iii LỜI CẢM ƠN Ban giám hiệu, quý thầy cô giảng viên đã tham gia giảng dạy lớp Cao học ngành Giáo dục học khóa 2012-2014 và cán bộ quản lý Viện sư phạm kỹ thuật, Phòng đào tạo và Bộ phận sau đại học Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ trợ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện đề tài. Lãnh đạo và đồng nghiệp tại Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Trà Vinh đã hỗ trợ tạo điều kiện cho tôi tham gia lớp học, giúp đở trong quá trình khảo sát, tổ chức hội thảo và tham khảo ý kiến đánh giá tính khả thi của đề tài . Lãnh đạo và cán bộ, công nhân viên của các sở ban ngành tỉnh Trà Vinh như Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh, Ban dân tộc tỉnh Trà Vinh, Đoàn sân khấu nghệ thuật Ánh Bình Minh, Trường đại học Trà Vinh đã hỗ trợ tạo điều kiện cho người nghiên cứu trong quá trình khảo sát và tham khảo ý kiến đánh giá tính khả thi của đề tài. Các bạn học viên lớp Cao học ngành Giáo dục học khóa 2012-2014, gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ người nghiên cứu trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Lãnh đạo, cán bộ quản lý và quý thầy cô ở các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã hỗ trợ tạo điều kiện cho người nghiên cứu trong quá trình thực hiện đề tài. Các nghệ nhân và chuyên gia trong lĩnh vực nghề may và thiết kế trang phục dân tộc Khmer trên địa bàn tinh Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Cà Mau đã hỗ trợ cung cấp thông tin và đánh giá về mặt chuyên môn của đề tài. Tiến sĩ Ninh Văn Bình, Giảng viên trường Đại học Sài Gòn đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người nghiên cứu trong suốt quá trình thực hiện đề tài đồng thời cung cấp những kinh nghiệm, kiến thức quý báo để nghiên cứu thực hiện hoàn thành luận văn. Ông Dương Quang Ngọc, Phó giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Trà Vinh, đã hướng dẫn, tạo điều kiện cho người nghiên cứu tham gia lớp học và định hướng đề tài để làm luận văn, đồng thời chủ trì hội thảo DACUM phân tích nghề và tạo điều kiện thuận lợi để người nghiên cứu nhận được sự giúp đỡ, hỗ trợ của các cơ quan ban ngành trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. iv TÓM TẮT LUẬN VĂN Hiện nay sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đang đòi hỏi bức xúc nhu cầu về nguồn nhân lực, cho nên đào tạo nguồn nhân lực là một nhiệm vụ cấp bách, cần được quan tâm và thực hiện ở nhiều ngành, nhiều cấp khác nhau. Trong đó, công tác đào tạo nghề đóng một vai trò hết sức to lớn, với mục tiêu đào tạo một lực lượng lao động có đầy đủ kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, có phẩm chất đạo đức, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhà tuyển dụng, có khả năng tìm kiếm việc làm hoặc tự tạo việc làm từ nghề đã học. Trà Vinh là một tỉnh có hơn 30% dân số là người dân tộc Khmer. Trước đây kinh tế của người dân tộc Khmer gặp rất nhiều khó khăn, tuy nhiên, thời gian gần đây nhờ có nhiều chương trình, dự án hỗ trợ người dân tộc Khmer phát triển kinh tế- xã hội của Chính Phủ đã tạo nên những chuyển biến tích cực. Do kinh tế được nâng lên, nhu cầu “ ăn no, mặc đẹp ” thẩm mỹ về thời trang ngày càng nâng lên, từ đó đòi hỏi phải có nhiều thợ may và nhiều cơ sở may trang phục dân tộc Khmer nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề là “chương trình đào tạo” với mục tiêu khi xây dựng chương trình phải phù hợp với nhu cầu kinh tế-xã hội và văn hóa địa phương, cơ sở vật chất, đối tượng học nghề, cơ hội việc làm…nhằm góp phần nâng cao cuộc sống. Trên cơ sở đó, chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp tại tỉnh Trà Vinh được xây dựng với những nội dung như sau: Cơ sở lý luận về chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer. Cơ sở thực tiễn về xây dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer (Khảo sát thực trạng nghề; Khảo sát nhu cầu nghề; Phân tích nghề theo phương pháp DACUM). v Xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer; Thiết kế đề cương chương trình chi tiết; Thiết kế minh họa một mô đun; Khảo sát ý kiến đánh giá chương trình. Qua tổng hợp và phân tích khảo sát ý kiến của các chuyên gia là các nhà quản lý, giáo viên và các thợ lành nghề cho thấy đây là một chương trình đào tạo nghề ngắn hạn, không tốn kém nhiều về thời gian cũng như chi phí cho người học, mà giải quyết được nhu cầu viêc làm cho người lao động, rất cần thiết trong điều kiện kinh phí hạn hẹp như hiện nay. Đó là những vấn đề mà “Chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer” đã cân nhắc trong quá trình xây dựng. vi SUMMARY OF THESIS Today the industrialization and modernization of the country requires urgent demand for human resources, the training of human resources should be an urgent task, which needed to be considered and implemented in many professions, many different levels. Among them, vocational training plays a huge role, with the aim of the training a workforce full of knowledge, professional skills and moral qualities is able to meet the increasing demands of the employers, seek employment or self- employment from the professions at vocational school. Tra Vinh is a province with more than 30% of the population of Khmer ethnic. Previously, the economy of the Khmer people had many difficulties, however, recently thanks to many programs and supporting projects for Khmer ethnic for social and economic development of the Government has created positive changes. Due to the increased economic, demand "well fed, well dressed", the raised aesthetic fashion requires much more tailors and clothing shops for Khmer people in order to meet the demand of users. One of the important factors affecting the quality of training is "training program". With the goal to build programs must be accordant with demands of socio- economic and local culture, physical infrastructure, vocational objects, and employment opportunities to contribute to improve life. Based on that, training programs "Design Khmer ethnic costumes" elementary level in Tra Vinh province was built with the following contents: Theoretical basis for training programs "Designing Khmer ethnic costumes". Factual basis for building training program " Designing Khmer Costume " (Survey job status, survey job demands; analysis professions with DACUM methods). vii Building training programs with designing Khmer ethnic costumes; Designing detailed outline program; Designing illustrated module; Surveys assessment program. Via synthesis and analysis of the survey the experts such as managers, teachers and craftsmen shows and expenses for the learners, but it also solves the employment needs for workers, which is essential in limited financial fund today. That is the problem that "training program with designing Khmer ethnic costumes" considered in the process of building. viii MỤC LỤC Trang tựa Trang Quyết định giao đề tài Lý lịch cá nhân i Lời cam đoan ii C Lời cảm ơn iii Tóm tắc luận văn iv Mục lục viii Danh sách các chữ viết tắt xii Danh sách các biểu đồ xiii Danh sách các bảng xv Danh sách các sơ đồ xvi Danh sách các hình ảnh xvi Phần A: Mở Đầu 01 1. Lý do chọn đề tài 01 2. Mục tiêu nghiên cứu 06 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 06 3.1. Khách thể nghiên cứu 07 3.2. Đối tượng nghiên cứu 07 4. Giả thuyết nghiên cứu 07 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 07 6. Phạm vi giới hạn nghiên cứu của đề tài 07 7. Phương pháp nghiên cứu 08 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận 08 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 08 7.3. Phương pháp thống kê toán học 08 8. Giá trị đóng góp của đề tài 08 8.1. Tính thực tiển 08 8.2. Tính hiệu quả về kinh tế - xã hội 09 8.3. Khả năng triển khai ứng dụng vào thực tế 09 ix 9. Cấu trúc luận văn 09 Phần B: Nội Dung 10 Chương I: Cơ sở lý luận về xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 10 1.1. Lịch sử về vấn đề nghiên cứu 10 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài 10 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước 11 1.2. Các khái niệm liên quan đến đề tài 14 1.2.1. Khái niệm về giáo dục nghề nghiệp và dạy nghề 14 1.2.2. Một số khái niệm và thuật ngữ về xây dựng chương trình 15 1.2.3. Một số khái niệm và thuật ngữ về trang phục 18 1.2.4. Một số khái niệm về trang phục dân tộc 19 1.3. Một số mô hình xây dựng chương trình đào tạo nghề 20 1.3.1. Mô hình hệ thống công nghệ đào tạo 20 1.3.2. Mô hình phát triển chương trình đào tạo 22 1.3.3. Mô hình xây dựng chương trình đào tạo nghề 25 1.3.4. Mô hình hệ thống xây dựng chương trình giảng dạy 27 1.3.5. Qui trình xây dựng một chương trình 29 1.3.6. Các xu hướng tiếp cận chương trình đào tạo 30 1.3.7. Đặc trưng chương trình đào tạo nghề theo mô đun 31 1.4. Khái quát về chương trình đào tạo nghề sơ cấp 32 1.4.1. Chương trình đào tạo 32 1.4.2. Đặc điểm chương trình đào tạo sơ cấp nghề 34 1.5. Qui trình xây dựng chương trình đào tạo nghề theo phương pháp DACUM 34 1.5.1. Sơ lược về xây dựng CTĐT nghề theo phương pháp DACUM 34 1.5.2. Qui trình xây dựng chương trình đào tạo 39 1.5.3. Đánh giá đào tạo nghề 41 Kết luận chương I 43 x Chương II: Cơ sở thực tiễn về xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 44 2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và đào tạo nghề tại tỉnh Trà Vinh 44 2.1.1. Điều kiện tự nhiên tỉnh Trà Vinh 44 2.1.2. Kinh tế -xã hội tỉnh Trà Vinh 45 2.1.3. Tình hình đào tạo nghề tại tỉnh Trà Vinh 48 2.2. Thực trạng ngành may tại Trà Vinh 56 2.2.1. Thực trạng ngành may tại tỉnh Trà Vinh 56 2.2.2. Đào tạo phát triển nguồn nhân lực cho ngành may 57 2.3. Thực trạng về nhu cầu sử dụng và nhu cầu đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại Trà Vinh 58 2.3.1. Xây dựng bộ công cụ khảo sát 58 2.3.2. Chọn mẫu khảo sát 60 2.3.3. Kết quả khảo sát 60 2.4. Đánh giá chung về thực trạng chương trình đào tạo nghề may và nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại tỉnh Trà Vinh hiện nay 73 2.4.1. Nhựng thuận lợi và khó khăn 73 2.4.2. Nguyên nhân của thực trạng 75 Kết luận chương II 77 Chương III: Xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại tỉnh Trà Vinh 78 3.1. Định hướng chung và các nguyên tắc khi xây dựng chương trình 78 3.1.1. Định hướng chung 78 3.1.2. Các nguyên tắc khi xây dựng chương trình 79 3.2. Phân tích nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer theo phương pháp DACUM 80 3.2.1. Tiến trình thực hiện phân tích nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 80 3.2.2. Kết quả phân tích nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer theo phương pháp DACUM 81 xi 3.3. Thiết kế nội dung chương trình nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 81 3.3.1. Cấu trúc mô đun của chương trình 82 3.3.2. Nội dung từng mô đun 85 3.4. Xây dựng đề cương chương trình thiếtt kế trang phục dân tộc Khmer 87 3.4.1. Thông tin chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 87 3.4.2. Thông tin mô đun 90 3.5. Đánh giá về chương trình 103 3.5.1. Cách thực hiện 104 3.5.2. Cách chọn mẫu 104 3.5.3. Nội dung tiến trình thực hiện 104 3.5.4. Kết quả khảo sát ý kiến đóng góp của các chuyên gia về chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 104 Kết luận chương III 109 Phần C: Kết luận - Kiến Nghị 110 1. Kết luận 110 2. Những giá trị đóng góp của luận văn 112 3. Hướng phát triển của đề tài 113 4. Kiến nghị 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO 116 PHỤ LỤC xii DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ WTO Tổ chức thương mại thế giới ILO Tổ chức lao động thế giới TW Trung ương LĐTB-XH Lao động Thương binh và Xã hội GD-ĐT Giáo dục và Đào tạo UBND Ủy ban nhân dân CNH Công nghiệp hóa HĐH Hiện đại hóa ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long CTMT Chương trình mục tiêu SVTC Dự án tăng cường các trung tâm dạy nghề Tp. HCM Thành phố Hồ Chí Minh THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông THCN Trung học chuyên nghiệp TCN Trung cấp nghề CĐN Cao đẳng nghề GDCN Giáo dục chuyên nghiệp GDTX Giáo dục thường xuyên CTĐT Chương trình đào tạo DN Dạy nghề PL Phụ lục BĐ Biểu đồ [...]... - Chương trình đào tạo nghề may và thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại tỉnh Trà Vinh - Thợ may tại các cơ sở may và thiết kế trang phục dân tộc Khmer - Người dân tộc Khmer có nhu cầu sử dụng trang phục dân tộc Khmer 3.2 Đối tượng nghiên cứu: Xây dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề tại Trà Vinh 4 GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU Nếu tiếp cận và xây dựng được chương. .. người nghiên cứu sống trên quê hương Trà Vinh, tỉnh có trên 30% dân số là người dân tộc Khmer, đã mạnh dạn làm luận văn với đề tài Xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề tại tỉnh Trà Vinh 2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Xây dựng được chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề tại tỉnh Trà Vinh 3 KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN... trang phục dân tộc Khmer Chương 2: Cơ sở thực tiễn về xây dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer Chương 3: Xây dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer cho tỉnh Trà Vinh Phần C: Kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục 9 NỘI DUNG Chương I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ THIẾT KẾ TRANG PHỤC DÂN TỘC KHMER 1.1 LỊCH SỬ VỀ VẤN... May và thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại các cơ sở may và cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Trà Vinh Xây dựng đề cương chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp ở mức thiết kế nội dung chương trình nhưng không qua thực nghiệm Trong đó phát triển đề cương chi tiết một mô-đun trọng tâm gồm các công việc có liên quan đến thiết kế trang phục dân tộc Khmer 7 7 PHƯƠNG... tạo 22 Sơ đồ 1.3 Mô hình xây dựng chương trình đào tạo nghề 25 Sơ đồ 1.4 Sơ đồ SCID 27 Sơ đồ 1.5 Tiến trình xây dựng chương trình theo Dự án SVTC 29 Sơ đồ 1.6 Quy trình xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 39 Sơ đồ 1.7 Mức độ thành công của đào tạo trong tổ chức 42 Sơ đồ 3.1 Cấu trúc mô đun 83 DANH SÁCH CÁC HÌNH ẢNH Số thứ tự Nội dung Trang Hình 2.1 Bản đồ địa giới tỉnh. .. mặc trang phục, tuy nhiên, chưa có một công trình hay đề tài nào nghiên cứu đến vấn đề xây dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề Đây là đề tài nhằm đào tạo nghề cho người lao động vừa là bảo tồn nghề truyền thống của dân tộc, nhằm đáp ứng nhu cầu về thẩm mỹ trang phục dân tộc Khmer cho người dân tại Trà Vinh, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, tín... chương trình đào tạo nghề phù hợp thì sẽ góp phần nâng cao được hiệu quả đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer và góp phần giải quyết việc làm cho lao động Khmer tại địa phương 5 NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng chương trình đào tạo nghề - Khảo sát và nghiên cứu thực trạng về nhu cầu sử dụng và nhu cầu học nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer tại tỉnh Trà Vinh - Xây dựng. .. trình dạy nghề may đang đào tạo 71 xiii Biểu đồ 2.27 Mô tả cách thức xây dựng chương trình đang đào tạo 71 Biểu đồ 2.28 Mô tả mức độ phù hợp của chương trình so với nhu cầu xã hội 72 Biểu đồ 2.29 Mô tả mức độ cần thiết phải xây dựng chương trình 72 Biểu đồ 2.30 Mô tả địa điểm đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 72 Biểu đồ 2.31 Mô tả hình thức đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 73... điểm trang phục dân tộc Khmer của người dân tại 59 tỉnh Trà Vinh Bảng 2.14 Tiêu chí khảo sát thực trạng về nội dung chương trình đào tạo nghề may tại các cơ sở dạy nghề của tỉnh Trà Vinh 60 Bảng 3.1 Tiêu chí khảo sát CTĐT nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer 103 xv DANH SÁCH CÁC SƠ ĐỒ Số thứ tự Nội dung Trang Sơ đồ 1.1 Mô hình hệ thống công nghệ đào tạo 21 Sơ đồ 1.2 Mô hình phát triển chương trình đào. .. dựng chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề cho tỉnh Trà Vinh 6 PHẠM VI, GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI Trong điều kiện thực tế nghiên cứu chỉ thực hiện một số nội dung trong phạm vi như sau: Khảo sát về nhu cầu sử dụng và nhu cầu học nghề thiết kế trang phục dân tộc đối với người dân Khmer trên địa bàn tỉnh Trà Vinh Khảo sát thực trạng đào tạo nghề May và thiết . đó, chương trình đào tạo nghề Thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp tại tỉnh Trà Vinh được xây dựng với những nội dung như sau: Cơ sở lý luận về chương trình đào tạo nghề Thiết kế. hương Trà Vinh, tỉnh có trên 30% dân số là người dân tộc Khmer, đã mạnh dạn làm luận văn với đề tài Xây dựng chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề tại. trình độ sơ cấp nghề tại tỉnh Trà Vinh. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Xây dựng được chương trình đào tạo nghề thiết kế trang phục dân tộc Khmer trình độ sơ cấp nghề tại tỉnh Trà Vinh. 3. KHÁCH THỂ VÀ