ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN Nguyễn Thị Lan Hương NGHIÊN CỨU CẢNH QUAN NHÂN SINH CHO ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN SỬ DỤNG HỢP LÝ TÀI NGUYÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHU VỰCHẠ LONG - CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN Nguyễn Thị Lan Hương NGHIÊN CỨU CẢNH QUAN NHÂN SINH CHO ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN SỬ DỤNG HỢP LÝ TÀI NGUYÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHU VỰC HẠ LONG - CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên và môi trường Mã số: 60850101 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. Nguyễn Cao Huần Hà Nội - 2015 LỜI CẢM ƠN Hoàn thành luận văn này, tác giả xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy, cô giáo trong Khoa Địa lý, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và Bộ môn Sinh thái Cảnh quan và Môi trường đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện và hoàn thiện luận văn. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới GS.TS Nguyễn Cao Huần, người đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận văn này. Tác giả xin cảm ơn chủ nhiệm đề tài Nafosted MS. 105.07 – 2013.19 đã tạo điều kiện và hỗ trợ cho học viên trong quá trình thực hiện luận văn. Cảm ơn sự giúp đỡ và động viên của gia đình, bạn bè trong suốt quá trình học tập cũng như trong quá trình thực hiện luận văn. Do thời gian và trình độ còn nhiều hạn chế nên luận văn chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp tích cực của quý thầy cô và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 2 năm 2015 NGUYỄN THỊ LAN HƯƠNG i MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG .iii DANH MỤC HÌNH .iv MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CẢNH QUAN NHÂN SINH 4 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 4 1.1.1. Các nghiên cứu về cảnh quan nhân sinh trên thế giới 4 1.1.2. Các nghiên cứu cảnh quan nhân sinh ở Việt Nam 11 1.1.3. Các công trình nghiên cứu có liên quan ở khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 15 1.2. Một số vấn đề cơ bản về cảnh quan nhân sinh 16 1.2.1. Khái niệm, cấu trúc và phân loại cảnh quan nhân sinh 16 1.2.2. Tính chất khác biệt của cảnh quan nhân sinh 19 1.2.3. Sự biến đổi cảnh quan nhân sinh 19 1.3. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu 20 1.3.1. Quan điểm nghiên cứu 20 1.3.2. Phương pháp và quy trình nghiên cứu 22 CHƯƠNG 2. CẢNH QUAN NHÂN SINH KHU VỰC HẠ LONG - CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH 26 2.1. Các yếu tố thành tạo cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 26 2.1.1. Vị trí địa lý – yếu tố ảnh hưởng gián tiếp tới thành tạo cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 26 2.1.2. Đặc điểm và vai trò chủ đạo của các hợp phần tự nhiên trong thành tạo cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 28 2.1.3. Con người và các hoạt động khai thác tài nguyên – yếu tố quyết định sự hình thành và phát triển cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long - Cẩm Phả 40 2.2. Đặc điểm và sự phân bố cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 44 ii 2.2.1. Nguyên tắc, chỉ tiêu và hệ thống phân loại cảnh quan nhân sinh 44 2.2.2. Đặc điểm cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 46 CHƯƠNG 3. PHÂN TÍCH CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG NẢY SINH VÀ ĐỀ XUẤT HƯỚNG SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ CẢNH QUAN KHU VỰC HẠ LONG – CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH 51 3.1. Hiện trạng môi trường và vấn đề tai biến thiên nhiên nảy sinh trong các cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh 51 3.1.1. Khái quát hiện trạng môi trường và tai biến thiên nhiên khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 51 3.1.2. Hiện trạng môi trường ở một số dạng cảnh quan nhân sinh tiêu biểu 49 3.2. Dự báo xu thế biến đổi cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả . 74 3.2.1. Phân tích quy hoạch phát triển và khai thác tài nguyên tại khu vực 74 3.2.2. Xu thế biến đổi cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 92 3.3. Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 94 3.3.1. Nguyên tắc chung 94 3.3.2. Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực nghiên cứu 94 KẾT LUẬN 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO 102 iii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Các khái niệm chính liên quan đến mục tiêu và hướng lựa chọn chỉ tiêu cảnh quan cho phân tích biến đổi cảnh quan 10 Bảng 1.2. Hệ thống phân loại CQNS ở Kon Tum 12 Bảng 1.3. Hệ thống phân vị và chỉ tiêu phân loại CQNS Việt Nam 14 Bảng 2.1. Trữ lượng than đã được tìm kiếm thăm dò vùng Hạ Long - Cẩm Phả 36 Bảng 2.2. Trữ lượng và phân bố khoáng sản, vật liệu xây dựng vùng Hạ Long - Cẩm Phả 36 Bảng 2.3. Thống kê diện tích các loại hình sử dụng đất khu vực Hạ Long - Cẩm Phả (ha) 37 Bảng 2.4. Hệ thống đơn vị và chỉ tiêu phân loại cảnh quan nhân sinh ở Hạ Long – Cẩm Phả 40 Bảng 3.1. Hiện trạng môi trường và tai biến thiên nhiên ở các nhóm dạng cảnh quan nhân sinh 49 Bảng 3.2. Chất lượng môi trường không khí tại khu khai thác, chế biến và kinh doanh than 60 Bảng 3.3. Kết quả đo độ bụi tại công ty than Cao Sơn (2011) 61 Bảng 3.4. Chất lượng môi trường không khí tại khu vực hoạt động của khu công nghiệp, nhà máy 62 Bảng 3.5. Kết quả phân tích nguồn nước mặt vùng khai thác than Hạ Long - Cẩm Phả 64 Bảng 3.6. Kết quả quan trắc môi trường đất tại khu vực gần bãi khai thác than 64 Bảng 3.7. Kết quả quan trắc không khí tại các tuyến giao thông chính tại khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 66 Bảng 3.8. Chất lượng môi trường không khí khu đô thị, dân cư tập trung và khu du lịch 67 Bảng 3.9. Chất lượng môi trường không khí khu vực chôn lấp rác 68 Bảng 3.10. Chất lượng môi trường nước cung cấp cho sinh hoạt khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 69 Bảng 3.11. Kết quả quan trắc chất lượng nước giếng 70 iv Bảng 3.12. Kết quả quan trắc nước thải sinh hoạt 71 Bảng 3.13. Kết quả quan trắc nước thải công nghiệp và bãi rác khu vực Hạ Long - Cẩm Phả 72 Bảng 3.14. Kết quả quan trắc môi trường đất tại vùng sản xuất nông nghiệp 73 DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Quan niệm về cảnh quan văn hóa (Carl Sauer, 1926) 4 Hình 1.2. Chỉ tiêu cảnh quan (Atilia Peano & Claudia Casatela, 2011) 6 Hình 1.3. Mối quan hệ giữa con người và cảnh quan (A.P.A. Vink, 1983) 9 Hình 1.4. Các dạng cảnh quan nhân sinh ở Kon Tum (Nguyễn Đăng Hội, 2004) 13 Hình 1.5. Mô hình cấu trúc cảnh quan nhân sinh (Nguyễn Cao Huần, Trần Anh Tuấn, 2002) 17 Hình 1.6. Phân loại cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 19 Hình 1.7. Các bước nghiên cứu cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh 25 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nước ta đang bước vào giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa với những bước đi vững chắc, đạt được những thành tựu lớn cả trong lĩnh vực khoa học và phát triển kinh tế xã hội. Bên cạnh những thành tựu như vậy, thực tiễn cho thấy thiên nhiên đang ngày càng chịu sức ép mạnh mẽ từ phía con người: nạn khai thác tài nguyên thiên nhiên thiếu cơ sở khoa học, lạm dụng tài nguyên tái tạo, lãng phí tài nguyên không tái tạo, trình độ công nghệ vẫn chưa cao, trình độ dân trí chưa đồng đều… Điều này đã tác động tiêu cực đến cảnh quan và làm cho tiềm năng dự trữ tài nguyên của cảnh quan bị giảm sút nghiêm trọng. Chính do những tác động đó mà các đơn vị cảnh quan nhiệt đới gió mùa của Việt Nam ở nhiều nơi không còn giữ được cấu trúc, chức năng của mình, hệ quả là tạo ra những đơn vị cảnh quan nhân sinh với đặc điểm cấu trúc, chức năng mới mà trong đó nguồn tài nguyên dự trữ nghèo nàn và kém bền vững. Khu vực Hạ Long – Cẩm Phả nằm ở trung tâm của tỉnh Quảng Ninh, nơi giao lưu văn hóa, phát triển kinh tế và du lịch.Đây là khu vực có vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của tỉnh,vừa có tài nguyên khoáng sản than đá phong phú lại nằm bên vịnh Hạ Long – di sản thiên nhiên thế giới, tạo điều kiện phát triển ngành du lịch đa dạng nhiều loại hình. Tuy nhiên, trong những năm qua, hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng đã tác động tới cảnh quan nơi đây, đặc biệt là di sản vịnh Hạ Long. Hơn thế nữa, hệ quả của mối tác động tổng hợp và đa chiều này đã và đang làm thay đổi mạnh mẽ cảnh quan theo hướng tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân cư, chiến lược phát triển kinh tế xã hội của khu vực cũng như của cả tỉnh. Từ những yêu cầu bức xúc cả về cơ sở lý luận và thực tiễn đặt ra như vậy chúng ta cần phải đi sâu nghiên cứu tổng hợp, cụ thể các hợp phần tự nhiên, nghiên cứu mối quan hệ giữa con người với tự nhiên đồng thời tìm ra xu thế phát triển của chúng với mục tiêu khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Nhằm góp phần giải quyết những nhiệm vụ cấp bách và thiết thực nói trên, trong khuôn khổ đề tài Nafosted MS 105.07 – 2013.19, luận văn với tiêu đề “Nghiên cứu cảnh quan nhân sinh cho định hướng không gian sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo 2 vệ môi trường khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh” đã được lựa chọn nghiên cứu và hoàn thành. 2. Mục tiêu nghiên cứu Làm rõ đặc điểm của các cảnh quan nhân sinh và các vấn đề môi trường nảy sinh làm cơ sở đề xuất sử dụng hợp lývà bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả của tỉnh Quảng Ninh. 3. Nội dung nghiên cứu Để đạt được mục tiêu trên, học viên đã tiến hànhthu thập các tài liệu về cơ sở lý luận cảnh quan nhân sinh cũng như các số liệu, tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội liên quan đến khu vực nghiên cứu, nhằm thực hiện những nội dung chính sau: - Xây dựng cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu cảnh quan nhân sinh - Đặc điểm và sự phân hóa cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả - Phân tích các vấn đề môi trường chính và tai biến thiên nhiên nảy sinh trong các cảnh quan nhân sinh. - Dự báo xu thế biến đổi cảnh quan nhân sinh - Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực nghiên cứu 4. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh - Phạm vi khoa học: + Tập trung nghiên cứu cảnh quan nhân sinh (phần đất liền) khu vực Hạ Long – Cẩm Phả + Đề xuất không gian sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trườngtrong các cảnh quan khu vực nghiên cứu 5. Cơ sở tài liệu thực hiện luận văn Các tài liệu về lý thuyết:Các giáo trình, sách chuyên khảo trong và ngoài nước về cảnh quan nói chung và cảnh quan nhân sinh nói riêng (cấu trúc cảnh quan, chức năng cảnh quan), khoa học môi trường và phát triển bền vững (tài nguyên và môi trường đất, nước; sử dụng hợp lý tài nguyên). Các tài liệu về khu vực nghiên cứu: 3 - Các dữ liệu bản đồ hợp phần ở khu vực (Bản đồ địa chất, bản đồ địa mạo, bản đồ thổ nhưỡng, bản đồ hiện trạng sử dụng đất ở tỷ lệ 1/100.000) - Các số liệu về kinh tế - xã hội, hiện trạng môi trường và các quy hoạch kinh tế - xã hội, quy hoạch khai thác than, quy hoạch môi trường của khu vực cũng như cả tỉnh Quảng Ninh - Các tài liệu thu thập được trong quá trình tham gia thực hiện đề tài Nafosted MS 105.07 – 2013.19 - Các tài liệu nghiên cứu của học viên trong thời gian thực hiện luận văn. 6. Các kết quả đạt được - Đã làm rõ đặc điểm và sự phân bố cảnh quan nhân sinh khu vực nghiên cứu - Đã đề xuất hướng sử dụng và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh tại khu vực nghiên cứu 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Ý nghĩa khoa học: Đề tài luận văn góp phần làm phong phú hướng nghiên cứu cảnh quan nhân sinh trong hệ thống cơ sở lý luận về cảnh quan học nói chung và cảnh quan nhân sinh nói riêng - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu tạo cơ sở dữ liệu về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và các phương án định hướng sử dụng cảnh quan, đây là cơ sở khoa học phục vụ sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có các chương như sau: Chương 1. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả Chương 2. Cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh Chương 3. Phân tích các vấn đề môi trường chính nảy sinh và đề xuất hướng sử dụng và bảo vệ cảnh quan khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh [...]... tạo cảnh quan và các bản đồ hợp liệu có liên quan đến đề tài phần Phân loại cảnh quan nhân sinh Bước 3 Thành lập bản đồ cảnh quan nhân sinh, nghiên cứu đặc điểm và sự phân hóa cảnh quan Bước 4 Phân tích các vấn đề môi trường chính trong cảnh quan nhân sinh và dự báo xu thế biến đổi Bước 5 Định hướng và đề xuất không gian sử dụng hợp lý và bảo vệ các cảnh quan khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. .. Các bước nghiên cứu cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh 25 CHƯƠNG 2 CẢNH QUAN NHÂN SINH KHU VỰC HẠ LONG –CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH 2.1 Các yếu tố thành tạo cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 2.1.1 Vị trí địa lý – yếu tố ảnh hưởng gián tiếp tới thành tạo cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả Khu vực Hạ Long - Cẩm Phả nằm ở trung tâm của tỉnh Quảng Ninh có... CQNS và dạng khai thác của con người trên cảnh quan đó Áp dụng trên địa bàn nghiên cứu, phân loại cảnh quan nhân sinh tại khu vực Hạ Long – Cẩm Phả gồm các cảnh quan sau: Cảnh quan nông nghiệp Cảnh quan quần cư Cảnh quan khai khoáng Cảnh quan nhân sinh Cảnh quan trảng cỏ, cây bụi thứ sinh nhân tác Cảnh quan rừng trồng Cảnh quan rừng thứ sinh nhân tác Cảnh quan thủy vực nhân sinh 18 Hình 1.6 Phân loại cảnh. .. sử dụng để hỗ trợ tổng hợp các thông tin hợp phần thành lập bản đồ cảnh quan nhân sinh. Qua đó góp phần định hướng sử dụng hợp lý lãnh thổ và phát triển bền vững 1.3.2.2 Quy trình nghiên cứu cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm phả, tỉnh Quảng Ninh Để phù hợp với các đặc điểm của khu vực và mục tiêu nghiên cứu, đề tài được nghiên cứu theo các bước: Bước 1: Xác định mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, ... sẽ bảo tồn dạng cảnh quan đó hoặc sẽ phát triển theo chiều hướng tích cực thành dạng cảnh quan mới khác xa so với dạng cảnh quan ban đầu Đây chính là cơ sở của việc định hướng sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường trong các cảnh quan trên một vùng lãnh thổ nhất định 1.3 Quan điểm và phương pháp nghiên cứu 1.3.1 Quan điểm nghiên cứu Các quan điểm nghiên cứu được vận dụng trong nghiên cứu cảnh. .. cảnh quan nhân sinh và dự báo xu thế biến đổi Bước 5: Định hướng và đề xuất không gian sử dụng hợp lý và bảo vệ các cảnh quan khu vực Hạ Long – Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh Sau đây là sơ đồ các bước nghiên cứu: 23 24 Bước 1 Xác định mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng đề cương chi tiết Bước 2 Thu thập, tổng hợp những thông tin cần thiết Khảo sát thực địa Tổng quan cơ sở lý luận và tài Phân tích các nhân. ..CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CẢNH QUAN NHÂN SINH 1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 1.1.1 Các nghiên cứu về cảnh quan nhân sinh trên thế giới 1.1.1.1 Nghiên cứu cảnh quan nhân sinh ở Tây Âu và Bắc Mỹ Cảnh quan nhân sinh được quan tâm từ lâu nhưng quan niệm, tên gọi và cách phân chia những cảnh quan bị tác động bởi các hoạt động kinh... nhân sinh như sau: Cảnh quan hiện đại Cảnh quan tự nhiên Cảnh quan nhân sinh Cảnh quan nông nghiệp Cảnh quan quần cư, công nghiệp Cảnh quan trảng cỏ, cây bụi, cây gỗ nguồn Cảnh quan rừng nhân sinh Cảnh quan bảo tồn, rừng cấm Cảnh quan thủy vực nhân sinh Hình 1.4 Các dạng cảnh quan nhân sinh ở Kon Tum (Nguyễn Đăng Hội, 2004) Không chỉ vậy, tác giả còn đưa ra quan điểm “Tiếp cận nhân sinh , nghĩa là xem... cứu cảnh quan nhân sinh như quan điểm hệ thống - tổng hợp lãnh thổ, quan điểm lịch sử và quan điểm phát triển bền vững Các quan điểm này hỗ trợ góp phần định hướng nghiên cứu trong cảnh quan nói chung và cảnh quan nhân sinh nói riêng a Quan điểm hệ thống, tổng hợp lãnh thổ Cảnh quan nhân sinh hình thành trên nền cảnh quan tự nhiên, mỗi đơn vị cảnh quan là địa hệ thống, được cấu tạo từ nhiều hợp phần... hiểu, vận dụng các quy luật tự nhiên trong khai thác, sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên 21 1.3.2 Phương pháp và quy trình nghiên cứu 1.3.2.1 Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu Cảnh quan nhân sinh là hướng nghiên cứu tổng hợp, do vậy phải sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để nghiên cứu Trong nghiên cứu chủ yếu sử dụng các phương pháp truyền thống thường dùng trong địa lý, có kết hợp với . CỨU CẢNH QUAN NHÂN SINH CHO ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN SỬ DỤNG HỢP LÝ TÀI NGUYÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHU VỰC HẠ LONG - CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên và môi trường. Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực Hạ Long – Cẩm Phả 94 3.3.1. Nguyên tắc chung 94 3.3.2. Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh. nảy sinh trong các cảnh quan nhân sinh. - Dự báo xu thế biến đổi cảnh quan nhân sinh - Định hướng sử dụng hợp lý và bảo vệ môi trường các cảnh quan nhân sinh khu vực nghiên cứu 4. Phạm vi nghiên