Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CHO XUẤT NHẬP HÀNG HÓA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VĨNH PHÚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN, 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CHO XUẤT NHẬP HÀNG HÓA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. HOÀNG THỊ THU THÁI NGUYÊN, 2013 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Vĩnh Phúc (BIDV.Vĩnh Phúc). Thái Nguyên, ngày tháng năm 2013 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Mai Hƣơng Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Hoàng Thị Thu - Giáo viên trực tiếp hƣớng dẫn đã tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc đã tạo điều kiện cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và động viên tác giả trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Do sự hạn chế về thời gian nghiên cứu nên luận văn có thể còn thiếu sót. Tôi mong đƣợc sự góp ý, chỉ bảo chân thành của các thầy, các cô giáo và các bạn đồng nghiệp./. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng năm 2013 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Mai Hƣơng Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii DANH MỤC CÁC HÌNH viii MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 2 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 3 5. Đóng góp của luận văn 3 6. Kết cấu của luận văn 3 Chƣơng 1. NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 4 1.1. Cơ sở lý luận về thanh toán quốc tế 4 1.1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế 4 1.1.2. Các điều kiện trong TTQT của NHTM 4 1.1.3. Vai trò hoạt động TTQT của các NHTM 7 1.1.4. Các phƣơng thức TTQT chủ yếu 9 1.1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động TTQT của NHTM 22 1.2. Cơ sở thực tiễn trong việc hoàn thiện hoạt động TTQT và bài học thực tế vận dụng cho BIDV Vĩnh Phúc 26 1.2.1. Kinh nghiệm của một số nƣớc trong việc hoàn thiện hoạt động TTQT 26 1.2.2. Bài học thực tế vận dụng cho BIDV Vĩnh Phúc 29 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 30 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu 31 2.2. Mô hình nghiên cứu 31 2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu 32 2.3.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin 32 2.3.2. Phƣơng pháp tổng hợp, xử lý số liệu 35 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ iv 2.3.3. Phƣơng pháp phân tích thông tin 35 2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu 36 2.4.1. Kết quả hoạt động thanh toán quốc tế từ năm 2008 đến năm 2012 36 2.4.2. Điều tra đối với cán bộ làm nghiệp vụ thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc và doanh nghiệp 36 2.4.3. So sánh kết quả điều tra đánh giá về hoạt động thanh toán quốc tế giữa cán bộ thực hiện nghiệp vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng và nhân viên làm kế toán tại doanh nghiệp 37 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 37 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TTQT CHO XNK HÀNG HÓA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ & PHÁT TRIỂN VĨNH PHÚC 39 3.1. Giới thiệu chung về BIDV Vĩnh phúc 39 3.1.1. Sơ lƣợc về sự ra đời và phát triển của BIDV Vĩnh Phúc 39 3.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của BIDV Vĩnh Phúc 41 3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Vĩnh Phúc 43 3.2. Thực trạng hoạt động TTQT tại BIDV Vĩnh phúc 46 3.2.1. Khái quát hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc 46 3.2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc 57 3.2.3. Đánh giá của khách hàng và ngân hàng về các vấn đề liên quan đến hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc 66 3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động TTQT của BIDV Vĩnh phúc 74 3.3.1. Quy trình nghiệp vụ, tác nghiệp TTQT tại ngân hàng 74 3.3.2. Trình độ cán bộ tác nghiệp hoạt động TTQT tại ngân hàng 75 3.3.3. Trình độ công nghệ ngân hàng 75 3.3.4. Kinh doanh ngoại tệ chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu thanh toán 76 3.3.5. Mạng lƣới hoạt động của BIDV Vĩnh Phúc 78 3.3.6. Cạnh tranh của các ngân hàng khác 78 3.3.7. Các nhân tố khác 79 3.4. Đánh giá kết quả hoạt động TTQT tại BIDV Vĩnh phúc 81 3.4.1. Kết quả đạt đƣợc 81 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ v 3.4.2. Những hạn chế tồn tại và nguyên nhân 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 90 Chƣơng 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THANH TOÁN QUỐC TẾ CHO XNK HÀNG HÓA TẠI BIDV VĨNH PHÚC 91 4.1. Định hƣớng phát triển hoạt động TTQT của BIDV Vĩnh Phúc trong thời gian tới 91 4.1.1. Cơ hội và thách thức đặt ra đối với BIDV Vĩnh Phúc trong phát triển hoạt động TTQT thời gian tới 91 4.1.2. Định hƣớng phát triển hoạt động TTQT tại BIDV Vĩnh Phúc trong thời gian tới 93 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động TTQT cho XNK hàng hóa tại BIDV Vĩnh Phúc 94 4.2.1. Giải pháp đối với BIDV Vĩnh Phúc 94 4.2.2. Giải pháp từ phía khách hàng 99 4.2.3. Kiến nghị đối với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nƣớc và các Bộ, Ban, Ngành liên quan 102 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO 111 PHỤ LỤC 113 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung L/C Letter of Credit TTQT Thanh toán quốc tế TDCT Tín dụng chứng từ DN Doanh nghiệp XK Xuất khẩu NK Nhập khẩu XNK Xuất nhập khẩu USD Đồng đô la Mỹ NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc BIDV TW Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam BIDV Vĩnh Phúc Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Vĩnh Phúc SWIFT Mạng thanh toán liên ngân hàng toàn cầu (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) UCP Quy tắc và thực hành thống nhất tín dụng chứng từ (The Uniform Rules and Practice for Documentary Credits) TCTD Tổ chức tín dụng WTO Tổ chức Thƣơng mại thế giới Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Phân phối tần số ngƣời trả lời 34 Bảng 3.1: Cơ cấu dƣ nợ tín dụng tại BIDV Vĩnh Phúc (2010-2012) 44 Bảng 3.2: Thu dịch vụ ròng tại BIDV Vĩnh Phúc (2010-2012) 45 Bảng 3.3: Doanh số hoạt động TTQT tại BIDV Vĩnh Phúc 47 Bảng 3.4: Kim ngạch xuất nhập khẩu của tỉnh Vĩnh Phúc 49 Bảng 3.5: Doanh số thanh toán XNK của BIDV Vĩnh Phúc 49 Bảng 3.6: Doanh số thanh toán nhập khẩu tại BIDV Vĩnh Phúc 50 Bảng 3.7: Doanh số thanh toán xuất khẩu tại BIDV Vĩnh Phúc 52 Bảng 3.8: Doanh số thu phí TTQT tại BIDV Vĩnh Phúc 54 Bảng 3.9: Doanh thu từ hoạt động KDNT tại BIDV Vĩnh Phúc 55 Bảng 3.10: Doanh số thanh toán chuyển tiền đi tại BIDV Vĩnh Phúc 58 Bảng 3.11: Doanh số thanh toán chuyển tiền đến tại BIDV Vĩnh Phúc 59 Bảng 3.12: Doanh số thanh toán nhờ thu tại BIDV Vĩnh Phúc 61 Bảng 3.13: Tình hình thanh toán L/C nhập khẩu 63 Bảng 3.14: Tình hình thanh toán L/C xuất khẩu 65 Bảng 3.15: Kết quả điều tra đối với doanh nghiệp 68 Bảng 3.16: Kết quả điều tra đối với ngân hàng 69 Bảng 3.17: Đánh giá về chất lƣợng sản phẩm thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc 70 Bảng 3.18: Đánh giá về năng lực phục vụ của ngân hàng 71 Bảng 3.19: Đánh giá về cơ sở vật chất, phƣơng tiện thiết bị phục vụ của ngân hàng 72 Bảng 3.20: Doanh số mua bán ngoại tệ tại BIDV Vĩnh Phúc 77 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1. Mô hình đánh giá hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc 32 Hình 3.1: Thị phần hoạt động TTQT của các NHTM trên địa bàn năm 2012 82 [...]... thức và các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động thanh toán quốc tế - Phân tích thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc trong giai đoạn từ năm 2008 - 2012, từ đó chỉ ra những nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc hiện nay - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc. .. TTQT cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc Chƣơng 1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Cơ sở lý luận về thanh toán quốc tế 1.1.1 Khái niệm thanh toán quốc tế TTQT là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hƣởng lợi về tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa... nhiệm vụ quan trọng của BIDV Vĩnh Phúc là phải tìm ra giải pháp phát triển hơn nữa hoạt động thanh toán quốc tế Xuất phát từ thực tế đó, tôi đã chọn đề tài Hoàn thiện hoạt Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ 2 động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hoá tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Vĩnh Phúc làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ kinh tế 2 Mục tiêu nghiên cứu... tiêu chung Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động thanh toán quốc tế trong hoạt động của Ngân hàng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế, đảm bảo phát triển bền vững và nâng cao vị thế cho ngân hàng 2.2 Mục tiêu cụ thể - Tổng quan các vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng thƣơng mại, các phƣơng thức thanh toán quốc tế chủ yếu, ƣu nhƣợc... phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Những lý luận cơ bản và thực tiễn về hoạt động Thanh toán quốc tế của NHTM Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ 4 Chƣơng 3: Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện hoạt động. .. phần cho ngân hàng phát triển an toàn, hiệu quả và bền vững 3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tư ng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu là các hoạt động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hóa của ngân hàng thƣơng mại 3.2 Phạm vi nghiên cứu 3.2.1 Phạm vi về nội dung Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề thực tiễn, cụ thể trong hoạt động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại. .. tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Vĩnh Phúc trong giai đoạn từ năm 2008 đến 2012 và số liệu điều tra thực tế vào tháng 12 năm 2012 4 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đã tổng hợp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động thanh toán quốc tế, vai trò của nó đối với hoạt động ngân hàng, các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động TTQT của các ngân hàng thƣơng mại, ... chi n lƣợc phát triển kinh tế của đất nƣớc Hoạt động TTQT không chỉ là một hoạt động đơn thuần mà còn là hoạt động hỗ trợ, bổ sung cho các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng nhƣ hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu, kinh doanh ngoại tệ, bảo lãnh ngân hàng trong ngoại thƣơng và các hoạt động ngân hàng quốc tế khác Chính vì vậy tại ngân hàng thƣơng mại hoạt động TTQT đƣợc thực hiện tốt sẽ là một ƣu... MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay trong xu hƣớng toàn cầu hóa nền kinh tế và thƣơng mại quốc tế đang phát triển mạnh mẽ, thanh toán quốc tế (TTQT) đã trở thành một hoạt động cơ bản, không thể thiếu của các Ngân hàng thƣơng mại (NHTM) Thực hiện tốt vai trò trung gian thanh toán của mình trong hoạt động TTQT, NHTM đã đóng góp rất nhiều vào sự phát triển của bản thân các ngân hàng nói riêng và. .. cứu tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc (BIDV Vĩnh Phúc) mà tại BIDV Vĩnh Phúc thì 99% các hoạt động TTQT là dựa trên hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa 1.1.2 Các điều kiện trong TTQT của NHTM Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/ 5 1.1.2.1 Điều kiện về tiền tệ Điều kiện tiền tệ có nghĩa là việc quy định thống nhất sử dụng đơn vị tiền tệ nào để tính toán và thanh . trạng hoạt động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc. Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện hoạt động TTQT cho xuất nhập khẩu hàng. trong hoạt động thanh toán quốc tế cho xuất nhập khẩu hàng hóa tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Vĩnh Phúc, đặc biệt là vấn đề nâng cao hiệu quả hoạt động tài trợ thƣơng mại tại Chi nhánh. . đến hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc hiện nay. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế tại BIDV Vĩnh Phúc nhằm góp phần cho ngân hàng phát triển