ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN TUẤN ANH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH HƯNG YÊN LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội, 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN TUẤN ANH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH HƯNG YÊN Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60.34.20 LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS.TS BÙI THIÊN SƠN Hà Nội, 2014 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT i DANH MỤC CÁC BẢNG ii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ iii LỜI MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước có liên quan đến đề tài nghiên cứu 2 2.1. Công trình nghiên cứu trong nước 2 2.2. Công trình nghiên cứu ngoài nước 4 2.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 4 3. Mục tiêu nghiên cứu 5 4. Phương pháp nghiên cứu 5 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu 5 4.2. Phương pháp xử lý dữ liệu 6 5. Câu hỏi nghiên cứu 7 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 7 7. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 7 8. Ý nghĩa của đề tài. 8 9. Kết cấu của đề tài 8 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ THANH TRA THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP 9 1.1. Lý luận chung về thuế TNDN 9 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 9 1.1.2. Vai trò, đặc điểm của thuế TNDN 12 1.1.3. Nội dung cơ bản về thuế TNDN 15 1.2. Lý luận chung về thanh tra thuế TNDN 19 1.2.1. Khái niệm, ý nghĩa thanh tra thuế TNDN 19 1.2.2. Mục tiêu, nguyên tắc thanh tra thuế TNDN 22 1.2.3. Nội dung quy trình thanh tra thuế TNDN 24 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra thuế TNDN 30 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH HƯNG YÊN 34 2.1. Tổng quan về cục thuế tỉnh Hưng Yên 34 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Cục thuế tỉnh Hưng Yên 34 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên 35 2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên 38 2.2.1. Tình hình kinh tế - xã hội 38 2.2.2. Đặc điểm của các doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh Hưng Yên 40 2.2.3. Các nhân tố về chính sách 43 2.3. Thực trạng công tác thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011 - 2013 43 2.3.1. Thực trạng nội dung thanh tra thuế TNDN 43 2.3.2. Thực trạng quy trình thanh tra thuế TNDN tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên 49 2.3.3. Thực trạng tổ chức thực hiện thanh tra thuế TNDN 51 2.4. Đánh giá thực trạng công tác thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên 54 2.4.1. Kết quả đạt được 54 2.4.2. Những khó khăn, tồn tại, hạn chế 54 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA 57 THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH HƯNG YÊN 57 3.1. Mục tiêu, phương hướng hoàn thiện thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.1.1. Mục tiêu hoàn thiện công tác thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.1.2. Phương hướng hoàn thiện thanh tra thuế TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra thuế TNDN tỉnh Hưng Yên 58 3.2.1. Tăng cường các hình thức tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế để nâng cao tính tuân thủ tự nguyện 59 3.2.2. Nhận dạng hành vi tránh thuế TNDN 62 3.2.3. Tin học hóa thanh tra thuế 64 3.2.4. Phân loại có hệ thống đối tượng thanh tra thuế 66 3.2.5. Thanh tra doanh thu chịu thuế bằng cách kiểm tra, quản lý các hóa đơn thu bằng tiền mặt 68 3.2.6. Hoàn thiện bộ máy tổ chức và nâng cao chất lượng cán bộ thanh tra thuế TNDN 71 3.2.7. Thực hiện tốt nguyên tắc dân chủ, công khai và kịp thời khi làm nhiệm vụ thanh tra 74 3.3. Những bài học kinh nghiệm rút ra từ công tác thanh tra thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Hưng Yên 56 3.4. Một số kiến nghị 76 3.4.1. Đối với Nhà nước 76 3.4.2. Đối với Tổng cục Thuế 76 3.4.3. Đối với cơ quan chức năng của tỉnh Hưng Yên 77 3.4.4. Đối với doanh nghiệp 77 KẾT LUẬN 78 i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hi ệ u Nguyên ngh ĩa 1. CP C ổ ph ầ n. 2. DN Doanh nghi ệ p. 3. FDI Đ ầ u tư tr ự c ti ế p nư ớ c ngoài. 4. KCN Khu công nghi ệ p. 5. NĐ - CP Ngh ị đ ị nh - Chính Ph ủ . 6. QĐ - BTC Quy ế t đ ị nh - B ộ Tài chính. 7. QĐ - TCT Quy ế t đ ị nh - T ổ ng c ụ c Thu ế . 8. TNHH Trách nhi ệ m h ữ u h ạ n. 9. TT - BTC Thông tư - B ộ tài chính . 10. USD Đô la M ỹ . 11. WTO T ổ ch ứ c thương m ạ i th ế gi ớ i. ii DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 2.1 Thành tựu phát triển kinh tế xã hội tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011 - 2013 39 2 Bảng 2.2 Các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hưng Yên năm 2013 40 3 Bảng 2.3 Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng nội dung thanh tra thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011 - 2013 44 4 Bảng 2.4 Kết quả công tác thanh tra doanh nghiệp tại tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011 -2013 52 iii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 1.1 Vai trò của thuế TNDN 13 2 Hình 1.2 Đặc điểm của thuế TNDN 15 3 Hình 1.3 Đối tượng nộp thuế TNDN 16 4 Hình 1.4 Ý nghĩa thanh tra thuế TNDN 21 5 Hình 1.5 Nguyên tắc thanh tra thuế TNDN 23 6 Hình 1.6 Quy trình thanh tra thuế TNDN 25 7 Hình 1.7 Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra thuế TNDN 31 8 Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức của Cục thuế tỉnh Hưng Yên 37 9 Hình 2.2 Cơ cấu các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hưng Yên năm 2013 41 10 Hình 2.3 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả nắm bắt kết quả kinh doanh của doanh nghiệp 45 11 Hình 2.4 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả nắm bắt tình hình thu chi của doanh nghiệp 46 12 Hình 2.5 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả so so sánh giá hàng hóa, nguyên, nhiên liệu, linh, phụ kiện của doanh nghiệp theo niêm yết trên hoá đơn so với thực tế 47 13 Hình 2.6 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả Nắm bắt thông tin trong hồ sơ khai thuế với sổ kế toán, chứng từ kế toán, báo cáo tài chính, các tài liệu có liên quan 48 14 Hình 2.7 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả áp dụng quy trình thanh tra thuế TNDN tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên 49 15 Hình 2.8 Quy trình thanh tra thuế TNDN tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên 50 iv 16 Hình 2.9 Đánh giá của khách thể nghiên cứu về hiệu quả tổ chức thực hiện thanh tra thuế TNDN tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên 51 17 Hình 2.10 Biến động kết quả truy thu thuế nói chung và truy thu thuế TNDN nói riêng tại Cục thuế tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011 - 2013 52 18 Hình 3.1 Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Hưng Yên 59 19 Hình 3.2 Quy trình triển khai giải pháp tăng cường các hình thức tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế để nâng cao tính tuân thủ tự nguyện tại Hưng Yên 61 20 Hình 3.3 Quy trình triển khai giải pháp nhận dạng hành vi tránh thuế TNDN tại Hưng Yên 63 21 Hình 3.4 Quy trình triển khai giải pháp tin học hóa thanh tra thuế tại Hưng Yên 65 22 Hình 3.5 Quy trình triển khai giải pháp phân loại có hệ thống đối tượng thanh tra thuế tại Hưng Yên 67 23 Hình 3.6 Quy trình triển khai giải pháp thanh tra doanh thu chịu thuế bằng cách kiểm tra, quản lý các hóa đơn thu bằng tiền mặt tại Hưng Yên 70 24 Hình 3.7 Quy trình triển khai giải pháp hoàn thiện bộ máy tổ chức và nâng cao chất lượng cán bộ thanh tra thuế TNDN tại Hưng Yên 73 25 Hình 3.8 Quy trình triển khai giải pháp về thực hiện tốt nguyên tắc dân chủ, công khai và kịp thời khi làm nhiệm vụ thanh tra tại Hưng Yên 75 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước, góp phần điều tiết vĩ mô nền kinh tế, đồng thời là công cụ đảm bảo cung cấp các phương tiện vật chất cần thiết cho sự hoạt động của bộ máy Nhà nước. Trong hệ thống chính sách thuế hiện hành ở Việt Nam hiện nay, thuế TNDN là một trong những sắc thuế có vai trò rất quan trọng. Với xu thế hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế hiện nay thì công tác thanh tra thuế nói chung và thanh tra thuế TNDN nói riêng là một hoạt động hết sức cần thiết, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh trong nền sản xuất hàng hóa vận hành theo cơ chế thị trường. Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã từng bước cải cách hệ thống chính sách thuế cho phù hợp với tiến trình đổi mới của đất nước và phù hợp với thông lệ quốc tế. Luật quản lý thuế ra đời và có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/7/2007 là một bước tiến mới đáng kể cho hệ thống thuế Việt Nam hiện nay. Trong những năm qua, cùng với tiến trình cải cách hệ thống thuế trên phạm vi cả nước, thanh tra thuế TNDN tại cục thuế tỉnh Hưng Yên đã có những bước chuyển biến căn bản. Thanh tra thuế nói chung và thanh tra thuế TNDN nói riêng đang từng bước được cải cách, hiện đại hóa. Tuy nhiên, số thuế TNDN nộp ngân sách nhà nước trên địa bàn Tỉnh vẫn còn những hạn chế, công tác thanh tra thuế TNDN còn những hạn chế. Vì vậy, việc hoàn thiện công tác thanh tra thuế nói chung và thanh tra về thuế TNDN nói riêng là một đòi hỏi cấp thiết, một nhiệm vụ trọng tâm của Cục thuế tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay. Việc đi sâu nghiên cứu công tác thanh tra thuế TNDN góp phần làm lành mạnh hóa hoạt động tài chính, đầu tư và tăng cường tính hiệu lực hiệu quả của quản lý nhà nước về thuế….Với lý do đó, [...]... tài này tổng hợp các lý luận cơ bản về thu và thanh tra, kiểm tra thu nói chung, từ đó đi vào phân tích thực trạng công tác thanh tra - kiểm tra thu tại Cục thu tỉnh Đồng Nai, sau đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra thu tại Cục thu tỉnh Đồng Nai Xét trong mối quan hệ với đề tài, cả hai đề tài đều nghiên cứu về vấn đề thanh tra thu , đồng thời thời điểm nghiên cứu... pháp hoàn thiện công tác thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên 8 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ THU THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ THANH TRA THU THU NHẬP DOANH NGHIỆP 1.1 Lý luận chung về thu TNDN 1.1.1 Các khái niệm cơ bản * Khái niệm thu Thu trên thực tế đã tồn tại từ khi các Nhà nước hình thành, song các lý luận về kinh tế của thế giới, cho đến nay vẫn chưa có sự thống nhất tuyệt đối khái niệm về thu . .. khoản thu nhập khác, kể cả thu nhập nhận được từ hoạt động sản xuất, kinh doanh ở ngoài Việt Nam * Phương pháp tính thu TNDN Số thu TNDN phải nộp trong kỳ tính thu bằng thu nhập tính thu nhân với thu suất Thu TNDN phải nộp được xác định theo công thức sau: Thu TNDN phải nộp = Thu nhập tính thu x Thu suất thu TNDN Trường hợp doanh nghiệp nếu có trích Quỹ phát triển khoa học và công nghệ thì thu . .. ban hành quy trình thanh tra thu ) Theo đó, quy trình thanh tra thu TNDN bao gồm các bước sau đây: * Xây dựng kế hoạch thanh tra năm tại Cục thu Bộ phận thanh tra thu căn cứ yêu cầu công tác quản lý thu và văn bản Hướng dẫn lập kế hoạch thanh tra năm của Tổng cục Thu , trình Cục trưởng Cục Thu hồ sơ đề nghị duyệt kế hoạch thanh tra năm và gửi đến Tổng cục Thu (Thanh tra Tổng cục Thu ) trước ngày... nộp được xác định như sau: 18 Thu TNDN phải nộp = (Thu nhập tính thu - Phần trích lập quỹ KH&CN) x Thu suất thu TNDN Thu nhập chịu thu = Doanh thu - Chi phí + Thu nhập khác Kỳ tính thu được xác định theo năm dương lịch hoặc năm tài chính - Xác định các căn cứ tính thu + Thu nhập tính thu trong kỳ được xác định bằng thu nhập chịu thu (TNCT) trừ đi thu nhập miễn thu và các khoản lỗ của các năm... xuất, kinh doanh có thu nhập 16 (2) Doanh nghiệp có thu nhập chịu thu quy định tại Điều 3 của Luật này phải nộp thu TNDN như sau: a) Doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam nộp thu đối với thu nhập chịu thu phát sinh tại Việt Nam và thu nhập chịu thu phát sinh ngoài Việt Nam; b) Doanh nghiệp nước ngoài có cơ sở thường trú tại Việt Nam nộp thu đối với thu nhập chịu thu phát... thực hiện pháp luật thu TNDN + Góp phần tăng nguồn thu vào ngân sách Nhà nước * Nguyên tắc thanh tra thu TNDN Nguyên tắc thanh tra thu TNDN được biểu diễn trong hình 1.5 dưới đây: 22 Nguyên tắc thanh tra thu thu nhập doanh nghiệp Hoạt động thanh tra thu TNDN phải tuân thủ các quy định của pháp luật Đảm bảo chính xác, khách quan, công khai, dân chủ, kịp thời khi thanh tra Thanh tra thu TNDN phải thực... đến công tác thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên - Phạm vi nghiên cứu: Công tác thanh tra thu TNDN đối với các doanh nghiệp thu c do Cục thu tỉnh Hưng Yên trực tiếp quản lý từ năm 2011 -2013 7 8 Ý nghĩa của đề tài Luận văn này có ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn đối với địa bàn tỉnh Hưng Yên Trước tiên, luận văn sẽ làm sáng tỏ các vấn đề lý luận cơ bản về thanh tra thu nói chung và thanh tra. .. quy trình thanh tra thu TNDN nói riêng, tập trung vào các nội dung được biểu diễn trong hình 1.6 dưới đây: 24 Quy trình thanh tra thu TNDN Xây dựng kế hoạch thanh tra năm tại Cục thu Chuẩn bị và quyết định thanh tra Thanh tra tại trụ sở người nộp thu Tiến hành thanh tra Kết thúc thanh tra Lưu trữ hồ sơ thanh tra Nhập dữ liệu thanh tra và chế độ báo cáo Hình 1.6 Quy trình thanh tra thu TNDN (Nguồn:... với tỉnh Hưng Yên trong việc đề xuất các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra thu TNDN trên địa bàn Tỉnh 3 Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài bao gồm: - Tổng hợp, hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thanh tra thu TNDN - Nghiên cứu thực trạng thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên Trên cơ sở đó, tìm ra những ưu điểm và những tồn tại, hạn chế trong công tác thanh tra thu . tồn tại, hạn chế 54 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA 57 THU THU NHẬP DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH HƯNG YÊN 57 3.1. Mục tiêu, phương hướng hoàn thiện thanh tra thu TNDN tại tỉnh. về thu TNDN và thanh tra thu TNDN. Chương 2: Thực trạng thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2011- 2013. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng. TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.1.1. Mục tiêu hoàn thiện công tác thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.1.2. Phương hướng hoàn thiện thanh tra thu TNDN tại tỉnh Hưng Yên 57 3.2. Giải