B GIÁO DCăVÀăÀOăTO TRNGăI HC KINH T TP.HCM  NGUYN TH THU HNG TỄCăNG CAăUăTăTRC TIPăNC NGOÀI, PHÁT TRIN KHU VCăTÀIăCHệNHăN TNGăTRNG KINH T LUNăVNăTHC S KINH T TP. H Chí Minh – Nm 2015 B GIÁO DCăVÀăÀOăTO TRNGăI HC KINH T TP.HCM  NGUYN TH THU HNG TỄCăNG CAăUăTăTRC TIPăNC NGOÀI, PHÁT TRIN KHU VC TÀI CHệNHăN TNGăTRNG KINH T Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng Mã s : 60340201 LUNăVNăTHC S KINH T NGIăHNG DN KHOA HC: TS. NGUYN KHC QUC BO TP. H Chí Minh – Nm 2015 LIăCAMăOAN Tôi xin cam đoan rng lun vn “Tác đng ca đu t trc tip nc ngoài, phát trin khu vc tài chính đn tng trng kinh t” là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các thông tin, d liu đc s dng trong lun vn là trung thc và các kt qu trình bày trong lun vn cha đc công b ti bt k công trình nghiên cu nào trc đây. Nu phát hin có bt k gian ln nào, tôi xin chu toàn b trách nhim trc Hi đng. Thành ph H Chí Minh, tháng 01 nm 2015 Tác gi lunăvn Nguyn Th Thu Hng MC LC Trang ph bìa Li cam đoan Mc lc Danh mc t vit tt Danh mc bng biu TÓM TT 1 1. GII THIU 2 2. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY 6 2.1 Tác đng ca FDI đi vi tng trng kinh t. 6 2.1.1 Lý thuyt tác đng ca FDI lên tng trng kinh t 6 2.1.2 Các nghiên cu thc nghim v tác đng ca FDI đn tng trng kinh t 9 2.2 Mi quan h gia phát trin tài chính và tng trng kinh t 11 2.3 FDI, phát trin tài chính và tng trng kinh t 14 2.4 o lng phát trin tài chính 18 2.5 Các bin kim soát thng đc s dng trong mô hình hi quy tng trng kinh t 21 3.ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 23 3.1 D liu nghiên cu 23 3.2 Mô hình hi quy và các bin 29 3.2.1 Bin ph thuc 29 3.2.2 Bin đc lp 29 3.3 Phng pháp nghiên cu 37 3.4 Các bc tin hành 40 4. KT QU NGHIÊN CU 42 4.1 Thng kê mô t d liu 42 4.2 Ma trn tng quan 43 4.3 Kt qu nghiên cu thc nghim 46 4.3.1 Tác đng ca FDI đn tng trng kinh t, nh hng ca phát trin tài chính đn tng trng kinh t  các quc gia trên th gii 46 4.3.2 S khác bit trong tác đng ca FDI đn tng trng kinh t, nh hng ca phát trin tài chính đn tng trng kinh t gia nhóm nc phát trin, đang phát trin và kém phát trin 52 4.3.3 Tác đng ca FDI đn tng trng kinh t, nh hng ca phát trin tài chính đn tng trng kinh t  các quc gia Asean 57 5. KT LUN 62 Danh mc tài liu tham kho Ph lc DANH MC T VIT TT Cm vit tt Tênăđyăđ ting Anh Tênăđyăđ ting Vit FDI Foreign Direct Investment u t trc tip nc ngoài GDP Gross Domestic Product Tng thu nhp quc ni GMM Generalized Method of Moments Phng pháp Moment tng quát OLS Ordinary least squares Phng pháp hi quy bình phng ti thiu UNCTAD United Nations Conference on Trade and Development Hi ngh liên hp quc v thng mi và phát trin VIF Variance Inflation Factor H s phóng đi World Bank Ngân hàng Th Gii DANH MC BNG BIU Biuăđ 1.1: Dòng vn FDI có xu hng tng trong giai đon 1995 – 2013, đc bit ti các quc gia đang phát trin 2 Bng 3.1: Các quc gia trong mu nghiên cu 24 Bng 3.2: Tóm tt các bin đc s dng trong mô hình hi quy 35 Bng 4.1: Thng kê mô t d liu 42 Bng 4.2: Ma trn tng quan gia các bin (mô hình s dng bin liqlia đi din cho bin phát trin ca khu vc tài chính) 43 Bng 4.3: Ma trn tng quan gia các bin (mô hình s dng bin pricre đi din cho bin phát trin ca khu vc tài chính) 43 Bng 4.4: Kt qu kim đnh V.I.F (mô hình s dng bin liqlia đi din cho bin phát trin ca khu vc tài chính) 44 Bng 4.5: Kt qu kim đnh V.I.F (mô hình s dng bin pricre đi din cho bin phát trin ca khu vc tài chính) 44 Bng 4.6: Kt qu hi quy vi d liu 45 quc gia 46 Bng 4.7: Kt qu hi quy vi d liu các nhóm nc: phát trin, đang phát trin, kém phát trin. 52 Bng 4.8: Kt qu hi quy vi d liu các nhóm nc Asean 57 1 TÓM TT Tác đng ca ngun vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) đn tng trng kinh t ca nc nhn đu t và các yu t nh hng đn mi quan h gia FDI và tng trng kinh t là vn đ rt đc quan tâm bi các nhà nghiên cu, các nhà làm chính sách. Nhm mc đích kim đnh tác đng ca ngun vn đu t trc tip nc ngoài đn tng trng kinh t, tác đng ca phát trin tài chính đn mi quan h gia ngun vn đu t nc ngoài và tng trng kinh t  nc nhn đu t, lun vn s dng phng pháp c lng GMM sai phân vi d liu bng ca 45 quc gia trên th gii (bao gm khu vc Asean) trong giai đon 1995 – 2013. Kt qu nghiên cu cho thy, phát trin tài chính đóng vai trò quan trng trong vic thúc đy tác đng tích cc ca FDI đn tng trng kinh t, đc bit là  nhóm nc đang phát trin và kém phát trin. Lun vn cng không tìm thy bng chng thc nghim chng t FDI có tác đng đn tng trng kinh t  khu vc Asean. 2 1. GII THIU Nhng nm tr li đây, ngun vn đu t trc tip nc ngoài (Foreign Direct Investment, vit tt là FDI) gia tng nhanh chóng, đc bit là  các quc gia đang phát trin. iu này to đng lc cho các nhà nghiên cu tìm hiu vai trò ca ngun vn FDI đi vi tng trng kinh t. Vic nghiên cu này rt quan trng và cn thit vì nó giúp cho các nhà chính sách có c s đ to lp, ban hành nhng chính sách thu hút đu t nc ngoài, nhm mc đích cui cùng là thúc đy tng trng kinh t. Biu đ 1.1 – Dòng vn FDI có xu hng tng trong giai đon 1995 – 2013, đc bit ti các quc gia đang phát trin (đvt: t USD) (Ngun: tác gi tng hp t d liu ti website unctad.org ca Din đàn Thng Mi và Phát Trin Liên Hp Quc - United Nations Conference on Trade and Development). 0 500 1000 1500 2000 2500 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Developed economies Developing economies Least developed countries Total 3 Phn ln các nghiên cu đu cho rng, FDI có vai trò quan trng trong vic thúc đy tng trng kinh t bng c hai cách trc tip và gián tip. H lp lun rng ngun vn đu t trc tip nc ngoài FDI là mt ngun vn quan trng ca nc nhn đu t, trc tip góp phn vào vic thúc đy nn kinh t tng trng. Bên cnh đó, FDI còn tác đng mt cách gián tip đn tng trng kinh t thông qua truyn dn công ngh t nc đu t, nâng cao cht lng ngun nhân lc, cht lng sn phm, kh nng cnh tranh ca nhng doanh nghip trong nc… Tuy nhiên, mt s các công trình nghiên cu khác li có kt qu trái ngc vi các kt qu trên, FDI không có tác đng đn tng trng kinh t hay FDI có tác đng nghch chiu đn tng trng kinh t. S khác bit trong các kt qu nghiên cu trên khin cho nhiu nhà nghiên cu trên th gii đt ra vn đ liu tác đng ca FDI đi vi tng trng còn ph thuc vào yu t nào khác hay không? Mt yu t quan trng đc các nhà nghiên cu quan tâm hàng đu đó là s phát trin ca khu vc tài chính  quc gia nhn đu t. Liu rng khi mt quc gia có khu vc tài chính phát trin mnh thì dòng vn FDI vào quc gia đó có tác đng đn tng trng kinh t mnh hn các quc gia khác có khu vc tài chính kém phát trin hn hay không? Hin nay, hu ht các quc gia trên th gii đu n lc thu hút FDI. Vy, dòng vn FDI thc s có tác đng tích cc đn tng trng kinh t hay không, và s phát trin ca khu vc tài chính có nh hng nh th nào đn tác đng này?  tr li cho câu hi trên, tôi quyt đnh la chn đ tài “Tác đng ca đu t trc tip nc ngoài, phát trin khu vc tài chính đn tng trng kinh t” làm đ tài nghiên cu cho lun vn ca mình. Mc tiêu nghiên cu ca lunăvn: Mc tiêu đu tiên ca lun vn là nghiên cu tác đng ca dòng vn đu t trc tip nc ngoài đn tng trng kinh t  nc nhn đu t. Mc tiêu th hai là nghiên [...]... trong m i quan h gi ng kinh t Ch ng h Durham (2004) s d ng ch s th ng phát tri n tài chính cho th tri ng kê, Carkovic và Levine (2005) s d 2.4 ng b sung c a FDI và phát ng kinh t vai trò quan tr ng ch ng t qu phát tri n tài chính không iv ng c ng kinh t ng phát tri n tài chính Theo Báo cáo phát tri a Di th gi i, phát tri n ng y u t , chính sách, t ch c làm cho th và trung gian tài chính ho ng ng hi u... nghi c ti ng kinh t c ngoài FDI là m t y u t quan tr qu c gia nh FDI ch phát huy m nh m vai trò c a nó thì qu c gia nh i c n ph i có nh ng y u t thu n l i v h t Chính ph u cho m ng kinh t , chính sách phát tri n kinh t c a c bi t là s phát tri n c a khu v c tài chính H u h t các nghiên c u th c nghi u ch ra r ng s phát tri n ng kinh t c ti ng th khu v c tài chính có vai ng tích c c c a v n ng kinh t 23... phát tri n t t Th 15 nh t, h th ng tài chính phát tri n có th th ng ngu n v n ti t ki m nhi nh các d u qu kinh t y ng Th hai, h th ng tài chính phát tri n s làm gi m thi u r i ro do c nâng c p ho c ti p nh n công ngh m ng tích c u y, phát tri n tài chính có tác n phát tri n công ngh , t ng tích c ng kinh t Th ba, nghiên c u cho r ng s phát tri n c a h th ng tài chính s quy t nh kh ng v n c ngoài có... FDI và phát tri n tài chính thì bi n ng kê D a trên k t qu này các tác gi cho r ng FDI ch ng tích c iv ng kinh t khi h th ng tài chính phát tri n m c t i thi có 37 qu c gia h u h t Châu M Latin và Châu Á có h th ng tài chính phát tri n c vào s Trong s 67 qu c gia l y m u thì ng kinh t Các qu c gia h th ng tài chính y u, FDI không có nh t Alfaro và c ng s (2003 ng tích c t qu Châu Phi có ng kinh Hermes... c a khu v c ngân hàng và th ng tài chính i di n cho bi n phát tri n tài chính Alfaro s d ng i quy i v i d li u chéo c a các qu c gia cho ra k t qu ng kinh t có m i quan h nhân qu , s phát tri n c a h th quan tr ng trong vi c phát huy hi u qu c a ngu n v kinh t (bi n FDI có h s h FDI và phát tri n tài chính có h s h bi n ngân h iv ng ng kê; bi a ng kê) C th , b ng b i b n bi n: cung ti n M3, t s tài. .. ng tín d ng thông qua h lãi su t cho vay, phát tri n khu v c tài chính là m t kênh liên k t gi a c K t qu nghiên c u cho th y nh ng qu c gia có khu v c tài chính phát tri n ng kinh t ch ng m i FDI Bailliu (2000) m v i nhi u nhà nghiên c u, dòng v ng kinh t không ch ng ng quan n y ho c, chuy n giao khoa h c k thu t, kinh nghi m mà còn h tr h th ng tài chính phát tri n Nghiên c kho ng c th c hi n n t... c gia phát tri gi i Trong nghiên c u c a Levine (1993), t bi n t phát tri n trên th ng kinh t ng b ng i; phát tri ng b i b n ch tiêu: t s quy mô c a khu v c tài chính/ GDP, vai trò c a các , ph v t s tín d c phân ph i cho khu v c c p cho khu v ; k t qu ng v i Schumpeter (1911): các ch quan h tích c i iv ng phát tri u có m i ng kinh t th hi n qua các h s h i quy có giá tr ng kê và phát tri n tài chính. .. c a khu v u ng u hành chính sách ti n t c a Qu c gia, ng kinh t tóm t t m t s nghiên c u th c nghi m ns v vai ng c a ngu n v n ng kinh t H u h t các nghiên c u th c nghi u cho ra k t qu s phát tri n c a khu v c ng tích c c c Hermes và Lensink (2003) s d ng kinh t Ch ng h n y r ng phát tri n lan truy n c a c i ti n và công ngh t FDI, FDI s tác ng cùng chi u v ng kinh t n u khu v c tài chính phát. .. ra ng kinh t còn ph thu c vào các y u t khác c a qu c gia nh ti t kinh t c a chính ph , ch ng ngu n nhân l có r t nhi u nghiên c u chú tr ng vào u m c bi t ng c a s phát tri n khu v c tài chính Chúng ta s t ngay câu h i r ng t i sao y u t phát tri n tài chính l c các nhà nghiên c u c bi t chú tr ng mà không ph i là các y u t khác? Câu tr l i có th là do v m t lý thuy t: Th nh t, khu v c tài chính có... quân c l p g m có: dòng v n thu n t m cho r ng, n trên th gi i trong c ngoài, chi tiêu chính ng phát tri n tài chính Nghiên c u nh tri n, nhân t quan tr ng c a h th ng tài chính là ngân hàng, do v y, d a theo nghiên c u c a King và Levine (1993), tác gi l a ch n bi n t l tài s n c i so v i t ng tài s n c a ngân hàng ng phát tri n tài chính K t qu nghiên c u t i quy GMM sai phân cho th y h s h i quy c . kinh t 9 2.2 Mi quan h gia phát trin tài chính và tng trng kinh t 11 2.3 FDI, phát trin tài chính và tng trng kinh t 14 2.4 o lng phát trin tài chính 18 2.5 Các bin kim soát. tng trng kinh t, nh hng ca phát trin tài chính đn tng trng kinh t gia nhóm nc phát trin, đang phát trin và kém phát trin 52 4.3.3 Tác đng ca FDI đn tng trng kinh t,. khi mt quc gia có khu vc tài chính phát trin mnh thì dòng vn FDI vào quc gia đó có tác đng đn tng trng kinh t mnh hn các quc gia khác có khu vc tài chính kém phát trin hn hay