- 1 - Chuyên ñề: ðánh giá hiện trạng sử dụng bao bì nhựa và giấy của nhà phân phối Bao bì là sự xuất hiện hiển nhiên ở mọi thời ñại và là một yếu tố không thể thiếu ñược trong ñời sống xã hội. Từ xa xưa, bao bì là bạn ñồng hành trong quá trình phát triển của nhân loại. Việc ñòi hỏi các sản phẩm khi sản xuất ra phải có những bao bì ñẹp hấp dẫn và thu hút khách hàng càng trở nên bức xúc tới mức ñộ chóng mặt. Bao bì lúc này như là một món thời trang cho hàng hóa. Vậy ñể một bao bì hội tụ ñầy ñủ cả 3 yếu tố cơ bản là nghệ thuật, khoa học và kỹ thuật, thì yếu tố phản hồi từ nhà phân phối và người tiêu dùng ñối với nhà sản xuất là hết sức quan trọng và cần thiết. Bao bì là một lĩnh vực rộng lớn tuy nhiên việc sử dụng bao bì, trong ñó bao bì nhựa và giấy của nhà phân phối là có hạn và có những ñặc thù riêng của nó. ðể có thể ñánh giá ñược hiện trạng sử dụng bao bì nhựa và giấy của nhà phân phối ở thành phố Hồ Chí Minh, các yếu tố cơ bản sau ñây sẽ ñược xét ñến và làm rõ: ðối tượng sản phẩm ñi kèm bao bì. Nguồn cung cấp bao bì cho các mặt hàng ñược phân phối. ðánh giá nhu cầu sử dụng bao bì của người tiêu dùng ñối với bao bì dưới cách nhìn của nhà phân phối. ðánh giá về hiện trạng bao bì ñược sử dụng. Quan ñiểm nhà phân phối về tái chế bao bì. 1. Bao bì nhựa và giấy, một khối lượng khổng lồ • Bao bì nhựa Hiện nay, sản xuất sản phẩm nhựa của thành phố Hồ Chí Minh là rất lớn. Theo Hiệp hội nhựa thành phố thì hiện nay cả nước có hơn 1.500 doanh nghiệp hoạt ñộng sản xuất - kinh doanh trong lĩnh vực nhựa, trong ñó 75% tập trung tại TPHCM và sản phẩm của số doanh nghiệp này cũng chiếm xấp xỉ 75% sản lượng nhựa của cả nước. Theo Hiệp hội nhựa Việt Nam, ngành sản xuất bao bì nhựa chiếm 37% tỷ trọng của toàn ngành, trong ñó sản phẩm bao bì nhựa ở thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 33% sản lượng nhựa của toàn thành phố. Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, trong 10 năm qua (1997 - 2007), ngành nhựa nước ta ñã phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực với tốc ñộ tăng trưởng hàng năm ñạt từ 15% - 43%. Dự kiến, tới năm 2010, tổng mức sản phẩm toàn ngành nhựa Việt Nam sẽ ñạt con số 3.850.000 tấn, mức chỉ số chất dẻo bình quân sẽ ñạt 40kg/người, và tổng doanh thu sẽ tăng lên ñến 7 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp nhựa cũng ñã tạo dựng ñược những thương hiệu sản phẩm uy tín trong nước và thị trường thế giới như: Công ty CP Nhựa Rạng ðông với khăn trải bàn, vải giả da, Công ty CP Nhựa Tân ðại Hưng với bao dệt PP, Công ty CP nhựa Hưng Yên với túi ñựng hàng siêu thị và bao ñựng rác. Như vậy với tỷ trọng nhựa chiếm 75% sản lượng nhựa của cả nước và 33% trong số ñó là bao bì nhựa thì lượng bao bì nhựa ở thành phố Hồ Chí Minh vào 2009 sẽ vào khoảng 762.300 tấn và năm 2010 sẽ là 952.875 tấn. - 2 - • Bao bì giấy Theo thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 1000 doanh nghiệp sản xuất bao bì giấy, hàng năm tạo công ăn việc làm cho khoảng 200 nghìn lao ñộng và có doanh thu khoảng 1000 tỷ ñồng/tháng, trong ñó thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 60%. Theo tính toán này, lượng giấy bao bì tại thành phố Hồ Chí Minh tạo ra sản phẩm khoảng 600 tỷ ñồng/tháng. Với giá thành giấy bao bì hiện nay khoảng 9.000.000 ñồng/tấn thì sản lượng bao bì giấy của thành phố Hồ Chí Minh khoảng 66.666 tấn/tháng. Như vậy có thể nói lượng bao bì nhựa và giấy ở thành phố Hồ Chí Minh là rất lớn. 2. Bao bì ñi kèm với sản phẩm nào Xuất khẩu: Theo Hiệp hội bao bì, Việt Nam là nước xuất khẩu bao bì với 70-80% bao bì sản xuất ra phục cho việc xuất khẩu hàng công nghiệp và khối lượng này chỉ có ñi ra mà không quay vòng tái sản xuất trong nước. Tiêu thụ nội ñịa: khoảng 30% sản phẩm bao bì nhựa và giấy là ñược tiêu thụ nội ñịa. Như vậy, lượng bao bì nhựa ñược tiêu thụ nội ñịa trên ñịa bàn thành phố Hồ Chí Minh là 2.640 tấn/tháng và bao bì giấy là khoảng 20.000 tấn/tháng. • Những sản phẩm tiêu thụ nhiều bao bì Theo chuyên gia Theo dự báo của một số chuyên gia nghiên cứu về chiến lược phát triển ngành nhựa thì trong 5 - 10 năm tới, thị trường cho chai nhựa là rất lớn, tốc ñộ tăng trưởng bình quân khoảng 30%. ðiều ñó ñược minh chứng cụ thể qua những con số dự báo sau: Mức tiêu thụ nước quả ñóng chai trên thị trường nội ñịa ñến cuối năm 2005 là 120 triệu lít/năm. Các loại chai nhựa ñựng thực phẩm (nước mắm, nước tương, tương ớt, rượu cồn, gia vị) hàng năm cũng sử dụng không dưới 50 triệu chai. Hoặc với 460.000 tấn thuốc nước bảo vệ thực vật sử dụng trên ñồng ruộng hàng năm thì lượng bao bì nhựa cần dùng là không dưới 10.000 tấn. Ngoài ra, trong 10 năm tới các sản phẩm từ sữa, nước giải khát mang dược tính như: trà, sâm, các loại thảo dược giải nhiệt sẽ phát triển rất mạnh. Từ ñó chúng ta dễ dàng nhận ra rằng: các công ty sản xuất thức uống có gas, nước trái cây, thực phẩm, thuốc bảo vệ thực vật, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế sẽ là những khách hàng lớn và ñầy tiềm năng cho lĩnh vực sản xuất bao bì rỗng. Khảo sát thực tế tại thành phố ðể ñánh giá thực trạng tiêu thụ bao bì nhựa và giấy thông qua nhà phân phối ở khu vực thành phố Hồ Chí Minh, trong ñó chú trọng ñến tỷ lệ % lượng bao bì nhựa và giấy tương ứng tiêu thụ, một khảo sát ñã ñược thực hiện trên qui mô các nhà phân phối, bán lẻ (300 phiếu khảo sát ñã ñược phát ra và 197 phiếu khảo sát hợp lệ, ñảm bảo tính logic sau khi xử lý). Năm mặt hàng chính ñược bán ra bởi các nhà phân phối gồm a)Thực phẩm, b) Hàng gia dụng, c) Mỹ phẩm, d) Hàng ñiện tử và e) Quần áo và bước ñầu cho thấy hầu hết các sản phẩm này ñều ñược bán với bao bì ñi kèm (từ 49,5 ñến 97,8%). - 3 - 86.8 61.2 56.5 49.5 97.8 92.9 a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm d. Hàng ñiện tử e. Quần áo f. Mặt hàng khác Như vậy, có thể nói nhà phân phối rất chủ ñộng trong việc phân phát bao bì ñi kèm cùng với sản phẩm cho người tiêu dùng mặc dù bao bì có thể làm tăng giá thành sản phẩm ñáng kể ở một số mặt hàng. Mặc dù vậy, sự gia tăng sản lượng bán hàng nhờ bao bì vẫn làm cho nhà phân phối gia tăng sự bán hàng kèm bao bì. 84.1 42.7 69.0 15.0 68.1 44.0 48.9 70.0 94.2 37.5 71.8 41.3 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm d. Hàng ñiện tử e. Quần áo f. Khác Hình 2 Biểu diễn tỷ lệ % các mặt hàng sử dụng bao bì từ nhà phân phối ðáp ứng nhu cầu bán hàng Kết quả khảo sát thể hiện trong Hình 2 cho thấy tỷ lệ sử dụng bao bì nhựa và giấy trong các mặt hàng phân phối ñược khảo sát thì tỷ lệ bao bì nhựa luôn chiếm một tỷ trọng cao hơn. Nguyên nhân chính là do yếu tố tiện lợi, thiết kế bắt mắt của bao bì nhựa so với bao bì giấy. Tỷ lệ bao bì nhựa ñược sử dụng so với bao bì giấy như sau: - Thực phẩm: 1,97 - Hàng gia dụng: 4,60 - Mỹ phẩm: 1,55 - Hàng ñiện tử: 0,70 Hình 1 Tỷ lệ % mặt hàng ñược phân phối có ñi kèm bao bì của nhà phân phối - 4 - - Quần áo: 2,51 - Mặt hàng khác: 1,74 Như vậy có thể nói rằng hiện nay, bao bì nhựa ñang chiếm ưu thế so với bao bì giấy (tăng từ 55% ñến 360%) ngoại trừ bao bì giấy chiếm ưu thế trong mặt hàng ñiện tử. Theo nhà phân phối cũng như nhà cung cấp bao bì, sở dĩ có hiện tượng tỷ lệ sản phẩm ñưa ñến tay người tiêu dùng có bao bì nhựa nhiều hơn bao bì giấy là do những ñặc tính nổi trội của nó: 1) Khả năng chống rò rỉ, thất thoát, không thay ñổi, biến dạng của bao bì nhựa là tốt hơn. 2) Khả năng bảo vệ sản phẩm, làm cho sản phẩm không bị hư hỏng trong những ñiều kiện thay ñổi bất lợi như nhiệt ñộ, không khí, ñộ ẩm, ánh sáng của bao bì nhựa là tốt hơn. 3) Khi thực hiện các mô tả, quảng cáo cho sản phẩm, hướng dẫn sự dụng, qui ñịnh thời hạn dùng, mô tả thành phần cấu tạo, nêu lên những lưu ý ñặc biệt thì tất cả những yếu tố trên ñược trình bày trên bao bì nhựa dễ dàng, hấp dẫn, ñẹp ñẽ trên bao bao bì nhựa so với bao bì giấy, ðáp ứng yêu cầu khách hàng Ngoài ra, một trong những yếu tố quan trọng khi phải tiêu thụ một lượng lớn bao bì cho người tiêu dùng là do chính người tiêu dùng yêu cầu. Kết quả khảo sát cho thấy mặt hàng quần áo ñược yêu cầu cung cấp bao bì nhiều nhất, kết tiếp là các mặt hàng thực phẩm, hàng tiêu dùng khác… Bao bì nhựa: 77,6%. Bao bì giấy: 36,1%. 88.0 32.7 62.4 32.5 84.5 31.7 41.9 42.0 94.8 50.0 67.9 49.4 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm d. Hàng ñiện tử e. Quần áo f. Khác Hình 3 Biểu diễn tỷ lệ % bao bì cung cấp từ nhà phân phối do yêu cầu của khách hàng - 5 - 3. Nguồn cung cấp bao bì cho các mặt hàng ñược phân phối và ñánh giá nhu cầu sử dụng bao bì của người tiêu dùng ñối với bao bì dưới khía cạnh nhà phân phối Từ nhà sản xuất: Khi mua một món hàng người tiêu dùng không chỉ trả tiền cho sản phẩm của mình cần mua mà còn phải thanh toán một khoản chi phí không nhỏ cho bao bì. Trong một số trường hợp chi phí này lến ñến 30% hoặc lớn hơn 30% tổng giá trị thanh toán, nhưng người vui vẫn vui lòng chấp nhận. Vì sao như vậy? Vì bao bì chính là một thể thống nhất với sản phẩm bên trong và bao bì ñã góp phần ñể gia tăng giá trị của sản phẩm. Những sản phẩm từ sữa, nước giải khát mang dược tính như: trà, sâm, các loại thảo dược giải nhiệt sẽ phát triển rất mạnh và tất cả trong số chúng ñều ñược ñựng trong bao bì nhựa hoặc giấy. Các sản phẩm này, khi xuất xưởng ñều ñi kèm bao bì. Như vậy, bao bì luôn ñi kèm vời sản phẩm bắt nguồn từ nhà sản xuất (cung cấp). Kết quả khảo sát cũng cho thấy, các sản phẩm luôn có bao bì ñi kèm từ nhà sản xuất với tỷ lệ cao là thực phẩm và hàng gia dụng (90%). 62.8 32.4 48.8 15.0 70.6 45.6 60.0 68.0 66.0 0.0 48.4 32.7 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm d. Hàng ñiện tử e. Quần áo f. Khác Hình 4 Biểu diễn tỷ lệ % bao bì ñược nhập cho nhà phân phối và luôn bán kèm bao bì với sản phẩm Tự mua bao bì: Bên cạnh ñó, một yếu tố rất quan trọng như ñã ñề xuất ở trên là nhà phân phối ñáp ứng tối ña yêu cầu và tạo sự thuận tiện cho khách hàng nên ñã chủ ñộng mua và cung cấp bao bì cho khách hàng. Do tính tiện lợi và giá trị của nó, bao bì nhựa ñược nhà phân phối tự mua và cung cấp cho khách hàng nhiều nhất (86,5%). Tái sử dụng bao bì: Việc tái sử dụng bao bì của nhà phân phối ñể cung cấp cho khách hàng chỉ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ (26,5 - 40,3% tùy loại bao bì) là chính do tâm lý khách hàng là chỉ muốn dùng hàng mới và mong muốn có thể tái sử dụng bao bì một lần nữa do giá trị sử dụng của nó. Tuy nhiên việc tái sử dụng bao bì, hầu hết chỉ áp dụng cho những nhà phân phối bán lẻ, giá trị của sản phẩm thấp. Bên cạnh ñó do sử dụng bao bì tái chế nên không áp dụng cho - 6 - biện pháp bán hàng tại chỗ mà chỉ áp dụng cho chức năng bảo vệ sản phẩm sau khi hàng ñã ñược bán cho khách hàng. 67.6 63.2 86.5 54.1 26.5 40.3 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a. Do nhà cung cấp ñưa b. Tự mua c.Tái sử dụng Hình 5 Biểu diễn tỷ lệ % bao bì ñược cung cấp cho nhà phân phối từ các nguồn khác nhau Tính tất yếu phải sử dụng bao bì của nhà phân phối do giá trị sử dụng của nó ðể ñáp ứng chức năng bảo vệ sản phẩm và gia tăng giá trị cho sản phẩm thì bao bì phải thể hiện ñược 4 ñặc trưng là sự rõ ràng (V: Visibility), cung cấp nhiều thông tin (I: Informative), tác ñộng về mặt cảm xúc (E: Emotional impact) và giá trị sử dụng (W: Workability). Chức năng của bao bì là vừa phải bảo vệ sản phẩm, vừa phải hữu ích sau khi sản phẩm ñã ñược sử dụng xong. ðôi khi khách hàng cảm thấy tiếc, nếu sử dụng xong sản phẩm cũng là lúc vứt ñi bao bì rất ñẹp và chắc chắn của sản phẩm ñó. Nguyên nhân là do bao bì không ñược thiết kế dành cho những công năng khác. Giá trị sử dụng của bao bì thể hiện ở chỗ nó có thể ñược sử dụng vào nhiều mục ñích khác như ñựng thức ăn, ñồ uống, gói ñồ, ñể lót nền, và thậm chí có thể cả trưng bày. Như vậy có thể nói giá trị sử dụng là chức năng quan trọng nhất của bao bì. Trên cơ sở ñó, kết quả khảo sát cũng cho thấy nhận thức của nhà phân phối ñối với chức năng này và tùy theo từng loại sản phẩm cụ thể mà nhu cầu sử dụng bao bì khác nhau, chủng loại bao bì khác nhau của nhà phân phối nhắm gia tăng lượng hàng bán ra và tạo sự tiện lợi cho khách hàng. Các kết quả khảo sát tương ứng với nhu cầu của khách hàng ñược thể hiện trong Hình 3. 4. ðánh giá về hiện trạng bao bì ñược sử dụng và quan ñiểm nhà phân phối về tái chế bao bì • Hiện trạng cung cấp bao bì của nhà sản xuất và phân phối Bao bì ñóng vai trò quan trọng trong xã hội hiện nay. Nó không những bảo vệ hàng hóa khỏi sự xáo trộn, ngăn ngừa kẻ trộm, tác dụng bảo vệ hàng hóa như một công-ten-nơ khi - 7 - vận chuyển hoặc lưu kho mà còn tạo ñiều kiện vận chuyển hàng hóa dễ dàng ñến các ñại lý bán lẻ. Không những thế, bao bì ñóng vai trò rất quan trọng ñến ảnh hưởng ý kiến khách hàng và quyết ñịnh mua hàng. Bao bì là công cụ giao tiếp, ảnh hưởng ñến 70% quyết ñịnh mua hàng ngay tại chỗ. ðây chính là yếu tố cần thiết và quan trọng ñối với nhà phân phối. ðối với sản phẩm từ nhà sản xuất: Nhà phân phối rất cần bao bì từ nhà sản xuất do: Bao bì ñẹp, dễ bán hàng. Bao bì là công cụ giao tiếp, ảnh hưởng ñến 70% quyết ñịnh mua hàng ngay tại chỗ. Giảm chi phí mua bao bì ñể cung cấp cho khách hàng. Giảm hao hụt hàng hóa hoặc hư hỏng do ñiều kiện bảo quản hàng hóa không tốt. Giảm chi phí cho việc bảo quản ñơn lẻ hàng hóa. ðối với tự thân nhà phân phối: ngoài bao bì của nhà sản xuất, nhà phân phối cũng tự mua thêm bao bì cho mình do: Kích thích người tiêu dùng mua hàng. ðáp ứng yêu cầu khách hàng. Tạo sự thuận tiện cho khách hàng. Giới thiệu cửa hàng. Như vậy có thể nói, dưới con mắt của nhà phân phối thì sản phẩm luôn phải ñi kèm với bao bì. Bao bì càng ñẹp, giá trị sử dụng càng cao và cung cấp nhiều bao bì cho khách hàng thì hàng bán ñược càng nhiều hàng. ðây là chân lý trong bán hàng của nhà phân phối. ðiều này cũng rất phù hợp với tâm lý của người tiêu dùng khi lựa chọn sản phẩm có bao bì ñi kèm Những kích thích tiêu dùng sản phẩm bao bì nhựa và giấy này sẽ ñưa người tiêu dùng trở thành trung tâm của vấn ñề “sử dụng bao bì-xả thải chất thải bao bì” mặc dù họ không muốn (chiếm tỷ lệ 89,9%) do thấy không cần thiết, không thể tái sử dụng, tăng giá thành… Bảng 1 Tương quan giữa sử dụng bao bì và nguồn cung cấp Sử dụng bao bì Không Có Tổng Mục ñích sử dụng Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Người bán cung cấp 106 21,2 393 78,8 499 100,0 Tự yêu cầu 446 89,4 53 10,6 499 100,0 Bao bì ñi liền với sản phẩm 359 71,9 140 28,1 499 100,0 Do sự cung ứng bao bì từ các dịch vụ nên ñã có người tiêu dùng từ chối sử dụng bao bì mặc dù tỷ lệ giữa người từ chối (46,7%) và người chấp nhận sử dụng bao bì (53,3%) là tương ñương. Như vậy ñể bán ñược hàng, nhà phân phối phải mua bao bì ñể cung cấp cho khách hàng với 86,5% bao bì nhựa và 56,1% bao bì giấy. - 8 - Ngoài ra kết quả khảo sát người tiêu dùng cũng cho thấy, có ñến 89,4% số người tiêu dùng không yêu cầu cung cấp bao bì nhưng nhà phân phối vẫn cung cấp bao bì ñi kèm với sản phẩm, mặc dù sản phẩm có hoặc không ñóng gói với tỷ lệ lên ñến 78,8%. Kết luận: Sự cung cấp dịch vụ sử dụng bao bì nhựa và giấy có tác ñộng rất lớn của nhà phân phối ñến người tiêu dùng. • Nhà phân phối và tái chế bao bì Như ñã trình bày ở trên, bao bì giúp cho việc ñẩy mạnh tốc ñộ bán hàng và nó cũng kết tinh giá trị vào sản phẩm. Ngoài ra, một trong những yêu cầu của một số sản phẩm là cần thiết phải ñóng gói bằng bao bì trong ñó 70% sản lượng bao bì ñược sử dụng ñể ñóng gói cho sản phẩm thực phẩm và ñồ uống. Ở loại sản phẩm này bao bì ñóng gói phải ñòi hỏi chất lượng cao và ñảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Như vậy, bao bì tái chế không thể sử dụng cho các loại sản phẩm của các ngành chính này, chiếm một lượng bao bì rất lớn. Kết quả khảo sát cũng cho thấy là nhà phân phối chỉ sử dụng hạn chế bao bì tái chế ñể gói (bao bọc) sản phẩm ñã có bao bì hoặc sản phẩm dạng thô (chưa chế biến) với 52,1% bao bì nhựa và 43,3% bao bì giấy. Nguyên nhân chính, ngoài yếu tố làm giảm sự bắt mắt của sản phẩm (thu hút) thì theo nhà phân phối chính là ảnh hưởng ñến chất lượng của sản phẩm và tâm lý người mua hàng khi sử dụng bao bì tái chế. 63.5 46.7 25.6 0.0 60.0 100.0 43.3 16.7 32.8 24.0 34.1 26.8 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm d. Hàng ñiện tử e. Quần áo f. Khác Hình 6 Biểu diễn tỷ lệ % ảnh hưởng của bao bì tái chế ñến chất lượng sản phẩm và tâm lý người tiêu dùng dưới cái nhìn của nhà phân phối Kết quả khảo sát ñược thể hiện trong Hình 6 cho thấy một số loại sản phẩm tuyệt ñối không ñược nhà phân phối chấp nhận sử dụng bao bì tái chế như mỹ phẩm với ý kiến cho rắng bao bì tái chế có ảnh hưởng rất lớn ñến chất lượng sản phẩm và tâm lý khách hàng với 100% ñối với bao bì giấy tái chế, 60% ñối với bao bì nhựa tái chế… Các mặt hàng thực phẩm cũng có những tán ñồng tương tự với tỷ lệ chiếm hơn 50%. - 9 - Các ngành hàng khác, do ñặc thù sản phẩm nên ảnh hưởng ñến chất lượng sản phẩm và tâm lý người tiêu dùng thấp hơn như 16,7 - 34,1% ñối với bao bì nhựa tái chế và 0,0 - 26,8% ñối với bao bì giấy tái chế. Trên cơ sở nhận thức rõ ảnh hưởng của bao bì tái chế ñến chất lượng sản phẩm và tâm lý người tiêu dùng và từ ñó gián tiếp ảnh hưởng ñến lợi nhuận của nhà phân phối nên chỉ có khoảng 64% số nhà phân phối ñược khảo sát ñồng ý cho rằng việc dần dần thay thế các loại bao bì hiện ñang sử dụng bằng bao bì nhựa hoặc giấy tái chế trong một số loại sản phẩm là cần thiết mà không có ý kiến không ñồng ý (0%). Và cuối cùng, theo các nhà phân phối, ñể phát triển ngành tái chế chất thải từ bao bì nhựa và giấy, một trong những giải pháp quản lý cần ñược thực hiện thì vấn ñề hỗ trợ một phần kinh phí nhất ñịnh cho mỗi ñơn vị sản phẩm sử dụng bao bì tái chế, trong ñó một phần cho nhà phân phối chiếm ñược sự quan tâm nhiều nhất với tỷ lệ là 47,7%. ðiều này cho thấy, vấn ñề kinh phí (hoặc lợi nhuận) vẫn là mối quan tâm hàng ñầu của nhà phân phối trong việc sử dụng bao bì cho sản phẩm. Các giải pháp quản lý khác chỉ chiến một tỷ trọng rất nhỏ (dưới 30%) ñể có thể hỗ trợ phát triển tái chế bao bì nhựa và giấy như cần có sự liên kết giữa các nhà sản xuất, nhà phân phối và người tiêu dùng (25,9%), bắt buộc các nhà nhà sản xuất sản phẩm phải sử dụng một tỉ lệ bao bì tái chế nhất ñịnh trong quá trình sản xuất (30,5%) và có chính sách phù hợp ñối với cơ sở sản xuất và phân phối sử dụng bao bì nhựa và giấy tái chế (27,9%). 5. ðánh giá chung Các phân tích trên về hiện trạng sử dụng bao bì nhựa và nhà phân phối cho thấy rằng một số vấn ñề mang tính tất yếu về mối quan hệ giữa nhà phân phối và việc sử dụng bao bì của họ như sau:  Tất cả ñều nhận thấy rằng giá trị và giá trị vô hình của bao bì ñối với sản phẩm. Bao bì không những làm gia tăng lượng hàng bán ra, tăng giá trị sản phẩm mà còn góp phần quảng bá hình ảnh của nhà phân phối.  Ngoài bao bì ñược cung cấp bởi nhà sản xuất thì chính nhà phân phối cũng tự mua thêm bao bì ñể phục vụ cho việc bán hàng của mình. Nhà phân phối cũng ñánh giá ñược vai trò của bao bì ñối với chất lượng sản phẩm và tâm lý người tiêu dùng khi sử dụng các loại bao bì.  Nhà phân phối cũng chính là nhà kinh doanh nên mọi hành ñộng trong việc sử dụng bao bì ñều hướng tới yếu tố lợi nhuận. ðể thay ñổi thói quen sử dụng bao bì của họ hoặc tăng cường sử dụng bao bì tái chế thì giải pháp tốt nhất mà các quản lý cần áp dụng là “ñánh vào túi tiền của họ”. Kết luận chung: Việc quản lý sử dụng bao bì nhựa và giấy của nhà phân phối trên ñịa bàn thành phố Hồ Chí Minh là rất cần thiết, nó góp phần làm giảm thiểu lượng rác thải, nhất là bao bì nhựa và tiết kiệm kinh tế do vòng ñời sử dụng của bao bì là rất ngắn. Tuy nhiên, ñể áp dụng tốt giải pháp nào phù hợp ñối với nhà phân phối cần có cách nhìn tổng thể trong ñó cần chú trọng tới vai trò của bao bì ñối với chất lượng sản phẩm và tâm lý người tiêu dùng và ñặc biệt là kinh tế của nhà phân phối. Chuyên ñề: ðánh giá hiện trạng sử dụng và tái sử dụng bao bì nhựa và giấy của người tiêu dùng Người tiêu dùng, là trung tâm của các hoạt ñộng “sử dụng sản phẩm - xả thải chất thải”, trong ñó có bao bì nhựa và giấy. Kết quả nghiên cứu mới ñây nhất của Quỹ tái chế chất thải Tp. Hồ Chí Minh (Khoa, 2008) về hành vi sử dụng túi nylon cũng chỉ ra rằng, người tiêu dùng cũng giữ vai trò quyêt ñịnh trong việc giảm thiểu sử dụng túi nylon (61%), một dạng tiêu biểu của bao bì nhựa. Như vậy ñể có thể ñánh giá ñược hiện trạng sử dụng và tái sử dụng các loại sản phẩm tái chế của một nền kinh tế thì người ta sẽ tập trung vào yếu tố người tiêu dùng. Người tiêu dùng có một vai trò quan trọng trong chuỗi xoay vòng sản phẩm này, cụ thể: - Nguyên liệu ñầu vào: phụ thuộc vào hành vi tái sử dụng hoặc xả thải của người tiêu dùng, nếu tái sử dụng nhiều lần thì nguyên liệu dùng cho tái chế sẽ ít và ngược lại. Hoặc xả thải nhưng không có ý thức bảo quản chất thải thì khả năng tái chế cũng rất khó. - Sản phẩm ñầu ra: phụ thuộc vào thị hiếu, khả năng kinh tế và sức mua của người tiêu dùng. - Tính thông dụng của hành vi tiêu dùng: sử dụng và tái sử dụng sản phẩm phụ thuộc vào ý thức của người tiêu dùng và giá trị sử dụng cũng như các giá trị khác của sản phẩm. Sản phẩm “bao bì nhựa và giấy” cũng không nằm ngoài các quy luật trên. Trên cơ sở các nhận ñịnh như trên, các khảo sát về hiện trạng sử dụng và tái sử dụng bao bì nhựa và giấy do nhóm nghiên cứu cũng tập trung vào các yếu tố trên. 1. Ý thức người tiêu dùng Ý thức người tiêu dùng ñược phản ánh qua: Trình ñộ học vấn: trình ñộ học vấn càng cao thì ý thức bảo vệ môi trường, tiết kiệm trong chi tiêu cá nhân, các hành vi ứng xử văn hóa sẽ cao hơn người có trình ñộ văn hóa thấp hơn. Trình ñộ học vấn cũng ñi kèm với lức tuổi, thông thường lức tuổi 20-30 là có trình ñộ học vấn cao nhất và lứa tuổi 30-50 là trụ cột của gia ñình. Các yếu tố về trình ñộ học vấn sẽ quyết ñịnh ñến nhận thức trong tiêu dùng. Tình trạng hôn nhân: người có gia ñình sẽ sống có trách nhiệm về các chi tiêu vật chất cao hơn so với người chưa lập gia ñình do phải chịu nhiều áp lực vật chất, lo toan cho cuộc sống thường ngày, chuẩn bị cho tương lai… Những ñiều này sẽ dẫn ñến các hành vi tiết kiệm sử dụng, trong ñó có hành vi sử dụng và tái cử dụng sản phẩm bao bì nhựa và giấy. Số người trong hộ: thể hiện ñược mức ñộ tiêu dùng ít hay nhiều, sự cùng chung nhận thức về tiêu dùng vì số người trong hộ càng ít thì ý thức hệ sẽ gần nhau hơn… Các kết quả khảo sát trong 500 hộ gia ñình, ñã cho thấy một số nhận xét nhất ñịnh về cơ cấu quyết ñịnh chi tiêu tiêu dùng trong gia ñình và ý thức người tiêu dùng ở khu vực nội thành thành phố Hồ Chí Minh như sau: • ðặc ñiểm người tiêu dùng [...]... ng và c n thi t -1- Nhà s n xu t bao bì - Cung c p bao bì Nhà s n xu t tiêu th bao bì X th i: bao bì ph ph m Phân lo i 100% Nhà phân ph i s n ph m Ngư i tiêu dùng cu i cùng - S d ng bao bì - S d ng bao bì - S d ng bao bì - Cung c p bao bì - Cung c p bao bì - X th i bao bì X th i: Bao bì h ng và không ñ t ch t lư ng X th i: Bao bì h ng và không ñ t ch t lư ng X th i: Bao bì sau s d ng Phân lo i 100% bao. .. n xu t bao bì c a nhà s n xu t s n ph m và nhà s n xu t bao bì V y, c ba ñ i tư ng liên quan ñ n s n xu t và tiêu th bao bì là nhà s n xu t bao bì, nhà s n xu t s n ph m và ngư i tiêu dùng ñ u có s quan h ch t ch v i nhau Chính s quan h này ñã hình thành nên m t xu hư ng th trư ng bao bì nh a và gi y, trong ñó có thành ph H Chí Minh, m t th trư ng tiêu th bao bì l n nh t nư c • Xu hư ng bao bì trên... m có bao bì nh a và gi y cũng có nh ng ñ c ñi m riêng - Ngư i tiêu dùng ñang d n h n ch s d ng bao bì nh a và gi y do nh n th c ngày càng cao, kinh t khó khăn và nh m gi m chi phí - Tiêu dùng ch y u là các lo i bao bì có ch t lư ng, giá tr và giá tr s d ng cao và tính ti n d ng c a bao bì Các k t qu kh o sát ñã ch ng minh cho các nh n ñ nh trên Giá tr và giá tr s d ng c a các lo i bao bì nh a và gi... t và môi trư ng T i thành ph H Chí Minh, theo th ng kê hàng năm th i ra kho ng 573 tri u bao bì h p tương ñương 4.756 t n gi y, chi m 57,3% t ng lư ng bao bì gi y ñư c th ng kê Trong s 42,7% lư ng bao bì còn l i là bao bì carton Lo i bao bì này ñư c phân lo i và tái ch 100% V bao bì nh a, v cơ b n có các lo i bao bì nh a chính ñư c s d ng thư ng xuyên trong ñ i s ng hàng ngày là bao bì PP, PE, bao bì. .. ñ ng c th và các ñi u ki n ràng bu c khác mà vi c phân lo i ch t th o bao bì nh a và gi y c a các ñ i tư ng này khác nhau Tuy nhiên, chính s phân lo i ch t th i bao bì nh a và gi y c a h ñ u mang l i nh ng l i ích kinh t môi trư ng nh t ñ nh, tr c ti p ñ i ngư i tiêu dùng (theo nghĩa r ng) và gián ti p ñ i v i kinh t xã h i • Nhà s n xu t bao bì và s n ph m kèm bao bì Ch t th i bao bì nh a và gi y t... c, m c dù h cũng bi t r ng, giá tr c a bao bì cũng ñã k t tinh vào giá tr c a s n ph m… M c dù kh năng cung c p bao bì nh a và gi y c a các d ch v là khá d i dào, giá tr và giá tr s d ng cũng ngày càng cao nh m m c ñích kích c u s s d ng và tái s d ng bao bì nhưa và gi y c a ngư i tiêu dùng nhưng vi c h n ch s d ng bao bì nh a và gi y c a ngư i tiêu dùng thành ph là v n còn và hi n tư ng t ch i s d ng... ph m bao bì nh a và gi y s có nh hư ng ñ n s s d ng và tái s d ng bao bì nh a và gi y thành ph Các k t qu nghiên c u c a nhóm th c hi n ñ tài ñã cho th y m t ñ c ñi m là t n su t s d ng bao bì và tái s d ng bao bì khá th p, kho ng 2-3 l n r i b ðây là chính l2 nguyên nhân chính gây nên hi n tư ng x htai3 bao bì nh a, m t lo i r t khó phân h y và khó tái ch B ng 5 Tương quan gi a s d ng bao bì và t... tiêu th m t lư ng l n bao bì cao c p ñi kèm, trong ñó bao bì nh a cao c p chi m t tr ng cao M t s lo i bao bì cao c p theo xu hư ng tiêu dùng: Hàng tiêu dùng cao c p: bao bì gi y Hàng th c ph m và ñ u ng cao c p: bao bì nh a OPS, bao bì gi y có l p nh a và h p kim H u h t ñ u chú tr ng ñ n an toàn và sang tr ng: bao bì gi y 1.3 Tác ñ ng c a khu v c mua s m Hi n Vi t Nam ch có 10 nhà bán l hi n ñ i Trong... th i: Bao bì sau s d ng Phân lo i 100% bao bì Phân lo i m t ph n bao bì Hình 1 Phân lo i m t ph n bao bì Sơ ñ quá trình s n xu t - s d ng - x th i bao bì - phân lo i bao bì 2 HI N TR NG PHÂN LO I RÁC BAO BÌ NH A VÀ GI Y 2.1 Thành ph n rác sinh ho t c a ngư i tiêu dùng Vi c xác ñ nh ñúng và chính xác thành ph n rác th i là v n ñ quan tr ng trong vi c qu n lý và x lý ch t th i r n sinh ho t Khi ñã bi... chi m 75% Bao bì gi y: hi n nay, bao bì gi y thành ph H Chí Minh m i ñ p ng cho như c u bao bì ñóng gói và c p th p Bao bì cao c p m i ñáp ng ñư c kho ng 20% th ph n Theo Hi p h i bao bì Vi t Nam, 70% bao bì ph c v cho xu t kh u nên không quay v ñ tái ch Ngành công nghi p gi y trong nư c ch y u ph c v cho gi y vi t và gi y in ch bao bì thì h u như không ai quan tâm Như v y có th nói, bao bì gi y ñang . 84.1 42.7 69.0 15.0 68.1 44.0 48.9 70.0 94.2 37.5 71.8 41.3 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm. 42.0 94.8 50.0 67.9 49.4 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm. 63.5 46.7 25.6 0.0 60.0 100.0 43.3 16.7 32.8 24.0 34.1 26.8 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy Bao bì nhựa Bao bì giấy a.Thực phẩm b. Hàng gia dụng c. Mỹ phẩm