skkn Phương pháp dạy học lồng ghép Giáo dục giới tính lứa tuổi vị thành niên trong môn sinh học 8,9

Đối với bộ môn sinh học trong trườngtrung học cơ sở góp phần cho học sinh có được những kiến thức cơ bản vàcung cấp những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo và mọi hoạt độngsống của

I.PHẦN MỞ ĐẦU

1 LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Hiện nay việc giảng dạy giáo dục giới tính cho học sinh chưa được thựchiện rộng rãi và phổ biến ở các trường THCS mà chỉ được thực hiện trên cơ sởlồng ghép vào một số môn học như giáo dục công dân, sinh học…

Ở lứa tuổi này, cơ quan sinh sản của các em đã phát triển, bản năng sinhdục xuất hiện một cách vô ý thức, song song đó thì bộ não của các em cũng đãphát triển khá hoàn thiện, các em sẽ thích tìm tòi , học hỏi những gì liên quan tớisự thay đổi của cơ thể mình Nhưng kiến thức thì vô hạn, thông tin thì đa dạng,hàng ngày các em phải tiếp xúc với nhiều môi trường, làm nhiều công việc khácnhau, trong đó sẽ có cả điều tốt xen lẫn với điều xấu, điều cần có ở các em lànhững kiến thức và sự nhận thức đúng đắn để các em bước vào đời vững vàng,không đi vào con đường lạc lối để ảnh hưởng tới tương lai, vì thế tôi thấy rằngviệc giáo dục giới tính cho học sinh THCS là rất cần thiết đối với các em

Giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản phải bắt đầu bằng giáo dục giađình, vai trò của cha mẹ, truyền thống, đạo đức, luật pháp của quốc gia và sau

đó là kiến thức cơ bản về cơ thể học, sinh lí học, giải phẫu học, các kĩ năng củacon người để bước vào quan hệ tình dục an toàn, có trách nhiệm, hiểu rõ cácthông tin cơ bản cần thiết về tình dục và sinh sản

Đối với HSDTTS thì đây thật sự là vấn đề khó vì trong phong tục tậpquán và cả lối sống ngày nay vẫn còn thể hiện nhiều mặt hạn chế Nguyên nhânchính là do còn tồn tại một số nhận thức chưa đúng đắn hoặc có thể chưa hiểu rõvề giới tính và sinh sản Để thực hiện được điều đó thì việc phổ biến các kiếnthức chuyên môn về cơ thể học, sinh lí học, giải phẫu học, tâm lí học và cácquan điểm về đời sống tình dục phải trình bày một cách công khai

Trong giảng dạy môn sinh học ngoài việc truyền thụ những kiến thức cơbản cần phải lồng ghép việc giáo dục kĩ năng sống, GDGT và SKSS cho HS có

ý thức bảo vệ cơ thể khỏe, sống lành mạnh…

Trong năm học vừa qua, để giáo dục HS có ý thức tốt trong việc bảo vệsức khỏe tôi đã lồng ghép vấn đề này trong một số bài dạy môn sinh học 8,9 vàtôi nhận thấy đã đạt một số hiệu quả nhất định Tôi sẽ tiếp tục áp dụng phươngpháp này vào trong năm học và trong những năm tiếp theo với hi vọng góp phầnnâng cao dược ý thức cho HS để bảo vệ cơ thể mình, từ đó có ý thức bảo vệ bảnthân và gia đình thông qua môn học

Học sinh là những chủ nhân tương lai của đất nước, chúng ta có tráchnhiệm giúp đỡ các thế hệ học sinh có ý thức và góp sức mình vào công cuộc xây

ở bậc THCS để rồi sau đó em ở nhà lập gia đình sớm nên việc giúp các em cónhững kiến thức cơ bản cần thiết làm hành trang cho cuộc sống hôn nhân saunày, thoát khỏi những quan niệm lạc hậu có thể làm suy kiệt nòi giống thì đâycàng là vấn đề cần thiết phải xem trọng.

Giáo dục SKSS – VTN là giáo dục VTN về tình dục và sức khỏe sinh sảncùng với những khía cạnh khác nhau của vấn đè này( như thể chất, tình cảm,quan hệ xã hội…) Nó giúp nâng cao kiến thức và sự hiểu biết của VTN về cácmặt khác nhau của quá trình sinh sản ở loài người và những ảnh hưởng của quátrình này Hình thức giáo dục này bắt đầu càng sớm càng tốt

2 MỤC ĐÍCH

Giúp HS tích cực và chủ động trong việc tiếp thu chủ đề này, từ đó các

em có thể tự giải đáp những tò mò, thắc mắc của bản thân đồng thời có nhữnghành trang cần thiết cho việc chăm sóc sức khỏe bản thân, biết tự bảo vệ cơ thể

từ đó ý thức bảo vệ sức khỏe cho người thân cũng như gia đình ở hiện tại cũngnhư tương lai sau này

3 NHIỆM VỤ

Trang bị trí thức, hình thành ở HS những kiến thức cơ bản có hệ thống vềđặc điểm hình thái cấu tạo, chức năng các cơ quan cơ thể người

Phát triển năng lực nhận thức, rèn luyện các kĩ năng, nhận thức cảm tính,

kĩ năng quan sát, chú ý ghi nhớ nhận thức lí tính, kĩ năng so sánh, phân tích,tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa, cụ thể hóa, hệ thống hóa Đây là những

kĩ năng cần thiết cho việc tự học và học tập liên tục sau này

Giáo dục giới tính và SKSS cho lứa tuổi HS khối 8,9 để phòng được mộtsố vấn đề nhạy cảm của lứa tuổi này Giáo dục thế giới quan khoa học, vạch rõmối quan hệ giữa các cơ quan trong cơ thể Giáo dục tình cảm đạo đức cho HS ,bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ vẻ đẹp là góp phần giáo dục thẩm mỹ

4 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Phương pháp dạy học lồng ghép GDGT lứa tuổi vị thành niên trong mônsinh học 8,9

Tìm hiểu các khái niệm, thông tin và số liệu về vấn đề GDGT và sinh sản.Thực hiện soạn và dạy lồng ghép GDGT và sinh sản đối với môn sinh8, 9.Phát phiếu thăm dò ý kiến trước và sau khi nghiên cứu

Tham khảo các tài liệu chuyên môn

Tổng hợp và rút kinh nghiệm

II NỘI DUNG

1 CƠ SỞ KHOA HỌC

Trong những năm gần đây, tình trạng học sinh- sinh viên nạo phá thaihay vì tình mà làm những việc không tốt ảnh hưởng tới việc học và tương laicủa mình xảy ra rất là nhiều Những dấu hiệu đầu tiên của giai đoạn dậy thìthường xảy ra ở lứa tuổi vị thành niên Đó là khoảng thời gian tốt nhất để giáodục các em về sự phát triển giới tính Nói chuyện với các em một cách cởi mởvề những thay đổi tâm sinh lý có thể xảy ra trong suốt thời kỳ quan trọng này

Nhưng hiện nay không ít phụ huynh do bận kiếm sống, ít có thời gian gầngũi các em, để các em tự tò mò về tình yêu, tình bạn và quá thơ ngây trước mốiquan hệ khác giới Để rồi những "dại dột" của lứa tuổi này phần nhiều là nhữnghậu quả đáng buồn hoặc do bố mẹ không quan tâm hoặc ngại trao đổi, nên khiếncon cái mất "khả năng đề kháng" Khi rơi vào những hoàn cảnh khó nói, trẻ chỉbiết làm theo bản năng Cũng chính vì lý do này mà không may có thai, hay lỡquan hệ với bạn trai, các cô gái cũng không dám hé răng nói với cha mẹ mà tựtìm cách "giải quyết"

Cái khó nhất khi nói chuyện hay giáo dục chuyên về giới tính với các emkhông phải sợ các em không nhiệt tình tham gia, mà chính là ở các thầy cô giáo,họ rất e ngại khi nói về vấn đề này Thuyết phục các thầy cô giáo trong trườnggiáo dục về giới tính còn khó hơn các em Trong khi đó các em lại có rất nhiềuthắc mắc và không phải chuyện gì cũng có thể tâm sự với cha mẹ

Có nhiều bà mẹ rất lấy làm ngạc nhiên vì con mình yêu, bà bảo, thậtkhông ngờ mới 14- 15 tuổi đầu, yêu đương chúng cũng đau khổ, nhớ nhung, hòhẹn như người lớn, khiến tôi bàng hoàng hết cả người Rồi từ chỗ đó, không ítngười đã "giáo dục" con bằng cách nhốt lại hay đòn roi Có ông bố gầm lên khibiết con yêu sớm rồi đánh con nát cả cái roi Có bà mẹ ép buộc con gái phải dẫnmình đến nhà người yêu để "chửi cho cả nhà thằng đó một trận" Nhưng rồihậu quả để lại chỉ là con cái họ khủng hoảng hơn mà thôi Hay cũng có trườnghợp việc đã lỡ rồi biết làm sao, thôi cho chúng nghỉ học để là đám cưới để rồi “Trẻ con làm bố mẹ trẻ con”

Dễ nhận thấy rằng mối quan hệ lỏng lẻo giữa cha mẹ và con cái đôi khiđưa các em vào mối quan hệ yêu đương sớm Trong khi nhiều bậc cha mẹ vẫntồn tại những suy nghĩ, phong kiến như trao đổi, cung cấp cho trẻ những kiếnthức về giới tính là "vẽ đường cho hươu chạy" Vì thế họ không bao giờ trao đổivới các em về những vấn đề này

Có muôn vàn lý do để những đứa trẻ mới lớn đưa ra để "biện minh" chonhững việc làm đã lỡ của mình Một điều đáng nói là, với trẻ em bây giờ, dậy thìthường xảy ra sớm, rồi bắt nguồn từ sự tò mò trẻ con, từ thôi thúc của bản năngkhi có tác động ngoại cảnh, phim ảnh và biểu hiện thì muôn hình vạn trạng Rồi

bị ép chứ không đồng ý, cả hai đều yêu nhau không kiềm chế được, bạn van xinphải chứng minh tình yêu, gặp chuyện buồn trong gia đình không vượt quađược Chuyện gán ghép nhau rồi trở thành chuyện yêu như thật trong các emtuổi vị thành niên là chuyện "thường ngày ở huyện", trong đó không loại trừ các

em đang ngộ nhận tình bạn khác với tình yêu

Ở lứa tuổi vị thành niên lứa tuổi được xem trẻ con không ra trẻ con ngườilớn không ra người lớn thì nhu cầu tìm hiểu về giới tính là rất lớn, thông tin bênngoài thì nhiều mà suy nghĩ của các em thì còn chưa chín chắn vì thế các bậccha mẹ, các bậc thầy cô giáo cần phải làm gì để giúp các em có những hiểu biếtvà suy nghỉ chín chắn hơn, giúp các em tránh xa các sai lầm, nhất là các vấn đề

liên quan tới giới tính, để các em trưởng thành 1 cách toàn diện và tương lai tốt

đẹp hơn đến với các em

Theo tôi, trong thời đại phát triển như hiện nay, việc đưa nội dung giáodục giới tính vào giảng dạy cho học sinh là vấn đề rất cần thiết, nhất là bậc họcTHCS và cả THPT

Không nhất thiết phải đưa “ giáo dục giới tính” thành 1 môn học chínhkhóa mà nên lồng ghép nhiều hơn nữa kiến thức giới tính vào 1 số môn nhưGiáo dục công dân hay sinh học… hoặc là nội dung, chủ đề chính của nhiều tiết

học hoạt động ngoài giờ…

Việc giảng dạy về nội dung giáo dục giới tính đòi hỏi người giảng dạyphải nắm rõ thực tiễn và các kiến thức giới tính chính xác, hình ảnh hay ví dụminh họa rõ ràng gần gũi với đối tượng cần giảng dạy vì thế việc tổ chức 1 tiếtdạy đòi hỏi sự chuẩn bị trước Giáo viên có thể dần 1 buổi truyền đạt kiến thức,thông tin về giới tính rồi sau đó cho các em tạo nhóm, tìm hiểu 1 số tình huốngtrong đời sống và tạo dựng các vở kịch trình diễn ở những tiết sau, cho cácnhóm khác đặt các câu hỏi tình huống để nhóm trình diễn trả lời, kết thúc cáctiết mục thì giáo viên sẽ nhận xét và tư vấn những thiếu sót cho các em rút kinhnghiệm

2 THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ

2.1 Thuận lợi :

- Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và đặc biệt là CNTT

- Kho tư liệu phục vụ cho việc viết và báo cáo đề tài đa dạng

- Các em học sinh sắp sữa và đang ở độ tuổi vị thành niên (từ 13 đến 18tuổi) nên nhận thức và giáo dục về vấn đề giới tính khá dễ dàng hơn

- Đa số các em có điều kiện tiếp xúc, tìm hiếu những kiến thức về giớitính khá dễ dàng từ nhiều nguồn khác nhau

- GV chuyên môn đã có những kiến thức chuyên môn có liên quan tới vấnđề GDGT và sinh sản

- HS rất muốn tìm hiểu những tò mò về bản thân mà từ lâu không biết hỏinên và cần hỏi ai

- Đa số HS là người DTTS, gia đình nghèo nên đa số cha mẹ bận kiếmsống, ít có thời gian gần gũi và quan tâm đến con em mình

- Nhiều bậc cha mẹ vẫn còn cho rằng “ Đó là chuyện tế nhị mà”, ngày xưabố mẹ có nói về chuyện đó đâu, mà có ai nhắc đến thì cũng đỏ ửng mặt lên xấuhổ rồi, đâu sẽ có đó, đến tuổi thì chúng tự biết hết ấy mà"

-Phần lớn phụ huynh chưa có phương pháp đúng đắn trong việc trao đổivới con trẻ về vấn đề giới tính, hơn nữa cũng chưa hiểu biết nhiều, hiểu chưađúng, chưa sâu về vấn đề

-Phần lớn cuộc sống đồng bào DTTS vẫn còn chịu ảnh hưởng của nhữngquan niệm sai lầm , lối sống còn lạc hậu mà nguyên nhân chính đó là nhận thứcsai về vấn đề hôn nhân và gia đình như nạn tảo hôn, kết hôn cùng dòng họ…

3.MỘT SỐ KHÁI NIỆM CÓ LIÊN QUAN TỚI VẤN ĐỀ

Tuổi vị thành niên được định nghĩa là giai đoạn chuyển tiếp của sự tăng

trưởng và phát triển từ cuối trẻ em đến bắt đầu tuổi trưởng thành từ 10-19 tuổi

Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp của sự phát triển con người từ trẻ

con thành người lớn Đặc trưng của giai đoạn này là sự phát triển đặc biệt mạnh

mẽ cả về thể chất, tâm lí, tình cảm và khả năng hòa nhập xã hội , cộng đồng

Tuởi dậy thì nĩi chung cĩ thể chia làm ba giai đoạn ( bắt đầu, trung gian vàcuới), hay tiền dậy thì, dậy thì và sau dậy thì.

Sức khỏe sinh sản : Theo tở chức Y tế Thế giới, SKSS là trạng thái thoảimái về thể chất , tinh thần và xã hợi của tất cả những gì liên quan tới bợ máysinh sản chứ khơng phải là khơng cĩ bệnh hay khuyết tật của bợ máy đĩ

Như vậy SKSS bao hàm ý nghĩa là mọi người đều có thể có một cuộcsống tình dục được thỏa mãn, có trách nhiệm và an toàn đồng thời họ phải cókhả năng sinh sản và sự tự do lựa chọn việc có sinh con hay không, thời điểmsinh con và số con Định nghĩa này cũng bao hàm cả quyền của phụ nữ vànam giới phải được thông tin, tư vấn đầy đủ và được tiếp cận với các biệnpháp kế hoạch hóa gia đình an toàn, hiệu quả, phù hợp với khả năng và chấpnhận được theo sự lựa chọn của bản thân họ, và quyền tiếp cận các dịch vụchăm sóc sức khỏe phù hợp cho người phụ nữ mang thai cũng như sinh đẻ antoàn

-Sức khỏe tình dục: Theo tổ chức Y tế thế giới, SKTD là trạng thái

thoải mái về thể chất, tình cảm, tinh thần và xã hội của tất cả những gì liênquan tới hoạt động tình dục chứ không phải chỉ là không có bệnh, hoạt độngbất thường hay yếu ớt SKTD đòi hỏi cách tiếp cận tích cực và tôn trọng đốivới hoạt động tình dục và các mối quan hệ giới tính, cũng như khả năng cóđược cuộc sống tình dục an toàn và khoái cảm, không bị cưỡng bức, phân biệtvà bạo lực Để có và duy trì SKTD, các quyền về tình dục của tất cả mọingười phải được tôn trọng, bảo vệ và đảm bảo

Sự phát triển về thể chất :Trong suốt thời trẻ em, các cơ quan sinhdục chăûng thay đổi bao nhiêu, song trong giai đoạn vị thành niên, sự tăngtrưởng từ dạy thì đến chín muồi diễn ra theo một trình tự nhất định.Tuổidậy thì được phát khởi từ vùng dưới đồi, nó kích thích tuyến yên.Tuyếnyên kiểm soát toàn bộ sự tăng trưởng,kích thích sự sản xuất các hoocmoncủa buồng trứng,tinh hoàn và tuyến thượng thận.Các tác nhân đặc hiệucủa tuổi dậy thì là hoocmon giới tính Esùtrogen từ buồng trứng vàAndrnogen từ tinh hoàn.Con gái thường đạt tới tuổi chín muồi sớm hơn contrai 2 năm Tuổi dậy thì trung bình của trẻ gái là 11-14 tuổi, ở trẻ trai 13-

16 tuổi.Mỗi cá nhân có một thời gian biểu riêng, nam hay nữ cũng vậythành thử có những biến thiên lớn về thời gian, song trình tự chín muồi vềgiới tính thì như nhau

Söï phaùt trieơn kòch tính cụa caùc cô quan sinh dúc daên ñeân söï thöùc tưnhvaø caùc ham muoân tình dúc, nhöng lái coù nhöõng raøng buoôc raât nghieđm ngaịtchi phoâi caùc öùng xöû tình dúc cụa ngöôøi vò thaønh nieđn.

Maịc duø chín muoăi veă chöùc naíng sinh lyù, ngöôøi vò thaønh nieđn vaênñöôïc xem laø trẹ em veă maịt cạm xuùc vaø xaõ hoôi Ngöôøi vò thaønh nieđn thaùysôï haõi boâi roùi vì nhöõng cạm nghó môùi mẹ veă giôi tính naøy maø ngay cạ bạn

thađn,( vaø cạ baôc cha mé) , thöôøng cho ñoù laø “ñieău xaâu xa”.Ngöôøi ôû löùa tuoơi

naøy caăn coù cô hoôi baøy toû caùc cạm nghó ñoù vaø hóc caùch laø sao keăm cheâ vaøchuyeơn höôùng caùc ham muoân tính dúc cụa mình.Ñoăng thôøi vôùi söï taíngtröôûng veă giôùi tính,cuõng dieên ra giai ñoán”nöôùc ruùt” cụa söï taíng tröôûngtoaøn thađn cô rheơ lôùn leđn töøng ngaøy.Trong thôøi kyø dađïy thì, trung bình moêi

em cao theđm khoạng 9- 20 cm.Trong giai ñoán naøy, cô theơ khođng chư lôùnleđn veă maịt chieău cao vaø cađn naịngmaø coøn cạ veă caùc kích thöôùc khaùc: ñaău,ngöïc, mođng, tay ,chađn taât cạ caùc boô phaôn cô theơ khođng lôùn leđn thoe cuøngmoôt toẫc ñoô, neđn ngöôøi vò thaønh nieđn trođng coù daùng ngöôïi ngòu vaø coù phaănkhođng cađn ñoâi

4 ÑAỊT VAÂN ÑEĂ

Tuổi vị thành niín là giai đoạn rất quan trọng trong cuộc đời mỗingười, bởi vì đđy là những năm tháng quyí́t định đí́n chií̀u hướng thay đổi

của một em bé: Em bé đó sẽ trở thành “loại” người nào?

Suoât löùa tuoơi vò thaønh nieđn coù nhieău thay ñoơi veă maịt theơ chaât, cạmxuùc vaø xaõ hoôi dieên ra ôû moêi caù nhađn Nhöõng thay ñoơi naøy xạy ra ñoăng thôøihoaịc töøng ñôït noâi tieâp nhau trong taât cạ ba lónh vöïc noâi tređn.nhöõng thay ñoơiñoù lieđn quan tôùi nhau ạnh höôûng laên nhau.Tuy vaôy, ñeơ nhaôn bieât vaø hieơubieât caùc thay ñoơi quan tróng ñoù, ta xem xeùt rieđng töøng phöông dieôn, songbao giôø cuõng caăn nhôù raỉng trong cuoôc soâng thöïc, chuùng khođng hoaøn toaøndieên ra ñuùng nhö vaôy

Theâ kyû 20 vôùi vođ soâ caùc thay ñoơi cụa xaõ hoôi chuùng ta phại ñöôngñaău vôùi nhöõng ñoøi hoûi cụa thôøi ñái trong ñoù tình dúc hóc seõ laø moôt mođnhóc phại ñöôïc dáy ngay töø lôùp 5

Nhöõng bieân ñoơi veă tađm sinh lyù ạnh höôûng mánh ñeân loâi soâng,neâpsinh hoát, quan heô xaõ hoôi vaø söï phaùt trieơn nhađn caùch.Tuy nhieđn, ñađy cuõnglaø nhöõng vaân ñeă chöa ñöôïc nhieău baôc phú huynh quan tađm.Phim ạnh, baùo

chí,những nếp sống,hoạt động không lành mạnh,ăn chơi,ma túy làm chocác em dễ bị lôi cuốn,bị sa ngã, bị xâm hại tình dục

Vậy nên tôi chọn đối tượng nghiên cứu là học sinh khối lớp 8, thôngqua giảng dạy bộ môn sinh hoc lớp 8 để giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệsức khỏe của mình Bởi vì đây là lứa tuổi giao thời giữa thiếu niên và thanhniên , do vậy các em có nhiều chuyển biến về nhận thức Trong thực tế chothấy đa số các em có ý thức tốt , nhưng bên cạnh đó vẫn có những em nhậnthức sự việc còn thiên về cảm tính, bắt chước, chưa có sự chọn lọc nhưng các

em lại không nhận thức được điều đó Trong những trường hợp như vậy giáoviên và phụ huynh cần có biện pháp giúp đỡ, chỉ bảo , giáo dục cho các emđể các em nhận thức được sự việc, sự tác hại của những trò, những việc làm,từ đó các em có ý thức cao hơn trong mọi hành vi, việc làm của mình đối với

cơ thể mình

Với biện pháp vừa truyền thụ tri thức, vừa giáo dục cho học sinh có ý thứcđối với bản thân, để hình thành nhân cách, ý thức cho học sinh, để các em trởthành một con người vừa có tri thức vừa có đạo đức Đạo đức có thể nói làcái gốc của con người Bác Hờ từng nĩi “ Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phầnnhiều do giáo dục mà nên” nghĩa là con người khi sinh ra ai cũng hiền, aicũng thiện cả còn về sau có thể trở thành người tốt hay xấu đều do môitrường và giáo dục Chính vì thế khi các em bước chân vào ghế nhà trườngngoài việc truyền thụ kiến thức các thầy cô giáo cần phải dạy các em nhữngcái hay, cái đẹp cái tốt trong cuộc sống Đối với bộ môn sinh học trong trườngtrung học cơ sở góp phần cho học sinh có được những kiến thức cơ bản vàcung cấp những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo và mọi hoạt độngsống của con người Trên cơ sở đó, đề ra các biện pháp vệ sinh, rèn luyệnthân thể, bảo vệ và tăng cường sức khỏe

-Dạy sinh học 8,9 nhằm hình thành ở học sinh những hiểu biết vềà đặcđiểm cấu tạo,các bộ phận và chức năng của cơ thể con người Nhằm giúphọc sinh trong việc tìm hiểu cơ thể của con người ngừơi qua các bài học, đặcbiệt trên mô hình thưc tế Từ đó có thể nhận biết các cơ quan , bộ phận trên

cơ thể mình, rèn luyện kỹ năng nghiên cứu bộ môn, giáo dục cho học sinh ýthức bảo vệ cơ thể,vệ sinh một cách hợp lý, đồng thời góp phần thực hiệnmục tiêu giáo dục trung học cơ sở

*Các phương pháp GDGT ở trường THCS

Việc lựa chọn và sử dụng phương pháp GDGT có ý nghĩa quan trọngtrong việc bảo đảm kết quả của giáo dục.Một trong ngững nhiệm vụ củaGDGT là hình thành ý thức(khái niệm, phán đoans, niềm tin cho học sinhTHCS về những vấn đề có quan hệ đến giới và các quan hệ giữa những

người ở các giới khác nhau,về giới tính vai trò của chúng trong cuộc sống xãhội.

Vì vậy, để hình thành ý thức cho HS ý thức về các vấn đề vừa nêutrên, cần lựa chọn và sử dụng các phương pháp diễn giảng, đàm thoại, tranhluận.Những phương pháp này có tác động đưa lí luận vào ý thức HS và kháiquát những kinh nghiệm, những hành vi, ứng xử của HS

Tuy nhiên không được biến các phương pháp này thành các phươngpháp thuyết giáo.Các phương pháp này phải làm cho HS biết tự mình phântích và tổng kết kinh nghiệm ứng xử đối với người khác giới, đối với nhữngvấn đề giới tính của bản thân của bạn bè, biết tự nhận thức,tự đánh giá,vàbiết bảo vệ những quan điểm, niềm tin và nguyên tắc mình đã tự xây dựng

5 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Hiện nay, trong chương trình đào tạo của Việt Nam, vấn đề giáo dụcgiới tính cho học sinh chưa được quan tâm đúng mức Chưa hề có môn giáodục giới tính được đưa vào nội dung giảng dạy Vấn đề này được lồng ghépvào một số nội dung trong môn sinh học hay một số bài trong môn Giáo dụccông dân, địa lí Tuy nhiên, những nội dung đó vẫn còn chung chung, chưađáp ứng được nhu cầu hiểu biết và sự cần thiết phải nắm vững các kiến thứcvề giới tính của các em học sinh

Thái độ của các em khi nói đến những vấn đề liên quan đến giới tínhcòn khá dè dặt, các em chưa hề mạnh dạn trong quá trình tìm hiểu hay tiếpthu những kiến thức đó Trong khi có khoảng 96,1% các em học sinh khi đượchỏi đều cho rằng cần được trang bị đầy đủ các kiến thức về tâm - sinh lí vàgiao tiếp ứng xử ngay trong giai đoạn THCS Bên cạnh đó, đội ngũ giáo viênchuyên trách về những vấn đề này hầu như chưa trường nào có Các hoạtđộng giáo dục của nhà trường chỉ dùng lại ở một số buổi nói chuyện với cácchuyên gia về một số vấn đề sức khoẻ giới tính, phòng chốngHIV/AIDS Các giáo viên giảng dạy các bộ môn khi đề cập đến việc dạycác kiến thức về giới tính cho các em, một số người còn nói rằng: Giáo viênnói ra những vấn đề đó còn cảm thấy ngượng nữa là các em học sinh

Hậu quả của sự thiếu hiểu biết về giới tính không phải ai khác màchính các em phải chịu Theo bệnh viện phụ sản Từ Dũ Hà Nội: Số sản phụchưa đến tuổi 18 đến khám phá thai ngày càng tăng Năm 2003 gấp 2 lầnnăm 2001, Riêng những tháng đầu năm 2009, trung bình mỗi tháng có hơn 40

ca Thực tế là tình trạng nạo phá thai khi chưa lập gia đình xảy ra rất phổbiến, đến mức báo động Theo một nghiên cứu của Trung tâm Nghiêncứu Giới, Gia đình và Môi trường phát triển (CGFED), Việt Nam là mộttrong những nước có tỷ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới (Đứng thứ 3

trên thế giới) với hơn 500.000 ca mỗi năm Con số thực tế còn có khảnăng cao hơn do báo cáo và ghi chép không đầy đủ khi tình trạng pháthai không an toàn tại các cơ sở y tế tư nhân rất khó kiểm soát…

Trong đó, 30% ca phá thai là ở lứa tuổi chưa lập gia đình Đángbáo động có tới 20% người nạo phá thai ở lứa tuổi vị thành niên Theođó, những bà mẹ sinh con trước 18 tuổi là khoảng 5% và khoảng 15%sinh con trước tuổi 20

Chưa kể có khoảng 65% các ca nhiễm HIV là ở những người dưới

29 tuổi và một phần không nhỏ rơi vào những đối tượng chưa lập giađình,

Cũng theo báo cáo, đây chỉ là số nổi, thực tế còn nhiều hơn vì các emkhông khai đúng tuổi hay không dám đến bệnh viện để xử lí Hậu quả của sựthiếu hiểu biết về kiến thức giới tính làm các em dễ mang thai ngoài ý muốn,dễ mắc một số bệnh như: Lậu, Giang mai, sùi mào gà, AIDS

Xã• hội hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề nên haykhông nên đưa chương trình giáo dục sức khoẻ giới tính vào chương trìnhgiáo dục THCS Có ý kiến cho rằng: không nên vẽ đường cho hươu chạy,

ý khác lại cho rằng: Thà vẽ đường cho hươu chạy còn hơn để con emchúng ta lao xuống vực Vấn đề lớn được đặt ra ở đây là làm thế nào đểlấp lỗ hổng trong công tác giáo dục giới tính cho các em đang ở giai đoạn

vị thành niên

Theo ý kiến của cá nhân tôi, việc cần thiết phải trang bị cho các emcác kiến thức về vấn đề giới tính là không cần phải bàn cải Với vai trò làmột giáo viên dạy môn sinh học THCS, tôi thấy có một số nội dung trongchương trình SGK có đề cập đến một số vấn đề về dạng kiến thức GDGT.Nếu GV biết cách triển khai tốt, khai thác bổ sung thêm một số vấn đề thìsẽ trở thành một bài dạy về giáo dục giới tính rất tốt cho các em

Trước đây, chúng ta áp dụng phương pháp dạy học vấn đề, trong đó lấygiáo viên là trung tâm truyền đạt lại kiến thức cho Học sinh, do đó Học sinhhọc tập một cách thụ động, thiếu sáng tạo dẫn đến hiệu quả giảng dạy khôngcao Hiện nay, công tác đổi mới phương pháp dạy học đang vận dung phươngpháp dạy học khám phá, lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên giữ vai trò tổchức, giám sát, định hướng các hoạt động của học sinh nhằm giúp các em tìmhiểu và lĩnh hội các kiến thức mới

Mục đích chung của môn Cơ thể người và vệ sinh ở THCS là cung cấp

những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo và mọi hoạt động sống củacon người Trên cơ sở đó, đề ra các biện pháp vệ sinh, rèn luyện thân thể,bảo vệ và tăng cường sức khỏe, nâng cao năng suất, hiệu quả trong họctập,góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo những con người lao động linh hoạt,năng động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước

Những hiểu biết về cơ thể người giúp học sinh hiểu rõ cơ sở khoa họccủa các biện pháp vệ sinh, phòng bệnh, cách sử lý các tình huống gặp phảitrong đời sống và sức khỏe của con người,trong đó có sức khỏe sinh sản

Qua các phương pháp dạy mà hình thành cho học sinh phương pháp họctậpï bộ môn nói riêng và phương pháp học tập tích cực và tự lực nói chung,tạocho các em có cách nhìn một cách có hệ thống về sự tiến bộ khoa học vàcông nghệ của xã hội mới đối với người lao động

6.LỒNG GHÉP GDGT VÀO MỘT SỐ BÀI DẠY MƠN SINH 8,9

SINH 8-Bài 58: TUYẾN SINH DỤC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về chức năng của hoocmon sinh dục nam đôi với tuổi dậy thì ở các em trai

Có 2 hoạt động nhỏ:

+ Tìm hiểu về vai trò của tinh hoan ở phần này Gv hướng dãn cho họcsinh quan sát hình vễ, sơ đồ trao đổi nhóm để hoàn thành phần điền từ.(GVdùng tranh màu phóng to giới thiệu cho HS vị trí của các tế bào kẽ, chứcnăng của tế bào kẽ, sau khi hoạt động GV cho đại diện HS nhóm báo cáophần điền từ đồng thời chỉ trên tranh vẽ vị trí của các tế bào kẽ, sự điều hòahoạt động của các tuyến nội tiết là cơ sở để các em học bài 59 dễ hơn)

Kết luận: Vai trò nội tiết của tinh hoàn là tiết hoocmôn phụ sinh dục

nam: TESTÔSTÊRÔN: Tìm hiểu vai trò của hôc môn do tế bào kẽ tiết ra đểthực hiện tốt phàn này GV cho các em HS nam chuâûn bị trước ở nhà phiếuhọc tập ( bảng 58.1) GV thu lại đề phát hiện một số em phát triểûn không bìnhthường để kịp thời có lời khuyên thích hợp cho các em

Hoạt động 2: cách tiến hành như hoạt động 1 song Gv đặc biệt chú ý

giới thiệu kỹ hình 58.3 ( buồng trứng,ống dẫn trứng,phễu dẫn trứng,trứng vàcác nang trứng gốc, sự phát triển của trứng, trứng chín và rụng trứng sự hìnhthành thể vàng, vai trò của thể vàng) đây là cơ sở để các em học tốt bài 62.Đặc biệt GV cần lưu ý các em gái trong việc vệ sinh cơ quan sinh dục

-Vai trò nội tiếât của buồng trứng là tiết hoocmôn phụ sinh dụcnữ:ƠSTRÔNGEN

Sau hai hoạt động Gv cần lưu ý cho HS: trong các dấu hiệu biến đổi của

cơ thể ở tuổi dậy thì , thì dấu hiệu quan trọng nhất là xuất tinh lần đầu ở các

em nam và sự hành kinh lần đầu ở nữ.Đây là dấu hiệu có khả năng sinh sản,song các em chưa thể sinh sản được, Vì sao? Gv giải thích rõ cho các em vìsao ở tuổi các em chưa sinh sản được.Đồng thời qua đó giáo dục các em cầncó lối sống trong sáng lành mạnh, trong quan hệ bạn bè, trong phim ảnh, vuichơi

Gv: giải thích một số thắc mắc của HS cũng như một sôù hiện tượng thựctế:Pêđê là do rối loạn hoạt động nội tiết ( các tê bào kẽ không tiết hoocmonTestostêrôn hoặc tiết qua ít đối với các em nam, hoặc nang trứng không tiết

ra hoocmôn Ơstrrôgen hoặc quá ít với các em nữ) các đặc tính sinh dục phụcó thể thay đổi do hoocmon phụ sinh dục song cơ quan sinh dục là yếu tốquyết định giới tính không thể thay đổi

SINH 8- bài 62: THỤ TINH, THỤ THAI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THAI Hoạt động : Tìm hiểu những điều kiện cho sự thụ tinh và thụ thai

Gv dung tranh màu phóng to giới thiệu rõ đường đi của tinh trùng nơi tinhtrùng gặp trứng sau khi thụ tinh hợp tử di chuyển về làm toỏ ở tử cung, thờigian hợp tử di chuyển từ nơi thụ tinh về tử cung, bám vào tử cung, và được làtổở tử cung đã được chuẩn bị sẵn( dày và xốp và xung huyết nhờ hoocmôncủa thể vàng được duy trì trong suốt thời gian phụ nữ mang thai

HS đọc thông tin, lĩnh hội kiến thức trao đổi nhóm xác điịnh điều kiệncần cho sự thụ tinh và thụ thai:

+Điều kiện cần cho sự thụ tinh: Trứng được gặp tinh trùng và tinh trùngđược lọt vào trứng để tạo thành hợp tử

+ Điều kiện cần cho sự thụ thai xảy ra khi trứng đã thụ tinh bám được vàlàm tổ trong lớp niêm mạc tử cung

(GV cần khắc sâu và ghi nhớ hai điều kiện này , vì đây là cơ sở cho việcthực hiện kế hoạch hóa gia đình,sẽ học bài 63)

Hoạt động: Tìm hiểu sự nuôi dưỡng thai khi mang thai

-Để thực hiện tốt hoạt động này giáo viên cho HS điều tra trước thực tế:Sức khỏe bà mẹ mang thai, chế độï dinh dưỡng của người mang thai, sức khỏecủa trẻ sơ sinh: Người phụ nữ có sức khỏe tốt chế độ dinh dưỡng đầy đủ,không bị đau oóm trong thòi gian mang thai, không sử dụng các chất gâynghiện thì đứa trẻ sinh ra có sức khỏe tốt, cân nặng đảm bảo, không thiếucân và chiều cao, trí tuệ phát triển tốt )

GV cho HS đọc thông tin SGK dùng tranh giới thiệu sự thai sinh ở người,sau đó cho HS đọc báo cáo kết quả điều tra thực tế:

+Sức khỏe của thai tùy thuộc vào sức khỏe của mẹ Do đó, trong thờigian mang thai( cũng như thời kỳ cho con bú người mẹ cần bồi dưỡng đủ