1 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN BÙI THỊ BÍCH NGỌC CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN ĐỐI VỚI VÙNG BIÊN GIỚI TÂY NAM DƢỚI TRIỀU MINH MỆNH (1820-1840) LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ HÀ NỘI - 2014 2 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN BÙI THỊ BÍCH NGỌC CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN ĐỐI VỚI VÙNG BIÊN GIỚI TÂY NAM DƢỚI TRIỀU MINH MỆNH (1820-1840) LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam M s: 60 22 03 11 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Vũ Văn Quân HÀ NỘI – 2014 3 LỜI CAM ĐOAN n Lui vi      i triu Minh Mnh (1820-1840)    u ci s ng dn c t c  . Nh liu s dng trong bn luc n g Tác giả Bùi Thị Bích Ngọc 4 LỜI CẢM ƠN    n lc ca b xin b li cc t ch s Vit Nam - Khoa Lch s - i hc Khoa h- i hc Qu, tu kim, thu thp c bit, t gi li ci PGS.TS  s ng dn, ch bo t Mu c gng, xong do gii hn v mt thn th i nhng thin ch. Do v rt mong nhc s ch bo c ki n. 5 MỤC LỤC 1.  7 2.  9 3. Mm v u 15 u 16 5. Nguu 17 6. Kt c     19   KHU V I TRIU MINH MNH 20 1.1. Bi cnh lch s 20 1.2. Khu v 27 c lch s t Nam B 27  31 u kin t i 42 - QU 47  47 2.1.1. Cng c li 47 2.1.2. Cng c ng h thn bo 50 2.2. V Tr 53 2.2.1. S thit lp Tr 53 6 a Minh Mi vi Trn 1835-1841 57 2.2.3. S gii th ca Tr 73 3:  -   -  78 3.1. T chc b  78 3.1.1. B c ca Minh Mnh 78 2.1.2. B a Minh Mnh 84 3.2.  87 p 87 p 91 3.3. -  94 KT LUN 99 U THAM KHO 101 PH LC 116 7 MƠ ̉ ĐÂ ̀ U 1. L do la chọn đề tài                   ,       .   ,          , qu         ,           . ,    -  -  .                               .   ,       ,   ,      ,    Theo          [177, 157],            : m  , h         .   ,                                     ,     ,   (, )      (        ,      ).        , .   ,             ,            . Lui quc Ci ch t u lc thi h nh tu 1: i quc gia cc Ci ch  mt th nh gii h t lio, ng Sa, vt, i cc Ci ch t Nam. ,      8            : Khu vt lin gng, th trt pha gip vi  gii qut lin; Khu v i quc gia a ging, th tro, qun o; Khu vm phi quc  chiu r i quc gia tr         ,        ,                     ,             .      ,                        , .   1802, l lch s phong kin Vit Nam, mt trii thc hin quyn qu t t ph rng lng nht t  n thng tr ca c nhi th c va tri qua mt thi k lch s y bi u kic h                                   c bigii Nam vi n y sinh nhiu v phc tp.   1757,                     .        (1802-1945)        1757,           .                      . Khi 9 tip c                   ,                                 .              Lan) tr   1833.                  (1820-1840)                  .  ,   , ,     ,              ,   ,          ,  ,     , . La chn v i v i triu Minh Mnh (1820-  u, lu                                 ,     .                       i         . 2. Lịch sử nghiên cu vn đề   (1802-1945) (1820-1840)  tron      .  .              ,         ,          ;           1; T         ;   2                        ,  10  ,        .  ,                          g Kim.                 .    ,        ,  u         ,              ,   ,                            n Lch s ch  phong kin Vit Nam, tp II   , ngo, kinh t t  Tr m mt v tr  , ngoi giao ca tri.  73,       t cu   Lch s khn hoang min Nam tip cn lch s Nam B  ti  cuc m t ca c. n, trong n th nho cuc m rn x  Trong; nhu c    o v   i Vit-     M  cn nh n c u triu Nguy khnh ch quyo v khu v. un  c s t Nam B,  ch  c  tng ht qu u ca nhiu c. Cu quan, c thng nhu, chng c n v lch [...]... triề u Minh Mê ̣nh (1 820 -1840) Thứ hai là nghiên c ứu những nội dung cụ thể trong hệ thống chính sách của nhà Nguyễn đối với vùng biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh (1 820 -1840) gồm: kinh tế, dân cư, xã hội, an ninh, quốc phòng Thứ ba là xác đ ịnh vai trò của biên giới Tây Nam đối với vấn đề an ninh, quốc phòng dưới triều Minh Mệnh (1 820 -1840) 4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng... cứu : Đối tượng nghiên cứu của luận văn này là các nội dung có liên quan đến chính sách của nhà Nguyễn đối với vùng biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh (1 820 -1840) - Phạm vi th ời gian: Để tìm hiểu những chính sách của triều đình nhà Nguyễn dưới thời Minh Mệnh, chúng tôi lựa chọn mốc thời gian từ năm 1820 đến năm 1840 Đây là giai đoạn Minh Mệnh nắm quyền trị vì và ban hành hệ thống chính sách đồng... cứu của luận văn là đưa ra cái nhìn toàn diện về hệ thống chính sách của nhà Nguyễn đối với khu vực biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh (1 82 01840) Trong đó, mô tả được hệ thống chính sách về kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng Từ đó, chỉ ra những tác động tích cực và hạn chế của các chính sách đối với khu vực Tây Nam Bộ Rút ra được quan điểm mấu chốt xuyên suốt hệ thống chính sách của triều. .. đề chính sách của nhà Nguyễn đối với vùng biên giới Tây Nam dưới thời Minh Mênh từ nhiều góc độ khác nhau Các tạp chí chuyên nghành như “Tạp chí nghiên cứu lịch sử”, “Tạp 14 chí Xưa và Nay”, “Tạp chí nghiên cứu Đông Nam Á”… cũng có những bài viết cung cấp tư liệu tham khảo cho vấn đề nghiên cứu của luận văn này Rõ ràng, chính sách của nhà Nguyễn đối với vùng biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh. .. phát triển của vùng đất Nam Bộ Đặc biệt, cuốn sách cho chúng ta thấy được quá trình lãnh thổ của người Việt đối với Nam Bộ nói chung và khu vực biên giới Tây Nam nói riêng Khẳng định chủ quyền của người Việt đối với vùng đất phía Nam được đánh đổi bằng công sức, xương máu, trí tuệ của nhiều thế hệ Một nghiên cứu đề cập trực tiếp đến vấn đề chính sách của nhà Nguyễn đối với vùng biên giới Tây Nam là:... Đại Nam thực lục của Quốc sử quán triều Nguyễn được tiến hành biên soạn dưới thời vua Minh Mệnh năm 1821 Bộ sách là tập hợp những ghi chép dưới dạng biên niên về hầu hết mọi mặt trong triều đình nhà Nguyễn Trong đó Đại Nam thực lục - chính biên - đệ nhị kỷ ghi chép về Thánh tổ nhân hoàng đế (vua Minh Mệnh) có những tư liệu khá chi tiết về chính sách đối với vùng biên giới Tây Nam như các chỉ dụ của. .. mọi mặt, trong đó chính sách đối với khu vực biên giới Tây Nam là một trọng tâm lớn - Phạm vi không gian: Chúng tôi lựa chọn phạm vi nghiên cứu là vùng biên giới Tây Nam Khu vực này được hiểu là các tỉnh có đường biên giới giáp với Chân Lạp và Xiêm La Trong đó, chúng tôi giới hạn phạm vi hẹp hơn đến các huyện có địa giới tiếp giáp với Chân Lạp và Xiêm La Trước cải cách của Minh Mệnh, vùng này bao gồm... tính đối trọng với triều đình Huế Trong phần II của sách, tác giả đề cập đến “Những nét đặc thù dưới thời Minh Mạng” với các chính sách mới mà Minh Mệnh thi hành ở Nam Bộ để nắm quyền kiểm soát và cai trị trực tiếp vùng đất này, sau khi giải thể Gia Định thành 11 Bên cạnh những nghiên cứu tổng thể thì những nghiên cứu bộ phận về chính sách của nhà Nguyễn đối với khu vực biên giới Tây Nam có số lượng... liên quan đến chính sách đối với vùng biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh nằm rải rác nhiều phần khác nhau trong bộ sách đồ sộ này như phần hòm sớ, chế độ thang bậc, quan chế, lệ xử phân, ruộng đồn điền, binh chế, khải hoàn, nhu viễn, bang giao… Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ là nguồn tư liệu quan trọng cho ta thấy được những chính sách mà nhà Nguyễn sử dụng ở khu vực biên giới Tây Nam trên nhiều... lược Xiêm (1 0/1833 - 8/1834) Đồng thời, để xác định vị trí, giới hạn của khu vực biên giới Tây Nam dưới triều Minh Mệnh chúng ta còn có hàng loạt những công trình lịch sử - địa lý khác của Quốc sử quán triều Nguyễn như Hoàng Việt nhất thống chí của Lê Quang Định, Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức, Đại Việt địa dư toàn biên của Nguyễn Văn Siêu… Cùng với những bộ sách chính thức của nhà Nguyễn, . BÙI THỊ BÍCH NGỌC CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN ĐỐI VỚI VÙNG BIÊN GIỚI TÂY NAM DƢỚI TRIỀU MINH MỆNH (1 82 0-1 840) LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ HÀ NỘI - 2014 2 ĐẠI HỌC QUỐC. BÙI THỊ BÍCH NGỌC CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN ĐỐI VỚI VÙNG BIÊN GIỚI TÂY NAM DƢỚI TRIỀU MINH MỆNH (1 82 0-1 840) LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam M s: 60 22 03.  - qu  - kinh t - i 20 Chƣơng 1: KHÁI QUÁT VỀ KHU VỰC BIÊN GIỚI TÂY NAM DƢỚI TRIỀU MINH MỆNH 1.1. Bi cảnh lịch