6 Tổng quan Nhu cầu vốn tín dụng ngân hàng (NH) đầu t cho ngnh vật liệu xây dựng (VLXD) hiƯn cịng nh thêi gian tíi lµ rÊt lớn Bởi vậy, vấn đề đặt vừa đáp ứng nhu cầu vốn vay ngành vật liệu xây dựng không ngừng tăng cao, lại vừa hạn chế đợc rủi ro thách thức lớn ngân hàng thơng mại (NHTM), đòi hỏi phải có giải pháp hữu hiệu Trớc thực trạng, nguồn vốn huy động ngân hàng thơng mại khó khăn nên việc cân đối nguồn vay dự án có thời gian trả nợ 10 năm; số lợng vốn vay để đầu t xây dựng dự án thờng từ 100 tỷ đồng đến hàng nghìn tỷ đồng, mà phần lớn dự án thuộc ngành vật liệu xây dựng nh sản xuất xi măng, thép, gạch ốp lát, Vì ngành kinh tế chủ đạo, tảng phục vụ cho tiến trình công nghiệp hoá, đại hoá (CNHHĐH) đất nớc thành công Song vốn tín dụng ngân hàng cha mở rộng đợc vào ngành vật liệu xây dựng mà đầu t phần nhỏ vào ngành qua hình thức tín dụng ngắn hạn chủ yếu; trớc nhu cầu đổi xu tất yếu chiến lợc đầu t phát triển ngành vật liệu xây dựng đòi hỏi vốn tín dụng ngân hàng phải kênh dẫn vốn có tính định, đòi hỏi ngân hàng thơng mại phải nâng cao chất lợng tín dụng, đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng ngành vật liệu xây dựng để có nhóm giải pháp vĩ mô, vi mô giải pháp rút từ kinh nghiệm thực tiễn điều hành nhằm phát triển ngành VLXD cách bền vững Bên cạnh từ trớc đến mảng đề tài cha đợc nghiên cứu cách có hệ thống lúc thực tiễn đòi hỏi ngân hàng thơng mại phải ®Ị mét chÝnh s¸ch tÝn dơng mang tÝnh chiÕn lợc lâu dài ngành vật liệu xây dựng, nhiều hoạt động tín dụng ngành vật liệu xây dựng cha nghiên cứu tính đặc thù ngành Chính lý mà tác giả chọn đề tài Tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam làm nội dung nghiên cứu phù hợp yêu cầu mét luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ LuËn ¸n cã phạm vi, đối tợng nghiên cứu rõ ràng Tác giả đà sử dụng phơng pháp nghiên cứu khoa học để nghiên cứu vấn đề lý luận, kết hợp với việc phân tích, đánh giá, so sánh với thực tiễn để làm rõ mục đích đặt Mặt khác, nghiên cứu, luận án đà sử dụng nhiều tài liệu tham khảo vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu Việc nghiên cứu đầu t tín dụng ngân hàng thơng mại ngành vật liệu xây dựng, đà có số đề tài nghiên cứu theo góc độ kỹ thuật ngành vật liệu xây dựng, báo, tạp chí, đà đề cập đến nhng theo góc độ khác nhau, theo lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ thuộc ngành vật liệu xây dựng nhng không đợc nhiều cha thành đề tài nghiên cứu hoàn chỉnh Chỉ đến nghiên cứu ngành vật liệu xây dựng mối quan hệ với tín dụng ngân hàng, tính ràng buộc tín dụng ngân hàng với ngành vật liệu xây dựng, nh vai trò, vị trí tín dụng ngân hàng thành công hay thất bại ngành vật liệu xây dựng góc độ kinh tế phần lớn phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng đề tài nghiên cứu luận án đợc xem hoàn chỉnh đến thời điểm cha có đề tài nghiên cứu trùng với nội dung đề tài tác giả lựa chọn Đề tài nghiên cứu phù hợp với mà số chuyên ngành nghiên cứu: Tài chÝnh - lu th«ng tiỊn tƯ tÝn dơng Qua chơng, luận án đà tập trung nghiên cứu kết hoàn thành đợc nhiệm vụ chủ yếu sau: Thø nhÊt, vỊ lý ln tËp trung nghiªn cøu vỊ tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vËt liƯu x©y dùng qua néi dung chđ u sau: - Ngành vật liệu xây dựng kinh tế quốc dân - Tín dụng ngân hàng với ngành vËt liƯu x©y dùng - Kinh nghiƯm mét sè níc vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho phát triển ngành vật liệu xây dựng Qua đà hệ thống hoá đợc toàn vấn đề tín dụng ngân hàng với ngành vật liệu xây dùng Víi mét kÕt cÊu chỈt chÏ thĨ râ ràng luận án tập trung nghiên cứu nội dung ngành vật liệu xây dựng từ khái quát chung đến đặc điểm, phân loại ngành, vai trò xác định nguồn vốn đầu t ngành vật liệu xây dựng Tiếp đến luận án nghiên cứu sở lý luận tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng; đồng thêi kÕt hỵp kinh nghiƯm qc tÕ vỊ sư dơng vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho phát triển ngành vật liệu xây dựng Trong vấn đề, luận án đa sở lý luận tín dụng ngân hàng kinh nghiệm quốc tế phù hợp với ngành vật liệu xây dựng Nh hình thức tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng, tác động tín dụng ngân hàng đến phát triển ngành VLXD, nhân tố ảnh hởng tác động đến phát triển ngành VLXD kinh nghiêm số nớc vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho phát triển ngành VLXD, Tiếp đến, luận án rút kết luận tổng hợp lý luận làm sở cho đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng ngành VLXD Việt Nam Thứ hai, đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Luận án từ nghiên cứu tổng quát ngành vật liệu xây dựng, sâu vào ngành Thép Xi năng, sở vào đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng Trớc hết, luận án đà nghiên cứu phân tích từ phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam chia thành giai đoạn phát triển: trớc thời kỳ đổi mới; năm đầu thời kỳ đổi mới; năm gần Trong sâu nghiên cứu thời kỳ năm đổi gần khẳng định, từ cuối thập kỷ 90 đến nay, sản xuất vật liệu xây dựng nớc ta có phát triển mạnh mẽ, tốc độ phát triển nhanh số lợng, chất lợng Phát huy tiềm nguồn vật liệu sẵn có dồi nớc, đa dạng hoá hình thức đầu t: vốn nớc, vốn liên doanh, vốn 100 % vốn nớc ngoài, nớc ta đà xuất hàng loạt nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng đại, sản phẩm đạt chất lợng cao Do đặc điểm ngành vật liệu xây dựng đa ngành, đa phân hệ, nhng tập trung chủ yếu hai ngành ngành Thép ngành Xi măng, nên luận án vào phân tích đánh giá tín dụng ngân hàng qua thực tiễn đầu t cho ngành Thép ngành Xi măng Ngành thép Việt Nam đợc xây dựng từ năm 60, từ đầu đà xác định hớng chọn dây chuyền công nghệ cao, ổn định, tiên tiến Theo lịch trình phát triển, từ đời đến nay, ngành thép đà không ngừng phát triển cách lành mạnh, nhịp nhàng, với nhiều triển vọng hứa hẹn Tính đến cuối năm 2004, nhà máy cán thép Việt Nam đợc chia thành khối chính: Tổng Công ty thép (VSC) đơn vị thành viên, có công suất 810.000 tấn/năm; Các liên doanh có vốn đầu t nớc với Tổng Công ty thép với đơn vị thành viên, có công suất 910.000 tấn/năm; Các công ty Tổng công ty, bao gồm doanh nghiệp nhà nớc (DNNN), doanh nghiệp 100% vốn nớc ngoài, doanh nghiệp t nhân hộ gia đình sản xuất nhỏ, có tổng công suất 2.242.500 tấn/năm Tổng công ty thép sè 17 Tỉng c«ng ty 91 trùc thc Thđ tớng Chính phủ Tổng công ty có lò cao nhỏ với tổng công suất luyện thép khoảng 400.000 tấn/năm tổng công suất cán lên tới 810.000 /năm Sản phẩm nhà máy thuộc Tổng công ty thép hình cỡ nhỏ trung bình; thép dây thép Năm 2004, nớc có 21 doanh nghiệp sản xuất thép xây dựng, với lực sản xuất năm khoảng - 4,5 triệu thép loại Trong đó, lực sản xuất phôi thép nớc đáp ứng đợc khoảng 30% nhu cầu sản xuất, 70% lại phải nhập từ nớc Trong gần 20 năm qua, công đổi đất nớc đà kéo theo nhu cầu đầu t tăng nhanh Mức tiêu thụ xi măng tăng nhảy vọt từ 2,75 triệu năm 1991 lên đến 15,8 triệu năm 2001 19,5 đến 20 triệu năm 2002, khoảng 29 triệu năm 2005 Ngành sản xuất xi măng có bớc tiến dài, sản lợng tăng từ 5,828 triệu năm 1995 lên tới 9,738 triệu năm 1998; khoảng 15 triệu năm 2001; 17 triệu năm 2002 25,3 triệu năm 2004 Sản lợng đà bớc đáp ứng cho nhu cầu tiêu thụ nớc, góp phần làm giảm lợng xi măng nhập từ 1,285 triệu năm 1995 xuống dới 10 ngàn xi măng năm 1990 Dù vậy, nay, sản lợng xi măng nớc cha thể đáp ứng nhu cầu: năm 2001 đà nhập 1,3 triệu tấn; năm 2002 nhập triệu tấn;năm 2004 khoảng 1,7 triệu Hiện tại, Việt Nam có lực lợng tham gia sản xuất, kinh doanh xi măng thị trờng gồm: Tổng công ty xi măng (VNCC), nhà máy xi măng lò đứng (địa phơng, ngành) công ty (Cty) xi măng liên doanh Cơ cấu sản lợng lực lợng có thị phần nh sau: Tổng công ty xi măng có sản lợng theo công suất thiết kế chiếm 44,37%, sản lợng tiêu thụ chiếm 54,55% thị phần; đơn vị xi măng địa phơng có sản lợng theo công suất thiết kế 31,39%, sản lợng tiêu thụ chiếm 27,27%, chiếm 18,18% thị phần Sau luận án đánh giá, phân tích khái quát thực trạng ngành vật liệu xây dựng qua thực tiễn ngành Thép Xi măng, luận án vào phân tích đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng (NH) với phát triển ngành vật liệu xây dựng Đầu t tín dụng vào ngành vật liệu xây dựng chủ yếu ngân hàng thơng mại nhà nớc tập trung ngành Thép Xi măng Chẳng hạn, qua đầu t tín dụng Ngân hàng Công thơng Việt Nam (NHCTVN): D nợ cho vay trung dài hạn ngành xi măng, năm 2001 chiếm 10,1% tổng d nợ cho vay trung dài hạn; đến 31/12/2002 tỷ lệ 6,06%, tơng đơng 1.305 tỷ đồng đến cuối năm 2004 ớc tính đạt gần 2.400 tỷ đồng, chiếm 9,4% Đối với ngành Thép đến cuối năm 2003, tổng d nợ tín dụng doanh nghiệp Tổng công ty thép với ngân hàng công thơng Việt Nam 859.000 triệu đồng Hoặc Ngân hàng đầu t Phát triển Việt Nam (NHĐT&PTVN): Đầu t cho 10 Tổng công ty Xi măng 1.024 tỷ đồng Tổng công ty Thép 499 tỷ đồng Từ đó, tác giả rút mặt đạt đợc hạn chế đầu t tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng, đặc biệt tác giả sâu vào phân tích nguyên nhân gây hạn chế, qua tìm vấn đề phải giải trớc mắt, phải giải lâu dài Đó tiền đề thực tiễn cho kiến nghị đầu t tín dụng ngân hàng cho ngành vật liệu xây dựng Thứ ba, luận án đa kiến nghị giải pháp tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Những đề xuất kiến nghị luận án, trớc hết xuất phát từ điều kiện cụ thể, bối cảnh cụ thể, dựa định hớng chế, sách ngành vật liệu xây dựng trình đổi kinh tế đất nớc; sử dụng lý luận thực tiễn để đa giải pháp hoàn thiện chế, sách tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng Việt Nam kiến nghị hỗ trợ thực giải pháp Do giải pháp có tính khả thi Cuối cùng, luận án đà thực đợc mục tiêu đề tài đặt qua kết đóng góp luận án: nh góp phần hệ thống hoá bổ sung vấn đề lý luận hoạt động tín dụng ngân hàng ngành vật liệu xây dựng; góp phần làm tài liệu tham khảo cho công tác đào tạo nghiên cứu khoa học chuyên ngành, cho xây dựng chiến lợc sách có liên quan phát triển ngành nớc ta thời gian tới Kết nghiên cứu góp phần cung cấp thêm tài liệu tham khảo cho ngân hàng thơng mại (NHTM) đầu t vốn tín dụng cho phát triển ngành vật liệu xây dựng nớc ta Đặc biệt cung cấp hệ thống giải pháp thiết thực cho đầu t tín dụng ngân hàng thời gian tới ngành VLXD Việt Nam Luận án thể gắn kết chơng chặt chẽ với nhau: lý luận, thực tế kiến nghị, điều làm bật vai trò tín dụng ngân hàng đổi với phát triển ngành VLXD Việt Nam 11 lời nói đầu Tính cấp thiết luận án Thực công đổi kinh tế nớc ta gần 20 năm qua, ngành vật liệu xây dựng số ngành có tốc độ phát triển nhanh quy mô, chủng loại, hình thức chất lợng sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu không ngừng nâng cao toàn kinh tế Không vậy, phát triển ngành vật liệu xây dựng đà tạo số đông việc làm mới, tăng thu nhập, giảm số lợng chủng loại phải nhập đồng thời tăng kim ngạch xuất khẩuSự phát triển đòi hỏi thu hút khối lợng vốn đầu t lớn mà chủ yếu vốn tín dụng ngân hàng Bản thân ngân hàng thơng mại (NHTM) nớc ta không ngừng đổi hoạt động tín dụng mình, đáp ứng nhu cầu vốn ngày lớn ngành VLXD Tuy nhiên, thời gian qua số NHTM đà gặp phải rủi ro tín dụng không nhỏ cho vay vốn ngành VLXD Trong đó, nhu cầu vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho ngµnh VLXD hiƯn cịng nh thêi gian tíi lớn Bởi vấn đề đặt vừa đáp ứng nhu cầu vốn vay ngành VLXD không ngừng tăng cao, lại vừa hạn chế đợc rủi ro thách thức lớn NHTM, đòi hỏi phải có giải pháp hữu hiệu Song cha có đề tài hay công trình khoa học nghiên cứu có tính cập nhật đầy đủ nội dụng nh đà đề cập Xuất phát từ vấn đề cấp bách đặt thực tiễn nh vậy, luận án chọn đề tài Tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam làm nội dung nghiên cứu Mục đích nghiên cứu - Hệ thống hoá vấn đề lý luận tín dụng ngân hàng ngành VLXD - Đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng ngân hàng ngành VLXD - Giải pháp chủ yếu tín dụng ngân hàng góp phần phát triển ngành VLXD Đối tợng phạm vi nghiên cứu - Đối tợng nghiên cứu: + Những vấn đề lý luận tín dụng ngân hàng, ngành VLXD vai trò tín dụng ngân hàng ngành VLXD + Thực trạng đầu t tín dụng ngân hàng ngành VLXD Việt Nam - Phạm vi nghiên cứu: + Do đặc điểm ngành VLXD đợc hợp thành từ nhiều phân ngành, nên rộng Việc điều tra, thống kê đầy đủ số liệu khó khăn; Đồng thời, 12 đặc trng cho vật liệu xây dựng Việt Nam chủ yếu hai ngành Thép ngành Xi măng, nên luận án tập trung nghiên cứu tín dụng ngân hàng với ngành Thép ngành Xi măng Việt Nam + Trong thời gian qua có nhiều NHTM đầu t vốn cho vật liệu xây dựng, nhng chủ đạo Ngân hàng Công thơng Việt Nam (NHCTVN) Ngân hàng Đầu t & Phát triển Việt Nam (NHĐT&PTVN), nên luận án chọn hai ngân hàng làm ví dụ điển hình để nghiên cứu + Thời gian nghiên cứu luận án chủ yếu tập trung vào năm từ 2001; 2002; 2003 giai đoạn NHTM (Ngân hàng Đầu t Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Công thơng Việt Nam) triển khai thực chủ trơng đầu t phát triển nhà nớc ngành vật liệu xây dựng có hiệu định hớng Đảng Nhà nớc Và, thời gian NHTM đa nhiều sách, giải pháp tín dụng để thực thi sách phát triển bền vững ngành vật liệu xây dựng, giai đoạn hoạt động tín dụng ngân hàng đạt đợc nhiều kết bộc lộ nhiều tồn cần phải nghiên cứu để xây dựng chiến lợc phát triển ngành phù hợp với xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Ph¬ng pháp nghiên cứu Luận án sử dụng tổng hợp phơng pháp nghiên cứu khoa học kinh tế, từ phơng pháp vật biện chứng, vật lịch sử, thống kê học, đến phơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống, so sánh kết hợp với phơng pháp toán, kỹ thuật vi tính để làm rõ kết nghiên cứu luận án Đóng góp luận án Kết nghiên cứu luận án góp phần hệ thống hoá bổ sung vấn đề lý luận hoạt động tín dụng ngân hàng ngành VLXD; góp phần làm tài liệu tham khảo cho công tác đào tạo nghiên cứu khoa học chuyên ngành, cho xây dựng chiến lợc sách liên quan đến phát triển ngành VLXD nớc ta thời gian tới Kết nghiên cứu góp phần cung cấp thêm tài liệu tham khảo cho NHTM (NHTM) đầu t vốn tín dụng cho phát triển VLXD nớc ta Luận án đà tập trung nghiên cứu làm rõ khái niệm thuộc ngành VLXD, vị trí, vai trò tín dụng ngân hàng ngành VLXD Các hình thức tín dụng ngân hàng chủ yếu để phát triển ngành VLXD Luận án đa cách lý giải tổng thể cho phát triển ngành công nghiệp từ việc phân tích đặc điểm riêng ngành thép xi măng, đà đánh giá vị trí, vai trò tín dụng ngân hàng với phát triển ngành VLXD Xuất phát từ tình hình hoạt động thực tiễn NHTM, luận án đà sâu nghiên cứu mặt hoạt động nghiệp vụ Ngân hàng Công thơng Việt 13 Nam Ngân hàng Đầu t & Phát triển Việt Nam từ việc huy động vốn vay, hình thức tín dụng phổ biến áp dụng ngành thép xi măng Tập trung phân tích, luận giải thực trạng tín dụng ngân hàng ngành thép xi măng khía cạnh thuận lợi, khó khăn kèm nhân tố ảnh hởng làm tiền đề cho việc đề giải pháp từ thực tiễn chế sách Nhà nớc, quan chủ quản tự thân NHTM doanh nghiệp (DN) sản xuất VLXD Kết cấu luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, bảng số liệu, công trình nghiên cứu tác giả, ký hiệu chữ viết tắtnội dung luận án bao gồm 158 trang đợc kết cấu thành chơng: Chơng 1: Tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Chơng 2: Thực trạng tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Chơng 3: Giải pháp tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Chơng tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng dân 1.1 Ngành vật liệu xây dựng kinh tế quốc 1.1.1 Đặc điểm ngành vật liệu xây dựng 1.1.1.1 Khái quát chung Trong trình phát triển kinh tế - xà hội, với đời phát triển nhiều ngành nghề khác nhau, nhiều hoạt động nhu cầu khác ngời đòi hỏi phải sản xuất sản phẩm xây dựng để đáp ứng hoạt động nhu cầu đó.Vì vậy, sản xuất vật liệu xây dựng đà thực trở thành ngành công nghiệp quan trọng kinh tế Đây ngành có nhiệm vụ chuyên sản xuất loại vật liệu, bán thành phẩm cấu kiện xây dựng cung ứng đầu vào cho ngành xây dựng Về chất, coi ngành độc lập, nhng tính cần thiết quan trọng phát triển ngành xây dựng mà đợc xếp vào ngành trực thuộc chịu quản lý ngành xây dựng Ngành VLXD tạo kết cấu vật chất, mà kết hợp chúng hình thành nên hạ tầng sở cho hoạt động sản xuất kinh doanh sinh hoạt đời sống kinh tÕ x· héi Cã thĨ hiĨu VLXD lµ toµn đối tợng lao động cần thiết để tạo sản phẩm xây lắp Sản phẩm VLXD vËy rÊt phong phó vỊ chđng lo¹i Nã bao gåm sản phẩm trực tiếp sau khâu khai thác tài nguyên khoáng sản nh: đá, cát, sỏi; sau khâu khai thác lâm sản nh: gỗ, 14 SX SX Thuỷ Thuỷ tinh tinh xây xây dựng dựng SX SX Sành Sành sứ sứ xây xây dựng dựng SX SX Gạch Gạch chÞu chÞu lưa lưa t , , ii SX SX chÊt chÊt dỴo dỴo phơc phơc vơ XD vơ XD SX SX xi xi măng măng SX SX gạch gạch ngói ngói Khai Khai thác thác đá, đá, cát, cát, sái sái CN VLXD, CN VLXD, sµnhsø, thủ tinh sµnh sứ, thuỷ tinh CN CN Hoáchất oá chất Ngành Công nghiệp Ngành Công nghiệp Sơ đồ 1: quan hệ ngành sản xuất VLXD với ngành khác trực thuộc ngành công nghiệp tre, nứa, sản phẩm phải thông qua kỹ thuật chế tạo, công nghệ sản xuất: nh xi măng, gạch ngói, sứ vệ sinh, gạch men, kính, sơn tờng, Thép, xét chất đặc điểm ngành quản lý, thuộc vào ngành công nghiệp luyện kim Nhng phân tích nghiên cứu giác độ sản phẩm thép, trình sản xuất sản phẩm thép phục vụ cho lĩnh vực xây dựng thép, phạm vi hẹp thuộc ngành VLXD Có thể thấy đợc mối quan hệ sản xuất VLXD với ngành khác trực thuộc ngành công nghiệp qua sơ đồ sau: SX SX SX SX đinh, cấu đinh, cấu c ke, kiện KL kiện KL ke, khoá (dầm, (dầm, s khoá cột ) cột ) v SX SX ống ống gang gang thép thép các loại loại CN SX CN SX SPb»ng SP b»ng kim lo¹i kim loại 15 Cắt Cắt dán dán KL KL thành thành tấm hình hình SX SX Nhựa Nhựa đởng đởng Bitum Bitum CN CN Nhiªn Nhiªn liƯu liƯu SX SX gang gang thÐp thÐp x©y x©y dùng dùng CN CN Luyệnkim Luyện kim Qua sơ đồ trên, thấy tách bạch hoàn toàn độc lập ngành VLXD với ngành công nghiệp khác Có liên hệ gắn bó định ngành VLXD với công nghiệp luyện kim công nghiệp sành sứ, thuỷ tinh Mối liên hệ đợc thể qua hữu loại VLXD với kết cấu tính chất đa dạng, đợc hợp thành từ sản phẩm ngành công nghiệp liên quan Để sản xuất chủng loại kết cấu vật liệu xây dựng khác đòi hỏi phải tiến hành hoạt động nghiên cứu thành phần, cấu trúc quy trình gia công loại vật liệu để tạo đợc sản phẩm đầu vào với tính kỹ thuật cần thiết nhằm phục vụ cho mục đích sử dụng khác kết cấu xây dựng Vật liệu xây dựng cấu thành nên kết cấu công trình, đồng thời phận cấu thành đó, chúng chịu tác động tải trọng bên môi trờng xung quanh mà gây biến dạng ứng suất vật liệu Để kết cấu công trình làm việc an toàn trớc tiên vật liệu phải có đợc tính chất học yêu cầu tính biến dạng, độ cứng, cờng độ, khả chịu lực nhằm chống lại tác dụng vật lý hoá học môi trờng với hỗn tạp nớc, không khí, hợp chất tan nớc, thay đổi nhiệt độ, độ ẩm ánh sáng mặt trời 1.1.1.2 Đặc điểm ngành vật liệu xây dựng Ngành VLXD đợc hợp thành từ nhiều phân ngành, phân ngành có đặc điểm tính chất riêng Sản xuất vật liệu xây dựng tạo kết cấu vật chất đợc sử dụng xây dựng công trình, mang đầy đủ đặc tính chung ngành xây dựng Mặc dù vậy, tất mang nét chung ngành xây dựng Thứ nhất, ngành kỹ thuật Bản thân từ kỹ thuật, có phạm vi phạm trù không xác định Nhng đề cập tới, ngời ta thờng nghĩ ngành mà chất công việc liên quan không đơn giản dễ dàng Kỹ thuật mang tính cụ thể công việc định: đòi hỏi tính tuân thủ nguyên tắc, quy trình chung, nh tính xác gần nh tuyệt đối bớc thực quy trình Điều thấy phần qua quy trình sản xuất xi măng thép phần tất công đoạn, từ lựa chọn loại nhiên liệu sử dụng, loại nguyên liệu đầu vào với tỷ lệ thích hợp Mỗi kết hợp tạo sản phẩm có đặc tính kỹ thuật tơng ứng khác nhau, cho dù xét cách chung 131 - Để đảm bảo tính độc lập kiểm tra kiểm toán nội bộ, lÃnh đạo ngân hàng cấp không nên phân công kiểm tra viên kiêm nhiệm công việc khác không thuộc chức kiểm tra kiểm toán nội quỹ tiền lơng đợc hởng kiểm tra viên cấp không lệ thuộc vào kết kinh doanh cđa c¸c chi nh¸nh cÊp 1, cÊp 2, cÊp - LÃnh đạo NHTM cấp cần phải tiếp thu, tôn trọng chỉnh sửa kịp thời theo kiến nghị kiểm tra kiểm toán nội nhằm đạo, chấn chỉnh, khắc phục sai phạm phát trình kiểm tra, không để sai sót tái diễn lặp lặp lại nhiều lần làm giảm tính hiệu công tác kiểm tra kiểm toán nội - ứng dụng tin học vào công tác kiểm tra kiểm toán nội thông qua việc xây dựng phần mềm ứng dụng tin học hỗ trợ cho công tác kiểm toán nội nh kiểm toán cấu tín dụng, kiểm toán việc tính thu lÃi cho vay, việc phân loại chuyển nợ hạn, phân phối thu nhập Tập huấn đến tất kiểm tra viên để họ đợc tiếp cận sử dụng chơng trình có hiệu trình thực thi nhiệm vụ Đổi chế kiểm tra kiểm toán nội nhằm hạn chế rủi ro đến mức thấp trình kinh doanh nói chung hoạt động tín dụng nói riêng cần phải đợc quan tâm mức Giải tốt vấn đề giúp cho ngân hàng hoạt động an toàn, có hiệu quả, có kỷ cơng góp phần quan trọng vào tồn phát triển bền vững hệ thống ngân hàng 3.2.8 Đầu t thích đáng cho việc phát triển công nghệ ngân hàng Trớc thách thức nội tại, nh sức ép cạnh tranh ngày gia tăng, xuất phát từ mạnh điểm yếu mình, NHTM Việt Nam cần phải đẩy mạnh tiến độ ứng dụng công nghệ tin học vào hoạt động ngân hàng để thực sù phơc vơ tèt cho ph¸t triĨn kinh tÕ cđa đất nớc chuẩn bị cho tiến trình hội nhập đầy điều kiện để mở rộng nâng cao hiệu thực dự án sản xuất VLXD Ngày công nghệ đà trở thành đòn bẩy phát triển, điều kiện để hội nhập vào cộng đồng ngân hàng quốc tế Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng nhằm nâng cao chất lợng dịch vụ, giảm chi phí lao động, tăng sức cạnh tranh, phục vụ tốt cho yêu cầu quản lý kinh doanh để góp phần mở rộng phạm vi hoạt động, phát triển thị phần, tăng lợng khách hàng Tạo khả 132 phát triển thêm hình thức, nâng cao chất lợng phục vụ, khâu đột phá để xếp lại lao động, tăng hiệu hoạt động kinh doanh Hiện đại hoá công nghệ năm trớc mắt cần: Một là, chọn lựa hệ thống công nghệ đại đáp ứng thông số kỹ thuật theo tiêu chuẩn quốc tế để phục vụ cho việc thực nghiệp vụ kinh doanh quản lý điều hành đồng thời cho phép tích hợp dịch vụ ngân hàng đà đợc hoạch định hòa nhập với cộng đồng quốc tế Hai là, tập trung đầu t đại hóa công nghệ ngân hàng trình ®é qc tÕ ë Héi së chÝnh, t¹i m¹ng líi giao dịch tỉnh, thành phố lớn trung tâm công nghiệp, trớc hết đại hoá công nghệ toán, xử lý liệu thông tin nhằm tăng khả phục vụ khách hàng, thu hút nguồn vốn Ba là, đẩy nhanh ứng dụng công nghệ tin học nghiệp vụ ngân hàng, tập trung đầu t phần mềm ứng dụng với dịch vụ tiện ích ngân hàng, đào tạo cán đủ khả tiếp nhận kỹ thuật nhằm nâng cao lực, hiệu thiết bị có Bốn là, nâng cấp hệ thống tin học, phát triển hoàn thiện mạng giao dịch trực tuyến trụ sở chi nhánh, tiến tới thực việc khách hàng gưi tiỊn ë mét n¬i, rót tiỊn ë nhiỊu n¬i Năm là, hoàn thiện đa vào ứng dụng hệ thống ngân hàng bán lẻ, dịch vụ ATM, đẩy mạnh hoạt động thẻ tín dụng Sáu là, nghiên cứu, thử nghiệm bớc thực việc tự động hóa nghiệp vụ quầy đổi tiền, phòng giao dịch theo hớng cắt giảm bớc trung gian nhằm phục vụ khách hàng nhanh chóng Từng bớc mở rộng dịch vụ ngân hàng nhà, trớc mắt với khách hàng lớn Bảy là, xây dựng thực chơng trình đại hóa công nghệ ngân hàng toàn ngành cần có biện pháp khuyến khích chi nhánh ngân hàng nớc Việt Nam chuyển giao công nghệ ngân hàng đại cho ngân hàng Việt Nam Với mục tiêu cụ thể công nghƯ tin häc cÇn thùc hiƯn: - Thùc hiƯn tËp trung hoá liệu mức cao, lĩnh vực cần tập trung là: Hệ thống thông tin khách hàng hệ thống sổ - Chọn lựa hệ thống công nghệ đại đáp ứng thông sè kü thuËt theo tiªu chuÈn quèc tÕ nh nguyªn tắc thiết kế hệ thống, tiêu chuẩn giao thức, tiêu chuẩn truyền thống, tiêu chuẩn khả kế thừa mở rộng 133 phục vụ cho việc thực nghiệp vụ kinh doanh quản lý điều hành đồng thời cho phép tích hợp dịch vụ Ngân hàng đà đợc hoạch định hoà nhập với cộng đồng quốc tế - Các giao dịch toán thực theo phơng thức giao dịch trực tuyến thay hệ thống ứng dụng Foxpro ứng dụng sở liệu Oracle đáp ứng đợc yêu cầu quản lý công nghệ đồng thời phù hợp với hoàn cảnh riêng có NHTM Việt Nam - Góp phần mở rộng phạm vi hoạt động, phát triển thị phần, tăng lợng khách hàng Tạo khả phát triển thêm hình thức, nâng cao chất lợng nghiệp vụ dịch vụ, cải thiện tính thực tiễn khả phục vụ cho ngời sử dụng Cải tiến tăng cờng công tác kế toán thủ tơc kiĨm so¸t néi bé NHTM ViƯt Nam - Xây dựng đội ngũ cán kỹ thuật đồng từ Trung ơng đến chi nhánh, phải trọng khả tiếp nhận kỹ thuật, làm chủ đủ khả phát triển hệ thống 3.2.9 Tỉ chøc n©ng cao, båi d ìng kiÕn thøc cho cán thẩm định dự án Trong công tác thẩm định dự án đầu t đội ngũ cán thẩm định ngời chịu trách nhiệm định đến chất lợng thẩm định Cán thẩm định phải có trình độ từ đại học trở lên, có kiến thức kinh tế - xà hội, kinh tế thị trờng, hoạt động tín dụng, tài doanh nghiệp, tài dự án, có khả tính toán, phân tích tiêu kinh tế tài khả trả nợ dự án; am hiểu kiến thức, phơng pháp thẩm định ứng dụng vào thực tế dự án cụ thể Bên cạnh đó, cán thẩm định phải có khả đánh giá tổng hợp nhạy bén với yêu cầu đòi hỏi công tác thẩm định; có kỹ ứng dụng phần mềm hỗ trợ đại phục vụ cho công tác thẩm định Cán thẩm định phải có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trung thực, có tinh thần trách nhiệm kỷ luật nghề nghiệp cao Để đáp ứng tốt yêu cầu tổ chức nâng cao, bồi dỡng kiến thức thẩm định, cần tập trung giải số vấn ®Ị thĨ nh: - X©y dùng mét ®éi ngị chuyên viên thẩm định giỏi sở rà soát lại đội ngũ cán thẩm định, xem xét chuyển cán không đáp ứng đợc 134 yêu cầu sang làm nhiệm vụ khác, bố trí cán có trình độ, lĩnh, tinh thần trách nhiệm cao, có tinh thần tự học tập rèn luyện nâng cao kiến thức vào khâu chủ chốt trình thẩm định dự án - Có sách u đÃi để tăng cờng trách nhiệm, ý thức tinh thần vơn lên tự hoàn thiện cán Khuyến khích phát huy sáng kiến, tổ chức phát động đợt thi đua năm tổng kết khen thởng kịp thời đợt - Tạo điều kiện cho chuyên viên trẻ tiếp tục học tập nâng cao nghiệp vụ, chuyên môn, học tin học, ngoại ngữ đồng thời tiếp tục bổ sung nhân viên có trình độ; có sách u đÃi để thu hút đội ngũ chuyên gia giỏi, mời làm cố vấn cộng tác viên - Định kỳ tổ chức lớp học đào tạo đào tạo lại cho cán thẩm định (theo chuyên đề khác nhau: Chuyên đề phân tích tài doanh nghiệp, chuyên đề xác định phơng án vay vốn trả nợ vốn vay, chuyên đề tính toán hiệu đầu t dự án, ) Các lớp học nên đợc tổ chức tập trung, có kiểm tra, đánh giá kết cụ thể nên tổ chức vào thời gian công việc (đầu năm) Bên cạnh đó, cần cử cán có lực theo học khoá đào tạo chuyên ngành thẩm định dự án nớc nớc - Tập hợp sáng kiến, đề xuất, đề án nghiên cứu có giá trị để phổ biến cho cán thẩm định toàn hệ thống 3.2.10 Các NHTM cần chủ động tr ớc xu cổ phần hoá doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng - Trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng công ty nhà nớc, doanh nghiệp nhà nớc thực chủ trơng cổ phần hoá, giao, bán, khoán, cho thuê, chuyển đổi hình thức quản lý Đòi hỏi hệ thống ngân hàng phải chủ động, tiếp cận sớm để nắm bắt xử lý kịp thời vấn đề vớng mức phát sinh thực tiễn để quản trị, điều hành Từ xây dựng chiến lợc kinh doanh ngân hàng có hiệu quả, chủ động nghiên cứu quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành vật liệu xây dựng, đánh giá dự báo nhu cầu vốn, khả huy động vốn, mức độ rủi ro tín dụng để xác định mức độ tăng trởng tín dụng cấu vốn tín dụng phù hợp 135 doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng - Đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn có hiệu có khả thu hồi vốn Việc cho vay doanh nghiệp cổ phần hoá phải thực theo quy định nhà nớc ý quy định thẩm quyền phê duyệt hợp đồng vay vốn, hợp đồng chấp cầm cố tài sản vay vốn Hội đồng quản trị, đại diện chủ sở hữu công ty, doanh nghiệp cổ phần Theo dõi, phân tích khoản nợ vay đợc cấu lại thời hạn trả nợ doanh nghiệp cổ phần hoá để cảnh báo yêu cầu có biện pháp thích hợp để thu hồi nợ ngăn ngừa rủi ro phát sinh - Huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi xà hội tổ chức quốc tế để đầu t đại hoá công nghệ, chuẩn hoá quy trình thủ tục quản lý theo hớng đồng bộ, đại phù hợp với thông lệ quốc tế Phát triển hệ thống ứng dụng sản phẩm dịch vụ ngân hàng theo chiều hớng đa dạng sản phẩm dịch vụ tín dụng, toán, tiện ích ngân hàng làm tăng hiệu kinh doanh lực cạnh tranh doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng - Đối với trờng hợp chây ỳ nhận nợ trả nợ vay, đòi hỏi ngân hàng phải có biện pháp kiên trờng hợp vi phạm để thu hồi tối đa nợ vay ngân hàng, kể việc xử lý tài sản chấp, cầm cố, bảo lÃnh, khởi kiện lên quan án Tăng cờng công tác tra, kiĨm tra viƯc chÊp hµnh vỊ thĨ lƯ tÝn dụng, kịp thời phát xử lý vớng mắc tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng - Chủ động tham gia xây dựng định phơng án xếp lại doanh nghiệp nhà nớc có vay vốn ngân hàng với vai trò chủ nợ, phù hợp với sách giải pháp tiếp tục đổi mạnh mẽ doanh nghiệp nhà nớc Nghị Hội nghị lần thứ chín, Ban chấp hành Trung Ương Đảng khoá IX Việc xử lý vốn vay cho vay doanh nghiệp cổ phần hoá đợc thực theo quy định pháp luật doanh nghiệp nhà nớc: giao, bán, khoán, cho thuê, cổ phần hoá, hợp nhất, sát nhập, chia tách, giải thể, phá sản 3.3 Giải pháp từ phía doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng 3.3.1 Thiết lập hệ thống thông tin đảm bảo cung cấp thông tin 136 đầy đủ, xác, kịp thời tình hình đầu t dự án cho ngân hàng để có sở thẩm định định đầu t Trong thời đại bùng nổ thông tin nh nay, với đa dạng nguồn thông tin với cách thức xử lý thông tin ngày đại, việc thu thập đầy đủ, xác, kịp thời thông tin để phục vụ cho công tác thẩm định phức tạp, song vô cần thiết Các thông tin liên quan đến dự án sản xuất VLXD nh thị trờng tiêu thụ sản phẩm, nguồn cung cấp nguyên vật liệu, giá thực tế yếu tố đầu vào, tiêu đánh giá hiệu sư dơng vèn cđa dù ¸n VLXD ë c¸c níc phát triển, xu hớng biến động yếu tố bất ổn định Việt Nam giới, giúp công tác thẩm định đạt chất lợng tốt hơn, đánh giá kết luận thẩm định mang tính đắn cao, phù hợp với tình hình thực tế Vấn đề đặt cần phải thiết lập hệ thống thông tin nhằm thu thập, phân loại, xử lý đánh giá đợc tính đắn loại thông tin Để cập nhật xử lý thông tin kịp thời, đầy đủ, thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác (kể thông tin trái ngợc) để phân tích, đánh giá Từ có kết luận thẩm định cách khách quan, toàn diện nội dung dự án Các nguồn thông tin cần phải thu thập thông tin điều tra trực tiếp thông tin thu nhập từ bên Thông tin thu thập từ bên bao gồm: Thông tin từ công ty kiểm toán (nguồn số liệu xác hoạt động tài khách hàng giúp cho đánh giá khả tài việc vay, trả, khả cạnh tranh khách hàng xu hớng phát triển khách hàng tơng lai, ), thông tin từ quan thuế, thông tin từ báo chí, phát thanh, truyền hình, mạng thông tin điện tử, nguồn cung cấp thông tin hàng ngày quan trọng có giá trị công tác thẩm định Một hớng giải sử dụng rộng rÃi máy vi tính phần mềm ứng dụng phân tích đánh giá dự án, để chức lu trữ, cập nhật, truy nhập thông tin, xử lý tính toán kiểm tra phân tích dự án Thờng xuyên có phối hợp, trao đổi cập nhật thông tin nhằm đánh giá xác xu hớng vận động đầu t dự đoán rủi ro xảy ra, đảm bảo kết luận thẩm định đắn phù hợp với thực tế Việc nâng cao chất lợng thẩm định dự án đầu t góp phần quan trọng vào 137 việc mở rộng mở rộng nâng cao hiệu thực dự án ngành VLXD NHTM 3.3.2 Có giải pháp chọn lựa công nghệ thiết bị vốn đầu t cho nhà máy, doanh nghiệp sản xuất VLXD Để chủ trơng, phơng hớng phát triển ngành VLXD Đảng Chính phủ vào sống năm tới, Chính phủ cần tiếp tục quan tâm có sách, biện pháp, tác động có hiệu lực tạo hội cho ngành VLXD Việt Nam xây dựng đợc khả nội sinh, lĩnh vững vàng để khỏi trở thành nợ vĩnh cửu bÃi phế thái công nghiệp, mà tắt hội nhập với công nghiệp thép khu vực giới Do cần triển khai hội thảo, hội nghị chuyên sâu bàn định nhng giải pháp hữu hiệu tối u cho việc thực Chiến lợc phát triển ngành VLXD đến năm 2010 mà đặc biệt giải pháp chọn lựa công nghệ thiết bị vốn đầu t cho VLXD lớn nh thép, xi măng - Tổng công ty cần có giải pháp kịp thời, hợp lý để khuyến khích việc đào tạo mới, đào tạo bổ xung cho lứa tuổi, cấp quản lý tránh tình trạng hÉng hơt c¸c líp kÕ cËn nh»m phơc vơ tốt nhu cầu phát triển ngành VLXD theo chiến lợc đà đợc Nhà nớc định hớng - Đối với thân ngành VLXD, cấu thị trờng, công ty kinh doanh đà thay đổi hình thức Họ đà đẩy mạnh việc kinh doanh VLXD sản xuất nớc, góp phần phát triển thị trờng nội địa phát huy sức mạnh công ty sản xuất VLXD Song, điểm cốt lõi cần hỗ trợ quan trọng Nhà nớc Nhà nớc cần giúp ngành VLXD chế nhập khẩu, tạo thị trờng ổn định Ngành VLXD cần đợc hỗ trợ thêm vốn để bổ sung vốn đầu t cho đơn vị thành viên Hơn nữa, vấn đề đầu t cho ngành VLXD đòi hỏi vốn lớn, cần đợc Nhà nớc quan tâm sách giá đầu vào nh giá điện, giá làm nguyên liệu cho trình sản xuất VLXD Nhà nớc cần xem xét việc đầu t cho sở hạ tầng số khâu chủ yếu nh: đờng điện, đờng giao thông, cảng biển Điều giúp cho dự án ngành VLXD sớm mang lại kết thực thi Việc miễn giảm thuế doanh thu, thuế lợi tức cần đợc xét duyệt 138 Khoản nên u tiên để tái đầu t - Thực dự án lớn sản xuất VLXD Tổng Công ty Ngoài có dự án liên doanh với hÃng Nhật Bản để sản xuất VLXD Bà Rịa - Vũng Tàu Quảng Ninh Cũng có số dự án lớn khác giai đoạn nghiên cứu tỉnh Cẩm Phả, Quảng Ninh Tuy nhiên, việc đầu t xây dựng sở hạ tầng cho dự án đòi hỏi lớn Vấn đề giai đoạn bàn bạc vốn đầu t cho sở hạ tầng trị giá khoảng 200 triệu USD xây dựng đợc nhà máy sản xuất thép tấm, thép với công suất triệu tấn/năm 3.3.3 Từng bớc thực ph ơng thức đầu t quản lý vốn nhà nớc thông qua công ty đầu t tài - Đối với chủ trơng đầu t doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, trớc hết phải kiên thực chủ trơng, kế hoạch đà đề chuyển đổi sở hữu đổi chế quản lý Đúc kết thí điểm hoàn chỉnh mô hình công ty mẹ - công ty để mở rộng việc áp dụng gắn với tiến trình cổ phần hoá, chuyển quan hệ sản xuất kinh doanh mang nặng tính hành sang quan hệ tài - kinh tế, phát huy tính chủ động kinh doanh công ty thành viên Xoá bỏ chế bao cấp, hạn chế kiểm soát độc quyền kinh doanh, nâng cao quyền tự chịu trách nhiệm điều hành sản xuất kinh doanh đặc biệt đầu t phát triển nguồn vốn tích luỹ huy động vốn đầu t từ dân c thị trờng chứng khoán - Chủ động thực chủ trơng cổ phần hoá có hiệu số doanh nghiệp Nâng cao lực sản xuất kinh doanh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ khu vực giới - Giảm áp lực vay vốn ngân hàng, nổ lực khơi thông vốn đầu t dài hạn kênh huy động khác đặc biệt kênh huy động vốn trung, dài hạn thị trờng chứng khoán Hình thành công ty tài mô hình Tổng Công ty để hổ trợ, tạo nguồn vốn có giá rẻ để bù đắp chênh lệch trợt giá ngoại tệ, lÃi suất đầu t, l·i vay thêi gian thi c«ng - Víi đặc điểm lớn doanh nghiệp sản xuất vËt liƯu x©y dùng sư dơng ngn vèn tÝn dụng ngân hàng tổng vốn vay lớn, thời gian hoàn vốn kéo dài, rủi ro tỷ giá, Vì vậy, đòi hỏi doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cần phải đa giải pháp từ doanh nghiệp mình: 139 Nâng cao lực tài việc chuẩn hoá tiêu tài doanh nghiệp, rà soát lại khoản phải thu từ khách hàng, giảm dần tỷ vốn vay ngoại tệ, có giải pháp tiết kiệm để giảm giá thành đồng thời với việc tăng doanh thu bán hàng Chỉ thực đầu t dự án sản xuất vật liệu xây dựng xác định rõ thị trờng tiêu thụ mà sản phẩm sản xt cã tÝnh c¹nh tranh cao Thùc hiƯn viƯc huy động vốn thị trờng chứng khoán phép thử kết sản xuất kinh doanh doanh nghiệp 3.4 Các kiến nghị nhằm tạo điều kiện thực tốt giải pháp đề 3.4.1 Nhà nớc cần có số chế sách hỗ trợ thực định hớng phát triển ngành vật liệu xây dựng đến năm 2010 - Nhà nớc hỗ trợ từ nguồn ngân sách, vốn ODA để xây dựng Quy hoạch phát triển ngành; dự án trọng điểm, phát triển vùng nguyên vật liệu cho ngành VLXD; đầu t công trình hạ tầng khu khai thác nguyên liệu, nhà máy sản xuất quy mô lớn, dự án xử lý môi trờng; đầu t cho công tác đào tạo nghiên cứu khoa học, công nghệ viện, trờng ngành - Cho phép dự án phát triển thợng nguồn đợc: + Vay vốn tín dụng đầu t phát triển Nhà nớc theo mức lÃi suất u đÃi (3%/năm) nh quy định Nghị số 05/2001/NQ-CP ngày 24 tháng năm 2001 Chính phủ Thời gian vay vốn 12 năm, có năm ân hạn + Là lĩnh vực u đÃi đầu t đợc hởng u đÃi đầu t theo quy Luật Khuyến khích đầu t nớc - Đối với dự án cã ý nghÜa quan träng nÒn kinh tÕ quèc dân, Chính phủ xem xét bảo lÃnh mua thiết bị trả chậm, vay thơng mại nhà cung cấp tổ chức tài nớc - Cho phép doanh nghiệp Nhà nớc sản xuất phôi thép đợc cấp lại tiền thu sử dụng vốn thời gian năm (2001 - 2005), khoản ngân sách Nhà nớc cấp cho doanh nghiệp để nâng cấp sở hạ tầng kỹ thuật bổ sung vốn lu động - Chính phủ khuyến khích doanh nghiệp đầy mạnh xuất sản phẩm VLXD vào thị trờng có tiềm năng, đặc biệt nớc láng giềng khu vực Bộ Tài chủ trì, phối hợp với quan liên quan nghiên cứu 140 năm 2001, trình Thủ tớng Chính phủ sách hỗ trợ xuất sản phẩm VLXD 3.4.2 Cần có phối chặt chẽ quan chức việc thực định h ớng phát triển ngành VLXD - Bộ Công nghiệp, Bộ Xây dựng có trách nhiệm đạo Tổng công ty Thép Việt Nam, Tổng công ty Xi măng Việt Nam: + Xác định thứ tự u tiên, quy mô, địa điểm công trình đầu t mới; đầu t chiều sâu, mở rộng sở có; đầu t phát triển vùng nguyên liệu giai đoạn; hớng dẫn chủ đầu t hoàn thiện hồ sơ dự án + Cập nhật kịp thời thời hóa Quy hoạch phát triển ngành VLXD đến năm 2010, có sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế phải trình Thủ tớng Chính phủ xem xét, định + Tổ chức hệ thống thông tin để giúp doanh nghiệp nắm bắt nhu cầu thị rờng nớc - Các Bộ: Kế hoạch Đầu t, Tài chính, Công nghiệp, Ngân hàng Nhà nớc Việt Nam Quỹ hỗ trợ phát triển chức năng, nhiệm vụ đợc giao, tìm nguồn vốn nớc, kể vốn vay u ®·i ODA vµ FDI, bè trÝ nguån vèn vµ cho vay vốn theo kế hoạch hàng năm, đáp ứng nhu cầu u t ngành VLXD Bộ Công nghiệp chủ trì, phối hợp với Bộ, ngành liên quan việc xây dựng chế, sách tài chính, sách huy động thành phần kinh tế tham gia đầu t phát triển ngành VLXD; quản lý thống tiêu chuẩn, chất lợng sản phẩm; chống gian lận thơng mại 3.4.3 Đối với sách xuất nhập kiểm tra chất l ợng sản phẩm Nhà nớc nên cho phép nhập sản phẩm VLXD mà sở nớc cha sản xuất đợc, bảo hộ sản phẩm VLXD sản xuất nớc, đồng thời định tỷ lệ thuế nhập VLXD cho hợp lý Ngoài ngành VLXD cần có hổ trợ Nhà nớc phơng diện nh tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, kiểm tra - kiểm định chất lợng sản phẩm theo tiêu chuẩn quy định (nhất với sở sản xuất VLXD t nhân) Mặt khác, lâu cha kiểm tra - kiểm soát chất lợng sản phẩm triệt để sở sản xuất VLXD t nhân trớc đa thị trờng tiêu thụ nên đà có không trờng hợp lô hàng t nhân lại có nhiều mác 141 VLXD khác chất lợng trà trộn vào Vì vậy, tợng tiêu thụ VLXD có chất lợng cha đạt yêu cầu, kích cỡ sai quy định đà xảy Đa phần sở sản xuất VLXD t nhân có dấu hiệu gian lận thơng mại cách sản xuất VLXD với chất lợng thấp, trà trộn nhÃn mác, không đủ kích cỡ quy định Và điều không gây thiệt hại cho ngời tiêu dùng mà gây ảnh hởng đáng kể tới trình sản xuất - kinh doanh doanh nghiệp chân ngành sản xuất VLXD nớc ta Hiệp hội cần kiến nghị với quan chức Nhà nớc nâng giá trần: sản phẩm VLXD sớm tốt bất hợp lý thực tế thời gian qua Nếu vào kết kinh doanh năm 2002 quan quản lý không cho tăng giá trần, theo toán năm doanh nghiƯp cã thĨ cã l·i, nhng thùc tÕ thời điểm quí 4/2002 doanh nghiệp đà lỗ giá bán thấp giá thành Hơn với mức th nhËp khÈu VLXD cao nh hiƯn nay, c¸c tháng cuối năm 2002 tháng năm 2003, doanh nghiệp bị lỗ Do vậy, việc tăng giá trần VLXD cần đợc làm sớm 3.4.4 Ngành VLXD cần có sách huy động vốn bảo vệ sản xuất nớc để làm cho hoạt động tín dụng Khó khăn ngành VLXD Việt Nam mâu thuẫn lực sản xuất khả tiêu thơ khiÕn cho ngn tµi chÝnh cđa ngµnh eo hĐp §Ĩ cã ®iỊu kiƯn sư dơng ngn vèn tÝn dơng góc độ vốn, đòi hỏi cần có sách huy động vốn bảo vệ sản xuất nớc Căn vào mức tăng trởng kinh tế Việt Nam, dự báo đến năm 2010 ngành VLXD phát triển Điều phù hợp với tình hình phát triển kinh tế nớc phát triển Ngành VLXD đơn vị có ảnh hởng lớn đến việc phát triển đất t Nhiệm vụ tập trung đầu t đổi công nghệ, thiết bị, mở rộng sản xuất, tăng suất chất lợng sản phẩm, đa dạng hóa mặt hàng nhằm đáp ứng đợc nhu cầu ngày cao kinh tế quốc dân Trong giai đoạn phát triển đất nớc, hội nhập với quốc tế, bên cạnh việc đầu t mua sắm thiết bị, ngành VLXD đầu t đào tạo cán bộ, công nhân, nâng cao trình độ đội ngũ lao động để sẵn sàng nhân rộng quy mô sản xuất nhằm đáp ứng kịp thời với tốc độ tăng trởng ngành Tuy nhiên, để phát triển ngành sản xuất VLXD nớc ta theo nh dự báo phải cần đầu t vốn lớn, Nhà nớc cần phải có sách đầu t cụ thể riêng cho ngành VLXD Đặc biệt ý đến việc liên doanh, gọi vốn đầu t nớc nên có tỷ lệ thích hợp để đảm bảo quyền phát triển tự chđ cđa ViƯt Nam 142 lÜnh vùc s¶n xt VLXD nớc - Để thực đợc mục tiêu đề từ đến năm 2010, vấn đề huy động vốn đầu t đặt gay gắt - Ngành VLXD Việt Nam có triển vọng phát triển nhanh, thị trờng tiêu thụ lớn đa dạng Đây yếu tố lôi nhà đầu t nớc Tuy nhiên, vấn đề khó khăn thiếu vốn đầu t nớc Đây thực tế khó khăn nay, đặc biệt ngành VLXD Vì cần phải sớm có sách huy động vốn dân, doanh nghiệp t nhân, cán công nhân viên chức để đầu t tham gia liên doanh Chúng ta nói nhiều vấn đề này, Nghị TW đà khẳng định, nhng sách cụ thể để thực cha có Đặc biệt mạnh dạn cổ phần hoá số Công ty xi măng, Công ty thép kinh doanh có hiệu quả, huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu - Cần có sách kêu gọi đầu t nớc ngoµi vµo ngµnh VLXD ViƯt Nam Víi thùc tÕ kinh nghiệm liên doanh VLXD Việt Nam - Nhật Bản, Việt Nam - Hàn Quốc Nhà nớc cần phải cân nhắc thận trọng việc kêu gọi vốn nớc đầu t vào ngành VLXD Gần đây, mong muốn có sản lợng VLXD tăng nhanh, đà thành lập loạt công ty liên doanh song song với việc tự đầu t nâng cao sản lợng nhà máy nớc Trong trình liên doanh, thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm, ta cịng ph¶i chÊp nhËn tØ lƯ gãp vèn níc thấp, giá đầu t cao dẫn đến việc tổ chức vận hành sản xuất khó khăn, lợi nhuận thấp, chí Một số công trình đầu t đợc Nhà nớc cho phép đầu t 100% vốn nớc với công nghệ sản xuất quy mô mà công ty nớc hoàn toàn tự đầu t đợc (Công ty VINATAFON 100% vốn Đài Loan sản xuất thép lò điện cán đúc) làm cho sản xuất nớc lâm vào tình trạng khó khăn nhiều, đặc biệt điều kiện công trình có vốn đầu t nớc đợc hởng hàng loạt u tiên thuế, đất đai Các vấn đề quan trọng cần Nhà nớc tháo gỡ để tạo điều kiện cho ngành VLXD phát triển nêu tóm tắt nh sau: + Có sách để huy động vốn nớc nhằm cân đầu t nớc nớc + Hạn chế tối đa công ty liên doanh đầu t 100% vốn đầu t vào lĩnh vực mà nớc hoàn toàn làm đợc Nếu liên doanh, phía Việt Nam phải có 50% vốn góp pháp định + Có sách bảo hộ sản xuất nớc 143 Trong chơng 3, luận án đà hoàn thành số nội dụng sau đây; - Nêu lên định hớng phát triển VLXD nớc ta đến năm 2010 nói chung ngành thép, xi măng nói riêng Luận án đà nêu rõ nhu cầu vốn đầu t lĩnh vực cho giai đoạn đến năm 2010, từ xác định vị trí quan trọng vốn tín dụng ngân hàng cho lĩnh vực năm tới - Đề xuất hệ thống giải pháp từ huy động vốn, vốn trung dài hạn, đổi quy trình, nghiệp vụ cho vay, kiểm tra, kiểm soát, đánh giá, thẩm định dự án, xây dựng tiêu đánh giá dự án đầu t vốn tín dụng lĩnh vực VLXD Đó giải pháp mang tính khả thi, phù hợp với việc tăng quyền tự chủ cho NHTM - Đề xuất số kiến nghị có liên quan Nhà nớc, Bộ, Ngành, địa phơng điều chỉnh, sửa đổi thể chế Nhà nớc cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam áp dụng có hiệu đầu t tín dụng ngân hàng ngành VLXD ngành sản xuất có nét đặc thù Việt Nam Kết luận Tín dụng ngân hàng với ngành VLXD, tiến trình đổi kinh tế quốc dân vấn đề đợc quan tâm nớc ta Vì vậy, luận án đà lựa chọn đề tài nói làm mục tiêu nghiên cứu nhằm góp phần giải vấn đề xúc Luận án đà sử dụng phơng pháp nghiên cứu khoa học, hoàn thành nhiệm vụ chđ u sau: Thø nhÊt, tõ nh÷ng ln cø khoa học tín dụng ngân hàng ngành VLXD, luận án đà hệ thống hoá vấn đề tín dụng ngân hàng, nhận thức ngành VLXD vai trò kinh tế, nhân tố ảnh hởng tới ngành VLXD kinh tế thị trờng; Kinh nghiệm Trung Quốc, Thái lan việc đầu t phát triển hai ngành ; thép xi măng Thứ hai, qua phân tích đánh giá thực trạng tín dụng ngân hàng ngành VLXD, tập trung phân tích thực trạng vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho ngành Thép ngành Xi măng Việt Nam thời gian qua, luận án đà rút mặt đợc hạn chế nguyên nhân gây hạn chế Thứ ba, sở lý luận chơng đánh giá thực trạng chơng 2, luận án đa định hớng chiến lợc phát triển, dự báo nhu cầu vốn đầu t cho VLXD nớc ta giai đoạn đến năm 2010 Đặc biệt luận án đà đề xuất hệ thống bao gồm 10 giải pháp chế sách, nghiệp vụ, thẩm định, đánh giá dự án, kiểm tra, kiểm soát, nâng cao hiệu nâng cao chất 144 lợng thông tin khách hàng, công nghệ ngân hàng, đào tạo cán thẩm định dự án Đồng thời đa loạt kiến nghị với nhà nớc, với Hiệp hội ngành hàng số kiến nghị khác có liên quan để thực giải pháp Các giải pháp kiến nghị có mối quan hệ cách chặt chẽ liên kết với nhằm mục tiêu nâng cao vai trò tín dụng ngân hàng góp phần phát triển ngành VLXD Việt Nam thời gian tới Giữa giải pháp có mối tính lô gíc đồng Lời cảm ơn Tuy nhiên, trình nghiên cứu luận án Tác giả luận án nhận thấy với kiến thức có hạn, đồng thời với thời gian bị hạn chế với điều kiện khách quan khác nên luận án tránh khỏi tồn tại, hạn chế Vì vậy, tác giả luận án mong đón nhận đợc đóng góp nhà khoa học, chuyên gia, thầy cô giáo bạn đọc với mong muốn luận án đợc hoàn thiện Tác giả xin chân thành cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thị Bất - Trởng môn Ngân hàng Trung ơng - Khoa Tài Lu thông tiền tệ tín dụng Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội; TS Nguyễn Hữu Thủy - Ngân hàng Công thơng Việt Nam đà nhiệt tình tham gia hớng dẫn Cảm ơn tập thể giảng viên Khoa Tài - Ngân hàng - Đại học kinh tế Quốc dân Hà Néi ®· cã nhiỊu ý kiÕn ®ãng gãp cã hiƯu cho việc hoàn chỉnh luận án; Cảm ơn tập thể cán Ngân hàng ĐT & PT Việt Nam, Ngân hàng Công Thơng Việt Nam; Chi nhánh Ngân hàng ĐT & PT Quảng Bình số bạn đồng nghiệp đà hết lòng giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành luận án Tác giả xin hứa tiếp tục nghiên cứu cố gắng học hỏi nhiều để hoàn thiện kiến thức cố gắng đóng góp với nỗ lực lớn cho khoa học 145 Danh mục công trình khoa học tác giả đà công bố Nguyễn Mậu Sơn (2001), "Giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác tín dụng Ngân hàng ĐT & PT Quảng Bình", Tạp chí Ngân hàng, (số 4) Nguyễn Mậu Sơn (2005), "Một số giải pháp mở rộng nâng cao hiệu vốn tín dụng ngân hàng đầu t cho ngành công nghiệp vật liệu xây dựng Việt Nam", Tạp chí Ngân hàng, (số 1) Nguyễn Mậu Sơn (2005), "Đầu t cho hệ thống thông tin đại hoá công nghệ ngân hàng góp phần thẩm định hiệu dự án đầu t", Tạp chí Tin học ngân hàng, số 1+2 (69+70) Nguyễn Mậu Sơn (2005), "Giải pháp vốn đầu t phát triển ngành xi măng Việt Nam", Tạp chí Kinh tế Dự báo, số (381) Ngun MËu S¬n (2005), "Kinh nghiƯm cđa Trung Quốc Thái Lan vốn tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy phát triển ngành thép học Việt Nam", Tạp chí Khoa học Đào tạo Ngân hàng, (số 5) ... 1: Tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Chơng 2: Thực trạng tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Chơng 3: Giải pháp tín dụng ngân hàng với phát. .. phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam Chơng tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng dân 1.1 Ngành vật liệu xây dựng kinh tế quốc 1.1.1 Đặc điểm ngành vật liệu xây dựng. .. nghiªn cøu tín dụng ngân hàng với phát triển ngành vật liệu xây dựng qua nội dung chủ yếu sau: - Ngành vật liệu xây dựng kinh tế quốc dân - Tín dụng ngân hàng với ngành vật liệu xây dựng - Kinh