VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG MÔN: MÔI TRƯỜNG HỌC CƠ BẢN  TIỂU LUẬN SVTH : Họ Tên: Lớp : MSSV: Mai Văn Trưởng DHMT3B 0771155 GVHD : GS – TSKH: Lê Huy Bá TP HCM, ngày 18 tháng năm 2009 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG MÔN: MÔI TRƯỜNG HỌC CƠ BẢN  TIỂU LUẬN SVTH : Họ Tên: Lớp : MSSV: Mai Văn Trưởng DHMT3B 0771155 GVHD : GS – TSKH: Lê Huy Bá LỜI NĨI ĐẦU Đồng Bằng Sơng Cửu Long khu vực có mạng lưới sơng ngịi dày đặc bậc nước ta Cả vùng nằm lưu vực nhiều sơng, có lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Cùng với phân công, hướng dẫn GS – Tiến sĩ Khoa Học: Thầy giáo Lê Huy Bá Tôi xin giới thiệu Tiểu luận THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ QUẢN LÝ LƯU VỰC SƠNG VÀM CỎ ĐƠNG Với Tiểu Luận Tơi cung cấp cho bạn sinh viên ngành mơi trường có thêm thơng tin bổ ích cho cơng việc tập mình, mong muốn góp phần làm giàu thêm nguồn tư liệu mơi trường quanh ta, độc giả quan tâm đến lĩnh vực “THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ QUẢN LÝ SƠNG LƯU VỰC SƠNG VÀM CỎ ĐƠNG” nói môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông nay, tác động điều kiện tự nhiên sẵn có hoạt động sản xuất người Từ nêu số biện pháp quản lý, khai thác ưu điểm tự nhiên mang lại, đồng thời để hạn chế khắc phục khó khăn Các biện pháp chủ yếu tập hợp từ biện nghiên cứu ứng dụng để khai thác nguồn tài nguyên sông, biện pháp quản lý nhằm làm hạn chế gia tăng ô nhiễm khu công nghiệp lưu vực sơng, ý tưởng tác giả góp ý nhằm cải thiện môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ tương lai Bài viết chia thành phần sau: Chương 1: Gới thiệu mối trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 2: Hiện trạng môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 3: Các biện pháp quản lý lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 4: Kết luận Bài tiểu luận nội dung xây dựng dựa tài liệu wedsite, sách tham khảo chủ yếu Giáo sư – Tiến sĩ Khoa học: Lê Huy Bá Mặc dù nêu sơ lược số thực trạng môi trường, số biện pháp quản lý cho lưu vực sông Vàm Cỏ Đông – vấn đề khơng người quan tâm Vì qua này, Tôi mong qua có nhiều thơng tin thiết thực mang đến cho độc giả, góp gần làm phong phú thêm nguồn tư liệu khoa học nơi Mặc dù tác giả có nhiều cố gắng đễ hồn thành Tiểu Luận này, không tránh khỏi thiếu xót định, mong nhận đánh giá, góp ý kịp thời q Thầy Cơ độc giả Hồn thành Tiểu Luận này, tơi xin chân thành cám ơn Thầy Lê Huy Bá – Người hướng dẫn trực tiếp cho đồng cám ơn trường ĐH Công Nghiệp TP HCM tạo điều kiện sở vật chất tốt để thuận lợi việc hoàn thành viết này! Xin chân thành cám ơn! Tác giả Mai Văn trưởng – 0771155 MỤC LỤC Chương TỔNG QUAN MÔI TRƯỜNG LƯU VỰC SÔNG VÀM CỎ ĐÔNG……………….7 1.1 Khái niệm lưu vực sông………………………………………………………….7 1.2 Môi trường tự nhiên………………………………………………………………7 1.2.1 Đặc điểm địa lý………………………………………………………… … 1.2.2 Vài nét lục bình……………………………………………………….8 Chương HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG LƯU VỰC SÔNG VÀM CỎ ĐƠNG 2.1 Thực trạng lục bình sông Vàm Cỏ Đông 2.2 Lục bình Củ Chi TP HCM 10 2.3 Thực trạng hoạt động sản xuất 11 2.3.1 Tổng quan hoạt động sản xuất lưu vực sông 11 2.3.2 Công tác đánh giá môi trường tỉnh lưu vực 12 2.3.3 Thực trạng số công ty lưu vực sông 13 2.3.4 Nước thải Khu Công Nghiệp Trảng Bàng - Tây Ninh 15 2.3.5 Nhà máy đường Hiệp Hòa – Long An .15 2.4 Những hậu ô nhiễm 17 2.4.1 Ảnh hưởng đến sức khỏe người dân 17 2.4.2 Hiện tượng cá chết 17 Chương CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG 19 3.1 Môi trường tự nhiên Vấn đề Lục Bình .19 3.2 Những lợi ích kinh tế lục bình 19 3.2.1 Đặc điểm sinh trưởng 19 3.2.2 Dùng làm cảnh 19 3.2.3 Thuộc nhóm thức ăn xanh 20 3.2.4 Nguyên liệu sản xuất hang thủ công mỹ nghệ 20 3.2.5 Dùng làm phân hữu 21 3.2.6 Dùng làm thức ăn gia súc .21 3.3 Hiện trạng việc xử lý lục bình .21 3.3.1 Đoạn qua địa phận tỉnh Tây Ninh .21 3.2.2 Dùng máy cắt lục bình 22 3.4 Thực trạng qản lý hoạt động sản xuất số công ty 24 3.4.1 Xử lý ô nhiễm nhà máy đừơng Hiệp Hòa – Long An 24 3.4.2 Một số biện pháp bảo vệ môi trường tỉnh Long An 25 3.4.3 Công tác xử lý ô nhiễm tỉnh Tây Ninh 26 Chương KẾT LUẬN 27 4.1 Môi trường tự nhiên .27 4.2 Vấn đề lục bình .27 4.3 Quản lý hoạt động công ty 28 TÀI LIỆU THAM KHẢO 29 SUMARY 30 KEY WORDS 30 PHỤ LỤC 31 Chương GIỚI THIỆU MÔI TRƯỜNG LƯU VỰC SÔNG VÀM CỎ ĐƠNG 1.1 Khái niệm Lưu vực sơng Lưu vực sơng phần diện tích bề mặt đất tự nhiên mà lượng nước mưa rơi xuống tập trung lại thành dịng chảy qua sơng Phần diện tích mặt đất nêu sông gọi lưu vực sơng Ở nghiên cứu phần diện tích mặt đất tự nhiên có liên quan, ảnh hưởng sông Vàm Cỏ Đông hay cịn gọi mơi trường lưu vực sơng Vàm Cỏ Khi nghiên cứu lưu vực sông Vàm Cỏ, tìm hiểu số vấn đề chủ yếu như: Đặc điểm tự nhiên với thuận lợi khó khăn, bên cạnh tác động hoạt động người làm nên thực môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông ngày Chúng ta nghiên cứu thực trạng hàng ngày tác động trực tiếp, gián tiếp cho người sống nơi cho môi trường chung cho hệ môi trường khu vực miền nam nước ta? 1.2 Môi trường tự nhiên lưu vực sông Vàm Cỏ Đông 1.2.1 Đặc điểm địa lý Sông Vàm Cỏ Đông hai nhánh sông sơng Vàm cỏ, bắt nguồn tư vùng đồi núi bên lãnh thổ Campuchia chảy vào Việt Nam xã Biên Giới, huyện Châu Thành (Long An), làm ranh giới tự nhiên Châu Thành Tân Trụ (Long An), qua huyện Bến Cầu, Hòa Thành, Gò Dầu, Trảng Bàng (đều thuộc Tây Ninh) Vàm Cỏ Đơng có số chi lưu có sơng Nhật Tảo Sơng có chiều dài 220 km phần lãnh thổ Việt Nam dài 150 km.Lưu vực sông rộng 8.500 km² lưu lượng 96 m³/s Với nhiều nhánh sông nhỏ thuận tiện cho lưu thơng đường thủy vận chuyển hàng hóa từ nơi Tây Ninh Sông chịu ảnh hưởng thủy triều chế độ lũ khu vực Tây Nam Bộ, nước sông bị ô nhiễm mặt khu vực hạ lưu vào số tháng mùa khơ, có nhiều điểm giao nước mạng kênh sông (xem hinh phụ lục Tr 35) Tại Tây Ninh, Vàm Cỏ Đông chảy từ phía tây bắc hướng Bến Cầu có cảng Bến Kéo qua Gị Dầu Hạ, xi hướng đơng nam chảy qua thị trấn Bến Lức tỉnh Long An Sông Vàm Cỏ Đông sông Vàm Cỏ Tây hợp lưu lại (tại Tân Trụ) thành sông Vàm Cỏ Vì có nhiều nhánh sơng nhỏ Vàm Cỏ Đơng nên thuận tiện cho việc lưu thơng đường thủy để vận chuyển hàng hóa từ nơi Tây Ninh hay ngược lại từ Tây Ninh đến nơi khác (chủ yếu tỉnh Đồng sơng Cửu Long), điển hình cảng Bến Kéo (huyện Hòa Thành) tấp nập Nhưng sông Vàm Cỏ Đông phải đối mặt với trở ngại lớn tự nhiên tượng phát triển q mức Lục Bình tren mặt sơng, gây ảnh hưởng lớn cho giao thông đường thủy nơi này! [10] 1.2.2 Vài nét Lục bình 1.2.2.1 Giới thiệu Lục Bình Cây lục bình (Eichhornia crassipers) loài cỏ đa niên, thực vật thủy sinh, sinh sản nhanh Nó cịn có tên gọi bèo tây, bèo Nhật Bản, bào sen Lá đơn, mọc thành hoa nhị, cuống xốp phồng lên thành phao non, trưởng thành cuống thon dài Hoa lưỡng tính khơng đều, màu xanh tím nhạt, cánh hoa có đốm vàng Cây thân cỏ sống lâu năm, mặt nước hay bám bùn, rễ dài rậm Kích thước thay đổi tuỳ theo mơi trường có nhiều hay chất màu, sinh sản đường vơ tính Từ nách lá, đâm thân bò dài đỉnh thân bò cho mới, sớm tách khỏi mẹ để trở thành cá thể độc lập Ao, hồ, đầm nước lặng nhiều màu lục bình phát triển nhanh, cho 150 chất khơ /héc ta/năm [6] Chương HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG LƯU VỰC SƠNG VÀM CỎ ĐƠNG 2.1 Thực trạng Lục Bình Vàm Cỏ Đơng Hiện nay, lục bình xâm lấn khu vực sơng Vàm Cỏ Đơng làm tắc dịng chảy, cản trở lại thuyền bè gây khó khăn cho hầu hết hoạt động sông [7] Theo cư dân địa phương, thời gian lục bình phủ khắp mặt sơng thường vào lúc thủy triều xuống lục bình từ kênh, rạch theo dịng nước trôi sông [8] Các cảng đường sông Tây Ninh, cảng Bến Kéo gần khơng cịn sà lan cập cảng, năm lục bình “tấn cơng” mặt sơng Vàm Cỏ Đơng Theo thống kê ngành chức năng, có gần 4,5 triệu m mặt sơng hồn tồn bị Lục Bình phủ Ơng Trương Văn Hạt, 74 tuổi, lão nông xã Long Thành Nam, cho biết, đời ông chưa thấy lục bình sinh sôi nảy nở kinh khủng đến Theo người dân địa phương, năm trước họ cố gắng luồn lách tránh giề lục bình khổng lồ để qua sơng làm đồng, vơ phương Để tự cứu mình, nơng dân ấp Trường Huệ, xã Trường Đơng, huyện Hịa Thành, có ruộng bên sơng hùn tiền lại mua dây sắt ly thùng phuy kéo ngang sơng để chặn lục bình, tìm khoảng trống chèo xuồng vượt sơng làm ruộng Nhưng lục bình sinh sơi ngày nhiều, khơng chịu nên họ bỏ Giờ đoạn sông dài 10 km nhìn sân vận động xanh mướt Huyện Hòa Thành huy động gần 500 người hàng chục phương tiện vận chuyển khác qn vớt mặt sơng thơng thống chưa tuần thượng nguồn, hàng nghìn lục bình tiếp tục đổ xuống Theo ơng Trần Minh Ngọc, bí thư Đảng ủy xã Long Thành Nam, vớt lục bình phải tập trung đồng loạt tồn tuyến sông với lực lượng lao động lớn mong đạt kết Trước tình trạng này, UBND tỉnh Tây Ninh có cơng văn đạo Sở Nơng nghiệp & phát triển nông thôn quan có liên quan, địa phương có sơng Vàm Cỏ Đơng qua đồng loạt qn giải phóng mặt sông Tuy nhiên, đến mặt sông phủ màu xanh lục bình [14] Tại khu vực cầu Bình Tranh, cách cầu Trảng Chừa gần km, nước thải từ KCN Trảng Bàng ni lục bình sinh sôi nảy nở nhanh Trước kia, ghe thuyền dễ dàng lưu thông theo rạch để vận chuyển lúa, phân bón Nay rạch đầy lục bình, việc lại ghe thuyền gặp nhiều khó khăn [8] 2.2 Lục Bình Củ Chi – TP HCM Sơng Vàm Cỏ Đơng gặp sơng Sài Gịn Củ Chi, nước không đỏ mà đục so với nước sơng Sài Gịn Vì Sơng Vàm Cỏ Đông “mùa mắc cạn” lời ngư dân sông Không phải cạn nước Mùa mưa năm đến sớm, nước sông dâng lên cuồn cuộn Mắc cạn đám lục bình sinh sơi nảy nở kinh hồng, ken dày kín mặt sơng từ bờ bên sang bờ bên kia, gặp khúc sông rộng hay chảy vịng, lục bình giãn khoảng nước hẹp đủ cho ghe xuồng chạy qua (Hình Phụ lục Tr 32) Lục bình ken kín mặt sơng hàng chục số, từ thượng nguồn phía Tây Ninh đổ Tàu ghe mắc kẹt đám lục bình Những ghe chạy máy cole 12 xịt khói mù mịt, vài phút lại phải nâng chân vịt lên khỏi mặt nước để khỏi bị rễ bèo vào Người dân cho sông Vàm Cỏ Đông bị ô nhiễm nặng, nước thải từ nhà máy chế biền mì, lị mì thủ cơng, nhà máy mía đường…đang chất ni dưỡng lý tưởng cho bèo lục bình Từ bến Long Giang đị dọc phải hai đò tới Cẩm Giang, Nếu khơng vướng lục bình, chạy chừng nửa Bờ sơng bên phải cặp mí quốc lộ 22B, bờ bên trái đồng ruộng bát ngát cánh cò, lúa đỏ Nước sơng tràn vào kênh rạch, đem lục bình theo đậu kín chân ruộng Sở KHCN tỉnh tính dùng máy cắt bèo lục bình để giải cứu dịng sơng khơng [13] 10 3.2.3 Lục bình thuộc nhóm thức ăn xanh Lục bình chứa hầu hết acid amin khơng thay thế, giàu vitamin, khống đa lượng vi lượng Có thể sử dụng lục bình cho gia súc thiếu thức ăn xanh Lượng chất khơ thấp (6-7%), lượng xơ cao (trên 200g/kg), khống tổng số cao (180 – 190g/kg chất khô) nên giá trị lượng thấp (1800 – 1900 Kcal) ứng với 7.6 – 8.0 Mj/1 kg chất khô (Nguyễn Văn Thưởng, 1992) [7] 3.2.4 Sử dụng lục bình sản xuất thủ công mỹ nghệ Hiện nay, nghề lục bình phát triển mạnh đồng sơng cửu long, đặc biệt tỉnh An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp – phát triển nghề tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập cho hộ nơng Do đó, lục bình khai thác mạnh để cung cấp nguồn nguyên liệu cho sản xuất Các nghiên cứu đánh giá phát triển mô hình kinh tế hiệu có tham gia nơng dân cho thấy việc khai thác lục bình tạo thu nhập tăng thêm đáng kể cho nông hộ Tỉnh An Giang tổ chức Joint Grass-Root Fukuoka (Nhật Bản) tài trợ từ năm 2005, cung cấp kỹ thuật khai thác lục bình, cung cấp nguyên với sản lượng nguyên liệu thô cho thị trường sản xuất hàng TTCN từ lục bình, sản lượng chưa đáp ứng nhu cầu thị trường Trong thời gian tới, dự án phát triển tốt Joint Grass-Root Fukuoka cam kết hỗ trợ sản xuất lục bình thành lập hợp tác xã sản xuất se sợi lục bình nhằm cung cấp nguyên liệu cho sở đan thủ công mỹ nghệ xuất trực tiếp cho khách hàng nước ngoài, kết hợp đào tạo nghề tạo việc làm cho lao động địa phương Đây cách phát triển sinh kế hiệu giúp nông hộ thụ hưởng từ dự án ổn định sản xuất, tăng thu nhập phát triển bền vững [7] 3.2.5 Sử dụng Lục bình làm phân hữu Lục bình ủ làm phân hữu để giảm chi phí sản xuất, an tồn cho môi trường người sử dụng Ủ phân hữu đơn giản, dễ thực Bà chọn đất phẳng, trải bạt vật dụng khơng thấm khác để lót nền, rải lớp nguyên liệu lục bình với chiều cao từ tấc đến vài tấc Sau đó, tưới lớp mỏng dung dịch chế phẩm sinh học TRICO-ĐHCT (đã hòa tan với lượng nước thích hợp), trải lên lớp nguyên liệu lục bình làm phân Cứ lớp nguyên liệu lại tưới lớp dung dịch, làm khoảng 1m3 Sau đó, đậy kín đống ủ bạt đảo thời gian tuần Cuối cùng, tưới dung dịch có chứa vi khuẩn cố định đạm, hòa 19 tan lân vào, đảo tiếp tục ủ khoảng tuần sử dụng So với cách ủ theo tập quán nông dân, phương pháp giúp phân thời gian ủ khơng có mùi khó chịu, khơng chất dinh dưỡng có thời gian ủ ngắn [7] 3.2.6 Sử dụng Lục bình làm thức ăn gia súc Nơng dân tận dụng nguồn lục bình sẵn có địa phương phụ phẩm trồng trọt tấm, cám, kết hợp với thức ăn công nghiệp chất lượng cao để tạo hỗn hợp thức ăn có giá thành thấp mà có hiệu để ni heo, nhằm tăng tính ngon miệng giảm chi phí thức ăn Lục bình sử dụng để làm thức ăn cho chăn ni bị, dê, heo, dạng tươi, ủ chua hay nghiền thành bột Khi sử dụng để nuôi heo, nên lấy cịn non, già có nhiều chất xơ Trong trường hợp thiếu thức ăn xanh mùa đông sử dụng lục bình già phải băm nhỏ, giả nát, nấu chín trộn với thức ăn khác Để nâng cao giá trị làm thức ăn lục bình, người ta ủ lục bình lên men chua cách phơi nắng ủ chua theo tỉ lệ lục bình mật đường làm thức ăn cho heo kinh tế hơn, giảm chi phí dùng mật đường, dự trữ nhiều ngày [7] 3.3 Hiện trạng việc xử lý Lục Bình 3.3.1 Đoạn qua địa phận tỉnh Tây Ninh Trước tình trạng Lục Bình dày đặc gây ảnh hưởng khơng nhỏ cho đời sống người dân, quyền nơi vận động người dân tham gia trục vớt lục bình việc làm không thực thường xuyên, dẫn đến tình trạng sơng nàybị "q tải" lục bình Đến tốn lục bình chờ lời giải mới! [12] Năm 2008, tiếp xúc cử tri đại biểu HĐND tỉnh Bến Sỏi xã Thành Long sát biên giới Cam pu chia, bà nơng dân có đề xuất ý kiến nhà nước hỗ trợ dân "xử lý" lục bình, có dự án tốn 1tỉ đồng ngân sách tỉnh hạn hẹp Chính vậy, Ơng Tư Đảnh – nông dân ấp Bến Sỏi đề xuất biện pháp "xử lý” lục bình sông cách: Dùng dây cáp ngang mặt sơng nơi dịng chảy hẹp nhất, lục bình trơi mắc lại dày đặc bên Bấy dùng nhân cơng lùa lục bình chảy hướng Long An, gặp nước mặn chúng tự chết, có máy tời chúng lên bờ, cho nhà máy phân bón làm phân vi sinh Rồi uỷ ban tỉnh cấp cho ông Tư triệu đồng mùa 200m cáp nhựa phi 80 làm thí điểm Nhưng thất bại 20 lãnh đạo tỉnh ủng hộ ông, ơng trình dự án tới quan chức khơng chấp nhận 3.3.2 Máy cắt rong, bèo kênh rạch Đó sản phẩm phát minh ThS Bùi Trung Thành cộng Trung tâm nghiên cứu & chuyển giao công nghệ máy công nghiệp, Trường đại học công nghiệp TP.HCM công bố chế tạo thành công Hệ thống máy thực việc cắt rong, cỏ dại, bèo tây (lục bình) kết hợp vớt rác lịng sông, kênh, mương, hồ chứa nước Đây lần hệ thống máy nhà khoa học nước chế tạo thành công Hệ thống máy đưa vào vận hành thử nghiệm kênh Tây hệ thống thủy lợi hồ Dầu Tiếng (ấp Phước Hậu, xã Phước Ninh, huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh) cho kết tốt Thành công không thiết thực góp phần thay lao động thủ công việc cắt rong, cỏ dại, bèo tây mà cịn mở triển vọng xuất thiết bị nói sang Lào, Campuchia Đây đề tài thực theo đơn đặt hàng tỉnh Tây Ninh Được coi hệ thống “máy hút bụi” cho kênh rạch Để có thiết bị này, nhóm nghiên cứu anh phải gần năm nghiên cứu trạng loài rong, cỏ dại, bèo tây (lục bình) hệ thống sông, kênh, rạch Tây Ninh, tỉnh đồng sông Cửu Long, TP.HCM, tham khảo mẫu máy Trung Quốc, Mỹ… để tìm cơng thức thiết kế tối ưu cho máy cắt rong, bèo kênh rạch Máy có suất cắt rong, cỏ, bèo tây từ 0,2 đến 0,24 hecta/giờ; tốc độ di chuyển hoạt động khoảng 1,8 km/ giờ; dao cắt rộng từ 1,4 đến mét; chiều sâu cắt từ đến 1,5 mét Cỏ, rong, bèo tây sau cắt vận chuyển lên bờ máng trượt, suất vận chuyển từ 90 đến 140 m3/giờ (phế phẩm người dân tận dụng làm phân bón) Sau chứng kiến máy cắt thử nghiệm rong, cỏ, bèo tây hệ thống kênh Tây (Tây Ninh), ông Lê Thành Công, giám đốc Công ty khai thác cơng trình thủy lợi Tây Ninh 21 nhận xét: “Bước đầu tốt, chỉnh sửa thêm vài chi tiết như: đa dạng kích thước thiết bị để phù hợp hoạt động hệ thống sông, kênh, rạch; dao cắt cần cắt sâu (sát gốc) để lục bình chậm mọc lại hệ thống máy đưa vào sử dụng được, với nhu cầu thực tế riêng Tây Ninh khơng máy mà vài chục máy…” Ở Tây Ninh có hệ thống kênh kênh Tây, Đơng, Bắc (thuộc hệ thống hồ thủy lợi Dầu Tiếng) Toàn hệ thống sông (Vàm Cỏ Đông), kênh, rạch Tây Ninh dài gần 1.000 km Trước ít, gần chục năm trở lại có lẽ ảnh hưởng nước thải sản xuất nông nghiệp nên rong, cỏ, bèo tây phát triển nhanh, mọc đầy sơng, kênh, rạch Hậu gây có làm tắc nghẽn giao thông, giảm lưu lượng nước chứa lòng kênh, rạch Cho đến việc cắt rong, cỏ, bèo tây phải thực thủ công, suất thấp thời gian rong, cỏ, bèo tây mọc trở lại nhanh Tính hàng năm Tây Ninh phải tốn khoảng tỷ đồng để thực việc dọn dẹp vệ sinh (cắt rong, cỏ, lục bình, rác nổi…) hệ thống sơng, kênh, rạch Rong, cỏ, bèo tây Tây Ninh có tốc độ phát triển khủng khiếp, số đoạn sông, lục bình mọc dày đặc làm tàu, bè khơng thể được; vài đoạn kênh, rạch, lục bình kết thành mảng dày bộ, hay dắt xe gắn máy ngang qua kênh, rạch mà không sợ bị chìm Đã có lúc quan chức tính đến việc dùng hóa chất để kềm hãm bớt tốc độ phát triển rong, cỏ, bèo tây, song sợ ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp nên tiến hành ThS Bùi Trung Thành cho hay, sau thời gian vận hành thử nghiệm Tây Ninh, nhóm nghiên cứu tiếp thu điều chỉnh hạn chế thiết bị Dự kiến cuối năm chuyển giao thiết bị cho Tây Ninh Ngoài Tây Ninh, vài tỉnh đồng sông Cửu Long nhu cầu thiết bị Không nước, khảo sát bước đầu cho thấy thị trường Lào, Campuchia có nhiều tín hiệu hứa hẹn [6] 3.4 Thực trạng quản lý hoạt động sản xuất số cơng ty Trước tình trạng dịng sơng Vàm Cỏ Đơng "hấp hối" nạn xả nước thải chưa qua xử lý xuống dịng sơng Các quan chức tỉnh Tây Ninh Long An có biện pháp mạnh nạn xả nước bẩn xuống sông 22 3.4.1 Xử lý ô nhiễm Nhà máy đường Hiệp Hòa Long An Chỉ riêng năm 2006 mười tháng đầu năm 2007, tra sở phạt vi phạm hành lĩnh vực mơi trường nhà máy 26 triệu đồng Sở TN-MT UBND tỉnh Long An nhắc nhở doanh nghiệp xây dựng hệ thống xử lý nước thải năm 2003 Đến ngày 14-2-2005, UBND tỉnh Long An có văn cho phép Nhà máy đường Hiệp Hòa mở rộng diện tích thêm 2,3ha để xây dựng hệ thống xử lý nước thải hồn thành ngày 30-12-2005 Sau nhà máy xin gia hạn thời gian hoàn thành đến cuối tháng 12-2006 Hết hạn, Sở TN-MT Long An đến kiểm tra không thấy hệ thống xử lý nước thải Mặc dù vậy, UBND tỉnh cho gia hạn đến ngày 31-5-2007 Sau lại tiếp tục gia hạn Ngày 28-9, giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Văn Thiệp có văn đề nghị chủ tịch UBND tỉnh định đóng cửa nhà máy nhiều lần không thực cam kết Nguyên nhân UBND tỉnh Long An gia hạn cho Nhà máy đường Hiệp Hòa nhiều lần mà khơng cương đóng cửa số doanh nghiệp khác Vì đóng cửa nhà máy khoảng 600 cơng nhân việc, nhà máy ký hợp đồng tiêu thụ tới 3.800ha mía nơng dân tỉnh Long An, đóng cửa nhà máy nơng dân bị ảnh hưởng khơng nhỏ Đồng thời làm giảm giá trị khu vực II tổng sản phẩm GDP tỉnh " – Chủ tịch UBND tỉnh, giải thích Cuối tháng 10-2007, Sở TN-MT Long An kiểm tra nhà máy này, thấy toàn nước thải khu vực sản xuất cồn có đường ống dẫn hai ao chứa nước thải tạm có khả chứa khoảng 20.000m Các cống xả sông Vàm Cỏ Đông lúc khơng có nước thải màu nâu đỏ trước nước thải xả sông nước làm mát máy Cịn nước thải từ q trình sản xuất cồn khoảng 30-40m 3/ngày giữ lại hai ao chứa Bà Tuyết Hương cho biết nhà máy vay gần 18 tỉ đồng để xây dựng hệ thống xử lý nước thải đạt loại A theo qui định Nhà máy chậm xây dựng hệ thống xử lý nước thải gặp khó khăn vốn Dự tính tháng 12-2007 nhà máy lắp đặt xong hệ thống xử lý nước thải Hiện nhà máy giảm công suất để giảm lượng nước thải Đây lần cuối UBND tỉnh Long An gia hạn thêm thời gian cho nhà máy xây dựng 23 hệ thống xử lý nước thải Đến ngày 31-12-2007 hệ thống chưa hoạt động tỉnh có định đóng cửa vĩnh viễn nhà máy (Xem hình Phụ lục tr 32) Trước thực trạng ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng lưu vực sông Vàm Cỏ Đơng báo chí phản ánh, quan chức tỉnh Tây Ninh vừa thức vào Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Tây Ninh lập đồn kiểm tra bảo vệ mơi trường sở sản xuất, chế biến lưu vực sơng Vàm Cỏ Đơng Nhiệm vụ đồn kiểm tra xem xét, đánh giá tình hình xử lý chất thải công nghiệp 34 sở sản xuất, chế biến mủ cao su, tinh bột khoai mỳ (sắn) lưu vực thuộc đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông VÂN TRƯỜNG [11] 3.4.2 Các biện pháp bảo vệ môi trường Long An Trên địa bàn tỉnh Long An, ngành TNMT Cảnh sát môi trường tỉnh tiến hành biện pháp kiểm soát chặt chẽ "điểm đen" gây ô nhiễm ven sông Vàm Cỏ Đông Hiện vấn đề môi trường vấn đề vô quan trọng Trong năm qua tỉnh có cố gắng nhiều nhằm hạn chế nhiễm công nghiệp Với đặc điểm Khu công nghiệp Tân Đức khu công nghiệp sạch, hạn chế gây ô nhiễm mơi trường việc xây dựng nhà xưởng Khu công nghiệp tuân thủ theo qui định môi trường Khu công nghiệp Các biện pháp quản lý khống chế gây ô nhiễm môi trường: Trong thời gian xây dựng nhà xưởng phương tiện vận chuyển vật liệu xây dựng, máy móc cần có hệ thống xử lý bụi, che chắn ăn tồn Trong q trình sản xuất tn theo tiêu chuẩn nhà nước qui định tiêu chuẩn quy định quốc gia TCVN - 1995 khí thải, tiếng ồn độ rung Thiết bị máy móc khí phải bảo trì thường xuyên thời hạn để giảm thiểu ô nhiễm khí thải Tất nhà vệ sinh phải thơng tới hệ thống cống dọn dẹp thường xuyên Các nhà vệ sinh phải xây dựng cách xa khu nhà ăn Các màng chắn vật cách âm phải sử dụng nơi cần thiết Không chôn cất nguyên vật liệu, chất thải khu vực nhà xưởng Kiểm tra định kỳ nước, khơng khí, tiếng ồn chất thải công nghiệp, giám sát Sở tài nguyên Môi trường tỉnh Long An Báo cáo môi trường 24 Sở TNMT kiến nghị UBND tỉnh đình hoạt động sở cố tình vi phạm, gây nhiễm mơi trường [9] 3.4.3 Tây Ninh mạnh tay với ô nhiễm môi trường Theo ơng Kiều Cơng Minh, Phó Trưởng Ban quản lý KCN Tây Ninh, tới quan chức xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung KCN ông chưa thể khẳng định thời điểm nhà máy vào hoạt động Trao đổi với Báo Pháp Luật TP.HCM, thượng tá Dư Thị Cẩm Vân, Trưởng phịng Cảnh sát mơi trường Cơng an tỉnh Tây Ninh, cho biết: “Chúng vừa kiểm tra tình hình xả thải KCN lấy mẫu nước thải kiểm tra để xử phạt theo quy định” Nguồn A Phòng TNMT huyện Dương Minh Châu (Tây Ninh) mời tất sở chế biến bột khoai mì huyện đến làm việc yêu cầu chủ sở phải làm hệ thống xử lý nước thải, chậm tháng 12.2008, không buộc ngừng hoạt động Ngày 11/11/2008, Cảnh sát môi trường CA tỉnh Tây Ninh đồng loạt kiểm tra xử phạt nhiều sở sản xuất bột khoai mì địa bàn huyện Hồ Thành, buộc ngừng việc xả nước bẩn xuống sông Vàm Cỏ Đông 25 Chương KẾT LUẬN 4.1 Môi trường tự nhiên Mỗi vùng có đặc điểm tự nhiên riêng, đặc điểm tự nhiên mang lại thuận lợi khó khăn cho khu vực Đối với Lưu vực sông Vàm Cỏ Đông, khu vực chịu ảnh hưởng sông Vàm Cỏ Đông với thuận lợi sơng có nhiều có nhiều nhánh sơng nhỏ, nên việc cung cấp nước nhiều nhu cầu cho người dân khu vực cịn thuận tiện cho việc lưu thông đường thủy Nhưng mặt khác với hệ thống sơng ngịi dày đặc cản trở việc lưu thông đường bộ, phải xây dựng nhiều cầu cống, đe đập… 4.2 Vấn đề lục bình Hiện sơng Vàm Cỏ Đơng có tượng Lục Bình phát triển dày đặc mặt sơng Với thực trạng Vàm Cỏ Đơng có thêm thuận lợi khó khăn Xét mặt khó khăn: Hiện tượng lục bình dày đặc mặt gây tắc nghẽn dịng chảy cho sơng Vàm Cỏ Đông làm hạn chế lớn cho việc lưu thông nước, điều nguy hại vào mùa mưa lũ mà cần tiêu thoát nước nhanh Ngồi tượng cịn gây cản trở giao thông lại sông gây thiệt hại không nhỏ cho kinh tế người dân nơi đây, việc lại, chun chở hàng hóa, nơng sản…trên sông, mà người dân khu vực phụ thuộc lớn vào việc lưu thông đường thủy – đặc trưng người dân tỉnh đồng Sông Cửu Long Chính lý nên lục bình vấn nạn cho người dân nơi nhiều phương diện Xét mặt thuận lợi: Mặc dù lục bình gây nhiều cản trở cho phát triển kinh tế lưu vực này, lục bình có số giá trị kinh tế có biện pháp kết hợp để khai thác Một số sản phẩm từ lục bình có hiệu kinh tế không nhỏ như: Thân chúng làm thức ăn cho gia súc, vât ni có hiệu quả, làm phân hữu cơ, dùng làm cảnh, chế biến biến thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tạo thêm công ăn việc làm cho người dân vào lúc nông nhàn, tăng thu nhập Vì cần có biện pháp khai thác hợp lý để góp phần khống chế phát triển lục bình, đồng thời làm góp phần tăng thu nhập cho người dân nơi với khuyến khích phát minh biện pháp tiêu diệt lục bình mơ hình máy cắt Bùi Trung Thành vấn đề quan tâm hàng đầu người dân nơi lục bình 4.3 Quản lý hoạt động người Các hoạt động sản xuất làm cho môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đơng mau chóng trở nên nhiễm nặng nề Điều góp phần tạo nên phát triển khơng kiểm sốt lục bình gây hậu nghiêm trọng cho người dân 26 nơi tượng cánh đồng trắng (cây chết cháy), cá chết sông, rạch mương trắng…không sinh vật có ích sống Vì đề nghị phải có biện pháp quản lý cân đối sản xuất, lợi ích kinh tế với bảo vệ mơi trường phát triển bền vững Các tỉnh Long An, Tây Ninh cần phải có biện pháp tức thời thường xuyên để quản lý công ty hoạt động nhằm làm giảm thiểu ô nhiễm cho khu vực Bên cạnh cần phải có quy hoạch, quy định cụ thể cho Khu Cơng Nghiệp, cơng ty, xí nghiệp…sẽ xây tương lai để thuận tiện cho việc xử lý môi trường, tránh tượng xây dựng chắp vá, chồng chéo hệ thống cơng trình tổng thể tương lai Ln cập nhật, học hỏi kinh nghiệm, phương pháp việc quản lý, xử lý môi trường thành phố phát triển trước nước Mặt khác ln có sách khen thưởng kịp thời nhằm khuyến khích cho cá nhân, tổ chức có sáng kiến, sáng chế xử lý nhiễm bảo vệ môi trường Bài viết trình tổng hợp thơng tin thực trạng mơi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Lưu vực tất vùng miền đất khác, dù góc độ tự nhiên hay tác động người tồn song hành thuận lợi khó khăn Đối với mơi trường tự nhiên lưu vực Vàm Cỏ Đơng khó khăn lớn nằm tượng phát triển lục bình, việc khơng dễ khắc phục Cịn vể tác động người nằm điểm phát triển khơng kiểm sốt cơng ty Điều làm tạo nhiều công ăn việc làm cho người dân, tăng tiến độ thị hóa noi đây, nâng cao mức sống người dân… Nhưng gây tốn nhiễm mơi trường khơng dễ giải Mặc dù khơng có phần ý tưởng tác giả cho việc giải vấn đề khó khăn cho nơi này, thơng tin góp phần làm phong phú thêm nguồn tư liệu cho đến vấn đề lưu vực sông Vàm Cỏ Đông! 27 SUMMARY Vam Co is rivers flowing through the southern provinces of Vietnam River is divided into two ection of river is: The East Vam Co Dong river and the West Vam Co Dong river The River Vam Co Dong has many favorable conditions to provide the needs and for many people here as well as for the economy of the South in general Nowday, on the river saved Vam Co Dong with the development of the population, companies, Enterprise has made the environment where this is falling in alarm on pollution Besides Vam Co Dong shareholders, the water hyacinth develop thick special cause difficulties for many marine traffic, not less influence to the economy of the provinces concerned Since these problems requires us to have the practice to protect and save the river Vam Co Dong, as well as the sustainable development of this place! KEY WORKS Vam Co Dong river valley ’s Natural Environment Pollution of Vam Co Dong river valley Management Vam Co Dong river valley Activities on Vam Co Dong river valley Sanctions for Vam Co Dong river valley 28 TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình MƠI TRƯỜNG HỌC CƠ BẢN GS – TS KH Lê Huy Bá 2008 NXB ĐH Công Nghiệp TPHCM http://74.125.153.132/search? q=cache:rymnoxXzfswJ:www.rdtechhui.com/vn/modules.php%3Fname %3DNews%26file%3Dsave%26sid %3D67+luc+binh+tren+song+Vam+Co+Dong&cd=28&hl=en&ct=clnk www.baomoi.com/Home/PhapLuat/www.sggp.org.vn/Cong-ty-Co-phan-NivlLong-An-Bom-nuoc-thai-chua-qua-xu-ly-ra-moi-truong/2796367.epi www.baomoi.com/Home/PhapLuat/www.sggp.org.vn/Tham-hoa-o-nhiem-daunguon-song-Vam-Co-Dong Bai-1-Kinh-hoang-nhung-tieu-Vedan/2054742.epi www.baomoi.com/Home/PhapLuat/www.sggp.org.vn/Tu-phan-anh-cua-BaoSGGP-Kiem-tra-cac-co-so-gay-o-nhiem-dau-nguon-song-Vam-CoDong/2061395.epi www.hiendaihoa.com/machinery_detail.php?id=1033 www.itaexpress.com.vn/tin_ita/kinh_t/trong_n_c/l_c_binh_song_vam_c_dong www.phapluattp.vn/news/ban-doc/view.aspx?news_id=251432 www.tantaocity.com/vie/Du-an/Cac-khu-cong-nghiep-va-cong-nghe-cao/KCN- Tan-Duc/Moi-truong-lam-viec-tai-KCN-Tan-Duc 10 www.vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B4ng_V%C3%A0m_C%E1%BB%8F_ %C4%90%C3%B4ng 11 www.vietbao.vn/Xa-hoi/So-cuong-quyet-UBND-tinh-dan-do/40228686/157/ 12 www.vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Luc-binh-troi-song-gay-nguyhiem/45185986/218 13 www.tinnhanhblog.com/article/dulich/5504/ 14 www.vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2005/04/3B9DD410/ 29 PHỤ LỤC Phụ lục 1 Lục bình sơng Vàm cỏ Đơng Hình Nguồn: [13] Người dân ấp Long Bình, xã Long Thành Nam, huyện Hịa Thành bất lực trước sơng đầy nghẹt lục bình Hình Nguồn: [14] 30 Phụ lục 2: Một miệng cống xả trực tiếp nước thải sơng Vàm Cỏ Đơng Hình Nguồn: [3] Hệ thống van giấu kín lịng đất lị mì Sầm Nhất Chỉ cần gạt nhẹ, hàng trăm m³ nước thải độc hại đổ suối Bà Sự Hình Nguồn [4] 31 Nước thải từ KCN Trảng Bàng “nhuộm” đen rạch Trảng Chừa Hình Nguồn [8] Nước thải trình sản xuất cồn giữ lại ao để không tiếp tục gây ô nhiễm sông Vàm Cỏ Đơng Hình Nguồn: [11] 32 PHỤ LỤC Lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Nguồn bổ xung cho mục: 1.2.1 The end! 33 ... Gới thiệu mối trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 2: Hiện trạng môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 3: Các biện pháp quản lý lưu vực sông Vàm Cỏ Đông Chương 4: Kết luận Bài tiểu luận nội... liệu mơi trường quanh ta, độc giả quan tâm đến lĩnh vực “THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ QUẢN LÝ SƠNG LƯU VỰC SƠNG VÀM CỎ ĐƠNG” nói môi trường lưu vực sông Vàm Cỏ Đông nay, tác động điều kiện tự nhiên. .. nước ta? 1.2 Môi trường tự nhiên lưu vực sông Vàm Cỏ Đông 1.2.1 Đặc điểm địa lý Sông Vàm Cỏ Đông hai nhánh sơng sơng Vàm cỏ, bắt nguồn tư vùng đồi núi bên lãnh thổ Campuchia chảy vào Việt Nam