SKKN Giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học

Hưởng ứng phong trào vận động “ Xây dựng trường học thân thiện, họcsinh tích cực” của Bộ GD&ĐT đã phát động; mỗi giáo viên không chỉ khôngngừng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học sa

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập- Tự do- Hạnh phúc

BẢN CAM KẾT I.TÁC GIẢ

Họ và tên: Vũ Thị Thanh Thảo

Năm sinh: 1975

Đơn vị: Trường tiểu học Chu Văn An

II SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“Giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học”

III CAM KẾT

Tôi xin cam kết sáng kiến kinh nghiệm này là sản phẩm của cá nhân tôi.Nếu xảy ra tranh chấp về quyền sở hữu đối với một phần hay toàn bộ sáng kiếnkinh nghiệm, tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước lãnh đạo Phòng giáo dục vềtính trung thực này

Cát Bà, ngày 6 tháng 1 năm 2014

NGƯỜI CAM KẾT

Vũ Thị Thanh Thảo

3 PHẦN II: NỘI DUNG

1 Cơ sở lí luận

5

4 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1 Bài học kinh nghiệm

PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU

1 Lý do chọn đề tài

Đất nước ta đang tiến tới công nghiệp hoá, hiện đại hoá Đây là địnhhướng chiến lược đúng đắn, phù hợp với yêu cầu của thời đại Thời đại mà trítuệ con người được coi là tài sản quý báu tạo nên mặt bằng cao về dân trí Trong

đó giáo dục đóng vai trò quan trọng để thực hiện mục tiêu chiến lược quốc gia

"Phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhântài, đào tạo những con người có kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, có kỹnăng nghề nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái,yêu nước, yêu CNXH, sống lành mạnh đáp ứng được những yêu cầu phát triểnđất nước"

Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng ngườikhông chỉ của riêng ngành giáo dục mà là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân.Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, là vô cùngquan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con người, sự phát triển củamột thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt độnggiáo dục “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người” Hơnthế, trong một thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triểnnhư vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết Làm thế nào để nhữngngười chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệpgiáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội,của tất cả những người làm công tác giáo dục

Hưởng ứng phong trào vận động “ Xây dựng trường học thân thiện, họcsinh tích cực” của Bộ GD&ĐT đã phát động; mỗi giáo viên không chỉ khôngngừng đổi mới nội dung và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với quá trìnhhội nhập và phát triển của đất nước mà còn không ngừng đổi mới cách tổ chức,quản lí lớp học để các em đến trường với tâm trạng thoải mái, vui tươi, tạokhông khí lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh không phải “ sợ” đến

trường mà các em luôn cảm nhận được “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người luôn ở bên cạnhgiải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêuquí nhất, người mà được các em xem như là cha là mẹ không ai khác chính làngười giáo viên chủ nhiệm lớp.

Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn tâm niệm làmsao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội, xứng đángvới hình ảnh đẹp mà xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghềdạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những conngười sáng tạo”

Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm Vì vậy,

trong năm học 2013-2014, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học.”

2 Mục đích nghiên cứu:

- Đưa ra những giải pháp để làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 3, trường

tiểu học Chu Văn An, thị trấn Cát Bà, huyện Cát Hải, thành phố Hải phòng

3 Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn của lớp chủ nhiệm

- Điều tra thực trạng của lớp chủ nhiệm Nghiên cứu, nắm rõ việc thựchiện nhiệm vụ của học sinh lớp trên các khâu xây dựng chương trình, kế hoạchhoạt động cụ thể của lớp đầu năm Việc thực hiện kế hoạch, chương trình nămhọc của lớp đó đặc biệt chú ý đến việc tổ chức hoạt động, rèn luyện hai mặt giáodục của học sinh và hoạt động thi đua của lớp

- Phân tích rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan có ảnh hưởng mạnhđến hoạt động của lớp

- Đưa ra những biện pháp cơ bản mà giáo viên chủ nhiệm lớp đã trực tiếp

áp dụng để chỉ đạo mọi hoạt động của lớp đem lại kết quả tốt

- Tổng kết, rút ra bài học

4 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.

- Học sinh lớp 3A2, trường tiểu học Chu Văn An năm học 2012- 2013.

- Những kinh nghiệm và giải pháp trong công tác chủ nhiệm lớp

5 Phương pháp nghiên cứu.

- Phương pháp điều tra

- Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp quan sát

- Phương pháp trắc nghiệm

- Phương pháp phân tích

- Phương pháp so sánh, tổng hợp

- Phương pháp tổng kết, đúc rút kinh nghiệm

6 Điểm mới trong kết quả nghiên cứu.

- Giúp người GV chủ nhiệm lớp có điều kiện gần gũi với học sinh, hiểu học sinh hơn, quan tâm, sát sao đến mọi hoạt động của học sinh để từ đó giáo dục các em ngày càng tốt hơn

- HS không còn tâm lí ngại gần gũi, ngại tiếp xúc với giáo viên chủnhiệm lớp, tạo điều kiện để học sinh phát huy tối đa những khả năng vốn có củamình trong học tập cũng như trong mọi hoạt động của lớp, của trường

PHẦN II: NỘI DUNG

1 Cơ sở lí luận

a) Đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học:

Tuổi tiểu học là tuổi của sự phát triển hồn nhiên bằng phương thức lĩnhhội Cùng với việc lĩnh hội, tiếp thu một hệ thống tri thức về các môn học, trẻ

em học cách học, học kĩ năng sống trong môi trường trường học và môi trường

xã hội Cùng với sự ảnh hưởng khá lớn của môi trường giáo dục gia đình vàquan hệ bạn bè cùng tuổi, cùng lớp và trường học, học sinh tiểu học lĩnh hội cácchuẩn mực quy tắc đạo đức của hành vi Sự lĩnh hội trên tạo ra những biến đổi

cơ bản trong sự phát triển tâm lí của học sinh tiểu học Chúng không chỉ đảmbảo cho các em thích ứng với cuộc sống nhà trường và hoạt động học, mà cònchuẩn bị cho các em những bước ngoặt quan trọng trong cuộc sống ở tuổi thiếu

niên- lứa tuổi có xu thế vươn lên làm người lớn Về việc này, N.X.Leytex đãkhắc họa: “ Tuổi tiểu học là thời kì của sự nhập tâm và tích lũy tri thức, thời kì

mà sự lĩnh hội chiếm ưu thế Chức năng trên được thực hiện thắng lợi nhờ cácđặc điểm đặc trưng của lứa tuổi này – sự tuân thủ tuyệt đối vào những người có

uy tín với các em (đặc biệt là thầy, cô giáo), sự mẫn cảm, sự lưu tâm, đặc biệt làthái độ vui chơi ngây thơ đối với các đối tượng mà các em được tiếp xúc Họcsinh tiểu học là nhân vật trung tâm, là linh hồn của trường tiểu học Ở đấy, trẻđang từng ngày, từng giờ tự hình thành cho mình những năng lực của người ởtrình độ sơ đẳng như : sử dụng tiếng mẹ đẻ, năng lực tính toán, năng lực làmviệc trí óc, … Cùng với các năng lực trên là sự hình thành tình cảm, thái độ vàcách cư xử phù hợp với dân tộc và văn minh nhân loại hiện đại Học sinh tiểuhọc ngày nay là những chủ thể đang trở thành chính mình bằng hoạt động củamình dưới sự tổ chức, hướng dẫn của người lớn theo phương pháp nhà trườnghiện đại

b) Vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp

- Giáo viên chủ nhiệm lớp được thay mặt hiệu trưởng quản lí và giúp lớp

tổ chức học tập, rèn luyện đạt mục tiêu đào tạo, giáo viên chủ nhiệm vừa đóngvai quản lí hành chính nhà nước, vừa đóng vai trò người thầy giáo, đồng thờicòn đóng vai trò người đại diện cho quyền lợi của tập thể lớp

- Là người chủ chốt của trường làm công tác giáo dục học sinh

- Nắm chắc tư tưởng, tinh thần thái độ và kết quả học tập, rèn luyện củahọc sinh, phối hợp với gia đình và đoàn thể để giúp đỡ, cảm hóa học sinh trongrèn luyện để trở thành người tốt cho xã hội

- Giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất lượngcũng như hình thành nhân cách cho học sinh Vai trò của giáo viên chủ nhiệmkhi tham gia công tác giáo dục không chỉ là nắm được những chỉ số của quản líhành chính đơn thuần như tên, tuổi, số lượng, hoàn cảnh gia đình của học sinh,trình độ học sinh về học lực, hạnh kiểm mà còn phải dự báo xu hướng, tổ chứcgiáo dục, dạy học phù hợp điều kiện khả năng của từng học sinh

c) Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm:

- Giảng dạy các bộ môn, tổ chức giáo dục rèn luyện học sinh

- Học tập, nâng cao sự hiểu biết, đạt trình độ chuẩn, phấn đấu đạt trên chuẩn

- Nêu cao các phẩm chất trong công tác giáo dục học sinh:

+ Gần gũi yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với học sinh, an tâmvới nghề dạy học ở tiểu học

+ Có ý thức trách nhiệm, tinh thần khắc phục khó khăn, tận tụy sáng tạotrong lao động sư phạm

+ Gắn bó mật thiết với tập thể sư phạm và cộng đồng

+ Sống giản dị, lành mạnh, trung hậu, bao dung, vui tươi, cởi mở Có tácphong mẫu mực

+ Ham hiểu biết cái mới, luôn năng cao trình độ, kĩ năng nghề nghiệp vàrèn luyện tự hoàn thiện nhân cách..

- Giáo viên chủ nhiệm nhiều năm là chiến sĩ thi đua cấp Huyện, có chuyênmôn vững vàng, luôn có ý thức học hỏi, tìm tòi sáng tạo, nhiệt tình giảng dạy,luôn chăm lo và quan tâm đến học sinh

- Đội ngũ các thầy cô giáo bộ môn nhiệt tình, yêu nghề và trách nhiệmcao, chuyên môn vững vàng

- Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học

- Một bộ phận phụ huynh học sinh đã quan tâm đến việc học của các em

- Các em có ý thức học tập, ngoan ngoãn, đoàn kết, tích cực tham gia cáchoạt động của nhà trường.

b) Khó khăn:

-Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều, một số em tiếp thu chậm,chưa chăm chỉ học tập nên kết quả học tập chưa cao

- Một số em còn mải chơi, học kém nên chán học

-Phụ huynh chưa có sự quan tâm nhiều đến con em mình, ít gặp gỡ giáoviên để trao đổi về việc học tập, sinh hoạt của con em mình ở trường cũng như ởnhà

- Một số phụ huynh coi việc giáo dục trẻ lả bổn phận và trách nhiệm củanhà trường mà đặc biệt là của giáo viên

2.2 Thực trạng vấn đề:

Nhiệm vụ cơ bản của nhà trường là dạy và học trong đó nhiệm vụ trọngtâm là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện Bản thân tôi là một giáo viên chủnhiệm , tôi xác định rõ : Để nâng cao chất lượng dạy và học, trước tiên phải làmtốt công tác chủ nhiệm, phải tìm ra những biện pháp tích cực nhất phù hợp vớitình hình và điều kiện cụ thể của lớp

- Ở lớp tôi chủ nhiệm có nhiều em sống ở môi trường sông nước: EmThành, em Nhi, em Thương, em Huy,em Linh, em Trang Hàng ngày các emphải dậy từ rất sớm để đi đò đến lớp, điều kiện học tập không thuận lợi

- Nhiều phụ huynh không có việc làm ổn định, phải bươn chải cuộc sốngnên ít có điều kiện để quan tâm chăm sóc con cái.

Do vậy , để giáo dục học sinh không thể dựa hoàn toàn vào kế hoạch được

mà phải dựa vào tình hình thực tế Thực sự, ở năm học trước các em học chưađều, nhiều em chưa chăm học, giữ gìn sách vở và đồ dùng chưa tốt, nhiều emcha mẹ chưa quan tâm đến việc học tập còn phó mặc cho nhà trường Để nắmđược thực trạng này, tôi luôn sát sao trong từng hoạt động của các em, theo dõitừng học sinh, từng thời kỳ, từng tiến bộ của các em trong học tập và cả trongcác hoạt động để thấy được mặt mạnh mặt yếu của học sinh

Theo báo cáo của lớp 2A2 năm học 2012-2013 như sau:

3 Các biện pháp đã thực hiện:

Công tác chủ nhiệm lớp là một trong hai công tác vô cùng quan trọng củangười giáo viên, điều này càng quan trọng hơn khi được đặt trong phong trào thiđua “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” Để lớp chủ nhiệmcủa mình thực sự thân thiện, học sinh của mình thực sự tích cực, bên cạnh việcnắm chắc vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm, tôi đã cóđịnh hướng cụ thể cho công việc của mình Đặc biệt để xây dựng được một tậpthể lớp học đoàn kết, thân thiện, tôi đặc biệt chú trọng đến các công việcsau

2.1 Tìm hiểu học sinh:

- Để nắm được tình hình cụ thể của từng học sinh , ngay từ những ngày đầunhận lớp, tôi gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm cũ để nắm bắt sơ qua về tình hình củalớp đó Sau đó tìm hiểu học sinh qua các tài liệu liên quan: Xem sơ yếu lý lịch( hoàn cảnh HS), học bạ ( biết học lực, hạnh kiểm cũng như nhận xét của giáoviên chủ nhiệm năm học trước) Đây là tài liệu đáng tin cậy, ban đầu giúp tôinhận biết và phân loại học sinh Tôi ghi chép cụ thể vào sổ riêng để tiện theodõi và có cách giải quyết riêng với từng em Nếu có sai phạm thì việc xử phạt làbất đắt dĩ và khi dùng biện pháp này phải khéo léo, vừa mềm mỏng vừa kiênquyết, điều quan trọng là giúp em hiểu ra lỗi sai để sửa

- Tìm hiểu học sinh qua quan sát trực tiếp: Quan sát trực tiếp học sinh hằngngày trong các hoạt động lên lớp, ngoài giờ lên lớp để biết hành vi, thái độ củacác em Qua đó, tôi có thể cố gắng tìm ra được những nét cá tính nhất của từng

em, có sự điều chỉnh hành vi cho phù hợp Chẳng hạn, đối với những em khá rụt

rè, ngại giao tiếp thì tôi sẽ tạo cơ hội để những em đó thường xuyên được phátbiểu ý kiến, được tham gia nhiều hơn các hoạt động tập thể Còn đối với những

em khá nghịch ngợm thì có thể tôi giao cho các em đảm nhận một vai trò nào đótrong các hoạt động để giúp em tự biết điều chỉnh hành vi của mình

- Để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em trong học tập, sinh hoạt hay

ăn nghỉ trưa ở trường, tôi đã làm 1 chiếc hộp xinh xắn được trang trí rất đẹp đểcác em ghi những điều mình muốn nói , muốn bày tỏ rồi tự tay các em bỏ vào

chiếc hộp đó, cứ sau một tuần vào giờ sinh hoạt tôi lại mở ra Từ những dòngchữ tuy ngắn gọn thậm trí viết sai chính tả nhưng tôi hiểu các em cần gì, muốngì.

- Tìm hiểu học sinh thông qua liên hệ, trao đổi điện thoại với phụ huynhhoặc tìm đến gia đình những học sinh có hoàn cảnh khó khăn để hiểu và có sựcảm thông đối với các em Cuối mỗi học kì, tôi bàn bạc với Ban đại diện cha mẹhọc sinh của lớp trích quỹ lớp để khen thưởng, động viên những học sinh vượtkhó vươn lên trong học tập

2.2 Xây dựng đội ngũ học sinh.

Tôi thiết nghĩ, giao các trách nhiệm quản lý tổ, nhóm, hay lớp học là mộthình thức trao cho các em khả năng lãnh đạo, các em sẽ có cơ hội để phát huy

sở trường của mình đồng thời rèn tính tự giác, kỷ luật cho bản thân, vừa giúpcác em có được kỹ năng làm việc và thể hiện mình trong một nhóm đông người

Những kỹ năng này là cần thiết trong xã hội hiện đại, nếu được rèn luyện vàphát triển từ nhỏ, chắc chắn các em sẽ đạt được những thành quả tốt đẹp trong

lớp phó phụ trách học tập; lớp phó phụ trách lao động, thể dục vệ sinh; các tổtrưởng, tổ phó Nếu không có em nào tham gia ứng cử tôi cho cả lớp bàn bạc đểbình bầu ra đội ngũ tự quản của lớp ( gồm 1 lớp trưởng và 2 lớp phó, 3 tổtrưởng, 3 tổ phó) Nhiệm vụ cụ thể như sau:

+ Lớp Trưởng: Theo dõi mọi hoạt động của lớp, điều khiển các tiết sinhhoạt hàng tuần, báo cáo kết quả thi đua về mọi mặt của lớp hàng tuần, hàngtháng cho giáo viên chủ nhiệm

+ Lớp phó học tập: theo dõi về mặt học tập của lớp, giải đáp mọi thắc mắccủa các bạn về học tập, lập kế hoạch giúp đỡ các bạn học sinh yếu kém vươnlên

+ Lớp phó Lao động, văn thể mĩ: Chịu trách nhiệm về mặt lao động vệsinh của lớp, nhắc nhở trực nhật Tổ chức theo dõi, tham gia các hoạt động vănhóa, văn nghệ, thể dục thể thao do Tổng phụ trách Đội, do trường tổ chức

+Tổ trưởng: Theo dõi các hoạt động của tổ, nắm kết quả học tập của từng

tổ viên, xếp loại đánh giá tổ viên và báo cáo cho lớp trưởng tổng hợp

Sau khi cả lớp biểu quyết các chức danh tôi ra điều kiện: Trong thời gian

từ 1 đến 2 tháng nếu bạn nào làm không tốt các em sẽ giới thiệu bạn khác, nếu

em nào chưa được giới thiệu mà trong tháng có nhiều tiến bộ, có khả năng đảmnhiệm sẽ tiếp tục được giới thiệu

Để tạo điều kiện cho các em giúp đỡ, kèm cặp nhau trong học tập tôi xếpchỗ ngồi như sau: Ưu tiên những em thị lực kém, thấp bé ngồi bàn trên; sắpxếp đảm bảo tổ nào cũng có học sinh khá, giỏi, trung bình và yếu hơn Trongmột bàn xếp em học giỏi (khá) ngồi cùng em học trung bình; em chăm học ngồicùng em chưa chăm; em chữ đẹp, cẩn thận ngồi cạnh em chữ xấu để tạo điềukiện kèm cặp giúp đỡ nhau và xếp luôn đó làm "Đôi bạn cùng tiến" Trong bàn

đó tôi lại phân công luân phiên làm bàn trưởng: mỗi em làm bàn trưởng mộttuần Điều quan trọng là sự phân công ấy kết hợp được năng lực và nguyệnvọng của các em , đôi bạn phải biết yêu thương, giúp đỡ nhau, tạo điều kiện pháthuy vai trò tự quản của học sinh và các em thấy được sự quan tâm của cô giáovới các em Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tìnhhình thực tế chưa hợp lí

2.3 Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm (Trong sổ chủ nhiệm)

Việc lập kế hoạch và xây dựng đội ngũ song song với nhau giúp giáo viênchú nhiệm có tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm vì thế dựatrên sự tìm hiểu và nắm bắt đội ngũ học sinh, dựa vào kế hoạch nhà trường tôilập kế hoạch tỷ mỉ, sát sao với tình hình thực tế của lớp Phần chung có tình củalớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện có cả năm học rõ ràng về số lượng và chấtlượng Phần cụ thể có kế hoạch và biện pháp thực hiện cho từng tháng Có đánhgiá sơ kết cho từng tháng Phần cuối là theo dõi cho học sinh, phần này cần phảiược theo dõi thường xuyên và chặt chẽ có ghi chép, đánh giá mọi sự tiến bộcũng như những tồn tại chưa khắc phục được của từng em Để có hướng giảiquyết kịp thời Việc theo dõi đánh giá này thể hiện qua từng ngày, từng tuần

2.4 Xây dựng kỉ cương, nề nếp