®¹i häc th¸i nguyªn Tr−êng ®¹i häc n«ng l©m LẠI THẾ HIẾU ®Ò tµi: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GIS XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN TẠI HUYỆN ĐẠI TỪ, THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Giảng viªn : Th.S Ng« ThÞ Hång GÊm Sinh viªn : L¹i ThÕ HiÕu Líp : K42A - §Þa chÝnh m«i tr−êng Th¸i Nguyªn, th¸ng 11 năm 2014 52 PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2 Mục đích, mục tiêu đề tài 2 1.3 Yêu cầu 2 1.4 Ý nghĩa 2 PHẦN 2 : TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3 2.1 Cơ sở khoa học của đề tài 4 2.1.1 Cơ sở pháp lý 4 2.1.2 Các khái niệm về khoáng sản, quản lý tài nguyên khoáng sản 4 2.2 Hệ thống thông tin địa lý ( GIS) 5 2.2.1.Khái niệm 5 2.2.2.Cấu trúc cơ sở dữ liệu trong GIS 6 2.3. Ứng dụng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản 7 2.3.1 Tình hình ứng dụng công nghệ GIS trên thế gới 7 2.3.2 Tình hình ứng dụng công nghệ GIS ở trong nước 7 2.4 GIS trong thành lập bản đồ 8 2.4.1 Giới thiệu chung về phần mềm MapInfo 9 PHẦN 3 : ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 11 3.1 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 11 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 11 3.1.2 Phạm vi nghiên cứu 11 3.2 Địa điểm thời gian tiến hành 11 3.2.1 Địa điểm 11 3.2.2 Thời gian: 11 3.3 Nội dung nghiên cứu 11 3.4 Phương pháp nghiên cứu 11 3.4.1 Phương pháp điều tra cơ bản 11 3.4.2 Phương pháp khảo sát thực địa 11 3.4.3 Phương pháp phân tích thống kê 11 3.4.4 Phương pháp số hoá bản đồ 12 3.5 Phương tiện nghiên cứu 13 PHẦN 4 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 14 4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Đại Từ 14 53 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 14 4.2 Thu thập, tổng hợp dữ liệu mỏ khoáng sản 30 4.2.1 Hiện trạng tài nguyên khoáng sản 30 4.3 Xây dựng cơ sở dữ liệu thuộc tính tài nguyên khoáng sản tại huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên 35 4.3.1 Dữ liệu thuộc tính 35 4.4 Xây dựng CSDL không gian để quản lý tài nguyên khoáng sản 39 4.4.1 Xây dựng CSDL bản đồ ( bản dồ nền) 39 4.4.2 Xây dựng CSDL không gian 41 4.5 Đánh giá khả năng ứng dụng của bản đồ chuyên đề Tài nguyên khoáng sản 46 4.6 Đánh giá khả năng ứng dụng của phần mềm MapInfor trong xây dựng bản đồ chuyên đề Tài nguyên khoáng sản huyện Đại Từ 46 4.6.1 Ưu điểm 46 4.6.2 Nhược điểm 48 4.6.3 Các giải pháp khả thi xây dựng và quản lý tài nguyên khoáng sản huyện Đại Từ 48 PHẦN 5 50 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 50 5.1 Kết luận 50 5.2 Kiến Nghị 50 TÀI LIỆU THAM KHẢO 51 LỜI CẢM ƠN Thực hiện phương châm “Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tế”, thực tập tốt nghiệp là thời gian để mỗi sinh viên sau khi học tập, nghiên cứu tại trường có điều kiện củng cố và vận dụng kiến thức đã học và thực tế. Đây là giai đoạn không thể thiếu được đối với mỗi sinh viên các trường Đại học nói chung và sinh viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên nói riêng. Với lòng kính trọng biết ơn, em xin chân thành cảm ơn Th.S Ngô Thị Hồng Gấm đã tận tình hướn dẫn và giúp đỡ em trong suốt thời gian thược hiện chuyên đề này. Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm Khoa Quản lý Tài nguyên, các thầy giáo, cô giáo, cán bộ trong khoa đã truyền đạt cho em những kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong quá trình học tập, rèn luyện tại trường. Em xin gửi lời cảm ơn tới UBND huyện Đại Từ, Phòng Tài Nguyên Môi Trường huyện Đại Từ đã giúp đỡ em trong suốt thời gian thực tập tốt nghiệp. Em cũng gửi lời cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè đã luôn ở bên cạnh động viên, khích lệ em trong suốt quá trình học tập va thời gian em thực hiện chuyên đề này. Trong quá trình thực tập và làm chuyên đề, em đã cố găng hết mình nhưng do kinh nghiệm còn thiếu và kiến thức còn hạn chế nên chuyên đề tốt nghiệp này chắc chắn sẽ không tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và bạn bè để chuyên đề được hoàn thiện hơn Em xin chân thành cảm ơn Thái Nguyên, ngày 30 tháng 5 năm 2014 Sinh viên Lại Thế Hiếu DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Ý nghĩa 1 CSDL Giá Trị Sản Xuất 2 CTCP Công Ty Cổ Phần 3 CTTNHH Công Ty Trách Nhiệm Hữu Hạn 4 GDTX Giáo Dục Thường Xuyên 5 GCNQSDD Giấy Chứng Nhận Quyền Sử Dụng Đất 6 GTSX Giá Trị Sản Xuất 7 HTX Hợp Tác Xã 8 KHKT Kinh Tế Kỹ Thuật 9 THCS Trung Học Cơ Sở 10 THPT Trung Học Phổ Thông 11 UBND Uy Ban Nhân Dân DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 4.1: Bảng tổng hợp các đơn vị, tổ chức khai thác chế biến khoáng sản trên địa bàn huyện Đại Từ 31 Bảng 4.2: Các trường dữ liệu thuộc tính về cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản 36 Bảng 4.3: Các trường dữ liệu thuộc tính về mật độ điểm mỏError! Bookmark not defined. 3 Bảng 4.4 Các trưòng dữ liệu thuộc tính về thành phần khoáng sản 38 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1: Thành phần cơ bản của GIS 6 Hình 4.1: tạo bảng( môi trường làm việc trong Mapinfor) 36 Hình 4.2: Bảng dữ liệu thuộc tính của tài nguyên khoáng sản 37 Hình 4.3: Bảng CSDL thuộc tính về mật độ điểm mỏ cho từng xã 38 Hình 4.4: CSDL thuộc tính cho thành phần khoáng sản 39 Hình 4.5: Bản đồ địa giới hành chính (lớp bản đồ nền) 40 Hình 4.6: Hộp thoại Creat Thematic Map (Ranges) 41 Hình 4.7: Hộp thoại Creat Thematic Map (Individual) 42 Hình 4.8: Hộp thoại Creat Thematic Map (Bar Charts) 41 Hình 4.9: Kết qủa thực hiện của xây dựng CSDL không gian tài nguyên khoáng sản 43 Hình 4.10: Hộp thoại Create Graph(Pie) 44 Hình 4.11 Kết quả của xây dựng CSDL không gian thể hiện thành phần trữ luợng khoáng sản 44 Hình 4.12: Bản đồ Chuyên đề tài nguyên khoáng sản huyện Đại Từ - Tỉnh Thái Nguyên 45 Hình 4.13: Kết quả tìm kiếm thông tin trong trường dữ liệu 48 1 MỞ ĐẦU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam được đánh giá là Quốc gia có tiềm năng về tài nguyên khoáng sản với trên 5000 điểm mỏ của hơn 60 loại khoáng sản khác nhau. Ngành công nghiệp khai khoáng cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của đất nước, đóng góp khoảng 11% GDP và 25% thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, hoạt động khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản còn lộ nhiều điểm hạn chế như hiệu quả kinh tế còn chưa cao, lãng phí, cạn kiệt tài nguyên và để lại nhiều tác động xấu đối với môi trường, xã hội. (Báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam [9] ) Ngày nay, sự phát triển kinh tế xã hội, cùng với sự gia tăng dân số đặc biệt là sự phát triển của ngành công nghiệp và quá trình đô thị hóa. Kèm theo đó là sự ô nhiễm môi trường đã và đang làm cho các nguồn tài nguyên khoáng sản dần cạn kiệt, suy thoái nghiêm trọng. Nhu cầu cấp thiết hiện nay đó là: Sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững. Để đạt được yêu cầu đó thì việc xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản để phục vụ cho công tác quản lý và sử dụng tài nguyên là hết sức cần thiết. Hiện tại và trong tương lai công nghệ thông tin phát triển rất nhanh và được áp dụng trong mọi lĩnh vực. Nó giúp cho năng suất và chất lượng của các ngành được nâng lên tầng cao mới. Tin học đóng vai trò quan trọng trong công tác quy hoạch và sử dụng tài nguyên. Giúp cho công tác quy hoạch quản lý lãnh thổ, xử lý và tổng hợp thông tin nhanh. Đưa ra quyết sách toàn diện, đúng đắn, kịp thời về các vấn đề liên quan đến quy hoạch, sử dụng tài nguyên khoáng sản. Công cụ đó chính là công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS). Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, được sự nhất trí của Ban giám hiệu nhà trường, sự phân công của Ban chủ nhiệm khoa Quản lý Tài nguyên Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, dưới sự hướng dẫn của cô giáo Th.s Ngô Thị 2 Hồng Gấm em tiến hành nghiên cứu đề tài : “ Ứng dụng công nghệ GIS xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản tại huyện Đại Từ , Thái Nguyên” 1.2 Mục đích, mục tiêu đề tài - Tìm hiểu hiện trạng tài nguyên khoáng sản trên địa bàn huyện Đại Từ - Tìm hiểu về hiện trang nguồn cơ sở dữ liệu tại huyện Đại Từ - Tìm hiểu được tính năng và phương pháp sửu dụng phần mềm MAPINFO, nhằm ứng dụng nó trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản - Xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin và thành lập bản đồ chuyên đề về tài nguyên khoáng sản để phục vụ công tác quản lý, sử dụng mỏ khoáng sản trên địa bàn Huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên 1.3 Yêu cầu - Điều tra thu thập đầy đủ, chính xác số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện. - Điều tra hiện trạng, thông tin về trữ lượng, quy mô của nguồn tài nguyên khoáng sản tại địa phương. - Sử dụng thành thạo các phần mềm tin học để nhập, lưu trữ và xử lý số liệu không gian và thuộc tính. 1.4 Ý nghĩa * Ý nghĩa trong học tập và nghiêm cứu khoa học: - Nắm vững các kiến thức về xây dựng cơ sở dữ liệu trên công nghệ GIS - Nắm vững các kiến thức về quản lý và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên khoáng sản - Kết hợp lý thuyết quản lý tài nguyên khoáng sản với công nghệ GIS để ứng dụng vào thực tiễn. - Sử dụng thành thạo công nghệ GIS - Giúp sinh viên gắn lý thuyết với thực tế, nhằm hiểu rõ quy trình, bản chất bài học trên lớp. 3 * Ý nghĩa thực tiễn: - Quá trình tìm hiểu thực tế và nghiên cứu ứng dụng phần GIS vào thực tế và nghiên cứu mô hình phù hợp dựa trên thông tin sãn có trên bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng. - Góp phần vào công tác quản lý sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Kết quả đề tài giúp cho chủ đầu tư, các nhà quản lý có những quyết sách trong đầu tư, khai thác khoáng sản. Giúp cho công tác quy hoạch, sử dụng tài nguyên khoáng sản một cách hợp lý và bền vững. PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU [...]... MapInfo xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản huyện Đại Từ - Thành lập bản đồ chuyên đề khoáng sản huyện Đại T - tỉnh Thái Nguyên 3.4 Phương pháp nghiên cứu 3.4.1 Phương pháp điều tra cơ bản - Thu thập tài liệu bản đồ, - Số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Đại Từ - Các thông tin, số liệu, hình ảnh về CSDL tài nguyên khoáng sản của huyện Đại Từ Tình hình quản lý tài nguyên khoáng. .. trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản 3.1.2 Phạm vi nghiên cứu - Huyện Đại Từ, Tỉnh Thái Nguyên 3.2 Địa điểm thời gian tiến hành 3.2.1 Địa điểm - Phòng Tài Nguyên và Môi trường Huyện Đại Từ 3.2.2 Thời gian: - Từ 20/1/2014 đến ngày 30/4/2014 3.3 Nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Đại Từ - Thu thập, tổng hợp dữ liệu mỏ khoáng sản - Nghiên cứu và ứng dụng. .. xác định Một trong các chức năng đặc biệt của công nghệ GIS là khả năng của nó trong việc liên kết và xử lý đồng thời giữa dữ liệu bản đồ và dữ liệu thuộc tính 2.3 Ứng dụng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản 2.3.1 Tình hình ứng dụng công nghệ GIS trên thế gới Công nghệ thông tin địa lý (gọi tắt là GIS - Geographic Information System) - được hình thành vào những năm 1960, và phát... nông sản của nông dân còn nhiều hạn chế * Ngành Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cơ bản Thời kỳ 2002 - 2009, sản xuất Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cơ bản của huyện Đại Từ đang ngày một phát triển, đạt một số kết quả khả quan, giá trị sản xuất công nghiệp xây dựng tăng từ 117,78 tỷ đồng năm 2002 lên 534,13 tỷ đồng năm 2009, tốc độ tăng bình quân 24,11%/năm, giá trị sản. .. xuất công nghiệp xây dựng năm 2009 đạt 1.255,2 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 34,9% trong cơ cấu GTSX toàn huyện Giá trị gia tăng ngành công nghiệp xây dựng năm 2009 đạt 607,43 tỷ đồng (giá thực tế) Nhìn chung, tỷ trọng cơ cấu công nghiệp xây dựng trong cơ cấu kinh tế của huyện đang tăng dần Các ngành công nghiệp chủ lực của huyện là khai thác khoáng sản, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông lâm sản, cơ. .. dữ liệu mỏ khoáng sản Cơ sở dữ liệu mỏ khoáng sản có khối lượng thông tin khổng lồ và mỗi nước lại có đặc thù riêng cho nên chưa có phần mềm riêng quản lý dữ liệu khoáng sản 2.3.2 Tình hình ứng dụng công nghệ GIS ở trong nước 8 Ở Việt Nam, GIS bắt đầu xuất hiện từ những năm 1990 thông qua các dự án hợp tác quốc tế, các chương trình nghiên cứu của LHQ Năm 1995, Bộ KH&CN triển khai dự án ứng dụng GIS. .. tin địa lý gồm 5 thành phần cơ bản với những chức năng rõ ràng Đó là phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu, con người và quy trình Nó hỗ trợ việc ra quyết định cho việc quy hoạch và quản lý sử dụng đất, tài nguyên thiên nhiên, môi trường, giao thông và những việc lưu trữ dữ liệu hành chính 6 Hình 2.1: Thành phần cơ bản của GIS 2.2.2.Cấu trúc cơ sở dữ liệu trong GIS Một cơ sở dữ liệu của hệ thống thông tin... 07/2009/TT-BTNMT ngày 10/07/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc Quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 102/2008/NĐ-CP ngày 15/09/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc thu thập, quản lý, khai thác và sử dụng dữ liệu về tài nguyên và môi trường; 2.1.2 Các khái niệm về khoáng sản, quản lý tài nguyên khoáng sản Luật Khoáng sản năm 2010 có quy định: "Khoáng sản là khoáng vật, khoáng chất có ích được tích... cấp phép là tài liệu tuyệt mật không cho phép quảng bá cho nên các tỉnh chưa có phần mềm chuyên dụng để quản lý dữ liệu khoáng sản Năm 2007 Liên đoàn Địa chất Xạ hiếm đã tiến hành "Thống kê, kiểm kê tài nguyên khoáng sản rắn (trừ vật liệu xây dựng thông thường); đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng và đề xuất biện pháp quản lý” Trong đề tài này các tác giả đã đưa ra phần mềm Cơ sở dữ liệu thống kê... ngược lại hàm lượng hữu cơ đủ xếp có đặc tính humic Đất có cấu trúc hạt và tơi xốp, hiện nay đất đang được trồng rừng 4.1.1.6.2 Về tài nguyên – khoáng sản Tài nguyên khoáng sản: Đại Từ được ưu đãi phân bổ trên địa bàn nhiều tài nguyên nhất tỉnh, 15/31 xã, thị trấn có mỏ và điểm quặng Được chia thành 4 nhóm sau đây: - Nhóm khoáng sản là nguyên liệu cháy: Chủ yếu là than nằm ở 8 xã của huyện: Yên Lãng, Hà . cơ sở dữ liệu tại huyện Đại Từ - Tìm hiểu được tính năng và phương pháp sửu dụng phần mềm MAPINFO, nhằm ứng dụng nó trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản - Xây dựng cơ sở dữ liệu. trúc cơ sở dữ liệu trong GIS 6 2.3. Ứng dụng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản 7 2.3.1 Tình hình ứng dụng công nghệ GIS trên thế gới 7 2.3.2 Tình hình ứng dụng công nghệ. khoáng sản - Nghiên cứu và ứng dụng phần mềm MapInfo xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản huyện Đại Từ - Thành lập bản đồ chuyên đề khoáng sản huyện Đại T - tỉnh Thái Nguyên. 3.4