BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM HÀ ANH VĂN ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA SẢN XUẤT RAU AN TOÀN ĐẾN MÔI TRƯỜNG ĐẤT, NƯỚC TẠI THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Hà Nội, năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM HÀ ANH VĂN ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA SẢN XUẤT RAU AN TOÀN ĐẾN MÔI TRƯỜNG ĐẤT, NƯỚC TẠI THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG NINH CHUYÊN NGÀNH : KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG MÃ SỐ : 60.44.03.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN XUÂN THÀNH Hà Nội, năm 2014 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà nội, ngày 01 tháng 09 năm 2014 Tác giả luận văn Hà Anh Văn Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Xuân Thành, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi rất tận tình, chu đáo trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy giáo, cô giáo Khoa Môi trường, Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam đã dành nhiều tâm huyết để truyền đạt những kiến thức quí báu về chuyên ngành khoa học môi trường cho chúng tôi. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn toàn thể cán bộ, chuyên viên Phòng Tài nguyên và môi trường, Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh, gia đình ông Nguyễn Văn Bắc xóm đình xã Tiền An đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình khảo sát, thu thập thông tin và tài liệu liên quan để xây dựng luận văn. Cuối cùng tôi muốn gửi lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè tôi, những người đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và rèn luyện tại trường Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam. Hà nội, ngày 01 tháng 9 năm 2014 Tác giả luận văn Hà Anh Văn Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục biểu đồ, hình ảnh ix MỞ ĐẦU 1 1 Đặt vấn đề 1 2 Mục đích và yêu cầu của đề tài 2 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3 1.1 Khái niệm rau an toàn 3 1.1.1 Khái niệm về rau sạch, rau an toàn 3 1.1.2 Đặc điểm của tổ chức sản xuất rau an toàn 5 1.1.3 Ý nghĩa và vai trò của rau sạch, rau an toàn. 8 1.2 Tình hình nghiên cứu rau an toàn trên Thế giới 10 1.3 Tình hình nghiên cứu, sản xuất rau an toàn tại Việt Nam 14 1.4 Những nghiên cứu về ảnh hưởng của sản xuất rau tới môi trường đất, nuớc. 19 1.4.1 Ảnh hưởng của việc sử dụng phân bón 19 1.4.2 Ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc BVTV tới môi trường đất nứơc 25 Chương 2 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31 2.1 Đối tượng nghiên cứu: 31 2.2 Thời gian, địa điểm nghiên cứu 31 2.3 Nội dung nghiên cứu: 31 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iv 2.3.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thị xã Quảng Yên tỉnh 31 2.3.2 Tình hình sản xuất rau tại thị xã Quảng Yên 31 2.3.3 Đánh giá ảnh hưởng của sử dụng nước và phân bón trong sản xuất rau an toàn tới môi trường 31 2.3.4 Đề xuất một số biện pháp nhằm mở rộng diện tích sản xuất rau an toàn tại thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh 32 2.4 Phương pháp nghiên cứu 32 2.4.1 Phương pháp điều tra 32 2.4.3 Phương pháp lấy mẫu về phân tích 33 2.4.4 Phương pháp xử lý số liệu: Bằng phần mền Excel. 35 2.4.5 Phương pháp so sánh 35 Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36 3.1 Điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội của 36 3.1.1 Vị trí địa lý 36 3.1.2 Địa hình, địa mạo 37 3.1.3 Khí hậu, thời tiết 37 3.1.4 Thủy văn, nguồn nước 39 3.1.5 Các nguồn tài nguyên 39 3.1.6 Điều kiện kinh tế - xã hội tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh. 43 3.2 Tình hình sản xuất nông nghiệp tại thị xã Quảng Yên 45 3.2.1 Hiện trạng đất nông ghiệp tại thị xã Quảng Yên 45 3.2.2 Tình hình sản xuất rau tại thị xã Quảng Yên huyện Quảng Ninh 46 3.3 Đánh giá hiệu quả mô hình trống rau an toàn tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh 59 3.3.1 Hiệu quả kinh tế: 59 3.3.2 Hiệu quả về môi trường: 60 3.4 Một số biện pháp mở rộng diện tích rau an toàn tại thị xã 67 3.4.1 Dự báo nhu cầu tiêu thụ rau an toàn cho khu vực thị xã Quảng Yên 67 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page v 3.4.2 Định hướng phát triển vùng sản xuất rau an toàn đến năm 2015 tại thị xã Quảng Yên 68 3.4.3 Các giải pháp mở rộng diện tích rau an toàn tại Quảng Yên 69 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 76 1 Kết luận 76 2 Đề nghị 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO 78 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BVTV Bảo vệ thực vật BTNMT Bộ tài nguyên môi trường GAP Good Agricultural Practic HTX Hợp tác xã IPM Intergrated Pests Management KHCN Khoa học công nghệ NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn NS Năng suất QCVN Quy chuẩn Việt Nam QĐ Quyết Định PTNT Phát triển nông thôn RAT Rau an toàn SL Sản lượng TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam UBND Uỷ ban nhân dân VietGAP Viet Namese Good Agricultural Practic Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vii DANH MỤC BẢNG STT Tên bảng Trang 1.1 Tình hình sản xuất rau của thế giới năm 2008 11 1.2 Lượng phân bón vô cơ sử dụng ở Việt Nam qua các năm 20 1.3 Lượng phân bón hàng năm cây trồng chưa sử dụng được 21 1.5 Thời gian bán huỷ của một số hóa chất BVTV trong môi trường đất 28 3.1 Bảng số liệu khí tượng thủy văn thị xã Quảng Yên từ năm 2011 - 2013 38 3.2 Thành phần cơ giới đất tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh 40 3.3 Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội thị xã Quảng Yên 2005-2013 43 3.4 Hiện trạng phân bổ dân số, lao động năm 2013 44 3.5 Hiện trạng sử dụng đất tại thị xã Quảng Yên năm 2013 45 3.6 Diện tích, năng suất, sản lượng rau tại thị xã Quảng Yên năm 2013 46 3.7 Diện tích vùng sản xuất rau an toàn tại Quảng Yên năm 2013 47 3.8 Diện tích, năng suất một số loại rau chính tại thị xã Quảng Yên năm 2013 48 3.9 Quy trình sản xuất một số loại rau rau theo VietGap 49 3.10 Khối lượng nước tưới trung bình sử dụng trong sản xuất rau 51 3.11 Tỷ lệ nguồn nước sử dụng tại các vùng sản xuất rau an toàn và rau thường 51 3.12 Tình hình sử dụng phân bón của các hộ điều tra 52 3.13 Một số loại sâu bệnh hại chủ yếu và thuốc dùng phổ biến trên cây rau vụ Đông năm 2013 tại thị xã Quảng Yên 56 3.14 Kỹ thuật sử dụng thuốc BVTV của người dân 57 3.15 Hiệu quả kinh tế mô hình sản xuất rau vụ đông năm 2013 60 3.16 Bảng đánh giá môi trường đất tại các vùng sản xuất rau khác nhau 61 3.17 Bảng đánh giá môi trường nước giữa các vùng sản xuất rau 64 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page viii 3.18 Bảng đánh giá chất lượng rau 66 3.19 Dự báo nhu cầu tiêu thụ rau một số thị trường chủ yếu 68 3.20 Diện tích các vùng rau an toàn phân theo xã năm 2013 định hướng 2015 69 [...]... trình sản xuất rau an toàn đến môi trường đất, nước tại khu vực trồng rau thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh; - Đề xuất một số giải pháp nhằm nhân rộng diện tích sản xuất rau an toàn tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh 2.2 Yêu cầu - Tìm hiểu quy mô sản xuất rau xanh và khả năng mở rộng diện tích rau an toàn tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh - Chỉ ra được những ưu nhược điểm, những bất cập trong sản xuất. .. phát triển sản xuất rau theo hướng sản xuất rau an toàn với quy mô lớn Tuy nhiên chưa có báo cáo đánh giá ảnh hưởng của việc sản xuất rau theo quy trình sản xuất rau an toàn tới môi trường đặc biệt là môi trường đất, nước Để hoạt động sản xuất rau của huyện theo hướng sản xuất an toàn phát triển bền vững đặc biệt là các vùng rau chuyên canh lớn của huyện như tại xã Cộng Hòa, xã Tiền An, xã Sông Khoai... đưa vào sản xuất tôi nghiên cứu đề tài Đánh giá ảnh hưởng của sản xuất rau an toàn đến môi trường đất, nước tại thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh nhằm giúp các cơ quan quản lý nhà nước có các chính sách đầu tư phát triển vùng sản xuất rau an toàn theo hướng ổn định lâu dài, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người sản xuất 2 Mục đích và yêu cầu của đề tài 2.1 Mục đích - Xác định ảnh hưởng của quá... biệt là rau an toàn Việc phát triển sản xuất rau an toàn nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân trong huyện và các thị trường lân cận có nhu cầu tiêu thụ lớn là yêu cầu cấp thiết đặt ra cho ngành sản xuất rau của huyện Thực tế trên địa bàn thị xã Quảng Yên trong những năm qua đã hình thành nhiều vùng sản xuất rau với quy mô khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, riêng vùng rau của xã Cộng... Page 3 Rau an toàn (RAT) là những sản phẩm rau tươi được sản xuất, thu hoạch, sơ chế phù hợp quy trình sản xuất RAT Sản phẩm rau khi tiêu thụ có hàm lượng kim loại nặng, nitrat và vi sinh vật gây hại ở mức dưới ngưỡng cho phép - Khái niệm về sản xuất rau sạch, rau an toàn + Nền sản xuất sản phẩm sạch hiện nay trên thế giới Ở các nước phát triển, công nghệ sản xuất sản phẩm sạch, đảm bảo là rau an toàn. .. bảo tốt môi trường sản xuất và duy trì sản xuất nông nghiệp bền vững Đề cập đến sản xuất rau an toàn tại Việt Nam, cần kể đến sự quan tâm của các cấp, các ngành thuộc cơ quan và các tổ chức nước ngoài đã quyết tam triển khai và phát động các chương trình rau an toàn tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh vào các năm 1996, 1997, 2005, 2007…sau đó chương trình rau an toàn lan rộng ra một số tỉnh trong... các tỉnh lân cận như Lâm Đồng, Tiền Giang, Long An Hiện nay, việc sản xuất rau an toàn ở Thành phố Hồ Chí Minh đã đi vào nề nếp, có tổ chức giao sản phẩm rau trực tiếp đến một số của hàng rau an toàn, nên số lượng rau tiêu thụ hàng ngày có thể đạt 1000kg Việc tổ chức tiêu thụ rau an toàn tương đối đa dạng: dạng mô hình chuyên kinh doanh rau an toàn như các siêu thị; dạng mô hình chuyên kinh doanh... lý sản xuất và kinh doanh rau an toàn là cơ sở pháp lý rất cần thiết để các địa phương trong cả nước quy hoạch phát triển, tổ chức sản xuất và tiêu thụ rau an toàn nhằm từng bước tiến tới toàn bộ diện tích trồng rau đều là rau an toàn, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu, đảm bảo an toàn cho người sản xuất, hạn chế ô nhiễm môi trường góp phần vào việc giữ gìn sản xuất nông... xuất rau tại thị xã Quảng Yên Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page 2 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Khái niệm rau an toàn 1.1.1 Khái niệm về rau sạch, rau an toàn a Khái niệm về rau an toàn, rau sạch trong giới tiêu dùng Rau là một thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn của người tiêu dùng Được hỏi thế nào là rau ngon, rau sạch, rau an toàn đa số họ đều cho rằng rau. .. quy trình sản xuất nghiêm ngặt đối với từng loại rau và phù hợp với từng vùng sinh thái 1.3 Tình hình nghiên cứu, sản xuất rau an toàn tại Việt Nam Tại Việt Nam, rau an toàn là yêu cầu cấp bách và là sự quan tâm của người tiêu dùng, của cả cộng đồng Đối với người sản xuất vừa là trách nhiệm trước xã hội, vừa đảm bảo tiêu thụ tốt sản phẩm do mình sản xuất ra tăng sức cạnh tranh trong thị trường, vừa . kinh tế, xã hội thị xã Quảng Yên tỉnh 31 2.3.2 Tình hình sản xuất rau tại thị xã Quảng Yên 31 2.3.3 Đánh giá ảnh hưởng của sử dụng nước và phân bón trong sản xuất rau an toàn tới môi trường. cáo đánh giá ảnh hưởng của việc sản xuất rau theo quy trình sản xuất rau an toàn tới môi trường đặc biệt là môi trường đất, nước. Để hoạt động sản xuất rau của huyện theo hướng sản xuất an toàn. HÀ ANH VĂN ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA SẢN XUẤT RAU AN TOÀN ĐẾN MÔI TRƯỜNG ĐẤT, NƯỚC TẠI THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG NINH CHUYÊN NGÀNH : KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG MÃ SỐ : 60.44.03.01