nghệ thuật hội họa và đời sống con người ai cập cổ đại

NGHỆ THUẬT HỘI HỌA VÀ ĐỜI SỐNGCON NGƯỜI AI CẬP CỔ ĐẠI NÒn nghệ thuật thời kỳ cổ đại mang vị trí và vai trò rất quan trọng trong việc phản ánh về sự phát triển đời sông vật chất và đời

NGHỆ THUẬT HỘI HỌA VÀ ĐỜI SỐNG

CON NGƯỜI AI CẬP CỔ ĐẠI

NÒn nghệ thuật thời kỳ cổ đại mang vị trí và vai trò rất quan trọng trong

việc phản ánh về sự phát triển đời sông vật chất và đời sống tinh thần của con người cổ đại Nghệ thuật Ai Cập cổ đại cũng không nằm ngoài ý nghĩa đó Nghệ thuật Ai Cập cổ đại là sự phản ánh quá trình phất triển xã hội của đát nước Ai Cập qua điêu khắc, kiến trúc, hội hoạ Trong đó hội hoạ là sự tổng hợp rõ nét nhất về cuộc sống hàng ngày, cuộc sống tâm linh và sù tinh tuý khéo léo, độc đáo của người Ai Cập cổ

Ngay tõ thời kỳ Cổ vương quốc, bên cạnh những bức chạm nổi có tô màu còn nhiều tranh vẽ trên tường Các tranh này chủ yếu miêu tả cảnh sinh hoạt của người

Ai Cập

nghiệp

Hier3.

Đây là cuộc sống của những người dân Ai Cập cổ Tranh có sự phân biệt giai cấp, tầng lớp rõ ràng: Những người có quyền cao thuộc quý tộc nh vua, hoàng hậu, quan thường được vẽ lớn hơn, còn những người dân lao động thường được vẽ nhỏ hơn, bằng nhau và có đặc điểm giống nhau Còn các nhà quý tộc được vẽ rõ đặc điểm hơn về chân dung, trang phục và địa vị của người đó

Dâng lễ vật

Trang phục quí tộc Nữ hoàng Nefertit

Cảnh đời sống thường ngày được mô tả bởi nhiều công việc khác nhau của người dân nh săn chim, …

Những bức hoạ nh những câu chuyện kể từ những câu

chuyện này đến câu chuyện khác,tư ngày này qua ngày khác Các công việc cứ tiếp diễn nhau Điều này đã tạo nên sự thú vị,độc đáo cho bức tranh

Gốm cũng là những tác phẩm hội hoạ để phản ánh cuộc sống của người Ai Cập cổ

Họ vẽ lên đó những hìnhtrang trí hoa văn đơn giản hoặc những hình về cảnh sinh hoạt của người dân hoặc là sự tín ngưỡng của họ đối với các vị thần

Mặc dù được hình thành sớm nhưng gốm Ai Cập cũng rất phong phó và tinh xảo.Người Ai Cập cổ đã tìm chất liệu men gốm khá tốt nên họ thường chôn các bình gốm theo người chết hay các nghi lễ thần bí

Ngoài việc phản ánh chủ đề về cuộc sống, hội hoạ còn góp một phần rất đặc biệt trong việc mô tả về những tín ngưỡng, tập tục của các cư dân và vua chúa Ai Cập cổ đại

Nghi lễ mở miệng Môt trích đoạn cảnh làm

lễ

Những bức vẽ miêu tả về một thế giới vui tươi cho người chết ở cõi vĩnh hằng Nhiều bức hoạ vẽ cách đi vào cõi âm, người Ai Cập tin rằng chét chỉ là sự chuyển chỗ ở sang mét thế giới các vị thần Điều này sẽ phù hé cho những vị Pharaong và các triều đại đang trị vì xứ Ai Cập

Việc chuẩn bị để đến với cõi vĩnh hằng đối với người Ai Cập rất quan trọng vì

họ cho rằng điều kiện để linh hồn mau chóng trở lại hoa nhập vào thể xác là phải được một thầy tu lành nghề bảo quản nguyên vẹn cơ thể khuôn mặt được như lúc còn sống và cơ thể phải được ướp hương thơm Vì vậy ngoài việc làm cho chiếc quan tài có khắc hình để đảm bảo cho linh hồn có thể tìm đúng cơ thể của nó thì người Ai Cập không quên trang trí rất nhiều hoa văn, hoạ tiết ở quan tài.Bên trong

có thể trang trí hình ảnh các vị thần ở âm phủ,còn bên ngoài thì khắc những chữ tượng hình đầy màu sắc lấp lánh ghi những lời phù chú nhằm giúp đỡ người chết ở Vương quốc của thần Osiris

Mặt trong hòm đựng xác ướp Các hình vẽ ở hầm mộ Mặt ngoài hòm đựng xác ướp

Về tôn giáo, Ai Cập cổ đại là đất nước đa thần giáo Người Ai Cập nghĩ rằng trong mỗi sự vật hiện tượng đều có các vị thần cai quản như về vấn đề duy trì nòi giống thì có Thần Sinh sản,về lĩnh vực gia đình thì có Thần Gia đình,Thần Mặt trời, Thần Trí tuệ, bốn mươi hai vị thần tượng trưng có bèn mười hai quận cua Ai Cập

Các vị thần trong tín ngưỡng của người Ai Cập cổ

Trong các vị thần Êy có những thần được nhắc đến khá nhiều nh thần : Thần

Rê, Thần Anubis, Thần Osiris Hội hoạ đã tái hiện lại hình ảnh những thần này một cách đặc điểm nhất

Thần Rê – Thần Mặt trời được coi là mét trong những vị thần được coi là mét trong các vị thần của Ai Cập kể từ Vương triều thứ V “Rê” trong tiếng Ai Cập có nghĩa là” ngọn nguồn của sức mạnh” Theo truyền thuyết cho rằng hình Rê làngười

đã tạo ra con người và vì thế người Ai Cập tự gọi họ là “ Những con bò của thần Rê”

Rê có hình dáng thần người dầu chim ưng Người Ai Cập cho rằng thần Mặt trời là một ngọn lửa lớn và để vượt qua được con sông dẫn đến thiên đường và sang thế giới của những

linh hồn thì Rê phải đi trên con thuyền lớn Vị thần này đã giao cây đoản đao chinh phục cho các Pharaong thiện chiến vĩ đại nh vua Tutmoris III.Rê có bản chất bí hiểm mà ngay cả

các thần khác cũng không hiểu nổi

Thần Rê

Ngày nay, khi người ta khai quật các ngôi mộ cổ thường thấy hình ảnh một vị thần cai quản việc ướp xác Đây chính là thần Anubis – vị thần đầu chó cai quản việc tạo ra xác ướp các nghi thức đưa người chết sag thế giới bên kia Trong buổi đầu lịch sử Ai Cập ông được coi là vị thần của cái chết

Trong truyền thuyết,thần này được miêu tả dưới hình dạng thân người dầu chó cầm trong tay chiếc gậy quyền của các vị vua hoặc hình dạng đơn giản chỉ mét con chó rừng Thần Anubis có có ba vai trò cơ bản đó là cai quản

việc ướp xác, đón nhận các xác ướp vào hầm mộ và tổ chức các nghi thức đưa tiễn các linh hồn sang thế giới bên kia Nhưng quan trọng hơn là bảo vệ người chết khái

sù dối trá và cái chết vĩnh hằng bằng cái cân sự thật

Thần Anubis đang tiến hành nghi lễ đón nhận xác ướp

Cái cân này sẽ cân quả tim của người chết vì tim chính là bản ghi chép mọi hành động của người đó trong quá khứ nên phải đặt lên bàn cân.Sau đó, bốn mươi hai vị thần thẩm định,mỗi vị thần đại diện cho mét quận của Ai Cập sẽ thẩm vấn người chết và qui kết cho anh ta đủ thứ tội ác mà anh ta không thừa nhận.Nếu nói đúng

sự thật thì Thoth, vị thần trí tuệ đầu cò sẽ phê rằng anh ta “nói thật” và có thể đi sang vương quốc của của Osiris.Hình phạt cho người nói dối sẽ được nêu rõ ở gần cái cân, một vị thần được mệnh danh là kẻ ăn thịt người chết sẽ ăn tráitim của anh

ta và người chết sẽ không được sống tiếp ở kiếp sau Tất cả những sự việc quan trọng này đều được hội hoạ ghi lại một cách rất tỉ mỉ, chính xác Từ những hình ảnh này cho thấy nội dung của hội hoạ mang tính phục vụ tôn giáo rất cao

Thần Osiris

Đây là hình vẽ thần Osiris –là vị thần của âm phủ, dược gọi là “người đầu tiên của phía Tây” bởi vì hầu hết mọi nghĩa địa đều được đặt ở phía Tây Vương quốc của thần này không có khác ngoài các vùng đầy hiểm hoạ ở dưới đất mà người ta nghĩ cũng giống như nước Ai Cập

Hội hoạ ngoài việc chủ yếu là cuốn sử kí ghi chép lại những hoạt động của người Ai Cập cổ nó còn là những tác phẩm nghệ thuật vô cùng độc đáo

Cảnh lao động của người dân Cuốn sách của người chết Tranh trong hầm

mộ

Những bức hoạ có bố cục rất độc đáo vì mang đặc điểm nh cuốn sách nên

nó có thể có nhiều phần khác nhau phục vụ phản ánh nhiều nội dung khác nhau Mặt khác trong tranh còn có thêm yếu tố chữ viết nhằm ghi chú cho người xem hoặc hướng dẫn một nội dung xác định nào đó

Ngoài những bức tranh phục vụ cho nội dung như trên, tranh của Ai Cập cổ còn

là sự tính toán rất chặt chẽ các mảng miếng màu đậm nhạt, những khoảng trống trong tranh Có thể đây cũng là mét sù phản ánh về trình độ khoa học, toán học vào việc vẽ tranh ở thời kì này Bởi vì khi khám phá thời kỳ Ai Cập cổ đại cho thấy ngành khoa học – kỹ thuật của họ rất phát triển Họ đưa ra sè Pi để tinh diện tích và thể tích bán cầu, phát minh ra đồng hồ hơi nước, đồng hồ mặt trời và những bí Èn

về xây dựng các kim tự tháp Có lẽ vì thế nên bố cục tranh chặt chẽ và dù cắt tranh

ở góc nào thì tranh vẫn đảm bảo tính hợp lí,có mảng chính,mảng phụ, hệ thống sáng tối,khoảng rỗng,khoảng đặc Đây cũng là mét trong những yếu tố tạo ra sù thích thú khi xem tranh

Những trích đoạn của các bức bích hoạ

Cách vẽ của ngườicủa người Ai Cập rất đặc biệt Nhân vật chính trong tranh được vẽ với tỉ lệ lớn nhất, tỉ lệ nhỏ hơn là vợ và con hay những người hầu, dân thường, có địa vị thấp hơn trong xã hội Điều Êy cho ta biết cách tạo hình của người Ai Cập cổ Tỉ lệ nhân vật được thể hiện theo đúng chỗ đứng, địa vị của nhânvật trong xã hội, tôn giáo hoặc gia đình Tỉ lệ này hoàn toàn không theo chỗ

đứng của nhân vật trong tranh,tức là cách vẽ tranh của người Ai Cập không diễn tả nhân vật theo luật xa gần Họ có quan niệm riêng mang tính dân tộc đậm nét Bên cạnh đó, các tác giả còn vẽ rất chính xác những đặc điểm cây, hoa, các giống thú…

Cảnh tắm của một quí tộc Động vật Hoạ tiết hoa lá

Các tác phẩm hội hoạ là sự hội tụ vẻ đẹp nhịp điệu của động tác tay, chân, thế đứng, ngồi

Đó chính là cách mà các nghệ nhân vô danh ngàn xưa đã làm cho tranh Papyrus Ai Cập trở nên sinh động, giầu sức sống

Hệ thống nét trong tranh không đơn thuần chỉ là đường viền của hình thể mà

đó là tổ hợp các nét có sù thay đổi màu, đậm nhạt ; có lúc đi những nét mảnh nhárất tinh vi, lại có lúc chỉ gợi tả, buông lơi Đặc biệt có sự kết hợp hệ thống các nét vạch,chấm Làm cho bức trang không hề có cảm giác đơn điệu

Sù đặc biệt trong cách vẽ còn được thể hiện ở chỗ: Tranh của Ai Cập thường vẽ mắt thẳng, mặt nghiêng, vai chính diện, thân ở hướng 3/4, chân nhìn góc 2/3 Mới nhìn thì ta có thể thấy vô lí nhưng đây chính là nét đặc biệt của cách vẽ Người Ai Cập muốn vẽ những góc mà có đặc điểm rõ nhất của con người.Mặt khác, cách tạo hình của họ như vậy còn do quan niệm về sự toàn vẹn của hình tượng Họ muốn

trên một hình tương có thể nhìn nhânvật ở nhiều hướng khác nhau Kiểu vẽ này làm cho tranh dườngnh có tinh thần,khả năng sống ở bên trong

Màu sắc trong tranh Ai Cập cổ không nhiều chỉ có trắng,đen, nâu, đỏ, xanh cây, vàng nghệ (đôI khi là dát vàng) xanh chàm song bức tranh vẫn hấp dẫn dođược phối hợp tinh tế giữa đậm với nhạt,giữa sáng với tối và các mảng màu đặt cạnh nhau đạt đến sự hài hoà Đặc biệt là cách xử lí nhiều mảng trắng trong tranhtạo nên nhịp điệu biến tấu sinh động, vui mắt

Các trích đoạn của bức Quang cảnh bữa tiệc lớn

Mặt khác, mét yếu tố còng vô cùng quan trọng để tạo nên vẻ dẹp của các bức hoạ này là yếu tố “nền” của tác phẩm Mặt giấy papyrus không trắng mà ngà ngà

đã tạo thành độ nền trung gian rất thuận tiện cho loại hoà sắc trang trí Ýt màu

Màu dược các nghệ nhân tô rất tỉ mỉ.Họ dã biết kết hợp các sắc màu với nhau không đơn giản là chỉ là làm cho tranh đẹp mắt mà trong đó họ còn chú ý đến việc

tô màu nhằm phân theo cấp bậc, vị trí và tầm quan trọng của từng nhân vật.từ đó cho thấy những bức hoạ của người Ai Cập mang nhiều ý nghĩa, phản ánh nhiều khía cạnh nhưng vẫn đạt sự hoàn thiện về mặt thẩm mỹ nghệ thuật

Nghệ thuật Ai Cập luôn hướng tới sự vĩnh hằng, sự trường tồn Điều đó được chứng minh trong các công trình kiến trúc, điêu khắc, và đặc biệt là hội hoạ.Mặc

dù chỉ là những màu cơ bản được lấy từ thiên nhiên nhưng cùng sự khéo léo của đôi bàn tay và khối óc người Ai Cập đã làm cho bức tranh của họ là “mạch máu” nối liền hiện tại và quá khứ.Chính vì thế mà ngày nay dù chúng ta có cách xa họ hàng nghìn năm lịch sử nhưng chúng ta vẫn phần nào hiểu đuợc cuộc sống sinh hoạt, tín ngưỡng… của họ ra sao Các bức tranh tồn tại được đến bây giờ là một điều rất tuyệt vời mà thế hệ nghệ thuật sau đáng phải học hỏi ở nhiều mặt cả

về sự hoàn hảo về nội dung, tính nghệ thuật, tính dân tộc và tính lịch sử