B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C TÂY NGUYÊN NGUY N HOÀI B O NGHIÊN C U M T S C I M D CH T H C, ÁNH GIÁ THI T H I VÀ XU T BI N PHÁP PHÒNG B NH L M M LONG MĨNG TRÊN ÀN BỊ NI T I T NH ĂK LĂK LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P ĂK LĂK, NĂM 2011 B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C TÂY NGUYÊN NGUY N HOÀI B O NGHIÊN C U M T S C I M D CH T H C, ÁNH GIÁ THI T H I VÀ XU T BI N PHÁP PHÒNG B NH L M M LONG MĨNG TRÊN ÀN BỊ NI T I T NH ĂK LĂK Chuyên ngành: Thú y Mã s : 60.62.50 LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: TS CAO VĂN H NG TS NGUY N T N VUI ĂK LĂK, NĂM 2011 L I CAM OAN Tôi xin cam oan ây cơng trình nghiên c u lu n văn Th c sĩ ngành Thú y c a Các s li u, k t qu có lu n văn trung th c chưa c công b b t kỳ m t cơng trình nghiên c u khác Ngư i cam oan Nguy n Hoài B o i L I C M ƠN hồn thành tài này, tơi xin chân thành c m ơn: Lãnh o Trư ng Lãnh o Phòng t o Sau Lãnh o Khoa Chăn nuôi Thú y, th y cô khoa Chăn nuôi Thú y Trư ng i H c Tây Nguyên, i h c Trư ng i H c Tây Nguyên i h c Tây Nguyên, Chi c c Thú y,Tr m thú y, phịng th ng kê TP.BMT, huy n Krơng pák, huy n Eakar t nh ăk Lăk K thu t viên phịng thí nghi m B mơn thú y Chuyên ngành B môn Cơ s thú y ã t o i u ki n giúp hi n t o i u ki n thu n l i nh t cho th c tài Tôi xin bày t lòng chân thành c m ơn t i s giúp hư ng d n t n tình c a th y, Ti n sĩ Cao Văn H ng, Ti n sĩ Nguy n T n Vui ã giúp su t q trình th c hi n tơi tài Cu i tơi xin c m ơn gia ình, ngư i thân b n bè (Th.S Nguy n Như Trung, BSTY Nguy n Văn Nho, BSTY Xuân Quỳnh , ) ã giúp ng viên su t trình h c th c hi n Xin trân tr ng c m ơn! ii tài M CL C um c Trang L I CAM OAN i L I C M ƠN ii M C L C iii M T S PH L C vii DANH SÁCH CÁC T VI T T T viii DANH M C B NG BI U ix DANH M C BI U M VÀ TH x U tv n M c tiêu c a tài 3.Ý nghĩa khoa h c th c ti n CHƯƠNG T NG QUAN NGHIÊN C U 1.1 M T S NGHIÊN C U V B NH 1.1.1 th gi i 1.1.2 Vi t Nam 1.1.3 Nh ng thi t h i b nh LMLM 1.2 D CH T H C B NH LMLM TRÊN BÒ 1.2.1 Căn b nh 1.2.2 Loài m c b nh 12 1.2.3 L a tu i m c b nh 13 1.2.4 Mùa m c b nh 13 1.2.5 Ch t ch a virus 13 1.2.6 ng xâm nh p lây lan b nh 14 iii 1.2.7 Cơ ch sinh b nh h c 14 1.3 TRI U CH NG C A B NH BÒ 16 1.3.1 Th thông thư ng, hay th nh 16 1.3.2 Th ác tính 17 1.3.3 Bi n ch ng 18 1.4 B NH TÍCH C A B NH 18 1.5 CH N OÁN B NH 19 1.5.1 Ch n oán lâm sàng 19 1.5.2 Ch n ốn phịng thí nghi m 19 1.5.2.1 Ch n oán huy t h c 19 1.5.2.2 Ch n oán virus h c 22 1.5.2.3 Ch n oán b ng k thu t RT – PCR 22 1.6 PHÒNG VÀ TR B NH 22 1.6.1 Phòng b nh 22 1.6.2 i u tr 23 CHƯƠNG 27 I TƯ NG – N I DUNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 27 2.1 2.1.1 I TƯ NG, TH I GIAN VÀ A I M NGHIÊN C U 27 i tư ng 27 2.1.2 Th i gian 27 2.1.3 a i m nghiên c u 27 2.2 N I DUNG NGHIÊN C U 27 2.2.1 M t s c i m t nhiên kinh t xã h i 27 2.2.2 Nghiên c u d ch t h c b nh LMLM t i a i m i u tra 27 2.2.2.1 Nghiên c u àn gia súc m c b nh qua ch tiêu 27 2.2.2.2 Nghiên c u v b nh LMLM theo th i gian 27 iv 2.2.2.3 Nghiên c u v b nh LMLM theo không gian 27 2.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 27 2.3.1 Nghiên c u d ch t h c 27 2.3.2 Phương pháp thu th p s d ng s li u 28 2.3.3 Phương pháp ch n m u 28 2.3.4 Sơ lư c v a bàn ch n m u i u tra 28 2.3.5 ánh giá thi t h i b nh LMLM t i a i m i u tra 28 2.3.5.1 Thi t h i tr c ti p 28 2.3.5.2 Thi t h i gián ti p 29 2.3.6 Phương pháp tính tốn s li u 29 2.3.6.1 Tính t l 29 2.3.6.2 Tính h s 30 2.3.7 Phương pháp x lý s li u 30 CHƯƠNG 31 K T QU TH O LU N 31 3.1 C I MT NHIÊN, KINH T - XÃ H I 31 3.1.1 c i m t nhiên 31 3.1.2 c i m kinh t - xã h i 32 3.1.2.1 Tình hình chăn ni Bị t i Tp.BMT - huy n Krơng Păk Ea Kar 34 3.1.2.2 Công tác thú y t i Tp BMT - huy n Krông Păk Ea Kar 35 3.2 M T S K T QU NGHIÊN C U D CH T H C B NH LMLM 39 3.2.1 K t qu nghiên c u àn gia súc m c b nh LMLM 39 3.2.1.1 T l m c b nh LMLM qua năm t 3.2.1.2 K t qu xác nh t c 2006 - 2011 39 m i m c c a b nh LMLM 42 3.2.2 T l m c t l t vong theo l a tu i 44 3.2.2.1 T l m c b nh theo l a tu i 44 v 3.2.2.2 K t qu xác 3.2.3 Xác nh t l ch t, t l t vong bò 46 nh tri u ch ng b nh LMLM 48 3.2.4 Nghiên c u v b nh LMLM theo th i gian 50 3.2.4.1 Xác nh h s năm d ch 50 3.2.4.2 Xác nh h s mùa d ch 51 3.2.5 Xác nh d ch LMLM theo không gian 53 3.2.5.1 B n d ch t b nh LMLM c a Tp.BMT 54 3.2.5.2 B n d ch t b nh LMLM c a huy n Krông Păk 55 3.2.5.3 B n d ch t b nh LMLM c a huy n Ea Kar 56 3.3 ÁNH GIÁ THI T H I DO B NH LMLM T I A I M 57 3.3.1 ánh giá thi t h i tr c ti p 57 3.3.2 Các thi t h i gián ti p 58 K T LU N VÀ NGH 60 K T LU N 60 NGH 61 TÀI LI U THAM KH O 62 Tài li u ti ng vi t 62 Tài li u nư c 64 Tài li u website 65 vi M TS PH L C - M u phi u i u tra - M t s hình nh th c hi n tài vii DANH SÁCH CÁC T VI T T T ARN : Acid ribonucleic BHK-21 : Baby Hamster Kidney line 21 CFR : Case fatality rate EC : European Community ELISA : Enzyme linked immuno sorbent assay FMD : Foot and mouth disease HSMD : H s mùa d ch HSND : H s năm d ch HSTD : H s tháng d ch KHBT : K t h p b th LMLM : L m m long móng NN&PT : Nông Nghi p Phát Tri n OIE : Office Internetional des Epizooties PCR : Polymerase chain reaction PPRS : Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome RT – PCR : Real time - Polymerase Chain Reaction SAT : Southern Afican Territories TCID50 : Tissue Culture Infectious Dose50 Tp.BMT : Thành Ph Buôn Ma Thu t VP : Viral Protein WRL : World Referrence Laboratory viii xác r ng nh c ph m vi tồn t nh c n có nh ng nghiên c u di n có s l p b n 3.3 ÁNH GIÁ THI T H I DO B NH LMLM T I A I M NGHIÊN C U Vi c ánh giá thi t h i bao g m ánh giá thi t h i tr c ti p, thi t h i gián ti p 3.3.1 ánh giá thi t h i tr c ti p K t qu ánh giá thi t h i tr c ti p b nh LMLM gây c trình bày b ng 3.11 B ng 3.11 Thi t h i tr c ti p b nh LMLM gây S TT ơn v S thi t tính Nh ng tiêu chí ánh giá h i a bàn i u tra ơn giá Thành ti n ( ) ( ) Bê ≤ tháng tu i b nh ch t Con 16 3.000.000 48.000.000 Bò > – 36 tháng tu i b nh ch t Con 45 6.000.000 270.000.000 Bò > 36 tháng tu i b nh ch t Con 10.000.000 60.000.000 Chi phí i u tr Ca 2.054 300.000 616.200.000 Chi phí tiêu h y bị b nh, ch t Cơng 67 400.000 26.800.000 Chi phí ki m d ch Cơng 18.000 150.000 2.700.000.000 Chi phí thu c sát trùng Ngày 8.700 50.000 435.000.000 Cơng chăm sóc bị m Cơng 6.162 80.000 492.960.000 Khác (tuyên truy n phòng ch ng d ch ) T ng thi t h i tr c ti p K t qu 100.000.000 4.748.960.000 b ng 3.11 cho th y: T ng thi t h i tr c ti p 4.748.960.000 tám tri u chín trăm sáu mươi ngàn ng ch n) 57 ng (B n t b y trăm b n mươi - Thi t h i v s ti n s ch t là: Bê ≤ tháng tu i 48.000.000 ng, bò > – 36 tháng tu i 270.000.000 ng; bò > 36 tháng tu i 60.000.000 ng, - Chi phí i u tr (g m c cơng i u tr thu c thú y/ca) 616.200.000 ng - Công ph i chi tr cho vi c tiêu h y ho c x lý nh ng ch t ( nh giá theo m c toán nhà nư c chi tr 400.000 /ca) 26.800.000 ng - Cơng chăm sóc h lý cho bị có d ch c tính trung bình ngư i dân ph i b ngày cho m t ca b nh tính theo ngày cơng c a ngư i lao 80.000 /ngày s thi t h i lên n 492.960.000 ng ng 3.3.2 Các thi t h i gián ti p B ng 3.12 Thi t h i gián ti p b nh LMLM gây S TT Nh ng tiêu chí ánh giá Ư c ốn giá tr àn bị b gi m /s bò s ng sau d ch ơn giá a bàn i u tra ơn v S thi t Thành ti n tính h i ( ) ( ) % 1.987 900.000 1.788.300.000 % 1.987 600.000 1.192.200.000 % 4,5 t 1,6% 72.000.000 Ư c oán su t àn bò b gi m /s bò s ng sau d ch (kho ng 10% theo i u tra) Lãi xu t ngân hàng ph i tr cho v n vay u tư (1,6%) T ng thi t h i gián ti p 3.052.500.000 Ngoài nh ng thi t h i tr c ti p nh hư ng 58 n kinh t c a ngư i chăn ni bị cịn có m t s thi t h i gián ti p gây t n th t l n lên t không trăm năm mươi hai tri u năm trăm nghìn ch n 3.052.500.000 (Ba ng), ó chúng tơi m i ánh giá m t s tiêu chí sau: - Ư c ốn giá tr àn bị b gi m s bò s ng sau d ch kho ng 15% (tính theo giá trung bình c a bị 6.000.000 /con ta có c m c 900.000 /con), theo i u tra m c thi t h i s 1.788.300.000 ng - Ư c oán su t àn bò b gi m s bò s ng sau d ch kho ng 10% (tính theo giá trung bình c a bị 6.000.000 /con ta có c m c 600.000 /con) v y ta có m c thi t h i l n n1.192.200.000 ng - Lãi xu t ngân hàng ph i tr hàng năm cho v n vay t 72 tri u u tư (1,6%) c a 4,5 ng Ngoài nh ng thi t h i kinh t ngư i chăn ni bị cịn ch u nhi u thi t h i r t l n v m t tinh th n nh hư ng n tâm lý chăn nuôi như: không mu n tăng àn, b chu ng tr ng, không bán s n ph n c giá tr cao khơng xu t kh u c 59 K T LU N VÀ NGH K T LU N K t qu nghiên c u cho th y: T 2006 - 2011, t i ba a i m nghiên c u có 2.054 bị m c b nh l m m long móng, t l m c b nh 0,67% T l bò m c b nh LMLM Kar 0,66%; huy n Krông Păk 0,88%; huy n Ea thành ph Buôn Ma Thu t 0,51% -T c lây lan c a b nh LMLM năm 2010 Ea Kar nhanh t c bị ni t i huy n lây lan c a b nh LMLM nuôi t i huy n Krông Păk 2,8 l n nhanh bị ni t i thành ph Buôn Ma Thu t 1,48 l n - Bị l a tu i khác có t l m c b nh LMLM khác tu i dư i tháng có t l 0,09% LMLM 0,34%, bò l a tu i bò t - 36 tháng có t l m c b nh l a tu i 36 tháng có t l m c b nh 0,32% -T l ch t b nh LMLM cao nh t bò l a a i m i u tra 0,03% T l ch t bò ≤ tháng tu i (0.07%) l a tu i cịn l i có t l ch t 0,02% T l t vong b nh LMLM bị ni t i TP Bn Ma Thu t, huy n Krông Păk Ea Kar 9.52% L a tu i bị ≤ tháng có t l t vong cao nh t (81,82%), th p nh t l a tu i 36 tháng tu i (5,26%) T 2006 n 2011 b nh LMLM u x y a i m nghiên c u Năm 2006 có HSND = 4,91 l n năm d ch LMLM Các năm l i có HSND < 1, khơng ph i năm d ch LMLM Xác nh HSMD t 2006 – 2011 cho k t qu có hai mùa d ch LMLM năm tháng 3,4,5 u năm tháng 8,9,10 T ng thi t h i tr c ti p 4.748.960.000 mươi tám tri u chín trăm sáu mươi ngàn 60 ng (B n t b y trăm b n ng ch n) T ng thi t h i gián ti p ph m vi i u tra 3.052.500.000 ng Ngoài ngư i chăn ni bị cịn ch u thi t h i to l n khơng th tính h t c v m t tinh th n s n xu t b nh LMLM chưa c toán tri t NGH Ti p t c nghiên c u sâu v nh type virus LMLM C n xây d ng m ng lư i thú y có s lư ng ch t lư ng, có sách ãi ng thích v i ngư i làm công tác thú y S d ng k t qu nghiên c u gi ng d y h c t p 4.Cơ quan ch c c n h tr thêm vacxin LMLM nh ng năm t i tiêm phòng di n r ng toán c d ch b nh LMLM 61 TÀI LI U THAM KH O Tài li u ti ng vi t [01] Bùi Quang Anh Hoàng Văn Năm (2000) “Tình hình b nh LMLM t i ơng Nam Á th gi i năm 2000” T p chí khoa h c k thu t thú y, t p VIII, s – 2001 H i Thú Y Vi t Nam, tr 90 – 93 [02] Bùi Quang Anh (2007), “Nguyên nhân x y d ch l m m long móng bi n pháp ch ng d ch th i gian t i”, khoa h c k thu t thú y, t p XIV, s – 2007, tr 85 – 92 [03] Báo cáo cơng tác phịng ch ng d ch b nh gia súc, gia c m năm 2010 S NN&PT Nông Thôn T nh ăk Lăk.năm 2010 [04] Báo cáo công tác phòng ch ng d ch b nh gia súc, gia c m năm 2011 S NN&PT Nông thôn t nh ăk Lăk, năm 2011 [05] C m nang i u tra d ch l m m long móng gia súc, B nông nghi p phát tri n nông thôn, C c thú y, FAO/ ADB – OIE [06] Phùng Qu c Chư ng (2001), “Bài gi ng truy n nhi m gia súc I”, ih c Tây Nguyên [07] Phùng Qu c Chư ng “Báo cáo v m t s thành t u nghiên c u phòng ch ng b nh L M m Long Móng” Trư ng i h c Tây nguyên, 2007 [08] A.I Donaldson, “B nh lý h c d ch t h c c a b nh LMLM”, t p VII, s – 2000, tr 43 – 47 [09] Nguy n Ti n Dũng (2000), “B nh l m m long móng (bài t ng h p)”, khoa h c k thu t thú y, t p VII, s – 2000, tr – 16 [10] Tr ng t (2000), “ góp ph n vào vi c u tranh phịng ch ng b nh l m m long móng”, khoa h c k thu t thú y, t p VII, s – 2000, tr – [11] Cao Văn H ng “Bài gi ng b nh truy n nhi m gia súc II”, Trư ng 62 HTN năm 2003 [12] Nguy n Văn Hưng (2007), “Th a Thiên – Hu v i công tác kh ng ch d ch l m m long móng gia súc có hi u qu ”, khoa h c k thu t thú y, t p XIV, s – 2007, tr 85 – 92 Khoa h c k thu t thú y, t p XIV, s – 2007, tr 93 – 95 [13] Nguy n Văn Hưng, Nguy n Vi t Không, Trương Văn Dung, Tr n Anh Châu c ng s (2009), “Nghiên c u d ch t h c b nh l m m long móng Th a Thiên – Hu ”, khoa h c k thu t thú y, t p XVI, s – 2009, tr – [14] ăng Văn Kỳ Nguy n Văn Thông, 2001 “M t s k t qu phòng ch ng b nh LMLM t i khu v c biên gi i” T p chí KHKT Thú y, t p VIII, s năm 2001 H i Thú y Vi t Nam Tr.83-88 [15] Ph m Sĩ Lăng Nguy n Thi n (2002) “M t s b nh m i virus gia súc – gia c m n i nh p bi n pháp phịng tr ” NXB Nơng nghiêp, 250 trang [16] Tơ Long Thành (2004), “Nghiên c u hồn thi n cơng ngh s n xu t vacxin c c, vô ho t phòng b nh cho gia s c gia c m ng d ng k thu t gene xác nh typ virut l m m long móng(LMLM)” Báo cáo t ng k t KH&KT - Vi n thú Y [17] Tơ Long Thành, Bùi Quang Anh, Hồng Văn Năm, ng M nh Hịa, Ngơ Thanh Long Nguy n Thu Hà “K t qu ch n oán b nh, giám sát s lưu hành c a virut l a ch n vacxin phòng ch ng l m m long móng c a c c thú y 91985 – 2006)” KHKT Thú y, t p XIII, s năm 2006 H i Thú y Vi t Nam Tr.70-74 [18] Nguy n Như Thanh (2001), “Giáo trình vi sinh v t Thú y”, NXB Nông Nghi p Hà N i 63 [19] Nguy n Văn Thanh (2004), “Phòng tr m t s b nh thư ng g p súc, gia c m” NXB Lao gia ng Xã H i năm, 2004 [20] Nguy n Như Thanh (2001), “D ch t h c Thú y”, NXB Nông Nghi p Hà N i [21] Huỳnh Th Thanh Thúy (2000), “Vài c i m d ch t h c c a b nh L M m Long Móng trâu, bị, heo t i thành ph H Chí Minh” LVTN Th c sĩ Thú y – HNL - TP HCM [22] TR.Doel (2003) “Mi n d ch l m m long móng t nhiên tiêm phịng: nh ng tri n v ng c i ti n vacxin”, KHKT thú y, t p X, s – 2003, tr 74 – 85 [23] Hà Kh c Trìu “Nghiên c u m t s c i m d ch t h c ánh giá thi t h i b nh LMLM gây t i huy n Krông Ana Cư Kuin t nh ăk lăk” Lu n văn t t nghi p Th c sĩ chuyên ngành Thú y – Trư ng HTN, 2010 [24] Ph m Quang Trung (2003) “Bài gi ng thú y b n”, HNL Hu Tài li u nư c [25] Donaldson, A.I., 2000 “FMD epidemiology - Current situation and pespectives” Veterinary scienses and techniques, VoL VII, N° 1-2000 [26] Pearson, W.R & Lipman, DJ (1988) PNAS, 85,: 2444-2448 [27] Reid SM, Ferris NP, Hutchings OH, Zhang Z, Beisham GJ, Alexandersen S “Detection of all seven serotypes of foot-and-mouth disease virus by real-time, fluorogenic RT-PCR assay” J Virol Methods 2002 Aug;105(l):67-80 [28] Reid SM Grierson SS, Ferris NP Hutchmgs GH, Alexandersen S “Evaluation of automated RT-PCR to accelerate the laboratory diagnosis of foot-and-mouth disease virus” Virol Methods 2003 Feb;107(2):12939 64 [29] Sasmuen, Knowles (2000) “Antigenic and genetic characterisation of foot-and-mouth disease type O viruses from the Far East” FAO, Rome (Italy) Animal Production and Health Div [30] Telos Tutorials “foot-and-mouth disease” vl 00 s4, Avis Consortium, England, 1995) Tài li u website [31] http://www.agdepartment.com/Programs/Livestock/BOAH/Foot-andMouth Disease.htm [32] http://www.cucthuy.gov.vn/ [33] http://www.foot-and-mouth.org/about/about-fmd 65 Phi u s PHI U I U TRA Ngày tháng năm H tên ch gia súc: (có th ghi ho c khơng) a ch : thôn xã .huy n t nh Xin cho bi t s lư ng bị có t ng àn gia súc c a Ơng (bà) hi n có: (con) Trong ó: Bò c: (con); Bò cái: (con); Bê (dư i năm tu i) có: (con.) Gi ng bị c (bị n i) có: (con); Bị lai có: (con); Bị ngo i có: (con.) Ngu n gi ng bị nuôi: T túc , Mua trang tr i nuôi , Mua t h khác , c p d án Chu ng tr i ni bị c a ơng (bà) c làm b ng v t li u gì: (xin vui lịng ch n hình th c phù h p): Chu ng xây ; chu ng g ; Khơng có chu ng ; Khác M c ích Ơng (bà) ni : Dùng s c kéo ; nuôi l y th t ; nuôi l y S a ; Sinh s n Bị ni có c tiêm phịng LMLM khơng? Khơng , Có , (n u có xin c trã l i ti p) - Tiêm con/t ng àn hi n có ? Vaccine ơn type a type - Xin vui lòng cho bi t s c tiêm t ng àn nuôi c a nh ng năm trư c ây là? + Năm 2006: s nuôi: ,s tiêm: Vaccine ơn type a type + Năm 2007: s nuôi: ,s tiêm: Vaccine ơn type a type + Năm 2008: s nuôi: ,s tiêm: Vaccine ơn type a type + Năm 2009: s nuôi: ,s tiêm: Vaccine ơn type a type + Năm 2010: s nuôi: ,s tiêm: Vaccine ơn type a type 10 Ngư i tiêm: Thú y xã, huy n , DV thú y tư nhân , Gia ình t tiêm 11 L n tiêm phòng g n ây nh t (vaccine LMLM): Ngày tiêm: / / 12 L n phát b nh LMLM g n ây: / / Thu c mùa: Mưa , Khơ , Giao mùa 13 Bị ni c a Ông (bà) ã t ng m c b nh LMLM nh ng năm sau ây? Năm: 2006 , năm: 2007 , năm: 2008 , năm: 2009 , năm: 20010 , năm: 2011 Xin cho bi t s m c, s ch t tháng m c b nh c a năm có b nh LMLM s y ra? + Năm 2006: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: + Năm 2007: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: + Năm 2008: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: + Năm 2009: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: + Năm 2010: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: + Năm 2011: S m c: , s ch t: , nh ng tháng m c: 14 L a tu i m c b nh LMLM mà àn bị c a Ơng (bà) g p ph i: ( ơn v tính con) Bê (dư i năm tu i) , bò t n năm tu i , bò tu i: 15 Bò m c b nh c ni hình th c nào: Th rơng , Nuôi nh t , bán chăn th 16 Vùng chăn ni bị bi m c LMLM: i núi cao , Trũng th p , ng b ng 17 Khi có bị b LMLM cách x lý c a gia ình ơng (Bà) là: + i u tr ; Gi t th t ; Bán i nơi khác ; tiêu h y + Nhưng m c b nh có cách ly v i kh e m nh khơng: Có ; Khơng 66 18 Nh ng tri u ch ng v b nh mà Ông (bà) g p ph i àn bị ni: + Thân nhi t s t cao , (ghi s t) C + Có m n loét miêng, vú, k móng + Ch y nhi u dãi, khó nhai l i + Móng bong tróc, v n ng khó khăn + Viêm loét vú, su t s a gi m + 67 Phi u s PH N I U TRA ÁNH GIA TH T H I I - Thi t h i tr c ti p: Tr giá ti n sô ch t LMLM năm i u tra: Năm 2006: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Năm 2007: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Năm 2008: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Năm 2009: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Năm 2010: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Năm 2011: S ch t: (con), c tính: (Kg), thành ti n: (vn ) Chi phí thu c i u tr : Năm 2006: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Năm 2007: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Năm 2008: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Năm 2009: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Năm 2010: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Năm 2011: S m c: (con), ti n thu c & DVTY cho ca b nh: (vn /Ca), t ng ti n toán là: (vn ) Chi phí khác cho àn gia súc có d ch: Ti n mua thu c sát trùng, d ng c , vaccin dùng thêm nhân cơng chăm sóc: Năm 2006: t ng àn: (con), chi phí: (vn ), thành ti n: (vn ) Năm 2007: t ng àn: (con), chi phí: (vn ), thành ti n: (vn ) Năm 2008: t ng àn: (con), chi phí: (vn ), thành ti n: (vn ) Năm 2009: t ng àn: (con), chi phí: (vn ), thành ti n: (vn ) Năm 2010: t ng àn: (con), chi phí: (vn ), thành ti n: (vn ) Cơng chăm sóc h lý cho àn bị m c b nh tiêu h y ho c x lý ch t: - Th i gian b chăm sóc cho m t ca b nh là: (gi ) th i gian m c b nh - S ti n b tiêu h y ho c x lý khác m t ca ch t là: (vnd) II – Thi t h i gián ti p: Gi m giá tr àn bị có d ch x y (tính theo % t ng năm) Năm 2006: gi m: % t ng àn Năm 2007: gi m: % t ng àn Năm 2008: gi m: % t ng àn Năm 2009: gi m: % t ng àn Năm 2010: gi m: % t ng àn Năm 2011: gi m: % t ng àn nh hư ng n c u àn: (tính theo % t ng năm) - Năng su t chăn nuôi gi m: Năm 2006: gi m: % t ng àn Năm 2007: gi m: % t ng àn Năm 2008: gi m: % t ng àn Năm 2009: gi m: % t ng àn Năm 2010: gi m: % t ng àn Năm 2011: gi m: % t ng àn - Khã sinh s n: Năm 2006: gi m: % t ng àn Năm 2007: gi m: % t ng àn Năm 2008: gi m: % t ng àn Năm 2009: gi m: % t ng àn Năm 2010: gi m: % t ng àn Năm 2011: gi m: % t ng àn Thi t h i chi tr lãi xu t v n vay u tư chăn ni: Xin vui lịng cho bi t ngu n v n âu tư chăn ni bị c a ông bà có t âu? T có , Vay ngân hàng , Vay ngu n khác N u v n vay lãi xu t ph i chi tr % (tháng ho c năm) - Ti n v n u tư, l i su t cho t ng àn bị ni c a gia inh năm là: + Năm 2006: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) + Năm 2007: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) + Năm 2008: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) + Năm 2009: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) + Năm 2010: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) + Năm 2011: t ng ti n vay u tư: (vn ), l i su t chi tr : (vn ) Thông tin thêm: - Gia ình Ơng (bà) có c tham gia khóa t p hu n c a nhà nư c v k thu t chăn ni phịng b nh cho àn gia súc khơng? Có , Khơng - Ơng (bà) có bi t v b nh LMLM không: xin mô t : - M c hi u bi t c a ch gia súc v b nh LMLM ( ánh giá trình ph ng v n) Hi u bi t ; Hi u bi t nhi u ; Không hi u bi t Ngư i i u tra M t s hình nh th c hi n tài ...B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C TÂY NGUYÊN NGUY N HOÀI B O NGHIÊN C U M T S C I M D CH T H C, ÁNH GIÁ THI T H I VÀ XU T BI N PHÁP PHÒNG B NH L M M LONG MĨNG TRÊN ÀN BỊ NI T I... chúng tơi ti n hành nghiên c u ? ?Nghiên c u m t s tài: c i m d ch t h c, ánh giá thi t h i xu t bi n pháp phòng b nh L m m long móng àn bị ni t i t nh ăk Lăk” M c tiêu c a tài - Nghiên c u m t s... 100 Số điều tra Số chết × 100 - Tính t l ch t (%) = Số điều tra - T l t vong hay t l ch t c a ca b nh (CFR) CFR = Số chết × 100 Tổng số mắc bệnh - Tính t l tiêm phịng (%) = -T c Số tiêm × 100 Số