Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ĐOÀN VĂN ĐẠT ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG BÃI RÁC NÔNG TIẾN, THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG Chuyên ngành: Khoa học môi trƣờng Mã số: 60 44 03 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đàm Xuân Vận Thái Nguyên, năm 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ i LỜI CAM ĐOAN - Tôi xin cam đoan rằng, nội dung công trình nghiên cứu khoa học là của riêng tôi, không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học của tác giả khác. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. - Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Đoàn Văn Đạt Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự dạy bảo tận tình của các thầy cô, sự giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp, sự động viên to lớn của gia đình và những ngƣời thân. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn PTS- TS Đàm Xuân Vận cùng các thầy, cô trong Khoa Tài nguyên và Môi trƣờng - Trƣờng Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã tận tâm hƣớng dẫn, giúp đỡ động viên tôi học tập, nghiên cứu khoa học và thực hiện luận văn, đã dìu dắt tôi từng bƣớc trƣởng thành trong chuyên môn cũng nhƣ trong cuộc sống. Đề hoàn thành bài khóa luận này tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban lãnh đạo Sở Tài Nguyên & Môi trƣờng, Chi cục Bảo vệ Môi trƣờng tỉnh Tuyên Quang; UBND thành phố Tuyên Quang đã giúp tôi để hoàn thành luận văn. Do thời gian có hạn, lại là bƣớc đầu làm quen với phƣơng pháp nghiên cứu mới nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những kiến thức đóng góp của các thầy, cô giáo cùng toàn thể các bạn để khóa luận này đƣợc hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 25 tháng 10 năm 2013 Tác giả luận văn Đoàn Văn Đạt Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCL Bãi chôn lấp BCL CTR Bãi chôn lấp chất thải rắn BQL Ban quản lý CS Công suất CTR Chất thải rắn CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt EM Chế phẩm vi sinh hữu hiệu HTX Hợp tác xã NĐ Nghị định UBND Ủy ban nhân dân VSMT Vệ sinh môi trƣờng RTSH Rác thải sinh hoạt QCVN Quy chuẩn Việt Nam TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TP Thành phố WHO Tổ chức y tế thế giới Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iv MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iii MỤC LỤC iv DANH MỤC CÁC BẢNG viii DANH MỤC CÁC HÌNH ix DANH MỤC CÁC HÌNH ix MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục tiêu của đề tài 2 2.1 Mục tiêu tổng quát: 2 2.2 Mục tiêu cụ thể: 2 3. Yêu cầu của đề tài 2 4. Ý nghĩa của đề tài 3 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1. Cơ sở khoa học 4 1.1.1. Tổng quan về chất thải 4 1.1.2. Nguồn phát sinh chất thải rắn 5 1.1.3. Phân loại chất thải rắn 7 1.1.4. Thành phần chất thải rắn 9 1.1.5. Những lợi ích và tác hại của chất thải rắn 9 1.1.5.1. Lợi ích của chất thải rắn 9 1.1.5.2. Tác hại của chất thải rắn đối với môi trƣờng và sức khỏe con ngƣời 11 1.1.6. Các phƣơng pháp xử lý rác thải sinh hoạt 13 1.1.6.1 Khái niệm về xử lý rác thải 13 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ v 1.1.6.2 Các phƣơng pháp xử lý rác thải sinh hoạt chủ yếu 13 1.1.7. Hoạt động thu gom, vận chuyển, quản lý, xử lý chất thải rắn 19 1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài 19 1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài 20 1.4. Hiện trạng quản lý rác thải 20 1.4.1. Hiện trạng quản lý rác thải trên thế giới 20 1.4.1.1. Tình hình phát sinh, thu gom và phân loại rác thải trên thế giới 20 1.4.1.2. Tình hình xử lý rác thải trên thế giới 22 1.4.2. Hiện trạng quản lý rác thải tại Việt Nam 24 1.4.2.1. Tình hình phát sinh, thu gom và phân loại rác thải ở Việt Nam 24 1.4.2.2. Tình hình xử lý rác ở Việt Nam 29 1.4.3. Hiện trạng quản lý rác thải tại tỉnh Tuyên Quang 31 CHƢƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 33 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 33 2.2.1. Địa điểm 33 2.2.2. Thời gian nghiên cứu 33 2.3. Các nội dung nghiên cứu 33 2.3.1 Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tại thành phố Tuyên Quang 33 2.3.2. Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất thải rắn của thành phố Tuyên Quang 33 2.3.3. Điều tra đánh giá tình hình ô nhiễm môi trƣờng qua đánh giá của cộng đồng dân cƣ tại khu vực bãi rác 33 2.3.4. Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng tại khu vực bãi rác 33 2.3.5 Đề xuất các giải pháp quản lý, phƣơng án xử lý chất thải sinh hoạt 34 2.4. Các phƣơng pháp nghiên cứu 34 2.4.1. Phƣơng pháp thu thập, xử lí số liệu hiện có 34 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vi 2.4.2. Phƣơng pháp điều tra, khảo sát thực địa 34 2.4.3. Phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn 34 2.4.4. Phƣơng pháp thống kê, phân tích, tổng hợp số liệu điều tra (sử dụng phần mềm Microsoft Excel) 35 2.4.5. Phƣơng pháp chuyên gia 35 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 36 3.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế, xã hội thành phố Tuyên Quang 36 3.1.1. Điều kiện tự nhiên 36 3.1.1.1. Vị trí địa lý 36 3.1.1.2. Địa hình, địa mạo 36 3.1.1.3. Khí hậu 37 3.1.1.4. Thủy văn 39 3.1.1.5. Tài nguyên thiên nhiên 39 3.1.1.6. Thực trạng môi trƣờng 40 3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 41 3.1.2.1. Dân số và nguồn nhân lực 41 3.1.2.2. Thực trạng phát triển kinh tế 42 3.1.2.3. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng, xã hội 44 3.2. Đánh giá thực trạng công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Tuyên Quang 45 3.2.1. Tình hình thu gom, quản lý chất thải rắn của thành phố Tuyên Quang 45 3.2.2 Hiện trạng xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Tuyên Quang 51 3.2.2.1. Phƣơng pháp phân loại. 51 3.2.2.2. Lƣợng rác tái chế. 51 3.2.2.3. Lƣợng rác chôn lấp: 52 3.2.3. Đánh giá mức độ phù hợp về địa điểm, quy mô, công nghệ xử lý bãi rác thải Nông Tiến 53 3.2.3.1 Đánh giá mức độ phù hợp về địa điểm 53 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vii 3.2.3.3 Đánh giá mức độ phù hợp về công nghệ và môi trƣờng 56 3.3. Điều tra đánh giá tình hình ô nhiễm môi trƣờng qua đánh giá của cộng đồng dân cƣ tại khu vực bãi rác 57 3.3.1. Đánh giá chung của ngƣời dân về tình hình khu vực bãi rác 57 3.3.2. Điều tra đánh giá của ngƣời dân về môi trƣờng nƣớc tại bãi rác 58 3.3.3. Điều tra đánh giá nhận thức của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng đất 59 3.3.4. Đánh giá nhận thức của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng không khí 60 3.4. Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng tại khu vực bãi rác 62 3.4.1. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng không khí 62 3.4.2. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc 63 3.4.2.1 Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc mặt 63 3.4.2.2. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc ngầm 65 3.4.2.3 Đánh giá hiện trạng các chất gây ô nhiễm trong nƣớc rỉ rác 66 3.4.3. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng đất 68 3.5. Đề xuất các biện pháp phòng tránh nhằm hạn chế tác động của bãi rác Nông Tiến 69 3.5.1 Giảm thiểu khí thải 69 3.5.2. Giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng nƣớc 70 3.5.3. Giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng nƣớc rỉ rác 71 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 75 1. Kết luận 75 2. Kiến nghị 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO 77 I. Tài liệu Tiếng Việt 77 II. Tài liệu Tiếng Anh 78 III. Tài liệu Internet 78 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ viii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Trang Bảng 1.1: Các phƣơng pháp xử lý CTR đô thị ở một số nƣớc 24 Bảng 1.2: Lƣợng CTRSH phát sinh ở các đô thị Việt Nam năm 2007 26 Bảng 1.3: Lƣợng CTRSH đô thị theo vùng địa lý ở Việt Nam đầu năm 2007 27 Bảng 3.1. Nhiệt độ không khí trung bình tại thành phố Tuyên Quang 38 Bảng 3.2. Tổng số giờ nắng trong các tháng tại thành phố Tuyên Quang 38 Bảng 3.3.Diễn biến tổng lƣợng mƣa các tháng trong năm 38 Bảng 3.4 Diễn biến tổng lƣợng bốc hơi các tháng tỉnh Tuyên Quang 39 Bảng 3.5: Lƣợng rác phát sinh tại các hộ dân của thành phố Tuyên Quang năm 2012 46 Bảng 3.6: Địa điểm tập kết rác thải trên địa bàn thành phố Tuyên Quang 49 Bảng 3.7 Đánh giá về sự phù hợp địa điểm của bãi rác Nông Tiến 55 Bảng 3.8. Đánh giá chung của ngƣời dân về tình hình khu vực bãi rác 57 Bảng 3.9. Đánh giá nhận thức của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng nƣớc 58 Bảng 3.10. Đánh giá nhận thức của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng đất 59 Bảng 3.11. Đánh giá nhận thức của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng không khí 60 Bảng 3.12. Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng không khí 62 Bảng 3.13. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc mặt 64 Bảng 3.14. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc ngầm 65 Bảng 3.15. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc rỉ rác 66 68 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ix DANH MỤC CÁC HÌNH Trang Hình 1.1 Sơ đồ công nghệ xử lý rác bằng phƣơng pháp ép kiện 16 Hình 1.2: Sơ đồ xử lý rác theo công nghệ Hydromex 17 Hình 3.1. Vị trí địa lý của tỉnh TP.Tuyên Quang 36 Hình 3.2: Bãi chôn lấp rác thải Nông Tiến . 53 Hình 3.3. Biểu đồ đánh giá chung của ngƣời dân về tình hình khu vực bãi rác 58 Hình 3.4. Đánh giá hiểu biết của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng nƣớc 59 Hình 3.5. Biểu đồ đánh giá hiểu biết của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng đất . 60 Hình 3.6. Đánh giá hiểu biết của ngƣời dân về ô nhiễm môi trƣờng không khí 61 Hình 3.7. Hàm lƣợng BOD 5, COD, TSS, NH 4 + -N trong nƣớc mặt 65 Hình 3.8. Hàm lƣợng BOD 5, COD, NH 4 + -N, ∑N trong nƣớc rỉ rác 67 Hình 3.8. Mô hình minh họa sự hình thành nƣớc rỉ rác 72 Hình 3.9. Sơ đồ công nghệ hệ thống xử lý nƣớc thải 73 [...]... trên địa bàn phƣờng nói riêng và toàn thành phố nói chung Xuất phát từ thực tế đó, dƣới sự hƣớng dẫn của PGS-TS Đàm Xuân Vận, tôi đã tiến hành đề tài: "Đánh giá hiện trạng môi trường bãi rác Nông Tiến, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang 2 Mục tiêu của đề tài 2.1 Mục tiêu tổng quát: Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng tại bãi rác Nông Tiến, thành phố Tuyên Quang và đề xuất đƣợc biện pháp cải... động của bãi rác Nông Tiến tới môi trƣờng thành phố Tuyên Quang - Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng bãi rác Nông Tiến, thành phố Tuyên Quang - Đề xuất đƣợc biện pháp cải tạo thích hợp nhằm giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm 3 Yêu cầu của đề tài - Các số liệu, thông tin đƣa ra phải đảm bảo độ tin cậy, chính xác, đầy đủ, chi tiết chi tiết - Đánh giá hiện trạng môi trƣờng tại khu vực bãi rác Số hóa... http://www.lrc-tnu.edu.vn/ 2 thải hợp vệ sinh theo đúng quy định Toàn bộ lƣợng rác thải phát sinh hàng ngày đƣợc Công ty TNHH một thành viên môi trƣờng đô thị Tuyên Quang thu gom, vận chuyển và xử lý tại bãi rác Nông Tiến đặt tại phƣờng Nông Tiến thành phố Tuyên Quang Việc bãi rác Nông Tiến hàng ngày phải tiếp nhận một lƣợng rác thải khá lớn đã và đang gây ô nhiễm môi trƣờng nghiêm trọng, làm ảnh hƣởng trực tiếp đến đời... 3 4 Ý nghĩa của đề tài - Qua khảo sát tìm hiểu thực tế giúp cho chúng ta có thể hiểu hơn về hiện trạng môi trƣờng tại khu vực bãi rác Nông Tiến - Từ những đánh giá đó đƣa ra những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lƣợng tại khu vực bãi rác Nông Tiến, nhằm khắc phục ô nhiễm môi trƣờng tại khu vực bãi rác, cải thiện điều kiện sống, sinh họat và sức khỏe nhân dân khu vực xung quanh, góp phần phát triển... quan văn hoá đô thị và nông thôn Thành phố Tuyên Quang là đơn vị hành chính đƣợc thành lập từ năm 2010, trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số và các đơn vị hành chính trực thuộc của thị xã Tuyên Quang Sau quá trình thành lập, bên cạnh tốc độ phát triển kinh tế, xã hội dẫn theo lƣợng rác thải phát sinh tại thị xã ngày càng nhiều Hiện nay, trên địa bàn thành phố Tuyên Quang chƣa có khu xử lý... cho rác trở nên tơi xốp và thể tích của bãi rác giảm xuống Việc đổ rác lại đƣợc tiếp tục cho đến khi bãi rác đầy thì chuyển sang bãi rác mới.[18] Hiện nay việc chôn lấp rác thải sinh hoạt đƣợc sử dụng chủ yếu ở các nƣớc đang phát triển nhƣng phải tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trƣờng một cách nghiêm ngặt Việc chôn lấp rác có xu hƣớng giảm dần, tiến tới chấm dứt ở các nƣớc đang phát triển Các bãi. .. giảm ảnh hƣởng tới môi trƣờng, tái tạo lại các sản phẩm có lợi cho xã hội nhằm phát huy hiệu quả kinh tế, xử lý rác thải là một công tác quyết định đến chất lƣợng bảo vệ môi trƣờng Hiện nay, ô nhiễm môi trƣờng và suy thoái môi trƣờng là nỗi lo của nhân loại: môi trƣờng đất, nƣớc, không khí ngày càng ô nhiễm nặng nề, nhất là những thành phố lớn tập trung dân cƣ đông đúc, tài nguyên môi trƣờng cạn kiệt... lên các thành phần môi trƣờng Môi trƣờng bị ô nhiễm tất yếu sẽ tác động đến sức khỏe con ngƣời thông qua chuỗi thức ăn.[16] - Tại các bãi rác, nếu không áp dụng các kỹ thuật chôn lấp và xử lý thích hợp, cứ đổ dồn rồi san ủi, chôn lấp thông thƣờng, không có lớp lót, lớp phủ thì bãi rác trở thành nơi phát sinh ruồi, muỗi, là mầm mống lan truyền dịch bệnh, chƣa kể đến chất thải độc hại tại các bãi rác có... khu vực xử lý rác Kim loại Thủy tinh Rác thải Phễu nạp rác Băng tải rác Phân loại Giấy Nhựa Các khối kiện sau khi ép Băng tải thải vật liệu Máy ép rác Hình 1.1 Sơ đồ công nghệ xử lý rác bằng phương pháp ép kiện [25] * Phƣơng pháp xử lý rác bằng công nghệ Hydromex Đây là một công nghệ mới lần đầu tiên đƣợc áp dụng ở Mỹ (2/1996) Công nghệ Hydromex nhằm xử lý rác đô thị (kể cả rác độc hại) thành các sản... truyền sâu rộng trong quần chúng nhân dân để họ nhìn nhận đúng đắn về vấn đề rác thải có ảnh hƣởng lớn đến đời sống của họ và hƣớng họ vào việc bảo vệ môi trƣờng một cách tốt nhất 1.4 Hiện trạng quản lý rác thải 1.4.1 Hiện trạng quản lý rác thải trên thế giới 1.4.1.1 Tình hình phát sinh, thu gom và phân loại rác thải trên thế giới Hiện nay ở hầu hết các nƣớc trên thế giới tốc độ đô thị hoá diễn ra nhanh, . 3.4. Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng tại khu vực bãi rác 62 3.4.1. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng không khí 62 3.4.2. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc 63 3.4.2.1 Đánh giá hiện trạng. Xác định rõ các tác động của bãi rác Nông Tiến tới môi trƣờng thành phố Tuyên Quang. - Đánh giá hiện trạng chất lƣợng môi trƣờng bãi rác Nông Tiến, thành phố Tuyên Quang. - Đề xuất đƣợc biện. NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ĐOÀN VĂN ĐẠT ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG BÃI RÁC NÔNG TIẾN, THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG Chuyên ngành: Khoa học môi trƣờng Mã số: