Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM  TRƯƠNG THỊ HƯỜNG NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI VƯỜNG QUỐC GIA BA BỂ LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP Chuyên ngành : Khoa học môi trường Mã số : 60 85 02 Người hướng dẫn khoa học : TS. Phí Hùng Cường Thái Nguyên, năm 2011 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong nhiều thập kỷ vừa qua, đặc biệt là từ những năm 1950 trở lại đây, du lịch toàn cầu đã phát triển nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng bình quân về lượng khách là 6,9%/năm; về doanh thu là 11,8%/năm [41] và đã trở thành một trong những ngành kinh tế hàng đầu thế giới. Đối với nhiều quốc gia, khu vực, du lịch đã trở thành ngành kinh tế mang tính đột phá, đồng thời cũng đóng vai trò là một ngành kinh tế có nhiều đóng góp cho việc bảo vệ môi trường (BVMT), thúc đẩy phát triển các vấn đề an sinh xã hội cho cộng đồng dân cư địa phương. Tuy nhiên, việc quy hoạch, khai thác và phát triển du lịch, nhiều lúc, nhiều nơi còn chưa hợp lý không những không khai thác hết được tiềm năng của các dạng tài nguyên du lịch mà còn có những tác động không tốt đến môi trường và cuộc sống của cộng đồng dân cư địa phương. Do vậy, trong những thập kỷ gần đây, vấn đề đặt ra cho các địa phương cũng như các quốc gia đối với việc phát triển kinh tế, trong đó có du lịch phải gắn với việc BVMT và đảm bảo an sinh xã hội, phát triển phải đi theo hướng bền vững. Trong đó, việc xác định tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái (DLST) dựa vào cộng đồng là một nhiệm vụ cấp thiết. Việt Nam có điều kiện địa lý và tiềm năng du lịch phong phú, hấp dẫn về vẻ đẹp sinh thái tự nhiên, nền văn hóa đa dạng và truyền thống lịch sử lâu đời. Được đánh giá là một ngành kinh tế mũi nhọn, có khả năng cạnh tranh cao, du lịch Việt Nam đã tích cực hội nhập và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Du lịch là một trong ít ngành kinh tế ở nước ta mạng lại nguồn thu trên 2 tỷ USD/năm. Hơn 10 năm trước, du lịch Việt Nam đứng vào hàng thấp nhất khu vực, nhưng đến nay khoảng cách này được rút ngắn, đã đuổi kịp và vượt Philippin, chỉ còn đứng sau Malaysia, Singapore, Thái Lan và Indonesia. Theo Tổ chức du lịch thế giới thuộc Liên hợp quốc (UNWTO), hiện nay Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng du lịch cao nhất khu vực và thế giới. [51] Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 Vườn quốc gia (VQG) Ba Bể nằm ở phía Bắc của tỉnh Bắc Kạn, có tiềm năng đất đai, khí hậu và tài nguyên động thực vật đa dạng và phong phú. Nơi đây từng được chọn làm nơi nghỉ mát, vui thú của quan lại, thực dân thời Pháp thuộc. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là việc quan tâm đầu tư, khai thác các thế mạnh của Vườn còn chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Vì vậy, để đạt được những mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của tỉnh Bắc Kạn trong tổng thể kinh tế - xã hội của cả nước, việc “Nghiên cứu, đánh giá tiềm năng và đề xuất giải pháp phát triển du lịch sinh thái Vườn quốc gia Ba Bể”nhằm đảm bảo hài hoà giữa phát triển nhanh, hiệu quả và lâu bền, xoá đói giảm nghèo, nâng cao dân trí và thể lực của nhân dân và cải thiện môi trường là rất cần thiết. 2. Mục đích nghiên cứu Vận dụng có chọn lọc cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch trên thế giới và Việt Nam vào địa bàn VQG Ba Bể nhằm đánh giá tiềm năng và đưa ra các giải pháp cho phát triển DLST ở VQG Ba Bể. Góp phần tôn tạo, khai thác có hiệu quả tài nguyên, BVMT, phát triển cộng đồng, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các công trình, các hướng nghiên cứu về phát triển DLST trên thế giới và Việt Nam. Vận dụng nghiên cứu vào phát triển DLST VQG Ba Bể. - Nghiên cứu, phân tích, đánh giá tiềm năng và hiện trạng hoạt động DLST tại khu vực VQG Ba Bể. - Đề xuất một số định hướng khai thác hiệu quả các tiềm năng phát triển DLST phù hợp với lãnh thổ VQG Ba Bể. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 3 4. Yêu cầu của đề tài - Các nguồn số liệu điều tra, thu thập phải đảm bảo độ chính xác, đầy đủ và phản ánh đúng thực tế vấn đề cần nghiên cứu. - Quá trình đánh giá phải khách quan, dựa trên những số liệu thu thập, tổng hợp được. - Các đề xuất đưa ra phải có tính khả thi cao, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương. 5. Ý nghĩa của đề tài 5.1. Ý nghĩa khoa học Kết quả nghiên cứu làm sáng tỏ được tiềm năng tự nhiên, tài nguyên, thực trạng hoạt động DLST tại VQG Ba Bể. Những vấn đề lý luận và thực tiễn nghiên cứu sẽ góp phần hoàn thiện về mặt phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên ứng dụng cho một khu vực cụ thể. 5.2. Ý nghĩa thực tiễn Những định hướng và giải pháp phát triển được đề xuất, các mô hình kinh tế sinh thái được xây dựng sẽ góp phần cho việc xác lập chiến lược phát triển KT – XH, BVMT cho khu vực nghiên cứu. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu về du lịch sinh thái 1.1.1. Trên thế giới “DLST là một loại hình du lịch có nguồn gốc từ du lịch thiên nhiên, được xem như một phương pháp hữu hiệu nhằm thỏa mãn lòng khao khát cháy bỏng của con người đến với thiên nhiên, gắn BVMT tự nhiên với phát triển bền vững.” [39] Khi con người bắt đầu quan tâm về vấn đề BVMT, cũng là lúc DLST được nhắc tới ngày càng nhiều hơn, nhất là từ sau hội nghị thượng đỉnh về môi trường tổ chức tại Thụy Điển năm 1972. Nhưng nó chỉ thực sự được nghiên cứu vào thập kỷ 80 của thế kỷ XX, DLST đã được Hector Ceballos Lascurain – một nhà nghiên cứu tiên phong về loại hình du lịch này đưa ra định nghĩa đầu tiên vào năm 1987 – đã thu hút sự quan tâm của nhiều người trên phạm vi toàn thế giới. Năm 1990, hiệp hội DLST Quốc tế được thành lập. Ở phạm vi quốc gia, một số nước cũng đã thành lập hiệp hội DLST quốc gia như: Brazil, Úc, Vênêzuêla… Hiện nay trên thế giới đã có rất nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu DLST mang tính lý thuyết cũng như thực tiễn cao như: Ecotourism: Principles, practices & policies for sustainability; Tourism planning; Ecotourism planning for protected areas; The sustainability of ecotourism in Indonesia; Ecotourism and deverlopment, … hầu hết các tài liệu này đều đã đưa ra các quan điểm, các nguyên tắc về DLST. Tuy nhiên tùy thuộc vào mục tiêu, đối tượng khai thác du lịch và tùy từng quốc gia mà có quan niệm khác nhau, nhưng nhìn chung, các tác giả đều cho rằng DLST là một loại hình du lịch tối ưu, đảm bảo thực hiện được hai chức năng: phát triển và bảo tồn. Các quốc gia đứng đầu về DLST hiện nay là Australia, New Zealand, Thụy Điển, Đan Mạch, Thụy Sỹ, Canada, Hoa Kỳ, ở khu vực Đông Nam Á có Mailaisia, Mianma… Do nhu cầu đặc biệt cho chăm sóc sức khỏe con người về thể chất, tinh thần, nâng cao nhận thức về thiên nhiên, cũng như BVMT cho người dân trên toàn cầu, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã lấy năm 2002 là “Năm Quốc tế DLST” nhằm tôn vinh ý nghĩa quan trọng của DLST, những ảnh hưởng và các lợi ích mà DLST mang lại đối với vấn đề BVMT. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 5 1.1.2. Tại Việt Nam DLST mới được nghiên cứu từ giữa thập kỷ 90 của thế kỷ XX. Vào năm 1995, một dự án thí điểm đầu tiên nằm trong khuôn khổ hợp tác Quốc tế về nghiên cứu, lập quy hoạch cho những cơ hội phát triển du lịch thám hiểm thiên nhiên ở Việt Nam. Với các nhà chuyên môn New Zealand, đây là tiền đề của DLST ở Việt Nam. Từ đó, ta có các chương trình xây dựng quy hoạch phát triển DLST với công cụ có giá trị. Những đề tài, công trình đã tiếp cận với lĩnh vực du lịch liên quan đến môi trường và con người như: Tài nguyên môi trường và du lịch Việt Nam; Quy hoạch du lịch bền vững; Chiến lược quốc gia về phát triển DLST tại Việt Nam;… Nhìn chung, các công trình này đều mang tính chất định hướng, lý thuyết cao, tính thực tiễn còn hạn chế, hiệu quả áp dụng không cao. Trong nhiều hội thảo đã tiến hành thảo luận về lợi ích cũng như ảnh hưởng của DLST đối với BVMT đã được tổ chức như: Hội thảo về DLST với phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam (1998), Hội thảo Quốc gia về xây dựng chiến lược phát triển DLST ở Việt Nam (1999), Hội thảo khoa học về phát triển DLST trong khu dự trữ sinh quyển “cơ hội và thách thức” (2004)… Với tiềm năng DLST mà thiên nhiên ban tặng, Việt Nam tiến hành quy hoạch DLST trên quy mô toàn quốc dựa trên tiềm năng của các rừng đặc dụng mà tiêu biểu là các VQG: Ba Bể, Ba Vì, Bái Tử Long, Bạch Mã, Côn Đảo, Phong Nha, Tam Đảo, U Minh Thượng… [20] VBG Ba Bể được xếp là một trong 20 thắng cảnh đẹp nhất Việt Nam [30, 31] nhưng do nằm cách xa các khu trung tâm kinh tế, hành chính, văn hóa của cả nước; việc đi lại gặp nhiều khó khăn nên chưa thu hút được khách du lịch cũng như sự quan tâm của các nhà đầu tư. Trong những năm gần đây, điều kiện vật chất, giao thông đi lại được cải thiện, VQG Ba Bể đã bắt đầu thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư, của khách du lịch và của các nhà khoa học. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã và đang được tiến hành trong khu vực, bao gồm: Luận chứng kinh tế - kỹ thuật VQG Ba Bể; Điều tra, đánh giá hiện trạng môi trường, đề xuất giải pháp khai thác hợp lý phục vụ phát triển KT - XH và BVMT vùng hồ VQG Ba Bể; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 Nghiên cứu vùng đệm và đề xuất một số giải pháp phát triển bền vững ở VQG Ba Bể; Nghiên cứu KT - XH, nguyên nhân sâu xa của sự suy giảm đa dạng sinh học (ĐDSH) ở hai vùng khác nhau của Việt Nam, nghiên cứu mẫu ở khu vực VQG Ba Bể và KBTTN Na Hang ở phía Bắc và VQG Yok Don ở Tây Nguyên; Quy hoạch phát triển nông – lâm nghiệp và nông thôn huyện Ba Bể giai đoạn 1999 – 2010; … Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và kế thừa các thành tựu nghiên cứu của các nhà khoa học đi trước trong lĩnh vực DLST về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, luận văn giải quyết một cách có hệ thống mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn về vấn đề này và vận dụng vào nghiên cứu trong điều kiện khu vực VQG Ba Bể. 1.2. Các vấn đề cơ bản về du lịch sinh thái 1.2.1. Khái niệm về du lịch sinh thái 1.2.1.1. Du lịch Trên thế giới, khái niệm du lịch được đưa ra từ rất sớm, với rất nhiều khái niệm khác nhau. Các định nghĩa truyền thống chỉ xem du lịch đơn giản như một kỳ nghỉ hoặc một chuyến đi để giải trí, làm phong phú thêm nhận thức của con người. Theo Dowling & Weiler “Du lịch là sự di chuyển tạm thời của người dân đến ngoài nơi ở và làm việc của họ, là những hoạt động xảy ra trong quá trình lưu lại nơi đến và các cơ sở vật chất tạo ra để đáp ứng những nhu cầu của họ” [41] Hay trong định nghĩa của Pirojnik, một nhà địa lý người Belarus đã đưa ra định nghĩa về du lịch mà trong đó không dùng tới cụm từ di chuyển tạm thời, một trong những yếu tố để phân biệt một chuyến di chuyển bình thường với một chuyến du lịch là sử dụng thời gian nhàn rỗi: “Du lịch là một dạng hoạt động của dân cư trong thời gian nhàn rỗi có liên quan đến sự di cư và lưu trú tạm thời ngoài nơi ở thường xuyên nhằm mục đích phát triển thể chất và tinh thần, nâng cao trình độ nhận thức vằn hóa hoặc hoạt động thể thao kèm theo việc tiêu thụ những giá trị về tự nhiên, kinh tế, văn hóa và dịch vụ”. [8] Định nghĩa của Tổ chức Du lịch thế giới đã xác định rõ: “Du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi cư trú của mình nhằm thỏa mãn nhu cầu tham quan, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”. [38] Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 7 Ở Việt Nam khái niệm du lịch được định nghĩa chính thức trong Luật Du lịch (2005): “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”. [14] Tóm lại, du lịch là hoạt động mang tính không thường xuyên của con người ở ngoài nơi công tác và nơi cư trú, diễn ra vào thời gian rảnh rỗi, nhằm mục đích tham quan, vui chơi giải trí, phục hồi sức khỏe đồng thời nâng cao nhận thức về thế giới xung quanh. Tác động của du lịch đến địa bàn hoạt động du lịch là trên mọi khía cạnh và tùy thuộc từng loại hình du lịch cụ thể. Ngược lại thì địa bàn lại quy định sự có mặt của các loại hình du lịch. 1.2.1.2. Tài nguyên du lịch “Tài nguyên du lịch là các thành phần và các tổ hợp khác nhau của cảnh quan tự nhiên, công trình lao động sáng tạo của con người và các giá trị nhân văn khác được sử dụng nhằm thỏa mãn nhu cầu du lịch, là yếu tố cơ bản để hình thành các điểm du lịch, tuyến du lịch, khu du lịch, đô thị du lịch…” [14] Tài nguyên du lịch được chia làm hai dạng là tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn. Các tài nguyên này có thể đang được khai thác hoặc chưa khai thác. Mức độ khai thác tiềm năng tài nguyên DLST phụ thuộc nhiều yếu tố: khả năng nghiên cứu và đánh giá các tiềm năng tài nguyên vốn còn tiềm ẩn, yêu cầu phát triển các sản phẩm DLST, trình độ phát triển khoa học công nghệ tạo các phương tiện khai thác tiềm năng tài nguyên… Tài nguyên du lịch tự nhiên gồm các yếu tố địa chất, địa mạo, địa hình, khí hậu, thủy văn, sinh vật, hệ sinh thái (HST), cảnh quan thiên nhiên, di sản thiên nhiên có thể được sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp để phục vụ mục đích du lịch. Tài nguyên du lịch nhân văn là nhóm tài nguyên có nguồn gốc nhân tạo do con người sáng tạo ra. Bao gồm truyền thống văn hóa, văn nghệ dân gian, di tích lịch sử cách mạng, khảo cổ, kiến trúc, các công trình lao động sáng tạo của con người và các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể khác có thể được sử dụng vào mục đích du lịch. [17, 29] Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 8 Tài nguyên du lịch được xem như là tiền đề để phát triển du lịch. Thực tế cho thấy, tài nguyên du lịch càng phong phú, càng đặc sắc bao nhiêu thì sức hấp dẫn và hiệu quả hoạt động du lịch càng cao bấy nhiêu. Và nơi nào có tài nguyên du lịch phong phú thì sẽ có điều kiện thuận lợi để tổ chức nhiều loại hình du lịch với nhiều sản phẩm du lịch có giá trị đáp ứng nhu cầu của khách du lịch. 1.2.1.3. Du lịch sinh thái DLST được hiểu trên nhiều khía cạnh khác nhau dưới các tên gọi khác nhau: Du lịch thiên nhiên (Nature tourism), du lịch môi trường (Environmental tourism), du lịch đặc thù ( Particular tourism), du lịch xanh (Green tourism), du lịch thám hiểm (Adventure tourism), du lịch bản xứ (Indigenuos tourism), du lịch có trách nhiệm (Responsible tourism), du lịch nhạy cảm (Senditized tourism), Du lịch bền vững (Sustainable tourism)… [16] Định nghĩa tương đối hoàn chỉnh về DLST lần đầu tiên được Hector Ceballos- Lascurain đưa ra năm 1987: “DLST là du lịch đến những khu vực tự nhiên còn ít bị thay đổi, với những mục đích đặc biệt: Nghiên cứu, tham quan với ý thức trân trọng thế giới hoang dã và những giá trị văn hoá được khám phá”. Được biểu diễn bằng sơ đồ sau: Nguồn: [8] Hình 1.1: Sơ đồ cấu trúc du lịch sinh thái DU LỊCH SINH THÁI DU LỊCH Du lịch hỗ trợ bảo tồn & phát triển cộng đồng Du lịch được quản lý bền vững Du lịch có giáo dục môi trường Du lịch thiên nhiên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 9 Năm 1991, theo Megan Epler Wood: “DLST là du lịch đến các khu vực còn tương đối hoang sơ với mục đích tìm hiểu về lịch sử môi trường và văn hoá mà không làm thay đổi sự toàn vẹn của các HST. Đồng thời tạo những cơ hội về kinh tế để ủng hộ việc bảo tồn tự nhiên và mang lại lợi ích cho người dân địa phương”. [43] Theo Lindberg, K. and Hawkins, 1993: “DLST được phân biệt với các loại hình du lịch thiên nhiên khác về mức độ giáo dục cao đối với môi trường và sinh thái, thông qua những hướng dẫn viên có nghiệp vụ lành nghề. DLST tạo mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên hoang dã cùng với ý thức được giáo dục để biến bản thân du khách thành những người đi đầu trong công tác BVMT. Phát triển DLST sẽ làm giảm thiểu tác động của khách du lịch đến văn hoá và môi trường, đảm bảo cho địa phương được hưởng nguồn lợi tài chính cho du lịch mang lại và chú trọng đến những đóng góp tài chính cho việc bảo tồn thiên nhiên”. [13]. Định nghĩa của Hiệp hội DLST quốc tế: “ DLST là việc đi lại có trách nhiệm tới các khu vực thiên nhiên mà bảo tồn được môi trường và cải thiện phúc lợi cho người dân địa phương”. [20] DLST (ecotourism) được xem như một quan điểm phát triển du lịch bền vững, đảm bảo thực hiện chức năng phát triển kinh tế và bảo tồn[1, 16]. Ngoài ý nghĩa góp phần bảo tồn tự nhiên, bảo vệ ĐDSH và văn hóa cộng đồng, phát triển DLST mang lại những nguồn lợi to lớn về mặt kinh tế, tạo cơ hội tăng thêm việc làm và nâng cao thu nhập, dân trí và sức khỏe cộng đồng dân cư địa phương thông qua GDMT, văn hóa, lịch sử và nghỉ ngơi giải trí. Ở Việt Nam, tại Hội thảo quốc gia về “Xây dựng chiến lược phát triển DLST ở Việt Nam” từ ngày 7 đến 9-9-1999 cũng đã định nghĩa: “DLST là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hoá bản địa, gắn với giáo dục môi trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững, với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương”. [8] Cho dù khái niệm về DLST còn có nhiều quan điểm chưa thống nhất, song dựa trên những điểm chung từ các định nghĩa về DLST trên thế giới, Tổ chức du lịch thế giới đưa ra những đặc điểm cơ bản về định nghĩa về DLST như sau: [...]... tại VQG Ba Bể liên quan đến phát triển DLST Các văn bản pháp luật của Các chƣơng trình dự án đã Đảng, Nhà nƣớc và địa đầu tƣ cho phát triển DLST phƣơng với việc phát triển VQG Ba Bể DLST VQG Ba Bể Lý luận Phân tích - Xử lý Định hướng phát triển DLST VQG Ba Bể Hệ thống các giải pháp Báo cáo Nghiên cứu, đánh giá tiềm năng và đề xuất giải pháp phát triển DLST Vườn quốc gia Ba Bể Hình 2.1: Các bƣớc tiến... http://www.lrc-tnu.edu.vn 25 Chƣơng 2 ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 2.1.1 Đối tượng nghiên cứu Đánh giá các điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và KT – XH của VQG Ba Bể để đánh giá tiềm năng và đưa ra các giải pháp phát triển DLST VQG Ba Bể 2.1.2 Phạm vi nghiên cứu 2.1.2.1 Phạm vi không gian VQG Ba Bể thuộc phạm vi của 7 xã, bao gồm cả phần vùng lõi và vùng... học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 31 2.5 Các bƣớc tiến hành Tài nguyên du lịch Tự nhiên – Nhân văn Hiện trạng phát triển du lịch Đánh giá hiện trạng về Đánh giá tiềm năng - Đánh giá tiềm năng tự nhiên và - Tổ chức quản lý kinh tế - xã hội - Khách du lịch - Những yếu tố tác động chủ yếu - Người dân và nguyên nhân - Những yếu tố tác động chủ yếu và nguyên nhân Những vấn đề thực tiễn tại VQG Ba Bể. .. cứu - Nghiên cứu, đánh giá tổng hợp những điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và KT XH của lãnh thổ nghiên cứu - Tìm hiểu hiện trạng phát triển DLST của VQG Ba Bể - Đề xuất định hướng và các giải pháp cho phát triển DLST VQG Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn đến năm 2020 2.4 Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 2.4.1 Phương pháp luận 2.4.1.1 Quan điểm tổng hợp Theo quan điểm này thì mọi vấn đề khi nghiên. .. Ba Bể Hình 2.1: Các bƣớc tiến hành Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 32 Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 3.1 Đánh giá tiềm năng tự nhiên và kinh tế - xã hội phục vụ phát triển du lịch sinh thái Vƣờn quốc gia Ba Bể 3.1.1 Giới thiệu khái quát về Vườn quốc gia Ba Bể Rừng cấm Ba Bể được thành lập theo quyết định số 41/QĐ -TTg ngày 10 tháng 1 năm 1977 của... 2.4.1.4 Phương pháp đánh giá tổng hợp các dạng tài nguyên du lịch Đánh giá tài nguyên du lịch là việc làm khó và phức tạp vì nó liên quan đến yêu cầu, sở thích, đặc điểm tâm lý, sinh lý của con người rất khác nhau, đặc điểm của tài nguyên và điều kiện kỹ thuật Nên các nội dung và phương pháp đánh giá phải không ngừng hoàn thiện Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra 2 kiểu đánh giá tài nguyên du lịch: - Kiểu tâm... cả du khách và người dân địa phương về sự cần thiết phải bảo tồn các giá trị tự nhiên và văn hóa [20] 1.2.2 Nguyên tắc, yêu cầu và đặc trưng của du lịch sinh thái 1.2.2.1 Các nguyên tắc cơ bản của du lịch sinh thái Những nguyên tắc để đảm bảo phát triển DLST không tách rời những nguyên tắc chung cho phát triển bền vững Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp có định hướng tài nguyên rõ rệt và có nội dung... nghiên cứu chỉ bao gồm 7 xã: Nam Mẫu, Cao Trĩ, Cao Thượng, Khang Ninh, Quảng Khê, Đồng Phúc và Hoàng Trĩ 2.1.2.1 Phạm vi khoa học Việc nghiên cứu, phát triển DLST rất phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực, vì vậy, luận văn chỉ dừng lại ở việc đánh giá tiềm năng, hiện trạng phát triển DLST VQG Ba Bể Trên cơ sở đó, kiến nghị định hướng và đưa ra các giải pháp phát triển DLST cho khu vực 2.2 Thời gian tiến... hoạt động du lịch [7] 1.3.2 Mối quan hệ giữa phát triển du lịch sinh thái và bảo tồn thiên nhiên Mối quan hệ giữa phát triển DLST với bảo tồn tự nhiên không phải lúc nào cũng theo một chiều đơn giản, mà là mối quan hệ qua lại mật thiết với nhau, thường thể hiện ở 3 dạng theo sơ đồ sau: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 20 DL: Phát triển du lịch sinh thái BT... quảng cáo du lịch Xúc tiến, quảng cáo luôn là một hoạt động quan trọng đối với phát triển du lịch, đảm bảo sự thu hút khách, tăng cường khả năng cạnh tranh của các sản phẩm du lịch Chiến lược quảng cáo, tiếp thị đối với DLST bao gồm việc xác định đánh giá và luôn rà soát để xác định đúng khả năng đáp ứng của các nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn, cũng như việc cân đối các sản phẩm du lịch cụ . của cả nước, việc Nghiên cứu, đánh giá tiềm năng và đề xuất giải pháp phát triển du lịch sinh thái Vườn quốc gia Ba Bể nhằm đảm bảo hài hoà giữa phát triển nhanh, hiệu quả và lâu bền, xoá đói. bàn VQG Ba Bể nhằm đánh giá tiềm năng và đưa ra các giải pháp cho phát triển DLST ở VQG Ba Bể. Góp phần tôn tạo, khai thác có hiệu quả tài nguyên, BVMT, phát triển cộng đồng, bảo tồn và phát huy. DLST VQG Ba Bể. - Nghiên cứu, phân tích, đánh giá tiềm năng và hiện trạng hoạt động DLST tại khu vực VQG Ba Bể. - Đề xuất một số định hướng khai thác hiệu quả các tiềm năng phát triển DLST