BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH  CAO THỊ CÚC VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP Hồ Chí Minh – Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH  CAO THỊ CÚC VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ Chuyên ngành: K toán Mã ngành: 60340301 LUN VĂN THC SĨ KINH T NGƯI HƯNG DN KHOA HC: TS. NGUYN TH KIM CÚC TP. H Chí Minh – Năm 2013 LI CM ƠN. u tiên, tôi xin gi li cm ơn chân thành và sâu sc nht n TS. Nguyn Th Kim Cúc, ngưi ã tn tình hưng dn tôi trong sut thi gian thc hin lun văn. Xin cm ơn tt c Quý Thy Cô trưng i hc Kinh t TP.HCM ã tn tình ging dy tôi trong thi gian qua. Dù ã c gng tìm kim tài liu, nghiên cu và hc hi, song lun văn không tránh khi nhng khim khuyt. Kính mong nhn ưc s góp ý t Quý Thy Cô. Xin chân thành cm ơn. LI CAM ĐOAN “Vn dng chun mc k toán quc t  hoàn thin báo cáo tài chính ti các công ty niêm y t Vit Nam nhm nâng cao tính hu ích ca thông tin cho các nhà u t ư” là công trình nghiên cu khoa hc c lp ca tôi. ây là  tài lun văn thc sĩ kinh t, chuyên ngành k toán – kim toán. Tôi xin cam oan lun văn này là công trình nghiên c u khoa hc ca riêng tôi. Các phân tích, s liu và kt qu nêu trong lun văn là hoàn toàn trung thc và có ngun gc rõ ràng. Tác gi  lun văn Cao Th  Cúc MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1 1, Lý do chọn đề tài 1 2, Mục tiêu nghiên cứu 2 3, Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 2 4, Phương pháp nghiên cứu 3 5, Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3 6, Tóm tắt các nghiên cứu 4 7, Kết cấu của luận văn 6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ TÍNH HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 7 1.1 BẢN CHẤT CỦA BCTC 7 1.1.1 Theo quan điểm của Việt Nam 7 1.1.2 Quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế 8 1.2 CÁC ĐỐI TƯỢNG PHỤC VỤ CỦA BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ VAI TRÒ CỦA BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI NHÀĐẦU TƯ…………………………………… 9 1.2.1 Đối tượng phục vụ của BCTC…………………………………………………….9 1.2.2 Vai trò thông tin trên BCTC đối với các nhà đầu tư………………………………10 1.2.2.1 Lợi ích mang lại cho các nhà đầu tư từ việc sử dụng BCTC……………………10 1.2.2.2 Các chỉ tiêu tài chính thường được sử dụng khi phân tích………………………11 1.3 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍNH HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BCTC 13 1.3.1 Tính hữu ích của thông tin BCTC theo quan điểm của Việt Nam …………………13 1.3.2 Tính hữu ích của thông tin trên BCTC theo quan điểm quốc tế……………… …15 1.4 TỔNG QUAN SỰ KHÁC BIỆT VỀ QUY ĐỊNH LẬP VÀ TRÌNH BÀY BCTC CỦA VIỆT NAM SO VỚI QUỐC TẾ VÀ QUÁ TRÌNH HỘI TỤ KẾ TOÁN QUỐC TẾ 18 1.4.1 Khác biệt về quy định liên quan đến lập và trình bày BCTC 18 1.4.2 Quá trình hội tụ kế toán Quốc tế và kinh nghiệm cho Việt Nam 19 Kết luận chương 1 20 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM 22 2.1 CƠ SỞ PHÁP LÝ CHO VIỆC SOẠN THẢO, TRÌNH BÀY BCTC……………22 2.1.1 Luật kế toán 22 2.1.2 Chuẩn mực kế toán 23 2.1.3 Chế độ kế toán 25 2.1.4 Hệ thống BCTC của các công ty niêm yết Việt Nam 26 2.2 CÔNG TY NIÊM YẾT VÀ VẤN ĐỀ CÔNG BỐ THÔNG TIN 25 2.2.1 Công ty niêm yết 25 2.2.2 Vấn đề công bố thông tin định kỳ về Báo cáo tài chính của các công ty niêm yết 26 2.2.2.3 Quy định về chế tài và xử lý vi phạm công bố thông tin trên thị trường khoán 27 2.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG BCTC DỰA TRÊN SỰ KHÁC BIỆT CỦA CMKT VIỆT NAM VÀ CMKT QUỐC TẾ CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH CỦA NHÀ ĐẦU TƯ 28 2.3.1 Khuôn khổ pháp lý về kế toán áp dụng cho các công ty niêm yết 29 2.3.2. So sánh sự khác biệt của một số khoản mục trên BCTC của CTNY theo CMKT Việt Nam và CMKT Quốc tế có ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư 30 2.3.2.1 Về tiêu đề của các báo cáo 31 2.3.2.2 Phân tích sự khác biệt của một số khoản mục khi trình bày theo CMKT Việt Nam và CMKT Quốc tế có ảnh hưởng đến quyết định đầu tư 32 2.3.2.2.1 Nội dung một số khoản mục trên bảng cân đối kế toán 32 2.3.2.2.2 Những tồn tại về mặt nội dung của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 37 2.3.2.2.3 Những tồn tại về mặt nội dung của Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 40 2.3.2.2.4 Những tồn tại về mặt nội dung của Thuyết minh BCTC 42 2.3.3 Minh họa bằng số liệu về sự sai lệch của một số khoản mục khi tham chiếu theo hệ thống CMKT Việt Nam so với hệ thống CMKT quốc tế, có ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư 43 2.3.4 Thực trạng công bố thông tin định kỳ về BCTC của các CTNY 50 2.4 Khảo sát đánh giá của các nhà đầu tư về thực trạng BCTC cũng như vấn đề công bố thông tin tại các CTNY hiện nay 54 Kết luận chương 2 65 CHƯƠNG 3: VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN BCTC TẠI CTNY VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO TÍNH HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ 66 3.1 MỤC TIÊU HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT 66 3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH NHẰM NÂNG CAO TÍNH HỮU ÍCH CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ 67 3.2.1 Bổ sung các hướng dẫn về soạn thảo và trình bày báo cáo tài chính hiện hành 67 3.2.2 Hoàn thiện tên gọi và nội dung kế toán của một số chỉ tiêu trên BCTC 69 3.2.2.1 Bảng cân đối kế toán 70 3.2.2.2 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 73 3.2.2.3 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 76 3.2.2.4 Thuyết minh báo cáo tài chính 77 3.3 GIẢI PHÁP HỖ TRỢ KHÁC 78 3.3.1 Giải pháp đối với Bộ tài chính, Ủy ban chứng khoán Nhà nước 78 3.3.2 Giải pháp đối với bản thân các công ty niêm yết 80 3.3.3 Giải pháp dành cho các nhà đầu tư 81 Kết luận chương 3 82 KẾT LUẬN 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO . PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCTC BCTC CMKT Chuẩn mực kế toán CĐKT Cân đối kế toán CTNY Công ty niêm yết EPS Lãi cơ bản trên cổ phiếu FASB Hội đồng Chuẩn mực kế toán tài chính Mỹ IAS Chuẩn mực kế toán quốc tế IASB Uỷ ban Chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS Chuẩn mực BCTC quốc tế KQHĐKD Kết quả hoạt động kinh doanh LCTT Lưu chuyển tiền tệ SGDCK Sở giao dịch chứng khoán UBCKNN Uỷ ban chứng khoán Nhà nước VAS Chuẩn mực kế toán Việt Nam DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Bảng phân tích về lãi cơ bản trên cổ phiếu và chỉ số giá thu nhập theo VAS và IAS – Công ty cổ phần sữa Việt Nam. Bảng 2.2: Bảng phân tích chỉ tiêu ROE và ROA theo VAS và IAS – Công ty cổ phần sữa Việt Nam Bảng 2.3: Tóm tắt biến động các chỉ tiêu khi phân tích theo VAS và IAS của các công ty (GAS, DPM, PVD) Bảng 2.4: Phân tích về doanh thu khi trình bày Báo cáo KQHĐKD theo CMKT Việt Nam - Công ty cổ phần FPT . Bảng 2.5: Phân tích về doanh thu khi trình bày Báo cáo KQHĐKD theo CMKT Quốc tế - Công ty cổ phần FPT Bảng 2.6: Danh sách công ty nộp trễ BCTC kiểm toán năm 2012 – Sở giao dịch chứng khoán TP HCM Bảng 2.7: Danh sách công ty nộp trễ BCTC kiểm toán năm 2012 – Sở giao dịch chứng khoán TP Hà Nội. Bảng 2.8: Danh sách công ty nộp trễ BCTC soát xét bán niêm 2013 – Sở giao dịch chứng khoán TP. Hồ chí minh. Bảng 2.9: Bảng thống kê tần suất về nguồn thông tin nhà đầu tư sử dụng để ra quyết định kinh tế. Bảng 2.10: Mức độ quan trọng của các BCTC theo đánh giá của nhà đầu tư Bảng 2.11: Đánh giá của các nhà đầu tư về các đặc điểm chất lượng của BCTC. Bảng 2.13: Bảng tổng kết kỳ vọng của các nhà đầu tư về chất lượng thông tin trên BCTC của các CTNY Việt Nam. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chức năng của kế toán là cung cấp thông tin kinh tế về một tổ chức, những thông tin kế toán này không những cần thiết cho những người ra quyết định quản lý bên trong doanh nghiệp mà còn cần thiết cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như các nhà đầu tư, các bên cho vay, cơ quan thuế…. Những thông tin kế toán này, được truyền tải tới những người có nhu cầu sử dụng thông tin thông qua hệ thống báo cáo kế toán. Hệ thống báo cáo kế toán bao gồm: báo cáo tài chính (cung cấp thông tin chủ yếu cho những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp) và báo cáo quản trị (cung cấp thông tin theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán). Trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, các công ty niêm yết đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Các công ty này là nơi huy động vốn trung và dài hạn. Các báo cáo tài chính là các công cụ chủ yếu mà nhà đầu tư dựa vào đó để ra quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của các nhà đầu tư. Vì vậy, yêu cầu nâng cao tính hữu ích của thông tin trên cáo báo cáo tài chính của các công ty niêm yết hiện nay là yêu cầu tất yếu. Bên cạnh đó, nền kinh tế Việt Nam đang hòa nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, và lĩnh vực kế toán cũng không nằm ngoài xu thế đó. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn sự khác biệt giữa những quy định của Chuẩn mực kế toán Việt Nam và chuẩn mực kế toán Quốc tế, và chính sự khác biệt này làm cho nhà đầu tư (đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài) có thể đưa ra những đánh giá, nhận định khác nhau về tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, tôi chọn đề tài “Vận dụng chuẩn mực kế toán quốc tế để hoàn thiện báo cáo tài chính tại các công ty niêm yết Việt Nam nhằm nâng cao tính hữu ích của thông tin cho các nhà đầu tư” làm nội dung nghiên cứu. Thông qua tìm hiểu thực trạng báo cáo tài chính trong phạm vi bài nghiên cứu, tác giả sẽ đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện báo cáo tài chính của các công ty niêm yết Việt Nam, để đảm bảo rằng báo cáo tài chính được thiết lập trên cơ sở tuân thủ một cách nghiêm ngặt các chuẩn mực, các [...]... kế toán quốc tế để hoàn thiện Báo cáo tài chính tại công ty niêm yết Việt Nam nhằm nâng cao tính hữu ích của thông tin cho các nhà đầu tư 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ TÍNH HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH Báo cáo tài chính (BCTC) là sản phẩm hoàn chỉnh của quy trình kế toán tài chính, được tạo ra nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho các đối tư ng sử dụng BCTC là công cụ... tư ng sử dụng khác nhau Do đó, trong đề tài này tác giả đặc biệt tập trung nghiên cứu BCTC của các CTNY Việt Nam và tính hữu ích của BCTC đối với đối tư ng sử dụng là nhà đầu tư 7 Kết cấu của luận văn Chương 1: Tổng quan về Báo cáo tài chính và tính hữu ích của thông tin trên Báo cáo tài chính Chương 2: Thực trạng Báo cáo tài chính tại các công ty niêm yết Việt Nam Chương 3: Vận dụng chuẩn mực kế toán. .. nghiên cứu các đối tư ng sau: - Các quy định về pháp lý kế toán liên quan đến việc lập và công bố BCTC tại các CTNY Việt Nam - Các chuẩn mực kế toán quốc tế chi phối việc lập và công bố BCTC - Cơ sở lý luận về tính hữu ích của thông tin trên BCTC đối với các nhà đầu tư - Thực trạng việc lập và công bố BCTC của các CTNY Việt Nam và tính hữu ích của thông tin trên BCTC qua đánh giá của các nhà đầu tư 3.2... phương pháp phân tích định lượng để đánh giá thực trạng tính hữu ích của thông tin trên BCTC các CTNY Việt Nam đối với các nhà đầu tư Từ đó, đưa ra các hướng dẫn cụ thể để hoàn thiện BCTC tại các CTNY Việt Nam, với mục tiêu nâng cao tính hữu ích của thông tin tài chính, trong khuôn khổ tuân thủ quy định pháp lý về kế toán của Việt Nam và hướng tới hòa hợp với Chuẩn mực kế toán Quốc tế 5 Ý nghĩa khoa... lý kế toán hiện đang áp dụng tại Việt Nam và chuẩn mực kế toán (CMKT) Quốc tế, mà trực tiếp ảnh hưởng đến các khoản mục trên BCTC của các công ty niêm yết (CTNY), từ đó có tác động tới quyết định của nhà đầu tư - Tìm hiểu thực trạng tính hữu ích của thông tin trên BCTC, đồng thời khảo sát ý kiến đánh giá của các nhà đầu tư về BCTC các CTNY Việt Nam, để tìm ra các điểm cần hoàn thiện trong nội dung BCTC... trên BCTC để đưa ra quyết định đầu tư, cho vay, sau đó dựa vào BCTC sẽ thực hiện việc giám sát và bắt buộc nhà quản lý thực hiện theo đúng hợp đồng, cam kết Theo quan điểm của Quốc tế, BCTC cung cấp thông tin hữu ích cho các quyết định kinh tế “Mục ích của BCTC là cung cấp thông tin của đơn vị báo cáo, đây là những thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư và chủ nợ hiện tại và tiềm năng để ra các quyết định... trả các khoản nợ ngắn hạn không cần đến việc bán hàng tồn kho là một yếu tố quan trọng 1.3 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍNH HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1.3.1 Tính hữu ích của BCTC theo quan điểm của chuẩn mực kế toán Việt Nam Do bản chất và vai trò của BCTC gắn liền với việc cung cấp thông tin cho các đối tư ng sử dụng, do đó tính hữu ích của BCTC cũng chính là tính hữu ích của thông tin kế toán. .. quan điểm của Hội đồng chuẩn mực kế toán tài chính Mỹ (FASB: (Khái niệm 2, đoạn 31, 32) các đặc trưng của thông tin giúp thông tin trở nên quý giá, để thông tin tài chính trở nên hữu ích, thông tin tài chính phải thể hiện được từng tính chất trong một chừng mực tối thiểu và những thông tin kế toán phải được định hướng đến người sử dụng để ra quyết định Hệ thống các tính chất của thông tin kế toán được... định nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng” là đối tư ng ưu tiên phục vụ, còn quy định của Việt Nam hướng tới nhiều nhóm đối tư ng phục vụ, tất cả những người có nhu cầu sử dụng thông tin để ra các quyết định kinh tế 1.2.2 Vai trò thông tin trên BCTC đối với các nhà đầu tư 1.2.2.1 Lợi ích mang lại cho các nhà đầu tư từ việc sử dụng BCTC Các nhà đầu tư được đề cập đến trong nghiên cứu bao gồm cả nhà đầu tư. .. quyết định kinh tế - Theo Luật kế toán (2003) – Kế toán tài chính là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính bằng BCTC cho đối tư ng có nhu cầu sử dụng BCTC được lập theo Chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán, dùng để tổng hợp và thuyết minh về tình hình kinh tế, tài chính của đơn vị - Theo Chế độ kế toán – BCTC dùng để cung cấp thông tin về tình hình tài chính, . 3: Vận dụng chuẩn mực kế toán quốc tế để hoàn thiện Báo cáo tài chính tại công ty niêm yết Việt Nam nhằm nâng cao tính hữu ích của thông tin cho các nhà đầu tư. 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BÁO. VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ Chuyên ngành: K toán Mã ngành:. TẾ TP HỒ CHÍ MINH  CAO THỊ CÚC VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM NHẰM NÂNG CAO HỮU ÍCH CỦA THÔNG TIN CHO