MỞ ðẦU Tất cả các nuớc trên thế giới hiện đang phải đối mặt với nhu cầu cham sóc sức khoẻ ngày càng cao trong khi đó nguồn lực thì hạn hẹp và ngày càng trở nên khan hiếm. Các nhà hoạch định chính sách thì luôn muốn nguồn lực hạn hẹp phải đuợc sử dụng hiệu quả nhất. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để nguồn lực đuợc sử dụng tốt nhất. ðánh giá kinh tế các chuong trình/hoạt động cham sóc sức khoẻ đã trở nên một phần quan trọng của kinh tế ứng dụng trong suốt 30 nam qua. Mục đích của đánh giá kinh tế là so sánh các hoạt động tiêm chủng các phác đồ điều trị các bệnh, các thủ thuật trong điều trị bệnh. ðánh giá kinh tế có thể là công cụ để đánh giá xem một can thiệp nào đó có đáng giá đuợc triển khai so với can thiệp khác không (hoặc là so với không làm gì). ðánh giá kinh tế phân tích những lợi ích có thêm của can thiệp thì có lớn hon chi phí thêm không? Về nguyên lý ðánh giá kinh tế có thể so sánh giá trị thực của các can thiệp mặc dù nó hoàn toàn khác nhau. Thông qua uớc tính về chi phí và kết quả mà có thể so sánh giữa các chuong trình, đánh giá kinh tế có thể chỉ ra sự đánh đổi liên quan đến việc lựa chọn giữa các chuong trình. Nếu đuợc sử dụng nhu vậy, đánh giá kinh tế có thể trở thành công cụ có sức mạnh để giúp cho ra quyết định[37][13][8]. ðã từ lâu, tiêm chủng đuợc coi là một hình thức can thiệp phổ biến đuợc áp dụng rộng rãi nhất trên toàn thế giới và có vai trò quan trọng trong phòng bệnh nhằm nâng cao sức khoẻ cho nguời dân. Từ những nam đầu của thể kỷ 20, việc áp dụng tiêm chủng rộng rãi ở trẻ em hay ở quần thể có nguy co cao đã tạo ra những thành tựu bền vững trong việc phòng chống các bệnh lây nhiễm có thể dự phòng đuợc[37][18]. Vai trò quan trọng về khía cạnh kinh tế của tiêm chủng phụ thuộc một phần vào gánh nặng bệnh tật mà có thể dự phòng và sự cạnh tranh về nguồn lực giữa sử dụng vắc xin và các can thiệp khác. Cho đến những nam 1980 chỉ có một số nghiên cứu đánh giá hiệu quả kinh tế của tiêm chủng nhung sau đó nguời ta đã ngày càng quan tâm đến tác động kinh tế của tiêm chủng bởi vì hầu hết các nuớc phải đối mặt với sự leo thang về chi phí cho cham sóc sức khoẻ và sự eo hẹp hon về kinh phí [37][18]. Những can thiệp mang lại không chỉ lợi ích về sức khoẻ và mà còn tiêt kiệm đuợc chi phí thì những can thiệp đó vốn đã là chi phí hiệu quả. ðánh giá kinh tế những vắc xin trong thời kỳ đầu nhu Bạch hầu, Uốn ván, Ho gà, Bai liệt và Sởi đã quan tâm tới chi phí tiết kiệm đuợc do sử dụng vắc xin so với những chi phí cho điều trị do mắc bệnh. Kết quả đánh giá chuong trình tiêm chủng cho thấy với chiến luợc tiêm chủng mà vừa cải thiện đuợc tình trạng sức khoẻ vừa tiết kiệm đuợc chi phí thì quyết định sử dụng vắc xin là điều dễ hiểu. Tuy nhiên với các vắc xin khác không tiết kiệm đuợc tiền nhung lại tạo ra lợi ích sức khoẻ thì quyết định sử dụng vắc xin đó sẽ phụ thuộc vào xã hội sẵn sàng chi trả nhu thế nào để tang cuờng lợi ích sức khoẻ[37]. Rất nhiều nghiên cứu ðánh giá kinh tế sử dụng vắc xin trong phòng bệnh đã và đang đuợc triển khai ở các nuớc trên thế giới. Các phuong pháp đánh giá kinh tế khác nhau tập trung vào các khía cạnh khác nhau của sử dụng vắc xin, có thể là đánh giá chuong trình tiêm chủng hay đánh giá các chiến luợc sử dung vắc xin, đánh giá tác động của một loại vắc xin hay vắc xin phối hợp lên các đối tuợng đích khác nhau. Kết quả của các nghiên cứu đã là bằng chứng quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách phân bổ nguồn lực