BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI PHẠM THỊ LỆ NGHIÊN CỨU NĂNG LỰC TRÍ TUỆ VÀ MỘT SỐ CHỈ SỐ HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ SỞ YÊN PHƯƠNG, HUYỆN Ý YÊN, TỈNH NAM ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC HÀ NỘI, 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI PHẠM THỊ LỆ NGHIÊN CỨU NĂNG LỰC TRÍ TUỆ VÀ MỘT SỐ CHỈ SỐ HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ SỞ YÊN PHƯƠNG, HUYỆN Ý YÊN, TỈNH NAM ĐỊNH Chuyên ngành: Sinh học thực nghiệm Mã số: 60 42 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Tạ Thúy Lan HÀ NỘI, 2014 LỜI CẢM ƠN Với lịng kính trọng biết ơn sâu sắc, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến GS.TSKH Tạ Thúy Lan, cô dạy bảo, hướng dẫn giúp đỡ em tận tình trình học tập thực luận văn Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, thầy giáo Ban chủ nhiệm khoa Sinh, phịng sau đại học trường Đại học sư phạm Hà Nội tạo điều kiện cho em học tập hoàn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, thầy cô giáo em học sinh trường Tiểu học Trung học sở Yên Phương, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định tạo điều kiện tốt giúp đỡ trình thực đề tài nghiên cứu trường Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới gia đình, người thân bạn bè động viên giúp đỡ tơi q trình học tập nghiên cứu Hà Nội, tháng 12 năm 2014 Học viên Phạm Thị Lệ LỜI CAM DOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các kết quả, số liệu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Nếu sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm Học viên Phạm Thị Lệ MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viêt tắt luận văn Danh mục bảng Danh mục hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU………………………………………….………………………… 1 Lý chọn đề tài……………………………………………………… Mục đích nghiên cứu…………………………………………………… Nhiệm vụ nghiên cứu…………………………… …………………… Đối tượng phạm vi nghiên cứu………………… …………………… Phương pháp nghiên cứu…………………………….…………………… Những đóng góp đề tài…………………… ………………… NỘI DUNG…………………………… …………………………………… CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU ………….………………………… 1.1 Những vấn đề chung trí tuệ ………………………………………… 1.1.1 Khái niệm trí tuệ…………………………… …………………… 1.1.2 Tình hình nghiên cứu trí tuệ …………………… …………… 1.2 Những vấn đề chung trí nhớ………………………… …………… 1.2.1 Khái niệm trí nhớ………………………… …………………… 1.2.2 Tình hình nghiên cứu trí nhớ 10 1.3 Những vấn đề chung ý………………………………………… 11 1.3.1 Khái niệm ý………………………………………….……… 11 1.3.2 Tình hình nghiên cứu ý………………………….……… 13 1.4 Những vấn đề chung cảm xúc…………………… ……………… 13 1.4.1 Khái niệm cảm xúc……………………………………………… 13 1.4.2 Tình hình nghiên cứu trạng thái cảm xúc……….…………… 15 CHƯƠNG ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…… … 17 2.1 Đối tượng nghiên cứu………………………………………………… 17 2.2 Phương pháp nghiên cứu………………………………………… … 17 2.2.1 Các số nghiên cứu……………………………… …… 17 2.2.2 Phương pháp nghiên cứu số…………………… ……… 18 2.2.3 Phương pháp xử lý số liệu……………………………… ……… 23 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN……………… 26 3.1 Trí tuệ học sinh từ – 15 tuổi…………………………………… 26 3.1.1 Chỉ số IQ học sinh theo tuổi………… ………………… 26 3.1.2 Chỉ số IQ học sinh theo giới tính………….………………… 27 3.1.3 Phân bố học sinh theo mức trí tuệ……………….……………… 30 3.2 Trí nhớ học sinh từ – 15 tuổi…………………………….……… 36 3.2.1 Trí nhớ thị giác học sinh theo tuổi giới tính …….……… 36 3.2.2 Trí nhớ thính giác học sinh theo tuổi theo giới tính …… 38 3.2.3 So sánh trí nhớ thị giác trí nhớ thính giác học sinh… … 42 3.3 Khả ý học sinh từ – 15 tuổi………… ……………… 45 3.3.1 Độ tập trung ý học sinh theo tuổi theo giới tính… … 45 3.3.2 Độ xác ý học sinh theo tuổi theo giới tính….… 48 3.4 Trạng thái cảm xúc học sinh từ – 15 tuổi……………… ……… 52 3.4.1 Trạng thái cảm xúc học sinh theo tuổi theo giới tính… … 52 3.4.2 Trạng thái cảm xúc sức khỏe học sinh theo tuổi theo giới tính ………………………………………… …… ……………………… 56 3.4.3 Trạng thái cảm xúc tính tích cực học sinh theo tuổi theo giới tính…………………………………………………………………… 58 3.4.4 Trạng thái cảm xúc tâm trạng học sinh theo tuổi theo giới tính ……….………………………………………………………………… 60 3.5 Mối liên quan số nghiên cứu… ………………………… 65 3.5.1 Mối liên quan số IQ với trí nhớ thị giác học sinh… 65 3.5.2 Mối liên quan số IQ với trí nhớ thính giác học sinh 66 3.5.3 Mối liên quan số IQ với độ tập trung ý học sinh 66 3.5.4 Mối liên quan số IQ với trạng thái cảm xúc học sinh 67 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ………………………………………………… 69 Kết luận…………………………………………………………….…… 69 Đề nghị……………………………………………………………… … 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………… 72 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN A Cảm xúc tính tích cực C Cảm xúc sức khỏe Cs Cộng H Cảm xúc tâm trạng IQ Intelligent Quotient Nxb Nhà xuất THCS Trung học sở Tr Trang DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1 Phân bố đối tượng nghiên cứu 17 Bảng 2.2 Phân loại mức trí tuệ theo số IQ 20 Bảng 2.3 Tiêu chuẩn đánh giá cảm xúc 22 Bảng 3.1 Chỉ số IQ học sinh theo tuổi 26 Bảng 3.2 Chỉ số IQ học sinh theo giới tính 28 Bảng 3.3 So sánh số IQ học sinh tiểu học trung học sở 30 Bảng 3.4 Phân bố học sinh theo mức trí tuệ theo tuổi 32 Bảng 3.5 Phân bố học sinh theo mức trí tuệ theo bậc học 33 Bảng 3.6 Phân bố học sinh theo mức trí tuệ theo giới tính 33 Bảng 3.7 Trí nhớ thị giác học sinh theo tuổi 36 Bảng 3.8 Trí nhớ thị giác học sinh theo giới tính 37 Bảng 3.9 Trí nhớ thính giác học sinh theo tuổi 39 Bảng 3.10 Trí nhớ thính giác học sinh theo giới tính 40 Bảng 3.11 So sánh trí nhớ thị giác thính giác học sinh nam 42 Bảng 3.12 So sánh trí nhớ thị giác thính giác học sinh nữ 44 Bảng 3.13 Độ tập trung ý học sinh theo tuổi 46 Bảng 3.14 Độ tập trung ý học sinh theo giới tính 47 Bảng 3.15 Độ xác ý học sinh theo tuổi 49 Bảng 3.16 Độ xác ý học sinh theo giới tính 50 Bảng 3.17 Trạng thái cảm xúc học sinh theo tuổi 53 Bảng 3.18 Trạng thái cảm xúc học sinh theo giới tính 54 Bảng 3.19 Trạng thái cảm xúc sức khỏe học sinh theo giới tính 56 Bảng 3.20 Trạng thái cảm xúc tính tích cực học sinh theo giới 58 tính Bảng 3.21 Trạng thái cảm xúc tâm trạng học sinh theo tuổi 60 giới tính Bảng 3.22 So sánh trạng thái cảm xúc sức khỏe, tính tích cực tâm trạng học sinh 62 Bảng 3.23 Mối tương quan IQ trí nhớ, khả ý, trạng thái cảm xúc 65 64 cảm xúc thành phần Kết tương tự thấy cơng trình nghiên cứu trước [32, 41] Hình 3.33 Biểu đồ so sánh số cảm xúc thành phần học sinh nam Hình 3.34 Biểu đồ so sánh số cảm xúc thành phần học sinh nữ 65 3.5 Mối liên quan số nghiên cứu Bảng 3.23 Mối tương quan số IQ trí nhớ, khả ý, trạng thái cảm xúc IQ - Trí nhớ thính giác IQ - Độ tập trung ý IQ - Trạng thái cảm xúc Tuổi n IQ - Trí nhớ thị giác 85 0,636 0,503 0,519 0,268 90 0,767 0,553 0,540 0,387 10 74 0,647 0,611 0,688 0,358 11 83 0,733 0,647 0,534 0,400 12 74 0,580 0,623 0,442 0,464 13 67 0,751 0,673 0,589 0,527 14 88 0,644 0,576 0,548 0,423 15 81 0,773 0,787 0,451 0,411 Tổng 642 0,625 0,618 0,537 0,401 3.5.1 Mối liên quan số IQ với trí nhớ thị giác học sinh Hình 3.35 Mối tương quan sơ IQ trí nhớ thị giác 66 Kết bảng 3.23 hình 35 cho thấy hệ số tương quan IQ trí nhớ thị giác học sinh lứa tuổi dương (0,580