Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM VI BÍCH HẠNH QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG - TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THANH BÌNH THÁI NGUYÊN - 2012 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Bản luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi và chưa được công bố ở bất kỳ công trình nào. Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về luận văn của mình. Tác giả Vi Bích Hạnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Thực hiện đề tài "Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên trung học sơ sở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh", tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường ĐHSP Thái Nguyên, Khoa Tâm lý giáo dục, khoa Sau đại học, các giáo sư, phó giáo sư, Tiến sĩ và các giảng viên đã trực tiếp tham gia giảng dạy, quan tâm và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khoá học. Xin cho tôi được bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Bình - người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc định hướng đề tài cũng như trong suốt quá trình nghiên cứu, viết luận văn. Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Phòng Giáo dục & Đào tạo, đội ngũ cán bộ quản lý, GV các trường THCS trên địa bàn thành phố Hạ Long đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp tôi có những tư liệu để hoàn thành luận văn. Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý thêm của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn trở nên hoàn thiện hơn. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2012 Tác giả luận văn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii MỤC LỤC Trang bìa phụ Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục các chữ viết tắt vi Danh mục các bảng vii MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3 4. Giả thuyết khoa học 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 4 7. Phương pháp nghiên cứu 4 8. Cấu trúc luận văn 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GV TRUNG HỌC CƠ SỞ 6 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 6 1.1.1. Các nghiên cứu bồi dưỡng GV ở một số nước trong khu vực và trên thế giới 6 1.1.2. Các nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên ở Việt Nam 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 9 1.2.1. Quản lý 9 1.2.2. Quản lý giáo dục 11 1.2.3. Quản lý nhà trường 12 1.2.4. Bồi dưỡng giáo viên 14 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv 1.3. Phòng GD & ĐT với công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS 19 1.3.1. Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của phòng GD & ĐT 19 1.3.2. Nội dung quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên THCS của phòng GD & ĐT 22 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý công tác BDGV của phòng GD & ĐT 27 Tiểu kết chương 1 28 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH 30 2.1. Vài nét về tình hình kinh tế - văn hóa, xã hội thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng ninh 30 2.2. Khái quát về phát triển GD & ĐT của thành phố Hạ Long 31 2.3. Thực trạng GD trung học cơ sở và đội ngũ GV THCS ở thành phố Hạ Long 33 2.3.1. Thực trạng GD trung học cơ sở ở thành phố Hạ Long 33 2.3.2. Thực trạng đội ngũ GV THCS ở thành phố Hạ Long 36 2.4. Thực trạng quản lý công tác BD giáo viên THCS của phòng GD & ĐT thành phố Hạ Long 42 2.4.1. Thực trạng công tác bồi dưỡng GV THCS của phòng GD & ĐT thành phố Hạ Long 42 2.4.2. Thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên THCS ở thành phố Hạ Long 48 2.5. Nguyên nhân ảnh hưởng tới thực trạng quản lý công tác BD GV THCS thành phố Hạ Long 53 Tiểu kết chương 2 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v Chƣơng 3. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG GV TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH 56 3.1. Những nguyên tắc để đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên THCS thành phố Hạ Long 56 3.1.1. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp 56 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp 56 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp 56 3.2. Đề xuất các biện pháp 57 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho GV và các lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng giáo viên 57 3.2.2. Xây dựng và thực hiện kế hoạch quản lý đối với công tác bồi dưỡng giáo viên 59 3.2.3. Cải tiến nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng giáo viên THCS 61 3.2.4. Đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động BD đội ngũ giáo viên 71 3.2.5. Tạo các điều kiện thuận lợi về vật chất và tinh thần để động viên GV tích cực tham gia BD và tự BD 73 3.3. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất 76 Tiểu kết chương 3 78 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 80 1. Kết luận 80 2. Kiến nghị 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 85 PHỤ LỤC 88 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung viết tắt CNH- HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa BD Bồi dưỡng BDGV Bồi dưỡng giáo viên GD Giáo dục ĐT Đào tạo GD & ĐT Giáo dục & Đào tạo GV Giáo viên ĐNGV Đội ngũ giáo viên HS Học sinh PCGD Phổ cập giáo dục QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục SGK Sách giáo khoa TH Tiểu học TN Tốt nghiệp THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Chất lượng 2 mặt giáo dục 3 năm của cấp học THCS thành phố Hạ Long 34 Bảng 2.2. Thống kê số HS giỏi các cấp 34 Bảng 2.3. Thống kê số lượng GV THCS và tỉ lệ GV/ lớp 36 Bảng 2.4. Thống kê về trình độ đào tạo của đội ngũ GV trong 5 năm trở lại đây (2006 - 2011) 37 Bảng 2.5. Thống kê số lượng GV giỏi và chiến sỹ thi đua các cấp trong vòng 5 năm trở lại đây (2006 - 2011) 40 Bảng 2.6. Thống kê tuổi đời ĐNGV trong 4 năm gần đây (2007 - 2011) 41 Bảng 2.7. Thống kê về tuổi nghề của đội ngũ GV THCS trong 4 năm trở lại đây (2007 - 2011) 41 Bảng 2.8. Đánh giá của GV về mức độ cần thiết của nội dung BD GV 46 Bảng 2.9. Đánh giá các hình thức bồi dưỡng giáo viên 47 Bảng 2.10. Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về nội dung BD GV 49 Bảng 2.11. Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về hình thức BD GV 50 Bảng 3.1. Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp đề xuất 76 Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất 76 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỷ XXI, thế giới trong xu thế hội nhập và toàn cầu hoá. Nước ta bước vào thời kỳ CNH - HĐH, ngành GD&ĐT đã và đang đứng trước những cơ hội phát triển mới, đồng thời cũng phải đương đầu với những thử thách không kém phần cam go ác liệt. Yêu cầu phát triển quy mô nhưng phải đảm bảo chất lượng, nâng cao hiệu quả GD&ĐT ở tất cả các cấp học, bậc học đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết đặc biệt là vấn đề BD đội ngũ cán bộ QL và GV. Đây là nhân tố quan trọng tác động trực tiếp đến chất lượng GD&ĐT. Chỉ thị số 40/ CT- TƯ của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã chỉ rõ: “Mục tiêu của chiến lược GD và ĐT là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo”. Đại hội Đảng lần thứ XI cũng đưa ra những định hướng cụ thể “Đổi mới căn bản, toàn diện nền GD & ĐT của Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế QL GD, phát triển đội ngũ GV và cán bộ QL là khâu then chốt”. Trong hệ thống GD quốc dân, bậc THCS là cầu nối giữa TH với THPT, GD THCS nhằm củng cố và phát triển những kết quả của GD tiểu học, tiếp tục hình thành cho HS những cơ sở nhân cách của con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, có học vấn phổ thông cơ bản, có những hiểu biết cần thiết về kĩ thuật và hướng nghiệp để có thể tiếp tục học THPT, trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để đạt được mục tiêu nói trên cần có sự nỗ lực của toàn xã hội, của nhiều lực lượng, trong đó có đội ngũ GV Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 THCS giữ vai trò quyết định. Đúng như điều 14 của Luật GD (2005): “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng GD” [29; tr13]. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu đổi mới GD THCS trong giai đoạn hiện nay thì cần phải đặc biệt quan tâm đến công tác BD GV THCS. Ngành GD - ĐT thành phố Hạ Long - Quảng Ninh trong những năm qua với sự quan tâm, đầu tư mọi mặt của các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà nước, sự quan tâm, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân, cùng với sự phấn đấu không ngừng của đội ngũ cán bộ, GV và HS toàn thành phố đã có chuyển biến mạnh mẽ. Từ lúc còn thiếu trường, thiếu lớp, thiếu GV nay đã có đủ và phát triển mạnh quy mô các bậc học, cấp học, mạng lưới trường lớp được mở rộng, đáp ứng nhu cầu học tập văn hóa, học nghề của các tầng lớp nhân dân. Đội ngũ GV THCS trên địa bàn cơ bản đã đủ về số lượng GV theo biên chế số GV trên lớp, có sự nhận thức đúng đắn về các yếu tố tác động đến chất lượng đội ngũ, có nhu cầu được nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để hoàn thành tốt nhiệm vụ… Tuy nhiên đội ngũ này cũng bộc lộ một số hạn chế thể hiện trên từng mặt của chất lượng GV. Đó là những kiến thức bổ trợ để thực hiện dạy học theo chương trình và sách giáo khoa mới, thực hiện đổi mới phương pháp, phát huy tính tích cực của HS ở các đối tượng để đạt hiệu quả cao còn chưa đáp ứng; kĩ năng thao tác trong việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, kĩ năng sử dụng các phương tiện dạy học, nhất là các phương tiện dạy học hiện đại, kĩ năng làm và sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên, kĩ năng dạy học nâng cao và BD HS năng khiếu, kĩ năng tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp còn ở mức độ thấp. Vì vậy cần phải tăng cường công tác BD GV để giúp họ đáp ứng được yêu cầu của GD trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh". [...]... 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng GV THCS Chƣơng 2: Thực trạng về QL BD GV THCS ở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh Chƣơng 3: Một số biện pháp QL bồi dưỡng GV THCS ở thành phố Hạ Long - tỉnh Quảng Ninh Kết luận và kiến nghị Danh mục các tài liệu tham khảo Phụ lục Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GV TRUNG HỌC... biện pháp quản lý công tác BD đội ngũ GV các trường THCS Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 6 Giới hạn và phạm vi nghiên cứu - Giới hạn nghiên cứu: Chỉ nghiên cứu biện pháp QL công tác BD GV THCS của phòng GD & ĐT - Phạm vi nghiên cứu: 10 trường THCS công lập ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh 7 Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết... nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng các biện pháp QL công tác BD GV của phòng GD & ĐT, đề xuất một số biện pháp QL công tác nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV THCS của thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh, góp phần nâng cao chất lượng GD toàn diện 3 Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu: Công tác BD cho đội ngũ GV THCS ở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng ninh Khách thể... Quảng ninh Khách thể khảo sát gồm: Cán bộ phòng GD & ĐT Thành phố Hạ Long và Cán bộ quản lý, GV ở các trường THCS của thành phố 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý công tác BD cho GV THCS của phòng GD & ĐT thành phố Hạ Long 4 Giả thuyết khoa học Công tác QL hoạt động BD GV THCS của phòng GD & ĐT thành phố Hạ Long hiện nay vẫn còn những hạn chế so với yêu cầu đổi mới GD Nếu đề xuất và thực hiện... lớp mẫu giáo độc lập tư thục (gọi chung là cơ sở GD mầm non) và trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn theo hướng dẫn của Sở GD và ĐT và UBND cấp huyện Chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan trình Chủ tịch UBND cấp huyện: Dự thảo các quyết định thành lập (đối với các cơ sở GD công lập), cho phép thành lập (đối với các cơ sở GD ngoài công lập), sáp nhập, chia, tách, giải thể các cơ sở GD (bao... tra cán bộ QL phòng GD&ĐT thành phố Hạ Long, Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng bộ môn và GV 10 trường THCS ở thành phố Hạ Long (xem phụ lục) Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 5 7.2.4 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Phương pháp này được sử dụng với mục đích đánh giá, tổng kết QL công tác BDGV THCS của phòng GD & ĐT thành phố Hạ Long 7.3 Các phương pháp... một cách đồng bộ, vừa tác động vào nhận thức, vừa nâng cao ý thức tự học, tự BD cho GV thì công tác BD GV sẽ đạt được kết quả tốt, nâng cao được chất lượng đội ngũ GV 5 Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về quản lý và BD đội ngũ GV nói chung và đội ngũ GV THCS nói riêng 5.2 Nghiên cứu thực trạng việc quản lý BD GV các trường THCS thành phố Hạ Long tỉnh Quảng ninh và nguyên nhân... dung quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên THCS của phòng GD & ĐT 1.3.2.1 Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên Trong các hoạt động BDGV, việc xây dựng kế hoạch BD là vấn đề trước nhất mang tính định hướng cho mọi hoạt động Kế hoạch đó phải thể hiện được các yêu cầu chủ yếu sau: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 23 1 Khảo sát tình hình ĐNGV để phân loại thành. .. có chức năng đào tạo, BD công chức, viên chức của các cơ sở GD thuộc thẩm quyền quản lý của UBND huyện - Công tác quản lý hoạt động BDGV của phòng GD & ĐT bao gồm 7 nội dung: Quản lý việc xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động BD GV; Lựa chọn nội dung, chương trình, phương pháp và hình thức tổ chức BD; Tổ chức Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ... ứng được những yêu cầu mới của GD&ĐT; Nuôi dưỡng, làm cho những tri thức, kỹ năng, tinh thần, thái độ với nghề nghiệp thêm phát triển, tạo điều kiện cho GV phát triển năng lực dạy học Vì thế, công tác BDGV chỉ được thực hiện trên cơ sở GV đã được ĐT qua những lớp ngắn hạn hoặc dài hạn nhất định 1.3 Phòng GD & ĐT với công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên THCS 1.3.1 Vị trí, chức năng và nhiệm . TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH 30 2.1. Vài nét về tình hình kinh tế - văn hóa, xã hội thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng ninh 30. từ những lý do tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh& quot;. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái. thành phố Hạ Long 42 2.4.2. Thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên THCS ở thành phố Hạ Long 48 2.5. Nguyên nhân ảnh hưởng tới thực trạng quản lý công tác BD GV THCS thành phố Hạ Long