BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM LÊ THÀNH TÀI ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Công nghệ môi trường Mã số ngành: 60520320 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 06 năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM LÊ THÀNH TÀI ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN GÒ VẤP LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Công nghệ môi trường Mã số ngành: 60520320 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TSKH NGUYỄN CÔNG HÀO TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 06 năm 2013 i CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS. TSKH NGUYỄN CÔNG HÀO Cán bộ chấm nhận xét 1: GS.TS. HOÀNG HƯNG Cán bộ chấm nhận xét 2: TS. TRỊNH HOÀNG NGẠN Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh ngày 17 tháng 8 năm 2013. Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm: 1/ PGS.TS. Lê Mạnh Tân - Chủ tịch Hội đồng. 2/ GS.TS. Hoàng Hưng - Phản biện 1. 3/ TS. Trịnh Hoàng Ngạn - Phản biện 2. 4/ TS. Thái Văn Nam - Ủy viên. 5/ TS. Nguyễn Thị Hai - Ủy viên, thư ký. Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được chỉnh sửa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV Khoa quản lý chuyên ngành ii TRƯỜNG ĐẠI HỌC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc PHÒNG QLKH – ĐTSĐH NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: LÊ THÀNH TÀI Giới tính: Nam. Ngày, tháng, năm sinh: 09/03/1980 Nơi sinh: Tiền Giang. Chuyên ngành: Công nghệ môi trường MSHV: 1181081062. I/ TÊN ĐỀ TÀI: Đánh giá hiện trạng và đề xuất chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp. II/ NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG: III/ NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: (Ngày bắt đầu thực hiện Luận văn ghi trong Quyết định giao đề tài) IV/ NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: V/ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: (Ghi rõ học hàm, học vị, họ, tên) CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH iii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, bên cạnh việc tham khảo và nghiên cứu thêm tài liệu của các nhà khoa học về môi trường. Các số liệu, kết quả phân tích môi trường trích dẫn trong Luận văn trung thực, được thu thập chủ yếu từ các cơ quan quản lý nhà nước thuộc UBND quận Gò Vấp, Chi Cục Bảo vệ môi trường Tp. HCM,… Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong Luận văn được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Lê Thành Tài iv LỜI CÁM ƠN Đầu tiên, xin gửi lời cảm ơn chân thành đến GS. TSKH Nguyễn Công Hào đã giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Xin cảm ơn quý thầy cô trong Khoa Môi trường đã chỉ bảo và hướng dẫn tận tình cho tôi về những kiến thức lý thuyết, cũng như các kỹ năng trong nghiên cứu, cách giải quyết vấn đề,… Xin trân trọng biết ơn tất cả quý Thầy, Cô tham gia giảng dạy tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh đã dạy và cung cấp cho tôi những kiến thức có nội dung cơ bản của ngành khoa học môi trường để tôi hoàn thành Luận văn trong khả năng tốt nhất của mình. Tôi cũng xin cảm ơn các anh chị đồng nghiệp, học viên đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Cảm ơn quý thầy cô đã đọc bản thảo và cho nhiều ý kiến đóng góp quý báu. Học viên thực hiện Luận văn Lê Thành Tài v TÓM TẮT Theo “Quy hoạch phát triển công nghiệp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2010 có tính đến năm 2020” thì công nghiệp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh sẽ chuyển dịch mạnh theo hướng tăng nhanh các ngành công nghiệp công nghệ kỹ thuật cao, có hàm lượng tri thức, tỷ lệ giá trị gia tăng cao như các ngành cơ khí chế tạo máy, công nghệ điện tử - tin học, vật liệu mới,… Theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội quận Gò Vấp đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020, cơ cấu giá trị sản xuất chuyển dịch theo hướng dịch vụ, thương mại – công nghiệp – nông nghiệp. Và đây là sự chuyển dịch cơ cấu phù hợp với quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa ở nước ta nói chung và tại thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn quận Gò Vấp theo hướng đa dạng hóa ngành nghề, khuyến khích các thành phần kinh tế cùng phát triển, tập trung đầu tư cho các ngành sản xuất các sản phẩm mà thị trường trong nước và thế giới có nhu cầu, ưu tiên đầu tư phát triển các ngành tạo ra các sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật công nghệ cao và sử dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến (sản xuất linh kiện điện tử, máy tính, máy gia dụng, sản xuất phần mềm, lắp ráp ô tô – xe máy và thiết bị điện, công nghệ sinh học và sản xuất vật liệu mới,…). Hầu hết các hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn quận Gò Vấp đều là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các loại hình phát triển nêu trên góp phần rất lớn vào sự tăng trưởng kinh tế cho quận Gò Vấp. Tuy nhiên chính các doanh nghiệp đó cũng mang nhiều tiềm ẩn về vấn đề môi trường ảnh hưởng đến môi trường sống, sức khỏe của người dân trong khu dân cư. Từ những nhận định mang tính dự báo, luận văn đặt vấn đề nghiên cứu những giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp, để từ đó vi góp phần vào sự phát triển bền vững tại quận Gò Vấp nói riêng và cả thành phố Hồ Chí Minh nói chung. Luận văn được trình bày trong 5 chương: Tổng quan về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp và sự cần thiết của vấn đề cần nghiên cứu sẽ được trình bày trong Chương thứ nhất. Thực trạng quản lý môi trường và hiện trạng quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại quận Gò Vấp tiếp tục được thể hiện tại Chương 2. Các kết quả nghiên, khảo sát thực tế về hiện trạng môi trường và thực trạng quản lý môi trường tại một số doanh nghiệp vừa và nhỏ điển hình trên địa bàn quận Gò Vấp được trình bày trong Chương 3. Từ các kết quả nghiên cứu, điều tra khảo sát thực tế đã trình bày trong Chương 3, tác giả sẽ đề xuất một số giải pháp khả thi nhằm nâng cao năng lực quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp tại Chương 4. Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát hiện trạng và thực trạng quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tại Chương 5 tác giả sẽ đề xuất - kiến nghị một số giải pháp khả thi nhất nhằm góp phần nâng cao năng lực quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, góp phần bảo vệ môi trường sống của người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững trên địa bàn quận Gò Vấp: 1/ Tăng cường xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp lý về bảo vệ môi trường, đồng thời đề xuất cũng cố và sắp xếp lại bộ máy quản lý môi trường tại UBND quận Gò Vấp cũng như tại các doanh nghiệp trên địa bàn. 2/ Tuyên truyền sâu rộng, đề xuất công nghệ phù hợp và đưa các chương trình sản xuất sạch hơn vào các doanh nghiệp để áp dụng, bên cạnh sự hỗ trợ của chính quyền các cấp để áp dụng ngày càng hiệu quả hơn. vii 3/ Tổ chức lại hệ thống thu gom, lưu trữ, vận chuyển và xử lý chất thải rắn tại các doanh nghiệp làm phát sinh chất thải và doanh nghiệp thu gom xử lý chất thải. 4/ Triển khai các chương trình nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường và cho các doanh nghiệp, tiến đến yêu cầu các doanh nghiệp phải đăng ký và áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 14000. Luận văn được hoàn thành từ quá trình thu thập tương đối đầy đủ tài liệu về vấn đề cần nghiên cứu, trên cơ sở số liệu khảo sát về hiện trạng quản lý môi trường và thực trạng quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp, từ đó đề xuất những định hướng khả thi nhằm nâng cao năng lực quản lý môi trường tại cơ quan quản lý nhà nước về môi trường và tại doanh nghiệp. viii ABSTRACT According to "plan for industrial development in the area of Ho Chi Minh City in 2010, by 2020" the industry in the area of Ho Chi Minh City will move strongly in the direction of increasing the technology industry high-tech, knowledge- intensive, value-added ratio as high as the mechanical engineering industry, electronics technology - information technology, new materials, According to the master plan for economic development - social Vap district until 2010 and vision to 2020, the production value structure shifted towards services, commercial - industrial - agricultural. And here is the restructuring in accordance with the process of industrialization - modernization in our country in general and in Ho Chi Minh City in particular. Development planning industry - handicraft in Go Vap district towards diversification of industries and encourage economic sectors and development, focused investments in manufacturing products that domestic and world demand, priority development sectors to create products containing high-quality technology and use of modern technology, advanced (production of electronic components, computers, appliances, software production, assembling cars - motorcycles and power equipment, biotechnology and new materials production, ). Most of the business activities in Go Vap district are small and medium enterprises. The above type of development contributes greatly to the economic growth for Go Vap district, but also the businesses that bring many potential environmental issues affecting the environment, the health of the People in residential areas. From the forecasts identify forward, thesis research question of measures to improve the environmental management capabilities for small and medium businesses in Go Vap district, thereby contributing to the development Sustainability in Go Vap district in particular and the Ho Chi Minh City in general. [...]... hướng cho công tác bảo vệ môi trường và đề xuất chương trình nâng cao nhận thức môi trường và giúp các doanh nghiệp triển khai các hệ thống quản lý môi trường ở những mức độ khác nhau Xuất phát từ sự cấp bách và ý nghĩa khoa học của vấn đề đã trình bày trên đây, đề tài "Đánh giá hiện trạng và đề xuất chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò. .. quốc tế - Luận văn khảo sát hiện trạng môi trường và quản lý môi trường, nhu cầu thực tế của các doanh nghiệp, trên cơ sở đó đề xuất định hướng cho công tác bảo vệ môi trường và chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp - Các kết quả nghiên cứu này sẽ đóng góp có ý nghĩa vào việc hoạch định các chương trình quản lý môi trường giúp các doanh nghiệp phát triển theo hướng... tiêu trên, luận văn hướng đến các mục đích nghiên cứu cụ thể sau đây: - Nghiên cứu hiện trạng môi trường và quản lý môi trường tại một số doanh nghiệp đại diện tại quận Gò Vấp, làm cơ sở cho các đề xuất giải pháp quản lý, công nghệ xử lý môi trường tại các doanh nghiệp - Khảo sát thực trạng môi trường và quản lý môi trường trong các doanh nghiệp tại quận Gò Vấp làm căn cứ thực tiễn cho các định hướng nâng. .. Thuận lợi và khó khăn trong vấn đề bảo vệ môi trường .37 3.2.2 Hiện trạng môi trường 38 3.2.2.1 Hiện trạng môi trường nước thải 38 3.2.2.2 Hiện trạng môi trường không khí 40 3.3 Hiện trạng quản lý môi trường của các doanh nghiệp còn lại tại địa bàn quận Gò Vấp .41 CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT CÁC ĐỊNH HƯỚNG QUẢN LÝ - BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TẠI CÁC DOANH NGHIỆP CỦA QUẬN GÒ VẤP .53... cao năng lực quản lý môi trường ở cấp cơ sở - Đề xuất các giải pháp quản lý, x lý ô nhi m môi trường và định hướng cho ử ễ chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp phù hợp với các loại đối tượng khác nhau tại quận Gò Vấp 1.4.2 Phương pháp nghiên cứu -7- Để thực hiện các mục tiêu đề ra, các phương pháp sau đây đã được áp dụng: - Phương pháp tổng hợp tài liệu, thu thập và. .. chương trình nâng cao nhận thức về quản lý môi trường cho các doanh nghiệp hiện nay là rất có ý nghĩa trong việc chuẩn bị cho các doanh nghiệp của quận Gò Vấp trong quá trình Việt Nam hội nhập quốc tế Để giải quyết vấn đề đặt ra, việc điều tra hiện trạng môi trường và thực trạng quản lý, x lý môi trường hiện nay tại các doanh nghiệp là thật sự cần thiết ử -6- Trên cơ sở kết quả đánh giá thực tế, đưa ra các. .. việc đánh giá hiện trạng quản lý môi trường của các doanh nghiệp tại quận Gò Vấp và đề xuất chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường, luận văn sẽ góp phần cung cấp cơ sở khoa học và định hướng cho việc hình thành các chương trình ngăn ngừa ô nhiễm công nghiệp từ cơ sở, góp phần bảo vệ môi trường cho Thành phố Từng bước giúp doanh nghiệp cạnh tranh -9- hơn trong quá trình hội nhập thế giới và. .. ưu cho các doanh nghiệp ự trên địa bàn quận Gò Vấp Từ những ý nghĩa thực tiễn của yêu cầu bảo vệ môi trường, tránh các tác động tiêu cực của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với môi trường và sức khỏe người dân, vấn đề định hướng cho công tác quản lý b vệ môi trường và lựa ảo chọn công nghệ xử lý môi trường ở cơ quan quản lý nhà n ước và doanh nghiệp là rất cần thiết và cấp bách Bên cạnh đó, vạch ra chương. .. doanh nghiệp 60 4.3.1 Các lợi ích của sản xuất sạch hơn 61 4.3.2 Đề xuất chương trình đẩy mạnh sản xuất sạch hơn trong các Doanh nghiệp trên địa bàn quận Gò Vấp .62 4.3.3 Đề xuất nội dung kiến thức cần bồi dưỡng để chuẩn bị triển khai chương trình sản xuất sạch hơn trong các Doanh nghiệp tại quận Gò Vấp 65 4.4 Đẩy mạnh chương trình nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho các doanh nghiệp, ... của quận Gò Vấp Ý nghĩa khoa học Các nội dung nghiên cứu trong luận văn có những đóng góp nhất định vào việc khái quát tình hình môi trường tại các doanh nghiệp ở Gò Vấp hiện nay Luận văn cũng góp phần vào các tài liệu giảng dạy về quản lý môi trường cũng như cung cấp các cơ sở khoa học cho việc hình thành và xây dựng các chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp . nghệ môi trường MSHV: 1181081062. I/ TÊN ĐỀ TÀI: Đánh giá hiện trạng và đề xuất chương trình nâng cao năng lực quản lý môi trường cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp. . nhằm nâng cao năng lực quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp tại Chương 4. Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát hiện trạng và thực trạng quản lý môi trường. vấn đề cần nghiên cứu, trên cơ sở số liệu khảo sát về hiện trạng quản lý môi trường và thực trạng quản lý môi trường tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn quận Gò Vấp, từ đó đề xuất