1 Phần MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Rừng có vai trị to lớn sống trái đất chúng ta: cung cấp nguồn gỗ, củi, điều hịa khí hậu, tạo oxy, điều hịa nước, nơi cư trú động thực vật tàng trữ nguồn gen quý Một rừng hàng năm tạo nên sinh khối khoảng 300 - 500 kg, 16 oxy (rừng thông 30 tấn, rừng trồng - 10 tấn) Nếu tất thực vật Trái Đất tạo 53 tỷ sinh khối (ở trạng thái khơ tuyệt đối 64%) rừng chiếm 37 tỷ (70%) Và rừng thải 52,5 tỷ (hay 44%) dưỡng khí để phục vụ cho hô hấp người, động vật sâu bọ Trái Đất khoảng năm (S.V Belov 1976).[8] Nghiên cứu sinh khối carbon hệ sinh thái rừng tiến hành từ sớm với ý nghĩa quản lý chu trình carbon nhân tố quan trọng việc quản lý dinh dưỡng suất rừng Gần nghiên cứu sinh khối khả hấp thụ carbon (C) rừng lại trở nên quan trọng bối cảnh biến đổi khí hậu Hiện nay, biến đổi khí hậu đe dọa nghiêm trọng đến lợi ích sống cịn nhiều dân tộc khắp hành tinh Con người phải đối mặt với tác động biến đổi khí hậu như: dịch bệnh đói nghèo, nơi ở, thiếu đất canh tác, suy giảm đa dạng sinh học… Các nhà khoa học cho nguyên nhân trực tiếp biến đổi khí hậu phát thải mức khí nhà kính, đặc biệt CO Với diện tích rừng ngày bị thu hẹp cộng với q trình khai thác rừng khơng hợp lý nguyên nhân để lượng carbon tích tụ ngày nhiều Theo tiến sỹ Christopher Field: “Lượng carbon tích trữ hệ sinh thái rừng thấp dẫn đến CO2 khí tăng nhanh q trình nóng lên toàn cầu diễn nhanh hơn” theo tuyên bố tổ chức Thống kê Nam cực (BAS) cho biết vào năm 2006 có gần 10 tỷ CO khí trái đất, tăng 35% so với năm 1990 Vì nghiên cứu carbon trở thành vấn đề trọng tâm khoa học kể từ mức độ phát thải khí CO ngày tăng lên Trên thực tế lượng CO hấp thụ rừng phụ thuộc nhiều yếu tố như: kiểu rừng, trạng thái rừng, tuổi lâm phần, loài cây,… Giảm tác hại hiệu ứng nhà kính địi hỏi phải có nghiên cứu, đánh giá, xác định sinh khối trữ lượng carbon kiểu rừng, loài làm sở để lượng hóa kinh tế giá trị môi trường xã hội mà rừng mang lại (chứng rừng) Nghị định thư Kyoto với chế phát triển mở hội cho nước phát triển Việt Nam việc tiếp nhận đầu tư để thực dự án lớn phát triển rừng…góp phần phát triển đất nước theo hướng bền vững Thái Nguyên tỉnh miền núi phía bắc với phát triển nhiều nhà máy, khu công nghiệp lớn, gây sức ép nặng nề với mơi trường khí thải Trong năm gần Đảng Nhà nước quan tâm tới công tác phát triển rừng, diện tích rừng Thái Nguyên tăng đáng kể Đặc biệt diện tích rừng phục hồi sau khai thác kiệt tăng lên diện tích chất lượng Để nhằm đánh giá giá trị thực rừng sau khai thác kiệt huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên, để có thương mại hóa chứng giảm phát thải, chủ yếu lượng CO2, cần thiết phải xác định trữ lượng carbon có sinh khối loại rừng Xuất phát từ thực tế trên, nhằm đáp ứng phần nhỏ tơi tiến hành nghiên cứu đề tài “ Nghiên cứu đặc điểm sinh khối tích lũy carbon loài Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saraca dives) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên” 1.2 Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu đặc điểm sinh khối tích lũy carbon loài Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saraca dives Pierre) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên nhằm xác định giá trị rừng thông qua việc xác định lượng tích lũy carbon, đồng thời làm sở khoa học cho thu phí dịch vụ mơi trường rừng 1.3 Mục tiêu nghiên cứu - Nghiên cứu đặc điểm sinh khối loài Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saraca dives) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên - Xác định khả tích lũy carbon lồi Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saraca dives) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên - Xác định mối tương quan sinh khối khả tích lũy carbon loài Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saracadives) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên 1.4 Ý nghĩa đề tài 1.4.1 Ý nghĩa học tập nghiên cứu khoa học Qua trình thực đề tài, sinh viên thực hành việc nghiên cứu khoa học, biết phương pháp phân bổ thời gian hợp lý trình làm việc Đồng thời sở để sinh viên củng cố kiến thức học nhà trường vào hoạt động thực tiễn nghiên cứu khoa học Sau hoàn thành đề tài sinh viên học phương pháp, kỹ lập kế hoạch, viết báo cáo, phân tích số liệu…Đây vấn đề cần thiết cho công việc sau 1.4.2 Ý nghĩa thực tiễn Đề tài góp phần xác định sinh khối lượng carbon loài Re Bầu (Cinnamomun bejolghota), Vàng Anh (Saraca dives) rừng phục hồi sau khai thác kiệt IIB huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên Đây phần nhỏ nhằm xác định lượng sinh khối khả tích lũy carbon rừng IIB Thái Nguyên Phần TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 2.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu 2.1.1 Trên giới Trong vài thập kỷ trở lại vấn đề nóng lên khí hậu tồn cầu quan tâm tồn giới Nó bước tác động tiêu cực đến tới sinh vật mơi trường trái đất Q trình nóng lên trái đất làm cho tất thành phần môi trường bị biến đổi tiêu cực, nước biển dâng cao, hạn hán, lũ lụt thường xuyên xẩy Sự biến đổi môi trường sống tác động xấu đến đời sống người tất sinh vật trái đất Hiện tượng biến đổi khí hậu tồn cầu khơng thể tránh khỏi Hầu hết nhà khoa học môi trường cho gia tăng đáng kể nồng độ khí nhà kính mà chủ yếu khí CO2 khí nguyên nhân gây tượng nóng lên tồn cầu Hiện tượng làm nhiệt độ trái đất tăng thêm nhanh chóng từ 1,4- 5,80C giai đoạn 1990- 2100 Thực vật sống mà chủ yếu hệ sinh thái rừng có khả giữ lại tích trữ, hay hấp thụ lượng lớn carbon khí Theo thống kê, tồn diện tích rừng giới lưu giữ khoảng 283 Gt (Giga tấn) carbon sinh khối trong toàn hệ sinh thái rừng 638 Gt (gồm trữ lượng carbon đất tính đến độ sâu 30 cm) Lượng carbon lớn nhiều so với lượng carbon khí Với chức rừng, hoạt động trồng rừng, tái trồng rừng quản lý bền vững hệ sinh thái rừng coi giải pháp quan trọng tiến trình cắt giảm KNK nêu Nghị định thư Kyoto để tiến tới mục tiêu ngăn ngừa biến đổi khí hậu tồn cầu bảo vệ môi trường (Phan Minh Sang cs, 2006) [2] Kết đo lường nhà khoa học cho thấy thảm thực vật thu giữ trữ lượng CO2 lớn nửa khối lượng chất khí sinh từ đốt cháy nhiên liệu hóa thạch giới Và từ nguyên liệu carbon hàng năm thảm thực vật Trái đất tạo 150 tỷ vật chất khô thực vật Khám phá khẳng định thêm vai trò xanh: việc trồng nhiều xanh làm giảm hàm lượng dioxit carbon khí hay ngược lại việc phá rừng làm tăng hàm lượng khí ( IPCC, 2003) [11] Trong bể carbon phần lục địa, carbon hữu chiếm phần lớn đạt tới 1,500 PgC tính đến độ sâu m 2,456 Pg tính đến độ sâu m Thảm thực vật (650 Pg) khơng khí (750 Pg) nhỏ nhiều so với đất Carbon vơ chiếm khoảng 1700 Pg chủ yếu dạng tương đối bền nên thay đổi theo thời gian (Robert, 2001) Các nghiên cứu phương pháp xác định lượng CO hấp thụ hệ sinh thái rừng, K.G MacDicken (1997) xác lập mơ hình mối quan hệ sinh khối với nhân tố đường kính, chiều cao, mật độ rừng Năm 2002 Peteer Snowdon cộng xác định bốn bể chứa carbon sinh thái thực vật sống mặt đất, bụi thảm tươi, rễ, đất, đưa phương pháp thu thập mẫu cho bể chứa Jenkins cộng vào năm 2004 lập mối tương quan lượng carbon hấp thụ đường kính ngang ngực cho loài khác Bắc nước Mỹ Đến năm 2007, Trung tâm Nông Lâm kết hợp giới (ICRAF) phát triển phương pháp dự báo nhanh lượng carbon lưu trữ thông qua việc giám sát thay đổi sử dụng đất phân tích ảnh viện thám (Vũ Tấn Phương, 2008) [6] Một nghiên cứu Joyotee Smith Sara J.Scherr (2002) định lượng lượng carbon lưu giữ kiểu rừng nhiệt đới loại hình sử dụng đất Brazil, Indonesia Cameroon, bao gồm sinh khối thực vật mặt đất từ 0- 20 cm Kết nghiên cứu cho thấy lượng carbon lưu trữ thực vật giảm dần từ kiểu rừng nguyên sinh đến rừng phục hồi sau nương rẫy giảm mạnh loại đất nơng nghiệp Trong phần mặt đất lượng carbon biến động hơn, có xu hướng giảm dần từ rừng tự nhiên đến đất khơng có rừng (Joyotee Smith cs, 2002) [14] Nghiên cứu lượng carbon lưu trữ rừng trồng nguyên liệu giấy, Romain Pirard (2005) tính lượng carbon lưu trữ dựa tổng sinh khối tươi mặt đất, thông qua lượng sinh khối khơ (khơng cịn độ ẩm) cách lấy tổng sinh khối tươi nhân với hệ số 0.49, sau nhân sinh khối khơ với hệ số 0.5 để xác định lượng carbon lưu trữ Nghiên cứu biến động carbon số nhà khoa học cho thấy rằng: Cơng trình nghiên cứu tương đối tồn diện có hệ thống lượng carbon tích luỹ rừng thực Ilic (2000) Mc Kenzie (2001) Theo Mc Kenzie (2001), carbon hệ sinh thái rừng thường tập trung bốn phận chính: thảm thực vật cịn sống mặt đất, vật rơi rụng, rễ đất rừng Trên thực tế, nghiên cứu nhà khoa học tiến hành tiến hành nghiên cứu lượng carbon sinh khối mặt đất chung tổng thể cho tồn lâm phần, kiểu rừng nghiên cứu cụ thể cho loài cụ thể đặc trưng cho loại rừng, kiểu rừng chưa có nhiều Đặc biệt kiểu rừng, vị trí khác lại có lồi đặc trưng khác 2.1.2 Ở Việt Nam Mặc dù người sau lĩnh vực nghiên cứu sinh khối khả hấp thụ carbon có thành cơng định Với quan điểm kế thừa có chọn lọc phương pháp nghiên cứu nhà khoa học trước vận dụng linh hoạt phương pháp nghiên cứu vào điều kiện cụ thể Việt Nam Một số cơng trình nghiên cứu điển hình gồm: Đối tượng quan tâm nghiên cứu rừng Thông ba lá, bao gồm nghiên cứu Nguyễn Ngọc Lung, Ngơ Đình Quế, Nguyễn Xn Qt Trong Nguyễn Xuân Quát (1985) dựa vào nghiên cứu rừng Thông ba suất rừng tự nhiên rừng trồng cho 200 m3/ha luân kỳ 15 năm với lượng tăng trưởng đạt 10m3/ha/năm Ngơ Đình Quế cs (2006) nghiên cứu khả hấp thụ carbon số loại rừng trồng keo (keo tai tượng, keo tràm,….) Rừng keo lai 12 tuổi (mật độ 800 - 1350 cây/ha) có lượng hấp thụ tương ứng 60 - 407,37 tấn/ha Rừng keo tràm có khả hấp thụ 66,2 - 292,39 tấn/ha tương ứng với tuổi từ - tuổi (mật độ 1033 - 1517 cây/ha) Đối với rừng thông nhựa tuổi - 21 tuổi có khả hấp thụ 18,81- 467,69 tấn/ha Rừng trồng bạch đàn Urophylla - 12 tuổi với mật độ trung bình từ 1200-1800 cây/ha có khả hấp thụ lượng carbon 107,87- 378,71 tấn/ha Các nghiên cứu dừng lại đối tượng rừng trồng loài tập trung vào số loài định (Ngơ Đình Quế cs,2006) [3] Đến năm 2009 Bảo Huy sử dụng phương pháp chặt hạ để đo đếm sinh khối thiết lập mơ hình tốn cho ước tính sinh khối trữ lượng carbon rừng rộng thường xanh theo trạng thái: non, nghèo, trung bình giàu Tây Nguyên Đây nghiên cứu rừng tự nhiên Việt Nam Tuy nhiên nghiên cứu dừng lại việc xác lập mơ hình tính tốn sinh khối trữ lượng carbon phần mặt đất Các bể chứa carbon khác đất, thảm mục chết, tầng thảm tươi bụi không đề cập nghiên cứu (Bảo Huy, 2009) [5] Qua nghiên cứu ta thấy rằng, nghiên cứu tập trung vào đối tượng chủ yếu rừng trồng loài Nghiên cứu loài rừng tự nhiên để lượng hóa xác cho rừng tự nhiên hỗn loài Việt Nam bắt tiến hành trạng thái rừng phổ biến Việt Nam như: IIA, IIB, IIIA1 2.1.3 Đặc điểm khoa học Re bầu (Cinnamomun bejolghota) Tên Việt Nam: Re bầu Tên khoa học: Cinnamomun bejolghota Họ: Long não Lauraceae Bộ: Long não Laurales 2.1.3.1 Đặc điểm hình thái Cây gỗ lớn thường xanh, cao 20 – 30 m, đường kính 50 cm Vỏ ngồi màu nâu xám hay nâu sẫm, nhẵn; Thịt vỏ màu nâu hay vàng nhạt, giịn có mùi thơm Cành nhỏ màu nâu Lá đơn nguyên mọc cách gần đối, hình trái xoan hay trái xoan thn, – 30 x – cm, đỉnh có mũi nhọn, gốc hình nêm, mặt nhẵn bóng, gân gốc, gân bên kéo dài tới đỉnh Cuống dài 1-2cm Hoa tự chùy nách gồm nhiều xim, dài 20 – 25 cm Hoa lưỡng tính có dạng: Hoa lớn hoa bên Bao hoa mảnh thn, có lông mặt Nhị đực sinh sản 9, xếp thành vịng, nhị thối hóa 3, bao phấn Bầu hình trứng nhẵn, vịi dài Bầu Quả mọng hình trứng, dài cm, gốc có bao hao cịn lại, màu đen 2.1.3.2 Đặc tính sinh học sinh thái học Lồi ưa sáng nhỏ có khả chịu bóng Cây thường mọc rừng thường xanh nhiệt đới, ưa đất thịt pha cát, có tầng đất sâu dày, thoát nước Tái sinh hạt tốt, sinh trưởng hạt nhanh Hoa tháng 11 – 12, tháng – 2.1.3.3 Phân bố địa lý Cây phân bố Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Việt Nam, mọc Miền Bắc, Miền Trung, Tây Nguyên, Đơng Nam Bộ 2.1.3.4 Giá trị Gỗ nhóm IV, màu xám sẫm, để lâu sẫm màu, vân thẳng, thớ mịn, mềm, nặng trung bình, dễ chế biến, chịu mục, làm gỗ xây dựng, đóng đồ gia đình, nơng cụ, vỏ thân có tinh dầu, vị cay, ngọt, nóng, dùng làm thuốc 2.1.4 Đặc điểm khoa học Vàng Anh (Saraca dives) Tên Việt Nam: Tên khoa học: Họ: Bộ: Vàng anh Saraca dives Đậu Fabaceae Đậu Fabales 2.1.4.1 Đặc điểm hình thái Cây gỗ nhỡ, cao 8-12 m, nhiều cành nhánh, tán rộng, rậm Thân khơng thẳng, vỏ xù xì màu nâu xám đen, nứt dọc, thịt vỏ màu đỏ Lá kép lông chim lần chẵn Cuống chung to, dài 20-30 cm, mang đơi chét Lá chét hình trái xoan, dài 30 cm, rộng 10 cm, đầu nhọn, gốc tù; mặt nhẵn bóng, non có màu tím đỏ rủ xuống, già có màu xanh lục thẫm Gân bên 8-10 đơi Hoa lưỡng tính màu vàng, hợp thành ngù đầu cành nách lá, dài tới 20 cm Hoa có cuống dài cm, đỉnh cuống có bắc nhỏ Cánh đài hình ống, dài cm, chia thuỳ Khơng có cánh tràng Nhị đực Quả đậu, dẹt, dài 15-25 cm, rộng 4-5 cm Hạt hình bầu dục, dẹt, dài cm Vỏ hạt cứng, dày 2.1.4.2 Đặc tính sinh học sinh thái học Cây phân bố Việt Nam, Trung Quốc, ấn Độ Cây mọc hầu hết tỉnh vùng núi đá vôi miền Bắc miền Trung, rừng mưa nhiệt đới Trồng nhiều Hà Nội Hoa nở vào tháng 3-4, tháng 9-10 2.1.4.3 Phân bố địa lý Thế giới: Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam mọc rải rác rừng nguyên sinh thứ sinh Cao Bằng, Lạng Sơn, Vĩnh Phú, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Núi Chúa – Ninh Thuận 2.1.4.4 Giá trị Gỗ mềm, thớ mịn, thẳng, dễ sử dụng Gỗ dễ bóc, dễ chày, nên dùng làm diêm Vỏ cây, vỏ, rễ, dùng làm thuốc 2.2 Tổng quan khu vực nghiên cứu 2.2.1 Vị trí địa lý Đại Từ huyện miền núi nằm phía tây bắc tỉnh Thái Nguyên, cách thành phố Thái Nguyên 25 km - Nằm toạ độ từ : 21°30′ đến 21°50′ vĩ bắc - Từ 105°32′ đến 105°42′ kinh đơng - Phía bắc giáp huyện Định Hóa - Phía đơng nam giáp huyện Phổ n thành phố Thái Ngun - Phía đơng bắc giáp huyện Phú Lương - Phía tây giáp tỉnh Tuyên Quang tỉnh Vĩnh Phúc - Phía nam giáp tỉnh Vĩnh Phúc 2.2.2 Điều kiện tự nhiên Khí hậu: Đại Từ có lượng mưa lớn (trung bình 1.700-1.800 mm/năm) độ ẩm trung bình 70%-80%, nhiệt độ năm từ 22°C-27°C, cao tháng (32°C), lạnh tháng (11°C) Đất đai: Tổng diện tích tự nhiên huyện 57.848 Trong đó: đất nơng nghiệp chiếm 28,3%, đất lâm nghiệp chiếm 48,43% Đất chuyên dùng 10,7%; đất thổ cư 3,4% Tổng diện tích đất sử dụng vào mục đích 93,8%, cịn lai 6,2% diện tích tự nhiên chưa sử dụng, chủ yếu đất đồi núi sơng suối Rừng: diện tích đất lâm nghiệp 28020 ha, rừng tự nhiên 16022 rừng trồng từ năm trở lên 11000 Chủ yếu rừng phịng hộ, diện tích rừng kinh doanh khơng cịn cịn năm trước bị khai thác bừa bãi tàn phá để làm nương rẫy Hiện nhiều diện tích rừng trồng đến tuổi khai thác, mặt khác diện tích đất có khả lâm nghiệp cịn lớn, cần phủ xanh để nâng cao độ che phủ tiềm để phát triển lâm nghiệp có giá trị cao 10 Sơng ngịi: Hệ thống sơng cơng chảy từ Định Hóa xuống theo hướng Bắc Nam với chiều dài km qua địa bàn huyện Đại Từ Hệ thống suối khe suối La Bằng, Quân Chu, Cát Nê,… nguồn cung cấp nước quan trọng đời sống sản xuất huyện Hồ đập: Hồ Núi Cốc lớn Tỉnh với diện tích mặt nước 769 ha, vừa địa điểm du lịch tiếng, vừa nơi cung cấp nước cho huyện Phổ n, Phú Bình, Sơng Cơng, Thành Phố Thái Nguyên phần tinh Bắc Giang Ngồi cịn có hồ: Phượng Hồng, Đồn Ủy, Vại Miếu, Đập Minh Tiến,Phú xuyên, Na Mao, Lục Ba, Đức Lương tương đương dung lượng tưới bình quân từ 40- 50 đập từ 180- 500 Hồ Thủy văn: Do ảnh hưởng vị trí địa lý, đặc biệt dãy núi cao bao bọc Đại Từ thường có lượng mưa lớn tỉnh, trung bình lượng mưa năm từ 1.800 - 2.000mm thuận lợi cho việc phát triển sản xuất nông lâm nghiệp huyện (đặc biệt chè) Khống sản: Đại Từ có nhiều tài ngun khống sản: • Nhóm ngun liệu cháy: Chủ yếu than nằm xã huyện là: Yên Lãng, Hà Thượng, Phục Linh, Minh Tiến, An Khánh, Cát Nê, trữ lượng lớn tập trung mỏ Làng Cẩm mỏ Núi Hồng: 17 triệu • Nhóm khống sản: bao gồm nhiều loại khoáng sản quý thiếc, vonfram, vàng, chì, kẽm, barit, pyrit, granit phân bố nhiều xã huyện, tập trung nhiều mỏ đa kim Núi Pháo, trữ lượng khoảng 100 triệu • Vật liệu xây dựng: gồm mỏ đất sét, đá, cát, sỏi 2.2.3 Điều kiện kinh tế - xã hội  Tình hình kinh tế Đất đai Đại Từ thích hợp trồng loại như: lúa, ngô, chè, lạc, đậu tương, vải, nhãn, dưa hấu… có tiềm cho phát triển lâm nghiệp với chủ yếu diện tích đất đai đồi núi Mặc dù kinh tế huyện gặp nhiều khó khăn thời tiết bất thường, khủng hoảng kinh tế giới làm ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh tế đạt tốc độ phát triển kinh tế cao tương đối ổn định đạt 12,65% ( 2010), ngành dịch vụ thương mai tăng 15% công nghiệp xây dựng tăng 17.35%, nông lâm thủy sản tăng 4.0% Thu ngân sách 52,449 tỷ đồng, chi ngân sách nhà nước 276,388 tỷ đồng  Văn hoá, xã hội 27 Bảng 4-05 Sinh khối khô Re bầu Đại Từ Địa điểm Mẫu QC-RB-1C1 QC-RB-1C2 QC-RB-1C3 Quân QC-RB-1C4 Chu QC-RB-2C1 QC-RB-2C2 QC-RB-2C3 QC-RB-2C4 QC-RB-3C1 QC-RB-3C2 QC-RB-3C3 QC-RB-3C4 TB CV-RB-1C1 CV-RB-1C2 CV-RB-1C3 Cù CV-RB-1C4 Vân CV-RB-2C1 CV-RB-2C2 CV-RB-2C3 CV-RB-2C4 CV-RB-3C1 CV-RB-3C2 CV-RB-3C3 CV-RB-3C4 TB PL-RB-1C1 PL-RB-1C2 PL-RB-1C3 Phúc PL-RB-1C4 Lương PL-RB-2C1 PL-RB-2C2 PL-RB-2C3 PL-RB-2C4 PL-RB-3C1 PL-RB-3C2 PL-RB-3C3 PL-RB-3C4 TB TB Chung Cấp kính (cm) 20 20 20 20 20 20 20 20 20 TMĐ(kg) Thân 30.65 44.33 81.45 143.59 30.76 45.31 81.46 139.22 30.78 49.77 86.25 142.73 75.52 30.77 44.38 81.04 136.06 30.74 45.7 88.33 143.27 30.76 43.74 82.21 139.29 74.69 31.08 44.03 82.85 141.64 29.61 45.44 81.76 136.72 31.27 45.67 81.77 136.16 74 74.74 Cành 5.26 8.04 14.46 26.72 4.96 7.22 13.7 25.64 5.01 7.24 14.95 26.14 13.28 5.02 7.8 14.97 25.74 5.13 8.39 15.71 26.39 5.37 7.68 14.66 25.13 13.5 4.9 7.19 14.05 25.14 4.97 7.96 14.6 25.19 5.31 7.96 14.47 25.76 13.13 13.30 Lá 2.88 3.33 4.45 6.63 2.77 3.33 5.36 5.61 2.66 2.85 5.05 6.17 4.26 2.89 3.18 5.22 6.13 2.8 3.09 4.88 6.15 2.72 3.22 4.87 6.47 4.3 2.71 3.13 4.89 6.62 2.77 3.56 5.11 6.76 2.73 3.19 5.18 5.95 4.38 4.31 (Nguồn: Số liệu điều tra) DMĐ(kg ) Rễ 7.62 11.32 19.96 36.29 7.72 10.82 20.21 36.49 7.8 8.38 21.82 36.26 18.72 7.69 11.25 21.2 36.39 7.76 11.72 22.53 36.86 7.54 10.81 21.22 35.1 19.17 7.66 11.36 21.16 36.12 7.04 11.65 21 34.45 7.02 11.69 20.7 36.72 18.88 18.93 Tổng (kg/cây) 46.41 67.02 120.32 213.22 46.2 66.68 120.74 206.96 46.24 68.25 128.07 211.29 111.78 46.37 66.61 122.43 204.32 46.42 68.9 131.44 212.67 46.39 65.45 122.96 205.99 111.66 46.35 65.71 122.96 209.53 44.39 68.61 122.46 203.12 46.32 68.5 122.11 204.59 110.39 111.28 28 Bảng 4-06 Cấu trúc sinh khối khô Re bầu Đại Từ Địa điểm Quân Chu Cù Vân Phúc Lương Mẫu Cấp kính QC-RB-1C1 QC-RB-1C2 QC-RB-1C3 QC-RB-1C4 QC-RB-2C1 QC-RB-2C2 QC-RB-2C3 QC-RB-2C4 QC-RB-3C1 QC-RB-3C2 QC-RB-3C3 QC-RB-3C4 TB CV-RB-1C1 CV-RB-1C2 CV-RB-1C3 CV-RB-1C4 CV-RB-2C1 CV-RB-2C2 CV-RB-2C3 CV-RB-2C4 CV-RB-3C1 CV-RB-3C2 CV-RB-3C3 CV-RB-3C4 TB PL-RB-1C1 PL-RB-1C2 PL-RB-1C3 PL-RB-1C4 PL-RB-2C1 PL-RB-2C2 PL-RB-2C3 PL-RB-2C4 PL-RB-3C1 PL-RB-3C2 PL-RB-3C3 PL-RB-3C4 TB TB Chung 20 20 20 20 20 20 20 20 20 TMĐ(%) Thân 66.05 66.14 67.69 67.34 66.57 67.95 67.47 67.27 66.56 72.93 67.35 67.55 67.57 66.36 66.63 66.19 66.59 66.21 66.33 67.2 67.37 66.31 66.83 66.86 67.62 66.71 67.05 67.01 67.38 67.6 66.7 66.23 66.76 67.31 67.5 66.67 66.96 66.55 66.98 67.09 Cành 11.33 12 12.02 12.53 10.73 10.83 11.35 12.39 10.83 10.61 11.67 12.37 11.56 10.82 11.71 12.23 12.6 11.04 12.17 11.95 12.41 11.57 11.73 11.92 12.2 11.86 10.58 10.94 11.43 12 11.2 11.6 11.92 12.4 11.46 11.62 11.85 12.59 11.63 11.68 DMĐ(%) Lá 6.2 4.97 3.7 3.11 4.99 4.44 2.71 5.75 4.18 3.94 2.92 4.41 6.23 4.77 4.26 6.03 4.49 3.71 2.89 5.87 4.92 3.96 3.14 4.44 5.84 4.76 3.98 3.16 6.24 5.19 4.17 3.33 5.89 4.65 4.24 2.91 4.53 4.46 (Nguồn: Số liệu xử lý) Rễ 16.42 16.89 16.59 17.02 16.7 16.23 16.74 17.63 16.86 12.28 17.04 17.16 16.46 16.59 16.89 17.32 17.81 16.72 17.01 17.14 17.33 16.25 16.52 17.26 17.04 16.99 16.53 17.29 17.21 17.24 15.86 16.98 17.15 16.96 15.15 17.06 16.95 17.95 16.86 16.77 19.65 20.32 19.89 20.51 20.05 19.37 20.11 21.4 20.28 14 20.54 20.71 19.71 19.89 20.32 20.95 21.67 20.08 20.5 20.69 20.96 19.4 19.79 20.86 20.54 20.47 19.8 20.9 20.79 20.83 18.85 20.45 20.7 20.42 17.86 20.57 20.41 21.88 20.28 20.16 29 Hình 4-03 Cấu trúc sinh khối khơ Re bầu Đại Từ 4.2.2 Sinh khối khơ lồi Vàng anh Sinh khối khô sinh khối tính tốn sau loại bỏ gần hết hàm lượng nước phận Và mẫu đem phân tích phải mẫu khô kiệt Qua bảng 4-07 4-08 sau ta thấy sinh khối khơ Vàng anh ƠTC xã địa bàn huyện huyện Đại từ khơng có sai khác nhiều Theo cấp kính ta nhận thấy rằng, sinh khối khơ tồn tăng dần theo cấp kính khoảng từ: 44,39 kg/cây đến 213.22 kg/cây Trung bình 117,69 kg/cây bao gồm: thân: 80,97 kg/cây, cành: 14,22 kg/cây, lá: 4,38 kg/cây, rễ: 18,12 kg/cây Tổng sinh khối khô phận mặt đất cao sinh khối phận mặt đất Tuy nhiên cấu trúc tỷ lệ % sinh khối khơ lại có biến thiên khác theo tưng phận Các phận thân cành tăng dần theo cấp kính cịn phân rễ tỷ lệ % lại giảm dần theo cấp kính Trung bình cấu trúc sinh khối khơ sau: Thân chiếm 68,34 %, cành chiếm 11,52 %, 30 chiếm 4,12 %, rễ chiếm 16,02 % Tỷ lệ sinh khối tươi mặt đất chiếm cao so với tỷ lệ % sinh khôi khô mặt đất 31 Bảng 4-07 Sinh khối khô Vàng anh Đại Từ Địa điểm Quân Chu Cấp kính (cm) Mẫu QC-VA-1C1 QC-VA-1C2 QC-VA-1C3 QC-VA-1C4 QC-VA-2C1 QC-VA-2C2 QC-VA-2C3 QC-VA-2C4 QC-VA-3C1 QC-VA-3C2 QC-VA-3C3 QC-VA-3C4 TMĐ(kg) TB Cành 5.40 7.78 16.45 27.27 5.49 8.01 15.80 27.59 5.13 8.68 16.56 28.29 80.83 20 20 20 Thân 35.43 48.84 91.79 144.68 36.11 49.88 92.25 145.14 36.34 50.33 91.16 148.06 14.37 CV-VA-1C1 CV-VA-1C2 Cù Vân 20 20 20 149.91 35.68 49.58 91.40 149.14 35.00 47.62 90.39 147.01 27.61 5.49 8.22 15.53 27.68 5.26 7.60 14.98 27.51 81.07 14.09 TB PL-VA-1C1 PL-VA-1C2 Phúc Lương 20 20 20 148.10 35.50 46.21 93.26 150.55 35.11 47.72 93.63 147.33 28.48 5.37 7.43 16.01 28.52 5.38 7.66 15.76 26.24 81.01 14.20 TB Lá 2.65 3.25 5.12 6.22 2.66 3.32 5.03 6.57 2.84 3.35 4.99 5.97 4.3 2.69 3.25 4.8 6.63 2.77 3.27 4.98 6.73 2.71 3.13 5.11 6.63 4.4 2.74 3.25 4.8 6.43 2.74 3.04 5.30 6.96 2.69 3.07 5.35 6.52 4.4 DMĐ(kg ) Rễ 9.34 12.00 19.65 29.08 9.56 12.23 21.06 28.73 9.23 11.68 19.55 30.07 Tổng (kg/cây) 52.81 71.86 133.02 207.25 53.82 73.44 134.14 208.03 53.54 74.04 132.26 212.39 17.68 117.22 9.92 11.99 54.38 71.56 20.18 133.36 30.38 9.17 12.01 20.62 30.21 9.23 11.60 20.84 31.42 214.52 53.11 73.09 132.54 213.77 52.19 69.94 131.33 212.57 18.13 117.70 9.03 11.97 51.46 70.92 20.43 134.12 32.07 9.46 11.39 21.24 30.18 9.19 11.94 21.74 33.77 215.07 53.08 68.07 135.81 216.22 52.37 70.38 136.49 213.86 18.53 118.15 32 TB Chung 80.97 14.22 (Nguồn: Số liệu xử lý) 4.38 18.12 117.69 33 Bảng 4-08 Cấu trúc sinh khối khô Vàng anh Đại Từ Địa điểm Quân Chu Cù Vân Phúc Lương Mẫu QC-VA-1C1 QC-VA-1C2 QC-VA-1C3 QC-VA-1C4 QC-VA-2C1 QC-VA-2C2 QC-VA-2C3 QC-VA-2C4 QC-VA-3C1 QC-VA-3C2 QC-VA-3C3 QC-VA-3C4 TB CV-VA-1C1 CV-VA-1C2 CV-VA-1C3 CV-VA-1C4 CV-VA-2C1 CV-VA-2C2 CV-VA-2C3 CV-VA-2C4 CV-VA-3C1 CV-VA-3C2 CV-VA-3C3 CV-VA-3C4 TB PL-VA-1C1 PL-VA-1C2 PL-VA-1C3 PL-VA-1C4 PL-VA-2C1 PL-VA-2C2 PL-VA-2C3 PL-VA-2C4 PL-VA-3C1 PL-VA-3C2 PL-VA-3C3 PL-VA-3C4 TB TB Chung Cấp kính 20 20 20 20 20 20 20 20 20 Thân 67.08 67.96 69.01 69.81 67.09 67.92 68.77 69.77 67.87 67.98 68.93 69.71 68.49 66.92 68.02 69.04 69.88 67.18 67.84 68.96 69.77 67.05 68.08 68.83 69.16 68.39 67 67.67 68.76 68.86 66.89 67.88 68.67 69.63 67.05 67.8 68.6 68.89 68.14 68.34 TMĐ(%) Cành 10.23 10.82 12.37 13.16 10.2 10.91 11.78 13.26 9.59 11.72 12.52 13.32 11.66 9.9 10.68 12.17 12.87 10.34 11.25 11.72 12.95 10.07 10.86 11.41 12.94 11.43 10.13 10.87 12.39 13.24 10.12 10.92 11.79 13.19 10.27 10.88 11.55 12.27 11.47 11.52 Lá 5.01 4.52 3.85 4.94 4.52 3.75 3.16 5.3 4.52 3.77 2.81 4.1 4.94 4.54 3.66 3.09 5.21 4.48 3.76 3.15 5.2 4.48 3.89 3.12 4.13 5.32 4.58 3.62 2.99 5.17 4.46 3.9 3.22 5.14 4.36 3.92 3.05 4.14 4.12 DMĐ(%) Rễ 17.68 16.7 14.77 14.03 17.77 16.65 15.7 13.81 17.24 15.78 14.78 14.16 15.76 18.24 16.76 15.13 14.16 17.27 16.43 15.56 14.13 17.68 16.58 15.87 14.78 16.05 17.55 16.88 15.23 14.91 17.82 16.74 15.64 13.96 17.54 16.96 15.93 15.79 16.25 16.02 (Nguồn: Số liệu xử lý) 21.48 20.05 17.33 16.32 21.61 19.98 18.62 16.02 20.83 18.74 17.34 16.5 18.73 22.31 20.13 17.83 16.5 20.88 19.66 18.43 16.46 21.48 19.88 18.86 17.34 19.15 21.29 20.31 17.97 17.52 21.68 20.11 18.54 16.23 21.27 20.42 18.95 18.75 19.42 19.10 34 Hình 4-04 Cấu trúc sinh khối khô Vàng anh Đại Từ Như ta thấy sinh khối hai loài có hàm lượng nước sinh khối phận chiếm tỷ trọng lớn, đặc biệt phận Nhưng cấp kính khác có khác tăng dần theo cấp kính Sau sấy khô tỷ lệ sinh khối khô phận mặt đất phận có thay đổi so với tỷ lệ sinh khối tươi ẩm độ phận khác nên tỷ lệ sinh khối khô tươi phận khác nhau.Sinh khối mặt đất nhỏ tổng sinh khối mặt đất 4.3 Xác định khả tích lũy carbon Sau tính tốn, xử lý số liệu sinh khối khô hệ số quy chuẩn quốc tế 0,5 ta có hai bảng khả tích lũy carbon 4-09 4-10 Sau phân tích số mẫu phịng thí nghiệm hóa phân tích trường đại học sư phạm Thái Nguyên ta có phiếu kết kèm theo tập số liệu Kết cho biết hệ số tỷ lệ hàm lượng carbon có phận tương ứng với mẫu loài lồi ta dễ dàng tính lượng carbon phận Vì hệ số có từ kết phân tích cho phận, lồi nên số liệu tính tốn xác nhiều so với dùng hệ số chung quy ước Tuy nhiên điều kiện thời gian kinh phí tài chính…nên chúng tơi có kết phân tích số mẫu đặc trưng thể bảng số liệu 4-11 4-12 35 4.3.1 Khả tích lũy carbon lồi Re Bầu Bảng 4-09 Khả tích lũy carbon Re bầu Địa điểm Cấp kính (cm) Mẫu TMĐ(kg) Thân Cành QC-RB-1C1 15.33 2.63 QC-RB-1C2 10-15 22.17 4.02 QC-RB-1C3 15-20 40.73 7.23 QC-RB-1C4 >20 71.80 13.36 QC-RB-2C1 20 40.73 6.85 69.61 12.82 QC-RB-3C1 20 71.37 13.07 CV-RB-1C1 CV-RB-1C2 20 PL-RB-2C1 20 PL-RB-3C1 20 QC-VA-2C1 20 CV-VA-2C1 20 CV-VA-3C1