ĐINH VĂN HẰNG- GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS HẢI XUÂN GIÁO ÁN HOÁ 9 Ngày soạn: 21/02/2011 Ngày giảng: 24/01/2011 Tiết: 43. CHƯƠNG 4 . HIĐROCACBON. NHIÊN LIỆU BÀI 34. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Biết được: + Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ . + Phân loại hợp chất hữu cơ 2. Kĩ năng − Phân biệt được chất vô cơ hay hữu cơ theo CTPT, phân loại chất hữu cơ theo hai loại : hiđrocacbon và dẫn xuất của hiđrocachon. − Quan sát thí nghiệm, rút ra kết luận − Tính % các nguyên tố trong một hợp chất hữu cơ − Lập được công thức phân tử hợp chất hữu cơ dựa vào thành phần % các nguyên tố 3. Thái độ - Giáo dục lòng yêu thích khoa học và hứng thú tìm hiểu hóa học 4. Trọng tâm − Khái niệm hợp chất hữu cơ − Phân loại hợp chất hữu cơ II. CHUẨN BỊ . - Tranh mùa vcề các loại thgức ăn , hoa quả , đồ dùng quen thuộc hằng ngày . - Hoá chất làm thí nghiệm : Bông , nến , nước vôi trong . - Dụng cụ : Cốc thuỷ tinh , ống nghiệm , đũa thuỷ tinh . III. ĐỊNH HƯỚNG PHƯƠNG PHÁP: - Hoạt động nhóm, quan sát, hoạt động cá nhân, thực hành hóa học. IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG . 1.Ổn định Kiểm tra sĩ số các lớp Lớp Học sinh vắng Lí do K lí do Ngày giảng Tiết 9A 9B 9C 9D 9D4 3 2. Kiểm tra Chúng ta đã tìm hiểu xong 3 chương đầu của chương trình hóa học 9 đó là:  Chương 1: Các loại chất vô cơ.  Chương 2: Kim loại.  Chương 3: Phi kim. Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Dựa vào kiến thức đã học hãy hoàn thành bài tập sau: Năm học 2010- 2011 1 ĐINH VĂN HẰNG- GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS HẢI XUÂN GIÁO ÁN HOÁ 9 Bài tập: Hãy xếp các chất sau: CO 2 , CaCO 3 , NaOH, Na 2 CO 3 , NaHCO 3 , HCl, H 2 CO 3 ,CaO, CH 4 , C 2 H 2 , C 2 H 6 O vào bảng dưới đây: Oxit Axit Bazơ Muối Hợp chất khác Gv chiếu máy chiếu nội dung bài tập, treo bảng phụ để hs trình bày. Gv gọi 1 hs lên bảng thực hiện, Gv gọi hs khác nhận xét và cho điểm. 3. Bài mới * Vào bài : Những hợp chất : CH 4 ; C 2 H 6 O; C 2 H 2 không thuộc các loại hợp chất vô cơ chúng ta đã học, vậy chúng thuộc loại chất nào? Đó là những hợp chất hữu cơ. Chúng ta cùng tìm hiểu về chương 4 - Gv giới thiệu mục tieu của chương HOẠT ĐỘNG 1 I. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ Hoạt động 1. 1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu ? Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Để trả lời câu hỏi GV: Giới thiêu tranh vẽ các loại thức ăn , hoa quả và đồ dùng quen thuộc có chứa hợp chất hữu cơ đã chuẩn bị sẵn . Các em hãy tìm thêm một vài ví dụ về các chất trong thực tế có chứa hợp chất hữu cơ? Đây chính là các HCHC. Các em trả lời các câu hỏi sau: + Nêu nhận xét về số lượng hợp chất hữu cơ trong tự nhiên ? + Nêu lên tầm quan trọng của hợp chất hữu cơ đối với đời sống ? Gv đưa ra thông tin thống nhất HS: Quan sát hình vẽ mẫu vật . Hs: kể thêm về các loại chất có chứa hợp chất hữu cơ Hs: nêu nhận xét HS: Nghe và ghi bài Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh chúng ta, trong cơ thể sinh vật và trong hầu hết các loại lưƠng thực, thực phẩm, trong các loại đồ dùng, và ngay trong cơ thể chúng ta. Hoạt động 1. 2. Hợp chất hữu cơ là gì ? Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh GV: Để trả lời câu hỏi trên , ta tiến hành thí nghiệm : GV: Làm thí nghiệm : đốt cháy bông , úp ống nghiệm trên ngọn lửa khi ống nghiêm mờ đi xoay lại , rót nước vôi vào và lắc đều . GV: Gọi một HS nhận xét hiện tượng . GV: Các em hãy giải thích tại sao nước vôi HS: Quan sát thí nghiệm . HS: Hiện tượng : nước vôi trong bị vẩn đục HS: Nước vôi trong bị vẩn đục vì bông cháy có khgí CO 2 HS: Vậy hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon . HS: suy nghĩ, trả lời . Năm học 2010- 2011 2 ĐINH VĂN HẰNG- GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS HẢI XUÂN GIÁO ÁN HOÁ 9 bị vẩn đục ? - GV: Tương tự như thế nếu chúng ta thay thế bông bằng cồn hoặc nến, sản phẩm sinh ra cũng làm cho nước vôi trong bị vẩn đục. - Vậy các em có kết luận gì về thành phần hóa học của HCHC ? GV: Gọi một HS đọc kết luận . GV: Đa số các hợp chất của các bon là hợp chất hữu cơ .chỉ có một số ít không là hợp chất hữu cơ : CO , CO 2 , H 2 CO 3 các muối cacbonat kim koại Gv cho hs làm bài tập Bài tập: Trong các hợp chất sau, hợp chất nào là hợp chất hữu cơ: NaHCO 3 , C 2 H 2 , C 6 H 12 O 6 , C 6 H 6 , CH 3 Cl, MgCO 3 , CO 2 - HS rút ra định nghĩa: * Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ CO, CO 2 , H 2 CO 3 , các muối cacbonat kim loại…) Hs: Đáp án: C2H2, C6H12O6, C6H6, CH3Cl Hoạt động 1. 3. Các hợp chất hữu cơ được phân loại nhơ thế nào ? Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Các em quan sát hai nhóm hợp chất sau và thảo luận và trả lời: °C2H2, C2H4, C3H6, C5H12, ……. °C2H5OH, C6H5OH, C2H5O2N,…… Các em hãy nhận xét về thành phần phân tử của các chất trong mỗi nhóm, có điểm nào giống và khác nhau ? Qua ví dụ trên chúng ta nhận thấy HCHC được phân ra thành hai nhóm chính theo thành phần phân tử: Hs: thảo luận nhóm phân loại các hợp chất HS: Nghe và ghi bài Bài Tập: Hãy sắp xếp các chất sau: C 6 H 6 , CaCO 3 , C 4 H 10 , C 2 H 6 O, NaNO 3 , CH 3 NO 2 , NaHCO 3 , C 2 H 3 Na, thuộc loại hợp chất hiđro cacbon, dẫn xuất hiđro cacbon, hợp chất vô cơ. cơ . HS: Làm bài tập vào vở : Hiđro cacbon Dẫn xuất Hiđro cacbon Hợp chất vô cơ C 6 H 6 ; C 4 H 10 CH 3 NO 2 ; C 2 H 3 Na CaCO 3 ; NaNO 3 , Năm học 2010- 2011 3 Hợp chất hữu cơ Hiđrocacbon Phân tử chỉ có hai nguyên tố : cacbon và hiđro VD: CH 4 , C 2 H 6 , C 3 H 8 , C 4 H 6 Dẫn xuất của hiđrocacbon Ngoài cacbon và hiđro , trong phân tử còn có các nguyên tố khác như oxi , nitơ , clo VD: C 2 H 6 O , CH 3 Cl INH VN HNG- GIO VIấN TRNG THCS HI XUN GIO N HO 9 NaHCO 3 HOT NG 2 II. KHI NIM V HO HC HU C . Hot ng ca Giỏo viờn Hot ng ca Hc sinh Trong húa hc cú nhiu ngnh khỏc nhau nh Húa hc vụ c, Húa hc Hu c, Húa lớ, Húa phõn tớch, Mi chuyờn nghnh cú mt i tng v mc ớchnghiờn cu khỏc nhau. Vy húa hc hu c l gỡ ? Gv: Cỏc em hóy c ni dung on 2 mc 3. õy chớnh l lch s phỏt trin ca húa hc hu c. Hoỏ hc hu c cú vai trũ quan trng nh th no i vi i sng v xó hi ? HS: Tr li cõu hi : Hoỏ hc hu c l ngnh hoỏ hc chuyờn nghiờn cu v cỏc hp cht hu c v nhng chuyn i ca chỳng . HS: c SGK Hs: Ngnh hoỏ hc hu c úng vai trũ quan trng trong s nghip phỏt trin kinh t v xó hi . 4. Cng c . Gv: gii thiu phn em cú bit? HS: Nhc li ni dung chớnh ca bi theo h thng cõu hi sau : Hp cht hu c l gỡ ? Hp cht hu c c phõn loi nh th no ? Bài tập củng cố: Em hãy chọn đáp án đúng trong mỗi câu sau: Cõu 1: Nhúm cỏc cht no u gm cỏc hp cht hu c: A. K 2 CO 3 , CH 3 COONa, C 2 H 6 . B. C 6 H 6 , Ca(HCO 3 ) 2 , C 2 H 5 Cl. C. CH 3 Cl, C 2 H 6 O, C 3 H 8 . Cõu 2: Nhúm cỏc cht u gm cỏc hiocacbon l: A. C 2 H 4 , CH 4 , C 2 H 5 Cl. B. C 3 H 6 , C 4 H 10 , C 2 H 4 . C. C 2 H 4 , CH 4 , C 3 H 7 Cl. Cõu 3: Nhúm cỏc cht u gm cỏc dn xut ca HC l: A. C 2 H 5 O 2 N, CH 3 Cl, C 2 H 5 O. B. CH 4 , CH 3 Cl, Na 2 CO 3 . C. H 2 SO 4 , C 6 H 6 , C 6 H 5 Cl. 5. Hng dn hc nh . Gv: Hng dn Hs lm bi tp 4 áp dụng công thức tính thành phần phần trăm của các nguyên tố trong hợp chất AXBY : MC 2 H 4 O 2 = 2.12+4.1+2.16 = 60 (g) - Tớnh Thành phần phần trăm khối lợng của các nguyên tố: Nm hc 2010- 2011 4 ĐINH VĂN HẰNG- GIÁO VIÊN TRƯỜNG THCS HẢI XUÂN GIÁO ÁN HOÁ 9 - Học bài theo nội dung vở ghi và sgk - Làm bài tập 1, 2 , 3, 4 , 5 SGK tr. 108 - Đọc trước nội dung bài " Cấu tạo hợp chất hữu cơ" V.RÚT KINH NGHIỆM Năm học 2010- 2011 5