trị huyện Thời gian qua, BHYT nông dân hoạt động tốt khơng có vào hệ thống trị Qua thời gian, có chuyển biến rõ rệt nhận thức cấp ủy đảng, quyền địa phương sách BHYT tự nguyện nhân dân Một số xã, thị trấn nhận thức tầm quan trọng BHYT nên huy động tổ chức đoàn thể Mặt trận tổ quốc, Hội nơng dân, Đồn niên, Hội phụ nữ vào để tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia BHYT; thành lập Ban đạo BHYT cấp xã với nội dung thiết thực, tính hình thức khắc phục Nơi có Học viện Nơng nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 103 đạo sát sao, ban đạo hoạt động tích cực, nơi có kết tốt vận động nhân dân tham gia BHYT tự nguyện Thực BHYT nông dân gắn liền với nhiệm vụ trị cấp ủy đảng quyền địa phương cơng tác chăm sóc bảo vệ sức khỏe người nơng dân, góp phần ổn định bảo đảm trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển Vì vậy, cần phát huy tốt vai trò hệ thống trị q trình tổ chức thực BHYT cho người dân nơng thơn Có phối hợp nhịp nhàng quan BHXH với CSKCB để cơng tác tốn BHYT thuận lợi Đồng thời để tránh tình trạng lạm kẽ hở sách BHYT để trục lợi cá nhân Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 104 PHẦN V KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Kết luận Hiện nước ta có hai loại hình BHYT BHYT tự nguyện BHYT bắt buộc Trong Bảo hiểm y tế tự nguyện nhân dân đóng vai trị quan trọng để thực BHYT tồn dân Vì phải có vào toàn xã hội Kết điều tra cho thấy tỷ lệ người dân nông thôn tham gia BHYT địa bàn huyện Lương Tài có xu hướng tăng lên chiếm tỷ lệ khiêm tốn tổng số người tham gia BHYT, người dân nông thôn tham gia tiếp cận dịch vụ BHYT tốt người khơng tham gia BHYT Tuy có bất cập việc tham gia BHYT người dân nông thơn như: (1) Có tượng “ lựa chọn ngược” tham gia BHYT tự nguyện nhân dân, tức người có bệnh thường xuyên ốm đau nhiệt tình tham gia BHYT (2) Trong cơng tác khám chữa bệnh BHYT tự nguyện có phiền hà, đặc biệt tượng “quá tải” phải chờ đợi lâu, nhân viên y tế chưa nhiệt tình, thủ tục hành chưa cải tiến (3) Người tham gia BHYT khám chữa bệnh thêm tiền cho việc mua thuốc danh mục thuốc BHYT, bồi dưỡng nhân viên y tế Sau tiến hành nghiên cứu đề tài, đưa số kết luận tổng quát cụ thể sau: Thứ nhất: Đề tài góp phần hồn thiện vấn đề lý luận thực tiễn phát triển, giải pháp phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài là: - Tăng tỷ lệ bao phủ BHYT tự nguyện: hoạt động quan BHXH phối hợp với quan, ban ngành liên quan (Ban tuyên giáo, đài phát thanh…), cộng tác viên BHYT nhằm tuyên truyền sách BHYT tự nguyện tới người dân, để người dân hiểu rõ tính ưu việt, nhân văn sách BHYT mà Đảng Nhà nước ta đề Từ lơi đông đảo người dân tham gia BHYT tự nguyện, góp phần đảm bảo ổn định phát triển hệ thống an Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 105 sinh xã hội; - Các giải pháp phát triển BHYT cần triển cơng khai đồng bộ, có hiệu theo nhóm đối tượng, vùng miền cụ thể đề đem lại hiệu cao việc thực sách BHYT tự nguyện cho người nơng dân; - Tóm tắt số nghiên cứu trước liên quan đến phát triển người dân nơng thơn tham gia BHYT nói chung người nơng dân BHYT tự nguyện nói riêng thực tiễn kinh nghiệm nước thu hút người dân nông thôn tham gia BHYT tự nguyện để bảo vệ cộng đồng; Thứ hai: Qua thực tế phân tích, đề tài đánh giá thực trạng phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài qua phiếu điều tra cho thấy nhu cầu tham gia người dân nông thôn địa bàn huyện cao đạt 92,03% Tỷ lệ tham gia BHYT nhóm đối tượng người dân nơng thơn có xu hướng tăng năm 2012 5.361 người, năm 2013 6.317 người Tuy nhiên Nhà nước Nhà nước có nhiều sách ưu đãi khuyến khích nơng dân tham gia BHYT kết đạt chưa cao, đạt 27,34% năm 2013 mà chủ yếu tập trung tham gia người dân mắc bệnh mãn tính người có thu nhập cao mức thâm hụt quỹ nhóm đối tượng tương đối cao Thứ ba: Các yếu tố ảnh hưởng tới việc người dân nơng thơn có định tham gia BHYT hay khơng như: Chủ trương sách Nhà nước phát triển BHYT tự nguyện nhân dân; máy cung ứng dịch vụ BHYT cho người dân nông thôn; chất lượng dịch vụ KCB; công tác thông tin tuyên truyền BHYT tự nguyện nhân dân; khả thu nhập người dân; trình độ học vấn; độ tuổi Quyết định định tham gia BHYT phụ thuộc vào nhiều yếu tố nên định tham gia khác có chênh lệch nhóm Thứ tư: Đề tài nghiên cứu nhằm đưa giải pháp nhằm phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài để bảo vệ cộng đồng như: Xây dựng hồn thiện sách BHYT; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức người dân nông thôn địa bàn huyện cần thiết phải tham gia BHYT; Nâng cao chất Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 106 lượng KCB; Giáo dục y đức nâng cao tinh thần, thái độ phục vụ người bệnh nhân viên y tế; Giảm thủ tục hành KCB bảo hiểm y tế tự nguyện nhân dân; Phát huy vai trị hệ thống trị địa bàn trình tổ chức thực BHYT tự nguyện cho người dân nông thôn 5.2 Kiến nghị Để BHYT tự nguyện nhân phát triển mạnh mẽ thời gian tới, hướng đến mục tiêu thực BHYT toàn dân, cấp, ngành, đoàn thể người dân nông thôn cần thực số biện pháp sau: 5.2.1 Đối với Đảng Nhà nước Cần tăng cường lãnh đạo Đảng, quản lý Nhà nước, huy động sức mạnh hệ thống trị toàn xã hội việc thực sách BHYT cho người dân nơng thơn để sách phát huy cao hiệu quả, góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, thực cơng xã hội khám chữa bệnh, đóng góp tích cực cho cơng cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước - Áp dụng cách triệt để Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi số 46/2014/QH13 bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2015, để đảm bảo quyền lợi bảo hiểm y tế người dân Vì đời sống người dân nơng thơn gặp nhiều khó khăn, họ có nhu cầu tham gia BHYT lại phải đắn đo, cân nhắc Từ người dân nông thôn tham gia BHYT với tỷ lệ cao, hướng tới lộ trình BHYT tồn dân vào năm 2020, góp phần đảm bảo cơng khám chữa bệnh - Nhà nước sớm ban hành chế tài xử phạt hành vi vi phạm, tiêu cực lĩnh vực hoạt động BHYT 5.2.2 Đối với tổ chức trị - xã hội - UBMTTQVN, Hội Nơng dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đồn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Chữ thập đỏ, Hội Cựu chiến binh, ngành Y tế, Giáo dục Đào tạo, Văn hóa Thơng tin huy động mạng lưới sở để tuyên truyền vận động hội viên tích cực tham gia BHYT tự nguyện; - Các quan thông tin đại chúng từ TW đến tỉnh, huyện, xã phối hợp với quan Bảo hiểm Xã hội cấp để xây dựng chuyên mục, phóng nhằm Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 107 biểu dương cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến cơng tác BHYT tự nguyện, qua tổ chức thơng tin, tun truyền, phổ biến sách BHYT đến người dân đặc biệt BHYT tự nguyện nông dân 5.2.3 Đối với Ngành Y tế Tăng cường đạo công tác khám chữa bệnh sở y tế theo cấp quản lý; nâng cao trình độ chun mơn, ý thức thái độ phục vụ đội ngũ y bác sỹ sở KCB BHYT; Từng bước đầu tư xây dựng sở vật chất, vật tư y tế kỹ thuật; cải tiến đại hoá trang thiết bị để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT cho người tham gia BHYT, đặc biệt quan tâm đến đầu vào mạng lưới y tế sở; Phối hợp với quan BHXH tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người nông dân tham gia BHYT; xử lý nghiêm cán y tế có hành vi vi phạm pháp luật BHYT; 5.2.4 Đối với Cơ quan BHXH Phối hợp chặt chẽ với quan thông tin đại chúng, cấp, ngành tổ chức tuyên truyền chế độ sách BHYT theo luật BHYT nhiều hình thức đến tồn thể tầng lớp nhân dân như: Mở hội nghị tổng kết, thông qua hệ thống đài, báo, pano, áp phích, tờ rơi, đặc biệt trọng hình thức tun truyền miệng thông qua đối tượng hưởng quyền lợi cao không may mắc bệnh hiểm nghèo Tăng cường công tác tham mưu với cấp uỷ, quyền cấp; phối hợp chặt chẽ có hiệu với sở, ban, ngành, đoàn thể để tổ chức triển khai thực chế độ sách BHYT, đặc biệt BHYT tự nguyện địa bàn tỉnh Phối hợp liên ngành để thanh, kiểm tra xử lý nghiêm túc cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật BHYT Phối hợp với ngành Y tế tổ chức tốt công tác khám chữa bệnh BHYT, đảm bảo phục vụ tốt quyền lợi người tham gia BHYT Mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHYT tự nguyện, đào tạo cán đại lý thu BHYT tinh nhuệ, có trinh độ để thực nhiệm vụ ngành Có chế độ ngộ thích đáng đối cán làm công tác đại lý thu BHYT tự nguyện để họ Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 108 hăng say, nhiệt huyết việc đưa sách BHYT đến tận người dân theo địa bàn quản lý; Trên sở quy định hành hướng dẫn Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Bảo hiểm Xã hội tỉnh Bắc Ninh có trách nhiệm triển khai, tập huấn công tác BHYT tự nguyện theo địa bàn huyện Có kế hoạch tuyên truyền nhiều hình thức rộng khắp để người dân hiểu rõ sách BHYT Đảng, Nhà nước quyền lợi khám chữa bệnh thẻ bảo hiểm y tế Bảo hiểm xã hội huyện Lương Tài tranh thủ lãnh đạo, đạo Huyện Uỷ, HĐND, UBND huyện để kế hoạch, phương hướng, triển khai tuyên truyền thực sách BHYT địa bàn huyện, đặc biệt việc thực BHYT tự nguyện nơng dân để sách BHYT thực sách trụ cột sách an sinh xã hội Bảo hiểm xã hội phối hợp tốt với sở KCB để nâng cao chất lượng phục vụ bệnh nhân, đảm bảo quyền lợi người tham gia BHYT, giảm thủ tục hành q trình khám chữa bệnh BHYT Do điều kiện trình độ có hạn nên đề tài cịn nhiều hạn chế nhiều thiếu sót Vậy kính mong hướng dẫn đóng góp ý kiến thầy giáo, giáo người để để tài hoàn thiện Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 109 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ngọc Anh (2014), Thái Nguyên đẩy mạnh cơng tác tun truyền sách BHXH tự nguyện, BHYT theo hộ gia đình cho nhóm đối tượng sở, Bài viết BHXH Trang thông tin điện tử BHXH tỉnh Thái Nguyên, Truy cập ngày 22/4/2015, từ: Bhxhthainguyen.gov.vn/ Ban chấp hành TW (2009), Chỉ thị số 38-CT/TW ngày 07/9/2009 Đẩy mạnh công tác bảo hiểm y tế tình hình mới, Hà Nội Bảo hiểm xã hội Việt Nam(2011) Quyết định số 1111/QĐ-BHXH, ngày 25/10/2011, việc ban hành Quy định quản lý thu BHXH, BHYT; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT, Hà Nội Bộ Chính trị (2012), Nghị số: 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 Lãnh đạo Đảng công tác bảo hiểm xã hội, BHYT giai đoạn 2012-202, Hà Nội Bộ y tế - Bộ Tài (2009), Thơng tư liên tịch số 09/2009/TTLT-BYT-BTC ngày 14/8/2009 việc hướng dẫn thực Luật bảo hiểm y tế, Hà Nội Chi cục Thống kê huyện Lương Tài (2011), Niên giám thống kê năm 2011, Bắc Ninh Chi cục Thống kê huyện Lương Tài (2012), Niên giám thống kê năm 2012, Bắc Ninh Chi cục Thống kê huyện Lương Tài (2013), Niên giám thống kê năm 2013, Bắc Ninh Chính Phủ (2005), Nghị định số 63/2005/NĐ-CP ngày 16 tháng năm 2005 việc ban hành điều lệ BHYT, Hà Nội 10 Chính phủ (2009), Nghị định số 62/2009/NĐ-CP ngày 27 tháng năm 2009 việc Quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Luật BHYT, Hà Nội 11 Nguyễn Văn Định (2006) Giáo trình bảo hiểm, NXB Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội 12 Nguyễn Minh Hải (2007) Đề xuất tổng hợp tiến tới Bảo hiểm y tế tồn dân, Tạp chí Bảo hiểm xã hội số 107 tháng 11/2007, trang 15-19 13 Thái Đông Hải (2013), Mở rộng khai thác BHXH, BHYT tự nguyện thông qua hệ thông mạn lưới đại lý, Bài viết sách BHXH Trang tin điện tử BHXH Việt Nam, Truy cập ngày 22/4/2015, từ: www.baohiemxahoi.gov.vn 14 Ngơ Đình Hốn (2012) Ngiên cứu phát triển Bảo hiểm y tế cho nông dân huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, 142 tr 15 Hội đồng Bộ trưởng (1992), Nghị định 229/HĐBT ngày 15 tháng năm 1992 Hội đồng Bộ trưởng (nay Chính phủ) sách BHYT, Hà Nội 16 Kim Phượng (2015), BHXH tỉnh Bình Thuận: Đối thoại với nhân dân người lao động sách BHXH, BHYT, Bài viết BHXH Trang tin điện tử BHXH Việt Nam, Truy cập ngày 22/4/2015, từ: www.baohiemxahoi.gov.vn Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 110 17 Quân đội nhân dân (2012) Củng cố, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh mạng lưới YTCS, Bài viết chinh sách Y tế Trang tin điện tử Thuốc việt nam, truy cập ngày 23/4/2015, từ: www.thuoc.net.vn 18 Đỗ Văn Quân (2008) Đảm bảo an sinh xã hội cho nông dân - Một số vấn đề xã hội cấp bách nước ta nay, Tạp chí Bảo hiểm xã hội số 105 tháng 09/2007, trang 34-36 19 Quốc hội (2008), Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12 ngày 14/11/2008, Hà Nội 20 Quốc hội (2014), Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) số 46/2014/QH13, Hà Nội 21 Nguyễn Văn Song, Lê Trung Thực (2010) Xác định nhu cầu Bảo hiểm y tế tự nguyện nông dân huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên, Tạp chí khoa học phát triển tập 8, số - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, Trang 1037-1045 22 Sổ tay tuyên truyền Bảo hiểm y tế tự nguyện tháng 7/2014, Hà Nội 23 Lưu Viết Tĩnh (2006) Bảo hiểm y tế hộ gia đình, Tạp trí Bảo hiểm số 7/2006, trang 2027 24 Lê Hoài Thu (2007) Nghiên cứu pháp luật ASXH số nước giới, Tạp trí BXXH, số 9, tr 30-33 25 Đồn Quang Thọ (2007) Giáo trình triết học Mác- Lênin, NXB Lý luận Chính trị, Hà Nội 26 Thủ tướng phủ (2013), Quyết định số 538/QĐ-TTg ngày 29/3/2013 Thủ tướng phủ Quyết định Phê duyệt Đề án Thực lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân giai đoạn 2012 - 2015 2020, Hà Nội 27 Lưu Thị Thu Thủy (2009) Nhu cầu khả tham gia BHXH, BHYT tự nguyện khu vực phi thức, Tạp chí BHXH số 141 tháng 11/2009, trang 20-23 28 UBND tỉnh Bắc Ninh (2010), Quyết định số 406/QĐ-UBND ngày 26 tháng năm 2010 việc phê duyệt đề án quy hoạch phát triển ngành y tế Bắc Ninh đến năm 2020, Bắc Ninh 29 UBND tỉnh Bắc Ninh (2013), Chương trình hành động số 71/CTr/UBND ngày 17/4/2013 việc thực Nghị số 21/NQ/TW ngày 22/11/2012 Bộ trị Lãnh đạo Đảng công tác bảo hiểm xã hội, BHYT giai đoạn 2012-202, Bắc Ninh 30 Ủy ban nhân dân huyện Lương Tài (2013), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2013, Bắc Ninh Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 111 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA Tình hình tham gia BHYT người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh I Tình hình kinh tế- xã hội Câu 1: Họ tên chủ hộ: ………………….…….; Giới tính: …….……….; Câu 2: Tuổi:…………………………………… Câu 3: Địa chỉ: Thôn…….…; Xã: …… …; Huyện: ………; Tỉnh: ………; Câu 4: Tổng số nhân khẩu: Câu 5:Trình độ học vấn: Cấp 1(Tiểu học trở xuống) Cấp ( PTCS): Cấp ( PTTH): Sơ cấp/ Trung cấp: Cao đẳng/ Đại học: Câu 6: Thu nhập bình quân/ tháng ( tháng gần đây) đânhs dấu X Từ 2.000.000đồng đến < 2.500.000đồng Từ 2.500.000đồng đến < 3.000.000đồng Từ 3.000.000đồng đến < 3.500.000đồng Từ 3.500.000đồng đến < 3.500.000đồng Từ 4.000.000đồng trở lên II Sự tiếp cận thông tin nhu cầu tham gia người dân BHYT tự nguyện nhân dân Câu 7: Ông (bà) có tham gia BHYT tự nguyện khơng? Có - có chuyển câu Khơng chuyển câu Câu 8: Ông ( bà) cho biết nhu cầu tham gia BHYT tự nguyện nhân dân? Khơng tham gia Có đủ khả tham gia Có biết thêm thơng tin Có có hỗ trợ nhà nước Có Nhà nước bắt buộc Câu 9: Bảo hiểm y tế ( BHYT) sách lớn Đảng Nhà nước ta, mang ý nghĩa nhân đạo có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc BHYT góp phần Học viện Nơng nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 112 đảm bảo cơng khám bệnh, chữa bệnh Ơng (bà) hiểu sách bảo hiểm y tế khơng? Khơng biết Biết Nghe nói chưa biết rõ Biết rõ Câu 10: Ông( bà) biết đến dịch vụ BHYT qua kênh thông tin nào? Từ văn quy phạm pháp luật: Từ phương tiện thông tin đại chúng: Thơng qua tổ chức đồn thể: Cơ quan BHXH, tập thể, cá nhân cộng tác viên BHYT: Nghe người khác nói: Hình thức khác: Câu 11: Theo Ông( bà) để người dân hiểu rõ vai trị, tầm quan trọng, tính nhân văn chế độ sách BHYT, việc tuyên truyền phương tiện để người dân dễ nắm bắt đươc thông tin nhất? Hội nghị, hội thảo: Thông tin đại chúng, đài truyền thôn, xã: Tờ rơi, áp phíc: Qua hội đồn thể, quyền địa phương: Câu 12: Khi ông (bà) tham gia BHYT tự nguyện photo chứng minh thư nhân dân, tham gia theo hộ gia đình phải photo thêm sổ hộ nộp tiền cho đại lý thu BHYT xã, thị trấn Theo ông (bà) thủ tục tham gia BHYT có khó khăn khơng? Nhanh gọn Rườm rà, nhiều giấy tờ Ý kiến khác Câu 13: Theo Ơng/ bà mức đóng 4,5% mức lương tối thiểu ( 621.000 đồng) người thứ hai hộ tham gia mức đóng người thứ hai 90%, người thứ ba 80%, người thứ 70%, từ người thứ năm trở mức đóng 60% Khi khám bệnh BHYT ông/ bà hưởng 80% chi phí khám chữa bệnh, khám bệnh không nơi đăng ký ghi thẻ BHYT Ông/ bà hưởng 70%, 50%, 30% chi phí KCB với bệnh viện tuyến huyện, tỉnh tuyến TW Nếu trình thẻ BHYT khám bệnh, chữa bệnh nước ngồi Ông/ bà mang hóa đơn, chứng từ theo quy định Bộ Tài tốn phần viện phí với quan BHXH nơi trực tiếp quản lý thời gian giải hồ sơ 40 ngày Khi khám bệnh, chữa bệnh quan Sở Y tế địa bàn tỉnh, Thành phố thời hạn 60 ngày, khám bệnh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 113 chữa bệnh sở y tế tỉnh khác khám bệnh, chữa bệnh nước chậm khơng? Mức hưởng nào? 1/ Mức đóng: Cao Thấp Hợp lý 2/ Mức hưởng: Cao Thấp Hợp lý 3/ Thời gian: Chậm Bình thường Nhanh III Đánh giá trình độ chun mơn, sở vật chất công tác phục vụ bệnh nhân BHYT BVĐK Lương Tài Câu 14: Ơng( bà) cho biết trình độ chun môn kỹ thuật cuả y, bác sỹ BVĐK huyện? Kém Trung bình Khá Tốt Câu 15: Ông( bà) cho biết sở vật chất BVĐK huyện? Xuống cấp Trung bình Khá Tốt Câu 16: Ông( bà) cho biết trách nhiệm thái độ phục vụ Y, Bác sĩ BVĐK huyện? Kém Bình thường Chu đáo Rất chu đáo Ý kiến khác…………………………………………… Câu 17: Ông (bà) cho biết thái độ trách nhiệm đại lý thu BHYT tự nguyện nào? Phục vụ tốt, tận tình Chưa phát huy hết vai trò, nhiệm vụ Quan liêu hách dịch Ý kiến khác Ngoài câu hỏi ơng/ bà cịn có kiến nghị khác sách việc tổ chức triển khai thực sách BHYT tự nguyện nhân dân? Lương Tài, ngày … tháng … năm 2014 Xin chân thành cảm ơn Ông (Bà) Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 114 ... Thực trạng phát triển BHYT cho người dân nông thôn địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh 64 4.1.1 Khái quát BHXH huyện Lương Tài 64 4.1.2 Phát triển BHYT cho người dân nông thôn qua... ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ TH? ?Y PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM Y TẾ CHO NGƯỜI DÂN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LƯƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH CHUYÊN NGÀNH:... trọng phát triển BHYT cho người dân nông thôn 2.1.3 Đặc điểm phát triển BHYT cho người dân nông thôn 11 2.1.4 Nội dung phát triển BHYT cho người dân nông thôn 15 2.1.5 Các y? ??u tố