B GIO DC V ĐO TO B NÔNG NGHIỆP VÀ PTNN TRƯỜNG ĐI HỌC THỦY LỢI BÙI BÍCH NGỌC NGHIÊN CỨU ĐNH GI HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU - ÁP DNG CHO HỆ THỐNG HỒ NÚI CỐC – TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý TNTN Mã số: 60 -31 -16 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. Nguyn B Uân Hà Nội, 2014 2 B GIO DC V ĐO TO B NÔNG NGHIỆP VÀ PTNN TRƯỜNG ĐI HỌC THỦY LỢI BÙI BÍCH NGỌC NGHIÊN CỨU ĐNH GI HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU - ÁP DNG CHO HỆ THỐNG HỒ NÚI CỐC – TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý TNTN Mã số: 60 -31 -16 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. Nguyn B Uân Hà Nội, 2014 3 LỜI CẢM ƠN Luận văn được thoàn thành tại Trường Đại học Thủy lợi, Có được bản luận văn này, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Trường Đại học Thủy lợi, Khoa Kinh tế và Quản lý, Bộ môn Quản lý xây dựng và các bộ môn khác thuộc Trường Đại học Thủy lợi; đặc biệt là Thầy giáo - PGS. TS Nguyễn Bá Uân - Chủ nhiệm Khoa Kinh tế và Quản lý - Trường Đại học Thủy lợi đã trực tiếp hướng dẫn tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo - Các nhà khoa học đã trực tiếp giảng dạy, truyền đạt những kiến thức chuyên ngành kinh tế thủy lợi và quản lý xây dựng cho bản thân tác giả suốt những năm tháng qua. Xin chân thành cảm ơn các đơn vị: Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên, Công ty Cổ phần nước sạch Thái Nguyên, Công ty Cổ phần Thủy điện Hồ Núi Cốc, Công ty cổ phần Du lịch Thương mại Thái Nguyên và các đơn vị có liên quan đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình thu thập số liệu, tài liệu và thực hiện luận văn này. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giám đốc Thư viện Trường Đại học Thủy lợi, bạn bè, đồng nghiệp, và gia đình đã động viên, khích lệ, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Luận văn là kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học công phu, nghiêm túc của bản thân tác giả, tuy nhiên do điều kiện tài liệu, thời gian và kiến thức có hạn nên không thể tránh khỏi những khiếm khuyết nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự tham gia góp ý và chỉ bảo của các Thầy cô giáo và bạn bè, đồng nghiệp. Cuối cùng, một lần nữa tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, các cơ quan, đơn vị và cá nhân đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Hà Nội, tháng 08 năm 2014 4 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Bùi Bích Ngọc 5 MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN 3 LỜI CAM ĐOAN 4 DANH MC CÁC BẢNG BIỂU 8 DANH MC CÁC HÌNH VẼ 9 PHẦN MỞ ĐẦU 10 1. Tính cấp thiết của đề tài 10 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài 11 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 11 4. Phương php nghiên cứu của đề tài 12 5. Ý nghĩa khoa học và thực tin của đề tài 12 Chương 1 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHƯƠNG PHP ĐNH GI HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÔNG TRÌNH HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU 1 1.1. Tổng quan về công trình hồ chứa đa mục tiêu 1 1.1.1.Giới thiệu tổng quan về công trình hồ chứa đa mục tiêu 1 1.1.2.Vai trò, hiệu quả của công trình hồ chứa đa mục tiêu 2 1.1.3.Tình hình đầu tư xây dựng các công trình hồ chứa thủy lợi 4 1.2. Phương php đnh gi hiệu quả kinh tế công trình hồ chứa đa mục tiêu 6 1.2.1.Khái niệm về hiệu quả kinh tế của công trình 6 1.2.2. Hiệu quả kinh tế của công trình thủy lợi 9 1.2.3. Cc phương php đnh gi hiệu quả kinh tế của công trình thủy lợi 13 1.2.4.Phương php xc định hiệu quả kinh tế công trình hồ chứa đa mục tiêu 23 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của công trình hồ chứa đa mục tiêu 29 1.3.1.Nhóm nhân tố trong giai đoạn quy hoạch 29 1.3.2. Nhóm nhân tố trong giai đoạn đầu tư xây dựng 31 1.3.3. Nhóm nhân tố trong giai đoạn quản lý vận hành 31 1.4. Kinh nghiệm quản lý và vận hành khai thác hồ chứa đa mục tiêu của một số nước trên thế giới 32 Kết luận chương 1 34 Chương 2 35 NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG CÔNG TRÌNH ĐA MC TIÊU - HỒ NÚI CỐC TỈNH THÁI NGUYÊN 35 6 2.1. Giới thiệu chung về tỉnh Thái Nguyên 35 2.1.1. Điều kiện tự nhiên - xã hội 35 2.1.2. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Thi Nguyên đến năm 2020 : 38 2.1.3.Hiện trạng hệ thống công trình thủy lợi tỉnh Thái Nguyên 40 2.2. Giới thiệu về hệ thống công trình Hồ Núi Cốc 42 2.2.1. Qu trình đầu tư xây dựng và cải tạo nâng cấp công trình Hồ Núi Cốc 42 2.2.2. Vai trò, nhiệm vụ của công trình Hồ Núi Cốc 44 2.2.3.Tình hình quản lý khai thác vận hành công trình hiện nay 48 2.3. Đnh gi hiệu quả kinh tế của hệ thống công trình Hồ Núi Cốc 50 2.3.1. Đnh gi hiệu quả kinh tế của hồ theo thiết kế: 50 2.3.2. Đnh gi hiệu quả kinh tế thực tế trong giai đoạn quản lý vận hành 61 2.4. So sánh hiệu quả kinh tế của công trình theo thực tế và theo thiết kế 67 2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của công trình Hồ Núi Cốc trong quá trình quản lý vận hành 68 2.5.1. Những nhân tố tích cực 68 2.5.2. Những nhân tố làm giảm hiệu quả kinh tế của công trình 69 Kết luận chương 2 70 Chương 3 72 ĐỀ XUẤT MT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU 72 3.1.Định hướng phát triển công tác thủy lợi trong giai đoạn từ nay đến 2020 72 3.2. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp 78 3.3. Đề xuất một số giải php nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống hồ chứa đa mục tiêu - Áp dụng cho hệ thống công trình Hồ Núi Cốc 79 3.3.1. Nguyên nhân làm giảm hiệu quả của công trình 79 3.3.2. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống 82 3.4. Cc giải php hỗ trợ 90 Kết luận chương 3 90 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 91 1. Kết luận 91 2. Kiến nghị 92 7 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BĐKH Biến đổi khí hậu HQKT Hiệu quả kinh tế CTTL Công trình thủy lợi NPV Giá trị thu nhập ròng hiện tại CBA Phân tích chi phí – lợi ích IRR Suất thu lợi nội tại B/C Tỷ số lợi ích trên chi phí KT - XH Kinh tế - xã hội LHQ Liên hợp quốc GDP Tổng sản phẩm quốc nội TNN Tài nguyên nước WEAP Mô hình hệ thống đnh gi và pht triển nguồn nước (Water Evaluation and Planning System) WUP Chương trình sử dụng nước WWC Hội đồng nước thế giới GWP Cộng tc vì nước toàn cầu 8 DANH MC CC BẢNG BIỂU STT Ký hiệu Tên bảng Trang 1 Bảng 2.1 Thông số kỹ thuật Hồ Núi Cốc 44 2 Bảng 2.2 Thông số kỹ thuật đập phụ 46 3 Bảng 2.3 Bảng tổng hợp vốn đầu tư của công trình (K) 51 4 Bảng 2.4 Diện tích và năng suất, sản lượng nông nghiệp khi không có công trình 52 5 Bảng 2.5 Diện tích và năng suất, sản lượng nông nghiệp khi có công trình 53 6 Bảng 2.6 Giá trị thu nhập thuần túy tăng thêm hàng năm từ sản xuất nông nghiệp theo thiết kế 54 7 Bảng 2.7 Thu nhập thuần túy nuôi trồng thủy sản tính cho 1ha mặt nước hồ 55 8 Bảng 2.8 Tổng hợp thu nhập thuần túy hàng năm của công trình theo thiết kế (Bt) 56 9 Bảng 2.9 Bảng tính NPV và B/C theo thiết kế (r=9%/năm) 60 10 Bảng 2.10 Giá trị thu nhập thuần túy tăng thêm hàng năm từ sản xuất nông nghiệp theo hiện trạng 63 11 Bảng 2.11 Tổng hợp thu nhập thuần túy thực tế hàng năm của dự án 65 9 DANH MC CC HÌNH VẼ STT Ký hiệu Tên hình vẽ Trang 1 Hình 2.1 Bản đồ hành chính tỉnh Thái Nguyên 36 2 Hình 2.2 Bản đồ vị trí khu làm việc Hồ Núi Cốc 43 3 Hình 2.3 Một khoang tràn xả lũ 45 4 Hình 2.4 Đập chính phía thượng lưu 46 5 Hình 2.5 Đập chính phía hạ lưu 46 6 Hình 2.6 Kênh chính Hồ Núi Cốc 47 7 Hình 2.7 Nhà máy thủy điện Hồ Núi Cốc ở đầu kênh chính 62 10 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hồ chứa thủy lợi là công trình được xây dựng với mục tiêu chính là cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và tham gia điều tiết lũ cho vùng hạ du, tạo nguồn nước cho sinh hoạt và kết hợp pht điện. Hồ chứa nước đa mục tiêu có tầm quan trọng đặc biệt rất lớn đối với công tác phòng chống lũ, lụt, tưới tiêu, pht điện, giao thông thủy, thủy sản, du lịch và nhiệm vụ cung cấp nhu cầu dùng nước khác. Về mùa mưa bão, hồ có vai trò cắt lũ, chậm lũ. Về mùa kiệt hồ cung cấp nước đp ứng yêu cầu tưới, cấp nước công nghiệp, sinh hoạt, giao thông thủy, đẩy mặn, giữ gìn môi trường sinh thái. Có thể nói rằng, so với công trình đơn mục tiêu cùng quy mô, công trình hồ chứa đa mục tiêu có nhiều ưu điểm và mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường lớn hơn rất nhiều. Để thấy rõ hiệu quả tổng hợp của các HTTL, khắc phục tình trạng xuống cấp nhanh và nâng cao hiệu quả khai thác của các hệ thống thủy lợi (HTTL) thì việc đnh gi hiệu quả kinh tế các hệ thống công trình loại này là rất quan trọng, sẽ giúp cho các nhà quản lý nắm được những thiếu sót, bất cập của hiện trạng công trình, hiện trạng quản lý vận hành hệ thống để có biện pháp cải tiến, nâng cấp công trình và quản lý vận hành nhằm đạt hiệu quả tối ưu. Vai trò quan trọng, tính ưu điểm vượt trội và hiệu quả của các công trình hồ chứa đa mục tiêu là rất rõ ràng, nhưng cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có một phương php luận hoàn thiện và cập nhật để đnh gi hiệu quả kinh tế của công trình loại này, chính vì thế việc lựa chọn giải php công trình trong giai đoạn quy hoạch chưa được quan tâm, khả năng thuyết phục đầu tư trong giai đoạn lập dự án chưa cao, tính thuyết phục trong bước thiết kế chưa đảm bảo và đặc biệt là việc phát huy hiệu quả công trình trong giai đoạn hậu xây dựng chưa được quan tâm, còn nhiều hạn chế. Nhận thức rõ tầm quan trọng, vai trò của hệ thống các công trình thủy lợi trong điều kiện phát triển mới, Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương ưu tiên đầu tư [...]... tên: Nghiên cứu đánh giá hiệu quả kinh tế của hệ thống hồ chứa đa mục tiêu Áp dụng cho Hệ thống Hồ Núi Cốc – Tỉnh Thái Nguyên với mong muốn đóng góp chia sẻ những kết quả nghiên cứu và những vấn đề khoa học mà tác giả quan tâm 2 Mục đích nghiên cứu của đề tài Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích tìm ra phương pháp phân tích đánh giá hiệu quả kinh tế của loại hình công trình hồ chứa nước đa mục tiêu ở... kết quả nghiên cứu sẽ áp dụng đánh giá cho một công trình cụ thể và đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của loại hình công trình này 3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài a Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên của đề tài: là phương pháp và các chỉ tiêu trong phân tích hiệu quả kinh tế của công trình hồ chứa đa mục tiêu Những nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế của hệ thống. .. đa mục tiêu, các giải pháp đề xuất sẽ là những gợi ý cho các nhà đầu tư, nhà tư vấn, những người quản lý, khai thác vận hành hệ thống trong đầu tư, thiết kế, quản lý hệ thống đạt hiệu quả kinh tế cao Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÔNG TRÌNH HỒ CHỨA ĐA MỤC TIÊU 1.1 Tổng quan về công trình hồ chứa đa mục tiêu 1.1.1.Giới thiệu tổng quan về công trình hồ chứa đa mục. .. các chỉ tiêu, các nhóm chỉ tiêu và các phương pháp khác nhau để xác định hiệu quả kinh tế Vì mỗi chỉ tiêu, mỗi phương pháp chỉ phản ánh được một mặt hiệu quả kinh tế của dự án Các phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế của công trình bao gồm: - Phương pháp phân tích chi phí-lợi ích; - Phương pháp phân tích độ nhạy - Phương pháp dùng nhóm chỉ tiêu đánh giá từng mặt hiệu quả kinh tế của công trình; - Phương... tác quản lý kỹ thuật có những khó khăn Điều này ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng các hồ chứa nước 1.2 Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế công trình hồ chứa đa mục tiêu 1.2.1.Khái niệm về hiệu quả kinh tế của công trình Hiệu quả kinh tế của công trình là toàn bộ mục tiêu kinh tế đã được đề ra của công trình, được đặc trưng bằng hai loại chỉ tiêu là các chỉ tiêu định tính (thể hiện ở các loại hiệu quả. .. tiễn của đề tài a/ Ý nghĩa khoa học: Đề tài nghiên cứu lựa chọn phương pháp nghiên cứu phân tích đánh giá hiệu quả kinh tế phù hợp, có căn cứ khoa học phục vụ cho việc nghiên cứu trong bước lập dự án, cũng như đánh giá hậu dự án các công trình hồ chứa nước đa mục tiêu b/ Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ được sử dụng trong thực tiễn phân tích hiệu quả kinh tế các công trình hồ chứa. .. đổi giá trị và tiêu chuẩn hiệu quả kinh tế; 3 Khi xác định hiệu quả kinh tế của việc dùng nước tiêu thải để tưới cho diện tích đất nông nghiệp, thì hiệu quả kinh tế của công trình được xác định trên kết quả của việc thực hiện 2 nhiệm vụ: Là nâng cao năng suất cây trồng và bảo vệ môi trường; 4 Khi nghiên cứu, xác định hiệu quả kinh tế của công trình thuỷ lợi, ngoài việc đánh giá hiệu quả về mặt kinh tế. .. pháp nâng cao hiệu quả của loại hình công trình này b Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về nội dung: Các phương pháp và các chỉ tiêu dùng trong phân tích hiệu quả kinh tế của công trình hồ chứa đa mục tiêu; + Phạm vi về không gian và thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu, thu thập số liệu của các công trình hồ chứa đa mục tiêu ở Vùng trung du, miền núi phía Bắc mà trọng tâm là Hồ Núi cốc tỉnh Thái Nguyên. .. các hệ thống thủy lợi, đặc biệt là các hệ thống có hồ chứa điều tiết dòng chảy đều thuộc loại hệ thống thủy lợi đa mục tiêu, cùng một lúc phục vụ nhiều ngành kinh tế quốc dân 1.1.2.Vai trò, hiệu quả của công trình hồ chứa đa mục tiêu Hồ chứa đa mục tiêu là một biện pháp công trình nhằm kiểm soát và điều tiết lượng nước được sử dụng cho nhiều ngành, nhiều lĩnh vực một cách hợp lý, mang lại hiệu quả. .. các loại như sau: - Theo lĩnh vực hoạt động của xã hội, hiệu quả về mặt định tính bao gồm hiệu quả tài chính, hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả xã hội và hiệu quả quốc phòng - Theo quan điểm lợi ích, hiệu quả về mặt định tính được chia thành hiệu quả của công trình (hiệu quả tài chính) và hiệu quả đem lại cho nhà nước và cộng đồng (hiệu quả kinh tế - xã hội) - Theo phạm vi tác động, hiệu quả về mặt định tính . tên: Nghiên cứu đánh giá hiệu quả kinh tế của hệ thống hồ chứa đa mục tiêu - Áp dụng cho Hệ thống Hồ Núi Cốc – Tỉnh Thái Nguyên với mong muốn đóng góp chia sẻ những kết quả nghiên cứu và. NGHIÊN CỨU ĐNH GI HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU - ÁP DNG CHO HỆ THỐNG HỒ NÚI CỐC – TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý TNTN Mã số: 60 -3 1 -1 6 . NGHIÊN CỨU ĐNH GI HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HỆ THỐNG HỒ CHỨA ĐA MC TIÊU - ÁP DNG CHO HỆ THỐNG HỒ NÚI CỐC – TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Kinh tế và quản lý TNTN Mã số: 60 -3 1 -1 6