BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN DƯỢC THẢO NGHIÊN CỨU SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG XÂY DỰNG CÁNH ĐỒNG MẪU TẠI HUYỆN YÊN DŨNG – BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI, 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN DƯỢC THẢO NGHIÊN CỨU SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG XÂY DỰNG CÁNH ĐỒNG MẪU TẠI HUYỆN YÊN DŨNG – BẮC GIANG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 60.34.04.10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN PHƯỢNG LÊ HÀ NỘI, 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tôi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng bảo vệ để lấy học vị nào. Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cảm ơn, thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Học viên Nguyễn Dược Thảo Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page ii LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập nghiên cứu, đến hoàn thành luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế với đề tài: “Nghiên cứu tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu huyện Yên Dũng – Bắc Giang” Trước hết, xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo Khoa Kinh tế PTNT – Trường Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, đặc biệt thầy cô môn Kinh tế nông nghiệp Chính sách tận tình bảo, giúp đỡ định hướng cho suốt trình học tập nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Tiến sỹ Nguyễn Phượng Lê dành nhiều thời gian tâm huyết, tận tình hướng dẫn, bảo suốt trình thực đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn thành viên Phòng Nông nghiệp PTNT huyện Yên Dũng, tổ chức lãnh đạo huyện tổ chức lãnh đạo xã huyện cung cấp số liệu cần thiết giúp đỡ tận tình trình tìm hiểu, nghiên cứu địa bàn. Cuối xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè động viên, giúp đỡ hoàn thành trình học tập nghiên cứu đề tài mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Học viên Nguyễn Dược Thảo Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page iii MỤC LỤC Lời cam đoan ii Lời cảm ơn iii Mục lục iv Danh mục từ viết tắt vii Danh mục bảng ix Danh mục hộp x Danh mục sơ đồ xi PHẦN I. MỞ ĐẦU 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1 Cơ sở lý luận tham gia người dân xây dựng “cánh đồng mẫu” 2.1.1 Một số vấn đề “cánh đồng mẫu” 2.1.2 Lý luận tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 2.1.3 Đặc điểm tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 12 2.1.4 Nội dung nghiên cứu 15 2.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 2.2 16 Cơ sở thực tiễn tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 18 2.2.1 Kinh nghiệm số nước giới 18 2.2.2 Thực trạng tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu Việt Nam 21 PHẦN III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 24 3.1.1 Đặc điểm điều kiện tự nhiên 24 3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 25 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page iv 3.2 Phương pháp nghiên cứu 33 3.2.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 33 3.2.2 Phương pháp thu thập thông tin 33 3.2.3 Phương pháp xử lý số liệu 35 3.2.4 Phương pháp phân tích số liệu 35 3.2.5 Các hệ thống tiêu đánh giá 35 PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 37 4.1 Quá trình xây dựng cánh đồng mẫu huyện Yên Dũng 37 4.1.1 Tổ chức máy đạo xây dựng cánh đồng mẫu 37 4.1.2 Quá trình dồn điền đổi thửa, xây dựng vùng sản xuất 38 4.1.3 Nguồn kinh phí sách hỗ trợ 40 4.1.4 Kết xây dựng cánh đồng mẫu 41 4.2 Sự tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 44 4.2.1 Sự tham gia người dân vào trình hình thành cánh đồng mẫu 45 4.2.2 Sự tham gia người dân kêu gọi lựa chọn doanh nghiệp liên kết 53 4.2.3 Sự tham gia người dân xác định giống trồng 57 4.2.4 Sự tham gia người dân vào trình sản xuất 60 4.2.5 Sự tham gia người dân trình tiêu thụ 66 4.2.6 Đánh giá người dân lợi ích tham gia sản xuất cánh đồng mẫu 4.3 70 Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến tham gia người dân xây dựng “cánh đồng mẫu” huyện Yên Dũng 72 4.3.1 Nguồn lực hộ (đất đai, nhân lực, vật lực) 73 4.3.2 Phong tục tập quán canh tác người dân địa phương 75 4.3.3 Vai trò quyền địa phương, ban ngành đoàn thể xã hội 75 4.3.4 Hiệu CĐM địa bàn triển khai 76 4.3.5 Đường lối, chủ trương Đảng sách Nhà nước 77 4.3.6 Trình độ, lực cán địa phương cán nông nghiệp 78 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page v 4.3.7 Đánh giá thuận lợi, khó khăn người dân tham gia xây dựng “cánh đồng mẫu” 4.3.8 79 Một số kinh nghiệm rút huy động tham gia người dân vào xây dựng cánh đồng mẫu trình triển khai thực 4.4 Một số giải pháp tăng cường tham gia người dân xây dựng cánh đồng mẫu 4.4.1 83 84 Giải pháp tăng cường tham gia cán địa phương cán đảm nhiệm xây dựng cánh đồng mẫu 84 4.4.2 Giải pháp tăng cường tham gia người dân xây dựng CĐM 93 4.4.3 Giải pháp tăng cường tham gia DN xây dựng CĐM 88 4.4.4 Giải pháp tăng cường liên kết “4 nhà” 89 PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90 5.1 Kết luận 90 5.2 Kiến nghị 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO 93 PHỤ LỤC 96 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Ý nghĩa BVTV Bảo vệ thực vật CĐM Cánh đồng mẫu CĐML Cánh đồng mẫu lớn CNH - HĐH Công nghiệp hóa – đại hóa CSHT Cơ sở hạ tầng DĐĐT Dồn điền đổi DN Doanh nghiệp ĐBSCL Đồng sông Cửu Long GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất HĐND - UBND Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân HTX Hợp tác xã KHCN Khoa học công nghệ KHKT Khoa học kỹ thuật KTNN Kỹ thuật nông nghiệp KT-XH Kinh tế - Xã hội MTQG Mục tiêu quốc gia LHPN Liên hiệp phụ nữ NLN Nông lâm nghiệp NN&PTNT Nông nghiệp phát triển nông thôn NSNN Ngân sách nhà nước NTM Nông thôn SX&TM Sản xuất thương mại TCT Tổng công ty TNHH Trách nhiệm hữu hạn TN&MT Tài nguyên Môi trường UBND Ủy ban nhân dân Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page vii DANH MỤC BẢNG STT 3.1 Tên bảng Trang Giá trị sản xuất ngành kinh tế huyện Yên Dũng giai đoạn 2012-2014 3.2 27 Tình hình lao động sử dụng lao động huyện Yên Dũng giai đoạn 2012 – 2014 3.3 29 Tình hình đất đai sử dụng đất đai huyện Yên Dũng giai đoạn 2012 – 2014 32 3.4 Thu thập số liệu thứ cấp 33 3.5 Thu thập số liệu sơ cấp 34 4.1 Phân tích hiệu kinh tế việc sản xuất theo mô hình CĐM thay cho việc sản xuất đại trà vụ Xuân 2014 43 4.2 Kết xây dựng cánh đồng mẫu huyện Yên Dũng giai đoạn 2012 - 2014 44 4.3 Sự tham gia người dân hoạt động xây dựng CĐM huyện Yên Dũng 45 4.4 Các phương tiện cung cấp thông tin dồn điền, đổi 46 4.5 Lý tham gia dồn điền, đổi người dân 47 4.6 Hoạt động người dân tham gia buổi họp dồn điền, đổi 48 4.7 Khó khăn người dân gặp phải tham gia dồn điền, đổi 50 4.8 Hình thức đóng góp xây dựng vùng sản xuất 53 4.9 Hình thức kêu gọi doanh nghiệp tham gia liên kết 54 4.10 Các doanh nghiệp tham gia CĐM huyện Yên Dũng giai đoạn 2012 - 2014 56 4.11 Sự tham gia người dân xác định giống trồng 57 4.12 Các giống trồng CĐM xã điều tra huyện Yên Dũng giai đoạn 2012-2014 59 4.13 Cách thức người dân liên kết với doanh nghiệp 61 4.14 Hình thức liên kết người dân doanh nghiệp 61 4.15 Khâu khó khăn người dân sản xuất 65 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page viii 4.16 Khó khăn người dân liên kết với DN tiêu thụ 67 4.17 Lợi ích người dân nhận tham gia cánh đồng mẫu 71 4.18 Một số thông tin chung hộ điều tra 74 4.19 Các yếu tố ảnh hưởng đến tham gia người dân vào cánh đồng mẫu huyện Yên Dũng 4.20 77 Bộ công cụ SWOT nhằm phân tích thuận lợi khó khăn người dân tham gia xây dựng CĐM Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế 82 Page ix 28. Trong buổi họp, ông (bà) tham gia nào? a. Tham gia tự nguyện, tích cực chủ động tham gia đóng góp ý kiến b. Tham gia tự nguyện, có tham gia đóng góp ý kiến c. Tham gia tự nguyện, thụ động theo ý kiến người d. Tham gia theo nghĩa vụ hay bị bắt buộc 29. Ông (bà) đánh giá kết buổi họp mà ông (bà) tham gia? a. Rất hài lòng c. Bình thường b. Hài lòng d. Không hài lòng 30. Ông (bà) có tham gia xác định giống trồng sản xuất không? a. Có Thông qua hình thức nào? . b. Không Nếu có, khó khăn ông (bà) gặp phải xác định giống trồng sản xuất gì? ………………………………………………………………………………… . Giống trồng ông (bà) trồng “cánh đồng mẫu” gì? . 31. Trong trình sản xuất, ông (bà) hỗ trợ từ ai? hỗ trợ gì? a. Chính quyền địa phương ………………………………………………. b. Hộ tham gia ….…………………………………………… c. Cán nông nghiệp ………………………………………………. d. Doanh nghiệp ……………………………………………… 32. Khi sản xuất cánh đồng với hộ khác, ông (bà) có thuận lợi gì? ………………………………………………………………………………… Và gặp khó khăn gì? 33. Ông (bà) cán nông nghiệp hướng dẫn trình sản xuất? a. Quy trình sản xuất + Chọn giống + Chăm sóc trồng + Thu hoạch + Làm đất + Sử dụng: phân bón, thuốc BVTV + Bảo quản + Xuống giống + Cơ giới hóa sản xuất b. Cách ghi chép sổ tay theo tiêu chuẩn CĐM c. Công tác quản lý đồng ruộng Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 99 d. Tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật 34. Ông (bà) có hài lòng cách hướng dẫn kỹ thuật cán nông nghiệp không? a. Rất hài lòng c. Bình thường b. Hài lòng d. Không hài lòng 35. Ông (bà) gặp khó khăn khâu áp dụng đồng tiến khoa học kỹ thuật, áp dụng thống quy trình sản xuất? a. Chọn giống d. Chăm sóc trồng g. Thu hoạch b. Làm đất e. Sử dụng: phân bón, thuốc BVTV h. Bảo quản c. Xuống giống f. Cơ giới hóa sản xuất Lý do:……………………………………………………………………………. 36. Xin ông (bà) cho biết, cán nông nghiệp, quyền địa phương có thường xuyên tổ chức tuyên truyền, đạo, hướng dẫn, giám sát quy trình sản xuất hộ tham gia không? a. Có b. Không Tần suất:……… lần/vụ 37. Đánh giá ông (bà) suất, chất lượng trồng thực “cánh đồng mẫu”? a. Rất hài lòng b. Hài lòng c. Bình thường d. Không hài lòng 38. Sau thu hoạch, ông (bà) tiêu thụ, bán sản phẩm cho doanh nghiệp thông qua hình thức nào? a. Bán trực tiếp cho doanh nghiệp b. Thu gom tập trung sản phẩm bán theo nhóm sản xuất c. Chính quyền địa phương thu gom, đại diện bên bán d. Hợp tác xã, tổ hợp tác thu gom, đại diện bên bán e. Bán cho thương lái 39. Ông (bà) có yên tâm sản xuất liên kết với doanh nghiệp thu mua sản phẩm đầu không? a. Có b. Không Lý do:……………………… 40. Khó khăn ông (bà) gặp phải bán sản phẩm cho doanh nghiệp là: a. Có lựa chọn DN thu mua không nhiều DN tham gia tiêu thụ b. Không thống phương thức giao dịch, toán, thời gian, địa điểm c. DN áp đặt tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm cao d. Phá vỡ hợp đồng, ép giá từ phía người mua Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 100 41. Trong trình tiêu thụ sản phẩm, ông (bà) hỗ trợ từ ai? hỗ trợ gì? a. Chính quyền địa phương ……………………………… b. Hộ tham gia ….……………………………… c. Cán nông nghiệp ………………………………… d. Doanh nghiệp ………………………………… 42. Ông (bà) so sánh kết sản xuất theo mô hình “cánh đồng mẫu” so với sản xuất thông thường? a. Cao b. Xấp xỉ c. Thấp 43. Ông (bà) đánh giá kết tiêu thụ sản phẩm tham gia “cánh đồng mẫu”? a. Rất hài lòng b. Hài lòng c. Bình thường d. Không hài lòng 44. Những lợi ích ông (bà) nhận thấy tham gia “cánh đồng mẫu” gì? a. Tăng suất, chất lượng trồng b. Đáp ứng nhu cầu thị trường tốt c. Đạt tính kinh tế quy mô theo yêu cầu xây dựng nông thôn d. Giảm chi phí sản xuất, chi phí giao dịch e. Tăng khả tiếp cận công nghệ, nguồn lực sản xuất, thị trường f. Tăng vị đàm phán khả cạnh tranh g. Nâng cao lực tổ chức nâng cao kiến thức h. Chia sẻ rủi ro 45. Phân chia lợi ích sau tiêu thụ, ông (bà) nhận gì? a. Lợi nhuận cao, tăng thu nhập d. Thay đổi tư duy, nhận thức b. Kinh nghiệm sản xuất e. Hợp tác sản xuất, tiêu thụ c. Được trả lương chia lợi tức f. Lợi ích khác………………. Ông (bà) có hài lòng kết không? a. Có b. Không 46. Theo ông (bà), yếu tố ảnh hưởng đến tham gia người dân xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương? a. Chủ trương, sách Đảng, Nhà nước b. Vai trò quyền địa phương ban ngành, đoàn thể xã hội c. Nguồn lực người dân (đất đai, vật lực, nhân lực) d. Nhận thức, lực, trình độ văn hóa người dân Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 101 e. Phong tục tập quán canh tác địa phương f. Hiệu từ mô hình CĐM địa bàn triển khai 47. Ông (bà) có muốn tiếp tục tham gia vào mô hình “cánh đồng mẫu” thời gian tới không? a. Có b. Không Lý do:…………………………… 48. Ông (bà) có đề xuất hay kiến nghị không? ………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn ông (bà) tham gia vấn! Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 102 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA CÁN BỘ NÔNG NGHIỆP Huyện: Yên Dũng Người vấn: Nguyễn Dược Thảo Tỉnh: Bắc Giang Trường: Học Viện Nông nghiệp Việt Nam I. Thông tin người điều tra 1. Họ tên: . 2. Cơ quan:…………………………………… Chức vụ:…………………… 3. Tuổi: . Giới tính: Nam Nữ 4. Nơi ở:…………………………………………………………………………. 5. Trình độ học vấn: Cấp Cấp Cấp Trung cấp Cao đẳng Đại học II. Sự hiểu biết cán nông nghiệp “cánh đồng mẫu” 6. Theo ông (bà), sách dồn điền, đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương triển khai dựa trên: a. Chủ trương, sách Đảng, Nhà nước b. Chính sách phát triển kinh tế tỉnh, huyện c. Nhu cầu người dân 7. Ông (bà) biết thông tin sách dồn điền, đổi xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương từ đâu? a. Văn thị cấp b. Được tham gia khóa tập huấn c. Qua phương tiện thông tin truyền thông d. Qua nguồn thông tin khác………………… 8. Xin ông (bà) cho biết quan, ban ngành, tổ chức huyện tham gia vào xây dựng “cánh đồng mẫu”? a. UBND huyện, xã c. Hội phụ nữ b. Hội nông dân d. Trạm khuyến nông e. Đài truyền hình f. Tất quan Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế g. Khác…………. Page 103 9. Xin ông (bà) cho biết thêm thông tin sau: + Số cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:……… + Tổng diện tích cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:….…ha + Số xã tham gia cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:…… + Số hộ dân tham gia cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:…… + Số doanh nghiệp tham gia cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:……. + Số hợp tác xã tham gia cánh đồng mẫu địa bàn huyện năm 2014:………. III. Sự tham gia cán nông nghiệp vào xây dựng “cánh đồng mẫu” 10. Ông (bà) có tham gia vào khóa huấn luyện triển khai dồn điền, đổi xây dựng “cánh đồng mẫu” không? a. Có Số lần tham gia:… b. Không 11. Ông (bà) tham gia vào bước sau trước triển khai dồn điền, đổi thửa? a. Khảo sát thực địa, xác định địa bàn thực dồn điền, đổi b. Lập kế hoạch dồn điền, đổi thửa, xây dựng cánh đồng mẫu c. Tham gia thành lập Ban đạo (xã), Tiểu ban đạo (thôn/xóm) d. Xác định nhu cầu, lập danh sách hộ dân đăng ký tham gia e. Tuyên truyền, vận động người dân tham gia Khó khăn ông (bà) gặp phải gì? . 12. Số lần ông (bà) tổ chức buổi họp, thảo luận, lấy ý kiến người dân dồn điền, đổi đến xã, thôn/xóm, hộ dân? 13. Ông (bà) đánh giá kết buổi họp mà ông (bà) tham gia tổ chức? a. Rất hài lòng c. Bình thường b. Hài lòng d. Không hài lòng 14. Ông (bà) vận động, hướng dẫn người dân, quyền địa phương tham gia dồn điền, đổi xây dựng “cánh đồng mẫu” thông qua hình thức nào? a. Phương tiện thông tin đại chúng b. Tổ chức hội thảo, thảo luận c. Họp dân d. Ban hành chuyên đề, tài liệu hướng dẫn 15. Khó khăn mà ông (bà) gặp phải vận động, hướng dẫn người dân, quyền địa phương tham gia dồn điền đổi gì? Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 104 16. Ông (bà) có tham gia quy hoạch đất đai, xây dựng vùng sản xuất, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng không? a. Có b. Không Nếu có, ông (bà) tham gia thông qua hình thức nào? a. Chỉ đạo, kiểm tra, giám sát c. Góp công lao động:……công b. Hỗ trợ tiền, vật tư ……… d. Hình thức đóng góp khác 17. Ông (bà) tham gia do: a. Tự nguyện c. Chỉ đạo cấp b. Trách nhiệm công việc d. Lý khác 18. Ông (bà) gặp khó khăn quy hoạch đất đai, xây dựng vùng sản xuất, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng? 19. Ông (bà) có tham gia kêu gọi, lựa chọn doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất không? a. Có b. Không Nếu không, lý do:…………………… Nếu có, ông (bà) gặp khó khăn tham gia kêu gọi, lựa chọn doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất? 20. Ông (bà) kêu gọi, vận động doanh nghiệp tham gia vào “cánh đồng mẫu” thông qua hình thức nào? a. Qua phương tiện thông tin đại chúng c. Có sách thu hút, hỗ trợ b. Mời doanh nghiệp tham gia hội thảo d. Hình thức khác ………… 21. Ông (bà) có tham gia xác định giống trồng sản xuất không? a. Có b. Không Nếu không, lý do:………………………………… Nếu có, khó khăn ông (bà) gặp phải xác định giống trồng sản xuất gì? ………………………………………………………………………………… 22. Số lần ông (bà) tổ chức buổi hýớng dẫn kỹ thuật quy trình sản xuất “cánh đồng mẫu” đến người dân? . Tần suất:………lần/vụ 23. Ông (bà) hướng dẫn người dân xây dựng “cánh đồng mẫu” gì? a. Quy trình sản xuất + Chọn giống + Chăm sóc trồng + Làm đất + Sử dụng: phân bón, thuốc BVTV + Xuống giống + Cơ giới hóa sản xuất + Thu hoạch + Bảo quản b. Cách ghi chép sổ tay theo tiêu chuẩn CĐM Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 105 c. Công tác quản lý đồng ruộng d. Tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật 24. Sau thu hoạch, ông (bà) có tổ chức hội nghị tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, xây dựng phương án cho vụ không? a. Có b. Không 25. Ông (bà) thấy sản xuất theo mô hình “cánh đồng mẫu” có hiệu so với sản xuất thông thường không? a. Có b. Không So sánh kết sản xuất thực tế đạt với kế hoạch sản xuất đề ra? a. Cao b. Xấp xỉ c. Thấp 26. Ông (bà) cho nhận xét mức độ tham gia người dân, quyền địa phương quy trình sản xuất “cánh đồng mẫu” địa phương? a. Rất tích cực chủ động c. Chưa tích cực chưa chủ động b. Tích cực chưa chủ động d. Thụ động, trông chờ hỗ trợ 27. Những khó khăn, vướng mắc ông (bà) gặp phải khi: + Huy động tham gia người dân, quyền địa phương:………………. + Triển khai kế hoạch dồn điền đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu”:………… 28. Theo ông (bà), có nên nhân rộng, tiếp tục chương trình thời gian tới không? a. Có b. Không c. Chưa thể khẳng định 29. Ông (bà) có đề xuất, kiến nghị không?…………………………………… Xin chân thành cảm ơn ông (bà) tham gia vấn! Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 106 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA CÁN BỘ ĐỊA PHƯƠNG Huyện: Yên Dũng Người vấn: Nguyễn Dược Thảo Tỉnh: Bắc Giang Trường: Học Viện Nông nghiệp Việt Nam I. Thông tin người điều tra 1. Họ tên: . 2. Cơ quan:………………………………… Chức vụ:………………………… 3. Tuổi: . Giới tính: Nam Nữ 4. Nơi ở: Thôn (xóm): .Xã: .Huyện: Yên Dũng 5. Trình độ học vấn: Cấp Cấp Cấp Trung cấp Cao đẳng Đại học II. Sự hiểu biết cán địa phương “cánh đồng mẫu” 6. Theo ông (bà), kế hoạch dồn điền, đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương triển khai dựa trên: d. Chủ trương, sách Đảng, Nhà nước e. Chính sách phát triển kinh tế tỉnh, huyện f. Nhu cầu người dân 7. Ông (bà) biết thông tin dồn điền, đổi xây dựng “cánh đồng mẫu” từ đâu? a. Văn thị cấp b. Được tham gia khóa tập huấn c. Qua phương tiện thông tin đại chúng d. Qua nguồn thông tin khác………………………. 8. Xin ông (bà) cho biết thêm thông tin sau: + Số cánh đồng mẫu địa bàn xã (thôn) năm 2014:……… + Tổng diện tích cánh đồng mẫu địa bàn xã (thôn) năm 2014:…… + Địa điểm thực mô hình CĐM xã (thôn) năm 2014:……………………… + Số hộ dân tham gia cánh đồng mẫu địa bàn xã (thôn) năm 2014:……… Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 107 + Số doanh nghiệp tham gia cánh đồng mẫu địa bàn xã (thôn) năm 2014:… + Số hợp tác xã tham gia cánh đồng mẫu địa bàn xã (thôn) năm 2014:…… III. Sự tham gia cán địa phương vào xây dựng “cánh đồng mẫu” 9. Ông (bà) có tham gia vào khóa huấn luyện công tác dồn điền, đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu” không? a. Có Số khóa tham gia:… .b. Không 10. Ông (bà) tham gia vào bước sau trước triển khai dồn điền, đổi thửa? a. Xác định địa bàn, thống kê diện tích thực dồn điền, đổi b. Lập kế hoạch, phương án, hình thức dồn điền, đổi quy hoạch c. Thành lập Ban đạo (xã), Tiểu ban đạo (thôn/xóm), tổ công tác d. Xác định nhu cầu, lập danh sách hộ dân đăng ký tham gia e. Xác định mức huy động đóng góp cho công tác dồn điền, đổi f. Tuyên truyền, vận động người dân tham gia Khó khăn ông (bà) gặp phải gì? . 11. Số lần ông (bà) tổ chức buổi họp, thảo luận, lấy ý kiến người dân dồn điền, đổi đến thôn/xóm, hộ dân? . 12. Ông (bà) đánh giá kết buổi họp mà ông (bà) tham gia tổ chức? a. Rất hài lòng b. Hài lòng c. Bình thường d. Không hài lòng 13. Ông (bà) vận động, hướng dẫn người dân, cán thôn tham gia dồn điền, đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương thông qua hình thức nào? e. Phương tiện thông tin đại chúng f. Tổ chức hội thảo thảo luận g. Họp dân h. Ban hành chuyên đề, tài liệu hướng dẫn 14. Trong trình dồn điền, đổi địa phương hỗ trợ từ ai? hỗ trợ gì? a. Nhà nước …………………………………… b. Hộ dân tham gia ….………………………………… c. Cán nông nghiệp …………………………………… d. Doanh nghiệp ………………………………… . Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 108 15. Sau thực dồn điền, đổi thửa, quyền địa phương phân chia, giao lại vị trí, diện tích ruộng cho người dân thông qua hình thức nào? a. Họp dân, bốc thăm số ô, thửa, chia ruộng theo diện tích sổ đỏ d. Hình thức khác………………………………………………………… 16. Số thôn xã hoàn thành kế hoạch dồn điền, đổi là:……… 17. Địa phương gặp khó khăn trình dồn điền, đổi thửa? a. Về vận động người dân tham gia dồn điền, đổi …………………… b. Về cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất …………………… c. Chất lượng đất không đồng …………………… d. Giao đất/ phân chia đất …………………… e. Vấn đề khác ………………………………………… 18. Ông (bà) có tham gia quy hoạch đất đai, xây dựng vùng sản xuất, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng không? a. Có b. Không 19. Nếu có, ông (bà) tham gia thông qua hình thức nào? a. Chỉ đạo, kiểm tra, giám sát c. Góp công lao động:… công b. Hỗ trợ tiền, vật tư ……… d. Hình thức đóng góp khác 20. Ông (bà) tham gia do: a. Tự nguyện c. Chỉ đạo cấp b. Trách nhiệm công việc d. Lý khác 21. Ông (bà) gặp khó khăn quy hoạch đất đai, xây dựng vùng sản xuất, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng? ………………………………………………………………………………… 22. Ông (bà) có tham gia kêu gọi, lựa chọn doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất không? a. Có b. Không Nếu không, lý do:…………………… Nếu có, ông (bà) gặp khó khăn tham gia kêu gọi, lựa chọn doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất? . 23. Ông (bà) kêu gọi, vận động doanh nghiệp tham gia vào “cánh đồng mẫu” thông qua hình thức nào? a. Qua phương tiện thông tin đại chúng c. Có sách thu hút b. Mời doanh nghiệp tham gia hội thảo d. Hình thức khác …… Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 109 24. Ông (bà) có tham gia xác định giống trồng sản xuất không? a. Có b. Không Nếu không, lý do:…………………………………. Nếu có, khó khăn ông (bà) gặp phải xác định giống trồng sản xuất gì? ………………………………………………………………………………… 25. Ông (bà) có thường xuyên tuyên truyền, đạo, hướng dẫn kỹ thuật, quy trình sản xuất cho hộ tham gia không? a. Có b. Không Tần suất:.……lần/vụ 26. Ông (bà) hỗ trợ người dân sản xuất thông qua hình thức sau đây? a. Hỗ trợ vốn: …………đồng c. Cử cán hướng dẫn:…….lần b. Hỗ trợ vật tư, trang thiết bị d. Hình thức khác……………… 27. Vai trò quyền địa phương trình sản xuất tiêu thụ? a. Đại diện cho người dân ký kết hợp đồng với doanh nghiệp b. Lập kế hoạch, đạo, giám sát trình sản xuất, báo cáo định kỳ c. Đại diện cho người dân thu gom sản phẩm, đại diện bên bán 28. Sau thu hoạch, ông (bà) có tổ chức hội nghị tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, xây dựng phương án cho vụ không? a. Có b. Không 29. Lợi ích quyền địa phương nhận tham gia “cánh đồng mẫu”? a. Hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn b. Kinh tế địa phương phát triển, nâng cao thu nhập cho người dân c. Quy hoạch đất đai, giao thông, thủy lợi hợp lý, khoa học d. Được hỗ trợ, quan tâm Nhà nước e. Lợi ích khác …………………………………………………… 30. Ông (bà) cho nhận xét mức độ tham gia người dân quy trình xây dựng “cánh đồng mẫu” địa phương? a. Rất tích cực chủ động c. Chưa tích cực chưa chủ động b. Tích cực chưa chủ động d. Thụ động, trông chờ hỗ trợ 31. Ông (bà) thấy sản xuất theo mô hình “cánh đồng mẫu” có hiệu so với sản xuất thông thường không? a. Có b. Không So sánh kết sản xuất thực tế đạt với kế hoạch sản xuất đề ra? a. Cao b. Xấp xỉ c. Thấp Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 110 32. Những khó khăn, vướng mắc ông (bà) gặp phải khi: + Huy động tham gia người dân, quyền địa phương: ………………………………………………………………………… + Triển khai kế hoạch dồn điền đổi thửa, xây dựng “cánh đồng mẫu”: ………………………………………………………………………………… . 33. Theo ông (bà), có nên nhân rộng, tiếp tục chương trình thời gian tới không? a. Có b. Không c. Chưa thể khẳng định 34. Ông (bà) có kiến nghị, đề xuất không? ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn ông (bà) tham gia vấn! Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 111 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA DOANH NGHIỆP Huyện: Yên Dũng Người vấn: Nguyễn Dược Thảo Tỉnh: Bắc Giang Trường: Học Viện Nông nghiệp Việt Nam I. Thông tin doanh nghiệp 1. Tên doanh nghiệp:…………………………………………………………… 2. Địa chỉ:……………………………………………………………………… . 3. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh:……………………………………………… . II. Thông tin người đại diện doanh nghiệp 4. Họ tên người vấn: 5. Chức vụ:………………………………………………………………………. 6. Tuổi: Giới tính: Nam Nữ 7. Nơi ở:…………………………………………………………………………. 8. Trình độ học vấn: Cấp Cấp Cấp Trung cấp Cao đẳng Đại học III. Doanh nghiệp tham gia vào “cánh đồng mẫu” 9. Lý ông (bà) tham gia vào “cánh đồng mẫu” gì? a. Sự vận động, kêu gọi người dân, quyền địa phương b. Cơ chế, sách, chế độ ưu đãi, hỗ trợ Nhà nước c. Nhận thức lợi ích doanh nghiệp tham gia d. Mở rộng thị trường tiêu thụ doanh nghiệp e. Lý khác……………………………………………… 10. Ông (bà) có ký kết hợp đồng tham gia vào “cánh đồng mẫu” không? a. a. Có b. Không Nếu có, ông (bà) ký kết với ai? a. Người nông dân b. Hợp tác xã, tổ hợp tác c. Chính quyền địa phương d. Cán nông nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 112 11. Ông (bà) biết chương trình xây dựng “cánh đồng mẫu” qua kênh thông tin nào? a. Chủ trương, sách Đảng, Nhà nước b. Từ quyền xã, tổ chức đoàn thể địa phương c. Phương tiện thông tin đại chúng d. Nhận qua nguồn khác…………………… 12. Xin ông (bà) cho biết thêm thông tin sau năm 2014: + Ông (bà) tham gia liên kết với cánh đồng địa phương? + Ông (bà) tham gia liên kết với hộ dân địa phương? . 13. Ông (bà) tham gia liên kết với người dân “cánh đồng mẫu” thông qua: a. Cung cấp giống trồng b. Cung cấp phân bón, thuốc BVTV d. Cung cấp vật tư, trang thiết bị e. Cung ứng dịch vụ thu hoạch, vận chuyển, bảo quản, lưu trữ f. DN hướng dẫn, đạo, hỗ trợ sản xuất g. Tiêu thụ sản phẩm đầu h. DN thuê ruộng, tạo quỹ đất để sản xuất thuê nông dân làm 14. Ông (bà) thu tiền, toán cho người nông dân theo phương thức nào? a. Phương thức bán hàng trả chậm, thu vào cuối vụ b. Thanh toán trực tiếp 15. Ông (bà) có tham gia xác định giống trồng sản xuất không? a. Có b. Không Lý do:…………………………………………… Mô hình cánh đồng mẫu ông (bà) tham gia năm 2014 gì? Diện tích cánh đồng mẫu mà ông (bà) tham gia là:…… .ha. Số hộ dân là:……. 16. Ông (bà) nhận hỗ trợ, ưu đãi từ Nhà nước, quyền địa phương? a. Hỗ trợ kinh phí quy hoạch, cải tạo đồng ruộng, thủy lợi b. Hỗ trợ kinh phí mua máy móc, trang thiết bị c. Hỗ trợ kinh phí tổ chức đào tạo hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân d. Ưu tiên tham gia thực hợp đồng xuất khẩu, tạm trữ nông sản d. Miễn tiền sử dụng/thuê đất nhà nước giao/cho thuê đất Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 113 e. Hỗ trợ đất đai, miễn thuế, ưu tiên vay vốn 17. Lợi ích ông (bà) nhận tham gia “cánh đồng mẫu” gì? a. Lợi nhuận cao d. Đáp ứng nhu cầu lớn thị trường b. Thu gom dễ dàng e. Tăng vị đàm phán, khả cạnh tranh c. Được hỗ trợ kinh phí f. Đảm bảo an toàn, tiết kiệm thời gian 18. Khó khăn ông (bà) gặp phải liên kết với nông dân gì? a. Chưa thống phương thức mua bán tính giá theo hợp đồng b. Chưa thống thời gian, địa điểm mua bán sản xuất, thu hoạch c. Số lượng, chất lượng sản phẩm mua bán không đáp ứng theo yêu cầu d. Người nông dân phá vỡ hợp đồng mua bán e. Khó khăn khác…………………………………………………………… 19. Ông (bà) phá vỡ hợp đồng, bỏ rơi người nông dân, không mua theo giá ký kết mà mua theo giá thấp giá thị trường chưa? . Vì sao? 20. Ông (bà) tham gia “cánh đồng mẫu” địa phương số vụ là? 21. Ông (bà) có tiếp tục tham gia liên kết với người dân “cánh đồng mẫu” thời gian tới không? a. Có b. Không Nếu không, sao? 22. Ông (bà) có đề xuất hay kiến nghị không? ………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn Ông (bà) tham gia vấn! Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 114 [...]... trạng sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện Yên Dũng - Bắc Giang 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu - Phân tích thực trạng sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện Yên Dũng. .. sự tham gia xây dựng cánh đồng mẫu của người dân tại huyện Yên Dũng ra sao? - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện? - Làm thế nào để tăng cường sự tham gia của người dân tại địa phương trong xây dựng cánh đồng mẫu trong thời gian tới? 1.2.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.2.4.1 Đối tượng nghiên cứu - Sự tham gia của người dân trong việc xây. .. Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 2 - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện Yên Dũng - Đề xuất các giải pháp tăng cường sự tham gia của người dân tại địa phương trong xây dựng cánh đồng mẫu 1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu - Cánh đồng mẫu là gì? Sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu được thể hiện như... Thời gian thu thập số liệu mới: Trong năm 2014 và 2015 - Thời gian triển khai nghiên cứu: Từ tháng 03/2014 đến tháng 04/2015 Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu sự tham gia của người dân trong xây dựng CĐM bao gồm: - Sự tham gia của Nhà nước (chính quyền địa phương) - Sự tham gia của các nhà khoa học (cán bộ nông nghiệp) - Sự tham gia của các doanh nghiệp - Sự tham gia của người nông dân có đất trong xây dựng. .. nông dân và doanh nghiệp chưa chặt chẽ do chưa nhiều doanh nghiệp tham gia việc tiêu thụ sản phẩm, chưa có sự hỗ trợ lẫn nhau một cách có hiệu quả để cùng có lợi Để tìm hiểu rõ hơn về các vấn đề nêu trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: Nghiên cứu sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện Yên Dũng – Bắc Giang 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Nghiên cứu thực trạng sự. .. gia của người dân trong việc xây dựng cánh đồng mẫu Trong đó, chủ thể nghiên cứu là: chính quyền địa phương, nhà khoa học, doanh nghiệp, người dân có đất trong mô hình CĐM - Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong việc xây dựng CĐM 1.2.4.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: Trên địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang Phạm vi về thời gian: - Thời gian thu thập số liệu thứ cấp:... Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 3 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1 Cơ sở lý luận về sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu 2.1.1 Một số vấn đề về cánh đồng mẫu 2.1.1.1 Khái niệm và đặc trưng của cánh đồng mẫu Việc xây dựng cánh đồng mẫu hay cánh đồng mẫu lớn là đòi hỏi tất yếu của phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa Hiện nay, ruộng đất trong nông... vững trong tương lai Xây dựng CĐM là hoạt động giúp người dân hướng đến CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn Người dân tham gia xây dựng CĐM vừa là bên tham gia vừa là bên hưởng lợi nên vai trò sự tham gia của họ là không thể xem nhẹ Trong đó, vai trò của người dân ở đây được thể hiện: dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm, dân kiểm tra, dân quản lý và dân hưởng lợi”, phù hợp với quan điểm “lấy dân. .. gia DĐĐT, quy hoạch, xây dựng vùng sản xuất (xây dựng CSHT, giao thông, thủy lợi nội đồng) Trong đó, quá trình vận động, tuyên truyền người dân tham gia DĐĐT qua các phương tiện cung cấp thông tin là bước tiền đề giúp người dân hiểu và tích cực tham gia; sự huy động người dân tham gia đóng góp cũng tác động trực tiếp đến sự thành công của mô hình 2.1.4.2 Sự tham gia của người dân trong kêu gọi và lựa... tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu 2.1.5.1 Nguồn lực của hộ nông dân (đất đai, vật lực, nhân lực) Là yếu tố tác động trực tiếp đến khả năng tham gia của người dân vào quá trình xây dựng CĐM Trong đó, yếu tố kinh tế hộ (loại hộ) ảnh hưởng trực tiếp tới sự tham gia của người dân Việc đóng góp ngày công lao động, góp tiền hay hiến đất của hộ là rất cần thiết trong việc xây dựng CĐM Ngoài . quả xây dựng cánh đồng mẫu 41 4.2 Sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu 44 4.2.1 Sự tham gia của người dân vào quá trình hình thành cánh đồng mẫu 45 4.2.2 Sự tham gia của người. thực trạng sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu tại huyện Yên Dũng - Bắc Giang. . hỏi nghiên cứu - Cánh đồng mẫu là gì? Sự tham gia của người dân trong xây dựng cánh đồng mẫu được thể hiện như thế nào? - Thực trạng sự tham gia xây dựng cánh đồng mẫu của người dân tại huyện