Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN HẢI HÀ VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM TẠI THÀNH PHỐ VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2014 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN HẢI HÀ VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM TẠI THÀNH PHỐ VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Giáo viên hƣớng dẫn: PGS.TS CÙ CHÍ LỢI THÁI NGUYÊN - 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập, nghiêm túc của bản thân tôi. Luận văn này chƣa từng đƣợc công bố trên bất kể phƣơng tiện truyền thông nào. Các số liệu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng và đƣợc xử lý khách quan, trung thực. Trong quá trình nghiên cứu tôi có tham khảo một số tài liệu đã đƣợc liệt kê ở phần sau. Các giải pháp nêu trong luận văn đƣợc rút ra từ những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, ngày tháng năm 2014 HỌC VIÊN Nguyễn Hải Hà ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo đã giảng dạy tôi trong toàn khóa học, cung cấp những kiến thức cần thiết, cơ sở lý luận khoa học để tôi có thể hoàn thành bài luận văn này. Thứ hai, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS. TS Cù Chí Lợi đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình viết và hoàn thành Luận văn, từ xây dựng đề cƣơng đến hoàn thiện bài luận văn. Thứ ba, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các đơn vị: Ban quản lý các KCN Vĩnh phúc, phòng Thống kê TP.Vĩnh Yên, phòng LĐ TB&XH Vĩnh Yên …đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Thứ tư, tôi gửi lời cảm ơn tới Ban Giám hiệu, các Phòng - Khoa của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vĩnh phúc, các đồng nghiệp đã tạo điều kiện cho tôi đi học, và giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới những ngƣời thân trong gia đình, bạn bè, những ngƣời đã luôn động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng năm 2014 HỌC VIÊN Nguyễn Hải Hà iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT v DANH MỤC CÁC BẢNG vi DANH MỤC CÁC HÌNH vi MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3 4. Đóng góp của luận văn 3 5. Kết cấu nội dung của luận văn 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM 8 1.1. Cơ sở lý luận về việc làm và đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI): 8 1.1.1. Cơ sở lý luận về việc làm 8 1.1.2. Cơ sở lý luận về đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài 14 1.2. Cơ sở thực tiễn về vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm 34 1.2.1. Kinh nghiệm thu hút FDI để thúc đẩy tạo việc làm ở các nƣớc trên thế giới và ở Việt Nam 34 1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho Vĩnh Phúc 43 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 45 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu 45 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 45 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin 45 2.2.2. Phƣơng pháp tổng hợp 49 2.2.3. Phƣơng pháp phân tích thống kê 49 2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá vai trò của FDI đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc 50 iv Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM TẠI THÀNH PHỐ VĨNH YÊN - TỈNH VĨNH PHÚC 51 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 51 3.1.1. Điều kiện tự nhiên 51 3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội 52 3.2. Thực trạng về thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài và việc làm tại thành phố Vĩnh Yên giai đoạn 2011 - 2013 56 3.2.1. Chính sách thu hút vốn FDI của tỉnh Vĩnh Phúc 56 3.2.2. Thực trạng về thu hút và tăng trƣởng FDI tại TP.Vĩnh Yên 60 3.2.3. Thực trạng về việc làm tại TP.Vĩnh Yên 62 3.3. Phân tích đánh giá 69 3.3.1. Đánh giá về những kết quả đạt đƣợc 69 3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân 70 Chƣơng 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM TẠI THÀNH PHỐ VĨNH YÊN - TỈNH VĨNH PHÚC 71 4.1. Quan điểm, định hƣớng và mục tiêu đề ra đối với hoạt động thu hút FDI vào thành phố Vĩnh Yên 71 4.1.1. Quan điểm 71 4.1.2. Định hƣớng thu hút FDI 72 4.1.3. Mục tiêu phát triển 73 4.2. Một số kiến nghị và giải pháp với các cơ quan hữu quan nhằm tăng cƣờng thu hút vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Thành phố Vĩnh Yên. 76 4.2.1. Chú trọng đến đầu tƣ phát triển nguồn nhân lực 76 4.2.2. Tăng cƣờng đầu tƣ phát triển hạ tầng kỹ thuật đối với các Khu công nghiệp đã hình thành tạo sự hấp dẫn với các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài 78 4.2.3. Phát triển công nghiệp hỗ trợ 80 4.2.4. Cải cách thủ tục hành chính 81 KẾT LUẬN 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO 84 v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài BQL Ban quản lý KCN Khu công nghiệp LĐ Lao động LĐ TB&XH Lao động Thƣơng binh và Xã hội DA Dự án TM-DV Thƣơng mại - Dịch vụ KT-XH Kinh tế - xã hội NN Nông nghiệp ĐTH, CNH Đô thị hóa, Công nghiệp hóa vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng hợp kết quả chọn mẫu nghiên cứu 48 Bảng 3.1. Diện tích sử dụng đất thành phố Vĩnh Yên năm 2010, 2013 52 Bảng 3.2. Tổng hợp một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội TP Vĩnh Yên 53 Bảng 3.3. Giá trị SX theo (giá CĐ 2010) các ngành năm 2011, 2012, 2013 54 Bảng 3.4. Dân số và lao động TP Vĩnh Yên giai đoạn 2011 - 2013 55 Bảng 3.5. Cơ cấu lao động theo khu vực kinh tế 55 Bảng 3.6. Số dự án FDI, vốn đăng ký, vốn thực hiện của TP.Vĩnh Yên và của tỉnh Vĩnh Phúc đến 31/12/2013 61 Bảng 3.7. Quy mô dự án FDI tại KCN Khai Quang giai đoạn 2011-2013 61 Bảng 3.8. Tốc độ tăng trƣởng dự án FDI tại KCN Khai Quang giai đoạn 2011 - 2013 61 Bảng 3.9. Dân số, việc làm của TP Vĩnh Yên giai đoạn 2011 - 2013 62 Bảng 3.10. Lao động trong KCN Khai Quang giai đoạn 2011 - 2013 63 Bảng 3.11. Cơ cấu việc làm trong các khu vực kinh tế giai đoạn 2011 - 2013 64 Bảng 3.12. Khảo sát lực lƣợng lao động ở thành phố Vĩnh Yên 64 Bảng 3.13. Khảo sát trình độ lực lƣợng lao động ở thành phố Vĩnh Yên 66 Bảng 3.14. Khảo sát thu nhập của ngƣời lao động ở thành phố Vĩnh Yên theo lĩnh vực làm việc 67 Bảng 3.15. Khảo sát thu nhập của ngƣời lao động ở thành phố Vĩnh Yên theo trình độ đào tạo 68 DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Mô hình Mác Dougall về FDI 31 Hình 3.1. Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu kinh tế thành phố Vĩnh Yên 54 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Gần 30 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt đƣợc những thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là về kinh tế. Từ một nƣớc lạc hậu, đến nay Việt Nam đã trở thành một trong những nƣớc có kinh tế tăng trƣởng ổn định và là một nền kinh tế năng động trong khu vực và trên thế giới. Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) đã đƣợc nhìn nhận nhƣ là một trong những trụ cột góp phần vào tăng trƣởng kinh tế của Việt Nam. Vai trò của FDI đƣợc thể hiện thông qua việc đóng góp vào các yếu tố quan trọng của tăng trƣởng kinh tế nhƣ: bổ sung nguồn vốn đầu tƣ, chuyển giao công nghệ, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo việc làm và phát triển nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, FDI cũng góp phần thúc đẩy Việt Nam tham gia hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế thế giới. Tỉnh Vĩnh Phúc đƣợc tái lập ngày 01 tháng 01 năm 1997, thành phố Vĩnh Yên trở thành trung tâm kinh tế chính trị, văn hoá xã hội lớn nhất của tỉnh. Hệ thống hạ tầng kiến trúc thành phố ngày càng hoàn thiện, tốc độ tăng trƣởng, phát triển kinh tế nhanh đã làm cho bộ mặt thành phố thực sự thay đổi. Thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh phúc đã sớm nhận thấy rằng thu hút FDI là một trong những giải pháp hữu hiệu thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế của Thành phố và giải quyết việc làm cho ngƣời lao động theo hƣớng chuyển dịch tích cực. Tầm quan trọng của FDI đƣợc thể hiện rất rõ trong việc tăng cƣờng vốn đầu tƣ bù đắp sự thiếu hụt về ngoại tệ góp phần tăng khả năng cạnh tranh và tăng xuất khẩu, bù đắp cán cân thanh toán; chuyển giao công nghệ kỹ thuật hiện đại, kỹ xảo chuyên môn, trình độ quản lý tiên tiến; đặc biệt FDI góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho ngƣời 2 lao động tạo điều kiện tích luỹ địa phƣơng. Mặc dù Vĩnh Yên đang là một địa phƣơng dẫn đầu về thu hút đầu FDI trong tỉnh và đã có những đóng góp nhất định trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và điều chỉnh cơ cấu đầu tƣ, góp phần đổi mới, tăng trƣởng kinh tế bền vững, tạo công ăn việc làm cho hàng vạn lao động của địa phƣơng cũng nhƣ các vùng lân cận, thì vấn đề phát triển bền vững các KCN, giải quyết vấn đề công ăn việc làm, vấn đề ô nhiễm môi trƣờng… của hệ thống các doanh nghiệp FDI trên địa bàn đối với việc làm của ngƣời dân thành phố vẫn nhiều khó khăn và cần nhiều giải pháp thích hợp về mặt chính sách. Chính vì vậy, tôi thực hiện nghiên cứu đề tài: “Vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung Làm rõ vai trò của FDI đối với việc làm của ngƣời dân và từ đó đề ra giải pháp đẩy mạnh giải quyết việc làm dƣới tác động của FDI. Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa và phát triển một bƣớc cơ sở lý luận và khảo sát kinh nghiệm thực tế về vai trò của FDI, vai trò của FDI đối với việc làm. - Làm rõ vai trò của FDI đối với việc làm của ngƣời dân trên địa bàn Thành phố Vĩnh Yên. - Đề xuất những giải pháp nhằm phát huy những tác động tích cực và giảm thiểu những tác động tiêu cực của FDI nhằm tạo việc làm của ngƣời dân tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc. [...]... trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc 8 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM 1.1 Cơ sở lý luận về việc làm và đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI): 1.1.1 Cơ sở lý luận về việc làm 1.1.1.1 Một số khái niệm cơ bản Việc làm là khái niệm rất phức tạp, nó gắn với hoạt động thực tiễn của con ngƣời,... mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc Chƣơng 4: Một số giải pháp nhằm thúc đẩy vai trò của đầu. .. kinh nghiệm thực tiễn về vai trò của FDI đối với việc làm đối với ngƣời dân - Làm rõ những thay đổi việc làm của ngƣời dân do tác động FDI và trên cơ sở đó đề ra những giải pháp phát huy những tác động tích cực và giảm thiểu những tác động tiêu cực của FDI nhằm tạo việc làm của ngƣời dân Thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc + Không gian: Địa bàn Thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc + Thời gian: Số liệu... bằng sông Hồng, vì vậy việc đƣa ra các các giải pháp có thể không hoặc ít phù hợp với địa bàn một địa phƣơng Các nghiên cứu trên mới dừng lại hai vấn đề riêng rẽ, chƣa có các nghiên cứu thể hiện mối quan hệ, vai trò của FDI đối với việc làm, cụ thể là vai trò của FDI đối với việc làm của ngƣời dân tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh phúc 6 Vì vậy, với những kết quả nghiên cứu của mình, luận văn hàm... hàm chứa những đóng góp cụ thể sau đây: - Tính mới của luận văn: + Luận giải vai trò của FDI đối với việc làm của ngƣời dân về phƣơng diện lý luận và thực tiễn + Xem xét vai trò của FDI đối với việc làm của ngƣời dân thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc trên cả hai mặt tích cực và tiêu cực Từ đó, lý giải vấn đề FDI có phải là động lực giải quyết việc làm cho ngƣời dân không? + Luận văn cung cấp cơ sở... thị, độ tuổi di cƣ của ngƣời lao động Todaro đề xuất chính phủ giảm mức lƣơng ở thành thị, xoá bỏ những méo mó về giá cả của các nhân tố sản xuất, tăng cƣờng việc làm ở nông thôn, áp dụng công nghệ và chính sách phù hợp 1.1.2 Cơ sở lý luận về đầu tư trực tiếp nước ngoài 1.1.2.1 Khái niệm về đầu tư và đặc điểm của đầu tư: Theo Luật Đầu tư năm 2005 của Việt Nam thì Đầu tư là việc nhà đầu tư bỏ vốn bằng các... kinh tế xã hội thƣờng đƣợc gọi tắt là lợi ích kinh tế Lợi ích tài chính ảnh hƣởng trực tiếp đến quyền lợi của chủ đầu tƣ, còn gọi lợi ích kinh tế ảnh hƣởng đến quyền lợi của xã hội, của cộng đồng 1.1.2.2 Khái niệm và đặc điểm của đầu tư trực tiếp nước ngoài - Khái niệm về đầu tư trực tiếp nước ngoài Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (tiếng Anh: Foreign Direct Investment, viết tắt là FDI) là sự dịch chuyển... về hệ thống các doanh nghiệp FDI và việc làm tại Thành phố Vĩnh Yên đƣợc thu thập từ năm 2011 đến năm 2013 4 Đóng góp của luận văn Đến nay đã có khá nhiều nghiên cứu về vai trò của FDI đối với tăng trƣởng, phát triển kinh tế cũng nhƣ vấn đề việc làm: Tác giả Đặng Xuân Thuỷ (2011) trong nghiên cứu: “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào phát triển công nghiệp Vĩnh Phúc đã sử dụng phƣơng pháp thống... lƣợng và chất lƣợng của các yếu tố con ngƣời và vật chất của sản xuất, là bƣớc phát triển cao hơn của việc làm đầy đủ Việc làm hợp lý có năng suất lao động và hiệu quả kinh tế - xã hội cao Việc làm hợp lý còn là việc làm phù hợp với khả năng và nguyện vọng của ngƣời lao động Việc làm hiệu quả là việc làm đem lại mức thu nhập cao cho ngƣời lao động Việc làm không hiệu quả là việc làm đem lại thu nhập... nhà đầu tư nước ngoài dịch chuyển tiền, công nghệ… từ nước này sang nước khác đồng thời nắm quyền quản lý, điều hành với mục đích thu được lợi ích kinh tế từ nước tiếp nhận đầu tư - Đặc điểm của FDI Thứ nhất, chủ đầu tƣ vốn FDI là chủ sở hữu vốn, là một bộ phận của hình thức chu chuyển vốn quốc tế trong đó chủ đầu tƣ có quốc tịch nƣớc ngoài, tiến hành đầu tƣ tại một nƣớc khác vì vậy nhà đầu tƣ nƣớc ngoài . giá vai trò của FDI đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc 50 iv Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI ĐỐI VỚI VIỆC LÀM TẠI THÀNH PHỐ VĨNH. Vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đối với việc làm tại thành phố Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc . 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung Làm rõ vai trò của FDI đối với việc làm của. về vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm. Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với việc làm tại thành