B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O TRƯ NG Đ I H C KINH T TP.HCM Đ NG TH THANH TÂM GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU HO T Đ NG KI M TOÁN N I B PH C V CÔNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM LU N VĂN TH C SĨ KINH T TP.H CHÍ MINH - NĂM 2010 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O TRƯ NG Đ I H C KINH T TP.HCM Đ NG TH THANH TÂM GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU HO T Đ NG KI M TOÁN N I B PH C V CÔNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ S : 60.31.12 LU N VĂN TH C SĨ KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C TS H TP.H VI T TI N CHÍ MINH - NĂM 2010 M CL C TRANG PH BÌA M CL C PH N M Đ U CHƯƠNG 1: T NG QUAN V TOÁN N I B CÁC LO I R I RO VÀ VAI TRỊ KI M TRONG CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I - 1.1 KHÁI NI M R I RO VÀ PHÂN LO I R I RO TRONG HO T Đ NG KINH DOANH C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I 1.1.1 Khái ni m r i ro - 1.1.2 Phân lo i r i ro - - 1.1.2.1 R i ro tín d ng - -4 1.1.2.2 R i ro kho n -4 1.1.2.3 R i ro t giá h i đối - 1.1.2.4 R i ro lãi su t - 1.1.2.5 R i ro tác nghi p (r i ro ho t ñ ng) 1.1.2.6 R i ro th trư ng - 1.2 KI M TOÁN N I B 1.2.1 Khái ni m - 1.2.2 M c tiêu, ch c năng, nguyên t c ph m vi ki m toán n i b - 1.2.3 N i dung ho t đ ng c a Ki m tốn n i b - 1.2.4 Phương pháp th c hi n ki m toán n i b - 13 1.3 VAI TRỊ KI M TỐN N I B TRONG CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I - 14 1.3.1 Qu n lý r i ro - 14 1.3.2 T m quan tr ng c a qu n lý r i ro ho t ñ ng ngân hàng - 15 1.3.3 Chu n m c qu n lý r i ro ñang ñư c áp d ng 16 1.3.4 Vai trị ki m tốn n i b công tác qu n lý r i ro t i NHTM - 18 K t lu n Chương - 19 CHƯƠNG 2: TH C TR NG R I RO TRONG HO T Đ NG KINH DOANH VÀ TH C TR NG HO T Đ NG KI M TỐN N I B TRONG CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 20 2.1 KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 20 2.2 TH C TR NG R I RO TRONG HO T Đ NG KINH DOANH T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM - 25 2.2.1 R i ro huy ñ ng v n 25 2.2.1.1 Th c tr ng huy ñ ng v n - 25 2.2.1.2 Đánh giá th c tr ng huy ñ ng v n 27 2.2.2 R i ro tín d ng 30 2.2.2.1 Th c tr ng cho vay - 30 2.2.2.2 Nguyên nhân phát sinh r i ro tín d ng - 31 2.2.2.3 Nh ng bi n pháp NHNo & PTNT VN ñã th c hi n ñ qu n lý r i ro tín d ng thơng qua h th ng ki m tra, ki m soát n i b 37 2.2.3 R i ro kho n - 38 2.2.3.1 Th c tr ng kh kho n t i NHNo&PTNT VN - 38 2.2.3.2 M t s ngun nhân gây nên tình tr ng khó khăn kho n t i NHNo&PTNT VN th i gian qua - 39 2.2.4 R i ro lãi su t 41 2.2.4.1 Lãi su t huy ñ ng - 41 2.2.4.2 Lãi su t cho vay - 43 2.2.4.3 Đánh giá r i ro lãi su t thông qua h s chênh l ch lãi su t (hay h s thu nh p lãi ròng c n biên NIM – Net Interest Margin) - 45 2.2.5 Nh ng r i ro khác - 46 2.3 TH C TR NG HO T Đ NG KI M TỐN N I B TRONG CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 46 2.3.1 Ưu ñi m c a ho t đ ng ki m tốn n i b vi c nh n di n qu n lý r i ro t i NHNo&PTNT VN - 47 2.3.2 Như c ñi m c a cơng tác ki m tốn n i b t i NHNo&PTNT VN - 48 K t lu n Chương 52 CHƯƠNG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU TOÁN N I B PH C V HO T Đ NG KI M CÔNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 53 3.1 Đ NH HƯ NG PHÁT TRI N C A NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM - 53 3.2 GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU B PH C V HO T Đ NG KI M TỐN N I CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 54 3.2.1 Gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng KTNB t i NHNo&PTNT VN - 54 3.2.1.1 Gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng h th ng ki m tra, ki m soát n i b 54 3.2.1.2 Gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b - 58 3.2.2 Các gi i pháp h tr khác 60 3.2.2.1 Gi i pháp v công ngh - 60 3.2.2.2 Gi i pháp v ngư i 63 3.3 KI N NGH Đ I V I NGÂN HÀNG NHÀ NƯ C 67 3.3.1 Ki n ngh v cơng tác ki m tốn n i b t i NHTM 67 3.3.2 M t s ñ xu t khác ñ h tr cơng tác ki m tốn n i b t i NHTM 68 K t lu n Chương 71 PH N K T LU N 72 TÀI LI U THAM KH O - 73 PH N M Đ U  Trong ho t ñ ng kinh doanh c a ngân hàng thương m i (NHTM), r i ro t n t i, “l i nhu n cao, r i ro nhi u”, không th lo i b hoàn toàn r i ro mà ch có th áp d ng bi n pháp phịng ng a ho c gi m thi u thi t h i t i ña r i ro x y Khi m t ngân hàng kinh doanh v i m c t n th t th p ho c b ng m c t l t n th t d ki n có th nói ngân hàng đ t đư c s thành cơng lĩnh v c qu n lý r i ro V y làm th ñ qu n lý r i ro m t cách hi u qu ? Đó v n đ ln đư c NHTM quan tâm hàng ñ u Nh ng năm g n ñây, bên c nh nh ng c g ng k t qu ñ t ñư c, ho t ñ ng tra Ngân hàng Nhà nư c (NHNN) v n chưa th c s c i thi n v ch t lư ng Thanh tra NHNN ho t ñ ng cịn th đ ng theo ki u x lý v vi c phát sinh, có kh ngăn ch n phòng ng a r i ro Đã có hàng lo t sai ph m nghiêm tr ng c a NHTM khơng đư c tra NHNN c nh báo, ngăn ch n k p th i t ñ u; ñ n x y h u qu n ng n tra m i can thi p Do NHTM khơng th trơng ch vào “h i chuông c nh báo r i ro” t tra NHNN mà b n thân m i ngân hàng ph i t nh n di n, d báo phòng ng a nh ng r i ro có th x y đ ho t đ ng kinh doanh ln đ t đư c l i nhu n cao nh t v i m c r i ro th p nh t t m ki m soát c a ngân hàng Như v y, v n ñ ñ t c n ph i có m t cơng c h u hi u đ NHTM có th qu n lý ki m sốt lo i r i ro hi n có, ñ ng th i ngăn ch n vi c phát sinh nh ng r i ro m i Ki m toán n i b (KTNB) gi i pháp t i ưu, th c hi n công tác KTNB hi u qu gi i pháp mang tính chi n lư c c p thi t ñi u ki n hi n Tuy nhiên, th c t ho t ñ ng KTNB t i ngân hàng m i ñư c ñ c p áp d ng vài năm g n q trình th c hi n nhi u lúng túng, thi u kinh nghi m v c lý lu n l n th c ti n Do đó, KTNB t i h u h t NHTM ñ u chưa ñư c quan tâm ñúng m c ñ phát huy h t ch c quy n h n c a vi c qu n lý r i ro Chính u c u th c t đó, tơi ch n đ tài “GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU HO T Đ NG KI M TỐN N I B PH C V CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM” v i mong mu n ñưa m t s gi i pháp ñ ho t ñ ng KTNB t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam (NHNo&PTNT VN) th c s tr thành công c h u hi u vi c qu n lý r i ro t i ngân hàng M c tiêu nghiên c u: Đ tài t p trung làm sáng t v n ñ sau: - Nghiên c u nh ng lý lu n b n v lo i r i ro vai trị ki m tốn n i b công tác qu n lý r i ro t i ngân hàng thương m i - Phân tích th c tr ng, nguyên nhân d n ñ n lo i r i ro; th c tr ng công tác ki m toán n i b vi c qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam - Trên s lý lu n phân tích th c tr ng lo i r i ro, ñ tài ñưa m t s gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng ki m toán n i b ph c v công tác qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thơn Vi t Nam, đ m b o đưa NHNo&PTNT VN phát tri n an tồn, n đ nh b n v ng Đ i tư ng ph m vi nghiên c u: - Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài lo i r i ro, nguyên nhân d n ñ n r i ro th c tr ng công tác ki m toán n i b vi c qu n lý r i ro - Ph m vi nghiên c u: Nghiên c u lý lu n th c t nguyên nhân d n ñ n lo i r i ro: r i ro vi c huy đ ng v n, r i ro tín d ng, r i ro kho n, r i ro lãi su t; th c tr ng công tác ki m toán n i b vi c qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam, t đưa gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng ki m tốn n i b ph c v cơng tác qu n lý r i ro t i Ngân hàng Phương pháp nghiên c u: Đ tài th c hi n nghiên c u tình hu ng: n hình NHNo&PTNT VN Phương pháp ch y u ñ nh tính thơng qua kh o sát, ph ng v n, … Cơ s d li u có tính th c p bao g m: Báo cáo thư ng niên, Báo cáo ki m toán n i b c a H i s Chi nhánh c a Ngân hàng nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam Đ tài s d ng phương pháp th ng kê, phân tích, so sánh, t ng h p làm ch đ o Bên c nh đó, ñ tài v n d ng k t qu nghiên c u c a cơng trình khoa h c liên quan ñ làm ña d ng thêm s khoa h c th c ti n c a ñ tài K t c u c a đ tài: Đ tài đư c trình bày 03 chương: - Chương 1: T ng quan v lo i r i ro vai trò ki m tốn n i b cơng tác qu n lý r i ro t i Ngân hàng thương m i - Chương 2: Th c tr ng r i ro ho t ñ ng kinh doanh th c tr ng ho t đ ng ki m tốn n i b công tác qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam - Chương 3: Gi i pháp nâng cao hi u qu ho t ñ ng ki m toán n i b ph c v công tác qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam CHƯƠNG T NG QUAN V CÁC LO I R I RO VÀ VAI TRỊ KI M TỐN N I B TRONG CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I 1.1 KHÁI NI M R I RO VÀ PHÂN LO I R I RO TRONG HO T Đ NG KINH DOANH C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I: 1.1.1 Khái ni m r i ro: R i ro ho t ñ ng kinh doanh c a ngân hàng thương m i nh ng bi n c khơng mong đ i mà x y s d n ñ n nh ng t n th t v tài s n c a ngân hàng, gi m sút l i nhu n th c t so v i d ki n ho c ph i b thêm m t kho n chi phí đ có th hồn thành đư c m t nghi p v tài nh t đ nh 1.1.2 Phân lo i r i ro: 1.1.2.1 R i ro tín d ng: R i ro tín d ng xu t phát t ho t đ ng tín d ng khách hàng vay vi ph m ñi u ki n c a h p đ ng tín d ng làm gi m hay m t giá tr c a tài s n Có Như v y, r i ro tín d ng có th xu t hi n m i quan h mà ngân hàng ch n , mà khách n l i khơng th c hi n ho c khơng đ kh th c hi n nghĩa v tr n ñ n h n Nó di n trình cho vay, chi t kh u cơng c chuy n ng gi y t có giá, cho th tài chính, b o lãnh, bao tốn c a ngân hàng Đây cịn đư c g i r i ro m t kh chi tr r i ro sai h n, lo i r i ro liên quan ñ n ch t lư ng ho t đ ng tín d ng c a ngân hàng 1.1.2.2 R i ro kho n: R i ro kho n m t lo i r i ro quan tr ng ho t ñ ng ngân hàng, v y r i ro kho n ñư c ngân hàng ñ c bi t quan tâm Đây lo i r i ro xu t hi n ngân hàng thi u kh chi tr , khơng chuy n đ i k p th i lo i tài s n ti n ho c khơng có kh vay mư n ñ ñáp ng nhu c u c a h p đ ng tốn 60 - Tri n khai th c hi n ho t ñ ng ki m toán n i b t t c ho t đ ng c a tồn h th ng NHNo&PTNT VN theo k ho ch c th k ho ch ñi u ch nh cho phù h p v i ñi u ki n th c t t ng giai ño n - Hai b ph n ki m soát n i b ki m toán n i b c n k t h p th c hi n đ t ki m sốt, ki m tốn tr c ti p t i đơn v tránh gây phi n hà, nh hư ng đ n tình hình ho t đ ng c a đơn v - Báo cáo ki m toán n i b c n phân h ng r i ro nh ng v n đ đư c ki m tốn, ghi nh n trao ñ i nh ng v n ñ phát sinh v i bên liên quan trình ki m tốn t i s - Ki m toán n i b c n th c hi n ch c c a vi c ñ nh hư ng r i ro, nh n di n c nh báo k p th i cho H i ñ ng qu n tr v nh ng r i ro có th x y ra, ñ ng th i ñưa ki n ngh gi i quy t M c tiêu xây d ng đư c h th ng tìm ki m nh ng xu hư ng ti m n tiêu c c, b t n thi u sót ho t ñ ng c a ngân hàng ñ ñưa bi n pháp ch n ch nh - Phương pháp ki m toán nên chuy n t ki m toán tuân th sang ki m toán r i ro B t ñ u t m c tiêu kinh doanh, sau ñó xác ñ nh r i ro nh hư ng đ n m c tiêu Ti p theo ki m tốn n i b đánh giá sách, quy trình mà Ban lãnh đ o áp d ng nh m gi m thi u r i ro xu ng m c mà H i ñ ng qu n tr cho phép th D a s ki m tốn n i b xác ñ nh phương pháp ph m vi cơng vi c c a Bên c nh gi i pháp v ki m toán n i b trên, đ cơng tác qu n lý r i ro ñ t ñư c hi u qu n a c n ph i h p ñ ng b nhi u gi i pháp khác, đó, đ tài t p trung đưa gi i pháp v cơng ngh ngư i – hai y u t quan tr ng góp ph n h n ch r i ro ho t ñ ng t i NHNo&PTNT VN 3.2.2 Các gi i pháp h tr khác: 3.2.2.1 Gi i pháp v công ngh : a) Nh ng gi i pháp kh c ph c t n t i hi n có c a NHNo&PTNT VN : 61 Hi n t i NHNo&PTNT VN ñang s d ng chương trình core banking thơng qua h th ng IPCAS ñ qu n lý giao d ch c a khách hàng Ngân hàng v n ñang s d ng ñ ng th i chương trình IPCAS Foxpro ph n m m core banking khơng th c hi n h ch tốn đư c nh ng ho t đ ng k tốn n i b , d li u đ sang b ng Excel cịn h n ch ph i thao tác chu n hóa làm m t r t nhi u th i gian nhân l c Do đó, c n s m có gi i pháp ñ th c hi n th ng nh t m t chương trình ph n m m toàn h th ng b ng m t s gi i pháp c th sau: - Phát huy vai trị c a Trung tâm Cơng ngh thơng tin vi c thi t k ph n m m ñơn gi n h tr phòng ban H i s trình tác nghi p quy trình qu n lý c đơng, c ph n, c phi u; ho c h tr ñơn v vi c th c hi n báo cáo, xu t file, truy n file … - Liên h tr c ti p v i nhà cung c p ph n m m trư c ñây ñ mua ti p chương trình h ch tốn n i b , b sung ñ y ñ nh ng module thi u h th ng IPCAS Đ t hàng công ty ph n m m vi t thêm nh ng chương trình cịn thi u tích h p t t v i h th ng IPCAS ñang s d ng - Trong th i gian chuy n ñ i s li u sang h th ng core banking, m t s ñơn v h th ng, nh t ñơn v nh ng t nh mi n Tây, m t vài s li u chưa kh p ñúng nên ñơn v v n theo dõi b ng h th ng cũ ho c theo dõi riêng b ng Excel Do đó, Phịng qu n tr h th ng x lý s li u c n ti n hành rà sốt t ng đơn v đ hư ng d n ñơn v th c hi n công vi c khoa h c b) M t s gi i pháp v cơng ngh góp ph n hi n đ i hóa NHNo&PTNT VN: Đ ti p t c mang l i nh ng ti n ích cao n a cho khách hàng, c n tri n khai th c hi n m t s gi i pháp sau: L p, lưu tr khai thác d li u cho t ng khách hàng: Các d li u bao g m thơng tin v đ i tư ng vay, tài s n ñ m b o, tình hình ho t đ ng, tình hình tài c a khách hàng m t s thông tin khác ñ xác ñ nh m c ñ c nh tranh c a s n ph m ti m s d ng s n ph m khác c a ngân hàng D li u ñư c l p cho t t c khách hàng, k c khách hàng ln ln tốn đ y đ , ñúng h n n g c lãi, c n l p chi ti t theo dõi ñ c bi t ñ i 62 v i nh ng kho n vay tr h n, ho c ñ i v i nh ng khách hàng có v n đ Thơng tin v tài s n đ m b o c n ñư c phân lo i chi ti t theo dõi m c đ an tồn c a tài s n D li u cho m t khách hàng c n l p t ñ n 10 năm Khi l p ñư c d li u vi c t ch c lưu tr khai thác thông tin d li u qu n lý khách hàng c n ñư c tr ng, c n t ch c phân tích, rút tính ph bi n ñ qu n lý nh m nâng cao ch t lư ng tín d ng Đ ng th i, khai thác có hi u qu t báo cáo, th ng kê theo h th ng thơng tin ñư c nh p v kho d li u V n đ thơng tin đư c c p nh t lưu gi ph i chi ti t, rõ ràng, nh t ph i mang đ xác cao Có v y nh ng k t qu mang l i t vi c phân tích nh ng thông tin m i th c s có hi u qu q trình qu n lý r i ro t i ngân hàng Xây d ng h th ng x p h ng tín d ng t ñ ng: R i ro phát sinh t sai sót thiên v cá nhân đư c lo i b t i ña h th ng x p h ng t ñ ng Như m t s nư c phát tri n ñã ñang th c hi n, theo đó, khách hàng c n s d ng d ch v s cung c p thông tin theo m u ñ nh s n cho nhân viên tín d ng Các tiêu chí đánh giá đư c ch n l c t thông tin d li u v khách hàng kh , chương trình ph n m m s t ñ ng phân lo i khách hàng vào nhóm tín d ng phù h p nh t Sau k t qu x p h ng ñư c tr l i tr c ti p t i khách hàng Thơng thư ng, kèm v i k t qu thông báo c a ngân hàng v vi c ch p nh n ho c t ch i yêu c u c a khách hàng, ñi u ki n v h n m c lãi su t…Áp d ng công ngh này, vi c giúp ngân hàng rút ng n th i gian, tăng đ tin c y tín d ng, cịn giúp ngân hàng t o c m giác th a mãn cho khách hàng Tóm l i, trình hi n đ i hóa ngân hàng khơng ch nh ng v n đ thu c v cơng ngh mà th c t , chúng không tách r i kh i q trình thu c v sách ngư i ñ t Hi n ñ i hóa ngân hàng ph i song hành v i vi c minh b ch hóa thơng tin, mà ñây l i nh ng v n ñ nh y c m lĩnh v c ngân hàng 63 3.2.2.2 Gi i pháp v ngư i: Ch t lư ng ngu n nhân l c (trình ñ chuyên môn, l c làm vi c, ñ o đ c ngh nghi p …) cơng tác qu n tr ngu n nhân l c m t nh ng y u t quan tr ng nh hư ng ñ n vi c qu n lý r i ro Do đó, c n có nh ng sách v nhân s thích h p đ h n ch vi c phát sinh r i ro C th ñ i v i NHNo&PTNT VN: a) Ban hành ch đ đãi ng , phân cơng n d ng công vi c h p lý Ch ñ ñãi ng : Cùng v i ñ nh hư ng ñ y m nh phát tri n kinh doanh, NHNo&PTNT VN c n quan tâm tr ng nhi u đ n sách đãi ng dành cho ngư i lao ñ ng Vi c ban hành quy ch lương c n ñ m b o t o ñ ng l c làm vi c cho toàn th cán b nhân viên, khuy n khích cán b có trình đ chun mơn cao, có tâm huy t v i công vi c, h n ch s cào b ng thu nh p gi a ñơn v cá nhân Nguyên t c phân ph i thu nh p c n d a m c ñ t o giá tr gia tăng c a m i ñơn v ñ i v i h th ng, c a m i phịng ban đơn v m i cá nhân phịng ban; đ ng th i cịn ph i d a m c đ hồn thành công vi c c a t ng cá nhân Song nên nghiên c u đ có s hài hòa, tránh s chênh l ch l n n ngư i lao ñ ng phát sinh nhi u tâm tư C n làm cho ngư i lao ñ ng th y r ng h ch khơng ph i khác ñang lao ñ ng c ng hi n s phát tri n c a ngân hàng làm ch M t s ñ xu t c th công tác ñãi ng lao ñ ng t i NHNo&PTNT VN: Nghiêm túc th c hi n quy ch thi ñua khen thư ng c a NHNo&PTNT VN vào cu i m i năm ñ ñánh giá k t qu ho t ñ ng c a ñơn v cá nhân ñơn v theo quy t ñ nh c a H i ñ ng qu n tr ban hành Các tiêu chí ñánh giá công vi c c n d a m c đ ph c t p, địi h i ch t xám, m c ñ r i ro pháp lý s hi u qu c a công vi c Đ ng th i, h n ch vi c ñi u ch nh, b sung, s a ñ i tiêu chí đánh giá x p lo i quy ch thi ñua khen thư ng ñ t ng cá nhân, ñơn v rút kinh nghi m t năm trư c có m c ph n đ u cho năm sau 64 Ti n hành ñánh giá x p lo i theo quý thay ch x p lo i m t l n vào cu i năm hi n t i ñ t o ñ ng l c cho ñơn v , cá nhân ph n đ u hồn thành k ho ch c l i ích chung riêng Ưu tiên xét nâng ng ch, nâng b c không theo l ch, có sách tr lương th a đáng, ch ñ khen thư ng rõ ràng, s thăng ti n x ng ñáng ñ i v i nh ng cá nhân, đơn v có bi u hi n t t, mang l i nhi u l i ích cho ngân hàng Đ t o s cơng b ng đ ng l c làm vi c cho cán b nhân viên, c n h n ch vi c b nhi m cán b qu n lý m t cách c m tính, khơng c vào trình đ , kinh nghi m hi u qu công vi c Phân công công vi c: C n th c hi n luân chuy n cán b phòng ban nghi p v ho c phịng có liên quan v m t chun mơn nh m t o u ki n cho nhân viên có kh n m b t nhi u k ngh nghi p, có th h tr ho c đ m đương cơng vi c có nh ng thay đ i t ch c Đi u h n ch nh ng m i quan h không lành m nh phát sinh sau trình ti p xúc lâu dài, ch a ñ ng r i ro nh ng b ph n ti m n nguy tiêu c c Căn c vào trình đ chun mơn, kinh nghi m làm vi c th m nh c a t ng ngư i mà b trí cán b nhân viên vào nh ng v trí thích h p đ phát huy h t kh làm vi c c a h Tuy nhiên, vi c luân chuy n c n ñư c th c hi n sau m t th i gian nh t ñ nh H n ch vi c thư ng xuyên luân chuy n cán b nhân viên, nh t cán b lãnh ñ o, đ t o đư c m t mơi trư ng làm vi c n ñ nh, tránh d n ñ n tâm lý hoang mang, m t lòng tin c a tồn th nhân viên đ i v i phong cách ñi u hành c a ñ i ngũ lãnh ñ o Ch ñ n d ng: Liên k t v i trư ng ñ o t o v ph i h p công tác h tr , ñào t o, ñ t hàng n d ng Ch ñ ng ti p c n v i s ñào t o ñ l a ch n, tài tr cho sinh viên ñ tiêu chu n, ñi u ki n làm vi c, th c hi n tho thu n pháp lý đón nh n sinh viên th c t p, ñào t o giúp cho sinh viên nhanh chóng ti p c n 65 v i ho t ñ ng th c ti n, có th b t tay vào vi c đư c th c n d ng C n có m t sách n d ng b n, khoa h c theo m t quy trình h p lý, đ t chu n Xác ñ nh m t c u chun mơn thích h p tìm ki m ngu n nhân l c thông qua vi c tiêu chu n hóa v trí cơng vi c, tránh quan ni m c n n lao ñ ng có trình đ đ i h c cho m i v trí b i khơng ph i t l lao ñ ng c u ngu n nhân l c có b ng c p cao hi u qu công vi c t t mà c n ý r ng ch n ñúng ngư i ñúng vi c cách th c t t nh t ñ ñ t ñư c m c tiêu ñ v i m t chi phí h p lý C th : Đ i v i b ph n giao d ch d ch v , ngân qu , k toán giao d ch, yêu c u v hình th , phong cách giao ti p, thái ñ ph c v c n ñ t lên hàng đ u, u c u trình đ chun mơn có th ch c n địi h i trình đ trung c p ho c cao ñ ng Cán b th m đ nh tín d ng, tốn qu c t , ki m soát, ki m toán n i b nh t thi t ph i có trình ñ l c chuyên môn t t, nên ch n ngư i có trình đ t đ i h c tr lên ñúng chuyên ngành Th c hi n v y, m t m t ñ m b o khơng tăng chi phí ti n lương lên cao, m t khác t o nên s n ñ nh t ch c, gi m áp l c c nh tranh thu hút ngư i lao ñ ng b i s lư ng sinh viên trình ñ trung c p, cao ñ ng ñư c ñào t o đơng đ o b) Đào t o tái ñào t o ñ i v i t ng lao ñ ng ñang làm vi c: Trong năm 2007, NHNo&PTNT VN ñã thành l p Trung tâm ñào t o ng d ng NHNo&PTNT VN v i m c tiêu ñào t o nghi p v v i k b n khác cho cán b nhân viên ngân hàng Sau năm ho t ñ ng, ñ b o ñ m Trung tâm đào t o phát huy h t cơng su t ho t ñ ng nhi m v b n, c n th c hi n m t s gi i pháp c th sau: Đ i v i nh ng nhân viên làm vi c lâu năm, tích lũy nhi u kinh nghi m, bên c nh nh ng bu i h i th o, hư ng d n, t p hu n ñ c p nh t ki n th c m i, c n t ch c bu i nói chuy n v phong cách kinh doanh hi n ñ i ñ thay ñ i tư truy n th ng, thi t l p tư m i Đào t o nghi p v ng d ng core banking 66 Teller, CSR, Loan CSR ñ i v i nh ng nhân viên m i Bên c nh đó, thư ng xun có nh ng bu i t p hu n, ho c g i hư ng d n th c hi n nh ng nghi p v m i cho nhân viên ñã ñư c ñào t o Vi c t ch c khóa h c nh n th c b n v NHNo&PTNT VN c n ñư c th c hi n ñ i v i nh ng nhân viên v a ñư c n d ng vào làm vi c t i ngân hàng Đ ng th i, nên m i Ch t ch H i ñ ng qu n tr ho c T ng Giám ñ c tham d ñ xác ñ nh rõ phương châm làm vi c, m c đích cơng vi c nh t nh c nh ñ o ñ c, tinh th n làm vi c cho “tân binh” Do ph n m m core banking ch m i ñư c tri n khai năm 2007, ñ i v i nh ng nhân viên l n tu i, nh t nh ng ñơn v t nh, v i trình đ vi tính h n ch c n có nh ng bu i đào t o riêng Tránh vi c d y nhanh, tăng th i gian h c ngày, tăng kh i lư ng gi ng gi đ gi m chi phí ñào t o, ăn ñ i v i nhân viên t nh Đi u làm cho h khó khăn vi c ti p thu v n d ng ki n th c m i T v n hành core banking ph i thư ng xuyên theo dõi hư ng d n nhân viên nghi p v x lý g p s c C n thư ng xuyên t ch c bu i t p hu n hư ng d n th c hi n quy trình, quy đ nh m i c a Ngân hàng Nhà nư c NHNo&PTNT VN, ñ m b o t t c ñơn v ñ u th ng nh t theo m t cách hi u, th c hi n ñ ng b toàn h th ng T ch c bu i h i th o, trao ñ i nh ng v n đ phát sinh, nh ng khó khăn vư ng m c trình th c hi n quy đ nh, quy trình c a Ngân hàng Nhà nư c NHNo&PTNT VN Đ m b o ñào t o ñ nhân l c th c hi n nghi p v t ng ñơn v , phòng ban s s d ng lao ñ ng ñúng ngư i, ñúng vi c; tránh trư ng h p cán b nhân viên kiêm nhi m nhi u cơng vi c d n đ n hi u qu cơng vi c khơng đ m b o Thư ng xuyên liên h v i Ngân hàng Nhà nư c, Hi p h i ngân hàng, U ban ch ng khóan … quan Nhà nư c khác vi c ñào t o cán b nhân viên, h c h i kinh nghi m t ngân hàng thương m i nư c Bên c nh nh ng khóa đào t o v chuyên môn nghi p v , ngo i ng m t yêu c u t i c n thi t th i h i nh p NHNo&PTNT VN có th t ch c khóa 67 h c ti ng Anh mi n phí chun viên ngư i nư c ngồi làm vi c t i NHNo&PTNT VN gi ng d y, nói chuy n đ trau d i kh giao ti p c a nhân viên, nh t giao d ch viên c) Thư ng xuyên t ch c thi ñua, ki m tra v nghi p v ñ i v i nhân viên tác nghi p: T ch c cu c thi v nghi p v gi a ñơn v , v a c ng c ki n th c công vi c, v a tăng cư ng tinh th n giao lưu h c h i gi a cán b nhân viên ngân hàng Đ nh kỳ hàng tu n, hàng tháng, S giao d ch, chi nhánh có th t ch c bu i ki m tra v nghi p v t i t ng phịng ban đơn v Ban lãnh ñ o chi nhánh c n khuy n khích cán b nhân viên có trình ñ , có kinh nghi m hư ng d n nh ng cá nhân có trình đ kinh nghi m hơn, h tr q trình th c hi n nghi p v Đ i v i nh ng nghi p v m i, bên c nh khóa đào t o c a Trung tâm ATC H i s t ch c, t ng ñơn v c n thư ng xuyên t ch c bu i thuy t trình cán b qu n lý t i ñơn v th c hi n Trên ñây nh ng gi i pháp riêng đ i v i NHNo&PTNT VN, có nh ng v n ñ thu c v ch mà b n thân ngân hàng thương m i không th th c hi n ñư c ch u s chi ph i c a Ngân hàng Nhà nư c – quan qu n lý tr c ti p ho t ñ ng c a h th ng ngân hàng Do đó, lu n văn đưa m t s ki n ngh ñ i v i Ngân hàng Nhà nư c quan khác 3.3 KI N NGH Đ I V I NGÂN HÀNG NHÀ NƯ C: 3.3.1 Ki n ngh v công tác ki m toán n i b t i NHTM: Thành l p quan giám sát an tồn ho t đ ng ngân hàng m t ñơn v thu c Ngân hàng Nhà nư c s b máy Thanh tra Ngân hàng Nhà nư c hi n có M c đích nh m đáp ng u c u th c ti n c a h th ng ngân hàng Vi t Nam th c hi n ñúng nguyên t c, chu n m c qu c t v giám sát ngân hàng T ng bư c xây d ng Cơ quan Giám sát tài có v th vai trị cao vi c 68 th c hi n ch c giám sát an tồn tồn b ho t đ ng tài chính, bao g m ngân hàng, ch ng khốn b o hi m C n ñưa n i dung giám sát ngân hàng ñ nh hư ng ñ i m i h th ng giám sát ngân hàng, ñ c bi t ñ i v i tra, giám sát chuyên ngành ngân hàng vào Lu t Ngân hàng Nhà nư c Lu t T ch c tín d ng m i Xây d ng Lu t Giám sát an tồn ho t đ ng ngân hàng Có bi n pháp ch tài nghiêm túc ñ i v i t ch c tín d ng khơng tn th quy đ nh v ki m toán n i b qu n lý r i ro, nâng cao vai trò trách nhi m c a H i ñ ng qu n tr , Ban u hành t ch c tín d ng ñ i v i Ngân hàng Nhà nư c trư ng h p t ch c tín d ng không th c hi n ho c th c hi n khơng đ y đ quy đ nh c a Ngân hàng Nhà nư c Quy ñ nh c th v th l m t s công ty ki m tốn riêng bi t đ i v i ho t ñ ng ngân hàng Xây d ng h th ng giám sát r i ro ho t ñ ng ngân hàng theo hư ng ñ m b o kh c nh báo s m ñ i v i T ch c tín d ng “có v n ñ ” c nh báo v r i ro ho t ñ ng ngân hàng Ban hành quy ñ nh ñánh giá, x p h ng T ch c tín d ng theo tiêu chu n CAMELS B o ñ m b ph n ki m toán n i b h th ng ki m tra ki m soát n i b ho t ñ ng ñ c l p chuyên nghi p s ban hành c th văn b n hư ng d n v ki m toán n i b , ñ ng th i yêu c u cao xác th c ñ i v i nh ng thơng tin đư c t ch c tín d ng báo cáo Quy đ nh chung v qu n tr ngân hàng cho h th ng t ch c tín d ng Vi t Nam s t ng bư c th c hi n chu n m c qu n lý r i ro theo hi p c Basel II, xây d ng ch giám sát có s ph i h p ch t ch gi a Chính ph , Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam, B tài chính, t ch c b o hi m ti n g i (DIV) y ban ch ng khoán Nhà nư c 3.3.2 M t s ñ xu t khác đ h tr cơng tác ki m tốn n i b t i NHTM: - Hi n ñ i hóa ngân hàng Nhà nư c đ thơng tin nh n đư c k p th i, nhanh chóng xác, s đ i m i nâng cao hi u qu phương pháp giám sát ngân hàng cho phù h p v i s phát tri n c a công ngh thông tin, công ngh ngân hàng, ñ ng th i áp d ng nguyên t c b n v giám sát ngân hàng theo 69 Basel I t ng bư c ti n t i th c hi n nguyên t c, chu n m c b n c a Basel II sau năm 2010 Nhanh chóng, k p th i ñ y ñ ñưa nh ng văn b n hư ng d n dư i lu t ñ ngân hàng thương m i th c hi n có sách riêng cho t ng m c tiêu phát tri n c a Thư ng xuyên h tr ngân hàng thương m i vi c ñào t o, t p hu n cho cán b nghi p v - Đưa ñ nh hư ng phát tri n th i gian dài kiên trì theo đu i nh ng ñ nh hư ng ñó Tránh trư ng h p thay đ i sách kho ng th i gian ng n làm ngân hàng thương m i khơng k p có đ i sách phù h p Đi u địi h i kh d báo ho ch ñ nh chi n lư c qu n tr c a Ngân hàng Nhà nư c c n đư c liên t c nâng cao - Hồn thi n h th ng pháp lu t v ti n t ho t đ ng ngân hàng thơng qua vi c hình thành đ ng b khn kh pháp lý áp d ng ñ y ñ thi t ch chu n m c tài qu c t v an tồn kinh doanh ti n t ngân hàng Ban hành c p nh t Lu t Ngân hàng Nhà nư c Lu t t ch c tín d ng theo hư ng tăng cư ng hi u l c nh ng ch tài pháp lý, kinh t hành b o ñ m th c hi n ñ y ñ nghĩa v tr n c a ngư i ñi vay b o v quy n l i đáng c a t ch c tín d ng - Quy ñ nh tiêu chu n c a quan, t ch c ñ c l p ñ nh m c tín nhi m doanh nghi p, làm s ñáng tin c y ñ ngân hàng phân lo i khách hàng vay So n th o ban hành s pháp lý v ng ch c vi c sáp nh p mua bán t ch c tín d ng, đ nh ch tài Đ ng th i h tr t ch c tín d ng, đ nh ch tài q trình sáp nh p ñ n ñ nh tâm lý hoang mang, m t lòng tin vào h th ng tài ngân hàng c a nhân dân C n tuyên truy n ñ m i ngư i hi u sáp nh p ñã ñang xu th t t y u hi n nay, m t quan ñi m, m t xu hư ng ñúng ñ t o th m nh v l c tài chính, nâng cao l c u hành tăng kh c nh tranh c a t ch c tài đư c sáp nh p - Khuy n khích t ch c tín d ng áp d ng tính d phịng r i ro theo phương pháp chi t kh u dòng ti n cho m c đích qu n tr n i b theo dõi song song v i 70 phương pháp tính t l c ñ nh hi n nay; v lâu dài, nên áp d ng phương pháp chi t kh u dịng ti n theo thơng l qu c t - V t l ñ m b o an tồn ho t đ ng c a t ch c tín d ng: Xem xét l i t l ngu n v n ng n h n ñ cho vay trung dài h n t l không phát huy tác d ng th i gian qua; cách xác ñ nh t l chưa phù h p (vi c xác ñ nh cho vay trung dài h n d a vào th i gian g c ban ñ u c a kho n cho vay, th i gian vay c a nhi u kho n vay trung, dài h n ch cịn l i dư i 12 tháng); đ trì t l này, nhi u ngân hàng ph i c u l i tài s n cơng n c a b ng cách vay dài h n t t ch c tín d ng nư c ngồi g i l i t ch c tín d ng dư i hình th c ti n g i ng n h n C n có quy đ nh áp d ng riêng cho ho t ñ ng h p nh t (ngân hàng toàn b pháp nhân tr c thu c) ho t ñ ng c a riêng ngân hàng Nên b sung thêm t l tài s n toán t i thi u t ng tài s n áp d ng linh ho t theo ñi u ki n th trư ng Ki n ngh ñ i v i quan khác: Trung tâm ñào t o c a Hi p h i Ngân hàng c n m nhi u l p ñào t o nh ng chuyên ñ m i v i s tham gia c a chuyên gia qu c t ñ ngân hàng thương m i nư c ti p c n, n m b t nh ng ki n th c m i, nh ng kinh nghi m qu n tr r i ro c a qu c gia th gi i liên quan ñ n ho t ñ ng ngân hàng Hi p h i ngân hàng c n tr thành c u n i ñ ngân hàng g p nhau, trao ñ i ñi ñ n m t m c tiêu chung nh t đưa h th ng tài ngân hàng ngày phát tri n b n v ng Qu c h i c n s m ban hành lu t văn b n dư i lu t v vi c tăng cư ng b o v quy n l i ngân hàng trư ng h p ngư i vay khơng tr đư c n thơng qua vi c cư ng ch thu h i n T ch c b o hi m ti n g i t i Vi t Nam c n ti n hành tính phí b o hi m ti n g i theo m c ñ r i ro c a t ng ngân hàng thương m i thông qua m t s tiêu chí đ nh lư ng đ nh tính nh t đ nh 71 K t lu n Chương N i dung Chương bao g m gi i pháp ñ nâng cao hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b thông qua vi c nâng cao hi u qu ho t ñ ng h th ng ki m tra, ki m soát n i b hi u qu ho t đ ng b máy ki m tốn n i b NHNo&PTNT VN Bên c nh nh ng gi i pháp ñ ng b nh m h tr cơng tác ki m tốn n i b trình qu n lý r i ro t i NHNo&PTNT VN: nh ng gi i pháp v công ngh ngư i Tác gi khơng đưa nh ng gi i pháp ñ kh c ph c phòng ng a t ng lo i r i ro theo hư ng gi i quy t t ng nguyên nhân đư c phân tích Chương b i th c hi n gi i pháp ñ xu t nêu trên, có th h n ch vi c phát sinh lo i r i ro gi i quy t t n g c nguyên nhân phát sinh lo i r i ro ñó Song song v i nh ng gi i pháp ñ i v i NHNo&PTNT VN, Chương ñưa m t s ki n ngh ñ i v i Ngân hàng Nhà nư c – quan qu n lý tr c ti p ho t ñ ng c a ngân hàng thương m i quan có liên quan v ho t đ ng ngân hàng ñ vi c qu n lý r i ro ñ t hi u qu cao nh t hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b công tác qu n lý r i ro ñư c nâng cao 72 PH N K T LU N  Lu n văn ñã phân tích v nh ng r i ro t n t i ho t ñ ng c a NHNo&PTNT VN T k t qu phân tích th c tr ng r i ro huy ñ ng v n, r i ro tín d ng, r i ro kho n, r i ro lãi su t, Lu n văn ñã li t kê nh ng nguyên nhân phát sinh lo i r i ro Bên c nh đó, qua th c tr ng ho t đ ng ki m tốn n i b công tác qu n lý r i ro, Lu n văn đưa khó khăn lý gi i ñư c s chưa hi u qu c a cơng tác ki m tốn n i b Ngun nhân NHNo&PTNT VN chưa có m t b ph n riêng bi t ti n hành nghiên c u, so n th o quy trình, quy ch k p th i, khoa h c th ng nh t, chưa t o ñư c m t hành lang pháp lý v ng ch c hư ng d n th c hi n nghi p v Đây g c r s y u c a h th ng ki m tra, ki m soát n i b NHNo&PTNT VN Đ ng th i, s thi u y u v ch t lư ng l n s lư ng c a nhân viên b ph n ki m toán n i b làm cho b ph n chưa th c hi n ñ y ñ hi u qu ch c nhi m v ñư c quy ñ nh Trên s đó, Lu n văn ki n ngh m t s gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b ph c v công tác qu n lý r i ro b ng vi c hồn thi n cơng tác ki m toán n i b t i NHNo&PTNT VN C th nâng cao hi u qu ho t ñ ng c a h th ng ki m tra, ki m soát n i b hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b Bên c nh đó, ki n ngh liên quan đ n vi c phát tri n cơng ngh ngư i nh ng gi i pháp đ ng b đ h tr cơng tác qu n lý r i ro hi u qu hơn, ñưa NHNo&PTNT VN ngày phát tri n an toàn, n ñ nh b n v ng V lý lu n, Lu n văn nghiên c u trư ng h p n hình s d ng phương pháp đ nh tính nh m: nh n di n r i ro mà NHNo&PTNT VN thư ng xuyên g p ph i, ñ ng th i ñưa gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng ki m tốn n i b ph c v công tác qu n lý r i ro nh m phát hi n h n ch r i ro Như v y, cơng tác ki m tốn n i b đ t hi u qu xem ngân hàng th c hi n đư c ph n l n q trình qu n lý r i ro, góp ph n vào vi c t o mơi trư ng ho t đ ng n đ nh, an tồn b n v ng 73 TÀI LI U THAM KH O  Vi t Dũng, “Mơ hình t ch c qu n lý r i ro ngân hàng”, website www.sbv.gov.vn PGS TS Tr n Huy Hoàng (2007), “Qu n tr Ngân hàng thương m i”, Nhà xu t b n lao đ ng xã h i TS Phí Tr ng Hi n, “Qu n tr r i ro ngân hàng: s lý thuy t, thách th c, th c ti n gi i pháp cho h th ng NHTM Vi t Nam”, T p chí ngân hàng, ngày 18/11/2005 TS Lê Th M n & Th c sĩ Hoàng Th Lan Hương, “R i ro tín d ng qu n lý r i ro tín d ng c a Ngân hàng thương m i t i TPHCM”, T p chí phát tri n kinh t tháng 05.2006 TS Nguy n Minh Ki u (2007), “Nghi p v ngân hàng thương m i”, Nhà xu t b n lao ñ ng xã h i, TPHCM Tr n Hoàng Ngân & Nguy n Th Thùy Linh (2007), “Xây d ng chu n m c cho h th ng ngân hàng Vi t Nam q trình h i nh p”, T p chí Phát tri n kinh t , tháng 12-2007 ThS Nguy n Đ c Trung (2008), “R i ro kho n c a Ngân hàng thương m i ñi u ki n n n kinh t Vi t Nam nhi u bi n ñ ng – Th c tr ng gi i pháp”, T p chí Ngân hàng, s 14 tháng -2008 B n cáo b ch c a NHNo&PTNT VN Báo cáo thư ng niên năm 2007, 2008, 2009 c a NHNo&PTNT VN 10 Báo cáo ki m toán n i b năm 2007, 2008, 2009 c a NHNo&PTNT VN 11 Quy t ñ nh 36/2006/QĐ – NHNN ngày 01/08/2006 c a Ngân hàng Nhà nư c ban hành Quy ch ki m tra, ki m soát n i b c a t ch c tín d ng 74 12 Quy t ñ nh 37/2006/QĐ – NHNN ngày 01/08/2006 c a Ngân hàng Nhà nư c ban hành Quy ch ki m toán n i b c a t ch c tín d ng 13 Trích khuy n ngh c a Ernt & Young Vi t Nam v vi c th c hi n quy ñ nh v t l an tồn đ m b o, phân lo i n , trích l p d phịng r i ro t i t ch c tín d ng (tháng 8/2009) 14 www.vneconomy.com.vn, www.saga.com.vn … www.sbv.gov.vn, www.tcptkt.edu.vn, ... GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU TOÁN N I B PH C V HO T Đ NG KI M CÔNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM 53 3.1 Đ NH HƯ NG PHÁT TRI N C A NGÂN HÀNG NÔNG... P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM - 53 3.2 GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU B PH C V HO T Đ NG KI M TỐN N I CƠNG TÁC QU N LÝ R I RO T I NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN... n, r i ro tín d ng, r i ro kho n, r i ro lãi su t; th c tr ng công tác ki m toán n i b vi c qu n lý r i ro t i Ngân hàng Nông nghi p Phát tri n nông thôn Vi t Nam, t ñó ñưa gi i pháp nâng cao hi