Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM CHU THỊ NGÂN CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT DÂN CA QUAN HỌ BẮC NINH TRONG CÁC TRƢỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ TÍNH THÁI NGUYÊN - 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Ban giám hiệu, tập thể các giáo sƣ, phó giáo sƣ, tiến sĩ, các thầy cô giáo của Trƣờng Đại học sƣ phạm Thái Nguyên, Khoa quản lý giáo dục, Khoa sau đại học đã tận tình giảng dạy, chỉ dẫn và giúp đỡ cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Phó giáo sƣ, Tiến sĩ Nguyễn Thị Tính, cô giáo đã tận tâm chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hình thành đề tài, triển khai nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên đang công tác tại Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Ninh, Phòng Giáo dục và Đào tạo TP Bắc Ninh, CBQL, giáo viên âm nhạc các trƣờng THCS TP Bắc Ninh đã giúp đỡ, tạo điều kiện, đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong quá trình nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn khoa học này. Mặc dù bản thân tôi đã có nhiều cố gắng, xong do điều kiện thời gian và năng lực nên không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận đƣợc sự cảm thông, những ý kiến đóng góp quý báu của thầy cô giáo và đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn./. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2013 Tác giả Chu Thị Ngân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iv DANH MỤC CÁC BẢNG v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ vi MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3 4. Giả thuyết khoa học 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 3 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 4 7. Đóng góp của đề tài 4 8. Cấu trúc luận văn 4 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT DÂN CA QUAN HỌ BẮC NINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 6 1.1. Khái quát lịch sử vấn đề nghiên cứu 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 9 1.2.1. Dân ca và DCQHBN 9 1.2.2. Dạy hát dân ca 11 1.2.3. Quản lý và quản lý hoạt động dạy hát dân ca 13 1.3. Những vấn đề cơ bản của quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong trƣờng THCS 23 1.3.1. Đặc điểm của hoạt động dạy hát DCQHBN trong trƣờng THCS 23 1.3.2. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động dạy hát DCQHBN trong trƣờng THCS 26 1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS 27 1.3.4. Phƣơng pháp quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS 31 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv 1.4. Vai trò của hiệu trƣởng nhà trƣờng trong quản lý hoạt động dạy hát dân ca cho học sinh ở trƣờng THCS 32 1.4.1. Vị trí vai trò và trách nhiệm của ngƣời hiệu trƣởng trƣờng THCS trong sự nghiệp GD &ĐT 32 1.4.2. Những yêu cầu cơ bản đối với ngƣời hiệu trƣởng trƣờng THCS trong sự nghiệp GD &ĐT 33 1.4.3. Vai trò của hiệu trƣởng nhà trƣờng trong quản lý hoạt động dạy hát dân ca cho học sinh ở trƣờng THCS 34 Kết luận chƣơng 1 36 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT DÂN CA QUAN HỌ BẮC NINH TRONG CÁC TRƢỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH 37 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa và giáo dục của tỉnh Bắc Ninh 37 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 37 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội 38 2.1.3. Truyền thống văn hóa 39 2.1.4. Tình hình giáo dục 40 2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 45 2.2.1. Thực trạng quản lý nội dung chƣơng trình dạy hát 46 2.2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên 49 2.2.3 Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh 54 2.2.4. Đánh giá kết qủa dạy hát quan họ cho HS trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 58 2.3. Nguyên nhân của thực trạng 59 2.3.1. Nguyên nhân thành công 59 2.3.2. Nguyên nhân hạn chế, thiếu sót 60 Kết luận chƣơng 2 61 CHƢƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT DÂN CA QUAN HỌ BẮC NINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ BẮC NINH 62 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 62 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu 62 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 62 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả 62 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 62 3.2. Các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 63 3.2.1. Xây dựng và phát triển chƣơng trình, kế hoạch dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 63 3.2.2. Nâng cao năng lực cho giáo viên dạy hát DCQHBN 67 3.2.3. Chỉ đạo giáo viên đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy hát DCQHBN 70 3.2.4. Tăng cƣờng quản lý hoạt động học, tự học của học sinh 71 3.2.5. Thƣờng xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy hát DCQHBN 72 3.2.6. Tăng cƣờng cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy hát DCQHBN để nâng cao chất lƣợng dạy hát 75 3.3. Mối quan hệ của các biện pháp đƣợc đề xuất 77 3.4. Thăm dò tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất 78 3.4.1.Mục đích của khảo nghiệm 78 3.4.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo nghiệm 78 3.4.3. Đối tƣợng khảo nghiệm 78 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất 78 Kết luận chƣơng 3 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 82 1. Kết luận 82 2. Khuyến nghị 84 TÀI LIỆU THAM KHẢO 86 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1. CBQL Cán bộ quản lý 2. CSVC Cơ sở vật chất 3. DC Dân ca 4. DCQHBN Dân ca quan họ Bắc Ninh 5. GV Giáo viên 6. HĐND, UBND Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân 7. HT Hiệu trƣởng 8. HQQL Hiệu quả quản lý 9. HS Học sinh 10. PPDH Phƣơng pháp dạy học 11. QL Quản lý 12. TBDH Thiết bị dạy học 13. THCS Trung học cơ sở 14. TP Thành phố 15. UNESCO Tổ chức văn hóa, khoa học, giáo dục của Liên hợp quốc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế hoạch dạy học môn Âm nhạc và dạy hát DCQHBN 47 Bảng 2.2: Các biện pháp quản lí nội dung chƣơng trình dạy học môn Âm nhạc và dạy hát DCQHBN 48 Bảng 2.3: Thực trạng số lƣợng giáo viên dạy âm nhạc trong trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 49 Bảng 2.4: Kinh nghiệm dạy hát DCQHBN của giáo viên âm nhạc trong các trƣờng THCS 50 Bảng 2.5: Thực trạng quản lí việc chuẩn bị giờ lên lớp và hồ sơ chuyên môn của giáo viên 52 Bảng 2.6: Thực trạng quản lí hoạt động dạy học của giáo viên 53 Bảng 2.7: Kiến thức của HS về DCQHBN 54 Bảng 2.8: Thực trạng các kênh HS tiếp cận kiến thức về DCQHBN 54 Bảng 2.9: Số lƣợng bài hát DCQHBN HS thuộc và có thể hát đƣợc giai điệu 55 Bảng 2.10: Các kênh dạy hát DCQHBN cho HS THCS thành phố Bắc Ninh . 56 Bảng 2.11: Nguyện vọng học hát DCQHBN của HS các trƣờng THCS 57 Bảng 2.12: Các biện pháp quản lí hoạt động học của học sinh 57 Bảng 3.1: Đánh giá sự cần thiết của các biện pháp đề xuất 79 Bảng 3.2: Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất 80 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Số lƣợng bài hát DCQHBN giáo viên âm nhạc thuộc trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 51 Biểu đồ 2.2. Kinh nghiệm trong hát/biểu diễn DCQHBN nơi đông ngƣời của giáo viên âm nhạc trong các trƣờng THCS 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đã từ nhiều trăm năm rồi, trên dải đất trù phú của đồng bằng sông Hồng có một miền quê mà ngƣời ta quen gọi với cái tên nghe thật là văn chƣơng và tao nhã: Xứ Kinh Bắc - cái nôi của những làn điệu dân ca Quan họ gắn với nét đẹp của truyền thống con ngƣời và cảnh sắc thiên nhiên. Khi tới bất kì một miền quê nhỏ bé nào của vùng đất này, ta cũng bắt gặp một ngôi đình hay mái chùa rêu phong cổ kính đang đắm mình trong khúc hát dân ca. Những cô gái cầu Lim, những tràng trai Khúc Toại đẹp ngƣời, đẹp nết, đẹp cả lời ăn tiếng nói. Họ trọng nhau về nghĩa, mến nhau về tài, say nhau qua lời ca, câu hát: Trong sáu tỉnh người đã chưa tỏ Ngoại năm thành chỉ có Bắc Ninh Yêu nhau trở lại xuân đình Nghề chơi Quan họ có tinh mới tường”. (Dưới giời mấy kẻ biết ra) Quê hƣơng Kinh Bắc, nơi có con sông Cầu nƣớc chảy lơ thơ, có núi Thiên Thai, có chùa Phật Tích, có những ngƣời con gái, con trai cần cù lao động, thiết tha yêu đời. Có những làn điệu dân ca làm say đắm lòng ngƣời khiến cho những ai đã từng một lần đƣợc đặt chân tới vùng đất này chắc chắn sẽ hẹn ngày trở lại. Tự hào thay đúng vào ngày 30/9/2009, Dân ca Quan họ Bắc Ninh chính thức đƣợc tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Quan họ bây giờ đã đƣợc lên ngôi. Mỗi chúng ta cần phải có trách nhiệm góp phần làm cho những làn điệu dân ca ngọt ngào, đằm thắm ấy mãi đƣợc trƣờng tồn và lan toả. Chính vì vậy, bảo tồn và phát huy DC nói chung và DCQHBN nói riêng là trách nhiệm của mọi ngƣời Việt Nam, cần làm cho DC trở thành niềm tự hào, một thành tố không thể thiếu trong cuộc sống; DC cần đƣợc tuyên truyền [...]... trình quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 4 Giả thuyết khoa học Nếu đƣa ra đƣợc các biện pháp có cơ sở khoa học và có tính khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 5... sở lý luận của quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh Chƣơng 3: Các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG... tổ chức quản lý hoạt động này còn nhiều bất cập Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “ Các biện pháp quản lý hoạt động dạy hát dân ca quan họ Bắc Ninh trong các trường THCS Thành phố Bắc Ninh để nghiên cứu 2 Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 3 Khách... cứu cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 5.2 Nghiên cứu thực trạng quản lý dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 5.3 Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 6 Phƣơng pháp nghiên... trƣờng THCS 7.2 Về mặt thực tiễn Làm rõ thực trạng quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh; đồng thời đề xuất đƣợc các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh 8 Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu, luận văn có 3 chƣơng: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học... dạy hát DC là một bộ phận của quản lý quá trình dạy học trong nhà trường Đây là hoạt động nhằm tổ chức, điều khiển công tác dạy hát DC trong nhà trường, đảm bảo cho công tác này đạt được được các mục tiêu đã đề ra Quản lý hoạt động dạy hát DC bao gồm các nội dung: i Lập kế hoạch dạy hát dân ca cho học sinh trong trường THCS Kế hoạch dạy hát dân ca cho học sinh phải nằm trong kế hoạch giáo dục nói chung... cho việc thực hiện kế hoạch dạy hát dân ca cho học sinh một cách hiệu quả, đảm bảo tính hiệu quả trong và hiệu quả ngoài iii Chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy hát dân ca Chỉ đạo hoạt động dạy hát dân ca cho học sinh: Các biện pháp chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy hát dân ca quan họ Bắc Ninh cho học sinh phải phù hợp với nguồn lực và điều kiện của nhà trƣờng và đặc điểm tâm lý học sinh, cán bộ giáo viên Hiệu... dân ca: Vui bƣớc trên đƣờng xa - theo điệu lý con sáo Gò Công - dân ca Nam bộ; Đi cấy - dân ca Thanh Hóa - Lớp 7 có 2 bài dân ca: Lý cây đa - DCQHBN; Đi cắt lúa - dân ca Tây Nguyên - Lớp 8 có 2 bài dân ca: Lý dĩa bánh bò - dân ca Nam Bộ; Hò ba lý - dân ca Quảng Nam - Lớp 9 có 1 bài: Lý kéo chài - dân ca Nam Bộ Tổng số các bài dân ca đƣợc dạy ở THCS là 7/28 bài (trong đó DCQHBN chỉ có 1 bài) Ngoài các. .. các biện pháp để nâng cao chất lƣợng giáo dục âm nhạc trong nhà trƣờng nói chung và dạy dân ca nói riêng Dự án: “Hỗ trợ đưa dân ca vào trường THCS đƣợc Bộ GD&ĐT triển khai từ năm 2009 với các sản phẩm Tuyển tập dân ca Việt Nam dành cho trường THCS; Giới thiệu dân ca Việt Nam; bộ băng đĩa âm thanh các bài dân ca dành cho trường THCS; hướng dẫn sử dụng các sản phẩm âm nhạc trong nhà trường Đây là các. .. kiện để HS đƣợc tham gia các sinh hoạt câu lạc bộ, giao lƣu với nghệ nhân, cộng đồng Quan họ để rèn luyện tri thức âm nhạc và có nhận thức đầy đủ về lề lối sinh hoạt Quan họ 1.3.3 Nội dung quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trường THCS - Quản lý việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy hát DCQHBN: Cán bộ quản lý phải nắm vững mục tiêu, kế hoạch dạy hát DCQHBN trong trƣờng THCS, chỉ đạo giáo viên . chức quản lý hoạt động này còn nhiều bất cập. Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “ Các biện pháp quản lý hoạt động dạy hát dân ca quan họ Bắc Ninh trong các trường THCS Thành phố Bắc Ninh quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy DCQHBN trong các trƣờng THCS thành. quản lý dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh. 5.3. Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát DCQHBN trong các trƣờng THCS thành phố Bắc Ninh.