TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA HÓA HỌC ====== VŨ THỊ PHƢƠNG THẢO NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ, PHỤC HỒI MÔI TRƢỜNG ĐỐI VỚI BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI KHU CÔNG NGHIỆP KHAI QUANG TỈNH VĨNH PHÚC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Hóa Công nghệ - Môi trƣờng HÀ NỘI - 2014 TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA HÓA HỌC ====== VŨ THỊ PHƢƠNG THẢO NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ, PHỤC HỒI MÔI TRƢỜNG ĐỐI VỚI BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI KHU CÔNG NGHIỆP KHAI QUANG TỈNH VĨNH PHÚC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Hóa Công nghệ - Môi trƣờng Ngƣời hƣớng dẫn khoa học ThS. ĐỖ THỦY TIÊN HÀ NỘI - 2014 Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học LỜI CẢM ƠN Trong nhiều tháng nghiên cứu và học tập, nhờ vào nỗ lực của bản thân cùng với sự giúp đỡ tận tình của cô giáo em đã hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình đúng với thời gian quy định. Trƣớc tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc của mình tới Th.S. Đỗ Thủy Tiên đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện đề tài. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo khoa Hóa học - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2 đã quan tâm, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập. Em xin gửi lời cảm ơn tới Cục Quản lý chất thải và Cải thiện Môi trƣờng - Tổng cục Môi trƣờng đã tạo điều kiện và cho em tham gia điều tra thực địa, sử dụng số liệu trong nhiệm vụ: “Điều tra, đánh giá và đề xuất kế hoạch quản lý, xử lý và phục hồi môi trƣờng tại các điểm ô nhiễm tồn lƣu”. Em xin chân thành cảm ơn Công ty cổ phần Môi trƣờng và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên đã tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình thực tế tại bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang. Qua đây, em cũng xin gửi lời cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ cho em trong suốt quá trình học tập. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 05 năm 2014 Sinh viên Vũ Thị Phƣơng Thảo Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCL Bãi chôn lấp CTR Chất thải rắn CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt BTNMT Bộ Tài nguyên Môi trƣờng BVMT Bảo vệ môi trƣờng BVTV Bảo vệ thực vật KCN Khu công nghiệp TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam BXD Bộ Xây dựng TCXDVN Tiêu chuẩn Xây dựng Việt Nam BOD 5 Nhu cầu oxy sinh học COD Nhu cầu oxy hóa học DO Oxy hòa tan TSS Tổng chất rắn lơ lửng QCCP Quy chuẩn cho phép QCVN Quy chuẩn Việt Nam HPDE High Density Polyethylen (Mật độ cao Polyethylen) Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Định nghĩa thành phần chất thải rắn sinh hoạt 5 Bảng 1.2. Lƣợng chất thải phát sinh năm 2003 và năm 2008 6 Bảng 1.3. Phân loại bãi chôn lấp theo diện tích 11 Bảng 2.1. Phƣơng pháp phân tích các chỉ tiêu môi trƣờng nƣớc 24 Bảng 2.2. Phƣơng pháp phân tích các chỉ tiêu môi trƣờng đất 25 Bảng 3.1. Tổng khối lƣợng các loại rác thải phát sinh và thu gom trên 28 địa bàn TP. Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc. 28 Bảng 3.2. Tỉ lệ thành phần có trong CTRSH trên địa bàn 28 TP. Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc 28 Bảng 3.3. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc rỉ rác 32 Bảng 3.4. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc mặt 35 Bảng 3.5. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc ngầm 36 Bảng 3.6. Tổng hợp kết quả phân tích chất lƣợng không khí tại 38 KK1, KK2, KK3 38 Bảng 3.7. Tổng hợp kết quả phân tích chất lƣợng không khí tại 38 KK4, KK5, KK6 38 Bảng 3.8. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng đất 39 Bảng 3.9. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc rỉ rác 46 Bảng 3.10. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc mặt 48 Bảng 3.11. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc ngầm 49 Bảng 3.12. Tổng hợp kết quả phân tích chất lƣợng không khí tại 50 KK1, KK2, KK3 50 Bảng 3.13. Tổng hợp kết quả phân tích chất lƣợng không khí tại 51 KK4, KK5, KK6 51 Bảng 3.14. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng đất 52 Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Tháp quản lý chất thải 7 Hình 3.1. Xe chuyên dụng thu gom rác thải 27 Hình 3.2. Sơ đồ thể hiện tỉ lệ thành phần có trong CTRSH trên địa bàn 29 TP. Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc 29 Hình 3.4. Các loại máy móc đƣợc sử dụng để xử lý rác thải 30 Hình 3.5. Nƣớc rác tràn qua tƣờng đất đắp chảy xuống ven đƣờng vào BCL 31 Hình 3.6. Nƣớc rác chảy vào rãnh rộng khoảng 80cm ven đƣờng vào BCL 31 Hình 3.7. Nƣớc rỉ rác chƣa đƣợc thu gom 31 Hình 3.8. Nồng độ COD, BOD5 trong nƣớc rỉ tại BCL 33 Hình 3.9. Nồng độ NH 4 + (N), coliform trong nƣớc rỉ của BCL 34 Hình 3.10 . Trồng cây keo trên bề mặt bãi chôn lấp 53 Hình 3.11. Bãi chôn lấp sau khi đƣợc phục hồi 53 Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1. Tổng quan về chất thải rắn sinh hoạt 4 1.1.1. Khái niệm 4 1.1.2. Nguồn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt 4 1.1.3. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt 4 1.1.4. Phát sinh chất thải rắn 6 1.2. Những biện pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt phổ biến 7 1.3. Tổng quan về bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt 9 1.3.1. Khái niệm 9 1.3.2. Các quá trình diễn ra trong bãi chôn lấp 12 1.3.3. Tác động của bãi chôn lấp không hợp vệ sinh tới môi trƣờng 15 1.4. Những biện pháp xử lý, phục hồi môi trƣờng ở bãi chôn lấp 19 1.4.1. Các phƣơng pháp lý hóa 19 1.4.2. Các phƣơng pháp sinh học 19 1.4.3. Các phƣơng pháp đóng rắn và ổn định đất 20 1.4.4. Xử lý nhiệt 20 1.4.5. Các phƣơng pháp kết hợp để xử lý 21 CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 23 2.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 23 2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu 23 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu 23 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 23 2.2.1. Phƣơng pháp điều tra khảo sát thực địa 23 2.2.2. Phƣơng pháp thu thập, tổng hợp và phân tích hệ thống tƣ liệu 23 2.2.3. Phƣơng pháp kế thừa 23 2.2.4. Phƣơng pháp thống kê 23 Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo K36B – Hóa học 2.2.5. Phƣơng pháp điều tra xã hội học 23 2.2.6. Phƣơng pháp thực nghiệm 24 2.2.7. Phƣơng pháp so sánh 25 CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 26 3.1. Vị trí, điều kiện tự nhiên khu vực bãi chôn lấp 26 3.1.1. Vị trí, quy mô 26 3.1.2. Địa chất bãi chôn lấp 26 3.1.3. Điều kiện thủy văn 26 3.2. Hiện trạng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang 27 3.2.1. Hiện trạng quản lý, thu gom rác thải tại bãi chôn lấp 27 3.2.2. Hiện trạng xử lý rác thải tại bãi 30 3.2.3. Những vấn đề môi trƣờng tại bãi chôn lấp 32 3.3. Đề xuất các giải pháp xử lý và phục hồi môi trƣờng tại bãi chôn lấp 40 3.3.1. Cơ sở pháp lý liên quan đến định hƣớng xử lý, cải tạo và phục hồi BCL 40 3.3.2. Đề xuất phƣơng án xử lý, cải tạo, phục hồi môi trƣờng BCL 41 3.3.3. Đề xuất quy trình kỹ thuật xử lý rác 44 3.4. Kết quả và đánh giá thực hiện phƣơng án xử lý, phục hồi môi trƣờng tại bãi chôn lấp CTRSH tại Khu công nghiệp Khai Quang 46 3.4.1. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc 46 3.4.2. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng không khí 50 3.4.3. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng đất 51 3.4.4. Hình ảnh bãi chôn lấp sau khi đóng cửa đƣợc trồng cây cải tạo, phục hồi môi trƣờng 53 KẾT LUẬN - KHUYẾN NGHỊ 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO 55 PHỤ LỤC Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo 1 K36B – Hóa học MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây, quá trình đô thị hóa ở Việt Nam nói chung cũng nhƣ ở Vĩnh Phúc nói riêng diễn ra với tốc độ mạnh mẽ, song song với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã làm cho nền kinh tế có những bƣớc khởi sắc đáng kể. Tuy nhiên, vấn đề tăng trƣởng kinh tế, giải quyết việc làm, tăng thu nhập bình quân đầu ngƣời đã và đang ảnh hƣởng rất lớn tới môi trƣờng xung quanh, đặc biệt là tình trạng rác thải phát sinh từ những hoạt động của ngƣời dân ngày một nhiều hơn, đa dạng hơn về thành phần và độc hại hơn về tính chất. Rác thải sinh ra chƣa đƣợc thu gom và xử lý triệt để là nguồn gây ô nhiễm cho cả ba môi trƣờng: đất, nƣớc, không khí. Số lƣợng rác thải ngày càng tăng theo tốc độ gia tăng dân số và phát triển kinh tế xã hội. Lƣợng rác thải nếu không xử lý tốt sẽ dẫn tới các hậu quả môi trƣờng mà con ngƣời không thể lƣờng trƣớc đƣợc. Một trong những phƣơng pháp xử lý chất thải sinh hoạt đƣợc coi là kinh tế nhất cả về đầu tƣ ban đầu cũng nhƣ quá trình vận hành là xử lý chất thải theo phƣơng pháp chôn lấp hợp vệ sinh. Nhƣng phần lớn các bãi chôn lấp chất thải rắn ở nƣớc ta không đủ tiêu chuẩn của bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Các bãi chôn lấp này đều không kiểm soát đƣợc khí độc, mùi hôi và nƣớc rỉ rác. Đó là nguyên nhân gây ô nhiễm cho môi trƣờng đất, nƣớc và không khí, ảnh hƣởng tới sức khỏe của cộng đồng. Bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang - Tỉnh Vĩnh Phúc cũng không tránh khỏi tình trạng ô nhiễm trên. Trƣớc thực tế đó, đề tài: “Nghiên cứu các biện pháp xử lý, phục hồi môi trƣờng đối với bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang - tỉnh Vĩnh Phúc” nhằm tìm hiểu thực trạng bãi chôn lấp và đƣa ra các giải pháp xử lý, phục hồi thích hợp trong việc kiểm soát những ảnh hƣởng tới môi trƣờng xung quanh của bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt, giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng. Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp Vũ Thị Phương Thảo 2 K36B – Hóa học 2. Mục đích của đề tài - Đánh giá hiện trạng môi trƣờng, công tác quản lý tại bãi chôn lấp chất thải sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang - tỉnh Vĩnh Phúc. - Xây dựng giải pháp xử lý và phục hồi môi trƣờng đối với bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt nhằm làm giảm tác động xấu tới môi trƣờng xung quanh. 3. Nội dung của đề tài NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU 1. Tổng hợp các tài liệu liên quan tới chất thải, bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt 2. Thu nhập, rà soát, tổng hợp tài liệu, tình hình phát sinh chất thải rắn sinh hoạt 3. Tìm hiểu một số biện pháp xử lý, phục hồi môi trƣờng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt ĐIỀU TRA, KHẢO SÁT Tiến hành điều tra, thu thập thông tin về hiện trạng bãi chôn lấp chất thải rắn tại Khu công nghiệp Khai Quang - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH VÀ KẾT QUẢ 1. Đề xuất mô hình xử lý, phục hồi môi trƣờng bãi chôn lấp chất thải rắn tại Khu công nghiệp Khai Quang -Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc 2. Kết luận và khuyến nghị [...]... vận hành là xử lý chất thải theo phƣơng pháp chôn lấp hợp vệ sinh [19.6] 1.3 Tổng quan về bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt 1.3.1 Khái niệm 1.3.1.1 Bãi chôn lấp chất thải rắn Bãi chôn lấp chất thải rắn là một diện tích hoặc một khu đất đã đƣợc quy hoạch, đƣợc lựa chọn, thiết kế, xây dựng để chôn lấp chất thải rắn [6] 1.3.1.2 Bãi chôn lấp hợp vệ sinh Chôn lấp hợp vệ sinh là một phƣơng pháp kiểm soát... Các vấn đề môi trƣờng xung quanh bãi chôn lấp chất thải rắn 2.1.2 Phạm vi nghiên cứu Bãi chôn lấp rác thải tại Khu công nghiệp Khai Quang - Tỉnh Vĩnh Phúc 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 2.2.1 Phương pháp điều tra khảo sát thực địa Việc trực tiếp tham quan tìm hiểu về tình hình quản lý rác thải bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt KCN Khai Quang - TP Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc để có những nhận xét, đánh... trạng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang 3.2.1 Hiện trạng quản lý, thu gom rác thải tại bãi chôn lấp Bãi rác Khu công nghiệp Khai Quang - TP Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc có diện tích 1,04 ha (thuộc lô đất CN14) thuộc sự quản lý của Công ty cổ phần Môi trƣờng và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên Đây là khu vực chứa và xử lý rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn thành phố Vĩnh. .. rắn, đƣợc thải ra từ quá trình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác Chất thải rắn bao gồm chất thải rắn thông thƣờng và chất thải rắn nguy hại [5] - Chất thải rắn sinh hoạt là chất thải rắn phát thải trong sinh hoạt cá nhân, hộ gia đình, nơi công cộng [9] - Chất thải rắn sinh hoạt là chất thải rắn sinh ra từ các khu nhà ở (biệt thự, hộ gia đình riêng lẻ, chung cƣ ), khu thƣơng... phân hủy chất thải khi chôn lấp Theo quy định TCVN 6696 - 2000: Chất thải rắn - bãi chôn lấp hợp vệ sinh - yêu cầu chung về bảo vệ môi trƣờng: - BCL hợp vệ sinh đƣợc định nghĩa là khu vực đƣợc quy hoạch thiết kế, xây dựng để chôn lấp chất thải rắn thông thƣờng phát sinh từ các khu dân cƣ, đô thị và các khu công nghiệp BCL bao gồm các ô chôn lấp chất thải, vùng đệm, văn phòng làm việc và các hạng mục... các viện nghiên cứu, cơ quan trƣờng học, các công trình công cộng - Từ các dịch vụ đô thị, sân bay - Từ các trạm xử lý nƣớc thải, các ống thoát nƣớc của thành phố - Từ các khu công nghiệp, nông nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, cơ sở sản xuất thủ công nghiệp 1.1.3 Thành phần chất thải rắn sinh hoạt Thành phần lý, hóa học của chất thải rắn sinh hoạt rất khác nhau tùy thuộc vào từng địa phƣơng vào các mùa khí.. .Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp 4 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Xây dựng các cơ sở lý luận và thực tiễn ban đầu về hiện trạng bãi chôn lấp chất thải sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang - tỉnh Vĩnh Phúc - Xây dựng và đề xuất các giải pháp có tính khoa học và thực tiễn cao nhằm giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trƣờng do bãi chôn lấp không hợp vệ sinh gây ra - Với các. .. chôn lấp chất thải rắn khi đóng bãi nhằm ngăn ngừa tác động từ ô chôn lấp đến môi trƣờng xung quanh và từ bên ngoài vào ô chôn lấp - Hệ thống thu gom nƣớc rác: hệ thống bao gồm các đƣờng ống dẫn, cống mƣơng nhằm thu gom nƣớc rác để xử lý trƣớc khi thải ra môi trƣờng - Đóng bãi: ngừng toàn bộ việc chôn lấp chất thải và hoàn thành toàn bộ lớp che phủ • Điều kiện chôn lấp các loại chất thải rắn tại bãi chôn. .. mở rộng bãi xử lý rác thải tạm tại Khu công nghiệp Khai Quang - TP Vĩnh Yên, vị trí khu đất nghiên cứu thuộc lô CN 14 với danh giới nhƣ sau: - Phía Tây Bắc: Giáp đất đồi trồng keo, bạch đàn - Phía Đông Bắc: Giáp đƣờng 15m - Phía Tây Nam: Giáp đƣờng sắt - Phía Đông: Giáp khu bãi rác đã đóng cửa Tổng diện tích khu đất thực hiện chôn lấp là 1,04 ha 3.1.2 Địa chất bãi chôn lấp Khu vực bãi chôn lấp có diện... hết các địa phƣơng, thành phố còn chƣa đƣợc phân loại hợp vệ sinh trƣớc khi thải ra môi Vũ Thị Phương Thảo 6 K36B – Hóa học Trường ĐHSP Hà Nội 2 Khóa luận tốt nghiệp trƣờng CTR hầu nhƣ chƣa đƣợc phân loại trƣớc khi chôn lấp, bãi chôn lấp không hợp vệ sinh ảnh hƣởng xấu tới môi trƣờng, đời sống, sinh hoạt và các hoạt động kinh tế 1.2 Những biện pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt phổ biến Tháp quản lý chất . tài: Nghiên cứu các biện pháp xử lý, phục hồi môi trƣờng đối với bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại Khu công nghiệp Khai Quang - tỉnh Vĩnh Phúc nhằm tìm hiểu thực trạng bãi chôn lấp và. PHƢƠNG THẢO NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ, PHỤC HỒI MÔI TRƢỜNG ĐỐI VỚI BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI KHU CÔNG NGHIỆP KHAI QUANG TỈNH VĨNH PHÚC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC. chất thải rắn tại Khu công nghiệp Khai Quang - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH VÀ KẾT QUẢ 1. Đề xuất mô hình xử lý, phục hồi môi trƣờng bãi chôn lấp chất thải rắn tại Khu công nghiệp Khai