HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG Kiều Tuấn Trinh HỖ TRỢ PHÁT HIỆN GIAN DỐI TRONG THƯƠNG M󰖡I ĐI󰗇N T󰗭 ÁP D󰗥NG MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY CHUYÊN NGÀNH : HỆ THỐNG THÔNG TIN MÃ SỐ: 60.48.01.04 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN MẠNH HÙNG HÀ NỘI – 2015 i LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể các thầy, cô giáo Học viện Công nghệ Bƣu chính Viễn thông đã tận tình chỉ bảo em trong suốt thời gian học tập tại nhà trƣờng. Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Mạnh Hùng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi và tận tình chỉ bảo cho em trong suốt thời gian làm luận văn tốt nghiệp. Bên cạnh đó, để hoàn thành luận văn này, em cũng đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ, những lời động viên quý báu của các bạn bè, gia đình và đồng nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn. Tuy nhiên, do thời gian hạn hẹp, mặc dù đã nỗ lực hết sức mình, nhƣng chắc rằng luận văn khó tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc sự thông cảm và chỉ bảo tận tình của quý thầy cô và các bạn. ii LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Kiều Tuấn Trinh iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii DANH MỤC CÁC HÌNH viii MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1 - TIN CẬY TRONG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 3 1.1 Sơ lƣợc về thƣơng mại điện tử 3 1.1.1 Khái niệm thƣơng mại điện tử 3 1.1.2 Đặc trƣng của thƣơng mại điện tử 3 1.1.3 Ƣu và nhƣợc điểm của thƣơng mại điện tử 5 1.2 Tin cậy trong các ứng dụng thƣơng mại điện tử hiện nay 9 1.2.1 Bài toán tin cậy trong thƣơng mại điện tử 9 1.2.2 Tầm quan trọng của tin cậy trong thƣơng mại điện tử 11 1.2.3 Các giải pháp đã đƣợc áp dụng 13 1.2.4 Vấn đề gian dối trong chia sẻ thông tin tin cậy trong thƣơng mại điện tử 18 1.3 Kết luận chƣơng 18 Chƣơng 2 - MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY HỖ TRỢ PHÁT HIỆN GIAN DỐI DỰA TRÊN HỆ ĐA AGENT 19 2.1 Agent và hệ đa agent 19 2.1.1 Agent 19 iv 2.1.2 Hệ đa agent 20 2.2 Mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent 21 2.2.1 Mô hình tin cậy 21 2.2.2 Cập nhật sự tin cậy 27 2.3 Kết luận chƣơng 29 Chƣơng 3 - XÂY DỰNG MỘT HỆ THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ ÁP DỤNG MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY HỖ TRỢ PHÁT HIỆN GIAN DỐI 30 3.1 Đề xuất mô hình mô phỏng một hệ thƣơng mại điện tử áp dụng mô hình tính toán tin cậy 30 3.1.1 Mô hình 30 3.1.2 Hoạt động 31 3.2 Pha phân tích 33 3.3 Pha thiết kế 35 3.3.1 Thiết kế kiến trúc 35 3.3.2 Thiết kế chi tiết các agent 40 3.3.3 Thiết kế cơ sở dữ liệu 43 3.4 Cài đặt và kết quả 45 3.4.1 Công cụ thực hiện 45 3.4.2 Cài đặt mô hình 46 3.4.3 Kết quả 52 3.5 Kết luận chƣơng 55 KẾT LUẬN 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 57 Tiếng Việt 57 v Tiếng Anh 57 Website 57 vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT CSDL Cơ sở dữ liệu B2B Doanh nghiệp với doanh nghiệp B2C Doanh nghiệp với khách hàng FIPA Tổ chức về tác tử vật lý thông minh (Foundation for Intelligent Physical Agents) MAS Hệ đa tác tử RDM Giảm đơn điệu TMĐT Thƣơng mại điện tử vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1-1 So sánh sự khác nhau giữa các mô hình tin cậy [4] 17 Bảng 3-1 Cấu trúc bảng dữ liệu lƣu trữ các agent 44 Bảng 3-2 Cấu trúc bảng dữ liệu lƣu trữ thông tin tin cậy 44 Bảng 3-3 Bảng lƣu thông tin giao dịch 45 Bảng 3-4 Bảng dữ liệu transaction 49 Bảng 3-5 Bảng dữ liệu reputation 49 Bảng 3-6 Bảng transaction đƣợc cập nhật sau khi có một giao dịch mới đƣợc thực hiện 50 Bảng 3-7 Bảng reputation đƣợc cập nhật dữ liệu mới 50 Bảng 3-8 Bảng agent đƣợc cập nhật lại trƣờng reputation sau mỗi giao dịch 50 Bảng 3-9 Bảng transaction đƣợc cập nhật lại sau khi buyer3 thực hiện xong giao dịch 51 Bảng 3-10 Bảng reputation đƣợc cập nhật lại sau khi buyer3 thực hiện xong giao dịch 51 Bảng 3-11 Bảng agent đƣợc cập nhật liên tục sau mỗi một giao dịch hoàn thành 51 Bảng 3-12 Bảng dữ liệu kiểm tra với một agent bán và nhiều agent mua 52 Bảng 3-13 Bảng dữ liệu kiểm tra trƣờng hợp nhiều agent bán 52 Bảng 3-14 Bảng agent 53 Bảng 3-15 Bảng transaction 53 Bảng 3-16 Bảng reputation 53 viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3-1 Sơ đồ chức năng của hệ thống – Role diagram 34 Hình 3-2 Sơ đồ khớp nối chức năng – dữ liệu của hệ thống (Data coupling diagram) 36 Hình 3-3 Sơ đồ khớp nối agent – chức năng cho Agent Mua 37 Hình 3-4 Sơ đồ khớp nối agent – chức năng cho Agent Bán 37 Hình 3-5 Sơ đồ khớp nối agent - chức năng cho Agent Hệ thống 37 Hình 3-6 Sơ đồ tổng thể khớp nối agent với chức năng 38 Hình 3-7 Sơ đồ quan hệ quen biết giữa các agent 38 Hình 3-8 Sơ đồ tổng quan hệ thống 39 Hình 3-9 Sơ đồ tổng quan agent mua 40 Hình 3-10 Agent mua – Năng lực gửi truy vấn 41 Hình 3-11 Agent mua – Năng lực nhận trả lời truy vấn 41 Hình 3-12 Agent mua – Năng lực thực hiện giao dịch 41 Hình 3-13 Agent mua – Năng lực tính toán độ tin cậy kinh nghiệm 42 Hình 3-14 Sơ đồ tổng quan agent bán 42 Hình 3-15 Sơ đồ tổng quan agent hệ thống 43 Hình 3-16 Chạy chƣơng trình quản lý agents 46 Hình 3-17 Khởi chạy agent hệ thống 47 Hình 3-18 Khởi chạy agent hệ thống với tên là SystemAgent 47 Hình 3-19 Khởi chạy agent bán 47 Hình 3-20 Cập nhật sản phẩm cho agent bán vừa khởi chạy 48 Hình 3-21 Khởi chạy các agent mua 48 ix Hình 3-22 Agent mua nhập thông tin sách cần mua 48 Hình 3-23 Đánh giá độ tin cậy của agent bán vừa giao dịch thành công 49 Hình 3-24 Cập nhật sách mới cho seller 49 Hình 3-25 Agent bán khác thực hiện tìm sách 50 Hình 3-26 Ngƣời mua thực hiện đánh giá ngƣời bán 50 [...]... trong thƣơng mại điện tử Chƣơng 2: Mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent Nội dung chƣơng này bao gồm trình bày về agent, hệ đa agent và một mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent 2 Chƣơng 3: Xây dựng một hệ thƣơng mại điện tử áp dụng mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối Trong chƣơng này, nội dung chính là đề xuất mô. .. GIAN DỐI TRONG THƯƠNG M I ĐI N T ÁP D NG MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY” Luận văn tập trung vào việc nghiên cứu mô hình tính toán tin cậy, từ đó thực hiện xây dựng và kiểm nghiệm mô hình thực nghiệm cho mục đích phát hiện gian dối trong thƣơng mại điện tử Luận văn gồm ba chƣơng: Chƣơng 1: Tin cậy trong thƣơng mại điện tử Chƣơng này của luận văn giới thiệu và thƣơng mại điện tử, và một số nội dung về tin cậy. .. cậy trong các ứng dụng thƣơng mại điện tử hiện nay; vai trò, tầm quan trọng của sự tin cậy cũng nhƣ các giải pháp đã đƣợc các nhà khoa học đƣa ra và đã đƣợc áp dụng vào thực tế Luận văn sẽ thực hiện nghiên cứu mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent Việc nghiên cứu chi tiết mô hình này sẽ đƣợc thực hiện ở chƣơng 2 19 Chƣơng 2 - MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY HỖ TRỢ PHÁT HIỆN... về thƣơng mại điện tử  Tin cậy trong các ứng dụng thƣơng mại điện tử 1.1 Sơ lƣợc về thƣơng mại điện tử 1.1.1 Khái niệm thương mại điện tử Có nhiều khái niệm về thƣơng mại điện tử, trong mục này luận văn đƣa ra khái niệm về thƣơng mại điện tử đã đƣợc quốc tế công nhận nhƣ sau: Ủy ban Châu Âu đƣa ra định nghĩa về thƣơng mại điện tử (TMĐT) nhƣ sau: Thƣơng mại điện tử đƣợc hiểu là việc thực hiện hoạt... hiện gian dối dựa trên hệ đa agent Mục này sẽ giới thiệu về một mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent [6] 2.2.1 Mô hình tin cậy Mục này giới thiệu một mô hình tính toán tin cậy đó là việc kết hợp các tin cậy dựa trên kinh nghiệm và tin cậy dựa trên tham khảo từ ngƣời khác Tiện ích của mô hình này đó là nó đề nghị một cơ chế để thiết lập các đối tƣợng để đánh giá độ tin. .. khác về sự tin cậy/ uy tín của các mặt đối lập của chúng Để vƣợt qua hạn chế này, luận văn thực hiện nghiên cứu một mô hình tính toán của sự tin cậy [6] đó là việc kết hợp các tin cậy dựa trên kinh nghiệm và tin cậy dựa trên tham khảo từ ngƣời khác có sự kết hợp cơ chế tự đánh giá độ tin cậy từ những ngƣời chia sẻ thông tin tin cậy 1.2.2 Tầm quan trọng của tin cậy trong thương mại điện tử Toàn cầu hóa... khác nhau giữa các mô hình tin cậy [4] 18 1.2.4 Vấn đề gian dối trong chia sẻ thông tin tin cậy trong thương mại điện tử Sự tin cậy giữa các thành phần đối tƣợng là một trong những nền tảng quan trọng nhất để dựa trên cơ sở đó các đối tƣợng quyết định tƣơng tác với nhau Trong quá trình tham gia vào thƣơng mại điện tử, ngƣời dùng mới sẽ tìm hiểu về các doanh nghiệp trƣớc khi thực hiện bất kỳ giao dịch... chƣơng này, nội dung chính là đề xuất mô hình mô phỏng một hệ thƣơng mại điện tử áp dụng mô hình tính toán tin cậy; phân tích, thiết kế và xây dựng thành chƣơng trình mô phỏng Cuối cùng, luận văn nêu ra kết luận những gì đã làm đƣợc, các vấn đề còn tồn tại và hƣớng phát triển tiếp theo ở mục kết luận chung của luận văn 3 Chƣơng 1 - TIN CẬY TRONG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Trong chƣơng này, luận văn sẽ trình bày... ĐẦU Hiện nay, việc mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử nhƣ Internet và các mạng máy tính đƣợc gọi là thƣơng mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ Các bên tiến hành giao dịch trong thƣơng mại điện tử không tiếp xúc trực tiếp với nhau và không đòi hỏi phải biết nhau từ trƣớc Do đó, nó sẽ tạo ra vấn đề thiếu lòng tin vào thƣơng mại điện tử và ngƣời bán hàng trong thƣơng mại điện tử Trong. .. có độ tin cậy Vậy vấn đề đặt ra là ngƣời mua làm thế nào để lựa chọn đƣợc ngƣời bán có độ tin cậy cao? Hiện nay, các mô hình tin cậy đã kết hợp tin cậy dựa kinh nghiệm và tin cậy dựa trên tham khảo từ ngƣời khác và sử dụng một số cơ chế tuyên truyền để cho phép các đối tƣợng chia sẻ sự tin cậy của mình với các đối tác Những mô hình này dựa trên giả định rằng tất cả các đối tƣợng là đáng tin cậy khi . THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ ÁP DỤNG MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY HỖ TRỢ PHÁT HIỆN GIAN DỐI 30 3.1 Đề xuất mô hình mô phỏng một hệ thƣơng mại điện tử áp dụng mô hình tính toán tin cậy 30 3.1.1 Mô hình 30. một mô hình tính toán tin cậy h ỗ trợ phát hiện gian dối dựa trên hệ đa agent. 2 Chƣơng 3: Xây dựng một hệ thƣơng mại điện tử áp dụng mô hình tính toán tin cậy hỗ trợ phát hiện gian dối Trong. pháp đã đƣợc áp dụng 13 1.2.4 Vấn đề gian dối trong chia sẻ thông tin tin cậy trong thƣơng mại điện tử 18 1.3 Kết luận chƣơng 18 Chƣơng 2 - MÔ HÌNH TÍNH TOÁN TIN CẬY HỖ TRỢ PHÁT HIỆN GIAN DỐI