Nhưng không phải giáo viên chủ nhiệm nào cũng có được một phương pháp tốt để quản lí lớp học của mình, thậm chí còn tỏ ra lúng túng trong một số tình huống sư phạm.. Bản thân tôi Trong q
Trang 1GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM TRONG VIỆC QUẢN LÍ LỚP HỌC BẰNG CÁC BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỶ LUẬT TÍCH CỰC
1 Đặt vấn đề
Như chúng ta đã biết sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước mở cửa để hội nhập cộng đồng thế giới trong nền kinh tế cạnh tranh
quyết liệt, đòi hỏi công tác giáo dục ở nước ta phải có những đổi mới sâu sắc
và toàn diện nhằm đào tạo thế hệ trẻ trở thành những người vừa tiếp thu
những tinh hoa văn hóa của nhân loại, vừa giữ gìn và phát huy bản sắc dân
tộc, vừa có khả năng tư duy sáng tạo, có tình cảm và thái độ của con người
mới xã hội chủ nghĩa Tuy nhiên bên cạnh đó thì ngày càng bộc lộ những mặt
trái, gây ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống tinh thần, sự cảm thụ văn hóa - nghệ
thuật cũng như trong tâm lý - đạo đức của các tầng lớp dân cư trong xã hội
Những ảnh hưởng tiêu cực đó len lỏi, thẩm thấu vào mọi quan hệ xã hội, làm
sai lệch các chuẩn mực giá trị, dẫn tới sự suy thoái về đạo đức ở một bộ phận
xã hội, ảnh hưởng xấu tới thế hệ trẻ, đáng chú ý là ở lứa tuổi học sinh phổ
thông của chúng ta
Vậy thì chúng ta có thể ngăn chặng việc suy thoái về đạo đức đó được
không? Nếu có sự cộng tác thật chặt chẽ giữa Gia đình- Nhà trường- xã hội để
thực hiện giáo dục đạo đức, để bảo vệ sự trong sạch, lành mạnh của đời sống
đạo đức cho thế hệ trẻ được hay không?
Phải chăng đẩy mạnh giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông là góp
phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc đấu tranh bảo vệ định hướng xã hội
chủ nghĩa? Như thế, giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông gắn liền với
mục tiêu và nhiệm vụ chính trị, với cuộc đấu tranh ý thức của thế hệ hiện nay
Có thể nói, chưa bao giờ, vấn đề giáo dục đạo đức được đặt ra với
tầm quan trọng, tính cấp thiết và ý nghĩa xã hội rộng lớn như lúc này Chăm
lo cho sự phát triển đạo đức và đời sống tinh thần lành mạnh của cộng đồng xã
Trang 2hội là chăm lo tới tiềm lực phát triển lâu bền của cả một dân tộc Phát triển cho thế hệ trẻ không chỉ vững về kiến thức mà còn phải đảm bảo về đạo đức
Vì vậy đối với chúng ta là người giáo viên phải luôn tự hào trong sự
nghiệp trồng người của mình nhưng cũng là nhiệm vụ hết sức nặng nề mà Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng giao phó Trong đó giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc bồi dưỡng đạo đức và hoàn thiện nhân cách của học sinh
Công tác này đòi hỏi sự khéo léo, linh hoạt và nhiệt tâm của mỗi giáo viên Nhưng không phải giáo viên chủ nhiệm nào cũng có được một phương pháp tốt để quản lí lớp học của mình, thậm chí còn tỏ ra lúng túng trong một
số tình huống sư phạm Hơn nữa, nhìn lại chặng đường đã qua của công tác giáo dục, xã hội nói chung và các thầy cô giáo nói riêng không khỏi băn khoăn về một số phương pháp quản lí lớp học trước đây tỏ ra thiếu hiệu quả, thậm chí còn gây tổn hại lâu dài và nặng nề về thể chất cũng như tinh thần của học sinh
Vì thế, đổi mới công tác chủ nhiệm lớp thực sự là mong mỏi và thu hút được sự quan tâm của xã hội và đặc biệt của những người đang đứng trên bục giảng
Bản thân tôi Trong quá trình công tác tại trường THCS Ba Xa tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm nhỏ và mong muốn được đóng góp một vài ý
kiến của mình về “ Giáo viên chủ nhiệm trong việc quản lí lớp học bằng các
biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực ”, với hi vọng ý kiến đó sẽ phần nào góp
ý cho những giáo viên chủ nhiệm làm tốt hơn công tác của mình hơn, góp phần vào sự phát triển cho học sinh cả tài và đức
Trang 32 Giải quyết vấn đề
2.1 Cơ sở lí luận
a Khái niệm kỉ luật
Theo từ điển tiếng Việt : kỉ luật là tổng thể những điều quy định có
tính chất bắt buộc đối với hoạt động của các thành viên trong một tổ chức để bảo đảm tính chặt chẽ của tổ chức, là hình thức phạt đối với người vi phạm kỉ luật.
Theo quan điểm của Cambell – nhà tâm lí học người Anh: Kỉ luật có nghĩa là rèn luyện cho tâm trí và nhân cách của trẻ để giúp đỡ trẻ trở thành những người biết tự chủ và có ích cho xã hội, sự kỉ luật bao gồm : hướng dẫn trẻ bằng cách nêu gương, khuyên dạy bằng lời nói, bằng sách vở, dạy dỗ và giúp trẻ học thông qua kinh nghiệm vui tươi Và hình phạt chỉ là một trong số những biện pháp của việc kỉ luật, thậm chí còn là biện pháp kỉ luật tiêu cực nhất.
Như vậy, theo hai cách hiểu trên ta thấy kỉ luật là những quy định và
hình phạt, song trong giáo dục cần đưa ra những kỉ luật có tác dụng giáo dục tích cực đến người học
b Khái niệm biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực
Biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực là cách giáo dục dựa trên nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất của HS, không làm tổn hại đến thể xác và tinh thần của học sinh, có sự thỏa thuận giữa giáo viên - học sinh và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí học sinh
Theo như khái niệm trên cho ta hai cách hiểu về phương pháp quản lí
lớp học bằng các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực Thứ nhất, đó là biện
pháp giáo dục ý thức kỉ luật (ý thức tôn trọng nội quy trường lớp, đáp ứng
các yêu cầu của chương trình giáo dục của nhà trường) ở học sinh một cách
Trang 4tích cực Thứ hai, đó là biện pháp giáo dục bằng các hình thức kỉ luật có tác
động một cách tích cực đến người học
Chúng ta thấy được rằng hiện nay, không ít giáo viên có thói quen giáo dục học sinh bằng cách trừng phạt thể xác: đánh học sinh bằng tay hoặc roi, hoặc gõ vào tay, bắt học sinh dán băng keo vào miệng, tự vả vào miệng mình khi mắc lỗi nói chuyện trong lớp, bắt học quỳ gối, úp mặt vào tường….Còn có giáo viên trừng phạt về tinh thần bằng cách xỉ nhục, hạ thấp nhân phẩm của học sinh như : chửi bới, xa lánh… Cụ thể như những cô bảo mẫu ở Đồng Nai, TPHCM,
Có nhiều giáo viên tỏ ra bất lực trong việc giáo dục những học sinh
cá biệt, khó bảo, nên đã sử dụng bạo lực Biện pháp này thiếu hiệu quả, thậm chí là biện pháp tiêu cực, phản giáo dục, chỉ có tác dụng trước mắt, gây thương tổn về lâu dài đến tinh thần của học sinh Học sinh phát triển thái độ thù nghịch, về lâu dài các em trở nên chai lì với đòn roi, hung tợn và hiếu thắng
Cũng đã có những giáo viên phạt tiền cho mỗi lỗi vi phạm của học sinh Mặc dù ở mức độ nào đó hình phạt này có thể hạn chế sự vi phạm của học sinh, được sự chấp thuận, đồng tình của tập thể lớp và phụ huynh học sinh nhưng sẽ tác động tiêu cực đến nhận thức của các em Vô hình chung tạo nên ở học sinh nét suy nghĩ: mọi tội lỗi, sai phạm đều có thể mua chuộc được bằng đồng tiền
Có giáo viên phạt học sinh đứng trong góc lớp hoặc đuổi học sinh ra ngoài
để các bạn khác trêu chọc vì lỗi không thuộc bài cũ, không làm bài tập
2.3 Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề:
Trang 5Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực trạng giáo dục với việc sử dụng các biện pháp giáo dục kỉ luật học sinh, tôi xin đưa ra một số các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực Theo cách hiểu giáo dục kỉ luật tích cực là biện pháp
giáo dục ý thức kỉ luật (ý thức tôn trọng nội quy trường lớp, đáp ứng các yêu
cầu của chương trình giáo dục của nhà trường) ở học sinh một cách tích cực,
có thể áp dụng một vài biện pháp để ngăn chặn việc học sinh vi phạm kỉ luật
sau:
Đầu năm học giáo viên chủ nhiệm và học sinh cùng tiến hành bàn bạc với nhau về nội qui của lớp ( dựa trên nội qui của nhà trường), hình thức kỷ luật đối với học sinh Sau khi học sinh tự bàn bạc, thống nhất mọi điều, giáo viên chủ nhiệm sẽ tổng hợp thành một bản “ Nội qui lớp học” và “hình thức
kỷ luật của lớp” phổ biến cho toàn học sinh trong lớp Bản nội qui này có thể
bổ sung hoặc sửa đổi tùy theo tình hình học tập của học sinh và tình hình cụ thể của từng lớp
Mỗi giáo viên chủ nhiệm sẽ căn cứ vào kinh nghiệm thực tế và tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm của mình mà đưa ra nội dung hoặc hình thức
kỷ luật cho phù hợp, riêng cá nhân tôi thì tôi làm như sau:
2.3.1 Tìm hiểu và nắm vững đối tượng giáo dục
- Nhà giáo dục vĩ đại Nga Usinxki nói rằng: “muốn giáo dục con
người về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”
Giáo viên chủ nhiệm cần tìm hiểu và nắm vững các đặc điểm cơ bản
về tâm sinh lý, tính cách, năng lực, sức khỏe, năng lực phát triển trí tuệ, sở thích, nguyện vọng, năng khiếu, phẩm chất đạo đức của học sinh Về hoàn cảnh sống, mối quan hệ với tập thể, bạn bè Qua đó để thấy mặt mạnh, mặt yếu của từng học sinh, của tập thể lớp để phát huy và khắc phục Trên cơ sở
đó phát hiện những yếu tố mới, những mầm mống, những nhân tố tích cực để làm nòng cốt cho phong trào chung của lớp Nếu như chúng ta không nắm rõ vấn đề này thì chúng ta không thể tìm được những phương pháp phù hớp
Trang 6Để tìm hiểu và nắm vững đối tượng giáo dục, theo tôi thì có thể vận dụng những cách sau:
a Thông qua sổ điểm của năm trước, qua phiếu lý lịch đầu năm
học, trong buổi đầu tiên lớp gặp Giáo viên chủ nhiệm trước khi bước vào năm học mới
Từ sổ điểm năm trước, phiếu lý lịch, giáo viên chủ nhiệm sẽ sơ lược nắm bắt kịp thời đặc điểm của các em, đây cũng là cơ sở quan trọng để giáo viên chủ nhiệm lựa chọn Ban cán sự lớp – lực lượng nòng cốt và quan trọng hỗ trợ đắc lực cho giáo viên trong quá trình áp dụng biện pháp kỷ luật tích cực
b Thông qua, giấy tờ cá nhân của học sinh (khai sinh , hộ khẩu ), phiếu học sinh do nhà trường chuẩn bị
Từ giấy khai sinh hoặc hộ khẩu của học sinh chúng ta nắm bắt những thông tin chính xác hơn về học sinh, kịp thời sửa chữa những sai sót về
lý lịch của các em Kết hợp với tư liệu từ phiếu học sinh, chúng ta tổng kết những thông tin cần thiết về học sinh về mọi mặt, để từ đó có biện pháp giáo dục thích hợp với từng đối tượng
c Thông qua giấy tờ, hồ sơ, sổ sách của lớp
Ban cán sự lớp được giáo viên chủ nhiệm trích quĩ lớp để mua bút,
vở và có nhiệm vụ ghi chép các hoạt động của lớp, đồng thời theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ của các thành viên trong lớp tuỳ theo chức trách, nhiệm
vụ mà giáo viên chủ nhiệm đã giao
2.3.2 Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa Giáo viên chủ nhiệm và học sinh – nền tảng quan trọng của phương pháp quản lý lớp học bằng các biện pháp kỷ luật tích cực
Quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau giữa người với người ở đất nước
ta hiện nay là điều kiện thuận lợi để hình thành quan hệ tốt đẹp giữa người lớn
và tuổi mới lớn Đặc biệt chúng ta đang thi đua " Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” Tuy vậy khó tránh khỏi những xung đột nhỏ giữa
Trang 7thanh thiếu niên và người lớn, hay giữa giáo viên chủ nhiệm và học sinh Điều đó một phần do học sinh và giáo viên chủ nhiệm sống và phát triển ở hai giai đoạn khác nhau Mặt khác nó phụ thuộc nhiều vào thái độ của hai phía đối với nhau, quan điểm của hai phía về nhau
Quan hệ giữa giáo viên chủ nhiệm và học sinh có thể tốt đẹp nếu giáo viên chủ nhiệm thực sự tin tưởng vào học sinh, tạo điều kiện để các em được thỏa mãn tính tích cực, độc lập trong hoạt động, tạo điều kiện để nâng cao tinh thần trách nhiệm của học sinh Giáo viên chủ nhiệm không được quyết định thay, làm thay cho học sinh, như vậy các em sẽ mất hứng thú và cảm thấy phiền toái Mặt khác , thái độ “đỡ đầu” quá cặn kẽ của giáo viên chủ nhiệm sẽ củng cố ở học sinh tính trẻ con, thờ ơ và vô trách nhiệm Nếu quen với cảm giác “đỡ đầu” đó các em sẽ rụt rè, không dám quyết định khi cần thiết Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức lớp tích cực, tự quản nhưng không phải thờ ơ, để mặc lớp làm gì thì làm, phải lôi kéo tất cả học sinh vào hoạt động chung, kích thích được tinh thần trách nhiệm, sự tự giáo dục và giáo dục lẫn nhau của các em
Về điều này tôi đã tiến hành khảo sát và tìm ra được những điều học sinh cần và chưa đồng ý về giáo viên chủ nhiệm, để từ đó giáo viên chủ nhiệm rút kinh nghiệm để xây dựng được mối quan hệ tốt và nhận được sự ủng hộ của học sinh trong quá trình quản lý lớp
2.3.3 Quản lí lớp học bằng biện pháp giáo dục ý thức tôn trọng nội qui,
kỉ luật của học sinh
a Sự cần thiết của kỉ luật trong nhà trường và thực trạng “nhờn” kỉ luật, coi thường nội qui của học sinh
Để điều chỉnh hành vi của người công dân, Nhà nước phải có pháp luật; để buộc mọi người tôn trong pháp luật, cần phải có những thiết chế ,công
cụ như tòa án, nhà tù…Tương tự như thế, Nhà trường cũng cần có nội qui, điều lệ để điều chỉnh hành vi của học sinh; cần các biện pháp kỉ luật để buộc
Trang 8học sinh phải tôn trọng nội qui Nội qui không chặt chẽ, kỉ luật không nghiêm thì học sinh sẽ “nhờn” Học sinh “nhờn” kỉ luật thì kỉ cương, nền nếp của nhà trường sụp đổ, việc dạy và học sẽ không có chất lượng Thực tế hiện nay có một số học sinh hư hỏng, đến trường không phải để học tập mà để tụ tập chơi bời, quậy phá, cúp tiết để đi chơi Do nhiều nguyên nhân như ảo tưởng về khả năng giáo dục, cảm hóa của nhà trường với đối tượng này; sự vô trách nhiệm của cha mẹ học sinh, các qui định về mức độ kỉ luật quá mềm; sự e ngại ảnh hưởng đến thành tích của nhà trường, sự nể nang về phụ huynh… nên số học sinh này vẫn ngang nhiên tồn tại Điều nguy hiểm là những tấm gương xấu này lại có khả năng lây lan, lôi kéo một bộ phận học sinh cùng tham gia và lây lan rất nhanh Vì vậy nếu thấy kỉ luật của nhà trường nghiêm thì số học sinh này sẽ khép mình trong khuôn khổ Nhưng khi thấy những học sinh quậy phá mà chẳng bị nghiêm trị thì các học sinh này sẽ đua đòi, bắt chước để cuối cùng trở thành những học sinh hư Do vậy, kỉ luật nghiêm khắc thì chỉ loại ra một số học sinh hư hỏng; kỉ luật không nghiêm thì sẽ làm hư luôn những học sinh chưa hư
b Làm thế nào để học sinh “tự giác” chấp hành nội qui, kỉ luật?
Thuyết phục, cảm hóa, tác động bằng tình cảm… để học sinh tự giác chấp hành nội qui thì nghe rất hay nhưng không thực tế Với những học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập thì chẳng cần ai thuyết phục, cảm hóa cả; các
em rất tự giác chấp hành nội qui Nhưng với đa số học sinh việc chấp hành nội qui là do “sợ” bị kỉ luật Muốn học sinh chấp hành nội qui trước tiên các
em phải hiểu nội qui; phải biết điều gì được làm, điều gì không được làm; vi phạm mức độ nào là bị phê bình, kiểm điểm trước lớp, bị hạ hạnh kiểm; vi phạm mức độ nào là bị đưa ra Hội đồng kỉ luật… Tất cả đều có trong Điều lệ, qui định của nhà trường nhưng học sinh lại không nhớ Phải có những qui định thật rõ ràng, cụ thể và bắt học sinh học thuộc ( giáo viên chủ nhiệm ở những buổi đầu năm học có thể kiểm tra học sinh và cũng có thể đưa vào một trong những tiêu chí đánh giá về mặt hạnh kiểm của lớp) Để học sinh chấp hành tốt nội qui thì trách nhiệm không chỉ ở giáo viên chủ nhiệm; đó còn là sự
Trang 9cộng đồng trách nhiệm của lãnh đạo nhà trường, giáo viên bộ môn, phụ trách đội, phụ huynh học sinh…Tất nhiên giáo viên chủ nhiệm phải chịu trách nhiệm chính nhưng như thế không có nghĩa là lãnh đạo trường, liên đội trường không chịu trách nhiệm gì
c Các phương pháp quản lí lớp học bằng biện pháp giáo dục học sinh ý thức kỉ luật
Thứ nhất là vai trò chỉ đạo, hướng dẫn của Giáo viên chủ nhiệm :
Trước tiên giáo viên chủ nhiệm phải tâm huyết Nhưng do Giáo viên chủ nhiệm không phải lúc nào cũng có mặt ở trường và nếu đến trường thì còn phải thực hiện nhiệm vụ giảng dạy ở các lớp khác nên việc quản lí lớp phải giao cho ban cán bộ lớp Giáo viên chủ nhiệm tổ chức, giao nhiệm vụ và hướng dẫn cách quản lí lớp cho ban cán bộ lớp Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên kiểm tra, uốn nắn để cho bộ máy quản lí lớp chạy đều Trong giờ sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm nên để cho ban cán bộ lớp điều hành
và chỉ tham gia ý kiến chỉ đạo khi có những sự việc ban cán bộ lớp không giải quyết được hoặc phổ biến những chỉ đạo của ban giám hiệu
Thứ hai là phát huy vai trò tích cực, chủ động của ban cán bộ lớp :
Phải làm cho ban cán bộ lớp thấy rằng mình không phải là kẻ thừa hành, chỉ làm những công việc mà giáo viên chủ nhiệm sai bảo Ban cán bộ lớp phải có những quyền hành nhất định, phải có “tiếng nói” trong việc khen thưởng, xử
lí kỉ luật và xếp loại hạnh kiểm học sinh Giáo viên chủ nhiệm nên động viên ban cán bộ lớp đề xuất những biện pháp đưa lớp tiến bộ Qua sự theo dõi của mình, ban cán bộ lớp có quyền yêu cầu các học sinh vi phạm nội qui hoặc lơ
là học tập phải tự phê bình, kiểm điểm trước lớp… Tóm lại, vai trò của ban cán bộ lớp là hết sức quan trọng Nó đòi hỏi cao tính gương mẫu, tinh thần trách nhiệm, tính trung thực, không vị nể và nhiệt tình cao của người cán bộ lớp Do đó việc chọn được một ban cán bộ lớp tốt là yếu tố tiên quyết để quản
lí lớp thành công Kinh nghiệm cho thấy không phải việc để cho tập thể lớp bầu ban cán bộ lớp bao giờ cũng tốt Tuy phát huy dân chủ là cần thiết nhưng thực tế học sinh thường ưa bầu những bạn vui vẻ, dễ dãi và sẵn lòng bao che
Trang 10cho những khuyết điểm của mình trước giáo viên chủ nhiệm làm cán bộ lớp.
Vì vậy, Giáo viên chủ nhiệm nên hướng cho lớp bầu những học sinh có phẩm chất mà mình đã lựa chọn Nếu cần, Giáo viên chủ nhiệm trực tiếp chỉ định các học sinh làm cán bộ lớp thì vẫn tốt hơn so với bầu cử dân chủ nhưng vẫn không chọn được học sinh xứng đáng
Thứ ba là phát huy yếu tố “cộng đồng trách nhiệm”: Phát huy tính
cộng đồng trách nhiệm tức là làm cho những học sinh tốt hiểu rằng chỉ mình tốt là chưa đủ mà phải giúp cho bạn mình cùng tốt và làm cho những học sinh chưa tốt hiểu rằng việc mình vi phạm nội qui, lười học… không chỉ mình chịu hậu quả mà còn làm cho các bạn khác cũng bị “vạ lây” Muốn vậy, Giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng nội dung và biểu điểm thi đua giữa các tổ để khen thưởng các tổ thi đua tốt và lấy kết quả thi đua tổ để định mức tỉ lệ phần trăm các xếp loại hạnh kiểm của những thành viên trong tổ Ví dụ tổ xếp hạng nhất thì định mức là 80% học sinh được xếp loại hạnh kiểm tốt, hạng nhì định mức là 60%, hạng ba định mức là 40%, hạng chót định mức là 20%
Thứ tư là phối hợp với Phụ huynh học sinh như thế nào để vừa tiết
kiệm thời gian vừa có hiệu quả?
Cách làm truyền thống là giáo viên chủ nhiệm mời phụ huynh của học sinh vi phạm đến trường để trao đổi biện pháp giáo dục học sinh hoặc tìm đến nhà học sinh để gặp cha mẹ các em Cách làm này tốn nhiều thời gian của cả hai bên do đó chỉ nên áp dụng khi thật cần thiết Cách thứ hai là liên lạc bằng điện thoại Cách này tiện lợi nhưng tốn kém và đôi khi hiệu quả không cao (chẳng hạn như Phụ huynh học sinh gọi điện xin phép cho con nghỉ học…) Cách thứ ba: Giáo viên chủ nhiệm lấy chữ kí mẫu của Phụ huynh học sinh vào đầu năm ( sổ liên lạc) Đơn xin phép nghỉ học của Phụ huynh học sinh phải có chữ kí xác nhận đúng mẫu của Phụ huynh Những học sinh vi phạm nội qui, không thuộc bài… đều phải làm bản tự kiểm trước lớp Bản tự kiểm
đó phải có ý kiến và chữ kí đúng mẫu của phụ huynh học sinh Như vậy học sinh sẽ không giả mạo được và Phụ huynh sẽ nhận được các thông tin về việc học tập cũng như hạnh kiểm của con em mình