ĐẶT VẤN ĐỀ Bỏng là tổn thương cấp tính của cơ thể gây nên bởi sức nhiệt, hoá chất, điện năng, bức xạ. Bỏng là một tai nạn thường gặp trong thời bình và thời chiến. Theo Lê Thế Trung [40], ở Việt Nam trong thời bình, nếu so với chấn thương ngoại khoa, tỷ lệ bỏng từ 6-10% và trong chiến tranh, tỷ lệ bỏng thường chiếm từ 3-10% tổng số thương binh và nếu chiến tranh sử dụng vũ khí hạt nhân, dự kiến tỷ lệ bỏng chiếm 70-85% tổng số nạn nhân. Tổn thương bỏng gây nên các rối loạn tại chỗ và toàn thân nặng nề. Do vậy điều trị tại chỗ vết thương bỏng có một vị trí quan trọng trong quá trình điều trị bệnh nhân bỏng. Trong quá trình liền vết thương bỏng, nhiễm khuẩn là biến chứng nặng và hay gặp, làm chậm quá trình liền vết thương. Nhiễm khuẩn cũng là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ tử vong cao của bệnh nhân bỏng [40]. Nguyên nhân gây nhiễm trùng vết bỏng do nhiều loại vi khuẩn khác nhau như: Streptococcus, Staphylococcus aureus (S.aureus), Pseudomonas aeruginosa (P.aeruginosa), Enterobacter, E.coli… trong đó hay gặp nhất là S.aureus và P.aeruginosa [1] [18] [48]. Các thuốc điều trị tại chỗ vết thương bỏng đang được sử dụng nh Silvadene, Flammazin, Silvirin đều nhập từ nước ngoài có tác dụng điều trị tốt nhưng giá thành cao và đã có biểu hiện vi khuẩn kháng thuốc [81]. Trong những năm gần đây, nhiều tác giả trên thế giới cũng như trong nước đã công bố nhiều công trình nghiên cứu khoa học sử dụng các thuốc có nguồn gốc thực vật để điều trị tại chỗ các vết thương bỏng và vết thương phần mềm nhiễm khuẩn có hiệu quả. Y học cổ truyền dựa theo kinh nghiệm dân gian, qua sự chọn lọc rút kinh nghiệm của nhiều thế hệ cũng đã tìm ra những cây thuốc, vị thuốc, phương thuốc chữa bỏng quý giá kết hợp giữa uống trong và bôi ngoài nhằm mục tiêu: thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết, khứ ứ, bài nùng, sinh cơ và tăng cường bổ khí huyết, thúc đẩy quá trình liền vết thương bỏng nhanh. 1 Cây Lô hội có tên khoa học là Aloe vera L. var. chinensis (Haw) Berger, thuộc họ Lô hội (Asphodelaceae). Trên thế giới có khoảng 330 loài, phân bè địa lý chủ yếu của Lô hội ở Bắc Phi, Ên Độ, Châu Mỹ. Từ Trung Hoa cây Lô hội được di thực sang Việt Nam vào cuối thế kỷ XIII. Trong khoảng 180 loài thì chỉ có 4 loài được sử dụng để làm thuốc. Hai loài được chú ý nhiều nhất là Aloe ferox Mill và Aloe vera L (hoặc Aloe barbadensis Mill). Theo sách Cây cỏ Việt Nam của Phạm Hoàng Hộ thì chi Aloe ở nước ta chỉ có một loài là Aloe vera L. var. chinensis (Haw) tức là cây Nha đam [98]. Tại nước ta, cây Lô hội mọc hoang ở bờ biển những tỉnh Ninh Thuận (Phan Rang, Phan Ri) và Bình Thuận. Ở Miền Bắc, cây được trồng trong chậu, trên đồng ruộng để làm cảnh hay làm thuốc. Cây Lô hội còn gọi là cây Lưỡi hổ, Hổ thiệt, Lư hội, Nha đam. Theo Đỗ Tất Lợi, tác dụng dược lý chủ yếu của cây Lô hội là nhuận tràng. Trong dân gian, Gel Lô hội (thu được từ tế bào nhu mô lá tươi Lô hội) còn dùng để điều trị trĩ, trứng cá, vẩy nến, viêm da tăng tiết bã nhờn. Các nghiên cứu mới nhất ở nước ngoài chứng minh Gel Lô hội có tính sát khuẩn, gây tê (làm giảm đau sau khi bôi), tăng vi tuần hoàn, vì vậy giúp mau lành vết thương khi bôi lên (Cuzzel 1986, David và cộng sự 1987, Rodriguez và cộng sự 1988, Hogan 1988) [90]. Nguyễn Quỳnh Anh (2006), “Nghiên cứu hiệu quả kháng Pseudomonas aeruginosa và Staphylocous aureus của cao Lô hội trên thực nghiệm”[2]. Để tiếp nối các công trình nghiên cứu trước và thừa kế kinh nghiệm dân gian, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu nhằm mục tiêu: 1. Đánh giá tác dụng kháng khuẩn của Cream Lô hội tại vết thương bỏng nông. 2. Đánh giá tác dụng kích thích tái tạo vết thương bỏng nông của Cream Lô hội. 2 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. tổn thương báng. 1.1.1. Đại cương : Bỏng là tổn thương mô tế bào do tác nhân nhiệt gây nên, mỗi tác nhân đều có các đặc điểm riêng. Tổn thương bỏng gây đau đớn và các phản ứng tự vệ toàn thân, nếu bỏng diện rộng, độ sâu lớn sẽ gây rối loạn chức năng của cơ thể. Diễn biến bệnh lý tại chỗ tổn thương bỏng được coi là ổ nguyên phát tạo nên bệnh bỏng. Diễn biến trong bệnh bỏng phức tạp qua nhiều giai đoạn và các giai đoạn này chồng chéo và ảnh hưởng lẫn nhau [38] [40]. 1.1.2. Cơ chế bỏng. Cơ chế gây tổn thương mô tế bào của mỗi loại tác nhân gây bỏng có những đặc điểm khác nhau, nhưng có nhiều điểm giống nhau về hình thái tổn thương đại thể, về phân loại mức độ tổn thương và diễn biến bệnh lý [3]. Với báng do sức nhiệt, mức độ tổn thương bỏng phụ thuộc vào mức nhiệt và thời gian tiếp xúc lên mô tế bào. Mức nhiệt độ giới hạn gây hại cho mô tế bào là 44 0 C. Nhiệt độ dưới 43 0 C không gây tổn thương mô và tế bào dù thời gian tiếp xúc kéo dài. Ở nhiệt độ 60-70 0 C trở lên, mô tế bào bị hoại tử, nguyên sinh chất vón hạt, tổn thương bỏng xuất hiện ngay lập tức. Chất Collagen bị biến chất ở nhiệt độ 65 0 C. Tổn thương bỏng liên quan trực tiếp với thời gian tiếp xúc: để gây bỏng sâu toàn bộ lớp da với nhiệt độ 68 0 C chỉ cần một giây, với nhiệt độ 60 0 C phải cần 5 giây. Nhiệt độ từ 50-58 0 C thì xuất hiện tổn thương hoại tử ướt. Khi nhiệt độ lên đến 65-70 0 C thường gây hoại tử khô [44] [81]. Nhiệt độ da sau tổn thương vẫn duy trì ở mức cao sau một thời gian. Tổn thương bỏng do nhiệt thường có 3 vùng đồng tâm [40]: 3 - Vùng trung tâm của tổn thương bỏng (vùng đông đặc), do tiếp xúc trực tiếp với tác nhân có nhiệt độ cao làm hoại tử đông đặc tế bào gọi là vùng đông đặc; tất cả các tế bào này không còn khả năng hồi phục. - Vùng bao quanh vùng hoại tử còn gọi là (vùng cận hoại tử), có bán kính lớn hơn bị sức nhiệt 45-60 0 C do nhiệt truyền từ trung tâm ra. Các tế bào cũng bị tổn thương nhưng vẫn có khả năng phục hồi nếu được điều trị kịp thời. - Vùng ngoại vi (vùng xung huyết) là vùng ngoài có bán kính lớn nhất, bị tổn thương Ýt, mạch máu giãn, xung huyết, tính thấm thành mạch tăng, thoát dịch huyết tương qua thành mạch. Các tế bào này có thể được phục hồi trong vòng 7-10 ngày. 1.2. tính diện tích và độ sâu Tổn thương báng. Có nhiều cách phân loại mức độ tổn thương bỏng căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng, tổn thương giải phẫu, quá trình tái tạo phục hồi. Hiện nay, tại Viện Bỏng Quốc gia đang áp dụng cách phân loại tổn thương bỏng của Lê Thế Trung theo 5 độ sâu và chia làm 2 nhóm chính: bỏng nông và bỏng sâu [29] [40] [38]. 1.2.1. Phân loại độ sâu của tổn thương bỏng: Theo phân loại theo 5 độ sâu bỏng của Lê Thế Trung: * Bỏng nông (bỏng độ I, II, III). - Bỏng độ I (viêm da cấp): tổn thương tới lớp nang nông của thượng bì, biểu hiện vùng bỏng khô đỏ, nề, đau rát, tổn thương sau 2-3 ngày tự khỏi, không để lại dấu vết gì. 4 - Bỏng độ II (bỏng biểu bì): lớp tế bào mầm còn nguyên vẹn. Trên nền da viêm cấp có các nốt phỏng chứa dịch trong hoặc vàng. - Bỏng độ III (báng trung bì): còn gọi là bỏng trung gian, tổn thương hoại tử toàn bộ lớp biểu bì và phần lớn các thành phần trung bì như gốc lông, tuyến mồ hôi, tuyến bã vẫn còn. Bỏng trung bì còn phân ra 2 loại. + Báng trung bì nông: khi tổn thương đến lớp trung bì nông, nền nốt phỏng đỏ ướt, tăng cảm khi đụng chạm tới, các ống lông, nang lông, tuyến mồ hôi vẫn còn nguyên vẹn. Hiện tượng biểu mô hoá hoàn thành từ ngày 15-20 không để lại sẹo nhưng da kém mềm mại, rối loạn sắc tố da. + Báng trung bì sâu: khi tổn thương tới lớp trung bì sâu, nền nốt phỏng có chỗ trắng, có chỗ hồng nhạt, giảm cảm giác khi thử nghiệm pháp gây đau. Tuy nhiên, để chẩn đoán chắc chắn bỏng trung bì người ta phải đợi đến ngày 12-14 khi đám da hoại tử đã rụng và mô hạt hình thành, có rải rác đảo biểu mô của gốc lông và tuyến mồ hôi. Bỏng trung bì sâu có thể khỏi sau 20-30 ngày, nhờ quá trình biểu mô hoá từ các thành phần biểu mô còn sót lại có khi đảo biểu mô bị huỷ do tỳ đè hoặc nhiễm khuẩn, phải mổ ghÐp da. Khi khỏi để lại sẹo bỏng, sẹo trung bì thường mềm, nhạt mầu hơn so với vùng da lân cận. * Bỏng sâu (bỏng độ IV, V). - Báng độ IV (bỏng toàn bộ lớp da): các tổ chức biểu mô của da đều bị huỷ hoại. Trên lâm sàng độ bỏng này thể hiện dưới dạng hoại tử ướt (khi nhiệt độ trong líp da từ 50-58 0 C) hoặc hoại tử khô (khi nhiệt độ trong líp da đạt tới 65-70 0 C). Vết thương bỏng sâu muốn liền được phải trải qua quá trình rụng hoại tử, hình thành mô hạt, sau đó phải được ghÐp da nếu diện tích bỏng trên 5 cm 2 . Khi vết bỏng dưới 5 cm 2 thì khả năng tự liền nhờ quá trình biểu mô hoá từ bờ vết thương lan vào. 5 - Bỏng đé V (bỏng sâu cả lớp dưới da): các tổ chức biểu mô của da đều bị huỷ hoại kèm theo là các tổ chức dưới da như mạch máu, thần kinh, cân, cơ, xương, khớp, hoặc 1 số tạng của cơ thể. Bỏng độ V quá trình liền vết thương tương tự bỏng độ IV. 1.2.2. Phương pháp chẩn đoán độ sâu. Thường dựa vào các triệu chứng tại chỗ trên lâm sàng (hình thái nốt phỏng, màu sắc, xung huyết phù nề, dịch tiết, hoại tử…); có thể tiến hành một số nghiệm pháp như thử cảm giác đau, cảm giác nóng lạnh. Một số phương pháp khác: khi làm thủ thuật rạch da tại các đám hoại tử, nhìn không thấy máu chảy, bệnh nhân không đau khi rạch vào tổn thương bỏng sâu độ IV, V. 1.2.3. Cách tính diện tích bỏng trên lâm sàng: * Tổng diện tích da bình thường ở người lớn là 14.000-16.000 cm 2 . Trẻ sơ sinh có diện tích da là 2.500 cm 2 , diện tích này tăng theo lứa tuổi. * Tính diện tích bị bỏng và tỷ lệ % diện tích bỏng so với tổng diện tích da. Việc tính toán cho phép sai sè ±3-5 % [22]. - Chẩn đoán diện tích chung ở bệnh nhân được tiến hành trên lâm sàng thường bằng phương pháp: + Phương pháp của Blokhin: Phương pháp ướm đo bằng bàn tay của bệnh nhân. Một gan tay hoặc mu tay bệnh nhân tương ứng với diện tích 1% - 1,25%. Phương pháp này hay dùng khi bỏng rải rác nhỏ [22]. + Bảng tính sẵn của Luckman J & Sorensen K – Năm 1967 [22]: 1.3. Nhiễm khuẩn vết bỏng. 6 Da là hàng rào bảo vệ vững chắc ngăn không cho vi khuẩn bên ngoài xâm nhập vào cơ thể. Khi tổn thương bỏng, hàng rào bảo vệ bị phá vỡ, mô hoại tử trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi và nảy nở. Mặt khác, vùng phù ứ và xung huyết bị tổn thương các vi mạch, dịch phù ứ đọng làm cản trở tuần hoàn tại đó, dẫn đến tổ chức tổn thương nuôi dưỡng kém tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển lấn sâu vào mô lành và nhiễm khuẩn lan toả [32] [40] [47]. Vi khuẩn còn từ chất thải của bệnh nhân, từ tay người chăm sóc, từ trang thiết bị dụng cụ y tế, nhân viên y tế, không khí môi trường bệnh viện cũng có thể xâm nhập vào tổ chức tổn thương [40] [82]. Vi khuẩn xâm nhập sâu vào mô, vào hệ thống tuần hoàn gây biến chứng như viêm mô, nhiễm khuẩn huyết. Do vậy nhiễm khuẩn bỏng đang được các nhà chuyên môn quan tâm giải quyết, vấn đề này đặc biệt quan trọng trong việc điều trị tại chỗ tổn thương và bệnh bỏng. Quá trình nhiễm khuẩn vết bỏng do các vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vết thương, tuỳ theo sức chống đỡ của cơ thể, mức độ tổn thương bỏng, các giai đoạn bỏng và số lượng vi khuẩn, loài vi khuẩn mà bệnh cảnh lâm sàng có những biểu hiện khác nhau. Nhiễm khuẩn bỏng có thể chỉ là nhiễm khuẩn tại chỗ, nhưng có thể gây nên nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn toàn thân. Mức độ nhiễm khuẩn gây nên những hậu quả xấu như: làm cho vết bỏng chậm liền, kéo dài ngày điều trị và đặc biệt là một trong những nguy cơ gây tử vong. Nhiều tác giả đã cảnh báo: nhiễm khuẩn vết bỏng là nguyên nhân chính gây tử vong cho bệnh nhân bỏng [1] [20] [24] [40] [84]. Diễn biến tổn thương bỏng, trạng thái toàn thân có liên quan chặt chẽ đến sự có mặt của các loại vi khuẩn trên 1 đơn vị diện tích hoặc một gam mô. Khi số lượng vi khuẩn dưới 10 5 / gam mô ở tổn thương thì Ýt có nguy cơ nhiễm khuẩn lan tràn [32] [39] [40] [41]. Khi số lượng vi khuẩn tăng lên 10 6 thì nguy cơ nhiễm khuẩn lan tràn. Khi số lượng vi khuẩn tăng lên 10 7 - 10 8 thì 7 nguy cơ nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn toàn thân rất cao [41]. Ngoài ra, các men và độc tố do vi khuẩn tiết ra cũng làm tổn thương thêm mô tế bào tại vùng bị bỏng và gây nhiễm độc toàn thân. Biến chứng của nhiễm khuẩn còn gây tiêu huỷ các tế bào biểu mô còn sót lại ở bỏng nông và chuyển thành bỏng sâu [80]. Nhiễm khuẩn vết bỏng là biến chứng thường gặp, là nguyên nhân chủ yếu gây tử vong ở bệnh nhân bỏng [20]. - Theo Greco J. M (1997) bình thường trên da lành có vi khuẩn: tụ cầu, trực khuẩn gram (-), vi khuẩn gram (+) có bào tử, vi khuẩn ruột, trực khuẩn mủ xanh,… Phần lớn vi khuẩn này sống cộng sinh và gây bệnh khi có điều kiện. Thành phần và số lượng vi khuẩn thay đổi theo vị trí cơ thể, khi da bị tổn thương, hàng rào bảo vệ bị phá vỡ, các vi khuẩn này xâm nhập vào vết thương. Nhiễm khuẩn vết bỏng là biến chứng thường gặp tại vết bỏng và có ảnh hưởng lớn đến bệnh cảnh lâm sàng và kết quả điều trị. Kruticov MG (2000) cho rằng "Nhiễm khuẩn không xảy ra ở các vết thương nhưng lại xảy ra ở tất cả các vết bỏng với hậu quả đáng tiếc. Phần lớn bệnh nhân bỏng tử vong là do nhiễm khuẩn" [4] [14] [20] [32] [40] [57] [79]. 1.4. Tình hình kháng lại kháng sinh của S.aureus và P.aeruginosa. Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo: kháng lại kháng sinh là một vấn đề y tế nan giải trên toàn cầu. Mức độ kháng thuốc kháng sinh đối với các vi khuẩn gây bệnh ngày càng gia tăng, đặc biệt nguy hiểm là xuất hiện các chủng vi khuẩn cùng một lúc kháng lại nhiều loại kháng sinh khác nhau và việc truyền khả năng kháng thuốc từ một loại vi khuẩn này sang một hoặc nhiều loại vi khuẩn khác [5] [6] [83]. Lưu Đắc Trung (1991), thông báo S.aureus đã kháng lại nhiều loại kháng sinh khác nhau như Methicillin, Oxacillin, Vancomycin [45]. 8 Lê Thu Hồng (1994), thông báo S.aureus và P.aeruginosa phân lập được từ các bệnh nhân bỏng tại Viện Bỏng Quốc gia cũng đã kháng lại nhiều loại kháng sinh (nhóm Beta Lactam và Cephalosporin) [10]. Nguyễn Văn Việt và Hoàng Ngọc Hiển (2004), nghiên cứu tại bệnh viện 103 trong 3 năm (2000-2003) cũng thông báo tỷ lệ kháng lại kháng sinh của S.aureus đối với các kháng sinh thông dụng là rất cao (>50%): S.aureus kháng Erythromycin (75,1%), Doxycycllin (58,7%), Methicillin (54,4%), Ceftazidin (63,9%), Norfloxacin (56,1%), Vancomycin (9,5%) [52]. Ở nước ngoài cũng đã có rất nhiều nghiên cứu về sự kháng lại thuốc kháng sinh của vi khuẩn [79] [83] [84]. Hutchison L.C (2000), thấy hầu hết các chủng S.aureus phân lập được trên nhiễm trùng da của bệnh nhân cao tuổi đều đã kháng lại kháng sinh [74]. Igumber E và cộng sự (2000), còng cho thấy có đến 65,7% các chủng P.aeruginosa đã kháng lại Gentamicin, 61,9% kháng lại Carbenicilin, 61,1% kháng lại Ciprofloxacin, 70,8% kháng lại Ceftriazone. Các chủng kháng thuốc này đều liên quan đến yếu tố Plasmid [75]. Fatani M. I và cs (2002), thấy trong sè 65,6% các vết thương nhiễm S.aureus có đến 80,55% kháng lại Penicillin, 10,6% kháng lại Tetracyclin [66]. Fridkin và cs (2002), khi nghiên cứu mức độ kháng thuốc của các vi khuẩn được phân lập ở 23 bệnh viện khác nhau của Mỹ từ 1996-1999 cũng đã nhấn mạnh sự tăng mức độ kháng kháng sinh của 2 chủng S.aureus và P.aeruginosa. Đặc biệt đáng báo động là các chủng tụ cầu vàng đa kháng thuốc và trực khuẩn mủ xanh kháng lại cả Ciprofloxacin [67]. 9 Silvestri I và cs (2002), khi nghiên cứu trên 176 bệnh nhân ở một bệnh viện Italy đã thống kê được có đến 50% số tụ cầu vàng phân lập được kháng lại Methicillin [83]. Theo Haddadin A. S (2002), thì các chủng tụ cầu vàng kháng lại Methicillin thường chiếm từ 29-35% số chủng phân lập được từ các bệnh viện Mỹ và các nước Châu Âu [69]. Tại Kuwait, nghiên cứu trên 2082 bệnh nhân bỏng Bang. R. L (2004) cũng đã thông báo trong sè 61,3% các vết thương bỏng nhiễm khuẩn do S.aureus thì hầu hết đã kháng lại với Methicillin [53]. Dự báo chung của tổ chức Y tế Thế giới là: nếu hiện tượng lạm dụng kháng sinh, sử dụng kháng sinh không hợp lý an toàn chưa được chấm dứt thì tình trạng kháng lại kháng sinh chắc chắn sẽ càng trở nên trầm trọng hơn. 1.5. Quá trình sinh học liền vết thương báng. Liền vết thương bỏng là một quá trình phức tạp liên quan đến một chuỗi các quá trình sinh học, sinh lý bệnh, sinh hoá xảy ra trong cơ thể nhằm mục đích phục hồi tái tạo mô mới [84]. Quá trình này có thể chia làm 3 thời kỳ chính: Thời kỳ viêm, thời kỳ tăng sinh và thời kỳ sửa chữa hình thành sẹo. * Thời kỳ viêm. Đây là giai đoạn viêm cấp với các biểu hiện như xuất tiết, viêm nhiễm khuẩn mủ, rụng hoại tử và làm sạch vết bỏng. Giai đoạn này được bắt đầu bằng đáp ứng tuần hoàn, thể hiện ở phản ứng vi mạch: xung huyết, giãn mạch, tăng tính thấm thành mạch dẫn tới thoát dịch rỉ viêm và tạo phù nề. Tại vùng bỏng có sự đáp ứng của tế bào viêm. Ngay sau báng 30 phút, đã thấy có sự đáp ứng của bạch cầu tại vùng bỏng, sau đó các bạch cầu tập trung tới vết bỏng, nhiều nhất ở vùng ranh giới giữa mô lành và hoại tử bỏng trong vòng 10 [...]... S .aureus và P .aeruginosa của cao Lô hội bằng phương pháp khuyếch tán trên thạch (invitro) và vết bỏng nhiễm S .aureus và P .aeruginosa trên động vật thực nghiệm (invivo) Kết quả thử nghiệm kháng khuẩn của cao Lô hội trên Invitro Hình 1.2 Kết quả thử nghiệm Aloevera kháng khuẩn bằng phương pháp khuyếch tán trên thạch Invitro, hiệu quả kháng S .aureus với các nồng độ Cream ≤ Lô hội pha loãng từ 0,2g/ ml - 2g/... 15 mm Hiệu quả kháng P .aeruginosa của Aloevera ở nồng độ từ 0,2g/ ml đến 2g/ ml có kích thước vòng vô khuẩn từ 10mm-11mm [2] 27 Hình 1.3 Đánh giá hiệu quả kháng S .aureus của Aloevera ở các nồng độ khác nhau - Invivo, thử nghiệm gây bỏng thực nghiệm độ II trên Thá và gây bệnh thực nghiệm, kết quả nghiên cứu đối chứng về mặt diễn biến lâm sàng giữa nhóm tiếp nhận điều trị tại chỗ bằng cao Lô hội và nhóm... thời kỳ dài nhất của quá trình liền vết thương bỏng bắt đầu từ khi liền sẹo và kéo dài 12-24 tháng hoặc hơn Sự liền vết thương bỏng phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tác nhân gây bỏng, diện tích và độ sâu của tổn thương bỏng, sức đề kháng của cơ thể, cách xử lý bỏng kỳ đầu cũng như sự điều trị về sau của thầy thuốc 1.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình liền vết thương bỏng: - Do hoạt chất kháng viêm: flavonoid,... phủ vết bỏng, có tác dụng kháng S .aureus và P .aeruginosa có tại vết bỏng [23] Trần Đăng Đức, nhiên cứu tác dụng điều trị tại chỗ vết thương bỏng nông của Cream Samderan 2% (cao giàu Flavonoid chiết xuất từ lá hai cây Xuân hoa và Tiếp cốt thảo) nhận thấy thuốc có tác dụng ức chế một số chủng vi khuẩn tại vết bỏng, đáng chú ý là S .aureus, P .aeruginosa; có ảnh hưởng tốt lên quá trình liền vết thương bỏng. .. tượng nghiên cứu * Nghiên cứu được tiến hành trên 41 bệnh nhân bỏng nông, nam và nữ, điều trị nội trú tại khoa Bỏng trẻ em Viện Bỏng Quốc gia từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2008 - Tuổi bệnh nhân nghiên cứu: từ 6 tháng đến 17 tuổi - Diện tích báng chung của nhóm nghiên cứu: từ 3 – 25% diện tích cơ thể - Diện tích bỏng nghiên cứu riêng của nhóm nghiên cứu: 5% DTCT - Tác nhân gây bỏng: nhiệt nóng (khô và ướt)... nghiên cứu tác dụng của củ Ráy trong điều trị tại chỗ vết bỏng thấy có kết quả tốt [22] 20 Nguyễn Hải An (2001), nghiên cứu Gel Plumbagin 0,02% (chiết từ cây Bạch hoa xà) trong điều trị bỏng nông có kết quả tốt làm sạch vết thương, ức chế vi khuẩn và nhanh liền vết thương [1] Theo Lê Thế Trung và cộng sự, sử dụng cao lá Sến và dầu hạt SÕn để điều trị vết thương bỏng thấy có tác dụng tạo màng, kháng. .. sâu bỏng nghiên cứu: II, III * Đối tượng loại trừ: Các bệnh nhân không có sốc hoặc không có đe dọa sốc, không có bệnh kèm theo, không có tổn thương phối hợp, chỉ nghiên cứu trên vùng bỏng nông Tất cả các bệnh nhân và người thân đều đồng ý dùng thuốc nghiên cứu và thuốc so sánh trên vết bỏng Trong quá trình điều trị nếu bệnh nhân và người thân không muốn dùng Cream Lô hội đều loại khỏi lô nghiên cứu. .. dùng Kim hoàn cao để điều trị vết thương phần mềm nhiễn khuẩn thấy liền sẹo nhanh [88] Mô Phi và Văn Tuyền, nghiên cứu S102 (có Hoàng cầm, Đan sâm, Băng phiến ) trên thực nghiệm và lâm sàng bỏng thấy có tác dụng giảm nề, tiết dịch, giảm số lượng vi khuẩn và kích thích liền sẹo nhanh [88] Trương Tần Hy, dùng nước Gừng tươi để điều trị vết thương phần mềm có kết quả tốt làm sạch vết thương và nhanh liền... dùng Cream Lô hội đều loại khỏi lô nghiên cứu 2.2 vật liệu nghiên cứu 2.2.1 Thuốc nghiên cứu - Thuốc sử dụng trong nghiên cứu là dịch chiết của cây Lô hội được chiết xuất dưới dạng Cream Lô hội do khoa Dược- Viện YHCT Quân đội bào chế và cung cấp 31 - Sản phẩm đạt tiêu chuẩn cơ sở Hình 2.1 Ceam Lô hội * Chiết xuất Lô hội: Nguyên liệu: lá Lô hội tươi loại to, không bị úa, không dập nát Loại bỏ phần... Phương pháp sử dụng thuốc Trên một bệnh nhân, chọn vị trí nghiên cứu, vết bỏng được chia làm 2: vùng nghiên cứu đắp thuốc Cream Lô hội (A) và đối chứng đắp thuốc Cream Silver – Sulfadiazine 1% của Ên Độ (B), 2 vùng đó phải cã diện tích và độ sâu như nhau - Thay băng tiến hành theo quy trình của Viện Bỏng Quốc gia: + Sát trùng vùng da quanh vết bỏng bằng cồn 700 + Rửa vết bỏng bằng nước muối sinh lý . David và cộng sự 1987, Rodriguez và cộng sự 1988, Hogan 1988) [90]. Nguyễn Quỳnh Anh (2006), Nghiên cứu hiệu quả kháng Pseudomonas aeruginosa và Staphylocous aureus của cao Lô hội trên thực nghiệm”[2]. Để. tiếp nối các công trình nghiên cứu trước và thừa kế kinh nghiệm dân gian, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu nhằm mục tiêu: 1. Đánh giá tác dụng kháng khuẩn của Cream Lô hội tại vết thương bỏng. Tình hình kháng lại kháng sinh của S .aureus và P .aeruginosa. Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo: kháng lại kháng sinh là một vấn đề y tế nan giải trên toàn cầu. Mức độ kháng thuốc kháng sinh