Chuyên đề tốt nghiệp Lời mở đầu Tính cấp thiết đề tài Vấn đề vốn đòi hỏi lớn, chủ trương Đảng Nhà nước ta vốn Ngân sách chi cho việc đầu tư sở hạ tầng khơng có khả thu hồi vốn, cịn toàn nhu cầu vốn để sản xuất kinh doanh kể đầu tư xây dựng, vốn cố định vốn lưu động phải vay Như đòi hỏi vốn khơng ngắn hạn mà cịn vốn trung, dài hạn Nếu khơng có vốn khơng thể thay đổi cấu kinh tế, xây dựng sở công nghiệp, trung tâm dịch vụ lớn Tuy có thay đổi nhiều phương diện, hệ thống Ngân hàng có bước tiến dài hệ thống Ngân hàng chưa đáp ứng nhu cầu vốn kinh tế Ngành Tài chính Ngân hàng là một ngành được coi huyết mạch kinh tế, muốn kinh tế ổn định tăng trưởng ngành Tài chính Ngân hàng phải không ngừng mở rộng phát triển, phải hội nhập với sự phát triển chung của Thế giới Ngân hàng đã trở thành chiếc cầu nối, tạo điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế lớn mạnh không ngừng và nữa Ngân hàng còn coi kênh điều tiết phân phối vốn thị trường, để vực dậy kinh tế giai đoạn khó khăn khơng cịn cách khác phải phát triển ngành Tài chính Ngân hàng Đảng Nhà nước ta chủ trương “ Phát huy nội lực bên trong, nguồn vốn nước đóng vai trị định, nguồn vốn nước ngồi giữ vai trị quan trọng ” Đồng thời, q trình hội nhập kinh tế khu vực quốc tế diễn sơi động, điều đồng nghĩa với cạnh tranh đã, diễn ngày khốc liệt toàn kinh tế nói chung ngành Ngân hàng nói riêng Chính vậy, việc khai thơng nguồn vốn đối hoạt động huy động vốn NHTM nói chung đặt thiết Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Các Ngân hàng hoạt động địi hỏi phải có hiệu cao, vấn đề huy động vốn không quan tâm “từ đâu?” mà phải tính đến “như nào?”, và “bằng cách gì” để có hiệu cao nhất, đáp ứng nhu cầu cho vay Ngân hàng lại địi hỏi chi phí thấp Nền kinh tế Việt Nam bước có chuyển biến chế sách, với phát triển cạnh tranh nhiều thành phần kinh tế nước, Ngân hàng phận thiếu giúp cho vận động hàng hố, tiền tệ nhanh chóng, thuận lợi nhằm đạt hiệu đầu tư lớn Ngân hàng trở thành cầu nối, tạo điều kiện thúc đẩy thành phần kinh tế lớn mạnh không ngừng Việc sâu nghiên cứu lĩnh vực ngân hàng nhiệm vụ hàng đầu sinh viên khoa Tài Ngân hàng Nhận thức rõ tầm quan trọng công tác huy động vốn hoạt động Ngân hàng Với kiến thức học qua thực tế NH TMCP Đông Á CN Hà Nội, em xin mạnh dạn chọn đề tài "Tăng cường huy động vốn NH TMCP Đông Á CN Hà Nội - Thực trạng giải pháp " làm chun đề tớt nghiệp của mình Mục đích ý nghĩa nghiên cứu chuyên đề Xuất phát từ lý luận huy động vốn NHTM, chuyên đề phân tích, đánh giá thực trạng nguồn vốn, hoạt động huy động vốn từ bên NH TMCP Đông Á đề xuất số giải pháp nhằm tăng cường huy động vốn để góp phần nâng cao kết kinh doanh NH TMCP Đông Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu khoá luận lý luận vốn sử dụng vốn cho hoạt động kinh doanh ngân hàng Trong trọng tâm tăng cường hiệu công tác huy động vốn Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Phạm vi nghiên cứu khảo sát hoạt động NHTM CP Đông năm từ 2008 đến 2010 Các giải pháp nâng cao hiệu huy động vốn Đông Phương pháp nghiên cứu Chuyên đề sử dụng phương pháp khoa học: Phương pháp vật biện chứng, phương pháp vật lịch sử, phương pháp số, phân tích, so sánh tổng hợp, khái quát hoá trừu tượng hoá Sử dụng số liêu thống kê để luận chứng Bố cục chuyên đề Ngoài phần mở đầu, kết thúc, danh mục tài liệu tham khảo, chuyên đề trình bày theo chương Chương I : Những lý luận hoạt động huy động vốn hoạt động kinh doanh NHTM Chương II : Thực trạng công tác huy động vốn NH TMCP Đông Á CN Hà Nội Chương III : Những giải pháp kiến nghị nhằm tăng cường công tác huy động vốn NH TMCP Đông Á CN Hà Nội Do thời gian nghiên cứu kiến thức thực tế khơng nhiều, chun đề em cịn nhiều điểm chưa đề cập đến cịn có thiếu sót định Em mong nhận góp ý thầy, giáo bạn để chuyên đề hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo, cán hướng dẫn khóa luận tồn thể anh chị NH TMCP Đông Á CN Hà Nội tạo điều kiện giúp đỡ em thời gian thực tập nghiên cứu viết chuyên đề Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn P.GS.TS Nguyễn Hữu Tài tận tình hướng dẫn giúp đỡ em viết chuyên đề Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp CHƯƠNG I NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TRONG HOAT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTM I Vai trò của nguồn vốn đối với NHTM nền kinh tế thị trường Các hoạt động chủ yếu của NHTM 1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại Để đưa định nghĩa ngân hàng thương mại, người ta thường phải dựa vào tính chất mục đích hoạt động thị trường tài đơi cịn kết hợp tính chất, mục đích đối tượng hoạt động.Với quốc gia khác nhau, hình thành khái niệm khác NHTM Theo Luật Ngân hàng Đan Mạch năm 1930: “Những nhà băng thiết yếu bao gồm nghiệp vụ nhận tiền gửi, buôn bán vàng bạc, hành nghề thương mại giá trị địa ốc, phương tiện tín dụng hối phiếu, thực nghiệp vụ chuyển ngân, đứng bảo hiểm ” Theo Luật Ngân hàng Pháp năm 1941: “NHTM xí nghiệp hay sở hành nghề thường xuyên nhận cơng chúng hình thức ký thác hay hình thức khác số tiền mà họ dùng cho họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng hay dịch vụ tài chính” Theo Luật TCTD Việt Nam:“Ngân hàng TCTD thực toàn hoạt động ngân hàng hoạt động kinh doanh khác có liên quan” “Hoạt động ngân hàng hoạt động kinh doanh tiền tệ, chủ yếu nhận tiền gửi, sử dụng số tiền vay thực nghiệp vụ toán” “NHTM loại hình ngân hàng thực toàn hoạt động ngân hàng hoạt động kinh doanh khác có liên quan mục tiêu lợi nhuận góp phần thực mục tiêu kinh tế Nhà nước” Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Theo luật tổ chức tín dụng có hiệu lực từ tháng 10 năm 1998 thì NHTM định nghĩa sau: “NHTM tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu thường xuyên nhận tiền gửi khách hàng với trách nhiệm hoàn trả sử dụng số tiền vay, thực nghiệp vụ chiết khấu làm phương tiện tốn” Mặc dù có nhiều cách thể khác nhau, phân tích khai thác nội dung định nghĩa đó, người ta dễ nhận thấy NHTM có chung tính chất, là: việc nhận tiền gửi khơng kỳ hạn có kỳ hạn để sử dụng vào nghiệp vụ cho vay, đầu tư dịch vụ kinh doanh khác ngân hàng NHTM doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực tiền tệ, có hai mặt bản: - Nhận ký thác doanh nghiệp, cá nhân tổ chức, quan Nhà Nước - Sử dụng khoản ký thác vay chiết khấu Các loại hình NHTM: + NHTM Quốc doanh: Là NHTM thành lập 100% vốn Nhà nước + NHTM cổ phần: Là NHTM thành lập hình thức cơng ty cổ phần + Chi nhánh NHTM nước ngoài: Là ngân hàng thành lập theo luật pháp nước hoạt động theo luật pháp nước sở + Ngân hàng liên doanh: Là ngân hàng thành lập vốn góp bên ngân hàng Việt Nam bên ngân hàng nước ngồi có trụ sở Việt Nam hoạt động theo luật pháp Việt Nam Hệ thống NHTM Việt Nam từ đời dần khẳng định vai trò quan trọng kinh tế nói chung việc thực thi sách tài - tiền tệ nói riêng Vẫn với chức nhận tiền gửi vay kinh tế, với vai trò trung gian tài hoạt động Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp mình, NHTM phải tuân theo quản lý Nhà nước mà trực tiếp quản lý Ngân hàng Trung ương Chính quản lý này, hệ thống NHTM thực chức kinh tế Để hiểu rõ vê NHTM, đặc biệt tầm quan trọng NHTM q trình cơng nghiệp hóa - đại hóa đất nước, ta tìm hiểu hoạt động chủ yếu NHTM 1.2 Các hoạt động chủ yếu NHTM Mục tiêu chủ yếu hoạt động kinh doanh ngân hàng tối đa hóa lợi nhuận hay nói tối đa hóa giá trị tài sản ngân hàng thông qua thực tốt vai trị trung gian tài kinh tế Ngân hàng tạo lợi nhuận cách bán tài sản nợ có số đặc tính (một kết hợp riêng tính lỏng, rủi ro lợi tức) dùng tiền thu để mua tài sản có số đặc tính khác Như ngân hàng cung cấp dịch vụ chuyển loại tài sản thành loại tài sản khác cho công chúng Nghiệp vụ tạo lợi nhuận thặng dư cho ngân hàng đồng thời tạo tiện ích cho khách hàng để đơi bên có lợi Nghiệp vụ tài sản nợ (Nguồn vốn): Đây nghiệp vụ tạo điều kiện tiền đề cho hoạt động NHTM Các NHTM thực huy động nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi kinh tế hình thức để thực nhiệm vụ đầu tư, cho vay thành phần kinh tế, giúp họ đổi trang thiết bị sản xuất, nâng cấp nhà xưởng phục vụ kinh doanh… Nghiệp vụ tài sản có (Sử dụng vốn): - Nghiệp vụ dự trữ tiền mặt: Ngân hàng dự trữ tiền mặt nhằm trì khả khoản ngân hàng, đáp ứng nhu cầu rút tiền toán thường xuyên, liên tục khách hàng vào lúc Dự trữ tiền mặt cao hay thấp phụ thuộc vào quy mô hoạt động, cấu tính chất nguồn vốn NHTM Các khoản dự trữ NHTM không sinh lời Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp - Nghiệp vụ đầu tư: Ngân hàng tham gia góp vốn liên doanh, liên kết, thành lập công ty - Nghiệp vụ cho vay: Cho vay nghiệp vụ đem lại lợi nhuận chủ yếu cho NHTM Các NHTM sử dụng phần lớn số tiền huy động vay kinh tế Lợi nhuận thu từ hoạt động cho vay nguồn thu nhập để bù đắp loại chi phí hoạt động Ngân hàng thu lợi NHTM Các dịch vụ Ngân hàng: Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ mình, NHTM tiến hành cung ứng dịch vụ phục vụ khách hàng như: dịch vụ tốn, đại lý, tư vấn tài chính, sở Ngân hàng thu phí dịch vụ Ngày nhu cầu phát triển kinh tế đòi hỏi hoạt động dịch vụ Ngân hàng ngày mở rộng số lượng chất lượng Các Ngân hàng đầu tư trang thiết bị, sở vật chất, áp dụng công nghệ tiên tiến vào hoạt động Ngân hàng, thực tốt khâu tốn khơng dùng tiền mặt uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi, toán séc, toán bù trừ, thực chuyển tiền nhanh qua mạng máy tính, thực tốn thẻ tín dụng… Thực tốt khâu cung ứng dịch vụ góp phần làm tăng thu nhập cho Ngân hàng xu hướng phát triển hoạt động NHTM đại mở rộng hoạt động dịch vụ, đồng thời trì nghiệp vụ Ngân hàng truyền thống, thơng qua việc đa dạng hố hoạt động, NHTM vừa tăng thu nhập vừa cạnh tranh với định chế tài phi Ngân hàng lĩnh vực cung ứng sản phẩm tài Hoạt động kinh doanh ngoại tệ đem lại cho Ngân hàng khoản thu nhập từ chênh lệch tỷ giá dịch vụ tốn quốc tế, doanh lợi hối đoái Nguồn vốn NHTM Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Huy động vốn hoạt động kinh doanh ngân hàng thương mại Vậy trước tìm hiểu, nghiên cứu hoạt động huy động vốn ngân hàng thương mại ta phải hiểu vốn Vốn phải biểu hình thái giá trị tài sản tức vốn phải đại diện cho lượng giá trị thực tài sản định Mặt khác vốn không biểu thành tiền (tiền giấy, vàng, bạc, đá quý…) phản ánh giá trị tài sản hữu hình (máy móc thiết bị, đất đai, nhà cửa…) mà biểu giá trị tài sản vơ hình (uy tín, trình độ, phát minh, sáng chế, thơng tin, cơng nghệ…) biểu hình thức phong phú đa dạng mà vốn cần phải khai thác, sử dụng có hiệu đem lại lợi nhuận cao Như vậy, nói: Vốn tài sản xã hội đưa vào đầu tư nhằm mang lại hiệu tương lai Vì kinh tế thị trường dù hoạt động lĩnh vực vốn yếu tố quan trọng định hiệu Hoạt động ngân hàng vậy, muốn hoạt động kinh doanh có hiệu mang lại hiệu cao cơng tác huy động cần phải quan tâm mức Nước ta nước khác giới, muốn thực cơng nghiệp hóa - đại hóa cần phải có vốn Vốn chìa khóa, điều kiện hàng đầu để thực công nghiệp hóa - đại hóa Vốn kinh tế ví máu thể, thiếu vốn kinh tế chậm phát triển Song vốn tạo lập từ đâu, cách phụ thuộc lớn vào chế, sách tạo vốn Nguồn vốn NHTM đóng vai trị quan trọng khơng hoạt động kinh doanh ngân hàng mà cịn đóng vai trị quan trọng q trình phát triển kinh tế - xã hội Vậy nguồn vốn NHTM gì? Nguồn vốn NHTM toàn nguồn tiền mà ngân hàng tạo lập huy động để đầu tư cho vay đáp ứng nhu cầu khác hoạt động kinh doanh ngân hàng Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Nguồn vốn mà ngân hàng tạo lập huy động giúp cho ngân hàng tổ chức hoạt động kinh doanh mà cịn góp phần quan trọng việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nói riêng phát triển toàn kinh tế quốc dân nói chung Tuy nhiên, nguồn vốn NHTM hình thành từ nhiều nguồn khác như: vốn chủ sở hữu, vốn huy động, vốn vay loại vốn khác 2.1 Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu có ý nghĩa quan trọng hoạt động kinh doanh NHTM, thực số chức khơng thể thay là: cung cấp nguồn lực ban đầu cho ngân hàng trì hoạt động ngân hàng thành lập, sở tạo niềm tin cho khách hàng đến giao dịch với ngân hàng, phòng ngừa rủi ro kinh doanh cho ngân hàng Vốn chủ sở hữu bao gồm: 2.1.1 Nguồn vốn hình thành ban đầu Đây coi vốn điều lệ ngân hàng quy định điều kiện thành lập ngân hàng pháp luật Nguồn vồn lượng vốn tối thiểu mà ngân hàng cần phải có để đáp ứng điều kiện thành lập hoạt động kinh doanh Các loại hình ngân hàng khác có nguồn gốc hình thành vốn ban đầu khác nhau: Đối với ngân hàng quốc doanh nguồn vốn hình thành ban đầu ngân sách nhà nước cấp, ngân hàng liên doanh bên liên doanh đóng góp, ngân hàng cổ phần cổ đơng góp vốn thơng qua việc mua cổ phần cổ phiếu ngân hàng; ngân hàng tư nhân vốn thuộc sở hữu tư nhân 2.1.2 Nguồn vốn bổ sung trình hoạt động Vốn chủ sở hữu ngân hàng gia tăng theo nhiều phương thức khác tùy thuộc vào điều kiện cụ thể trình hoạt động sản xuất kinh doanh ngân hàng Đó bao gồm: Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 Chuyên đề tốt nghiệp Nguồn từ lợi nhuận: Khi hoạt động kinh doanh tạo lợi nhuận ngân hàng chuyển phần lợi nhuận thành nguồn vốn nhằm tái đầu tư Lượng vốn tích lũy tư thu nhập tùy theo chiến lược kinh doanh ngân hàng thời gian tới cân nhắc chủ ngân hàng tích lũy tiêu dùng Nguồn bổ sung từ việc phát hành thêm cổ phần, góp thêm, cấp thêm… để mở rộng quy mô hoạt động, để đổi trang thiết bị, để đáp ứng nhu cầu gia tăng vốn chủ Ngân hàng Nhà nước quy định…Đặc điểm hình thức huy động khơng thường xun, song giúp cho ngân hàng có lượng vốn chủ sở hữu lớn vào lúc cần thiết 2.1.3 Các quỹ Ngân hàng có nhiều quỹ khác nhau, quỹ sử dụng vào mục đích định tùy thuộc vào tình hình kinh doanh ngân hàng Các quỹ ngân hàng thuộc sở hữu chủ ngân hàng Nguồn hình thành quỹ từ thu nhập ngân hàng Các quỹ ngân hàng bao gồm: - Quỹ bổ sung vốn điều lệ: có mục đích tăng cường số vốn tự có ban đầu - Quỹ dự phòng bù đắp rủi ro: Dùng để dự phòng bù đắp rủi ro hoạt động kinh doanh ngân hàng nhằm bảo toàn vốn điều lệ Quỹ trích lập hàng năm tích lũy lại nhằm bù đắp tổn thất xảy - Ngồi cịn có quỹ đặc biệt khác như: quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi, quỹ khấu hao tài sản cố định, quỹ giám đốc,… Dự phòng rủi ro: Dự phịng rủi ro tín dụng NHTM trích lập từ thu nhập trước sau thuế (theo quy định quốc gia) theo tỷ lệ định Khoản trích lập quan trọng cần thiết cho hoạt động Ngân hàng, kinh tế thị trường khơng thể tránh khỏi rủi ro bất khả kháng xảy ra, đó, ngân hàng trích quỹ để bù đắp 2.1.4 Nguồn vay nợ chuyển đổi thành cổ phần Phùng Thị Kim Thu – Lớp Ngân hàng K39 10 ... "Tăng cường huy động vốn NH TMCP Đông Á CN Hà Nội - Thực trạng giải pháp " làm chuyên đề tốt nghiệp của mi? ?nh Mục đích ý nghĩa nghiên cứu chuyên đề Xuất phát từ lý luận huy động vốn NHTM,... chuyên đề phân tích, đ? ?nh giá thực trạng nguồn vốn, hoạt động huy động vốn từ bên ngồi NH TMCP Đơng Á đề xuất số giải pháp nh? ??m tăng cường huy động vốn để góp phần nâng cao kết kinh doanh NH. .. TMCP Đông Á CN Hà Nội Chương III : Nh? ??ng giải pháp kiến nghị nh? ??m tăng cường công tác huy động vốn NH TMCP Đông Á CN Hà Nội Do thời gian nghiên cứu kiến thức thực tế không nhiều, chuyên