ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HÀ THANH TÙNG “NGHIÊN CỨU LƯỢNG CARBON (C) TÍCH LŨY CỦA RỪNG VẦU ĐẮNG (INDOSASA ANGUSTATA MC. CLURE) TẠI XÃ BẢO LINH, HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Lâm Nghiệp Khoa : Lâm nghiệp Khóa học : 2010 - 2014 THÁI NGUYÊN, 2014 2 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HÀ THANH TÙNG “NGHIÊN CỨU LƯỢNG CARBON (C) TÍCH LŨY CỦA RỪNG VẦU ĐẮNG (INDOSASA ANGUSTATA MC. CLURE) TẠI XÃ BẢO LINH, HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Lâm Nghiệp Khoa : Lâm nghiệp Khóa học : 2010 - 2014 Giáo viên hướng dẫn: 1. Ths. TRƯƠNG QUỐC HƯNG 2. TS. NGUYỄN THANH TIẾN Khoa Lâm Nghiệp - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên THÁI NGUYÊN, 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của bản thân tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu là quá trình điều tra trên thực địa hoàn toàn trung thực, chưa công bố trên các tài liệu, nếu có gì sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm! Thái Nguyên, ngày tháng 05 năm 2014 XÁC NHẬN CỦA GVHD NGƯỜI VIẾT CAM ĐOAN Đồng ý cho bảo vệ kết quả trước hội đồng khoa học! Ths. Trương Quốc Hưng Hà Thanh Tùng XÁC NHẬN CỦA GV CHẤM PHẢN BIỆN Giáo viên chấm phản biện xác nhận sinh viên đã sửa chữa sai sót sau khi Hội đồng chấm yêu cầu! (Ký, họ và tên) ii LỜI CẢM ƠN Xuất phát từ nguyện vọng của bản thân và được sự nhất trí của Ban chủ nhiệm khoa Lâm nghiệp - trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên tôi tiến hành thực tập tốt nghiệp tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa - tỉnh Thái Nguyên. Để thực hiện đề tài: "Nghiên cứu lượng Carbon (C) tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc. Clure) tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên" . Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi của Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên; Ban chủ nhiệm Khoa Lâm Nghiệp. Đặc biệt là sự chỉ bảo hướng dẫn của thầy giáo Ths. Trương Quốc Hưng và TS. Nguyễn Thanh Tiến đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài trong thời gian nghiên cứu. Nhân dịp này, tôi xin gửi lời cảm ơn về sự giúp đỡ quý báu đó. Xin gửi lời cảm ơn tới các cán bộ và các hộ gia đình tại các xã ở địa bàn nghiên cứu huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ trong việc triển khai thu thập số liệu ngoài hiện trường. Mặc dù bản thân đã rất nỗ lực học tập, nghiên cứu, nhưng do trình độ và thời gian còn hạn chế, nên đề tài nghiên cứu không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo và các bạn để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái nguyên, tháng 05 năm 2014 Sinh viên Hà Thanh Tùng iii MỤC LỤC Phần 1: MỞ ĐẦU 1 1.1. Đặt vấn đề 1 1.2.Mục đích nghiên cứu 3 1.3. Mục tiêu nghiên cứu 3 1.4. Ý nghĩa của đề tài 3 1.4.1 Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học 3 1.4.2 Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất 4 Phần 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 5 2.1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu 5 2.1.1. Công ước liên hợp quốc về biến đổi khí hậu 5 2.1.2. Cơ chế phát triển sạch CDM và nghị định thư Kyoto 5 2.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 6 2.2.1. Những nghiên cứu trên thế giới 6 2.2.1.1. Nghiên cứu về sinh khối 6 2.1.1.2. Nghiên cứu về khả năng hấp thụ carbon 7 2.2.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam 8 2.2.2.1. Nghiên cứu về sinh khối 8 2.2.2.2. Nghiên cứu về khả năng hấp thụ carbon 10 2.2.4. Nhận xét chung 14 2.3. Tổng quan về khu vực nghiên cứu 16 2.3.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu 16 2.3.1.1. Vị trí địa lý 16 2.3.1.2. Đặc điểm địa hình 16 2.3.1.3. Điều kiện khí hậu, thủy văn 16 2.3.1.4. Hiện trạng đất đai và tài nguyên rừng: 17 2.3.2. Tình hình dân cư kinh tế 18 2.3.2.1. Dân tộc, dân số và lao động 18 2.3.2.2. Giao thông và cơ sở hạ tầng 19 2.3.2.3. Văn hóa - giáo dục 19 iv 2.3.3 Nhận xét và đánh giá chung 20 2.3.3.1. Những yếu tố thuận lợi 20 2.3.3.2. Những yếu tố khó khắn 20 Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 21 3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 21 3.3. Nội dung nghiên cứu 21 3.4. Phương pháp nghiên cứu 21 3.4.1. Quan điểm và cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu 21 3.4.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 22 3.4.2.1. Phương pháp thu thập số liệu 22 3.4.2.2 Phương pháp lập ô tiêu chuẩn 23 3.4.2.3. Phương pháp nội nghiệp 26 Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 29 4.1 Một số quy luật kết cấu lâm phần rừng Vầu đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 29 4.1.1 Quy luật phân bố 29 4.1.1.1 Quy luật phân bố N/D 29 4.1.1.2 Quy luật phân bố N/H 30 4.1.2. Quy luật tương quan H-D 31 4.2. Đặc điểm sinh khối của rừng vầu đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 32 4.2.1. Đặc điểm sinh khối tươi của lâm phần Vầu đắng 32 4.2.2. Đặc điểm sinh khối tươi của cây bụi thảm tươi và thảm mục 36 4.2.2.1 Đặc điểm sinh khối tươi của cây bụi thảm tươi 36 4.2.2.2. Đặc điểm sinh khối tươi của vật rơi rụng 37 4.3. Đặc điểm sinh khối khô của rừng Vầu đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 38 4.4. Đặc điểm sinh khối khô cây bụi thảm tươi và thảm mục của lâm phần Vầu đắng 42 v 4.4.1. Đặc điểm sinh khối khô của cây bụi thảm tươi 42 4.4.2. Đặc điểm sinh khối khô của vật rơi rụng 43 4.5. Lượng carbon tích lũy của rừng Vầu đắng thuần loài tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 44 4.5.1. Lượng carbon tích lũy trong lâm phần Vầu đắng 44 4.4.2. Lượng carbon tích lũy trong cây bụi, thảm tươi 47 4.4.3. Cấu trúc carbon tích lũy trong vật rơi rụng 48 Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 50 5.1. Kết luận 50 5.1.1. Một số quy luật kết cấu lâm phần rừng vầu đắng 50 5.1.2. Đặc điểm sinh khối tươi rừng vầu đắng 50 5.1.3. Đặc điểm sinh khối khô rừng vầu đắng 51 5.1.4. Trữ lượng carbon tích lũy của lâm phần vầu đắng 51 5.2. Tồn tại 52 5.3. Kiến nghị 52 TÀI LIỆU THAM KHẢO 53 PHỤ LỤC 1 vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ của từ CDM : Cơ chế phát triển sạch (Clean Development Mechanism) D 1.3 : Đường kính ngang ngực D 1.3 : Đường kính ngang ngực bình quân HĐND : Hội đồng nhân dân H dc : Chiều cao dưới cành H vn : Chiều cao vút ngọn H vn : Chiều cao vứt ngọn bình quân IPCC : Intergovernmental Panel on Climate KH : Kế hoạch N : Mật độ ODB : Ô dạng bản OTC : Ô tiêu chuẩn PCCCR : Phòng cháy chữa cháy SKK : Sinh khối khô SKT : Sinh khối tươi THCS : Trung học cơ sở UBND : Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 4.1. Nắn phân bố số cây theo cấp đường kính 29 Bảng 4.2. Nắn phân bố số cây theo cấp chiều cao 30 Bảng 4.3. Bảng quy luật phân bố tương quan H/D 31 Bảng 4.4. Đặc điểm sinh khối tươi lâm phần Vầu đắng trên ba cấp tuổi 33 Bảng 4.5. Đặc điểm sinh khối tươi cây bụi, thảm tươi lâm phần Vầu đắng 36 Bảng 4.6. Đặc điểm sinh khối tươi vật rơi rụng lâm phần Vầu đắng 37 Bảng 4.7. Đặc điểm sinh khối khô lâm phần Vầu đắng trên ba cấp tuổi 39 Bảng 4.8. Đặc điểm sinh khối khô của cây bụi, thảm tươi 42 Bảng 4.9. Đặc điểm sinh khối khô vật rơi rụng lâm phần Vầu đắng 43 Bảng 4.10. Lượng carbon tích lũy của lâm phần Vầu đắng ở ba cấp tuổi 44 Bảng 4.11. Lượng carbon tích lũy trong cây bụi, thảm tươi 47 Bảng 4.12. Lượng carbon tích lũy trong vật rơi rụng 48 viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1. Sơ đồ bố trí ÔTC, ô thứ cấp và các ô dạng bản 23 Hình 4.1. Biểu đồ phân bố bình quân số cây Vầu đắng theo cấp đường kính 30 Hình 4.2. Phân bố bình quân số cây Vầu đắng theo cấp chiều cao 31 Hình 4.3. Biểu đồ sinh khối tươi lâm phần Vầu đắng theo 3 cấp tuổi 34 Hình 4.4. Tỉ lệ sinh khối tươi của các bộ phận lâm phần Vầu đắng cấp tuổi 1 34 Hình 4.5. Tỉ lệ sinh khối tươi của các bộ phận lâm phần Vầu đắng cấp tuổi 2 35 Hình 4.6. Tỉ lệ sinh khối tươi của các bộ phận lâm phần Vầu đắng cấp tuổi 3 35 Hình 4.7. Tỉ lệ phần trăm sinh khối tươi cây bụi thảm tươi ở các ô tiêu chuẩn 37 Hình 4.8. Đặc điểm sinh khối tươi vật rơi rụng lâm phần Vầu đắng 38 Hình 4.9. Đặc điểm sinh khối khô lâm phần Vầu đắng trên ba cấp tuổi 40 Hình 4.10. Biểu đồ sinh khối khô lâm phần Vầu đắng theo cấp tuổi 1 41 Hình 4.11. Biểu đồ sinh khối khô lâm phần Vầu đắng theo cấp tuổi 2 41 Hình 4.12. Biểu đồ sinh khối khô lâm phần Vầu đắng theo cấp tuổi 3 41 Hình 4.13. Biểu đồ cấu trúc sinh khối khô của cây bụi thảm tươi 42 Hình 4.14. Biểu đồ cấu trúc sinh khối khô của vật rơi rụng 43 Hình 4.15. Đặc điểm sinh khối carbon của lâm phần Vầu đắng 45 Hình 4.16. Biểu đồ tỉ lệ lượng carbon tích lũy trong các bộ phận lâm phần cây vầu đắng cấp tuổi 1 46 Hình 4.17. Biểu đồ tỉ lệ lượng carbon tích lũy trong các bộ phận lâm phần cây vầu đắng cấp tuổi 2 46 Hình 4.18. Biểu đồ tỉ lệ lượng carbon tích lũy trong các bộ phận lâm phần cây vầu đắng cấp tuổi 3 47 Hình 4.19. Biểu đồ trữ lượng carbon tích lũy của cây bụi, thảm tươi 48 Hình 4.20. Biểu đồ trữ lượng carbon tích lũy của vật rơi rụng 49 [...]... đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên - Nghiên cứu đặc điểm sinh khối của rừng vầu đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên - Nghiên cứu lượng carbon tích lũy của rừng Vầu đắng thuần loài tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 3.4 Phương pháp nghiên cứu 3.4.1 Quan điểm và cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu - Rừng Vầu đắng tồn tại cả ở trạng thái thuần loài và hỗn... nghiên cứu: Do thời gian có hạn đề tài chỉ đi nghiên cứu về rừng vầu đắng thuần loài theo 3 cấp tuổi tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 3.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu - Thời gian: Từ tháng 01/2014 đến tháng 05/2014 - Địa điểm nghiên cứu: Xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 3.3 Nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu một số quy luật kết cấu lâm phần rừng vầu đắng tại xã Bảo Linh,. .. luật kết cấu lâm phần của rừng vầu đắng thuần loài tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên - Nghiên cứu được đặc điểm sinh khối và hàm lượng carbon tích lũy của rừng vầu đắng tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên 1.4 Ý nghĩa của đề tài 1.4.1 Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học Qua quá trình nghiên cứu đề tài, sinh viên sẽ được thực hành việc nghiên cứu khoa học, biết phương... học cho việc định lượng giá trị môi trường của rừng trồng Vầu đắng tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên - Mục tiêu về thực tiễn Xác định hàm lượng carbon tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc Clure) thuần loài tại xã Bảo Linh huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên góp phần làm cơ sở đánh giá giá trị của rừng nhằm thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng 1.3 Mục tiêu nghiên cứu - Tìm... xuất Nghiên cứu đề tài sẽ đánh giá được vai trò của rừng nói chung và rừng vầu đắng nói riêng trong việc tích lũy lượng carbon nhằm nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ tài nguyên rừng và môi trường sinh thái Nghiên cứu đề tài giúp xác định lượng carbon tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc Clure) làm cơ sở cho việc thu phí môi trường và chi trả cho người bảo vệ và phát triển rừng. .. sở khoa học cũng như thực tiễn để lượng hóa chúng Xuất phát từ những yêu cầu đó, được sự nhất trí của trường Đại Học Nông lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Lâm Nghiệp và giáo viên hướng dẫn tôi thực hiện đề tài "Nghiên cứu lượng Carbon (C) tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc Clure) tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên" 1.2.Mục đích nghiên cứu - Mục tiêu về lý luận Góp phần... án đặt ra là cần thiết vì: Rừng vầu đắng tại huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên chưa có công trình nào nghiên cứu về khả 16 năng hấp thụ CO2 của rừng Đồng thời cung cấp cơ sở dữ liệu nhằm đáp ứng thực tiễn trong công tác chi trả dịch vụ môi trường rừng 2.3 Tổng quan về khu vực nghiên cứu 2.3.1 Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu 2.3.1.1 Vị trí địa lý Xã Bảo Linh với tổng diện tích tự nhiên là 2.779,99ha;... hạ tầng xã hội cũng như hạ tầng kỹ thuật phục vụ khu dân cư và sản xuất còn yếu kém, các vùng sản xuất phân bố rải rác, manh mún, chưa được tập trung đầu tư do đặc thù miền núi 21 Phần 3 ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Lượng sinh khối và carbon của Rừng Vầu đắng thuần loài tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên -... cho việc xác định nhanh lượng carbon tích luỹ của rừng trồng nước ta thông qua điều tra một số chỉ tiêu đơn giản Khả năng hấp thụ của rừng tự nhiên cũng được quan tâm nghiên cứu (Vũ Tấn Phương, 2006) [8], đã nghiên cứu trữ lượng carbon theo các trạng thái rừng, kết quả cho thấy rừng giàu có tổng trữ lượng carbon là 694,9 - 733,9 tấn 12 CO2/ha, rừng trung bình 539,6 - 577,8 tấn CO2/ha, rừng nghèo 387,0... trọng cho việc xác định nhanh lượng carbon tích luỹ của rừng trồng nước ta thông qua điều tra một số chỉ tiêu đơn giản Khả năng hấp thụ của rừng tự nhiên cũng được quan tâm nghiên cứu Vũ Tấn Phương (2006) đã nghiên cứu trữ lượng carbon theo các trạng thái rừng, kết quả cho thấy rừng giàu có tổng trữ lượng carbon là 694,9 - 733,9 tấn CO2/ha, rừng trung bình 539,6 - 577,8 tấn CO2/ha, rừng nghèo 387,0 - . tài " ;Nghiên cứu lượng Carbon (C) tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc. Clure) tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên& quot; . 1.2.Mục đích nghiên cứu - Mục tiêu. HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HÀ THANH TÙNG “NGHIÊN CỨU LƯỢNG CARBON (C) TÍCH LŨY CỦA RỪNG VẦU ĐẮNG (INDOSASA ANGUSTATA MC. CLURE) TẠI XÃ BẢO LINH, HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH. Nguyên. Để thực hiện đề tài: " ;Nghiên cứu lượng Carbon (C) tích lũy của rừng Vầu đắng (Indosasa angustata Mc. Clure) tại xã Bảo Linh, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên& quot; . Trong quá trình