BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM  PHẠM HỒNG LONG ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60.85.01.03 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ÍCH TÂN HÀ NỘI - 2014 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc./. Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn Phạm Hồng Long Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, sự đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể. Với tất cả tình cảm của mình, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Ích Tân, người đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn chỉnh Luận văn của mình. Tôi xin trân trọng cám ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo Khoa Quản lý đất đai - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện và hoàn thành đề tài. Tôi xin trân trọng cám ơn tập thể Văn phòng HĐND&UBND, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Chi cục Thống kê, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lục Ngạn, cấp uỷ, chính quyền và bà con nhân dân các xã, thị trấn trong huyện đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài trên địa bàn. Tôi xin chân thành cảm ơn tới những người thân trong gia đình và đồng nghiệp đã khích lệ, tạo những điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài này. Một lần nữa tôi xin trân trọng cám ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn Phạm Hồng Long Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục đích, yêu cầu 3 2.1. Mục đích 3 2.2. Yêu cầu 3 Chương 1. TỔNG QUAN VỀ ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI VÀ VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT 4 1.1. Cơ sở lý luận về Đăng ký đất đai và Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất 4 1.1.1. Đăng ký đất đai 4 1.1.2. Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất 12 1.2. Mô hình tổ chức đăng ký đất đai, bất động sản ở một số nước trên thế giới 20 1.2.1. Australia 20 1.2.2. Cộng hòa Pháp 22 1.2.3. Thụy Điển 24 1.3. Đăng ký đất đai và Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất ở Việt Nam 25 1.3.1. Khái quát về hệ thống đăng ký đất đai ở Việt Nam 25 1.3.2. Thực trạng hoạt động của VPĐKQSDĐ ở Việt Nam 27 Chương 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 35 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iv 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 35 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu 35 2.2. Nội dung nghiên cứu 35 2.2.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Lục Ngạn. 35 2.2.2. Đánh giá tình hình quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn huyện Lục Ngạn. 35 2.2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, những hạn chế và nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn. 35 2.2.4. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn. 35 2.3. Phương pháp nghiên cứu 36 2.3.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu 36 2.3.2. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 36 2.3.3. Phương pháp phân tích, xử lý số liệu 37 2.3.4. Phương pháp và chỉ tiêu đánh giá 37 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 38 3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Lục Ngạn 38 3.1.1. Điều kiện tự nhiên 38 3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 45 3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội 54 3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn huyện Lục Ngạn 56 3.2.1. Tình hình quản lý đất đai 56 3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất 60 3.3. Thực trạng hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 62 3.3.1. Tổ chức bộ máy 62 3.3.2. Cơ chế hoạt động 65 3.3.3. Kết quả hoạt động 69 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page v 3.3.4. Đánh giá chung về hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 78 3.3.5. Nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 85 3.4. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 87 3.4.1. Giải pháp về chính sách pháp luật 87 3.4.2. Giải pháp về tổ chức và cơ chế 88 3.4.3. Giải pháp về cơ sở vật chất, kỹ thuật 89 3.4.4. Giải pháp về nhân lực 89 3.4.5. Một số giải pháp khác 90 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 91 I. Kết luận 91 II. Kiến nghị 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO 93 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vi DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Tình hình thành lập VPĐKQSDĐ các cấp 28 Bảng 1.2. Nguồn nhân lực VPĐKQSDĐ của cả nước 29 Bảng 3.1: Cơ cấu các nhóm đất 42 Bảng 3.2: Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất giai đoạn 2001 – 2013 (Giá cố định) 45 Bảng 3.3: Cơ cấu giá trị sản xuất các nhóm ngành (Giá hiện hành) 46 Bảng 3.4. Dân số và biến động dân số 51 Bảng 3.5. Hiện trạng sử dụng đất huyện Lục Ngạn năm 2013 60 Bảng 3.6. Tiến độ cấp giấy chứng nhận trên địa bàn huyện Lục Ngạn 69 Bảng 3.7. Kết quả đăng ký biến động đất đai huyện Lục Ngạn (2006- 2013) 72 Bảng 3.8. Tình hình lưu trữ hồ sơ địa chính của huyện Lục Ngạn 75 Bảng 3.9. Hiện trạng hệ thống bản đồ địa chính huyện Lục Ngạn 76 Bảng 3.10. Mức độ công khai thủ tục hành chính 79 Bảng 3.11. Đánh giá tiến độ giải quyết hồ sơ của VPĐKQSDĐ 80 Bảng 3.12. Đánh giá về thái độ tiếp nhận hồ sơ của VPĐKQSDĐ 81 Bảng 3.13. Đánh giá về mức độ hướng dẫn của VPĐKQSDĐ 82 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH , BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Sơ đồ vị trí của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất trong hệ thống quản lý đất đai ở Việt Nam 19 Sơ đồ 3.1. Quy trình cấp GCN lần đầu 66 Sơ đồ 3.2. Quy trình thực hiện đăng ký biến động 69 Hình 3.1. Sơ đồ hành chính huyện Lục Ngạn 38 Biểu đồ 3.1. Cơ cấu các ngành kinh tế năm 2013 47 Biểu đồ 3.2. Cơ cấu đất đai năm 2013 huyện Lục Ngạn 60 Biểu đồ 3.3. So sánh số GCN kê khai và số GCN được cấp các năm 70 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 BĐS Bất động sản 2 CN-TTCN Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp 3 DTNT Dân tộc nội trú 4 ĐKĐĐ Đăng ký đất đai 5 GCN Giấy chứng nhận 6 HSĐC Hồ sơ địa chính 7 HTX Hợp tác xã 8 KT-XH Kinh tế - Xã hội 9 TDTT Thể dục Thể thao 10 THCS Trung học cơ sở 11 THPT Trung học phổ thông 12 TN&MT Tài nguyên và Môi trường 13 TTGDTX-DN Trung tâm Giáo dục thường xuyên và Dạy nghề 14 VPĐKQSDĐ Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất 15 UBND Ủy ban nhân dân Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là tài nguyên Quốc gia vô cùng quý giá, là thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bố của các khu dân cư, xây dựng cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh…. Theo thời gian, đất đai ngày càng gắn bó với con người hơn, bởi nó đã dần trở thành tài sản đặc biệt với các giao dịch trong thị trường bất động sản. Luật Đất đai năm 2003 quy định: Nhà nước thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai và thống nhất quản lý Nhà nước về đất đai. Hệ thống tổ chức cơ quan quản lý đất đai được thành lập thống nhất từ Trung ương đến cơ sở. Tại địa phương, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất (VPĐKQSDĐ) là cơ quan dịch vụ công thực hiện chức năng quản lý hồ sơ địa chính gốc, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính, phục vụ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Đăng ký đất đai là một trong những nội dung quan trọng của quản lý Nhà nước về đất đai. Việc đăng ký đất đai có ý nghĩa: Các quyền về đất đai được bảo đảm bởi Nhà nước. Đăng ký đất đai là một công cụ để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích của cộng đồng cũng như lợi ích của mỗi công dân. Lợi ích đối với Nhà nước và xã hội thể hiện ở chỗ: Phục vụ thu thuế sử dụng đất, thuế tài sản, thuế thu nhập; cung cấp tư liệu phục vụ các chương trình cải cách đất đai, bản thân việc triển khai một hệ thống đăng ký đất đai cũng là một cải cách pháp luật; giám sát giao dịch đất đai; phục vụ quy hoạch sử dụng đất; phục vụ công tác quản lý trật tự an ninh xã hội. Lợi ích đối với công dân thể hiện như: Tăng cường sự đảm bảo an toàn về chủ quyền đối với bất động sản; khuyến khích đầu tư cá nhân; mở rộng khả năng thế chấp quyền sử dụng đất; hỗ trợ các giao dịch về bất động sản; giảm các vụ tranh chấp về đất đai. Một nguyên tắc cơ bản cho hệ thống đăng ký đất đai là đảm bảo tính pháp lý, liên quan đến tính tin cậy, sự nhất quán và tập trung, thống nhất của dữ liệu địa chính. Tuy nhiên, hồ sơ về đất đai được quản lý ở nhiều cấp khác nhau, [...]... bàn huyện Lục Ngạn Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page 2 2 Mục đích, yêu cầu 2.1 Mục đích - Đánh giá được thực trạng hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn; - Đề xuất được một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 2.2 Yêu cầu - Đánh giá đúng thực trạng hoạt động của Đăng ký quyền sử dụng. .. người sử dụng đất (Chính phủ, 2004) 1.1.2 Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất 1.1.2.1 Cơ sở pháp lý về tổ chức và hoạt động của VPĐKQSDĐ a) Pháp luật đất đai * Luật Đất đai 2003 - Luật Đất đai 2003 quy định: "Việc đăng ký quyền sử dụng đất được thực hiện tại Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất trong các trường hợp: Người đang sử dụng đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; người sử dụng đất. .. tình trạng dồn việc, dồn hồ sơ có liên quan đến việc đăng ký, cấp GCN ngày càng tăng Trước tình hình trên, trong khuôn khổ yêu cầu thực hiện luận văn tốt nghiệp cao học, ngành Quản lý đất đai, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, em lựa chọn thực hiện đề tài "Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang" nhằm. .. đình, cá nhân sử dụng đất Theo Điều 4 của Luật Đất đai 2003: "Đăng ký quyền sử dụng đất là việc ghi nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối với một thửa đất xác định vào hồ sơ địa chính nhằm xác lập quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất" (Quốc hội Nước CHXHCNVN, 2003) - Ngày nay ta sử dụng thuật ngữ Đăng ký quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất thực chất là việc ghi vào hồ sơ... việc đăng ký BĐS do các cơ quan Chính phủ, các Bang thực hiện Các cơ quan này là các cơ quan Đăng ký đất đai, Văn phòng Đăng ký quyền đất đai, cơ quan quản lý đất đai hoặc cơ quan thông tin đất đai 1.2.1.1 Văn phòng Đăng ký quyền đất đai của Northern Territory: Văn phòng Đăng ký quyền đất đai tại Northern Territory là một bộ phận của Văn phòng đăng ký trung ương, nhiệm vụ của Văn phòng là thực hiện đăng. .. và Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất 1.1.1 Đăng ký đất đai 1.1.1.1 Khái niệm về đăng ký đất đai: a) Đăng ký đất đai: - Đăng ký đất đai là một cách gọi của hệ thống đăng ký đất đai và theo định nghĩa của UN-ECE (Ủy ban kinh tế về Châu Âu của Liên Hợp quốc), nó là một quá trình xác lập và lưu trữ một cách chính thức các quyền lợi đối với đất đai dưới hình thức là đăng ký văn tự giao dịch hay đăng ký. .. nhận quyền sử dụng đất theo thẩm quyền cho các đối tượng sử dụng đất tại địa phương; - Đăng ký sử dụng đất và chỉnh lý biến động về sử dụng đất theo quy định của pháp luật khi thực hiện các quyền của người sử dụng đất; - Lập và quản lý toàn bộ HSĐC gốc đối với tất cả các thửa đất thuộc phạm vi địa giới hành chính (cấp huyện không có chức năng lập); - Chỉnh lý HSĐC khi có biến động về sử dụng đất theo... cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện để nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, góp phần cải cách thủ tục hành chính, thực hiện tốt hơn nữa chức năng dịch vụ công của Nhà nước về đất đai, bất động sản; giải quyết được một số những hạn chế, khó khăn trong công tác đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận, phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước về đất đai... trọng và ý nghĩa thiết thực của nhiệm vụ đăng ký đất đai với công tác quản lý đất đai, tìm các giải pháp khắc phục, chỉ đạo sát sao nhiệm vụ này 1.3.1.4 Giai đoạn từ khi có Luật Đất đai năm 2003 đến nay: a) Đăng ký đất đai: Luật Đất đai năm 2003 quy định "Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp GCNQSDĐ" "Đăng ký quyền sử dụng đất là việc ghi nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối... lần đầu và đăng ký biến động, được thực hiện tại tổ chức đăng ký đất đai thuộc cơ quan quản lý đất đai, bằng hình thức đăng ký trên giấy hoặc đăng ký điện tử và có giá trị pháp lý như nhau 1 Đăng ký lần đầu được thực hiện trong các trường hợp sau đây: a) Thửa đất được giao, cho thuê để sử dụng; b) Thửa đất đang sử dụng mà chưa đăng ký; c) Thửa đất được giao để quản lý mà chưa đăng ký; d) Nhà ở và tài . chế hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn 85 3.4. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn. - Đánh giá được thực trạng hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn; - Đề xuất được một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Đăng ký quyền sử dụng đất huyện. hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang& quot; nhằm nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện để nâng cao hiệu quả hoạt