BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI o0o ðINH NGỌC KIÊN XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÂN LOẠI, THU GOM VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT KHU VỰC THỊ TRẤN ME, HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI, NĂM 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI o0o ðINH NGỌC KIÊN XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÂN LOẠI, THU GOM VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT KHU VỰC THỊ TRẤN ME, HUYỆN GIA VIỄN, TỈNH NINH BÌNH CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG Mà SỐ : 60.44.03.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS ðOÀN VĂN ðIẾM HÀ NỘI, NĂM 2013 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… i LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan: Luận văn "Xây dựng mô hình phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình " là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện. Những số liệu trong luận văn ñược sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu ñược trình bày trong luận văn chưa từng ñược công bố bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, tháng năm 2013 Tác giả luận văn ðinh Ngọc Kiên Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… ii LỜI CẢM ƠN ðể hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn thạc sĩ khoa học chuyên ngành khoa học môi trường, tôi ñã nhận ñược rất nhiều sự dậy bảo, hướng dẫn, góp ý của các thầy cô Khoa Tài nguyên và Môi trường, Trường ðại học nông nghiệp Hà Nội. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn ñến các thầy cô Khoa Tài nguyên và Môi trường ñã tận tình dậy bảo tôi trong suốt quá trình học tập. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc ñến PGS.TS ðoàn Văn ðiếm ñã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Nhân ñây tôi cũng xin chân thành cảm ơn Viện ðào tạo sau ñại học Trường ðại học nông nghiệp Hà Nội ñã tạo nhiều ñiều kiện cho tôi học tập và hoàn thành tốt khóa học. Mặc dù tôi ñã có rất cố gắng hoàn thành bản luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên thời gian và năng lực có hạn nên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận ñược ý kiến ñóng góp quý báu của các thầy cô và các bạn. Hà Nội, tháng năm 2013 Tác giả luận văn ðinh Ngọc Kiên Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iii MỤC LỤC LỜI CAM ðOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC BẢNG BIỂU vii DANH MỤC HÌNH viii MỞ ðẦU 1 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ðỀ TÀI 1 2. MỤC ðÍCH, YÊU CẦU CỦA ðỀ TÀI 2 2.1. Mục ñích nghiên cứu 2 2.2. Yêu cầu của ñề tài 3 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ CTR SINH HOẠT TRÊN THẾ GIỚI 4 1.1.1. Thực trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt ở các nước 4 1.1.2. Công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở các nước 6 1.1.3. Bài học kinh nghiệm 12 1.2. HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CTR SINH HOẠT Ở VIỆT NAM 13 1.2.1. Nguồn phát sinh, khối lượng và thành phần chất thải rắn sinh hoạt 13 1.2.2. Tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt của Việt Nam 15 1.3. CÁC MÔ HÌNH PHÂN LOẠI, THU GOM VÀ XỬ LÝ RTR SH 19 1.3.1. Tái sử dụng, tái chế và giảm thiểu tại nguồn 19 1.3.2. ðổ ñống hay bãi hở 20 1.3.3. ðổ xuống biển (Ocean Dumping) 21 1.3.4. Chôn lấp hợp vệ sinh (Sanitary Landfill) 21 1.3.5. Chế biến phân bón hữu cơ (Composting) 25 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iv CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28 2.1. ðỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 28 2.1.1. ðối tượng nghiên cứu: Rác thải sinh hoạt khu vực thị trấn Me. 28 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu 28 2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 28 2.2.1. ðánh giá ñặc ñiểm tự nhiên, kinh tế, xã hội liên quan ñến vấn ñề nguồn phát thải rác thải sinh hoạt tại khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. 28 2.2.2. ðánh giá hiện trạng chất thải rắn sinh hoạt, nguồn phát sinh, số lượng, thành phần CTR sinh hoạt tại khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn. 28 2.2.3. Hiện trạng công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt phát hiện những mặt khó khăn, thách thức của ñịa phương. 28 2.2.4. Xây dựng thí ñiểm mô hình phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình 28 2.2.5. ðề xuất một số giải pháp thực hiện mô hình tại thị trấn Me và 2 xã Gia Vượng, Gia Hòa của huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. 28 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28 2.3.1. Phương pháp chọn ñiểm nghiên cứu 28 2.3.2. Phương pháp ñiều tra thu thập số liệu thứ cấp 29 2.3.3. Phương pháp ñiều tra thu thập số liệu sơ cấp 29 2.3.4. Phương pháp xây dựng mô hình 30 2.3.5. Phương pháp xử lý số liệu 30 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 31 3.1. KHÁI QUÁT VỀ ðIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ - Xà HỘI 31 3.1.1. Vị trí ñịa lý huyện Gia Viễn 31 3.1.2. ðiều kiện tự nhiên 32 3.1.3. ðặc ñiểm kinh tế -xã hội 34 3.1.4. Khái quát tình hình và kết quả hoạt ñộng kinh tế - xã hội huyện 35 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… v 3.2. HIỆN TRẠNG RÁC THẢI SINH HOẠT Ở KHU VỰC TT ME 46 3.3. CÁC MÔ HÌNH PHÂN LOẠI, THU GOM VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI HIỆN CÓ TRÊN ðỊA BÀN HUYỆN GIA VIỄN 55 3.3.1. Mô hình tự phát 55 3.3.2. Mô hình do ñịa phương tổ chức 57 3.3.3. Bài học kinh nghiệm 58 3.4. XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÂN LOẠI, THU GOM VÀ XỬ LÝ CTRSH CÓ SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ðỒNG TẠI THỊ TRẤN ME VÀ 2 Xà 59 3.4.1 Mô tả mô hình 60 3.4.2. Nội dung cải tiến của mô hình 60 3.4.3. Kết quả thực hiện thí ñiểm mô hình phân loại, thu gom, xử lý CTRSH 63 3.4.4. Xác ñịnh quy mô diện tích và yêu cầu kỹ thuật bãi chôn lấp và phương pháp xử lý CTR cho khu vực thị trấn Me giai ñoạn 2014-2020 78 3.4.5. ðề xuất các bước xây dựng mô hình quản lý, xử lý RTRSH có sự tham gia của cộng ñồng tại huyện Gia Viễn 81 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 87 1. Kết luận 87 2. Kiến nghị 88 TÀI LIỆU THAM KHẢO 90 PHỤ LỤC 92 Phụ lục 1: Phiếu ñiều tra thông tin 92 Phụ lục 2: Bản ñồ hành chính tỉnh Ninh Bình 95 Phụ lục 3: Tổng sản phẩm xã hội huyện Gia Viễn 95 Phụ lục 4. Lĩnh vực y tế 96 Phụ lục 5: Hiện trạng lượng chất thải rắn huyện Gia viễn 97 Phụ lục 6: Hiện trạng công tác quản lý, thu gom CTR tại huyện Gia Viễn 98 Phụ lục 7: Tổng hợp thông tin về các bãi rác trên ñịa bàn huyện Gia Viễn 99 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT BVMT Bảo vệ môi trường CP Chính phủ CEETIA Trung tâm môi trường công nghiệp và khu ñô thị CTR Chất thải rắn CTNH Chất thải nguy hại CT-TW Chỉ thị Trung ương EC Cộng ñồng chung Châu Âu EM Chế phẩm vi sinh vật GDP Tổng sản phẩm nội ñịa HTX Hợp tác xã JICA Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản KH&CN Khoa học và công nghệ MTðT Môi trường ñô thị Nð Nghị ñịnh NQ Nghị quyết OECD Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế ODA Hỗ trợ phát triển chính thức PGS.TS Phó Giáo sư, tiến sĩ Qð-TTg Quyết ñịnh Thủ tướng TNHH Trách nhiệm hữu hạn TN&MT Tài nguyên và Môi trường VSV Vi sinh vật XHCN Xã hội chủ nghĩa 3R Giảm thiểu, tái chế, tái sử dụng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vii DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Tên bảng Trang 1.1. Thành phần và khối lượng chất thải rắn ở Việt Nam 14 1.2. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn ở một số huyện [9] 17 1.3. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt ở một số thị trấn [9] 17 1.4. Thống kê các biện pháp xử lý chất thải rắn ở một số tt [9] 18 1.5. Thống kê các biện pháp xử lý chất thải rắn một số xã [9] 19 3.1. Tình hình sử dụng ñất huyện Gia Viễn năm (2008 - 2012) 32 3.2. Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ 41 3.3. Khối lượng CTSH phát sinh từ hộ gia ñình 48 3.4. Hiện trạng lượng chất thải rắn của khu vực thị trấn Me 49 3.5. Thành phần CTSH khu vực thị trấn Me 49 3.6. Hiện trạng công tác quản lý, thu gom CTRSH tại thị trấn 51 3.7. Tổng hợp thông tin về các bãi rác trên ñịa bàn khu vực tt Me 53 3.8. ðánh giá nhận thức của người dân về CTR sinh hoạt 54 3.9. Hoạt ñộng tiếp cận cộng ñồng ở khu vực nghiên cứu 63 3.10. Trang bị thiết bị và lịch thu gom rác ở khu vực nghiên cứu 65 3.11. Kết quả xử lý RTRSH hữu cơ thành phân bón 74 3.12. Lượng chất thải rắn phát sinh trong một tháng 75 3.13. Kết quả tái sử dụng rác thải và xử lý rác hữu cơ 76 3.14. Phân loại quy mô bãi chôn lấp chất thải rắn 78 3.15. Khoảng cách thích hợp khi lựa chọn bãi chôn lấp 79 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… viii DANH MỤC HÌNH STT Tên hình Trang 1.1. Lượng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt một số nước Châu Á [ 2] 4 1.2. Sơ ñồ mô hình quản lý chất thải sinh hoạt [3] 7 1.3. Biểu ñồ mô tả về tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt ñô thị 9 3.1. Bản ñồ hành chính huyện Gia Viễn 31 3.2. Biểu ñồ tình hình sử dụng ñất huyện Gia Viễn 33 3.3. Biểu ñồ tốc ñộ tăng GDP huyện Gia Viễn (giá hiện hành) 35 3.4. Biểu ñồ bình quân GDP/ñầu người của huyện Gia Viễn 36 3.5. Biểu ñồ GTSX ngành công nghiệp & xây dựng của huyện năm 2012 37 3.6: Biểu ñồ GTSX ngành du lịch – dịch vụ của huyện năm 2012 40 3.7. Hiện trạng các bãi rác trên 2 xã, thị trấn 52 3.8. Sơ ñồ mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt 61 3.9. Xe thu gom chất thải rắn 66 3.10. Sơ ñồ hướng dẫn phân loại chất thải rắn tại hộ gia ñình 67 3.11. Tờ rơi phân loại chất thải rắn tại hộ gia ñình 68 3.12. Thùng chứa chất thải rắn tại các hộ gia ñình 69 3.13. Quy trình sử dụng thùng nhựa ñựng chất thải rắn có rọ lọc chất lỏng 70 3.14. Sơ ñồ công nghệ sản xuất phân hữu cơ 72 3.15. Sơ ñồ mặt bằng khu xử lý chất thải rắn hữu cơ của cty NT Tràng an 73 3.16: Bản ñồ thể hiện hướng tuyến thu gom của xã Gia Hòa 83 3.17: Bản ñồ thể hiện hướng tuyến thu gom của Thị trấn Me 84 3.18: Bản ñồ hướng tuyến thu gom cho xã Gia Vượng 84 3.19: Sơ ñồ thu gom chất thải rắn 85 [...]... nhiên, kinh t , xã h i, th c tr ng môi trư ng ch t th i r n sinh ho t và công tác qu n lý khu v c th tr n Me, huy n Gia Vi n, t nh Ninh Bình Phát hi n nh ng khó khăn và thu n l i, t ñó xây d ng mô hình phân lo i, thu gom và x lý ch t th i r n sinh ho t cho ñ a bàn nghiên c u ð xu t m t s gi i pháp th c hi n mô hình qu n lý ch t th i r n sinh ho t áp d ng cho khu v c th tr n và các xã khác trên ñ a bàn huy... tác thu gom v n chuy n ch t th i Thu gom v n chuy n ch t th i r n do Công ty môi trư ng ñô th qu n lý chung Công ty thu gom 55-60% lư ng ch t th i r n Còn l i là các ñơn v môi trư ng ñô th c a các qu n huy n thu gom kho ng 20% và các h p tác xã v n t i thu gom kho ng 20-25% T l tham gia vào công tác thu gom v n chuy n ch t th i sinh ho t gi a các thành ph n tư nhân và nhà nư c Tp H Chí Minh là 40% và. .. có t thu gom do t dân ph ho c UBND th tr n thành l p, m i t có 2-4 ngư i Riêng th tr n Hương Canh do 1 cá nhân ñ ng ra t thu ti n và thu gom cho ph chính, t l thu gom CTR sinh ho t m t s th tr n ñư c th ng kê trong B ng 1.3 B ng 1.3 T l thu gom ch t th i r n sinh ho t Th tr n T l thu m t s th tr n [9] Th tr n T l thu gom CTRSH gom CTRSH (%) (%) H -B c Ninh 55 Qu t Lâm – Nam ð nh 20 Nho Quan Ninh Bình. .. (b ng 1.2) B ng 1.2 T l thu gom ch t th i r n m t s huy n [9] T l thu Huy n gom CTRSH T l thu Huy n gom CTRSH (%) (%) Thu n Thành –B c Ninh 29,2 Kim ð ng-Hưng Yên 14,0 Nho Quan -Ninh Bình 5,8 Ph Yên-Thái Nguyên 9,7 Bình Xuyên-Vĩnh Phúc 3,7 Qu Sơn-Qu ng Ninh 8,0 Giao Th y-Nam ð nh 3,64 Eakar-ð c L c 2,7 T l thu gom CTR sinh ho t các th tr n có khá hơn nhi u ñ t 15- 70% S l n thu gom rác 2-7 l n/tu n Qua... i s ng và thu nh p bình quân trên ñ u ngư i tăng hơn Tuy nhiên, cùng v i s phát tri n kinh t là m i lo ng i v môi trư ng toàn huy n, ph n l n ch t th i phát sinh t các h gia ñình, các nhà hàng, khu ch và khu kinh doanh, du l ch, còn l i là phát sinh t các ho t ñ ng khác: công nghi p, y t T nh ng c p thi t trên chúng tôi ti n hành nghiên c u ð tài: "Xây d ng mô hình phân lo i, thu gom và x lý ch t... a các t thu gom không thư ng xuyên, s l n thu gom c p xã 0,5-2 l n/tu n, ñ i v i th tr n 2-6 l n/tu n là nguyên nhân d n ñ n tình tr ng ñ a phương m c dù ñã có t thu gom nhưng t l thu gom v n r t th p và tình tr ng ñ ng CTR sinh ho t trong khu dân cư là ph bi n Thi t b thu gom nông thôn do ngư i lao ñ ng t trang b , thi u c v s lư ng và không ñ m b o các ñi u ki n v sinh môi trư ng trong thu gom Theo... trung bình: 0,37 - 0,60 kg/ngư i/ngày và thu nh p th p: 0,62 - 0,90 kg/ngư i/ngày Tương t , các k t qu phân tích t l phát sinh ch t th i r n ñô th theo GDP tính trên ñ u ngư i c a các nư c thu c OECD, Hoa Kỳ và Ôxtrâylia ñư c x p vào nhóm các nư c có t l phát sinh cao; nhi u nư c thu c Liên minh châu Âu ñư c x p vào nhóm có t l phát sinh trung bình và Thu ði n, Nh t B n ñư c x p vào nhóm có t l phát sinh. .. r n sinh ho t ñô th ñư c x lý và tái ch , bao g m các chai l , bao gói, gi y, kim lo i, nh a, th c ăn th a Nh t B n và Hàn Qu c còn r t chú tr ng ñ n vi c phân lo i CTR t i ngu n nh ng nơi công c ng và các tuy n ph r ng thoáng ngư i ta s d ng thùng 4 ho c 5 ngăn ñ thu gom phân lo i CTR t khách du l ch, vãng lai và khu v c lân c n T i các khu ñô th m i c a Nh t B n và Hàn Qu c, vi c thu gom và phân. .. bàn huy n 2 M C ðÍCH, YÊU C U C A ð TÀI 2.1 M c ñích nghiên c u Nghiên c u hi n tr ng môi trư ng ch t th i r n ñ xây d ng mô hình phân lo i, thu gom và x lý ch t th i r n sinh ho t cho khu v c th tr n Me thu c huy n Gia Vi n, góp ph n nâng cao hi u qu công tác qu n lý ch t th i r n sinh ho t, c i thi n ch t lư ng môi trư ng Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………... qu n lý ch t th i r n nói chung và ch t th i r n sinh ho t ñô th nói riêng các nư c trên th gi i, ñư c áp d ng mô hình chung t i hình 1.2 Tuy v y, m c tiêu c a các chi n lư c qu n lý ch t th i r n sinh ho t ñư c th c hi n ñ i v i m i vùng, m i qu c gia không hoàn toàn gi ng nhau, tùy thu c vào nhi u y u t như ñ a hình, m t ñ dân cư, h th ng giao thông, tình hình kinh t - xã h i và các quy ñ nh v môi . Xây dựng thí ñiểm mô hình phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình 28 2.2.5. ðề xuất một số giải pháp thực hiện mô hình tại thị. trạng môi trường chất thải rắn sinh hoạt và công tác quản lý ở khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Phát hiện những khó khăn và thu n lợi, từ ñó xây dựng mô hình phân loại, thu. Tôi xin cam ñoan: Luận văn " ;Xây dựng mô hình phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt khu vực thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình " là công trình nghiên cứu